Search

Mukhalaa/consensual divorce means the termination of the marriage contract in exchange for a price that the wife will give to her husband, subject to the wife’s acceptance. Ending the marriage with the mukhalaa is a right given to the woman to end a marriage she does not want to continue. The reason for resorting to mukhalaa, whose legitimacy is laid down directly with the Qur'an and sunnah and which is also the subject of ijtihad in many respects, is mostly shown as incompatibility and conflict between spouses. If the source of the conflict is the husband, it is forbidden, for the husband to pressure his wife for the mukhalaa. It is obviously stated that it is also forbidden for the husband to force his wife to do mukhalaa, and to force the wife to ask for a fee to end the marriage. This clearly shows that the free will of the parties must be presented and preserved. At this point, although it is directly linked to the will of the sides, the presence of the judge is important for clarifying the situation., Muhâlea, kadının kabulüne bağlı olmak kaydıyla, kadının kocasına vereceği bir bedel karşılığında nikâh akdinin sonlanması anlamına gelmektedir. Muhâlea ile evliliğin sona erdirilmesi, evliliğin sonlandırılması için kadına verilmiş bir haktır. Meşrûiyeti doğrudan Kur’ân-ı Kerîm ve sünnet ile açık bir şekilde sabit olan ve bazı açılardan ictihâda da konu olan muhâleaya başvurmanın sebebi daha çok eşler arasındaki geçimsizlik ve uyumsuzluk olarak gösterilmektedir. Geçimsizliğin kaynağının koca olması durumunda, kocanın muhâlea için karısına baskı yapması doğrudan âyetlerle yasaklanmıştır. Kocanın karısını muhâlea yapmaya zorlaması ve evliliği sonlandırmak için karısından zorla bedel istemesinin haram olduğu ifade edilmektedir. Bu durum muhâleada tarafların özgür iradelerinin bulunmasının gerektiğini ve muhafaza edildiğini göstermektedir. İslâm hukukunda genel olarak nikâh akdinin sonlandırılması için tarafların iradeleri yeterli görülmekte ayrıca hâkimin hükmüne ihtiyaç duyulmadığı kabul edilmektedir. Bununla birlikte temelde doğrudan tarafların iradesine bağlanmış olmakla beraber muhâlea uygulamasında hâkimin devreye girmesinin, tarafların rızalarının tespit edilmesi ve durumun açıklığa kavuşması açısından önemli olduğu açıktır.

There is no doubt that family plays a leading role in societies’ conserving their existence. Thus it is a social phenomenon that societies whose traces are visible in civilisation throughout the history developed precautions and policies to protect family. It can be considered as a kind of precaution that islam aims harmony and stability between wife and husband by seeking balance between them. Marriage’s being a contract requiring heavy responsibility and divorce’s being an unlovely licit for Allah is as well a policy for the same aim. Furthermore, protecting family is one of the five fundamental aim. Known as makasıdu’}s sheria in Islamic jurisprudence, these five fundamentals which are formulated as ‘ protecting life, property, religon, mind and generation’ include the general aims. On the other hand, the Shari in his provisions stemming from the nass also seeks some specific aims which make up the particular aims included in the nass. As a result, Shari’s aim can be made true by interpreting the nass in question within the framework of its specific aims without ignoring the nass’ s general aims. As family is a general aim, interpreting the specific nass concerning family law considering the general aims will comply with the aim of the Shari. However, in some works of muteahhirun term it can be said that nass concerning divorce is interpreted in a way ar from the general aim of protecting family and in a literal manner, which causes bad results. Thehthe the interpretation of the hadith about the status of the hazil [ who says “I divorce you “ as a joke] stands as a novel example. This rivayet says: there are three things whose serious is serious and joke is serious as well; namely marriage divorce and compensable divorce (rici) in these three matters, jokes are taken seriously. Actually this hadith ephasizes that these matters are too important to joke on. Understanding the hadith in this context seems more appropriate. In fact this hadith should have been tajen as a shield that blocks the ways leading to divorce, contrarily it has turned into a basic reference that leads to negative results for oral expressions of divorce. On the one hand the hadith “ every deed is based on one’s intention…” is accepted as a general principal that acts as a restricter in many secondary oral and actual deeds, on the other hand, it is hard to understand that this hadith has not been taken into account in the hazil’s divorce So in our notification the hadith’s text and chain of transfer from the Prophet will be assessed and thereby its normative value will be discussed and especially its backround will be searched and lastly the possibility of makasıd-oriented new interpretations will be dwelt on., Toplumların varlıklarını korumasında hiç şüphesiz aile kurumu başat rol oynar. Bu nedenle tarihten günümüze, medeniyette iz bırakan toplumların aile kurumunun korunmasına dönük özel tedbirler aldıkları ve politikalar geliştirdikleri bir sosyal gerçekliktir. Bu bağlamda İslâm’ın nikâhta eşler arasında denkliği gözeterek onlar arasındaki uyum ve devamlılığı hedeflemesi bu tür bir tedbir olarak düşünülebilir. Yine nikâhın “mîsâk-ı ğalîz” ağır sorumluluğu gerektiren bir akit; boşamanın da “Allah’a sevimsiz gelen bir mubah” olarak betimlenmesi, aynı amaca matuf bir politikadır. Diğer taraftan ailenin korunması İslam’ın gözettiği beş ana gaye içinde yer alır. Nitekim İslâm Hukukunda “makâsıdü’ş- şerî‘a” olarak bilinen dinin korumayı hedeflediği beş esas “canın korunması, malın korunması, neslin korunması, dinin korunması ve aklın korunması” şeklinde formüle edilen “tümel gayeleri” içerir. Bu beş esas bir yönüyle Şâri’in hükümlerde gözettiği genel amacı teşkil ederken, bir yönüyle de insanların genel maslahatlarını ihtiva etmektedir. Diğer taraftan Şâri’in naslarda yer alan her bir hükümde gözettiği özel gayeler de vardır ki, o da söz konusu nasta gözetilen tikel gayeleri oluşturur. Aslında bu gaye belki de o nassın (âyet ya da hadisin) sevk olunuşu ile ilgili güdülen özel amacı teşkil eder. Sonuçta ilgili nassın, bu özel gaye ekseninde tümel gayelerle birlikte yorumlanması durumunda Şâri’in maksadı gerçekleşmiş olacaktır. Bu noktada ailenin korunması tümel bir gaye olduğuna göre aile hukuku ile ilgili tikel nassların bu muvâcehede yorumlanması sahih anlam için bir zorunluluktur. Ne var ki talâkla ilgili nasların müteahhirûn döneme ait bir kısım eserlerde ailenin korunması gayesinden uzak, hatta olumsuz sonuçları tetikleyen literal/lafızcı bir yoruma büründüğü söylenebilir. Nitekim hâzilin (şakadan boşayan kimsenin) talâkına dair rivayetin yorumu da bunun özgün örneğini oluşturur. İlgili rivayette: Üç şey vardır ki, bunların ciddisi de ciddî, şakası da ciddîdir. Nikâh, talâk ve ric‘at/ricî talâkta eşine dönme (yani bu meselelerin şakaya gelmeyeceği belirtiliyor ki hadisin bu minvalde anlaşılması daha doğru olur). Söz konusu bu hadis, boşanmaya giden yolun kapatılmasında bir kalkan gibi konumlandırılması gerekirken, talâka dair sözlü tasarruflarda olumsuz sonuçların doğmasına neden olan temel bir referansa dönüşmüştür. “Ameller niyetlere göredir” hadisi fürûda birçok sözlü ve fiilî tasarrufu tahsis edici genel bir ilke olarak kabul edilirken gayr-ı ciddi olan hâzilin boşamasında onun dikkate alınmaması düşündürücüdür. İşte bu çalışmamızda hâzilin talâkıyla ilgili zikri geçen rivayetin metin ve sened yönünden kritiği yapılarak normatif değeri tartışılacak, özellikle hadisin arka plânı araştırılarak makâsıd ekseninde yeni yorumların imkânı üzerinde durulacaktır.

İslâm dinine göre insanların huzur bulacakları bir aile kurup bu aile birliğini devam ettirmeleri büyük bir önem taşımaktadır. Fakat taraflar arasında ortaya çıkabilecek bazı anlaşmazlıklar, aile birliğinin sona ermesini gerektirebilir. İslam aile hukukuna göre talak, tefrik ve muhâlea gibi yöntemlerle boşanma gerçekleşebilmektedir. İslâm aile hukukunda kadının kocasına belirli bir bedel vermesi karşılığında ondan anlaşmalı bir şekilde boşanmasına muhâlea akdi denilmektedir. İstanbul kadı sicilleri incelendiğinde Osmanlı hukukunda muhâlea akdinin sıklıkla uygulanan bir boşanma yöntemi olduğu görülmektedir. Bu çalışmada h. 956-963 / m. 1549-1559 tarihi ile h. 1273-1274 / m. 1857 tarihi arasındaki sicil kayıtlarında yer alan İstanbul sur içi ve bilâd-ı selâsede (Galata, Üsküdar, Eyüp) görülen davaları kapsayan muhâlea ile alakalı bin dört yüz yetmiş dört dava incelenmiştir. Araştırmada; İSAM, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi ortaklığıyla Mehmet Âkif Aydın’ın yönetiminde 100 cilt olarak hazırlanan İstanbul Kadı Sicilleri projesi veri tabanı kullanılmıştır. İstanbul kadı sicillerinde yer alan muhâlea ile alakalı pek çok örnek, muhâlea akdinin kurulması, sebepleri, muhâleada bedel, muhâleanın neticeleri, muhâlea sonucunda oluşan nizâ sebebiyle görülen davalar ve gayrimüslimlerle alakalı davalar başlıkları altında tasnif edilerek incelenmekte ve konuya dair değerlendirmeler yapılmaktadır. Böylece İstanbul kadı sicillerinden hareketle Osmanlı dönemi muhâlea uygulamaları ve muhâlea ile alakalı meseleler genel hatlarıyla tespit edilmektedir., According to the religion of Islam, it is of great importance for people to establish a family in which they will find peace and to maintain this family. But some disagreements that may arise between husband and wife may require divorce. According to Islamic family law, divorce can be realized by methods such as talāq, tafrīq and mukhāla‘a. In Islamic family law, it is called muhâlea contract for a woman to divorce her husband by agreement in return for paying a certain price. When the Istanbul kadı registers are examined, it is seen that the muhâlea contract is a frequently applied divorce method in Ottoman law. In this study, one thousand four hundred and seventy-four cases related to the settlement, including the cases heard in Istanbul and in the bilād-i thalātha (Galata, Uskudar, Eyup), which were in the registry records between the dates 1549-1559 and 1857, were examined. In the research; The database of the Istanbul Qādī Registers project, prepared in 100 volumes under the management of Mehmet Âkif Aydın, was used. Many examples related to the muhâlea in the Istanbul qādī registers are classified under the headings such as the establishment of the agreement, its reasons, the price in the agreement, the results of the agreement, the lawsuits due to the conflict that occurred as a result of the agreement, the lawsuits related to non-Muslims. The records in the registers were examined under these headings and evaluations were made on the subject. Thus, the Ottoman period muhâlea practices and the issues related to the muhâlea are determined in general terms, based on the Istanbul qādī registers.

İslam Hukuku üç ana bölümden oluşmaktadır: İbadat, Muamelat ve Ukubat. İslam Hukukunda muamelatın içinde münekahat başlığı altında incelenen Aile Hukuku, son dönemlerde muasır âlimler tarafından `Ahvalü'ş-Şahsiye` olarak müstakil bir şekilde ele alınmıştır. Tarih boyu aile önemini korumuş ve tüm insanlığın üzerinde hukuk ürettiği bir konu olmuştur. İnsanlığa dünya ve ahiret saadeti vadeden dinimizin temel kaynağı Kur'ân'da, Aile Hukukuyla alakalı yetmiş kusur ayet mevcuttur. Aile Hukuku hükümlerinin tek tek vahye dayanma oranı, diğer hukuk alanlarına oranla daha yüksektir. Hayrettin Karaman, Mustafa Çağrıcı, İbrahim Kâfi Dönmez ve Sadrettin Gümüş, tarafından telif edilen Kur'ân Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, eserinde aile hukuku açısından ahkâm ayetlerinin değerlendirilmesi tezimizin konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışmamızda Kuran Yolu müelliflerinin ayetleri yorumlama metotları, tahlil ve tercihleri, konuyla alakalı kanaatleri, yararlandıkları kaynaklar açısından inceledik. Komisyonun ahkâm ayetleriyle ilgili yorumları, hangi sebebe dayandığını ve konuyla alakalı tercihlerinin kaynaklarda, yerlerini tesbit etmeye çalıştık. Islamic Law consists of three main parts: Worship, interpersonal relations and sanctions. In Islamic Law, marriage has been counted among people. This issue has recently been the sub-title of Family Law. Late Islamic scholars discussed the subject of marriage (Ahvalü eleş-Şahsiye) in their independent works. In history, the family has maintained its importance and has been the subject of the production of law by all mankind. There are more verses in Islam about Qur'an and its book Qur'an, which shows ways to be happy in the life of the world and the Hereafter, more than seventy of them. Seventy defects related to Family Law are available in verse. The rates of family law are more than the other law areas. Hayrettin Karaman, Mustafa Cagrici, Ibrahim Qafir and Sadrettin Silver, the Qur'an Path in the Turkish Meal and Tafsir, in his work we made the evaluation of the verses declaring family law. In this study, the methods of interpreting the verses of the Qur'an Road authors, their analysis and preferences, their opinions on the subject and the sources they benefit from are included. The rationale of the Commission's comments on the moral verses, and the sources in the subject, investigated the sources. 100

İslam Hukuku Doktrininde zaten mevcut olan kadının aile birliğini sona erdirme yollarını, Klasik İslam Hukuku Kaynaklarıyla Günümüz İslam Hukuku Alimleri'nin konuyla ilgili çalışmalarını da dikkate alarak bir bütün halinde ortaya koymaya çalıştık. Nitekim aile birliğinin sona erdirilmesi hususundaki mevcut meselelerin birçoğunun zikredildiği böyle bir çalışma, ilerde yapılasını temenni ettiğimiz teferruatlı araştırmalar için Fukaha'nın birçoğunun görüşünün zikredilmeye çalışılması itibariyle temel teşkil etme niyetiyle hazırlanmıştır. Bu çalışmada İslam Hukuku Temel Kaynaklarında zaten mevcut olan kadının aile birliğini sona erdirme yollarının çeşitliliğine vurgu yapılmıştır. Ayrıca çalışmamızda İslam Hukuku Doktrininde bu hususun ne kadar detaylı ve çok yönlü ele alındığını ortaya koymaya çalıştık.Çalışmamızda boşanma çeşitleri, boşanma prosedürü ve neticeleriyle ilgili görüşlerin yer aldığı klasik fıkıh kaynakları, bunların delillerinin zikredildiği tefsir ve hadis kaynakları, bunların şerhleri, ayrıca günümüz fıkıh eserleri dokümantasyon tekniği kullanılarak karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır.Sonuç olarak çalışmamızda, günümüz hukuk sistemlerinin mevcudiyeti dikkate alınarak aile birliğinin sona erdirilmesi sırasında karşımıza çıkan güncel problemler için sunulabilecek mevcut çözüm önerileri incelenerek, tercihe şayan görüşleri günümüz toplumunu dikkate alarak belirlemeye çalıştık. Anahtar Kelimeler: boşama, boşanma, talak, muhalea, tefviz-i talak, tefrik, fesih. We have been tried to of finishing women's unity of family that has been in islamic law doctrine, also, considering Today's Islamic law scholar's works about the topic with classical Islamic law sources as a whole. In fact, such a work that is talked about the most of the existing matters about the most of the existing matters about the finishing of Unity of family has been prepared for the aim of being basic as of view of most of the seribes are tried to talk about for detailed searches that we wish to done in the future.In this work to the variety of the roads of finishing Unity of family that has been in Islamic Law Basic Sources has been emphasised. In addition, we tried to reveal that this theme is hold very determined and multi-pronged in Islamic Law Doctrine.Classical Islamic Jurisprudence sources that has been opinions about variety of divorce, divorce procedure and results of divorce, interpretation and hadith that are talked, and also, today's Islamic Jurisprudence works are hold by using technical of documentation comparatively.As a result, we has searched existing solution suggestion that can be presented for the present problems that confrant to us duty the finishing the unity of family considering the existence of today's law system. We have tried to determine the favorite views considering today's society.Keywords: Divorce, Divorce, Divorce, Muhalea, Delegation of divorce, Differentiating, Abolitionary. 211

İslam tarihinde gerek itikadî gerek fıkhî yönüyle temayüz etmiş birçok mezhep bulunmaktadır. Bu mezhepler çeşitli nedenlerle Sünnî ve Şiî ayrımını oluşturmuş ve bu ayrım zamanla keskin iki çizgi haline gelmiştir. Araştırmanın konusu olan Zeydiyye mezhebi ise Şiî fırkalarından sayılmakla birlikte, Sünnî mezheplere yakınlığı ile de ün salmıştır. Bu yakınlığın sadece itikadî görüşlerle olmayıp, fıkhi görüşleri de kapsadığı söylenegelmiştir. Özellikle Hanefi mezhebine daha yakın olduğu düşünülmüş, hatta Zeydîlerin amelde Hanefi olduğu dahi ifade edilmiştir. Ancak bu söylemin kesin bir yargı oluşturması için hakkında yeterli düzeyde araştırma yapılmamıştır. Bu araştırmada ise bahsedilen kanının doğruluğu veya yanlışlığı talak konuları ekseninde değerlendirilmeye çalışılmıştır. İki mezhebin bu konudaki benzerlik ve farklılıkları mukayese edilerek araştırılmıştır. Mukayese edilirken mezheplere ait iki temel eser seçilmiş ve çoğunlukla bu eserlerden faydalanılmıştır. Eserlerin talak bölümlerinde muhâlea, zıhar, ilâ, liân, iddet, hidâne ve nafaka bahislerine yer verilmesi dikkate alınarak bu araştırmanın içeriği düzenlenmiştir. Sadece erkeğin boşaması anlamına gelen talak ile sınırlandırılmamış, boşanmanın diğer türlerine de yer verilmiştir. Araştırmanın ilk bölümünde Zeydiyye ve Hanefi mezhepleri hakkında genel bilgiler verilmekte ve ikinci bölümde evliliği son verme şekilleri olan talak, muhâlea, zıhar, ilâ ve liân incelenmektedir. Üçüncü ve son bölümde ise evliliğin sona ermesinin sonucu olan iddet, hidane ve nafaka konuları mukayese edilmektedir. Elde edilen bulgular, iki mezhebin benzerliklerinin fazla olduğunu ancak farklılıklarının da önemli meselelerde cereyan ettiğini gözler önüne sermektedir. There are many denominations in Islamic history, which are both theatrical and juridical. These sects have formed Sunni and Shiite divisions for various reasons, and the separation has become sharp two lines with time. The Zaydiyya sect, which is the subject of these research, is well known for its proximity to Sunni denominations, as well as being regarded as one of the Shiite factions. It has been said that this closeness is not only in the opinion of the faith, but also of the views of the opinion. Especially the Hanafi sect was thought to be closer, and even the Zaydîs were actively expressed as Hanefi. However, sufficient research has not been done to make this discourse a definite judgment. In this research, the correctness or the inaccuracy of the mentioned opinion was tried to be evaluated on the axis of the talaq issues. The two sects have been researched by comparing the similarities and differences in this subject. By comparison, two main works of the sects were chosen and mostly used. Other species are not only restricted to talaq, which means the divorce of man, but also other species. In the first part of the research, general information about Zaydiyya and Hanafi sects is given and in the second part talaq, muhalaa, zıhar, ila and li'an which are end forms of marriage are examined. In the third and last chapter, is compared the violence, hidane and alimony issues that are the result of the end of marriage. The findings show that the similarities of the two sect are excessive, but that their differences also take place in important affairs. 165

Allah Teâlâ yeryüzünde bir halife yaratmayı murat etmiş, bu ilahi iradenin tecellisi olarak da insanı yaratmıştır. Cemiyet halinde yaşayan insanın, varlığını koruyabilmesi için kaçınılmaz olan bazı değerler vardır. Bu değerler yitirildiği takdirde hayatın düzeni yok olur, bozgunculuk ve kötülükler her tarafa yayılır. İnsanın yaratılış gayesi olan kulluk vazifesi unutulur ve kişi ahiret hayatının ebedî saadetinden mahrum olur. Bu değerlerin başında aile kurumu gelmektedir.Aile hukuku, ceninin ana rahmine düşmesi ile başlayıp ölümden sonra miras olarak bırakılan malların paylaşımıyla sona eren sürecin tamamıyla ilişkisi bulunan çok geniş bir hukuk alanıdır. İslâm hukukuna kendinden önceki hukuk sistemlerinden bazı hükümler gelmiştir. Fakat bu durum İslâm hukukunun, önceki hukuk sistemlerinin veya dinlerin kopyası olduğu anlamına gelmez. Tam aksine onlardan tahrife uğramamış hükümlerin bir kısmının İslâm hukukunda da muhafaza edildiği anlamına gelir.Bu çalışmada, İslâm hukuku, Câhiliye dönemi hukuk sistemiyle, aile hukuku bağlamında karşılaştırılarak İslâm hukukunun özgünlüğü tespit edilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Evlilik Kurumu, Nikah, Akit, Talak, Kadın, Aile Hukuku, Cahiliye, İslâm Hukuku. Allah wanted to create a khalif on the earth and created humans as a manifestation of this divine will. There are some unavoidable values to secure the existence of human beings who live in a society. If these values are lost, the order of life disappears and defeatism and evil spread everywhere. The mission of worship, which is the purpose of creation, is forgotten, and people are deprived of everlasting happiness of future life. Family organisation is at the top of these values.Family law is a very wide field of law which has a complete relationship with the process which begins with the conception of the fetus and ends with the partition of inheritance after death. Some provisions from the previous legal systems before it came to Islamic law. But this does not mean that Islamic law is a copy of the previous legal systems or religions. On the contrary, it means that some of the provisions not destructed are also kept in Islamic law.In this study, it was tried to determine the originality of Islamic law by comparing Islamic law with the legal system of the period of ignorance in the context of family law.Key Words: Marriage Institution, Marriage, Contract, Divorce, Woman, Family Law, Jahiliyya, Islamic Law. 183

Bu çalışmada, Endülüslü fakîh İbn Hazm'ın telif ettiği ve İslam hukuku araştırmaları sırasında kendisine sıklıkla müracaat edilen bir kaynak olan el-Muhallâ'da Aile hukukuyla ilgili konularda Ebû Hanife'ye nispet edilen görüşlerin isabetli olup olmadığının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Eserin mukayeseli hukuk türünde telif edilmiş olması ve bu tür eserlerde zikredilen muhalif görüşlerde hataların bulunması bizi bu çalışmaya sevk etmiştir.Çalışma, iki bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın giriş kısmında araştırmanın konusu, amacı, kaynakları ve yönteminden bahsedilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde, ilk olarak, el-Muhallâ'nın müellifi olan İbn Hazm'ın hayatı, hocaları, öğrencileri, eserleri, şahsiyeti, fıkıh metodu ve fıkhî görüşlerinden örnekler ele alınmış; akabinde el-Muhallâ ile ilgili bilgiler sunulmuştur.İkinci bölümde, İbn Hazm'ın el-Muhallâ adlı aserinde Aile Hukuku ile ilgili konularda Ebû Hanife'ye nispet edilen 191 görüş, tahkik edilmiştir. Söz konusu görüşlerin Ebû Hanife'ye âidiyeti araştırılırken, Hanefî mezhebinin en muteber kaynaklarına müracaat edilmiş olup, yapılan incelemeler sonucunda 20 görüşün hatalı olduğu tespit edilmiştir. Bunlar: Nikâh (5), Mehir (2), Cinsî Münasebet (2) Talak (5), Ric'at (2), Zıhar, İddet, İstîlâd ve Hidâne konularındadır.Sonuç kısmında ise yapılan araştırmalardan tespit edilen değerlendirmeler sunulmuştur. The aim of this study is to determine whether the opinions of Abu Hanifa on the issues related to family law are right in al-Muhallâ, a resource which is copyrighted by Andalusian lawyer Ibn Hazm and which is frequently applied to during Islamic legal researches. The facts that the work has been copyrighted in the form of comparative law and that there are mistakes in the opposing views mentioned in such works have led us to this work.The study comprises of two chapters. Subject, scope, resources and methodology of the study was mentioned in the introduction part. Firstly, the author of Muhallâ's -Ibn Hazm's- life; his hodjas, students, works, fiqh method and examples from his remarks regarding fiqh was discussed; and immediately afterwards, information on al-Muhallâ was provided in the first chapter.191 remarks regarding Family Law, which were attributed to Abu Hanifa within Ibn Hazm's work titled al-Muhallâ was analyzed along the second chapter. Most acknowledged resources were consulted while investigating whether these remarks in question belonged to Abu Hanifa, and it was found that 20 remarks were erroneous. These remarks were regarding concepts of; Marriage (5), Mahr (2), Sexual Relations (2), Divorce (5), Retreat (2), Zihar, Iddah, Istilad (having a child from one's own female slave) and Adoption.Implications identified as outcomes of analyses were presented in conclusions part. 218

Bu tez 16-17. yüzyıllar arasında yaşamış olan Akkirmânî Ali Efendi'nin yaşadığı asra genel bir bakış, hayatı, fıkhi yönü ve "Fetâvâ Akkirmanî" adıyla anılan fetva mecmuasındaki nikah ve talakla ilgili fetvalarının çevirim yazısı ve tahkiki konularını kapsamaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde Akkirmani Ali Efendi'nin yaşadığı bölge, 16.yüzyılın son yarısı ve 17. yüzyılın başları Osmanlı Devleti hakkında siyasi ve sosyal bilgilere yer verilmiş, daha sonra müellif Ali Efendi'nin hayatı ve fıkhi yönü ele alınmış ve fetva mecmuası hakkında bilgilere yer verilmiştir. İkinci Bölümde Fetâvâ Akkirmanî'nin "Nikah" ve "Talak" bölümlerinin çevirim yazısı ve tahkiki yer almaktadır. Çalışmanın son bölümünde genel bir değerlendirmeye ve ekte ise çevirim yazısı yapılan bölümlerin orjinal metinlerine yer verilmektedir. This thesis includes translation and examination of the fetwas about marriage and divorce in Akkirmani Ali Efendi's work "Fetâvâ Akkirmanî" with an overwiev of Ali Efendi's bioghraphy, his other works, the direction of his fiqh and the time when he lived in the Ottoman Empire during the 16-17th century. In the first part of the study political and social information about the Ottoman Empire in the time between the end of the 16th century and the beginning of the 17th century was given. Then the life, works and the direction of the author Ali Efendi were discussed and information about the existing copies were given. In the second part, the translation of the "marriage" and "divorce" sections of Fetâvâ Akkirmanî were presented. In the last part of the work, there is a general evaluation and original texts of the fetwas studied. ÖZET—ii İÇİNDEKİLER--.iii KISALTMALAR--v ÖNSÖZ--..vii GİRİŞ AKKİRMANİ ALİ EFENDİ'NİN (ö.1028/1619) YAİADIĞI ASRA GENEL BİR BAKIİ--.. 1 BİRİNCİ BÖLÜM AKKİRMANİ ALİ EFENDİ'NİN (ö.1028/1619) HAYATI, FETVALARI VE FIKHİ YÖNÜ 1.HAYATI--..8 2. FETVALARI: FETÂVÂ-YI AKKİRMÂNÎ--10 3. FIKHÎ YÖNÜ--26 İKİNCİ BÖLÜM AKKİRMANÎ ALİ EFENDİ (Ö.1028/1619)’NİN NİKAH VE TALAK İLE İLGİLİ FETVALARININ TAHKİKİ VE ÇEVRİM YAZISI 1.TAHKİKTE İZLENEN METOD--38 2.TAHKİK VE ÇEVRİM YAZI--..40 2.1. Kitabu'n-Nikah--..40 iv 2.2. Kitabu't-Talak--.73 SONUÇ--..121 KAYNAKÇA--..124 EKLER: EK-1: Nukûl-u Akkirmânî--..128 EK-2: Kitabu'n-Nikah ve Kitabu't-Talak Orjinal Metinleri.129

Çok yönlü ilmi kişiliği ile İslam âlimleri arasında temayüz eden İbn Teymiyye, pek çok alanda olduğu gibi İslam hukuku alanında da gerek Hanbelî mezhebi dâhilindeki gerekse haricindeki fikirleri ile öne çıkmıştır. Çalışmamızda onun çok defa eleştiriye maruz kalmasına sebep olan talak ile ilgili görüşleri tespit edilmeye gayret edilmiştir. Araştırmamız bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmamızın konusu, amacı ve önemine yer verilmiştir. Ayrıca yöntem, kapsam ve sınırlılıklarından bahsedilmiş olup araştırmada yararlanılan kaynaklara da değinilmiştir.Araştırmamızın içeriği gereği talak mevzûu, İbn Teymiyye özelinde işleneceğinden çalışmamıza onun hayatını ve yaşadığı dönemi ele alarak başlamayı uygun gördük. İkinci bölümde, talakın tanımı, tarihçesi ve çeşitlerine yer vererek farklı mezhep ve âlimlerin talak hususundaki ittifak ve ihtilaf ettiği konuları delilleriyle ortaya koyduk. Üçüncü bölümde ise İbn Teymiyye'nin talak ile ilgili görüşlerini, öne sürdüğü deliller, diğer âlimlere getirdiği eleştiriler ve verdiği yeni hükümler bağlamında inceledik. Onun, talak sınıflandırması, üç talak, talaka yemin ve talak dışında evliliği sona erdiren durumlar hakkındaki görüşlerini işleyerek çalışmamızı tamamladık.Anahtar kelimeler: İbn Teymiyye, Talak, Boşama, Yemin. Ibn Taymiyyah who comes the fore among Islamic Scholars with his versatile personality stands out with his ideas about İslamic law and Hanbelî schools as well as many other fields. In this contexts it was tried to be identified his exposure to many criticism with his ideas about divorce (talaq). Our research consists of one introduction and three parts. Introduction part includes the research's topic, aim and importance. Besides, it has been mentioned about methad, content, limitedness and also sources which have been used in this research.Since we are working on the issue of divorce (talaq). We favor to start with Ibn Taymiyyah's life and the period he lived. In second part we mentioned about the definition, history and variety of divorce (talaq) which schools and scolars agree or disagree. In the third part we studied Ibn Taymiyyah's ideas, suggestions and his criticism he gave to other scholars and his new provisions about divorce (talaq). We completed our research which he gave about clasification of divorce (talaq) as, three talaq, oath to talaq and the situations ending marriages without talaq.Key words: İbn Taymiyyah, Talaq, Divorce, Oath. 163

Yapıldığı iddia edilen zina sebebiyle gerçekleşen liân, karısının zina ettiğini ve doğan ya da doğacak olan çocuğun zinadan olduğunu iddia eden bu duruma kendisinden başka şahidi olmayan kişinin, mahkeme huzurunda karısıyla yeminleşerek evliliğini sonlandırmasıdır.`İslâm Hukukunda Lian ve Hükümleri` adlı tezimiz üç bölüm ve sonuçtan meydana gelmektedir. Girişte evlilik birliğini sona erdiren durumlar kısaca anlatılmıştır. Birinci bölümünde liân'ın tanımı, fıkhî anlamı ve bu kelimeyle ilgili kavramlar verilmiştir. İkinci bölümde liân'ın hukukî dayanakları, sebebi ve liân'ın şartları incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise liân'ın hukuki sonuçları ve liân'ın hükmünü ortadan kaldıran durumlar açıklanmıştır. Bu çalışmadan elde ettiğimiz neticeler sonuç bölümünde ifade edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Talâk, Liân, Nesebin Reddi `Liân` is a divorce method of ending the marriage due to adultry by mutual act of swearing. It must be carried out before a court when a husband accuses his wife of adultery and does not accept that he is the father of the child who has not been born yet or who was born and cannot prove it with witnesses without himself.Our thesis called, `Liân and Its Rules in Islamic Law`, consists of three chapters and a conclusion. In the introduction section the situations for dissolutions of marriage is explained briefly. In the first chapter, we present the definition of `liân`, its jurisprudential meaning and the concepts of the word `liân`. In the second chapter, we give information about legal basis, reasons and conditions of `liân`. In the third chapter, the legal consequences of `lian` and the situations which abolish the legal consequences of `lian` are stated. Finally, in the conslusion, the outcomes of this study have been expressed.Key Words: Talaq, Liân, The Denial of Paternity. 104

Yüksek Lisans Tezi, Bu tez, Mâlikî mezhebinde tefrîk uygulamasının sebeplerini ve hükümlerini açıklayarak, Ürdün, Mısır ve Kuveyt Ahvâl-i Şahsiyye kanunlarının tefrîk ile ilgili maddelerinde Mâlikî mezhebinin konuyla ilgili görüşlerinin oranını tespit etmeye çalışmıştır. Bunun yanında bu tezde kanunlarda yer alan görüşlerin hangi mezhebe ait olduğuna açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Tez giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Tezin giriş bölümünde konu, amaç, yöntem ve kavramsal çerçeveden bahsedilmiş, birinci bölümde Mâlikî mezhebinde tefrik sebepleri ve hükümlerine yer verilmiştir. Tefrîk sebeplerinde güncellenmesi gereken konuların mezhep kuralları çerçevesinde değerlendirilmesi yapılmıştır. Tezin ikinci bölümünde ise, Ürdün Ahvâl-i Şahsiyye kanununun tefrik ile ilgili maddeleri verilmiş, diğer iki kanuna atıf yapılarak Mâlikî mezhebinin görüşlerinin ne oranda yer aldığı izah edilmiştir. Tefrik ile ilgili maddelerde yer verilen görüşlerin Mâlikî mezhebi ile uyuşmadığı durumda hangi mezhebe ait olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır., This thesis, explaining the reasons and provisions of Tafriq in Malikî school, tries to identify the proportion of Maliki school's related views in the articles of The Jordanian, Egyptian, and Kuwaiti Laws of Personal Status. Besides, this work will be try to clarify which schools the views in aforementioned laws belong to. The work consists of an introduction and two chapters. While the introduction talks about the subject, object, plan and conceptual framework, the first chapter is about the reasons and provisions of Tafrîk in Maliki school. Furthermore, this chapter analyses the subjects of the reasons of Tafrîq needing to be updated in the context of the Maliki school. The second chapter of the thesis mentions related provisions of Jordanian Law of Personal Status and elucidates to what extent Maliki school's views are used with reference to the other two aforementioned laws. And when a provision in not of Maliki school, it is tried to notice which school it belongs to.

İslam hukukunun önemli konularından ve modern araştırma alanlarından biri olan kanun koyma yetkisi konusu hakkında çok sayıda araştırma ve kaynak mevcuttur. Aynı şekilde finansal konularda zorda kalanlar için İslam fıkhı açısından çıkış yollarına dair yapılmış bazı çalışmaların varlığına şahit olmaktayız. Bireyin maruz kaldığı zor durumlara karşı çıkış yollarını ele alan çalışmaların yeterli olmadığını görünce konuyu boşanma hukukuyla sınırlandırarak bu çalışmayı yapmak istedim.Bu çalışmada Hile-i şer᾽iyye olarak da bilinen konu hakkındaki kaynaklar derlenip görüş ayrılıkları ve temelleri tespit edilmiştir. Hile-i şer᾽iyye᾽nin ortaya çıkış tarihi ve fıkıhçıların geçerliliği için belirledikleri kurallar ele alınmıştır. Ayrıca İbn Kayyim ve Şâtıbî᾽nin hile-i şer᾽iyye taksimi de incelenmiştir.Çalışmada talâk olgusunun İslam hukuku ve modern hukuktaki tanımı ve çeşitleri ele alınmış, boşanmaya dair yapılan yeminlerde bireyin fıkıh açısından sorumluluğuna çare teşkil edecek yorumlara dair örnekler sunulmuştur. Verilen örneklerde de görüldüğü gibi insan yaptığı yeminlerde Hile-i şer᾽iyye vasıtasıyla fıkhi açısından sorumluluktan kurtulabilmektedir. Bu çalışma neticesinde elde edilen bulgular, sonuç kısmında zikredilmiştir.Anahtar Kelimeler : İslam, Hukuk, Hile, Talak, Netice When I sought the issue of legitimate outlets which is one of the subjects and contemporary researches in Islamic legislation, I found a lot of research works and rich writings on this subject, and I also found several letters in outlets and tricks in financial matters, I liked to complete what had been preceded by this scientific research by adding part of outlets and tricks by personal circumstances, specifically I worked on the divorce issue in Islamic jurisprudence, I collected and quoted the rooting of the legitimate tricks of the difference of opinions between permissible and prohibited of tricks. I looked up the emergence of legitimate tricks in particular, to bring out the illegal tricks that scientists agreed to denounce, I quoted the rules that set by the scientists in the tricks, then the opinion of the supporters and the reluctant with the evidences of both teams. The study includes a definition of divorce with its types in Islamic jurisprudence and positive law, and I mentioned images of tricks, after I knew both the metaphors and pictorial . So I have been cleared that there are legal tricks saving the right in the divorce without being accused of it, but to justify it and thus get out of the sin of perjury and sin before God. Keywords: Islam, Low, Tricks, Divorce, The result of 128

Yüksek Lisans Tezi.YÖK Tez No:383592, Mecelle 60. madde yani "Kelamın imali ihmalinden evladır, bu mümkün olmazsa kelam ihmal edilir" kaidesi pek çok şeyin temelini teşkil eder. Çünkü insanlar birbiri ile olan ilişkilerinde çeşitli vasıtaları kullanmakla beraber çoğunlukla sözlü olarak iletişim kurmaktadırlar. Kişilerin ağzından çıkan sözlerin muhakkak bir mana ve maksadı vardır. Hal böyle iken söylenen ifadeleri manasız ve boş konuşma olarak telakki etmek dinen ve aklen imkânsızdır., The article 60 of Majalla, that is, "the application of a word is more important than its omission, if this is not possible it is omitted," is the foundation of many things. Because, though human beings use many mediums in their relations, they generally communicate verbally. The verbal utterances of individuals do certainly have a meaning and purpose. If this is the case, it is religiously and morally impossible to suppose verbal utterances as meaningless and void.

Toplumun temel taşı hüviyetindeki aile, her hukuk sisteminde olduğu gibi İslâm hukukunda da önemli bir yere sahiptir. Ülkemizde Medenî Hukuk'un kabulüyle birlikte evlilik akdinin kuruluşuyla ilgili özel şekil şartları belirlenmiştir. Bu durum toplum içerisinde farklı nikâh şekilleri doğurmuştur. Bu sebeple, evlilik akdinin şartları açısından İslâm Hukuku ve Mer'i Hukuk arasındaki en önemli ayrım noktalarını ve insanları imam nikâhına yönelten psikolojik etmenlerin analizini yapmaya çalıştık. Boşanmanın tescili bölümünde, talâk hakkının kayıtsız şartsız kocaya ait olduğu görüşünün, Kur'an'da yer alan hükümlere dayalı olmadığını belirttik. Kur'an'ın boşanma işlemlerinin belirli usul ve esasların yerine getirildiği bir süreç içerisinde yapılması talebinin tavsiye niteliğinde kabul edilmesi, içerisinden çıkılması güç problemlerin kaynağı haline gelmiştir. Bu sebeple boşanmaların Kur'an'ın belirlediği süreç içersinde tarafların iradelerin de dikkate alındığı usulde gerçekleşmesinin toplumsal maslahata daha uygun olacağını izah ettik. Purpose of this study is to analyze structural changes in the civil contract with Positive Law at the point of building a family that is cornerstone of the society and to find out the reasons that lead people to imam marriage. With the article prepared for this purpose we have found out that the biggest difference between the Islamic Law and the Positive Law are witnessing and parental permission.We have stated that the most important physchological reasons that lead people to imam marriage are accepting the formal marriage inadequate from the point of Islamic Law, keeping off the legal responsibilities of marriage, having a nice engagement period and the idea of getting married more than once. The divorce's registration shows the Qur'an's position with regard to divorce and explains its nature. Within this context, the opinion of orthodox jurists, that the right to divorce belongs to the man unconditionally, is shown to be based on foundations other than those of the Qur'an. Qur'an divorce proceedings fulfillment of certain principles and procedures performed within a process of acceptance of the request for advisory, in which the source of the problem has become difficult to quit. For this reason, determined by the divorce process within the Quran also taken into consideration the will of the parties that the procedure would be more appropriate to the realization of the social affair've explained. 286

Evliliği sona erdirme şekillerinden biri de talâktır. Talâk kocanın tek taraflı evliliği sona erdirmesidir. Kocanın, talâk yetkisini nasıl kullanacağını Allah Teâlâ Kur'an'da bizlere bildirmiştir. Allah'ın emrettiği şekilde talâkın gerçekleşmesi için kadının hayızlı olmaması, eğer temizlik döneminde ise o temizlik dönemi içinde onunla ilişkiye girmiş olmaması gerekir. Bunun dışındaki boşama şekilleri Kur'an'a aykırı olacağından geçerli değildir. Talâk, nikâh bağının çözülmesi anlamında Türkçe karşılığında boşamadır. Bu da bain ve ric'î olmak üzere iki kısma ayrılır. İslâm hukukunda boşama yetkisi erkeğe vermekle birlikte kadın da isterse bu yetkiyi Tefviz-i talâk ile kullanılmaktadır. Talâk mubah olmakla birlikte Allah'ın hoşlanmadığı bir ruhsattır. Boşamanın diğer bir türü olan şartlı boşama ve buna bağlı olarak boşama yemini konusunu boşama yemini ile ilgili farklı yaklaşımlar ve günümüz İslâm ülkelerindeki uygulamalar gündeme getirilmektedir. Aynı zamanda çalışmamızda toplumda sıkça rastlanan her türlü hastalıklar ve ya öfke halinde verilen talâkın fıkhı açıdan geçerli olup olmayacağı konusu farklı mezhep hukukçularının görüş ve gerekçeleriyle birlikte incelenecektir. One of the ways of putting away a marriage is divorce. Divorce is the putting away of the marriage by the husband?s only decision. In the Holy Qur'an Allah has informed us about how the husband can use his right of divorce. According to the commandment of Allah for divorce to take place the woman shouldn't be in her term if she is in her purified period in that period she should have kept herself apart. Apart from this form of marriage any form is contradictory to the Qur'an and is not legal.Talaq (divorce) means of untie the marriage. And that is divided into two parts: these are bain and ric'î the competence of divorce is given to man but the women can use this competence if she wants. Allah (God) regrets the divorce even if it is allowed. Conditional divorce and in relation to this the topic of divorce oath are examined. By taking up the place of the subject within the systematic of İslamic law, different approaches about both the conditional divorce and divorce oath and current practices in the İslamic countries are discussed. This study also includes some soggestions about the subject.In this thesis under the title of the divorce of the man in the case of kinds of diseases or anger? we have tried to examine and discuss the theme of anger is valid or not from the angle of taking into consideration the views of various religious school and whit their proofs. 120

Toplumun en küçük birimi ailedir. Evliliğin amacı, ailenin ömür boyu mutluluk ve huzur içerisinde yaşaması ve neslin devamıdır. Fakat çeşitli sebeplerle eşler arasında problemler oluşur. Boşanmalar gerçekleşir. İslam aile hukukunda boşanma çeşitleri ve üç talak adlı tezimizde boşanma çeşitleri ve üç talak hükümlerini ele aldıkÇalışmamız bir giriş, iki bölümden oluşmaktadır. Girişte genel manada talâkın tarihçesi ve boşamaya duyulan ihtiyaçtan bahsedilmiştir. Birinci bölümde; talâkın tanımı, çeşitleri, hikmeti ve hükmü incelenmiştir. İkinci bölümde, üç talâkın yapılış şekli, hükmü ve bir defada verilen üç talâkın geçerliliği konusundaki görüşler, bunların delilleri ve bu delillerin değerlendirilmesi üzerinde durulmuştur. Sonuç bölümünde ise konunun genel bir değerlendirilmesi yapılarak, tercih edilen görüş belirtilmiştir.Konu Hanefi mezhebi esas olmak üzere, mezhepler arası mukayeseli olarak incelenmiştir. Family is the smallest unity of society. The aim of the marriage is to have the continuence of generation and happines in the family for whole life span. However, some problems can emerge between wife and husband and divorces can occur. This study deals with the types of divorce and triple divorce in the Islamic Law.This study consists of one introduction and two main chapters. The introduction in general examines the history of divorce and the need for it. The first chapter explains the definition of divorce, its types, its divine wisdom and, its judicial decision. The second chapter discusses the way of carrying out triple divorce, its judgment, the views of Muslim scholars about the validity of triple divorce done in once, their proofs, and evaluations of those proofs. In the conclusion, the study is evaluated in the light of the opinions of Muslim scholars and the preferred opinion is emphasised.While the subject is studied by comparing various sects, it is basically taken into considation the views of Hanafi Sect. 94

research Bu çalışmada, boşamanın bir türü olan “şartlı boşama” ve buna bağlı olarak “boşama yemini” konusu incelenmektedir. Konunun fıkıh sistematiği içerisindeki yeri ele alınarak, şartlı boşama ve boşama yemini ile ilgili farklı yaklaşımlar ve günümüz İslam ülkelerindeki uygulamalar gündeme getirilmektedir. Çalışma konuyla ilgili bir takım önerileri de içermektedir. In this study, "conditional divorce" that is a type of divorce, and in relation to this the topic of "divorce oath" are examined. By taking up the place of the subject within the systematic of Islamic law, different approaches about both the “conditional divorce” and “divorce oath” and current practices in the Islamic countries are discussed. This study also includes some suggestions about the subject.

İslam hukuku talâk konusunda tek taraflı irade beyanıyla evliliği sona erdirme hakkını öncelikle erkeğe vermiştir. Kadına da bedel mukabili karşılıklı rıza ile (muhâlea) ve hâkim kararıyla (tefrûk) evliliği sona erdirme hakkı tanımıştır. Ancak kadının tefrûk ve muhâlea yollarına başvurarak evliliği sona erdirme imkanı olsa da erkeğin rızasına ve mahkemeye başvurmaksızın kendi irade beyanıyla boşanma yetkisine Kur'an ve sünnette sabit olduğu üzere tefvûz-i talâk yöntemiyle sahip olmaktadır. Kadın tefvûz yöntemiyle boşanma yetkisine nikah akdinde bu yetkinin kendisinde olmasını şart koşarak veya evliliğin sonraki zamanlarında kocasının talak hakkını ona vermesiyle de elde edebilmektedir. Kadın tefvûz yöntemiyle elde ettiği bu hakkını kendisi kullanabildiği gibi, üçüncü bir şahsa verilmesini de isteyebilir ve bu yetkinin üçüncü bir şahıs tarafından mahkemenin denetimi ve aracılığı ile de kullanılmasını şart koşabilir. Kadın tefvûz yöntemiyle boşama yetkisine sahip olmakla birlikte bu erkeğin boşama hakkını etkilememekte, erkek bu yöntemle karısını, onu boşamaya ortak etmiş olmaktadır. Boşama konusunda kadın ile erkeği eşit konuma getiren tefvûz-i talâk uygulamada pek az görülmüştür. Erkeğin yetki paylaşımını benimseyebilmesi ve kadının da bu hakkını bilinçli kullanabilmesi için tefvûz nikah akdi ile doğan bir prosedüre bağlanmalı, hayata geçirilebilmesi için çalışılmalı ve uygulanabilirliği ortaya konmalıdır., Islamic law has given the right of divorce firstly to the husband. But the wife can also ask for a divorce in exchange for payment (al-Mukhalaa) or by the decision of the court (al-Tafriq). In addition to these rights, the wife can also get divorced without the approval of the husband or resorting to a court by the delegation of the right of divorce to the wife (Tafweez al-talaq). The wife can acquire the right of Tafweez by making it a condition of the civil contract or by the husband?s grant of the right during the marriage. The wife can either use this right herself or transfer her right to a third person who will use this right by the supervision of the court. The delegation of the right of divorce does not affect the husband?s rights, but it means that a copy of the husband?s right of divorce is also given to the wife. Tafweez al-talaq which makes the husband and wife equal in the right of divorce was rarely practiced. The delegation of the right of divorce to the wife must be linked to the regular procedure of the civil act so that the husband can take it up seriously and the wife can use it consciously. In this way, the applicability of the delegation of the right of divorce can be proved.

236

Öz Evlilik kurulurken prensip itibariyle bir ömür boyu devam edecek bir hukukî beraberlik olarak kabul edildiği için bu birlikteliğin, ölüm dışında bir sebeple sona ermesi pek düşünülmez. Diğer taraftan bir huzur ve mutluluk ikliminde yaşansın diye kurulan evlilik bağı, bazı sebepler dolayısıyla bu ortamı oluşturmayabilir. Hatta evliliğin devamı bazan üzüntü ve sıkıntıyı da beraberinde getirebilir. Böyle bir durumda ise evliliğin sona erdirilmesinden başka çare kalmaz. Tarihin her evresinde bütün toplumlarda önemli bir yer işgal eden boşanma meselesine Kur'ân'ın, nasıl yaklaştığı bu çalışmamızda ele alınarak, özellikle Kur'ân ve Sünnete Göre Üç Talâk konusunu üzerinde durulmuştur: Kur'ân ve sünnetten deliller getirilmek suretiyle konu detaylı bir şekilde işlenmiş ve neticede bir lafızda verilen üç talâkın bir talâk sayılması gerektiği belirtilmiştir. Kur'ân' da talâkın, üç ile sınırlandırılması, üçünün bir arada verilemeyeceğini göstermektedir. Dolayısıyla toplumda pek yaygın olan `Seni üç kere boşadım` vb. ifadelerle evlilik birlikteliğinin derhal sona ermediği ortaya çıkmaktadır. ABSTRACT As a principle, as mariage is thought as a juridicial togetherness that continues life long when it is set up, it is not thought to be ended by a reason other than death. From other side, the tie of mariage that set up to be lived in the climate of of repose and happiness could not form the desired climate because of the some conditions. Even the continuation of the marriage can sometimes bring anxiety and annoyance. In that situation, there will be no remedy other than to end the marriage. In this paper, it has been focuced on how the Quran approaches to the divorce that has ben taking an important position in every society and in every period of the history, especially on the subject of the `Three Talaks` according to Quran and Sunnah. The subject has been worked up in details by presenting from Quran and Sunnah, in consequence, it has been made clear that to state `three talaks` in one time must be evaluated as one talak. That the talak is limited to three in the Quran showed that `three talaks` in one time can not mean the three talaks. Thus with the expressions which are quite widespread in the society like `I divorced you with three talaks`, that has been appeared clear that the marriage togetherness can not be lasted. n Öz Evlilik kurulurken prensip itibariyle bir ömür boyu devam edecek bir hukukî beraberlik olarak kabul edildiği için bu birlikteliğin, ölüm dışında bir sebeple sona ermesi pek düşünülmez. Diğer taraftan bir huzur ve mutluluk ikliminde yaşansın diye kurulan evlilik bağı, bazı sebepler dolayısıyla bu ortamı oluşturmayabilir. Hatta evliliğin devamı bazan üzüntü ve sıkıntıyı da beraberinde getirebilir. Böyle bir durumda ise evliliğin sona erdirilmesinden başka çare kalmaz. Tarihin her evresinde bütün toplumlarda önemli bir yer işgal eden boşanma meselesine Kur'ân'ın, nasıl yaklaştığı bu çalışmamızda ele alınarak, özellikle Kur'ân ve Sünnete Göre Üç Talâk konusunu üzerinde durulmuştur: Kur'ân ve sünnetten deliller getirilmek suretiyle konu detaylı bir şekilde işlenmiş ve neticede bir lafızda verilen üç talâkın bir talâk sayılması gerektiği belirtilmiştir. Kur'ân' da talâkın, üç ile sınırlandırılması, üçünün bir arada verilemeyeceğini göstermektedir. Dolayısıyla toplumda pek yaygın olan `Seni üç kere boşadım` vb. ifadelerle evlilik birlikteliğinin derhal sona ermediği ortaya çıkmaktadır. ABSTRACT As a principle, as mariage is thought as a juridicial togetherness that continues life long when it is set up, it is not thought to be ended by a reason other than death. From other side, the tie of mariage that set up to be lived in the climate of of repose and happiness could not form the desired climate because of the some conditions. Even the continuation of the marriage can sometimes bring anxiety and annoyance. In that situation, there will be no remedy other than to end the marriage. In this paper, it has been focuced on how the Quran approaches to the divorce that has ben taking an important position in every society and in every period of the history, especially on the subject of the `Three Talaks` according to Quran and Sunnah. The subject has been worked up in details by presenting from Quran and Sunnah, in consequence, it has been made clear that to state `three talaks` in one time must be evaluated as one talak. That the talak is limited to three in the Quran showed that `three talaks` in one time can not mean the three talaks. Thus with the expressions which are quite widespread in the society like `I divorced you with three talaks`, that has been appeared clear that the marriage togetherness can not be lasted. n 91

88