KAYA TERME, Kübra. Chocolate in the Swiss and Swiss Cultural Economy in the History of Chocolate, Master Thesis, Ankara, 2019. Since the economic development forces of the countries have started to shape in a correct proportion with their cultural characteristics in recent years, the food and drink culture, which is an element of economy and consumption, has become a subject to be studied in the field of Turkish Folklore. In addition, chocolate, which is widely used in the eating and drinking cultures of societies. In the past 3000 years, the history of chocolate began with olmekler living in the lowlands in southern Mexico, and the Mayans and Aztecs who were neighbors of Olmekler, encoded the chocolate as "the food of Gods" in their cultural memory, and then began to take the cocoa beans economically for trading purposes been a subject to be investigated. Today, when chocolate is called, it first comes to mind European countries, especially Switzerland. Switzerland is ranked first in the world by consuming 11 kilograms of chocolate per person per year, and it combines this consumption with the Swiss cultural economy to gain advantage. Especially in the historical process, chocolate has become the image of Switzerland through the innovations and cultural studies that brands have added to the chocolate industry. In this context, the work of creative industries and periodic activities are presented in Switzerland. Three field studies were carried out in this study and the first one was ‘Cailler Maison’. ‘Cailer Maison’ is the third largest factory on the list of most visited museums in Switzerland. The ‘Le Rallye du Chocolat’ is a periodical event that is organized in different periods and cities throughout the year and has not been researched yet. In other words, ‘Festichoc’ has been organized since 2005 and over the years this festival has become a source of economic income. This study is composed of five parts: Basic Concepts and Approaches, The Historical Origin of Chocolate, The Arrival of Chocolate to Europe, The Brands in Switzerland and Switzerland That Make Chocolate Country in the History of Chocolate, and The Place of Chocolate in the Swiss Culture and Economy. In this study, the research areas mentioned above have been examined and the cultural economic dimension of chocolate in Switzerland and its place in Swiss cultural memory has been determined, thus contributing to cultural economy Studies in Turkey and introducing new study areas. Chocolate, Swiss culture memory 19. while it can be located from the beginning of the century, local products such as baklava, Mesir putty are constantly available in Turkish cultural memory. In order to achieve economic income from local products, our study has been prepared in order to organize the periodical activities mentioned above in Turkey and to make the production areas a touristic place for economic gain in Turkey as an example for creative industries in Turkey. In order to do this, there is also a need for the innovations and investments that professional brands will provide to the sector. Keywords Culture economics, Chocolate, Factory, Museum, Festival and Event, Switzerland, Turkey, Baklava, Mesir putty. ÖZET KAYA TERME, Kübra. Çikolatanın Tarihinde İsviçre ve İsviçre Kültür Ekonomisinde Çikolata, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019. Ülkelerin ekonomik kalkınma güçleri, son yıllarda, kültürel özellikleriyle doğru orantılı olarak şekillenmeye başladığı için ekonomi ve dolayısıyla tüketim unsuru olan yeme içme kültürü, Türk Halkbilimi alanında çalışılması gereken bir konu hâline gelmiştir. Buna bağlı olarak günümüzde toplumların yeme içme kültürleri içerisinde yoğun olarak yer alan çikolata da araştırılması gereken bir konu olmuştur. Çikolatanın tarihi 3000 yıl kadar önceki zamanlarda, Meksika’nın güneyindeki alçak alanlara yayılmış ormanlarda yaşayan Olmeklerle başlamıştır ve Olmekler’in komşuları olan Mayalar ve Aztekler, Olmekler’den öğrendikleri çikolatayı öncelikle kültür belleklerinde ‘tanrıların yiyeceği’ olarak kodlamışlar daha sonra kakao çekirdeklerini ticaret amaçlı kullanarak ekonomik açıdan çikolatayı ele almaya başlamışlardır. Günümüzde çikolata denilince akla ilk olarak Avrupa ülkeleri özellikle de İsviçre gelmektedir. İsviçre yılda kişi başına 11 kilo çikolata tüketerek dünya sıralamasında birinci sıradadır ve bu tüketimi İsviçre kültür ekonomisi ile birleştirerek avantaja çevirmiştir. Özellikle tarihsel süreçte çikolata sektörüne markaların katmış olduğu yenilikler ve kültürel çalışmalar aracılığıyla çikolata İsviçre’nin imgesi hâline gelmiştir. Bu bağlamda İsviçre’de yaratıcı endüstrilerin çalışmalarına ve dönemsel etkinliklere yer verilmiştir. Çalışmamızda bu kapsamda üç saha çalışması yapılmıştır ve bunlardan ilki ‘Cailler Maison’dur. ‘Cailler Maison’ İsviçre’de en çok ziyaret edilen müzeler listesinde üçüncü sırada yer alan bir fabrikadır. Dönemsel bir etkinlik olan ‘Le Rallye du Chocolat’ ise yıl içerisinde farklı dönemler ve şehirlerde düzenlenen, üzerinde henüz araştırma yapılmamış olan çikolata mitingidir. Çikolata kapsamında eski bir faaliyet olan ‘Cenevre Çikolata Festivali’ başka bir ifadeyle ‘Festichoc’ 2005 yılından beri düzenlenmektedir ve yıllar içerisinde bu festival ekonomik gelir kaynağı hâline gelmiştir. Bu çalışma, kültürünü ekonomiye yansıtması konusunda başarı göstermiş ve gelişmiş bir Avrupa ülkesi olan İsviçre’nin çikolata bağlamındaki ekonomik faaliyetlerini incelemek üzere; Temel Kavramlar ve Yaklaşımlar, Çikolatanın Tarihî Kökeni, Çikolatanın Avrupa’ya Gelişi, Çikolatanın Tarihinde İsviçre ve İsviçre’yi Çikolata Ülkesi Yapan Markalar ve Çikolatanın İsviçre Kültür Belleği ve Ekonomisindeki Yeri olmak üzere beş bölümden oluşmaktadır. Çalışmamızda yukarıda bahsi geçen araştırma sahaları incelenerek çikolatanın, İsviçre’deki kültürel ekonomik boyutu ve İsviçre kültür belleğindeki yeri tespit edilmiş, böylece Türkiye’deki kültür ekonomisi çalışmalarına katkı sağlaması ve yeni çalışma alanları ortaya çıkarması amaçlanmıştır. Çikolata, İsviçre kültür belleğinde 19. yüzyıldan itibaren yer alabilmişken Türkiye kültür belleğinde baklava, mesir macunu gibi yöresel ürünler daimî olarak bulunmaktadır. Çalışmamız yöresel ürünlerden ekonomik gelir elde edebilmek için yukarıda ifade edilen dönemsel etkinliklerin Türkiye’de de düzenlenmesi ve üretim alanlarının turistik mekânlar hâline getirilerek ekonomik kazanç elde edilmesi noktasında Türkiye’deki yaratıcı endüstrilere örnek olabilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Bunun için alanında profesyonel olan markaların sektöre sağlayacağı yeniliklere ve yatırımlara da ihtiyaç duyulmaktadır. Anahtar Sözcükler Kültür ekonomisi, çikolata, fabrika, müze, festival ve etkinlik, İsviçre, Türkiye, baklava, mesir macunu.