Search

İşletmelerin varlıklarını sürdürebilmeleri için kar elde etme çabaları, global ticaretin beraberinde getirdiği değişen rekabet koşullarında oldukça zorlaşmaya başlamıştır. Bu koşullar için de firmalar gerek hammadde temini gerekse de nihai ürünlerini pazara ulaştırmada büyük maliyetlere katlanmaktadırlar. Bu düşünce çerçevesinde de en kritik nokta firmaların envanter kontrollerini sağlıklı bir biçimde yönetmesinden geçmektedir. Bu anlamda, değişen rekabet koşullarına uyum sağlamak ve pazar paylarını kaybetmek istemeyen firmalar maliyetlerini azaltmak veya kontrol edebilmek ve uzun dönemli planlar yapabilmek amacıyla envanter bulundurma yoluna giderler. Envanter kontrolü bütün firmaların karşı karşıya geldiği ortak bir problemdir.Bu çalışma durağan olmayan stokastik talep ve sabit sipariş maliyetleri içeren envanter problemlerinin çok stok noktalı sistemlerde uygulanabilirliği ve bu zor envanter kontrolü problemine esnek bir modelleme yaklaşımı olarak bilinen stokastik programlama tabanlı çözüm önerileri sunmaktadır. Bu kapsamda burada belirtilen envanter kontrol yaklaşımları için optimal maliyeti sağlayacak envanter kontrol kararlarını belirlemek amacıyla matematiksel modeller geliştirilmiş ve bunlar çeşitli talep ve maliyet parametreleri altında bu yaklaşımlar sonucu elde edilecek maliyet değerleri açısından karşılaştırılmaktadır.Bu çalışma kapsamında geliştirilen modeller, hipotetik envanter test problemleri üzerinde uygulanmıştır ve sonuçlarla ilgili yorum yapılmıştır. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar özellikle seri tip ağ yapılarında ve periyot sayısı arttıkça ağaç tipi ağ yapılarına oranla dinamik modellerin statik modellerden çok daha iyi maliyet performansı sergilediğini göstermektedir. The changing competitive environment of global trade has quite tricky for enterprises who are striving to make profit to survive. Under these conditions, the companies are suffering with significant transportation costs as well as supplying raw materials or consigning the final products to the marketplace. The most critical point in the frame of thought for companies should be managing their inventory in a logical way. In this sense, companies who want to adapt to changing competitive conditions and do not want to lose market share, should be able to control and reduce costs in order to make long-term plans, keeping track of inventory costs. Inventory control is a common problem for all firms to face.In this study, the inventory problems with fixed ordering costs under stochastic and non-stationary demand were adapted to multi-echelon inventory systems and offering flexible stochastic programming approaches to this difficult inventory control problem. In this manner, two mathematical models were develeoped in order to obtain optimal cost under these assumptions of inventory control approaches. Also these models are compared in terms of cost values to be obtained as a result of these approaches under various demand and cost parameters.The models develeoped in this study, carried out on hypothetical inventory test problems and the results were commented on. The results obtained in this study, dynamic model exhibit a much better cost performance compared to the static model especially with the serial network structures and when the number of periods increases comparing to the arborescent network structures. 111

ÖZET ÇEKİÇ, Bülent. Ameliyathane Faaliyetlerinin..Çizelgelenmesi ve Bir Hastane Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2006. Bu tez çalışmasının amacı, hastanelerde ameliyathane faaliyetlerinin çizelgelenmesinin en verimli şekilde nasıl yapılabileceğini bulmaktır. Bu amaçla, amaç fonksiyonu klinik bazında ameliyathane kullanımını haftanın günlerine dengeli biçimde dağıtan (aynı zamanda toplam kurulum maliyetini minimize eden) bir karışık tam sayılı matematiksel model (MIP) oluşturulmuş, ve bir devlet hastanesine ait ameliyathanelerin kullanımına ilişkin toplanmış olan verilerle çözülmüştür. İncelenen hastanede mevcut durumda ameliyathaneler blok olarak cerrahi servislere tahsis edilmiştir. Böyle bir tahsis acil ameliyatların gerekmesi durumunda ameliyathane kullanımında darboğaz oluşabilecektir. Bu durumu ve gerekebilecek diğer durumları yansıtmak üzere oluşturulan senaryolarda model, mevcut durum ve alternatifler için çözülmüştür. Çözümler, mevcut durumun, acil vakalarla karşılaşıldığı anlarda bu durumu ancak belli bir maliyetle (kurulum, zaman ve dengesizlik maliyetiyle) karşılayabildiğim göstermektedir. Oluşturulan senaryolar çözüldüğünde servislerin, ameliyathanelerin yalnızca bir kısmım ortak kullanmaları durumunda, acil durum senaryolarını daha düşük zaman maliyetiyle karşılayabilecekleri ortaya çıkmıştır. Mevcut durumun acil olaylara açılmasındaki zaman maliyetleriyle karşılaştırıldıklarında, oluşturulan diğer senaryolarda servislerin ameliyatlarım daha dengeli bir biçimde yapabildikleri ve daha esnek kullanımının sağlandığı görülmektedir. Servislerin ameliyathanelerin tümünü kullanabilmesi (tüm tahsislerin kaldırılması) durumunda ise toplam kurulum maliyetleri sıfır olmaktadır ama bu durumda ortaya çıkabilecek olan ameliyathanelerin ekipmanlarının değiştirilmesi-yenilenmesi maliyeti çözümün çıktısında yer almamaktadır. Anahtar Sözcükler Çizelgeleme, Ameliyathanelerin Çizelgelenmesi, Karışık Tam Sayılı Programlama m ABSTRACT ÇEKİÇ, Bülent. Scheduling of Operating Room Activities and An Hospital Practice, Master's Thesis, Ankara, 2006. The purpose of this study is to find an optimal solution to the balanced distribution of surgical services to operating rooms. For that matter, a mixed integer programming model is developed. The objective function of the model aims to minimize setup costs and provides a weekly balanced distribution of operating rooms to surgical services. The actual data about the weekly usage of the operating rooms are obtained from the files of a public hospital. At the public hospital, from which the data are collected, operating rooms were already assigned to the surgical services. This kind of operating-room-allocation is expected to create bottlenecks in cases of emergencies. To exhibit the effects of emergencies and the changes in operating room assignments, some scenarios has been developed and the models is solved for all these cases. The results have revealed that the current assignment of the operating rooms to the clinics faces some time and set up costs to overcome the emergencies. When some of the surgical services are let to use at least some of the operating rooms freely, it is observed that the costs are reduced. The comparison of the current operating-rooms assignment emergency cases included, with the suggested alternatives, shows that the alternative scenarios exhibit more balanced operation distributions and a flexible operating room usage with less time and setup costs. The usage of all operating rooms without any constraining assignments by the surgical services, makes the total setup cost because (best alternative) zero. However, in this case, there occurs an operating-room-renewing costs which are not explicitly included into the model. Key Words Scheduling, Operating Room Scheduling, Mixed Integer Programming (MIP) 92

Bilinen en eski üretim yöntemlerinden olan tarımsal üretim, temel besin kaynaklarının temininde önemli bir yere sahiptir. Sanayi devrimiyle tarım sektörü hızlıca gelişmiş, `daha fazla insan için daha fazla üretim` prensibiyle yoğun kimyasal girdi kullanımına başlanmıştır. Ancak uzun dönemde, elde edilen ürün sayısını arttırmaya yönelik yöntemlerin zararları dikkat çekmiştir. Verimsizleşen toprak alanlarla birlikte, zarar gören doğal kaynaklara dair farkındalık artmış, çevre dostu, sürdürülebilir yöntem arayışları başlamıştır. Bozulan doğal dengenin ikamesi adına yapılan çalışmalarla, ekolojik tarım kavramı doğmuştur.Ekolojik tarım, toprak verimliliği ve gıda güvenliğini çevre dostu yöntemlerle sağlamaktadır ve dünya kaynaklarına zararlı maddelerden arındırılmış olmasıyla sürdürülebilir bir üretim modeli benimsemektedir.Sürdürülebilirlik çevresel anlamda, ekolojik sistemleri, işlevlerini ve üretkenliklerini idame ederek geleceğe taşıyabilme yetkinliğidir. Toplumların geleceği için kaynakların korunmasını konu edinmesi, sürdürülebilirliğin sosyal adalet, sağlık, işletme ve ekonomi alanlarını da içerdiğini gösterir.Birleşmiş Milletler sürdürülebilir gelecek inşası için Küresel Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerini 17 hedef&169 alt hedef olarak 2015'te belirlemiştir. Yakından incelendiğinde kalkınmanın tek bir plan ve ülkede yapılacak değişikliklerle sağlanamayacağı, küresel boyutta çok disiplinli yaklaşımlarla gerçekleştirilebileceği görülmektedir.Temel ihtiyaçların temininde kullanılan kaynakların, korunarak yarınlara taşınabileceğini vurgulayan `sürdürülebilir kalkınma`, ekonomik kalkınmanın doğa dostu yaklaşımlarla gerçekleştirilebileceğini benimsemektedir. Bakıldığında ekolojik tarım ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin birbirini destekler nitelikte olduğu görülmektedir. Bu paralelliğin elde edilen verilerle desteklenmesi amacıyla bu çalışmada tarım üretiminde etkinliğin değerlendirilmesinde sıklıkla başvurulan Veri Zarflama Analiziyle etkinlik ölçümü yapılmıştır.Bu çalışmanın amacı, ekolojik tarım uygulamalarını sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde değerlendirerek, küresel kalkınmaya sunabilecekleri katkının vurgulanmasıdır. Bu vurgu yapılırken ekolojik tarımın temel prensipleri konusunda dünyadaki gelişmeler değerlendirilmiş, ardından etkin ve verimli üretim yapılıp yapılmadığı test edilmiştir. Çalışmada ekolojik tarımın ayrılmaz bir parçası olan organik tarım verilerinden OECD ülkelerinin 2007-2017 aralığında sahip olduğu organik üretim alanı, üretimdeki çiftçi sayısı ve satış verileri kullanılmıştır. Performans değerlendirilmesinde etkinlik ölçüm yöntemi olarak Veri Zarflama Analizi kullanılmıştır. Analiz sonucu skorları, aynı ülkelerin yıllar içerisindeki verimliliğinin ölçülmesi amacıyla, Malmquist toplam faktör verimliliği analizinde kullanılmıştır. Nihai değerler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleriyle birlikte değerlendirilmiştir. Agricultural production, always had an important place in providing basic nutritional sources. With the industrial revolution, agricultural sector has rapidly enlarged and the usage of chemical inputs began with the principle of `more producing for more people`. However, the disadvantages of these methods have started to attract attention. As the measure of damaged natural resources increases, the awareness of society raised and search for environment friendly, sustainable methods have started. Subsequently the concept of ecological agriculture has revealed. Ecological agriculture ensures soil fertility and food security through environment friendly methods and assimilates a sustainable production model as it's free from harmful substances to world resources.In an environmental sense, sustainability is the ability to carry ecological systems, functions and productivity to the future. In 2015, the United Nations set the Global Sustainable Development Goals as 17 targets&169 sub-targets for sustainable future.The term of sustainable development claims that the resources used in the provision of basic needs can be protected and carried to the future. Also economic development can be accomplished with an environment friendly approach. In this context, it is clear that ecological agriculture and sustainable development targets support each other. In order to support this parallelism with the data obtained, efficiency was measured by Data Envelopment Analysis, which is frequently used in the evaluation of the efficiency in agricultural production.The aim of this study is to examine the applications of organic agriculture within the framework of sustainable development and to emphasize their contribution to global development. Efficiency of OECD countries is analyzed by using organic agriculture data which is an integral part of ecological agriculture. For efficiency analyze, the organic production area, number of farmers and sales revenue of OECD countries in 2007-2017 range were used. Data Envelopment Analysis was used as efficiency measurement method in performance evaluation. The results of the analysis were used in the Malmquist total factor productivity analysis to measure the productivity of the same countries over the years. The final values were assessed together with the Sustainable Development Goals. 117

Bu araştırmanın temel amacı Parasuraman'a ait Teknolojik Yatkınlık Endeksi ile Davis'e aitTeknoloji Kabul Modeli'ni birbiriyle ilişkilendirerek Endüstri 4.0'ı oluşturan bileşenlerin insandavranışlarıyla ilişkisini gösterecek bir çalışma yapmaktır. Endüstriyel ve teknolojikdevrimlerin tarihsel akışı göz önünde bulundurularak Endüstri 4.0 kavramı tartışılmış vesöz konusu dördüncü sanayi devriminin başarıya ulaşmasında önemli bileşenler olarakkullanılan nesnelerin interneti, siber-fiziksel sistem, büyük veri ve veri analitiği, bulutsistemler, 3D yazıcılar, siber güvenlik ve akıllı fabrikalar hakkında kısaca bilgi verilmiştir.Ayrıca, Endüstri 4.0 konusunda literatürün mevcut durumunu anlamak üzere bir literatürtaraması yapılmıştır. Araştırma sonuçları hem iş dünyasının hem de ilgili literatürünEndüstri 4.0 konseptine olan ilgisinin giderek arttığını göstermiştir. Ancak, Endüstri 4.0'ındavranışsal boyutunu inceleyen çok az sayıda araştırma olduğu görülmüştür. Literatürtaramasının devamında Teknoloji Yatkınlık Endeksi ve Teknoloji Kabul Model'ininkullanıldığı araştırmalar incelenmiş ve bu araştırmada kullanılmaya uygun modelleroldukları görülmüştür. Analizde söz konusu bileşenlerin Endüstri 4.0 bileşenleri ölçebilmeseviyeleri doğrudan ve aracı etkileri ölçülmüştür. Araştırmanın sonucunda TeknolojiYatkınlık Endeksinin bir bütün olarak Endüstri 4.0 bileşenlerini hem direkt olarak hem deAlgılanan Kullanım Kolaylığı üzerinde aracı değişken olarak etkilediği görülmüştür.Çalışmanın devamında bileşenlerin tek tek direkt ve aracı etkileri ölçülmüş sonucunda iseTeknoloji Yatkın Endeksi'nin bileşenlerinden olan güvensizlik haricinde kalan boyutların daEndüstri 4.0 bileşenlerine karşı algılanan faydanın direkt olarak daha yüksek olduğubununla birlikteyse bileşenlerinin algılanan kullanım kolaylığının da daha yüksek olarakalgılandığını ve bunun da aracı değişken olarak algılanan faydalarını da arttırdığıanlaşılmıştır. Çalışmanın kısıtları göz önünde bulundurularak gelecekte yapılacakaraştırmalara yol gösterebileceği düşünülmektedir. Ayrıca reel sektördeki yöneticiler için deçalışanlarını motive etmeleri ve uygun görevlere yerleştirmeleri açısından faydalı olacağıdüşünülmektedir. The main objective of this research is to make a study to describe the relationshipbetween the structures of Industry 4.0 and the human behaviors by associating theParasuraman's Technological Acceptance Model and Davis's Technology ReadinessIndex. Considering the historical course of industrial and technological revolutions, theconcept of Industry 4.0 was discussed and the Internet of objects, cyber-physical system,big data and data analytics, cloud systems, 3D printers, cyber security and smartfactories used as important components for the success of the fourth industrial revolutionbrief information is given. In addition, a literature review was conducted to understand thecurrent situation of the literature on Industry 4.0. The results of the research showed thatthe interest of both the business world and related literature on the concept of Industry4.0 has increased. However, there are very few studies examining the behavioraldimension of Industry 4.0. In the continuation of the literature review, studies using theTechnology Readiness Index and Technology Acceptance Model were examined andfound to be suitable models for use in this research. In the analysis, the direct andmediator effects of these components were measured in terms of their ability to measureIndustry 4.0 components. As a result of the research, it was seen that TechnologyReadiness Index affects Industry 4.0 components as a whole both directly and as amediating variable on perceived ease of use. In the continuation of the study, the directand mediator effects of the individual components were measured and it was found thatthe dimensions except the insecurity of the Technology Readiness Index were higherthan the perceived benefit against the components of Industry 4.0 however, the perceivedease of use of the components is perceived to be higher, which in turn increases theperceived benefits of the mediator variable.. Considering the limitations of the study, it isthought that it may guide future research. It is also thought to be useful for executives inthe real sector to motivate their employees and place them in appropriate positions. 109