Search

This dissertation examines the making of modernity in the late Ottoman Empire by tracing the connections between sports, the body, male subject formation, nation building, and communal and imperial identity. It focuses on the development of a shared Ottoman physical culture amongst upper and middle-class Muslim, Christian, and Jewish men of Istanbul from the 1870s until World War I. My research draws from a diverse array of archives and primary sources written in Ottoman-Turkish, Armenian, Armeno-Turkish, French, English, German, and Greek, such as government reports and documents, school and association records, private correspondence, periodicals, books, and pamphlets, as well as vernacular photographs, in order to present an alternative understanding of cultural transformations and the historical linkages between different ethno-religious communities of the late Ottoman Empire. The central argument of this dissertation is that Muslims, Christians, and Jews of Istanbul engaged sports as a shared civic activity that offered benefits for the individual, community, and empire. This study investigates how Ottoman physical culture was underpinned by novel understandings of the body and implicated in larger debates and processes concerning the self, gender, ethno-religious communal identity, and the nation by pursuing three principle areas of inquiry. The first area of focus is the institutionalization of Ottoman physical culture in schools, voluntary associations, and government ministries. The study begins by exploring the development of athleticism as an educational ideology in a government lycée, Mekteb-i Sultani, and a foreign missionary school, Robert College. It demonstrates that many of the leading physical culture enthusiasts first encountered discussions about the educational significance of exercise and corporeal development as students in these two schools, and went on to establish voluntary athletic associations, as private spaces, in which young men formed, negotiated, and performed novel male subjectivities and identities. Ottoman government officials in the Ministry of Public Education recognized the success of these institutions in popularizing physical culture and sought to harness its potential in order to create strong and healthy Ottoman young men. In order to achieve this, the Ottoman government created the Physical Training Inspectorate and the position of Inspector to teach physical training to Ottoman teachers and oversee the integration of physical training classes in all state schools throughout the imperial domains. The second area of inquiry is Istanbul’s multilingual physical culture press, which consisted of illustrated magazines, daily newspapers, and sports periodicals. These experimental publications constituted a public forum that offered an aspiring middle-class textual and visual instructions on how to cultivate a modern male subject and community on the soccer field, in the gymnasium, and at the sports club. The final area of inquiry is the public display of sports in newly constructed urban spaces. Two spaces in particular, theatres and stadiums, served as the venues in which schools, athletic associations, and the state exhibited physical dexterity, celebrated sports as civilized activities, and redefined communal divisions separating Muslims, Christians, and Jews during the period.

In the XVth century, the letters, written by Venetian diplomats called Iosofat Barbaro, Caterino Zeno, and the Turkmen leader Uzun Hasan, which are giving information about the military struggles of Ottoman-Aq Qoyunlu, are also a source of information for the firearms to be sent to Aq Qoyunlu people by Venetians. Moreover, information about the Aq Qoyunlu military campaigns, like the leaders, numbers of soldiers, and the locations, could be found in the letters. However, the itineraries of Iosofat Barbaro and Caterino Zeno are not matching with the letters; also other written sources. Thus, these letters need to examine., XV. yüzyılda, Osmanlı ve Akkoyunlu Devleti arasındaki askerî mücadeleler hakkında bilgiler veren Venedikli diplomatlar Iosofat Barbaro, Caterino Zeno ile Türkmen hükümdarı Uzun Hasan tarafından Venedik Senatosu’na gönderilen İtalyanca mektuplarda Akkoyunlulara teslim edilecek ateşli silâhların türleriyle sayıları verilmektedir. Mektuplarda ayrıca, Akkoyunluların Anadolu’ya düzenledikleri seferler, bu seferleri kimlerin yönettiği, seferlerdeki asker sayıları ve bunların hangi noktalara düzenlenmiş olduğuna dair bilgiler paylaşılmaktadır. Lâkin mektuplar, mezkûr diplomatlara ait seyahatnameler ve bu konulara dair kaleme alınmış diğer kaynak eserler ile örtüşmemektedir. Dolayısıyla incelenmeleri elzemdir.

Kara Yülük Osman Bey tarafından bir beylik haline getirilen Türkmen Akkoyunlu oymağı, Uzun Hasan döneminde Anadolu'nun doğusunu, Azerbaycan'ı ve İran'ı içine alan büyük bir teşekkül olan Akkoyunlu Devleti'ne dönüşmüştür. Güçlenen bu devlet ile Osmanlı Devleti zamanla karşı karşıya gelmişlerdir. Bunda Osmanlı Devleti'nin, Akkoyunlu Devleti'nin müttefiki Trabzon Rum İmparatorluğu'ne ele geçirmesi, ticarette yüksek vergiler koyması, Osmanlılar'dan kaçan muhalif Türkmen beylerinin Uzun Hasan'a katılışı ve sahada Osmanlılara karşı bir müttefik arayan Venedik ve çok sayıda Avrupa devleti ile işbirliği etkili olmuştur. Akkoyunlular, Anadolu'ya Türkmen beyi Pir Ahmed'i desteklemek için büyük bir ordu göndermişse de bu ordu başarısız olmuştur. Cevaben Osmanlılar, Akkoyunlu topraklarına doğru büyük bir yürüyüş başlatmıştır. Fırat Nehri yakınında bozguna uğramış olsalar da meydan savaşını kazanmışlardır. Venedikliler, Akkoyunlu Devleti ile olan anlaşmaları gereği kararlaştırılan ateşli silah tesliminde başarısız olmuşlardır. İttifakları devam etse de Uzun Hasan'ın vefatı süreci sonlandırmıştır.Akkoyunlu Devleti'nin şehirleri ve halklarının kültürleri, ittifak veya resmi görevleri vesilesiyle buraya gelmiş İtalyanların notlarında görülebilmektedir. Tebriz, Derbent, Isfahan ve Mardin gibi çok sayıda şehrin mimari yapıları, ekonomileri ve yakın tarihleri adına bilgiler verilmektedir. Eserlerde Akkoyunluların nüvesini oluşturan Türkmenlerin konar göçer yaşam tarzları, nüfusları, avcılıkları, sürü ve ulaşım hayvanları, kutlama ve yemek kültürleri, Uzun Hasan'ın bir devlet hakimi olarak nasıl bir yaşam sürdüğü, askerî teşkilatı, saray müziği ve sofra kültürü de dahil olmak üzere saray yaşamı hakkında detaylı bilgiler mevcuttur. Ayrıca yoğun Türkmen nüfusu nedeniyle Turcomania olarak adlandırılan bir coğrafya ve halk ile devlet üzerinde etkin olan Kalenderi dervişleri hakkında da bu eserlerde dikkate değer bilgiler bulunmaktadır. A Turkmen leader, Kara Yülük Osman Bey, transformed his nomadic clan, Akkoyunlu people, into an emirate, after the succession of Uzun Hasan whole of the east part of the Anatolia, Azerbaijan, and Persia joined to the emirate and he transformed it to a great empire. Thus Ottomans, the other great empire of the era, and Akkoyunlu Turkmens became enemies because of serious politic and economic reasons. Ottomans invaded the Empire of Trebizond, even it's under the protection of Turkmens, and started to collect excessive taxes from Akkoyunlu merchants. Turkmen leaders of Anatolia, whose lands conquered by Fatih Sultan Mehmed, refuged to Uzun Hasan. Akkoyunlu State became an ally of Venezia and some European countries for defeating Ottomans, for fighting together with their common enemy. Uzun Hasan sent an army to Anatolia for helping a Turkmen leader Pir Ahmed, however, they lost the fight, then Ottomans attacked to Akkoyunlu lands but they ambushed by Turkmens close to Fırat River. Finally, two armies came across in a battlefield and Ottomans won the battle. Veneziani couldn't deliver the firearms at the right time, which was the main responsibility of this city-state; their alliance didn't end. However, because of the death of Uzun Hasan, the process, fighting together for defeating the Ottomans, ended.Italian writers, who traveled in Akkoyunlu lands, they wrote pieces of information about cities like Tabriz, Darband, Isfahan and Mardin; their architecture, economic conditions, the culture of people, recent history. Also, pieces of information about Turkmens are giving in the texts, who were the central-folk of the state, their nomadic lifestyle, population, hunting culture and animals have been used for hunting, their flocks and the animals for transportations, festivals, food culture, Uzun Hasan's daily life as a sovereign, his military organization, music, eating habits, table manners and the culture of the palace in many ways, a geographical place called Turcomania could be found. Textes also giving pieces of information about Turkmen dervishes, heterodox clergymen, who were very much influential on the government and people. 215

Hasbahçeler, Osmanlı Devleti’nde padişahların eğlenme ve dinlenmeleri için kurulmuş bahçelerdir. Başta Yenisaray’daki bahçe olmak üzere, Boğaziçi, Haliç, Edirne, Bursa, İzmit, Amasya ve Manisa’da birçok hasbahçe bulunmaktaydı. Bu bahçelerden biri olan Sultaniye hasbahçesi II. Bayezid tarafından kurulmuştur. Boğaziçi’nde Paşabahçe ile Beykoz arasında yer alan bu bahçe asıl gelişimini I. Süleyman ve III. Murada borçludur. Boğaziçi’nin en büyük bahçelerinden biri olan bu bahçe sadeliğiyle dikkat çekmekteydi. Burada avlanma, cirit, tomak, güreş, atıcılık, musiki fasılları, ziyafet gibi faaliyetler tertip edilirdi. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren önemini kaybeden bu bahçe üzerinde zamanla cam fabrikası, okul, stadyum gibi yapılar kurulmuştur. Bahçenin geriye kalan kısmıysa park hâline getirilmiştir., The Khass Bagchas were gardens which built for having a good time and relaxation of sultans in Ottoman State. There was a lot of khass bagcha firstly the baghca in the Yenisaray and the Bosporus, the Golden Horn, Edirne, Bursa, Amasya and Manisa. The khassbagcha of Sultaniye which was one of these gardens was built by Bayezid II. This garden which locate between Paşabahçe ile Beykoz was indebted its real development to Süleyman I and Murad III. This garden where the one of largest gardens of the Bosporus, attracted attention with its simplicity.In where was organized activities like hunting, jereed, wooden ball, wrestling, marksmanship, musicale and banquet. Above the garden which lost its importance beginning from the second half of 19th century, was built some buildings like school, stadium, glass factory with time. The other part of garden had worked up into park.

Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nde çok partili hayat geçilmesinin ardından iktidara gelen Demokrat Parti döneminde izlenen sanayi politikalarını ele alarak, Türk Sanayisinin 1950-1960 yılları arasında kurulan Menderes hükümetleri tarafından nasıl şekillendirildiği hakkında detaylı bilgiler vermektedir. Bu bağlamda, Demokrat Parti İktidarının sanayileşme politikalarında benimsediği temel esaslar, sanayileşme politikalarına etki eden ulusal ve küresel gelişmeler hakkında bilgiler içermektedir.Türk Sanayisi, İkinci Dünya Savaşı yıllarında izlenen müdahaleci yaklaşımlar ve savunma giderlerine ayrılan bütçenin artması neticesinde duraklama dönemine girmiştir. Demokrat Parti iktidarı, sanayi politikaları gereği, liberalizm ve devletçiliği bir arada sürdürerek bir yandan uzun yıllar boyunca devlet politikası olarak görülen yerli sermayenin güçlendirilerek milli burjuvazinin oluşturulmasını amaçlamış, öte yandan özel sektörün yetersiz kaldığı alanlarda gerekli yatırımları yaparak sanayileşme de oluşan boşluğun devlet tarafından doldurulmasına yönelik sanayi politikaları gütmüştür.1950-1960 yılları arasında sanayileşme politikalarının belirlenmesinde iç unsurlar kadar dış gelişmeler de belirleyici unsur olmuştur. CHP döneminde üye olunan İMF, IBRD, OEEC gibi teşkilatlar ile olan ilişkiler neticesinde Demokrat Parti İktidarı döneminde hazırlanan kalkınma raporlarının izlenen sanayi politikalarına ne denli etki ettiği sorusuna cevap vermeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Demokrat Parti, Sanayi Politikaları, Adnan Menderes, Ekonomi, Marshall Yardımları, Liberalizm. This study gives detailed information about how Menderes governments, established between the years 1950-1960, gave shape to Turkish Industry by considering industrial policies followed during the rule of Democratic Party, which came to power after the transition to multi-party life in the Republic of Turkey. In this context, basic principles that Democratic Party Rule adopted in industrialisation policies provide information about national and global developments which affect industrialisation policies. Turkish industrialization entered a period of stagnation as a result of interventionist policies followed in the Second World War years and increase in the budget allocated to defence costs. As industrial policies required, by sustaining liberalism and statism together, Democratic Party rule aimed to build the national bourgeoisie, which had been seen as a state policy for many years by strengthening domestic capital, at the same time, it pursued industrial policies aimed at filling the gap in the industrialization by making the necessary investments in areas where the private sector failed.Between the years 1950-1960, as much as internal factors, external developments had been the decisive factor in the determination of the industrialization policies. This study tries to answer the question to what extent development reports prepared during the Democratic Party rule as a result of relations with organisations like IMF, IBRD, OEEC, joined during CHP period, affected the industrial policy followed.Key Words: Democratic Party, Industrial Policies, Adnan Menderes, Economy,Marshall Plan, Liberalism 256

92 numaralı mühimme defteri, 1657 - 1660 yıllan arasında, Osmanlı Devleti'nde meydana gelen siyasi,idari, askeri, iktisadi ve sosyal olaylardan önemli olanların kaydedildiği defterdir. Devlet içerisinde zuhur eden idari, adli, askeri ve dini atamalar ve idarecilerin halka karşı tutumlarındaki aşırılıkların yanı sıra; meydana gelen eşkıyalık hareketleri, alacak, verecek, boşanma, cinayet, veraset gibi hukuki problemler bu defterlere kaydedilmiştir. 92 Numaralı Mühimme Defteri, 66 sayfa olup 320 adet hüküm bulunmaktadır. Her hüküm incelenerek transkripsiyonu yapılmış ve özetleri çıkarılmıştır. Ayrıca defterde yer alan şahıs ve yer isimleri ile bazı tabir ve deyimlerden oluşan bir dizin oluşturularak teze eklenmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Osmanlı, Mühimme, Hüküm. The Mühimme Defteri Number 92 is a notebook in which had been registered the important affairs in the Ottoman State from 1657 to 1660. In the Otoman State the important events which had been happened like administrative, legal, and military appointment, injustices of administrators, banditry, matter of juridical as receivables and payables, divorces, crimes, inheritance had been registered. The Mühimme Defteri Number 92 has been composed of 66 pages and 320 commandments. All of the commandments have been investigated, transcribed and summarized. The index which has been composed of the name of region, person and some phrases and terms have been writing by our şelfin this article. KEY WORDS: Ottoman, Commandment, Mühime. 206