Search

Bu tez, 1980-2003 döneminde Türkiye?de meydana gelen finansal krizlereolan duyarlılıgı arttıran ortak faktörleri inceler. Bulgular, iktisadi büyüme hızının düsük, enflasyon oranının yüksek oldugu durumlarda krizlerin ortaya çıkma egiliminde oldugunu göstermistir. Ayrıca yüksek reel faiz oranları ve düsük uluslararası rezervler de finansal krizlerle iliskilidir. Diger anlamlı degiskenler,M2/rezervler, banka mevduatları, iç kredi ve döviz yükümlülükleridir. Dıssal degiskenlere nazaran finansal ve içsel degiskenler, Türkiye?deki finansal krizleredaha fazla katkı yapmıstır. This thesis studies the common factors that increased vulnerability offinancial crises in Turkey in 1980-2003 period using binary probit econometricmodel. The results suggest that crises tend to erupt when growth is low and inflationis high. Also, high real interest rates and low international reserves are associatedwith financial crises. The another significant variables are M2/international reserves,bank deposits, domestic credit, and foreign liabilities. Relative to external variables,domestic and financial variables contributed much more to probability of crises inTurkey. 192

140

Bu çalışma, ileride gerçekleşebilecek krizlere karşı bireylerin finansal açıdan sağlamlığını açıklayabilmek ve ölçmek amacıyla yapılmıştır. İstanbul Büyük Şehir Belediyesi, Mali Hizmetler Daire Başkanlığındaki, Bütçe ve Denetim Müdürlüğü, Finansman Müdürlüğü, Gelirler Müdürlüğü, Giderler Müdürlüğü ve Mali Kontrol Müdürlüğünde çalışan bireylerin Finansal Dayanıklılığı incelenmiştir. Çalışma beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Finansal Dayanıklılık ve Kırılganlık hakkında durulup finansal kavramlar ile alakalı bilgi verilmektedir. İkinci bölümde Finansal Krizler ve Çeşitleri, Bireyde ve Kurumlarda Finansal Dayanıklılığı etkileyen faktörler incelenmiştir. Üçüncü bölümde Kurum ve Şirketlerde Finansal Dayanıklılığın Geliştirilmesi anlatılmaktadır. Dördüncü bölümde ise Bireyde Finansal Dayanıklılığı Geliştirmeye yönelik bilgi verilmektedir. Beşinci bölümde IBB Mali Hizmetler Daire Başkanlığında çalışan katılımcılara finansal dayanıklılıklarını incelemeye yarayan anket çalışması yapılmıştır. Anket çalışması sonuçları SPSS ve Excel programları kullanılarak bireylerin biyografik özelliklerine göre finansal dayanıklılığını ölçerek, karşılaştırmıştır. Yapılan anket çalışmasının sonuç ve bulguları tablolar yardımıyla ayrıntılı bir şekilde anlatılmaktadır. This study was conducted to explain and determine the financial resilience of individuals against future crises. The Financial Resilience of individuals working in the Istanbul Metropolitan Municipality, Financial Services Department, Budget and Audit Directorate, Finance Directorate, Revenue Department, Expenditure Directorate and Finance Control Directorate was analyzed. The study consists of five sections. In the first section, Financial Resilience and Vulnerability is emphasized and information about finance is provided. In the second section, the reasons and effects of financial crisis are examined that has an impact Financial Resillience of Individuals and Institutions. In the third section, It is given information about how to improve financial resilience of Organizations and Institutions. In the fourth section, information is given about the components that will improve the financial resilience of individuals against economic crises. In the fifth section, A survey was conducted to examine the financial resilience of the participants working in the Istanbul Metropolitan Municipality, Financial Services Department, Budget and Audit Directorate, Finance Directorate, Revenue Department, Expenditure Directorate and Finance Control Directorate. The results of the survey study are compared by measuring the financial resilience of individuals according to their biographical features using SPSS and Excel programs. The results and findings of the survey study are explained in detail by using charts and graphs.

Dünyada yaşanan yeni gelişmeler finansal piyasalarda birçok ihtiyacın oluşmasına neden olmuştur. Dünyada yaygın olan konvansiyonel bankacılık sitemi gelişme gösterse de faiz hassasiyeti olan yatırımcıları piyasalara çekecek ürünler sunamamıştır. Katılım bankalarının kurulması ile yatırımcılar faizsiz finansman ürünlerini tanımış ve işlem yapmaya başlamışlardır. Bu ürünler arasında dünya piyasalarında en çok işlem gören ise sukuktur. Dünyada sukuk ihracı başlarda sadece katılım bankaları tarafından ihraç edilse de yatırım portföyünü genişletmek ve riski azaltmak için konvansiyonel bankalar tarafından da ihraç edilmektedir. Türkiye'de katılım bankacılığının son yıllarda yaygınlaşması sukuk ihracına olumlu yönde etki etmiştir. Türkiye piyasalarında `kira sertifikası` adı ile işlem görmektedir. Bu çalışma ile sukukun detaylı olarak yapısı ve işleyişi ele alınmıştır. Türkiye ve dünya piyasalarındaki yeri incelenerek çeşitli sorunlar tespit edilmiş olup öneriler sunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Katılım Bankacılığı, Sukuk, Kira Sertifikası, İslami Finans, Faizsiz Bankacılık New developments in the world caused many needs in financial markets. Although the conventional banking system, which is widespread all over the world, continues to develop, it has not been able to offer products that will attract interest sensitive investors to the markets. With the establishment of participation banks, investors became familiar with interest-free financing products and began to trade with them. Among these products, sukuk is the most traded in the world markets. Although sukuk issuance was initially issued only by participation banks in the world, it has also been introduced by conventional banks seeking to expand their investment portfolio and reduce risk. The spread of participation banking in Turkey in recent years has had a positive impact on the issuance of Sukuk. Sukuk is traded under the name of `Kira Sertifikasi` in Turkey's financial markets. In this study, the structure and functioning of sukuk are discussed in detail, investigated the market position in Turkey and the World, several problems were identified and suggestions are presented against.Key words: Participation Banking, Sukuk, Lease Certificate, Islamic Finance, Interest-Free Banking 104

Rekabetin uluslararası nitelik kazanması, üretim teknolojilerinde meydana gelen değişme ve gelişmeler tüketicilerin ürün ve hizmet faaliyetlerine ulaşımını kolaylaştırmıştır. Bu durum alternatif seçimleri oluşturmuş üreticiler, firmalar ve yatırımcılar arasındaki rekabeti arttırmıştır. Üretim tekniklerindeki gelişme ile maliyet yapısının değişmesi maliyet yönetimini zorunlu hale getirmiştir. Maliyet Yönetimi ve Maliyet Analizleri ile birlikte maliyetlerin planlanması, kontrolü ve yönetimi üreticilere ve firmalara kar elde etmenin yanı sıra kaliteden ödün vermeden maliyet tasarrufu sağlamaktadır. Üretimin planlanmasına ve maliyet tahminine olanak tanıyan bu analizler, oluşacak ek maliyetlere zamanında ve doğru biçimde müdahale edilmesine imkan tanımaktadır. Performans arttırma ve iyileştirme faaliyetlerine odaklanan üretici rekabet düzeyini yükseltmekte ve tüketici için en iyi fiyat ile en kaliteli ürünü üretebilmektedir. Çalışmada üretim faktörleri ile maliyetler arasındaki ilişki incelenirken üretim faktörlerinin maliyet düzeylerine değinilmiştir. Maliyet terimi ve maliyet çeşitleri hakkında bilgi verilirken Maliyet Yönetimi Bilgi Sistemi kapsamında Maliyet Sitemleri ve Analizleri açıklanmış ve örnekler verilmiştir ve Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Uygulaması yapılarak çalışma tamamlanmıştır. The international quality of competition, the changes and developments in production technologies made it easier for consumers to reach their product and service activities. This led to alternative choices and increased competition between firms and investors. The development of production techniques and change in cost structurehas made cost management mandatory. Cost management and cost analysis together with cost planning, control and management, as well as profit making to manufacturers and companies, without sacrificing quality saves cost. These analyses, which allow production planning and cost estimation, allow timely and accurate intervention of additional costs. Focusing on performance enhancement and improvement activities, the manufacturer increases the level of competition and produces the best quality product with the best price for the consumer. In this study, the relationship between production factors and costs was examined and the cost levels of production factors were discussed. .In the context of Cost Management Information System, Cost systems and analysis are explained and examples are given and the operation is completed by applying Activity-Based Costing. 71

Bu çalışmanın amacı Türkiye ekonomisinde önemli rol oynayan sektörlerin oligopol piyasada olduğunu araştırmak ve oligopol piyasanın önemini, bu piyasada rekabet ederken uygulanan oyun teorisinin sektördeki oyuncular tarafından nasıl uygulandığını incelemektir.Yoğunlaşma oranı hesaplamasıyla TUİK verileri kullanılarak sektörlerin hangi piyasa yapısı içerisinde olduğu belirlenmiş, önemli birçok sektörün oligopol piyasada yer aldığı görülmüştür. Oligopol piyasasında firmaların rekabet analizi, piyasaya giriş engelleri, Michael Porter'ın 5 kuvvet modeli incelenmiştir. Oligopol piyasada yer alan bazı sektörler ve sektörlerin durumu ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Oyun teorisini kullanarak firmaların birbiriyle rekabetinin analizi yapılmış, rekabet ederken hangi sektörlerin hangi hamlelerde bulunduğu araştırılmıştır.TUİK verilerindeki sektörlerin yoğunlaşma oranlarının (çok yüksek, yüksek, orta ve düşük) derecelerine göre sektörler gruplandırılmış, derecelerine göre rekabetin ve sektörde hamlelerin nasıl yapıldığı incelenmiştir. The aim of this study was to investigate whether the sector oligopoly market in Turkey play an important role in the economy and the importance of oligopoly, game theory applied while competing in this market is to examine how implementation by the player in the industry. The concentration ratio calculation was used to determine the market structure of the sectors by using the data of TUİK and it was seen that many important sectors were in the oligopoly market. Competition analysis of firms in the oligopoly market, barriers to entry to the market, 5 force model of Michael Porter have been examined. Some sectors and sectors in the oligopoly market are explained in detail. By using game theory, the competition of the companies was analyzed, and it was researched which sectors were involved when competing. According to the degree of concentration of the sectors (very high, high, medium and low) in the sectors of TUIK data, sectors are grouped, competition according to their degree and how the moves are made in the sector are examined. 84

Küreselleşme sürecinde ülkeler arasındaki artan rekabet, ürün ve pazar bazında farklı dinamiklerin ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Özellikle 2008 kriziyle birlikte cari paradigmanın sarsılması ve gelişmiş ülkelerin uyguladıkları politikalarda dönüşüme gitmesi, küresel rekabeti arttırmıştır. Artan rekabet koşulları ülkelerin ihracata dayalı büyüme hipotezini yeniden değerlendirmeye başlamalarına neden olmuştur. Bu noktada ihracatın ürün ve pazar bazında çeşitlendirilmesi, sofistikasyonu ve konsantrasyonu açısından ele alındığı 'ihracat dinamikleri' yaklaşımı ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmada Türkiye özelinde ihracat dinamikleri ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki zaman serileri analizi yöntemleriyle sorgulanmaktadır. Bunun için ilk olarak TÜİK, IMF ve WITS veri tabanlarından elde edilen ilgili serilerin durağanlıkları Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF) ve Phillips-Perron (PP) birim kök testleriyle sınanmıştır. Devamında serilerde yapısal kırılmalar altında birim kök araştırması yapan Lee-Strazicich (LM) ve Bai-Perron (BP) testlerine yer verilmiştir. Ardından ürün ve pazar bazında iki yapısal VAR modeli kurularak değişkenlerin ekonomik büyüme ile uzun dönemli ilişkileri araştırılmıştır. SVAR modelleri üzerinden Granger nedensellik testi, Etki-Tepki Analizi ve Varyans Ayrıştırması sonuçları elde edilmiş ve değişkenler arasındaki ilişki yorumlanmıştır. Sonrasında iki modelde de yer alan değişkenlerin birbirleriyle olan nedensellik ilişkilerini tespit etmek üzere, Toda-Yamamoto, Toda-Yamamoto Bootstrap, Hatemi-Roca, Breitung-Candelon ve Asimetrik Frekans Alanı nedensellik testleri yapılmıştır. Bu doğrultuda; ihracat dinamikleri kapsamında ele alınan değişkenlerin zaman içinde yapısal kırılmalara uğradığı - şoklardan etkilendiği, ihracat dinamiklerinin ekonomik büyüme ile asimetrik ilişkide olduğu ve bu ilişkilerin zamana göre değiştiği gözlemlenmiştir. Bundan dolayı etkin ihracat stratejisinin tespit ve tayini için kısa-orta ve uzun dönem nedensellik ilişkilerine göre politika belirlenmesi gerektiği sonuçlarına ulaşılmıştır. The increasing competition between countries in the process of globalization generates different dynamics in terms of product and market. In particular, shaking of the current paradigm with the 2008 crisis and the transformation need of developed countries in the policies they implemented have increased the global competition. Rising competition conditions have led countries to re-evaluate their export-led growth hypothesis. At this point, export dynamics approach, which focuses on diversification, sophistication and concentration in terms of product and market, has come to the fore. The study is being questioned in Turkey with special export dynamics and methods of analysis of time series relationship between economic growth. For this purpose, firstly, the stagnation of the related series obtained from TURKSTAT, IMF and WITS data bases were tested with the extended Dickey-Fuller (ADF) and Phillips-Perron (PP) unit root tests. In the following series, Lee-Strazicich (LM) and Bai-Perron (BP) tests are conducted. Then, two structural VAR models were developed on product - market basis and economic growth and long term relations of variables were investigated. Granger causality test, effect-response analysis and variance decomposition results were obtained from SVAR models and the relationship between variables was interpreted. Then, Toda-Yamamoto, Toda-Yamamoto Bootstrap, Breitung-Candelon, Hatemi-Roca and Asymmetric Frequency Domain causality tests were performed to determine the causality relations of the variables in both models. According to the analyses, its found that the export dynamics are affected by the shocks in time, export dynamics have asymmetrical causality with economic growth and these relations change according to time and the determination of the effective export strategy should be determined according to the symmetrical and asymmetrical short-medium and long-term causality relations. 345

Rekabetin uluslararası nitelik kazanması, üretim teknolojilerinde meydana gelen değişme ve gelişmeler tüketicilerin ürün ve hizmet faaliyetlerine ulaşımını kolaylaştırmıştır. Bu durum alternatif seçimleri oluşturmuş üreticiler, firmalar ve yatırımcılar arasındaki rekabeti arttırmıştır. Üretim tekniklerindeki gelişme ile maliyet yapısının değişmesi maliyet yönetimini zorunlu hale getirmiştir. Maliyet Yönetimi ve Maliyet Analizleri ile birlikte maliyetlerin planlanması, kontrolü ve yönetimi üreticilere ve firmalara kar elde etmenin yanı sıra kaliteden ödün vermeden maliyet tasarrufu sağlamaktadır. Üretimin planlanmasına ve maliyet tahminine olanak tanıyan bu analizler, oluşacak ek maliyetlere zamanında ve doğru biçimde müdahale edilmesine imkan tanımaktadır. Performans arttırma ve iyileştirme faaliyetlerine odaklanan üretici rekabet düzeyini yükseltmekte ve tüketici için en iyi fiyat ile en kaliteli ürünü üretebilmektedir. Çalışmada üretim faktörleri ile maliyetler arasındaki ilişki incelenirken üretim faktörlerinin maliyet düzeylerine değinilmiştir. Maliyet terimi ve maliyet çeşitleri hakkında bilgi verilirken Maliyet Yönetimi Bilgi Sistemi kapsamında Maliyet Sitemleri ve Analizleri açıklanmış ve örnekler verilmiştir ve Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Uygulaması yapılarak çalışma tamamlanmıştır. The international quality of competition, the changes and developments in production technologies made it easier for consumers to reach their product and service activities. This led to alternative choices and increased competition between firms and investors. The development of production techniques and change in cost structurehas made cost management mandatory. Cost management and cost analysis together with cost planning, control and management, as well as profit making to manufacturers and companies, without sacrificing quality saves cost. These analyses, which allow production planning and cost estimation, allow timely and accurate intervention of additional costs. Focusing on performance enhancement and improvement activities, the manufacturer increases the level of competition and produces the best quality product with the best price for the consumer. In this study, the relationship between production factors and costs was examined and the cost levels of production factors were discussed. .In the context of Cost Management Information System, Cost systems and analysis are explained and examples are given and the operation is completed by applying Activity-Based Costing.

Hayvancılık sektörü, tarım sektörü içerisinde insanlık adına önemli ve başka kaynaklardan elde edilmesi mümkün olmayan proteinleri sağlaması bakımından ve de kırsal kesime dengeli bir gelir kaynağı olması bakımından oldukça önemlidir. Türkiye'deki hayvan sayısında 24 Ocak 1980 kararları sonrasında şiddetli azalışlar görülmüştür. Öyle ki koyun ve keçi sayısında, 1961 yılı ile kıyaslandığında 2017 yılı toplamında bir gerileme görülmüş, sığır sayısının ise çok az arttığı tespit edilmiştir. Türkiye'de hayvancılık sektörü içerisinde tavukçuluk sektörü, 1961-2017 yılları arasında ciddi büyüme kaydeden tek sektör olmuştur. Fakat ülkenin hayvan sayısındaki azalışa karşın verimsel alanda büyük dönüşümler kaydetmesi hayvansal ürün üretiminin genel olarak artmasını sağlamıştır. Malatya'nın ise bölgesindeki iller ile kıyaslandığında potansiyelini iyi kullanamadığı görülmüştür. Özellikle küçükbaş hayvancılık alanındaki kötü değerler dikkat çekmiştir. Malatya ilinin hayvancılık sektörü içerisinde tek başarılı olduğu faaliyet kolu ise tavuk eti üretimidir. Bölgedeki ihtiyaçta dikkate alındığında bu alanda yapılacak yatırımlar ile Malatya ilinin tavuk eti üretiminde lider konuma gelebileceği görülmüştür. Genel olarak Türkiye'nin tarım sektöründe içerisinde çok ciddi sorunları tespit edilmiştir. Ülkenin potansiyelini tam olarak kullanabilmesi için ciddi bir tarım reformu şarttır. Livestock sector is important in the agricultural sector because of to provide proteins which important for humanity and that are not obtainable from other sources, and also to be a balanced source of income for countryside. Following the Decisions of January 24, 1980 severe decreases were seen in the number of animals in Turkey. So that detected the number of sheep and goats there has been a decline in the total of 2017 compared to 1961, and the number of cattle increased very little. Poultry sector in the livestock sector in Turkey has been the only sector which registered significant growth in the years 1961-2017. But despite the decline in the number of animals in the country, recording large conversions in the productivity field provided overall increase in production of animal products. Malatya has not been able to use its potential in comparison with the provinces in its region. Especially bad values in the area of small livestock have attracted attention. Malatya province, the livestock sectors in which the only one is successful activity is the production of chicken meat. Malatya province has been seen can become a leader in chicken meat production with considering the need in the region and investments in this area. Very serious problems have been identified at overall in Turkey's agricultural sector. A serious agricultural reform is essential for the country to fully utilize its potential. 190

Türkiye'de sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcı olan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), katılımı gönüllülük ilkesine göre ve özel emeklilik ürünlerinin satışı ve bireysel katkı paylarının toplandığı ruhsatı almış emeklilik firmalarına yetkinin verildiği bir uygulamadır. Bu sistem içine katılan kişilerce ödenen katkı payları emeklilik yatırım fonları aracılığıyla yatırıma kanalize edilmekte ve böylece emeklilik süresince yeterli miktarda emeklilik gelirinin elde edilmesi hedeflenmektedir. Bu araştırmanın amacı bireylerin bireysel Emeklilik sistemiyle ilgili algılarını araştırmaktır. Bu kapsamda İstanbul'daki bir bankanın Bakırköy ilçesindeki müşteriler ve çalışanlarından 150 kişiye anket uygulanarak sonuçlar SPSS 22 programında değerlendirilmiştir. Pension system which is complementary private pension system "of the social security system in Turkey" (BES), participation in the sales of voluntary principles according and private pension products and is an application is given the authority to individual contributions have taken the license is collected their share pension company. The contributions paid to those who participate in this system are channeled through the pension mutual funds and thus it is aimed to obtain sufficient amount of pension income during the pension period. The purpose of this research is to investigate the perceptions of the individual regarding the individual pension system. In this scope, a survey was implemented to 150 custormers and the employees of a bank which is located in İstanbul Bakırköy and the results was evaluated via SPSS 22 application.

Risk kavramı yıllardır türlü araştırmacıların ve bilim insanlarının ilgisini çeken ve incelemelere konu olmuş son derece önemli bir kavramdır. Bu çalışmalar riskin öznel mi yoksa nesnel bir kavram mı olduğuna dair soruları beraberinde getirmiştir. Bu sorunun cevabı hala tam olarak verilememiştir.Gerek para gerekse sermaye piyasalarında yaşanan finansal riskler bu araştırmaların konusunu oluşturmaktadır. Finansal riskler, geniş risk kavramının alt dallarından biridir. Yatırım yapan işletmeler, hayatlarını idame ettirmeye çalışan insanlar, devletler ve bireysel yatırımcılar bu riskler ile karşı karşıya kalmaktadır.Yapılan çalışmada risk kavramına karşı öznel ve nesnel bakışlar incelenmiştir. Ancak gerek riskin büyüklüğünün, gerekse risk algılarının ölçümünde kullanılan metot riske karşı öznel bir yaklaşım sergileyen psikometrik paradigma olmuştur. Psikometrik paradigma, temeli Slovic, Fischhoff ve Lichtenstein tarafından atılan bir risk ölçüm yöntemidir. Psikometrik paradigma yönteminde kişilerin risk algısını önemli ölçüde etkileyen iki risk karakteri bulunur. Bunlar riskin sonuçlarının ciddiyeti ve riskin daha önce tecrübe edilip edilmediğidir. Yıllar geçtikçe psikometrik paradigma ile beraber çalışan disiplinlerin sayısı artmıştır. Tıp bu disiplinlerden biri olmuştur. Tıp disiplinine ek olarak bir kaza sonucu ölüm veya yaralanma riskini ölçen FADIS ölçeği psikometrik paradigma yöntemi ile beraber çalışmakta ve çok başarılı sonuçlar ortaya çıkmaktadır.Çalışmada yer verilen bir başka önemli konu hata türleri ve etkileri analizi olmuştur. Bu analiz türü 1960'lı yıllarda NASA tarafından geliştirilmiş ve yıllar içinde bilim insanlarının katkısı ile daha kaliteli bir hale gelmiştir. Çalışma içerisinde bazı önemli yenilikler de yer almaktadır. Risk vanası kavramı ve akıllı finansal risk kontrol sistemleri bunlara örnektir. Bu kavramlar üzerinde belirli bir çalışma yapıldıktan sonra tez çalışmasına eklenen kavramlardır.Çalışma sonunda ise tez içerisinde yoğun biçimde yer alan psikometrik paradigma tekniklerinin, hizmet sektöründe faaliyet gösteren bir işletmeye uygulanışı yer almaktadır. İşletme analizinden sonra, psikometrik paradigma yöntemi ile risk vanalarının beraber kullanılması ile risk yönetiminin daha başarılı olabileceği görülmüştür. Bu sonuç, çalışmada sıkça uygulanan iki kavramın önemini vurgulamaktadır. Anahtar Sözcükler: Risk, Finansal Risk, Risk Algısı, Psikometrik Paradigma, Risk Yönetimi, Risk Kontrol Sistemleri, Risk Vanası Risk concept is an important concept which has been discussed for years by researchers and scientist. Some approaches define risk as an objective concept whether the others define it as an subjective concept. Both subjective and objective approaches are investigated in this work.The risks which can occur in both money and capital markets are the subject of this work. Financial risks are one of the component of risk concept. Companies which make investments, individual investors, lay people and states can be affect from these financial risks. In this work, both objective and subjective approaches are investigated. But in measurement of real size of risk and risk perception level, psychometric paradigm is selected. Psychometric paradigm is a risk measurement approach which was created by Paul Slovic, Baruch Fischhoff and Sarah Lichtenstein. In psychometric paradigm, there are two main risk characteristics which affect individual risk perception level. These characteristics are dread and novelty. In the last few years, the number of disciplines which work with psychometric paradigm enhanced. Medicine is one of these disciplines. FADIS scala also works with psychometric paradigm and takes successfull results.The other important subject which is analyzed in this work is FMEA. This analysis firstly created by NASA in the third quarter of 19th century and following year it has been developed. There are some newness in this work. Risk valves and smart financial risk control systems are good examples of these newness. At the end of the work, there is a application about psychometric paradigm. With this application it is noticed that psychometric paradigm and risk valves should be used together and both of them very important. Keywords: Risk, Financial Risks, Risk Perception, Risk Valves, Risk Management, Psychometric Paradigm, Risk Control Systems 148

Bu çalışmanın konusu; 2008 yılında başlayan ve bütün küresel ekonomileri ve sektörleri olumsuz etkileyen küresel krizden sonraki 10 yıl içerisinde, Türkiye'de demir çelik sektöründe faaliyet gösteren başlıca iki firmanın finansal durumlarının araştırılmasıdır. Bu çalışmada özellikle borsaya kote olmuş şirketlerin finansal durumlarını incelemekte en çok kullanılan iki analiz türü olan Teknik Analiz ve Mali Analiz yöntemleri kullanılmıştır. İlk yöntemde formasyon, hareketli ortalama,gösterge ve hacim analizi uygulanırken, ikinci yöntemde yatay, dikey, trend ve rasyo analizi uygulanmıştır. Çalışma esas olarak beş ana bölümden oluşmaktadır. İlk iki bölümde Teknik ve Mali Analiz yöntemleri hakkında teorik bilgiler aktarılmıştır. Üçüncü bölümde 2008 krizi ve krizin ekonomi ile demir çelik sektöründeki yansımaları ele alınmıştır. Dördüncü bölüm metodoloji hakkında bilgilendirme mahiyetinde olmuş, beşinci bölümde ise sözü edilen yöntemler kullanılarak şirketler analize tabi tutulmuştur. The main issue of this study is, examining the financial conditions of two Turkish companies from iron and steel industry after the next ten years of the crisis which started in 2008 and adversely affected all global economies and industries. In this study, two types of analysis, Technical Analysis and Financial Analysis, which are used most frequently for examining the financial status of companies listed on the stock markets, are used. In the first method; formation, moving average, indicator and volume analysis were applied. In the second method; horizontal, vertical, trend and ratio analysis were applied. The study mainly consists of five main chapters. In the first two chapters, the theoretical information about the methods of technical and financial analysis is given. In the third chapter, the 2008 crisis and its effects on the economy and the iron and steel industry are discussed. The fourth chapter is about informing about the methodology and in the fifth chapter companies are analyzed using the methods that mentioned. 227

Yolsuzluk üzerine yapılan son dönem çalışmalarına bakıldığında genellikle yolsuzlukların nedeninden ziyade sonuçları üzerinde yoğunlaşıldığı görülmektedir. Dolayısıyla sorunun temeline inme, yolsuzluk ve yozlaşmayı üreten yapısal nedenlerin çözümlenmesi yerine yüzeysel tahliller yapılmakta ve sorunun kökünden çözülmesi büyük ölçüde göz ardı edilmektedir. Bu çalışmada yolsuzlukların nedenini neoliberalizmin, ekonominin dışına itmeye çalıştığı ancak asla vazgeçemediği devletin ekonomideki devlet- sermaye ilişkisinde aranmış ve bu yapı ile ortaya çıkan ilişkiler sonucunda oluşan yolsuzluğun makroekonomik değişkenlere etkisi incelenmiştir. Dünyada hızlı bir dönüşümün yaşandığı neoliberal süreçte, yolsuzluğun bütün makro ekonomik değişkenleri derinden etkilemesi bu tez çalışmasının yapılmasının da temelini oluşturmaktadır. Anahtar Kelimeler: Yolsuzluk, Neoliberalizm, Makro Ekonomik Değişkenler, Devlet- Sermaye İlişkisi The recent studies on corruption in the literature have focused on the results rather than the cause of corruption. Therefore, instead of analyzing the fundementals of the problem and the structural causes that produce corruption and corruption, superficial analyzes are conducted and the root of the problem is largely ignored.In this study, the cause of corruption was searched in the state-capital relationship of the state, where neoliberalism tried to push it out of the economy but never gave up, and the effect of corruption resulting from this structure on macroeconomic variables was examined. In the neoliberal process where a rapid transformation is experienced in the world, the fact that corruption affects all macroeconomic variables deeply forms the basis of this thesis study.Keywords: Corruption, Neoliberalism, Macro Economic Variables, State-Capital Relations 143

1980'li yıllarda küreselleşme süreci ile ortaya çıkmaya başlayan liberal politikalar, pek çok ülkeyi etkisi altına almıştır. Özellikle ekonomik alanda etkileri hissedilen küreselleşme olgusu, liberalizasyon olgusunu, liberalizasyon ise ticari liberalizasyon kavramını ortaya çıkarmıştır. Teorik temelleri köklü bir geçmişe dayanan ticari liberalizasyon düşüncesi, özellikle 1970li yılların başında Bretton-Woods sisteminin çöküşü ile önem kazanmış, 1980li yılların ikinci yarısı ve 1990'lı yıllar içerisinde tüm dünyaya yayılmıştır.Bu çalışmanın amacı yaşanan küreselleşme süreciyle birlikte ticari liberalizasyonun Türkiye'nin ekonomik büyümesi üzerindeki etkilerini incelemektir. Türkiye ekonomisinde uygulanan ticari liberalizasyon politikalarının ekonomik büyüme oranları üzerinde yol açtığı etkiler, yıllık veriler ile incelenmiştir. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde öncelikle ticari liberalizasyon kavramsal olarak ele alınmış sonrasında ticari liberalizasyona yönelik teorik yaklaşımlar açıklanmış ve ticari liberalizasyonun ekonomik büyümeyi etkileme yolları değerlendirilmiştir. İkinci bölümde Türkiye ekonomisinde ticari liberalizasyona yönelik yapılan reformlar ele alınmış ve bu yeniliklerin meydana getirdiği sonuçlar üzerinde durulmuştur. Çalışmanın son bölümünde ise Türkiye Ekonomisine ait 1995-2015 dönemlerine ait ticari dışa açıklık oranının ekonomik büyüme üzerinde etkisi incelenmiştir. Serilerin durağanlığını incelemek için Dickey-Fuller (1979) birim kök testleri yapılmıştır. Vektör Otoregresyon yöntemi ve Granger nedensellik testi ile ticari liberalizasyon düzeyi ile ekonomik büyüme oranları arasındaki ilişki modellenerek elde edilen sonuçlar analiz edilmiştir. Ekonometrik analiz sonucunda ticari liberalizasyon ile ekonomik büyüme arasında pozitif ve çift yönlü bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Ticari Liberalizasyon, Ekonomik Büyüme, Dickey- Fuller Birim Kök Testi, Vektör Otoregresyon Yöntemi, Granger Nedensellik Testi In the 1980s, liberal policies that emerge in the context of the globalization have effected many countries. Globalization which is effective especially in the economic field has shown up the liberalization concept and also this liberalization has examined the concept of trade liberalization. The idea of trade liberalisation, which has a considerable history of theoretical basis, has become important especially after the collapse of Bretton- Woods system which was present early in 1970s and has emanated all over the world in the second half of 1980s and in 1990s.The aim of this study is to investigate the effects of trade liberalization with the globalization process. This study examines the effects of trade liberalization policies on economic growth in Turkish economy by using annual data. This study is composed of three main parts. In the first part, firtsly the trade liberalization has been expressed conceptually after that, theoretical approachest to trade liberalization has been described and channels of trade liberalization affect economic growth has been evaluated. In the second part; trade liberalization oriented reforms in the Turkish economy has been discussed and the results brought by these reforms has been focused on. In the last part of the study, the effect of the trade openness rate of 1995- 2015 on the economic growth of the Turkey economy was examined. Dickey-Fuller (1979) unit root test was performed to examine the stability. Following by the relationship between level of trade liberalization and economic growth with Vector Autoregression Method and Granger Causality test with were modelled the finding which has been analyzed. As a result of the econometric analysis, a pozitif and bidirectional relationship between trade liberalization and economic growth has been detected.Keywords: Trade Liberalization, Economic Growth, Dickey-Fuller Unit Root Test, Vector Autoregression Method, Granger Causality Test 113

ÖZET VE ANAHTAR KELİMELEREREM, Nurullah. Gümrük Birliği Sürecinde Türkiye İmalat Sanayii Rekabet Gücünün AB (15) Ülkeleri İle Karşılaştırmalı Analizi:1989-2013, Doktora Tezi, Malatya, 2015.Bu çalışmada, Gümrük Birliği sürecinde Türkiye imalat sanayii rekabet gücünün AB (15) ülkeleri ile 1989-2013 yılları arasını kapsayan dönemde karşılaştırmalı analizi yapılmıştır. Tez çalışması altı bölüm halinde çalışılmış, beşinci bölümde bu etkiler Gümrük Birliği sürecinde özellikle rekabet gücü bağlamında Birleşmiş Milletler Comtrade'den (2014) alınan veriler yardımıyla Balassa ve Vollrath Endeksleri kullanılarak Türkiye imalat sanayiinin rekabet gücü analiz edilmiştir. Tez çalışmasının birinci bölümünü oluşturan giriş bölümünde, araştırmanın önemi, amaç ve kapsamı, hedefleri, tezi, literatüre sağlayacağı katkılar, araştırma yönteminin tanıtılması ele alınmaktadır. İkinci bölümde, içerisinde gümrük birliğinin yer aldığı başlıca uluslar arası ekonomik entegrasyon hareketleri ile gümrük birliği teorisi incelenmektedir. Üçüncü bölümde Türkiye ile AB arasında GB'nin tarihçesi, kapsamı ve işleyişi ile GB'nin oluşum süreci anlatılmaktadır. Dördüncü bölümde GB'nin Türkiye ekonomisi üzerindeki etkileri iki ana başlık altında incelenmektedir. Birinci başlık altında GB'nin rekabet gücüne etkileri, ikinci başlık altında ise GB'nin genel olarak Türkiye ekonomisine etkilerini analiz eden çalışmalar özetlenmektedir. Beşinci bölümde Türkiye ile AB (15) ülkeleri arasında imalat sanayii ihracat ve ithalatlarının rekabet gücü 1989-2013 yılları arasında Balassa ve Vollrath Endeksleri yardımıyla karşılaştırmalı olarak analiz edilmektedir. Belirtilen endekslere göre yapılan hesaplamalar tablolara dönüştürülmüş, tablolarda yer alan katsayılar genel hatları ile analiz edilerek yorumlanmıştır. Analiz sonucunda Gümrük Birliği sürecinde çalışılan dönem için Türkiye imalat sanayiinin AB (15) ülkeleri ile karşılaştırıldığında genel olarak rekabet gücünde artış olduğu sonucuna varılmıştır. Altıncı bölüm olan sonuç ve değerlendirme kısmında analiz ve yorumlar özetlenmekte, ayrıca Türkiye imalat sanayiinin gelecek yıllarda rekabet gücünün daha fazla güçlendirilebilmesi için politika önerilerinde bulunulmaktadır.Anahtar Kelimeler : Gümrük Birliği, Türkiye İmalat Sanayii, Rekabet Gücü, Balassa Endeksi, Vollrath Endeksi. ABSTRACT AND KEY WORDSEREM, Nurullah. The Comparative Analysis of Competition Power of Turkey Manufacturing Industry with EU(15) Countries during Customs Union Process: 1989-2013. Doctoral Dissertation, Malatya, 2015.In this study, the competition power of Turkey manufacturing industry with EU (15) countries during Customs Union process in the period of the years between 1989 and 2013 has been analyzed. This dissertation consisting of six main chapters, in the fifth chapter, in the context of competition power, the competition power of Turkey manufacturing industry during Customs Union has been scrutinized by using Balassa and Vollrath indexes by the help of data from UN Comtrade (2014). In the first chapter of the dissertation which is the introductory chapter, the significance of the subject of, the mission and comprehensiveness of, the objects of, the thesis of, the contributions to literature of research and the presentation of research method have been grasped. In the second chapter, primary international economic integration movements including customs union and the theory of customs union have been reviewed. In the third chapter, the history of, the scope of, the operation of, and the process of formation of Customs Union between Turkey and Europe have been focused. In the fourth chapter, CU's effects on Turkey economy have been studied under two main sections. CU's effects on competition power in the first section and CU's effects on Turkey economy in general in the latter have been summarized. In the fifth chapter, the competition power of Turkey manufacturing industry imports and exports between Turkey and EU (15) countries between 1989-2013 have been examined comparatively by the help of Balassa and Vollrath indexes. The calculations made by given indexes have been converted into charts and the parameters in the charts have been interpreted in a general perspective. As a result of the examine, comparing with EU (15) countries, it has been detected that there is an increase in the competition power of Turkey manufacturing industry under Customs Union in a general perspective. In the sixth chapter, conclusion and evaluation chapter, there has been a summary of analyses and interpretations, and additionally there have been political suggestions as to strengthen Turkey manufacturing industry even more in the next years.Key Words: Customs Union, Turkey Manufacturing Industry, Competition Power, Balassa Index, Vollrath Index. 231

Döviz kuru geçiş etkisinin fiyatlar üzerindeki etkisinin belirlenmesi, döviz kuru şoklarının yurtiçi ekonomi üzerinde ne ölçüde tehdit oluşturacağının belirlenmesi açısından önem taşımaktadır. Ayrıca, döviz kuru geçiş etkisinin oranı merkez bankasının enflasyonla mücadelesinde uygulayacağı para politikasının tayin edilmesi bakımından da önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada, döviz kuru geçişkenliğinin Türkiye'de ihracat ve ithalat fiyatlarına etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu etkinin derecesi, hem genel ihracat ve ithalat; hem de tarım ve ormancılık, imalat sanayi, balıkçılık, madencilik ve atık ve hurdalar alt sektörleri ihracat ve ithalat birim değer endeksleri açısından araştırılmıştır. Çalışmanın ampirik uygulama bölümünde, zaman serilerine dayalı ekonometrik analiz yöntemleri kullanılmıştır. Bu yöntemin uygulanmasından önce serilerin durağanlıklarını test etmek için Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF) ve Phillips-Perron birim kök testleri ile Zivot-Andrews ve Lee-Strazicich birim kök testleri yapılmıştır. Daha sonra Granger, Toda-Yamamoto ve Bootstrap-Toda Yamamoto, Hatemi J-Roca ve Frequency Domain nedensellik analizleri gerçekleştirilmiştir. Modelde değişkenler genel sektörler itibariyle Ocak 1997 ve Kasım 2014 , alt sektörler itibariyle ise Ocak 2010 ve Kasım 2014 dönemini kapsamaktadır. Gerçekleştirilen analizler sonrasında döviz kuru geçiş etkisinin ihracat birim değer endeksi için geçerli olmadığı, , ithalat birim değer endeksi için kısmen geçerli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. The effect of exchange rate pass through determine the effect on prices is important, exchange shocks in terms of determining to what extent will create a threat on the economy. Besides, rate of the effect of exchange rate pass through, in the fight against inflation the central bank as an important factor in the determination of monetary policy to be applied is encountered.In this study, the exchange pass through, the effect of the export and import prices in Turkey aimed to investigate. The degree of this effect, both export and imports in general, as well as agriculture and forestry, manufacturing, fishing, mining and waste and scrap sub-sector in terms of export and import value indices, investigated. In the empricial part of the study application, based on time series econometric analysis methods were used. Before the use of this method to test stability of the series extended Dickey Fuller and Phillips-Perron unit root test and Zivot-Andrews and Lee-Strazicich unit root tests were made. Latter Granger, Toda-Yamamoto and Bootstrap-Toda Yamamoto, Hatemi J-Roca and Frequency Domain were carried out. Varriables in the model as general industry January 1997 and November 2014, as sub-sectors cover the perriod January 2010 and November 2014. After the performed analysis, the effect of exchange rate pass through for the export unit value index isn't applicable, to import value index, partially, it has been reached to be valid. 154

20. yüzyılın başlarından itibaren dünya ekonomisinde iktisadi bütünleşme hareketleri, özellikle uluslararası ticaretin gelişmesine önemli katkı sağlamaktadır. Türkiye, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) içerisinde kuruluşundan itibaren yer almaktadır. Bu tezin amacı, IIT ülkeleri ile Türkiye dış ticaret ilişkilerinin incelenmesidir. Bu çalışmada şu soruya cevap aranmıştır: İİT üyesi olmak, Türkiye'nin dış ticaretinin gelişmesine ne ölçüde katkı sağlamıştır? Analiz, hem genelde İİT hem de önde gelen İİT ülkeleri itibariyle yapılmıştır. Araştırmanın sonunda, Türkiye ile İİT ülkeleri arasındaki dış ticaretin bugüne kadar olan gelişiminde entegrasyon politikalarından ziyade, bölge içindeki ikili işbirliklerinin belirleyici olduğu sonuncuna ulaşılmıştır Regional economic integration has provided a significant contribution to the development of international trade in the world economy since the beginning of twenteeth century. Turkey has been the member of the Organisation of Islamic Cooperation (OIC) since the foundation of it. The aim of this thesis is to examine the trade relationship between Turkey and OIC countries. The thesis tries to answer the question of to what extent the membership of Turkey has a meaningful contribution to the development of Turkey's foreign trade. The analysis has been made in terms of both all the OIC countries and the leading countries of the OIC. The dissertation has concluded that the bilateral cooperation within the region rather than the policies of the OIC integration is a more significant factor over the performance of trade relationship between two sides. 126

Son iki yüzyıl, dünya çapında sermaye hareketlerinin önemli boyutlarda iki kez artışına tanıklık etti. Bunlardan ilki, 1860'lardan Birinci Dünya Savaşı'na değin geçen dönemde yaşandı. 1. Dünya Savaşıyla ekonomik ilişkiler neredeyse durma noktasına geldi. 1973'te Bretton Woods sisteminin yıkılmasıyla da ikinci büyük sermaye akımı başladı. Bu ikinci artış da, 1980'lerde Latin Amerika ülkelerinin tecrübe ettiği borç krizi ve 1990'larda Meksika, güney doğu Asya, Rusya ve Brezilya'da yaşanan krizlerle kesintiye uğradı. 20. yüzyılın son yirmi yılında yaşanan bu krizlerin ardındaki mekanizmayı açıklamak amacıyla bir dizi kriz modeli geliştirildi. Bunların sonuncusu olan dördüncü kuşak finansal kriz modelinin teorik temelini kuran Krugman, finansal piyasalardaki genel bir fiyatı ve hanehalklarıyla firmaların özsermayelerini de içeren bir modelin sadece döviz krizlerini değil, genel anlamda finansal krizleri açıklayabileceğini ileri sürdü. Tezin teorik çatısı belli varsayımlar altında davranışsal denklemlerle kuruldu. Ekonomideki genel üretim ve döviz kuru eksenlerinde şekillerle ve bu değişkenlere göre türevlerin alınmasıyla matematiksel olarak kısa ve uzun dönem dengelerinde bir finansal krizin oluşumu ele alındı. Bu teorik yaklaşımın gerçek hayatta bir finansal krizi açıklayıp–açıklayamayacağını belirlemek için 1975–2011 yıllarına ilişkin verilerle ABD ekonomisi incelendi. Kullanılan logit yönteminin sonuçları güçlü bir şekilde tezin teorik modelini doğruladı: Ekonomik bireylerin GSYH'ya oranla özsermayelerinin (servetin) artması kırılgan ve spekülatif sermaye piyasası ortamında finansal krize karşı koruyucu bir zırh işlevini görürken, bu bireylere reel ekonomik güçleriyle orantısız şekilde çok ucuz ve kolay şartlarda bol kredi sağlanması da olası bir krizin dâvetçisi olmaktadır.Anahtar Kelimeler: Uluslararası Sermaye Hareketleri, Sermaye Piyasalarının Liberalleşmesi, Mundell–Fleming Modeli, Döviz Krizleri, Finansal Krizler, Logit Analizi The past two centuries have seen two major upsurges in capital movements across the globe. The first experience started in the 1860s and continued until World War I, at which time the conduct of economic activities almost fell apart. The collapse of the Bretton Woods system in 1973 triggered the second significant surge, with a major setback during the 1980s Latin American debt crisis. The 1990s witnessed the Mexican, south east Asian, Russian, and Brazilian crises. In an attempt to explain the mechanisms behind the crises that the world economies experienced throughout the last two decades of the 20th century, a series of crisis models have been developed. Krugman, who laid the theoretical foundations of fourth generation financial crisis model, argued that a model with a generally accepted price in the financial sector and the net worth of individuals and private sector would explain financial crises in general as well as currency crises. Theoretical framework of this thesis was established on the behavioral macro equations with certain assumptions. Formation of a financial crisis in the short and long run has been shown by graphs on the output and exchange rate plane as well as matematically by taking derivatives of the equations. In order to gauge the validity of the theoretical approach adopted in this thesis in explaining a real financial crisis, the US economy was scrutinized with data for 1975–2011 period. The results of the logit methodology strongly supported the theoretical model of the thesis. While increasing levels of net worth (wealth) of private agents relative to GDP shield them against a financial crisis under vulnerable and speculative financial market conditions, providing them with cheap and easy credit much more than their real economic capacity to repay will ultimately be invitation for a possible crisis.Keywords: International Capital Movements, Liberalization of Capital Markets, Mundell–Fleming Model, Currency Crises, Financial Crises, Logit Analysis 169

ÖZETSOSYAL SERMAYE DÜZEYİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER: DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİÖZ, İlyasYüksek Lisans Tezi, İktisat Ana Bilim DalıTez Danışmanı: Doç. Dr. Ali ŞENAğustos, 2014, 136 sayfaBireylerin önlerine çıkan fırsatları değerlendirebilme yeteneği olarak tanımlanan sosyal sermaye, diğer sermaye türlerine göre çok daha yeni bir terimdir. Bu çalışmada, son yıllarda oldukça fazla kullanılan sosyal sermaye düzeyini belirleyen faktörler ve sosyal sermaye göstergeleri arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Sosyal sermaye göstergeleri olarak katılım, gönüllülük, sosyal adanmışlık ve sorumluluk düzeyi, güven düzeyi, öz yeterlilik ve kontrol düzeyi, sosyal etkileşim ve iletişim düzeyi, farklılaşma ve farklılıklara hoş görülü olma düzeyi kullanılmıştır.Anket, ulusal ve uluslararası literatürde sosyal sermaye düzeyini belirlemek için kullanılan göstergelerden faydalanılarak hazırlanmıştır. Ankette soru cevap şeklinde 49 soru, likert ölçeğine göre de 33 soru yer almaktadır. Ankete katılanları yaş, akademik başarı düzeyi, mezun olunan lise, kaldığı yer, anne-baba (sağ-ölü), anne ve babanın eğitim düzeyi, anne ve babanın mesleği, ailenin ortalama geliri, okuduğu fakülte, mutluluk düzeyi, problemleri aileyle konuşabilme ve ailenin maddi manevi desteğini alma gibi demografik özellikler ile sosyal sermaye göstergeleri ve sosyal sermaye arasındaki ilişki Ki-Kare bağımsızlık testi ile; söz konusu ilişkilerin yönü ise Korelasyon analizine göre test edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Sosyal Sermaye, Sosyal Sermaye Göstergeleri, Pearson Ki-kare, Karelasyon Analizi. ABSTRACTTHE FACTORS WHICH DETERMINING THE LEVEL OF SOCIAL CAPITAL: DUMLUPINAR UNIVERSITYÖZ, İLYASMaster's Thesis Department of EconomicsSupervisor: Asst. Prof. Ali ŞEN August, 2014, 136 pagesAs defıned a new term when you compare to other kinds of capital, social capital evaluates the ability of opportunity that meet by individual. In this study, the factors which were widely used to determine social capital and the relations of social capital indicators were examined. As shown as indicators of social capital; participation, volunteering, social commitment and level of responsibility, confidence level, self-sufficiency and control the level of, social interaction and communication level, the level of differentiation and tolerant of differences were used.Survey was prepared with the help of the indicators which were used to determine level of social capital in national and international literature. There are 49 question in the form of question-answer, 33 question in the form of likert scale. The relationship between demographic characteristics such as survey respondents' age, academic achievement level, graduated high school, place of stay, condtion of their parents (alive-dead), mother and father's education level, mother and father's occupation, family average income, the faculty which occupant is studying, the happiness level, being able to speak problems with the family and receive moral and financial support etc. and social capital and social capital indicators is tested with Chi-square test of independence; the direction of subjected relations were tested according to the correlation analysis.Key words: Social Capital, Social Capital İndicators, Pearson Ki-Kare, Correlation Analysis. 136

Turizmin olumlu ekonomik etkilerden daha da fazla yararlanmak için turizm sektörünün ekonomik anlamda performansının yani turizm gelirlerinin arttırılması gerekmektedir. Turizm gelirlerinin arttırılabilmesi ve daha etkin bir turizm politikasının oluşturulabilmesi için ise turizm gelirlerini etkileyen faktörlerin iyi bir şekilde analiz edilmesi gerekir. Şüphesiz ki turizm gelirlerini etkileyen birçok faktör (ekonomik, sosyal, teknolojik, demografik, çevresel vb.) bulunmaktadır. Ancak çalışmada yapılan analizde sadece turizm gelirlerini etkileyen ekonomik faktörler ele alınmıştır. Öyle ki iktisat literatüründe bu anlamda çalışma sayısı makaleler ile sınırlıdır. Hazırlanan bu çalışma ülkemizde bu konuda yapılan ilk tez çalışmalarından biridir.Çalışmada 2000 ile 2012 yılları arasındaki aylık veriler kullanılarak turist sayısı, ekonomik büyüme, reel döviz kuru ve enflasyon değişkenlerinin turizm gelirleri üzerindeki etkisi birim kök testleri, Johansen eşbütünleşme, VECM, Hatemi-J eşbütünleşme analizi, Frekans Dağılımı nedensellik testi, Toda-Yamamoto ve Bootstrap tabanlı Toda-Yamamoto nedensellik testleriyle analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda; Türkiye'nin turizm gelirlerinin turist sayısı, ekonomik büyüme, reel kur ve enflasyon değişkenleri ile uzun dönemli bir ilişkiye sahip olduğu saptanmıştır. Ancak yapısal kırılmalar dikkate alındığında uzun dönemli bir ilişki görülmemiştir. Ayrıca analiz sonucunda turist sayısı, reel döviz kuru ve enflasyonun Türkiye'nin turizm gelirleri üzerinde etkili olduğu, turizm gelirlerinin ise turist sayısı, ekonomik büyüme ve enflasyon üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Sözcükler: Turizm Ekonomisi, Turizm Performansı, Eşbütünleşme Analizi, Bootstrap Tabanlı Toda-Yamamoto Nedensellik Testi. The performance of the tourism sector in terms of the economic sense, that is to say, tourism incomes should be increased to benefit more from the positive economic impacts of tourism. In order to increase tourism incomes and to establish a more effective tourism policy, the factors affecting tourism incomes are to be analyzed well. Surely, there are many factors that affect tourism incomes (economic, social, technological, demographic, environmental, etc.). However, economic factors only affecting tourism incomes are discussed in our study. In the economics literature, the number of studies in this sense is limited to articles. This study has been one of the first thesises on this issue in our country.In the study, how the number of tourists, economic growth, real exchange rate and inflation variables affect tourism incomes have been analyzed with unit root tests, Johansen cointegration, VECM, Hatemi-J cointegration analysis, Frequency Domain causality test and Toda-Yamamoto with Bootstrap Based Toda-Yamamoto causality tests by using monthly data between 2000 and 2012. As a result, it was determined that Turkey's tourism receipts have a long-term relationship with the number of tourists, economic growth, real exchange rate and inflation variables. However, the long-term relationship was not observed when structural breaks consider. In addition, as a result of analysis its were determined that the number of tourists, the real exchange rate and inflation have an effect on Turkey's tourism receipts, and tourism receipts has an effect on the number of tourists, economic growth and inflation.Keywords: Tourism Economics, Tourism Performance, CointegrationAnalysis, Bootstrap Based Toda-Yamamoto Causality Test. 178

Bu çalışmada, Türkiye'de cari işlemler açığını etkileyen faktörler ve bu faktörlerin cari işlemler açığı üzerindeki etki dereceleri dört farklı model kapsamında değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, birinci modelde sanayi üretimi, ihracat, ithalat, ihracatın ithalatı karşılama oranı, dış ticaret açığı ve ticari dışa açıklık derecesinin; ikinci modelde döviz kuru, uluslararası ham petrol fiyatı, iş gücü maliyeti, enflasyon ve kapasite kullanımının; üçüncü modelde tasarruf miktarı, faiz oranı, bankacılık kesimi kredi hacmi, resmi rezervler, borsa endeksi, bütçe açığı ve para arzının; dördüncü modelde ise, kısa vadeli yabancı sermaye yatırımları, doğrudan yabancı sermaye yatırımları, dış borç stoku, hizmet gelirleri ve finansal dışa açıklık derecesi değişkenlerinin cari işlemler açığını nasıl etkilediği araştırılmıştır. İlk üç model 1987-2012 dönemini, dördüncü model ise, 1991-2012 dönemlerini kapsamaktadır.Çalışmanın uygulama aşamasında, öncelikle serilerin durağanlıklarını test etmek amacıyla Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF) ve DF-GLS birim kök testleri ardından da yapısal kırılmaya izin veren Zivot-Andrews ve Lee-Strazicich birim kök testleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmada öncelikle Vektör otoregresif (VAR) modeli, daha sonra da Markov-Switching Vektör Otoregresif MS-VAR modeli uygulanmıştır. Son olarak ise, kısa orta ve uzun dönem nedensellik ilişkilerini açıklayan Frequency Domain nedensellik analizi ve ardından da Toda-Yamamoto ve Bootstrap-Toda Yamamoto nedensellik analizleri gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak, sanayi üretimi, ithalat, dış ticaret açığı, ticari dışa açıklık derecesi, petrol fiyatı, kapasite kullanımı, faiz oranı ve bütçe açığındaki artışlar cari işlemler açığını genişletirken, ihracatın ithalatı karşılama oranı, dış borç stoku ve hizmet gelirlerindeki artışlar ise cari işlemler açığını azaltmaktadır. İhracat ise, ithalata olan bağımlılığı nedeniyle cari işlemler açığına neden olmaktadır. Yurtiçi tasarruflar, kredi hacmi, resmi rezervler, para arzı, doğrudan yabancı sermaye girişindeki artışlar, ekonomi daralırken cari işlemler açığını azaltmakta, ekonomi genişlerken ise, artırmaktadır. Enflasyon, iş gücü maliyeti, borsa endeksi ve kısa vadeli yabancı sermaye girişi ise, VAR modeline göre cari işlemler açığını genişletmektedir. Bu sonuçlar nedensellik analizleri ile de paralellik göstermektedir. In this study, factors affecting Turkey's current account deficit and degree of impacts on these factors which are affecting current account deficit has been assessed with four different models. In this context, in the first model industrial production, exports, imports, and coverage ratio of exports to imports, foreign trade deficit and the degree of trade openness, in the second model exchange rates, international crude oil prices, labor costs, inflation and capacity utilization, in the third model saving amount, interest rate, credit volume of the banking sector, official reserves, stock index, the budget deficit and money supply and in the fourth model the short-term foreign capital, foreign direct investment, external debt stock, service revenues and the degree of financial openness variables that affect the current account deficit have been investigated. The first three models include 1987-2012 period and the fourth model includes 1991-2012 period.At the implementation phase of study, primarily in order to test the stability of series stagnation Augmented Dickey-Fuller (ADF) and the DF-GLS unit root tests and then a structural break allowing Zivot-Andrews and Lee-Strazicich unit root tests were performed. In the study firstly vector autoregression (VAR) model and then Markov-Switching Vector Autoregressive MS-VAR model has been applied. Finally, the short, medium and long-terms which explainig causal relationship the Frequency Domain, and then Toda-Yamamoto causality analysis and bootstrap-Toda and Yamamoto causality analysis were performed. As a result, while the industrial production, imports, foreign trade deficit, trade openness degree, oil prices, capacity utilization, interest rates and budget deficits expanding current account deficit; while coverage ratio of exports to imports, external debt stock and service revenue increase reduce current account the deficit. Thus exports indirectly causes the current account deficit due to the dependence on imports. Domestic savings, loan volume, official reserves, money supply, increases in foreign direct investment inflows reduce the current account deficit while economy contracted and while the economy expands it increases. According to the VAR model; inflation, cost of labor, the stock market index and short-term foreign capital inflow expands the current account deficit. These results are consistent with causality analysis. 327

Asimetrik bilgi, son yıllarda iktisat literatüründe yaygın olarak kullanılan bir kavramdır. Asimetrik bilgi yaklaşımı finansal krizleri açıklayan modern bir kriz teorisidir. Bu çalışma, ülkemizde 2009 yılında yaşanan krizde asimetrik bilginin önemli bir rol üstlenip üstlenmediğini incelemektedir. Çalışmanın birinci bölümünde, kriz teorileri ve özellikle de asimetrik bilgi yaklaşımı incelenmiştir. İkinci bölüm 1980?den Küresel Kriz?e Türkiye?de meydana gelen krizleri içerir. Son bölüm ise Türkiye?deki 2009 krizinde asimetrik bilginin etkisini analiz etmektedir. Bu çalışmada asimetrik bilgiyi ölçmede dört farklı değişken kullanılmıştır. Bu değişkenler, faiz oranları, borsa endeksi, banka bilançolarının durumu ve geleceğe yönelik beklentilerdir. Bağımlı değişken ise büyüme oranıdır. Analiz yöntemi olarak çoklu regresyon ve Granger nedensellik testi kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, 2009 Türkiye Krizi ile faiz oranları, borsa endeksi, banka bilançoları ve beklentiler arasında anlamlı bir ilişki yoktur. Bir başka deyişle, asimetrik bilgi bu krizde önemli bir role sahip değildir. Kriz için bu sonuç dışarından bulaşmanın önemli bir kanıtıdır. Anahtar Kelimeler: Asimetrik bilgi, 2009 Krizi, Regresyon analizi, Granger nedensellik testi. Asymmetric information concept has commonly been used in economics literature recently. Asymmetric information approach is a modern theory explaining financial crises. This study examines whether asymmetric information has an important role on 2009 crisis in Turkey. It is examined the theories of financial crises, especially asymmetric information approach, in the first chapter. The second chapter includes the crises in Turkey from 1980 to the Global Crisis. The last chapter analyses the effects of asymmetric information on 2009 crisis in Turkey. In the thesis, it is used four different variables to measure asymmetric information. These are interest rates, stock exchange index, some indicators about balance sheets of banks, and both consumers and producers expectations towards the future. The dependent variable is growth rate. It is benefited from multiple regression method and Granger Causality test. According to results of the analysis, there is not a significant relationship between interest rates, stock exchange index, balance sheets of banks, expectations and 2009 Turkish Crisis. In other words, asymmetric information has not important role in the crisis. This result for the crisis is a significant evidence of contagion from abroad. Key Words: Asymmetric information; 2009 Crisis; Regression analyses; Granger Causality test. 86

Dış ticarette son dönemde yaşanan gelişmeler geleneksel teorilerin aynı endüstrilerdeki benzer malların dış ticaretini ifade eden endüstri içi ticareti açıklamakta yetersiz kaldıklarını ortaya koymuştur. Geleneksel teoriler daha ziyade farklı endüstriler arasındaki dış ticareti ifade eden endüstriler arası dış ticareti açıklamaktadırlar. Nitekim aynı endüstri içindeki malların iki yönlü dış ticaretini (malların eşanlı ihracat ve ithalatını) açıklayan dış ticaret teorisi endüstri içi ticaret teorisidir.Bu tez çalışmasında Türkiye?nin temel dış ticareti partneri olan ülkeler ile arasındaki Endüstri içi Ticaretin hesaplanması ve belirleyicilerinin analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda 1992-2011 yılları için Türkiye?nin toplam dış ticaretinde ilk yirmi sırayı oluşturan ülkeler tespit edilmiş ve farklı Endüstri içi Ticaret ölçüm yöntemleriyle (endeksleriyle) bu yıllara ilişkin söz konusu ülkelerle Endüstri içi Ticaret miktarları hesaplanmıştır. Bu hesaplamalar neticesinde Türkiye?nin dış ticaretinde Endüstri içi Ticaretin payının giderek artış gösterdiği tespit edilmiştir.Türkiye?nin temel dış ticaret partneri olarak seçilen yirmi ülkeyle Endüstri içi Ticaretinin belirleyicileri ise 1996 ve 2011 yılları arasındaki dönem için statik ve dinamik panel veri regresyon analizi yöntemleriyle tahmin edilmiştir. Yapılan ekonometrik analizlerde Türkiye?nin Endüstri içi Ticaret belirleyicilerinin ölçek ekonomisi ve piyasa büyüklüğü farklığı, dışa açıklık oranı ve ölçek ekonomisi ve piyasa büyüklüğü benzerliği değişkenleri olduğu bulgularına ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Endüstri içi ticaret, Türkiye, Panel veri modelleri, Dinamik panel veri modelleri The developments experienced in international trade have showed that conventional trade theories cannot adequately explain emerging trade patterns in recent decades as a large part of the trade forms of modern economies concentrate on similar products of the same industry that is intra-industry trade, rather than inter-industry trade in different industries. Indeed, the intra industry trade theory describes the basis of two-way trade of products (simultaneously export and import of goods) belonging to the same industry in industry classification schemes.The primary goal of this dissertation is to measure Turkey?s intra industry trade with its main trade partners and to identify the determinants of its intra industry trade pattern. The scope of the study towards measuring Turkey?s intra industry trade covers a period of time that involves the years between 1992-2011, and a group of countries that account for the first twenty countries of Turkey?s total foreign trade. The result of this analysis shows that the share of the intra industry trade of Turkey has increased over this time of period.The main focus of the dissertation is, however, devoted to the time period between 1996 and 2011 for the exploration of the determinants of the intra industry trade between Turkey and its main trade partners through static and dynamic panel data regression methods. The empirical results of econometric analyses employed in the thesis show that the variables of scale economies and the market size differences, the rate of foreign openness and scale economies, and market size similarity are the main determinants of the Turkey?s intra industry trade.Keywords: Intra industry trade, Turkey, Panel data models, Dynamic panel data models 237

Endüstri-içi ticaret aynı endüstri sınıflandırma grubu içinde yer alan mal ve hizmetlerin iki yönlü ticaretini ifade eder. Özellikle 1980'lerin başlarından bu yana Türkiye'nin dış ticareti, yöneldiği bölgeler itibariyle büyük çeşitlilikler göstermiştir. Ancak, OECD'ye üye ülkelerin oluşturduğu bölge, günümüze dek en büyük oranı teşkil etmeye devam etmiştir. Bu tezin amacı, Türkiye ve OECD ülkeleri arasındaki dı? ticaret ilişkilerini, endüstri-içi ticaret açısından incelemektir. Bu tez, iki soruya cevap aramıştır: Birincisi, 2000-2010 döneminde Türkiye ile OECD ülkeleri arasındaki endüstri-içi ticaretin büyüklüğü, nasıl bir gelişme kaydetmiştir? ikincisi ise, aynı dönemde iki taraf arasındaki endüstri-içi ticaretin, ürünlerin teknoloji yoğunluğu bakımından anlamlı bir değişim gösterip göstermediğidir. Bu sorular çerçevesinde yürütülen araştırmada, analiz yöntemi olarak Grubel Lloyd indeksi kullanılmıştır. Bu tez çalışması, 2000-2010 döneminde Türkiye'nin OECD ülkeleri ile olan endüstri-içi ticareti büyüklüğünün ülkeden ülkeye değişkenlikler gösterirken, özellikle AB-15 ülkeleri grubu ile yüksek teknoloji içeren ürünler ağırlıklı bir endüsütri-içi ticaret eğilimi gösterdiği sonuçlarına ulaşmıştır.Anahtar Kelimeler: Endüstri içi Ticaret, Grubel Lloyd Endeksi, Türkiye, OECD Ülkeleri. Intra-industry trade (IIT) is two way of trade of goods and services which belong to same industrial classification group. Since the beginning of the 1980s foreign trade of Turkey has increasingly showed a great diversity in terms of country groups but the OECD countries have constituted the biggest group. The aim of this dissertation is to examine foreign trade relations between Turkey and the OECD countries with respect to intra-industry trade. This dissertation is motivated by two research questions. The first question is how the extent of IIT between Turkey and the OECD has made progress in the period 2000-2010. The second question is whether the IIT between the two sides shows a significant change in terms of the degree of technology intensity of products. The Grubel Lloyd index is used to measure the extent and the growth pattern of the intra-industry trade of Turkey with OECD countries. The main conclusion of this thesis is that while there are some differences in the extent of IIT between Turkey and the OECD countries in the period 2000-2010, a higher degree of technological sophistication has been found in the products of IIT between Turkey and especially the EU-15 group of OECD countries.Key Words: Intra-Industry Trade, Grubel Lloyd Index, Turkey, OECD Country. 125

Bu çalışmada, son yıllarda sıkça kullanılan sosyal sermaye kavramı ve sosyal sermaye düzeyinin ölçülmesi analiz edilmiştir. Sosyal sermaye kavramı öncelikle hem teorik hem de ampirik boyutuyla ele alınmıştır. Sosyal sermaye düzeyini belirlemek amacıyla, Kayseri'deki gönüllü kuruluşların faaliyetlerine katılan (hem üye hem de üye olmayan) bireylere yöneltilen anket bulguları tahlil edilmiştir. Anket, uluslararası literatürde sosyal sermayeyi belirlemede kullanılan göstergelerden faydalanılarak 5'li Likert ölçeğine göre hazırlanmıştır. Bu göstergelerden kullanılarak güven endeksi, resmi ve gayri resmi ağlara üyelik endeksi, yardımlaşma ve ortak işbirliği endeksi oluşturulmuştur. Söz konusu üç endeksten yararlanarak tek bir sosyal sermaye endeksi hesaplanmıştır. Örnek kütlenin yaş, eğitim, dini eğilimleri, kendine olan güvenleri, yerel basın organlarını takip etme sıklıkları, seçimlerde oy kullanmaları, yaşam süreleri ve faaliyet gösterilen sektör gibi demografik özellikleri ile sosyal sermaye düzeyi arasındaki ilişki Ki-Kare yöntemine göre; sosyal sermaye düzeyi ile demografik özellikler arasındaki ilişkinin yönü ise korelasyon analizine göre test edilmiştir. Özellikle eğitim düzeyi ve bireylerin kendilerini değerli hissetmeleri ile sosyal sermaye arasında doğrusal bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Sosyal Sermaye, Güven, İş Birliği, Sosyal İlişkiler Ağı, Sosyal Sermayenin Ölçümü ve Sivil Toplum Kuruluşları. In this study, it was tried to explain the concept of social capital which was frequently used in recent years and role of social capital in regional economic development. Firstly the concept of social capital was handled with both theoretical and empirical dimensions. For the purpose of measure of social capital level, it was informed about performed survey on the sample which consist of persons who were members of voluntary organizations in Kayseri and nonmembers but tied in voluntary organizations. The survey was prepared in the format of quintet likert-scale following up the indicators which was used to measure level of social capital in international literature. The indicators consist of confidence, membership to formal and informal networks, helping each other and common collaboration and it was designed the social capital index as combination of three indexes. In addition it was asked to members about their demographic characteristics such as age, education, religious behavior, self confidence, frequency of following local media, voting in elections, lifetime and occupation sector and the relationships between social capital and demographic characteristics was tested with the method of chi-square. The directions of relationships between social capital and demographic characteristics were obtained with the correlation analysis. It was found that there was a linear relationship especially between social capital and education level and the feeling herself valued.Key Words: Social Capital, Trust, Collective Action, Networks, Measurement of Social Capital And Non-Governmental Organizations. 143

Türk bankacılık sektörü, 1980 sonrası finansal liberalleşme hareketleriyle dünya ekonomilerine uyum sürecine girmiştir. Gerekli altyapı ve tecrübe eksikliği nedeniyle bankacılık sektörü çeşitli aralıklarla finansal türbülanslara yakalanmış; kriz ortamına girmiştir. Şüphesiz krizlerin bankacılık ve reel sektöre maliyeti ağır olmuştur. Bu tez, Türk ticari bankacılık sektörünün 1995-2008 yılları arasındaki performansını, 2001 bankacılık krizi çerçevesinde inceler. Performans değerlendirmesi, CAMELS derecelendirme sistemiyle yapılmıştır. Analiz, CAMELS'ın altı bileşenine (sermaye yeterliliği, aktif kalitesi, yönetim kalitesi, kârlılık, likidite, piyasa risklerine duyarlılık), seçilen yirmi beş finansal gösterge aracılığıyla yapılmıştır. Bileşenlerin gelişimi, hesaplanan performans endeksi yardımıyla açıklanmıştır. Bulgular, Türk ticari bankacılık sektörü 2001 krizinde ciddi hasar görmüştür. Ancak, 2001 bankacılık krizi sonrası uygulanan makroekonomik politikalar ve siyasi istikrar, ticari bankaların performanslarını olumlu etkilemiştir. Ayrıca, CAMELS değerlerinin son gözlem yılı bozulmaya başlaması, küresel finans krizinin yansımasını göstermiştir.Türk bankacılık sektörünün 2009 sonu itibariyle BDDK ve TBB verilerine göre finansal kesimdeki payı % 80'dir. Türk ticaret bankalarının bankacılık sektöründeki payı ise % 96'dır. Buna göre, Türk ticaret bankacılık sektörü finansal sistemin en büyük aktörüdür. Bunun için, ticari bankacılık sektörünün sağlamlığı, finansal sistemin gelişimi ve reel sektörün finansmanı açısından önemlidir. Türkiye'de erken uyarı sistemi olarak, CAMELS derecelendirme sistemi tüm bileşenleriyle kullanılmalıdır.Anahtar Kelimeler: Ticari Bankacılık, 2001 Krizi, CAMELS Derecelendirme Sistemi. Turkish banking sector has been in the process of adaptation to world economies since 1980 together with the financial liberalisation movement. Due to lack of background and experience banking sector has occasionally undergone financial turbulence and crises. Undoubtedly the cost of these crises to banking and real sector was very high. This thesis studies performance of Turkish commercial banking sector between 1995-2008 within the framework of banking crisis in 2001. The evaluating of performance was made with CAMELS ratings system. The analysis is made by means of twenty five indicators which chosen for CAMEL?s six dimensions which (capital adequacy, asset quality, management soundness, earnings, profitability, liquidity, sensitivity to market risk). The development of dimensions is explained by means of calculated performance index. The founds show that Turkish commercial banking sector, suffered seriously from the crisis in 2001. But the macroeconomic policies and political stability which practised after 2001, affected performance of commercial banks positively. Also beginnig to spoil dimensions of CAMELS in last observation year, showed reflection of global finance crises.According to informations of BDDK and TBB with the late of 2009 Turkish banking sector had portion of 80% in financial part, Turkish commercial banks had 90% in banking sector. Turkish commercial banking sector is most important factor in financial system. For this, commercial banking is important in terms of soundness of commercial banking sector, development of financial system and real sector financing. CAMELS ratings system should be used with all of its dimensions in Turkey as early warning system.Keywords: Commercial Banking, Crisis of 2001, CAMELS Ratings System 164

Belirli bir insan grubunun ya da bireyin bir yerden diğer bir yere göç etmeleri, toplumsal açıdan basit bir olay olarak görülmemelidir. Göç olayının, bireysel ya da grupsal düzeyde incelenmesi, sosyolojik bakımdan önem taşımaktadır. Göçlerin `nedenleri`, toplumsal, kültürel, ekonomik, siyasal, hukuksal ve yönetimsel bakımdan ortaya çıkardığı `sonuçları` ele alınması gereken noktalardandır.Otuz yıllık bir zaman dilimini kapsayan Birinci ve İkinci Dünya Savaşları döneminin (1914 ? 1944) ardından Batı Avrupa ülkelerinde savaş ekonomisinden barış ekonomisine geçiş sürecinin tamamlanmasını takiben üretim ve istihdam hızlı bir şekilde artış göstermiştir. Savaşlar sırasında azalan nüfusun çalışan işgücü açısından sıkıntılar yaratmaya başlaması neticesinde ise bu ülkelerce işgücü ithal edilmesi gündeme gelmiştir. Ülkemizde anılan dönemde işgücü fazlası bulunması ve Batı Avrupa ülkeleri ile farklı iktisadi ihtiyaçlarının örtüşmesi sonucunda çok sayıda vatandaşımız bu ülkelere çalışmak için gönderilmiştir. Yurtdışına gönderilen işçilerimizin başlangıçta bu ülkelerde geçici olarak çalışması planlandıysa da daha sonraları gidilen ülkelere yerleşme eğilimi ağırlık kazanmıştır. Bu bağlamda 1960'lı yılların başlarından itibaren yoğun olarak Batı Avrupa ülkelerine işçi olarak giden vatandaşlarımızın kazandığı dövizler ve birikimler uzun yıllar boyunca birçok alanda ülkemiz ekonomisine katkı sağlamıştır.Anahtar Kelimeler: Göç,İşgücü Göçü, İşçi Dövizleri Immigration of a determined human group, or an individual from a place to another must not be seen as a simple event from angle ofsocial view. Evaluation of immigration event in individual or group levels present's importance from sociological point. Reason of immigrations, results rise from social, cultural, economic, political, legal and administrational aspects are the points that must be handled.After the period of the First and Second World Wars about thirty years (1914 ? 1944) following the process of transition from war economy to peace economy, production and employment rose sharply in Western European countries. Because of the decreasing population numbers during war times and problems arising due to this situation related to manpower, these countries decided to import workforce. As a result of both excess labor force in our country and satisfying the different economic needs in Western European countries, Turkey sent a large number of workforce. Although it had been planned as a temporary workforce export at the beginning, the workers chose to stay in the countries where they had been working. In this context, those workers? earnings and savings have contributed to our economy in many areas for a long time.Key Words: İmmigration, Workforce Emigration, Workers? Remittances 110

Dogrudan yabancı sermaye yatırımları dıs finansman kaynakları içerisinde en güvenilirve en kalıcı olanıdır. lk örneklerine yirminci yüzyılın baslarında rastlanılan bu yatırımlarınasıl gelisimi kinci Dünya Savası'nın bitimi sonrası olmustur. Dogrudan yabancı sermayeyatırımları, 1980'lerden itibaren ise özellikle gelismekte olan ülkeler için en önemli dısfinansman kaynagı olmustur. Tasarruf yetersizligi, issizlik, ödemeler bilançosu açıkları vedısarıdan teknoloji temini gibi sıkıntılar yasayan gelismekte olan ülkeler için daima gündemdetutulmustur. Bu nedenle hem gelismis hem de gelismekte olan ülkeler, dogrudan yabancısermaye yatırımlarını kendi ülkelerine çekmek için çaba sarf etmektedirler.Türkiye'de ise Cumhuriyetin ilk yıllarında duyulan sermaye sıkıntısı ve hedeflenenkalkınma düzeyinin yakalanabilmesi için dogrudan yabancı sermaye yatırımları gündemealınmıstır. Fakat 1929 Ekonomik Bunalımı ve kinci Dünya Savası'nın agır kosullarınedeniyle bu yatırımlardan yeterince faydalanılmamıstır. Savas sonrasında ise Türkiye de,dünyadaki egilimi takip etmis ve seçimini dogrudan yabancı sermaye yatırımını çekecekpolitikalar yönünde kullanmıstır. Bu amaçla 1954 yılında dünyanın en liberal dogrudanyabancı sermaye yatırımı kanunlarından biri yasalasmıstır. Fakat bu alandaki lider ülkelerlekıyaslanınca bu kanunun da ülkeye yeterli miktarda yatırım getirmedigi söylenilebilir.Türkiye'deki asıl degisim ise ekonomi politikalarının birçogunun liberallestirildigi 1980 yılısonrasında yasanmıstır.Dogrudan yabancı sermaye yatırımlarının belirleyicilerine ve ev sahibi ülkelere olanetkilerine bakıldıgında gelismis ülkelerin bu yatırımlardan daha fazla fayda sagladıgıgörülmektedir. Ayrıca dogrudan yabancı sermaye yatırımları çogunlukla gelismis ülkelerinkendi aralarında yapılmaktadır. Türkiye ise dogrudan yabancı sermaye yatırımlarından sonbirkaç yıl hariç olmak üzere yeteri kadar yararlanamamıstır ve yeterli miktarda dogrudanyabancı sermaye yatırımı çekememistir. Fakat Türkiye'ye gelen dogrudan yabancı sermayeyatırımları ile ilgili yapılan ampirik analizde dogrudan yabancı sermaye yatırımlarınınekonomik büyümeye incelenen diger gelismekte olan ülkelere nazaran daha fazla katkı yaptıgıortaya çıkmıstır. Foreign direct investment is the most reliable and the most permanent one among all theexternal financing resources. The first examples of these kind of investments appeared in theearly period of the 20th century however actual expansion of foreign direct investment raisedafter the end of Second World War. Beginning from the 1980s foreign direct investment hasbecome the most important financing resource especially for the developing countries whichhave problems always in terms of lack of savings, unemployment, balance of paymentdeficits, and the provision of foreign technology. For these reasons, both developed anddeveloping countries struggle to get the foreign direct investment to their own countries.In Turkey, foreign direct investment was put on the agenda in the early years of TurkishRepublic in order to catch the targeted development level and to overcome the capitaldifficulties. However as a result of the 1929 Great Depression and the difficult conditions ofthe Second World War Turkey could not benefited from these investments in a sufficient way.After the Second World War, Turkey followed the wide-ranging trend of the world and madeher own preference to bring the foreign direct investment. For this purpose, in 1954 one of themost liberal foreign direct investment laws of the world was enacted. But this law neverbrought enough investment to the country when compared with the leader countries of thatfield. The actual change happened in Turkey after 1980 since most economic policiesliberalized.It is seemed that developed countries are the most favoured countries from foreign directinvestment when we take into consideration the determinants and the host country effects offoreign direct investment. Additionally foreign direct investment is usually performedbetween the developed countries. Except last few years Turkey had never benefited fromforeign direct investment and brought sufficient foreign direct investment as desired. But it isclear from this empirical analysis on the foreign direct investment in Turkey that foreigndirect investment has more contribution to the economic growth of Turkey with respect to theother analyzed developing countries. 153

GEL ŞMEKTE OLAN ÜLKELER ARASINDA EKONOM K ENTEGRASYON:ECO ÖRNEĞÖZETECO kurulduğu 1985 yılından beri ekonomik entegrasyonu gerçekleştirme yolunda,hedefleri doğrultusunda mesafe almaya çalışmaktadır.Bu çalışmanın amacı gelişmekte olan ülkeler arası bir entegrasyon hareketi olanECO'nun gelişme sürecini ve bu çerçevede Türkiye'nin ECO bölgesi ile olan ilişkileriniincelemektir. Bu çalışmada öncelikle küreselleşme hareketlerinin hız kazanması ile birliktegiderek önemi artan ve gelişmekte olan ülkeler arasında çeşitli şekillerde gerçekleştirilenekonomik entegrasyon hareketlerinin nedenleri, etkileri, başarı koşulları ve bu entegrasyonhareketlerinin sorunları ele alınacaktır. Esasen bu çalışmanın cevaplamaya çalıştığı iki temelsoru bulunmaktadır. Bir entegrasyon hareketi olarak ECO entegrasyonun başarısını sınırlayantemel engeller nelerdir? ECO hareketi üyesi olan ülkelerin dış ticaretine ne ölçüde katkısağlamaktadır?Zübeyde EROĞLU ECONOMIC INTEGRATION AMONG DEVOLOPING COUNTRIES:THE CASE OF ECOABSTRACTECO has been trying to make some progress towards realizing an economicintegration since founding in 1985.The aim of this dissertation is to examine both the development process of ECO,which is an economic integration initiative among some developing countries, and theTurkey?s relations with the ECO region. In this study, the thesis, first, explores the reasons,the effects, the success conditions and the problems of the integration among developingcountries as well as ECO integration. The thesis, in particular, focuses on the two basicquestions: What are the main obstacles which restricts the success of ECO? To what extent,does ECO Project contribute the foreign trade performance of the member countries?Zübeyde EROĞLUGEL ŞMEKTE OLAN ÜLKELER ARASINDA EKONOM K ENTEGRASYON:ECO ÖRNEĞÖZETECO kurulduğu 1985 yılından beri ekonomik entegrasyonu gerçekleştirme yolunda,hedefleri doğrultusunda mesafe almaya çalışmaktadır.Bu çalışmanın amacı gelişmekte olan ülkeler arası bir entegrasyon hareketi olanECO?nun gelişme sürecini ve bu çerçevede Türkiye?nin ECO bölgesi ile olan ilişkileriniincelemektir. Bu çalışmada öncelikle küreselleşme hareketlerinin hız kazanması ile birliktegiderek önemi artan ve gelişmekte olan ülkeler arasında çeşitli şekillerde gerçekleştirilenekonomik entegrasyon hareketlerinin nedenleri, etkileri, başarı koşulları ve bu entegrasyonhareketlerinin sorunları ele alınacaktır. Esasen bu çalışmanın cevaplamaya çalıştığı iki temelsoru bulunmaktadır. Bir entegrasyon hareketi olarak ECO entegrasyonun başarısını sınırlayantemel engeller nelerdir? ECO hareketi üyesi olan ülkelerin dış ticaretine ne ölçüde katkısağlamaktadır?Zübeyde EROĞLU 115

101

ÖZET Etkinlik, organizasyonların hayatta kalması ve gelişimi için en önemli faktörlerden biridir. Veri Zarflama Analizi (VZA), karşılaştırmalı etkinlik değerlendirmesi için kullanılan doğrusal programlama tabanlı bir yaklaşımdır. Bu çalışmada, VZA'nın genel yapısı ve temel modelleri tanıtılmış ve Türkiye'deki devlet üniversitelerinin etkinlik analizi yapılmıştır. Ayrıca gerçek etkinlik skorlarının birer tahminleyicisi olan VZA etkinlik skorlarının istatistiksel özellikleri tanıtılmıştır. Gerçek etkinlik değerlerinin güven aralıklarının bulunması için bootstrapping ve çok değişkenli çekirdek yoğunluk tahminlemesi yöntemlerini kullanan bir algoritma önerilmiş ve Monte Carlo simülasyonları ile test edilmiştir. VI ABSTRACT Efficiency is one of the most important factors for the survival and improvement of organizations. Data Envelopment Analysis (DEA) is a linear programming based technique to evaluate relative efficiencies of decision making units. In this study, general structure and basic models of DEA are presented and efficiencies of Turkish state universities are evaluated. In addition, statistical properties of DEA efficiency scores, which are estimators of real efficiency scores, are presented. An algorithm that uses bootstrapping and multivariate kernel density estimation is suggested and tested by Monte Carlo simulations. VII 159

ÖZET Bu çalışmada, veri yığınlarının analiz öncesinde ve analiz yapılırken kullanılan grafik yöntemler ve açıklayıcı veri analizi yöntemlerinin basit olmayan veri yapılan için kullanımları anlatılmıştır. Birinci bölümde, çeşitli grafik yöntemler açılanmıştır. Bilinen grafik yöntemlerin yanı sıra açıklayıcı veri analizindeki grafikler ile üç boyutlu grafikler de gösterilmiştir. İkinci bölümde, açıklayıcı veri analizi yöntemleri üzerinde durulmuş, farklı veri yapılan için değişik teknikler anlatılmıştır. Son bölümde ise Avrupa Birliği'ne üye ve aday ülkelere ait veriler için grafik ve açıklayıcı veri analizi yöntemleri kullanılarak uygulama yapılmıştır. ABSTRACT In this working, graphical methods and exploratory data analysis that are used before and after data analysis are explained for dirty data. In the first section, various graphical methods are explained. Not only classic graphical methods but also graphs are used by exploratory data analysis and three dimension graphs are shown. In the second section, exploratory data analysis is denoted and various methods are explained for different data structure. In the last section, using graphical methods and exploratory data analysis, application is done for data of member and candidate countries of Europe Union. 157

118

125

ÖZET: Birçok sektörde olduğu gibi tekstil sektöründe de değişen müşteri beklentileri ile birlikte, pazarda fiyat kadar kalite, ürün çeşitliliği ve hızlı teslimat önem kazanmıştır. Sektörde ayakta kalabilmenin ve sürekliliğin marka yaratmaya kadar varan bir seri stratejik hedefle gerçekleşebileceği görülmektedir. Bu hedeflerin gerçekleşmesi için planlı bir şekilde satın almadan satışa, kalite ve ürün standardizasyonundan maliyetlendirmeye kadar sistem alt yapı çalışmaları oluşturularak yeniden yapılanma faaliyetlerinin başlatılması gerekmektedir. Bu çalışmada değişen rekabet koşullarına uyum sağlayabilmek amacı ile yeniden yapılanma faaliyetleri başlatan entegre bir tekstil işletmesinin seçtiği küçük şirketlere bölünerek ayrı kar merkezleri oluşturma modeli ele alınmış, seçilen üç yeni şirketin temel fonksiyonları için sistem analizi yaklaşımıyla modeller oluşturulmuştur. Çalışmada temel sistem ve sistem analizi kavranılan tanıtılmış, sunulan tekniklerde özellikle sistem analizinde insan ilişkilerinin önemi vurgulanarak detaylandırılmıştır. Sistem analizinde yapılan analizlerin başarısı modellerin teknik olarak sağlamlılığının yanısıra anlaşılabilir olmasına da bağlıdır. Bu nedenle modellerin etkili ve anlaşılabilir şekilde sunulması için sistem akış diyagramlarını baz alan yeni bir gösterim yöntemi geliştirilmiştir. Uygulamada ele alman üç analizin ikisinde proseslere göre temel fonksiyonlar belirlenerek görev tanımlan da oluşturulmuştur. ABSTRACT : In textile industry, just like the others, there is a shift in customer demand patterns from price to the quality, product variety, and short delivery times. To survive in today's business environment and being consistent with that is only possible with a series of strategic decisions but especially `creating new trade marks`. In order to implement these decisions, we need to reorganize all functions of our business from purchasing to sales and from quality to costing. In this study, a base model which will create seperate profit centers is selected to apply an integrated textile company which is started an reorganization projects, in order to adapt to the changing business conditions. As a result, three seperate new companies are selected and their main functions is determined using a system analysis approach. This study introduced the main system and system analysis approach. In the presented approach is emphasized the importance of the human relations and communications. In system analysis approach, the success of the proposed models is not only depend on the strongness technical details but also its understandability. So, in order to a new system flow diagrams type are developed for effective and explanative presentation. In Application, two out three analysis have definition of the main characteristics of the prosesses as well as their job definitions. 113

ÖZET Bir üretim sürecinde değişkenliğin tesadüfi veya özel faktörlerin hangisinin etkisiyle meydana geldiğinin saptanabilmesi, kontrol kartlarında kontrol sınırlarının belirlenmesi ile mümkün olmaktadır. Bu sınırlar olasılık kurallarına dayanılarak hesaplanmakta ve bekle nilenin dışındaki değişkenliğin özel faktörlerin etkisi ile meydana geldiği kabul edilmekte dir. Kontrol sınırlan dışına taşan bir değişkenlik görüldüğü takdirde, süreçten özel faktörün varlığı araştırıl maktadır. Değişkenlik kontrol sınırlan içinde kaldığı sürece, süreçte sadece tesadüfi etkenlerin bulunduğu ve bu nedenle herhangi bir düzeltici önlem alınmasına gerek olmadığı sonucuna vanlmaktadır. Birinci bölümde kısaca, kalite ve kalite kontrolüne değinilmektedir. İkinci bölümde, kalite kontrolündeki temel kavramlar ve tek değişkenli Shewhart kalite kontrol kanlan in celenmektedir. Tek değişkenli kontrol kartları değişkenleri özelliklere göre ele alınmaktadır. Bu bölümün sonunda kontrol kartlannın yorumlanması ve trend kuralı kon trol kartlannın doğrusal değişme altında performanslan incelenmektedir. Üçüncü bölümde, çok değişkenli kalite kontrolüne yer verilmekte ve ortalama değerlerin kontrolü incelendikten sonra bireysel gözlemler için çok değişkenli kontrol kartlan dikkate alınmaktadır. Dördüncü bölümde, kontrol kartlannın ekonomik tasannu konusunda süreç karak teristikleri ve maliyet parametreleri açıklanmaktadır. Beşinci bölümde, ambalaj malzemesi üreten bir firmada üretim sürecinde plastiğin gerilme dayanıklılığı ve kalınlık verileri alınarak çok değişkenli kontrol kartlan için çeşitli yöntemler uygulanmaktadır. ABSTRACT In a production process, it is possible to find the cause of variability whether by chance or special factors by using control limits in control cards. These limits are calcu- luted by using probability rules and if the variability is more than expected, it is consid ered that this result is due to special factors. If variability is between expected limits, it is considered that there are only chance factors in the process, and therefore there is no need for an improvement. In the first chapter, quality and quality control is discussed. In the second chapter, basic definitions of quality control and variable Shewhart quality control cards is dis cussed. Variables of variable control cards are discussed with their properties. At the end of the chapter, control cards are interpreted and performance of control cards within the linear shift is discussed by trend rule. In the third chapter, multivariate quality control is discussed and multivariate control cuards are taken into consideration for observations after controlling average values. In the fourth chapter, process characteristics about the economic design of control cards and cost parameters are explained. In the fifth chapter, in the production process of a packacing company different methods are applied for multivariate control cards with tensile strength resistance and thickness values. 139

ÖZET Özellikle, kalite geliştirmenin önem kazandığı rekabet ortamında, kalite geliştirmenin iki temel yolu olan on-line ve off-line kalite kontrolundan off-line kalite kontrol ön plana çıkmaktadır. Ürünün ve sürecin tasarım aşamasında ürün kalitesinin birinci derecede tesbit edildiği dikkate alınarak bu çalışmada off-line kalite geliştirme araçlarından Taguchi yöntemleri ele alınmıştır. Deney tasarım yöntemleri ile optimal faktör seviyelerini kayıp fonksiyonları ile bağlantılı per formans ölçülerine göre seçiminin elde edilmesine çalışılmıştır. Hedef olarak seçilen performans ölçüleri kullanılarak bir denemedeki tekrar sayısının tesbiti ve kalite karakteristiklerinin dağılış varsayımı altındaki riskleri nin elde edilmesi bu çalışmanın temel bulguları arasındadır. Uygulama bölümünde, faktör seviyelerinin ortogonal dizinleri kullanan Taguchi yöntemlerinin yardımı ile seçilmesi iki gerçek olay ve bir literatür örneği ile gösterilmiştir. Ayrıca, Taguchi karesel kayıp fonksiyonunun farklı uygulama alanlarına sahip olduğuna dikkat çekilmeye çalışılmıştır. 143