Search

Hyaluronic acid (HA) is a natural biopolymer and has long been attracting the attention of biotechnology industry due to its various biological functions. HA production with natural producer Streptococcus equi subsp. zooepidemicus has not been preferred because it has many drawbacks due to its pathogenicity. Therefore, in the present study, Streptococcal hyaluronan synthase gene (hasA) was introduced and expressed in Lactococcus lactis, through the auto inducible NICE system and the effect of nisin amount on the production of HA was examined. Newly constructed plasmid was transformed into L. lactis CES15, produced 6.09 g/l HA in static flask culture after three hours of induction period with initial 7.5 ng/ml nisin concentration within total six hours of incubation. The highest HA titer value ever was reported for recombinant HA-producing L. lactis by examining the effect of initial nisin concentration. We have shown that initial nisin concentration, which used to initiate the auto-inducing mechanism of NICE system and consequently hyaluronan synthase expression, has a direct and significant effect on the produced HA amount. Recently constructed recombinant L. lactis CES15 strain provide significant advantages for industrial HA production than those in literature in terms of production time, energy demand, carbon usage, and safety status.

Bleomycin is a widely used antineoplastic drug which produces dose- and time-dependent interstitial pulmonary fibrosis in humans. The mechanism of bleomycin-induced lung injury is not well understood. However, current data show that bleomycin can generate reactive oxygen species such as superoxide and hydroxyl radicals. The antioxidant role of vitamin E in biological systems is well known. We investigated the effect of vitamin E on bleomycin-induced lung fibrosis in mice biochemically and histologically. Animals were divided into four groups: control, saline + vitamin E (S/Vit E), bleomycin + saline (Bleo/S) and bleomycin + vitamin E (Bleo/Vit E). Bleomycin was administered subcutaneously at a dose of 10 mg/kg in Bleo/S and Bleo/Vit E groups, and vitamin E was administered intraperitoneally at a dose of 15 mg/animal in S/Vit E and Bleo/Vit E groups twice weekly for 4 weeks. The control group received saline. As a marker of collagen amount or fibrosis in lung tissue, hydroxyproline and soluble protein content were measured and hydroxyproline/soluble protein ratio per gram wet lung tissue was calculated. For hydroxyproline and protein determinations, and histologic examination of lung tissue, 6 mice from the control and S/Vit E groups and 7 mice from the Bleo/S and Bleo/Vit E groups were killed at at 4, 6 and 8 weeks after administration of bleomycin. The mean hydroxyproline/soluble protein ratio of the Bleo/Vit E group was significantly lower than that of the Bleo/S group and significantly higher than those of the control and S/Vit E groups at 6 and 8 weeks (p < 0.05). Parallel with the biochemical findings, the grade of the histological lesions in the Bleo/Vit E group was lower than that in the Bleo/S group, but higher than those of the S/Vit E and control groups (p < 0.05). These results suggest that a high dose of vitamin E considerably reduces the fibrotic effect of bleomycin on lung tissue in mice.

SUMMARY 'Effects of Whole-Body Gamma-lrradiation on Plasma Lipid Profiles in Adult Male Rats' In this study, the changes in plasma lipid profiles related with ionizing irradiation were investigated. For this purpose, adult male rats in experimental group were exposed to gamma-radiation (single external 5-Gy dose). Sham-exposed rats were subjected to the identical manipulation procedure vvithout irradiation. Before and 10 days after the exposures, levels of plasma total cholesterol, total lipid, triglycerides, VLDL-cholesterol, LDL-cholesterol, HDL-cholesterol were determined. The differences between initial parameters of both groups were not significant. At the 10 day after the sham-exposure, lipid profiles were not significantly different from the initial values of

Amino asidler doğada bulunan en basit optikçe aktif bileşiklerdir; oluşturdukları polimerler, peptidler ve proteinler elektron transferi, bilgi transferi, foto aktivite ve selektif katalitik fonksiyonlar gibi çok geniş çeşitlikte sentetik bileşiklerin gösteremediği fonksiyonlar gösterirler. Doğal ve doğal olmayan amino asidler ve türevleri kiral reaktif, ara ürün ve ligand olarak asimetrik katalizlerde yaygın olarak kullanılırlar.Diğer taraftan, malemid türevleri biyolojik ve kimyasal uygulamalarda önemli bir substrat sınıfıdırlar. Biyolojik uygulamalarda, protein yapılarının kimyasal incelemelerinde, bağışıklık çifti olarak kanser terapilerinde, katı destekli enzim olarak sentetik uygulamalarda ve ayrıca yeni pestisidler olarak kullanılırlar. Malemid kısmı, Michael aksöptör özelliğine bağlı olarak sentezlerde platform olarak görev alabilir. Dienofilik doğasından dolayı 1,3-siklokatılmalarda dipolarofiller kadar reaktivite gösterir.Literatürde iskeletinde norbornenil kısım bulunduran N-substitue kiral maleimidlerin senteziyle ilgili birkaç rapor bulunmaktadır. Biagini ve çalışma arkadaşları, norbornen yapı içeren amino asit metil esterler sentezlemişlerdir [1].Bu tezde indirgen Heck reaksiyonlarıyla aril modifiye bisiklik imid sistemler içeren yeni kiral amino asid metil ester sentezleriyle ilgili araştırma yapılmıştır. Geniş sentetik potansiyelinden dolayı stereoselektif karbon-karbon bağlama yöntemi olan Heck reaksiyonları son otuz yıl içinde birçok sentetik ve mekanistik çalışmaya konu olmuştur.Peptidler bir veya daha fazla α-amino asidlerin birbirlerine kovalent bağ ile bağlanmasıyla oluşan polimer yapılardır. Uzun zincirli peptid bağının oluşumu ile canlıların yapı taşı olan protein molekülleri elde edilir. Bir amino asid ile diğeri arasındaki elektron alışverişi sonucu oluşan kovalent bağ bir `amid bağı` veya peptid bağı olarak bilinir. Son yıllarda literatürde biyolojik aktivite gösterebilecek birçok yeni peptid molekül sentezi yer almıştır.Yapılan geniş literatür araştırmalarından sonra planlanan bu çalışma başlıca dokuz aşamadan oluşmaktadır. İlk aşama, başlangıç materyali olarak kullanılacak optikçe aktif norbornenil amino asidin sentezlemesidir, ikinci aşama bu amino asidin açil klorür türevinin sentezidir. Üçüncü aşama ise amino asidin açil klorüründen yola çıkarak alkenik peptid türevinin sentezlenmesidir. Ardından bu molekülün 1-iyodobenzen, 4-morfoliniyodobenzen ve 4- kloroiyodobenzen ile Heck tipi hidroarilasyon reaksiyonunu içermektedir. Sonrasında Heck tipi hidroarilasyon reaksiyonlarında tek taraflı ürünlerimizin, simetrik olmayan alkenik peptid türevine bağlanmasını açıklamak üzere 3,4-difloroiyodobenzen reaktifi ile N-N hidrazid bölünmesi gerçekleştirilmiştir. Daha sonraki aşamalarda fenilasetilen, 1-iyodobenzen ile ve fenilasetilen, 4-kloroiyodobenzen ile Domino-Heck tipi hidroarilasyon reaksiyonu ile yeni peptid türevi moleküller sentezlenmiştir. Son aşamada sentezlenen tüm yeni bileşiklerin yapıları sırasıyla FTIR, 1H NMR, 13C NMR, GC-MS ve LC-MSMS/QTOF spektrofotometrik yöntemleriyle aydınlatılmıştır. Elde edilen bazı (bileşik 5, bileşik 8, bileşik 9, bileşik 10, bileşik 12) yeni moleküllerin DNA ile etkileşimleri incelenmiş ve canlı sistemler üzerindeki aktif grupları belirlenmeye çalışılmıştır. Amino acids are the simplest optically active compounds found in nature that their polymer, peptide and protein forms demonstrate functions such as electron transfer, information transfer, photoactivity and selective catalytic functions which are not shown by a wide variety of synthetic compounds. Natural and unnatural amino acids and their derivatives are widely used in asymmetric catalysis as chiral reagents, intermediates and ligands.On the other hand, malemide derivatives are an important substrate in biological and chemical applications. They are used in biological applications, chemical analyzes of protein constructs, cancer therapies as immune pairs, synthetic applications as solid-support enzymes, and also as new pesticides. The maleimide part could act as a platform in the synthesis thanks to the Michael accepter feature. Due to its dienophilic nature, it shows reactivity as much as dipolarophilia in 1,3-cyclocarbamates.There are several reports in the literature about the synthesis of N-substituted chiral maleimides with norbornenyl part in their skeleton. Biagini and colleagues synthesized amino acid methyl esters containing the norbornene structure [1].In this thesis, we research on the synthesis of new chiral amino acid methyl esters containing aryl modified bicyclic imide systems by reducing Heck reaction. Due to its broad synthetic potential, Heck reactions, a stereoselective carbon-carbon bonding method, have been the subject of many synthetic and mechanistic studies over the past three decades.Peptides are polymeric structures formed by covalent bonding of one or more α-amino acids to each other. Protein molecules, building blocks of living cells, are obtained by forming long chain peptid bond. The covalent bond formed by the electron exchange between an amino acid and the other is known as an `amide bond` or peptide bond. In recent years there have been many new peptide molecule synthesis in the literature that may show biological activity.This study was designed after extensive literature research carried out mainly consists of nine steps. The first step is the synthesis of the optically active norbornenyl amino acid to be used as starting material. The second step is the synthesis of this amino acid's acyl chloride derivative. The third step is the synthesis of the alkenic peptide derivative, starting from the amino acid's acyl chloride derivative. Then, the alkenic peptid derivative is used as a starting material, and hydroarylation reactions are done with 1-iodobenzene, 4-morpholinoiodobenzene and 4-chloroiodobenzene reagents. In order to explain our one-side hydroarylation reactions, N-N hydrazide cleavage is done with 3,4-difluoroiodobenzene reagent. After that, domino-Heck reactions are carried out with phenyllacetylene, 1-iodobenzene reagents and phenyllacetylene, 4-chloroiodobenzene reagents, and new peptid derivatives are synthesized. In the final stage, our new peptid derivatives are extensively characterized by the use of spectroscopic studies such as FTIR, 1H NMR, 13C NMR, GC-MS and LC-MSMS/QTOF analyses. We think that these new compounds (compound 5, compound 8, compound 9, compound 10, compound 12) can show various biological activities and can be studied in living systems due to carrying the structures such as aryl, leucine chain, amide and imide which are important for pharmacological studies. 190

Bisindolilmetanlar (BIMs), 3 ve 3' pozisyonundaki tek karbon tarafından köprülenmiş iki indol grubunun temel iskeletine sahip alkaloitlerin önemli bir grubudur. Bazı indol türevlerinin antibakteriyel, nörotoksik, antioksidan, antiviral gibi umut verici biyolojik özellikler gösterdiği bilinir. Bileşiklerin birkaçı depresyon ve kaygı tedavisi için öncülük eden yeni ilaç olarak hizmet verirken çok az miktarı böcek ilacı olarak kullanılır. Yapısal olarak basit bir bis(3-indolil)metan (BIM) bile [doğal olarak meydana gelen indol-3-karbinolün bir metaboliti] kanser kemoterapisinde etkili bulunmuştur. BIMs, çeşitli kanser hücre dizisi ve tümörlerde tümör engelleme, apoptoz (programlı hücre ölümü) ve antiantiyojenik aktivitelere neden olur. 1,1-Bis(3-indolil)-1-(p-bromofenil)metan, kolon kanser hücresi ve tümör gelişimini durdurur. Bis(indolil)metanların yaygın sentez yöntemi; indollerin aromatik veya alifatik aldehit ya da ketonlar ile protik asit veya Lewis asidi katalizli elektrofilik aromatik substitüsyon reaksiyonudur. Lewis asidi reaksiyon ortamında bulunabilecek az miktardaki nem varlığında bile bozunabildiğinden ya da heterohalkadaki azot atomu tarafından tutulup aktivitesini kaybedebildiğinden, reaksiyon ortamında Lewis asidinin aşırısı gereklidir.Son yıllarda bu moleküllerin sentezi SnCl2.2H2O, TCBDA, PCBS, silika- H2SO4, P2O5-SiO2, SbCl3, alum gibi desteklerle gerçekleştirilmiştir.Piperazin dört karbon atomu ile 1 ve 4-pozisyonunda iki azot içeren heterohalkalı bir bileşiktir, 1,4-hekzahidropiperazin olarak adlandırılır. Piperazinler birçok önemli farmakolojik özellikleriyle kimyasal bileşiklerin geniş bir sınıfını oluşturur. Piperazin halkasındaki azot biyolojik araştırmalarda önemli bir rol oynar ve antihelmintik, antialerjik, antibakteriyel, antihisteminik, antiemetik ve antimigrenik ajanların önemli kısmında yer alır.Son yıllarda, bisindolilmetanlara yönelik birçok organokatalitik/metal içermeyen sentetik yollar bildirilmiştir. Bu çalışmada, farmakolojik olarak değerlendirilebilecek ve hali hazırda aktif bisindolilmetan alkaloidlerden daha aktif olabilecek yeni heterosiklik molekülleri (bileşikler 2-12) elde etmek için bisindolilmetanlar arilpiperazinler ile hidrofobik kısım (alkil zinciri) kullanılarak kombine edildi. Tüm yeni bileşiklerin spektroskopik çalışmaları yapıldı. Anahtar Kelimeler: Bisindolilmetanlar, Arilpiperazinler, Biyolojik olarak aktif olabilecek moleküller. Bisindolyl methanes (BIMs) are a group of alkaloids which has a basic skeleton of two indole groups bridged by single carbon at 3 and 3' position. Several Indole derivatives are known to display promising biological properties such as antibacterial, neurotoxic, antioxidant, antiviral, etc. A few of these compounds are used as pesticides while some serve as new drug leads for treatment of depression and anxiety. Even the structurally prosaic bis(3-indolyl)methane (BIM), a metabolite of naturally occurring indole-3-carbinol, was effective in cancer chemotherapy. It induces unique responses such as growth inhibition, apoptosis, and antiangiogenic activities in various cancer cell lines and tumors. 1,1-Bis(3-indolyl)-1-(p-bromophenyl)methane, in its turn, inhibits colon cancer cell and tumor growth.The common route for the synthesis of bis(indolyl)methanes is electrophilic substitution reaction of indoles with the aromatic or aliphatic aldehyde and ketones catalyzed by protic acids or Lewis acids. However, Lewis acids are required in excess because it is destroyed by the presence of even small amount of moisture or when trapped by nitrogen present in heterocycles. In recent years, synthesis of this class of molecules under mild conditions have been reported with promoters such as SnCl2.2H2O, TCBDA, PCBS, Silica-H2SO4, P2O5/SiO2, SbCl3, Alum etc. Piperazine is a heterocyclic compound containing four carbon atoms and two nitrogen at 1 and 4 position (as called 1,4-hexahydropyrazine). Piperazines are a broad class of chemical compounds with many important pharmacological properties. Nitrogen in piperazine ring plays an important role in biological research and drug manufacturing industry including the proportion of anthelmintic, antiallergic, antibacterial, antihistaminic, antiemetic and antimigrainic agent.In recent years, many organocatalytic/metal free synthetic pathways towards bisindolylmethanes have been reported. In the present work, we combined bisindolylmethanes with arylpiperazines using hydrophobic moiety (alkyl chain) to obtain new heterocyclic molecules (compounds 2-12) that can be evaluated in pharmacologically and may be more active than the already active bisindolylmethane alkaloids.Keywords: Bisindolylmethanes, Arylpiperazines, Biologically active compounds. 103

Gelişen teknoloji ile beraber organik yapıdaki konjuge moleküller bütün dünyada ilgi çekmeye başlamış ve bu yöndeki çalışmalar her geçen gün artarak devam etmiştir. Organik yapıdaki bu moleküllerin farklı fonksiyonel gruplar ihtiva ettiğinde farklı özelliklere sahip olduklarının anlaşılmasıyla birlikte uygulama alanları da pek çok farklı alana yayılmış, konjuge yapıdaki organik materyallerin organik ışık yayan diyot (OLED), güneş pili, elektrokromik cihazlar (ECD) ve organik alan etkili transistörler (OFET) gibi alanlarda iyi elektronik ve optoelektronik özellikler göstererek kullanılabileceği farkedilmiştir.OLED teknolojisinin zaman içerisinde gelişmesi ve farklı renklerdeki OLED materyallerinin elde edilmesiyle bu alanda enerji verimliliği, ömür uzunluğu ve verim artırılması gibi ihtiyaçlar ortaya çıkmıştır. Beyaz OLED materyallerinde bu özelliklerin geliştirilebilmesi için çeşitli sistemler geliştirilmiştir. Donör-akseptör (D-A) sistemi başlıca sistemlerden biridir ve çokça kullanılmaktadır. D-A sistemlerinde en yüksek enerjili dolu orbital (HOMO) ile en düşük enerjili boş orbital (LUMO) arasında enerji farkının (band-gap) çok düşük olmasından dolayı iletkenlik daha fazladır. Bu yapılarda donör moleküllerin π-konjugasyonuna sahip olması istenir. Doğal olarak tiyenotiyofen (TT) türevleri bu çalışmalarda çokça kullanılmış olup literatürde elektronik ve optoeletronik alanlar için tercih edilmişlerdir. Bu gerçekleştirdiğimiz çalışmada TT sentezleri grubumuz tarafından geliştirilen yöntemlerle yapılmış ve donör olarak kullanılmış, tetrafeniletilen (TPE) hacimli grubu ile fonksiyonlandırılmıştır. Ayrıca bor içeren gruplar akseptör olarak kullanılmış ve topaklanmaya bağlı ışıma (AIE) özelliği incelenmiştir.TT ve bor türevli materyaller içeren D-A grupları nükleer manyetik rezonans ve kütle spektroskopisi yöntemiyle karakterize edilmiştir. Elde edilen yapılar topaklanmaya bağlı ışıma (AIE) yönünden incelenmiş ve OLED için uygun olduğu görülmüştür. Cihaz çalışmaları ile OLED uygulamaları kapsamında daha da geliştirilmesi için çalışmalar yapılacaktır.Anahtar Kelimeler: İletken polimer, OLED, tiyenotiyofen, topaklanmaya bağlı ışıma, donör-akseptör. With the developing technology, conjugated molecules in the organic structure have begun to attract interest in the whole world and the studies in this direction have continued to increase day by day. With the understanding that these molecules in organic structure have different characteristics when they contain different functional groups, their application areas are organic light emitting diodes (OLED), solar cells, electrochromic devices (ECD) and organic field effective transistors (OFET) can be used with good electronic and optoelectronic properties.With the development of OLED technology over time and the acquisition of OLED materials in different colors, there has been a need for energy efficiency, life span and increased productivity in this area. Various systems have been developed to improve these properties in white OLED materials. The donor-acceptor (D-A) system is one of the main systems and is widely used. Conductivity is higher in D-A systems because the energy gap (band-gap) between the highest occupied molecular orbital (HOMO) and the lowest unoccupied molcular orbital (LUMO) is very low. It is desirable that donor molecules have π-conjugation in these structures. Naturally, thienothiophene (TT) derivatives have been used extensively in these studies and are preferred in the literature for electronic and optoelectronic fields. In this work we have done, TT syntheses were made with the methods developed by our group and used as donors, functioning with a bulky group of tetraphenylethylene (TPE). In addition, boron-containing groups were used as acceptors and the aggregation-induced emission (AIE) properties were investigated.The D-A groups containing TT and boron derived materials were characterized by nuclear magnetic resonance and mass spectroscopy. The obtained structures were investigated in terms of aggregation-induced emission (AIE) and found to be suitable for OLED. The device studies will be carried out in order to further develop the OLED applications.Keywords: Conducting polymer, OLED, thienothiophene, aggregation-induced emission, donor-acceptor. 74

α-Haloamidler, o-substituehidroksilamin hidroklorürler ile α-substitue açil klorürlerin reaksiyonlarından elde edilirler. Aza-oksiallil katyonlar da α-haloamidlerin dehidrohalojenasyonu ile hazırlanırlar. Bu artı yükü üzerinde etkin taşıyan ara ürünler, çeşitli siklokatılma reaksiyonlarında kullanılarak özellikle yeni 4- ve 5- halkalı bileşiklerin meydana gelmesine yardımcı olur.Yapılan literatür çalışmalarında, imidazolidin-4-on bileşiklerinin sentezinde Schiff bazları ve hidrazon bileşiklerinin kullanılmadığı görülmüştür. Hedefimiz aza-oksiallil katyonlar ile Schiff bazları ve hidrazon bileşiklerinin halka kapanma reaksiyonunu gerçekleştirmektir. Böylece heterohalkalı kimyasının önemli bölümüne sahip imidazolidin-4-on moleküllerinin sentezlenmesi hedeflenmiştir. İmidazolidin-4-on türevleri antisıtma, Alzheimera karşı, antidiyabetik ve CCR1 antagonisti gibi önemli biyolojik etkinliklere sahiptir.Çalışmanın ilk adımında, başlangıç maddesi olarak seçtiğimiz imin bileşikleri daha önce grubumuz tarafından belirlenen kısa yolla hazırlandı. İkinci adımında ise fenil ve metil substitue α-haloamidlerin reaksiyonu için literatürden yararlanılmıştır. Sıcaklık, baz, çözücü gibi reaksiyon şartlarını belirlemek amacıyla birçok deney gerçekleştirildi. Daha sonra, Schiff bazı ve hidrazonların α-haloamidler ile tepkimeleri gerçekleştirildi ve çeşitli imidazolidin-4-on türevleri elde edildi. Son adımda, bütün yeni moleküllerin yapıları çeşitli spektroskopik yöntemlerle belirlendi bu bileşiklerin iki tane stereojenik merkez içermesi nedeniyle yapı tayininde NOESY tekniğinden yararlanıldı.Anahtar Kelimeler: 4-İmidazolidinon, α-haloamit, aza-oksiallil iyonu, Schiff bileşikleri, biyolojik aktivite α-Haloamides are obtained from the reaction of α-substituted acyl chlorides with o-substituted hydroxylamine hydrochlorides. Aza-oxyallyl cations are also prepared by dehydrohalogenation of α-haloamides. Intermediates which efficiently carry this positive charge can be used in a variety of cycloaddition reactions to specifically synthesize new 4- and 5-ring compounds.Literature studies have shown that Schiff bases and hydrazone compounds are not used in the synthesis of imidazolidin-4-one compounds. In this study, it was aimed to carry out the ring closing reaction of aza-oxyallyl cation with Schiff bases and hydrazones. Thus, the synthesis of imidazolidin-4-one molecules which constitute a significant class of heterocyclic chemistry have been planned. The imidazolidin-4-one compounds have important biological efficiencies such as anti-malarial and Alzheimer's disease, antidiabetic and CCR1 antagonist.In the first step of the study, the imine compounds which we have chosen as starting material, have been prepared in a short way, previously identified by our group. In the second step, phenyl and methyl substituted α-haloamides have been synthesized according to the literature. Various repetitions were made to determine the reaction conditions such as temperature, base and solvnet. Then, the reactions of Schiff bases and hydrazones with α-haloamides were carried out and imidazolidin-4-one derivatives have been synthesized. Lastly, the structure of all new compounds were determined by various spectroscopic methods. The NOESY technique was used for structure determination because the synthesized compounds contain two stereogenic centers.Lastly, the characterization of all new compounds were determined by using FTIR, 1H NMR, 13C NMR (APT) and LC-MS (Q-TOF).Keywords: 4-Imidazolidinone, α-haloamide, aza-oxyallyl ion, Schiff bases, biological activity 121

Günümüzde; yapı iskeletlerinde karakteristik olarak N-C-O grubu bulunması nedeniyle farmakolojik, pestisid, antimikrobiyal gibi özellikler gösterebilen biyolojik aktif heterohalkalı bileşikler, ilaç endüstrisinde büyük bir öneme sahiptir. Oksazolonlar, heteroatom olarak azot ve oksijen içeren 5 üyeli heterohalkalı bileşiklerdir ve sahip oldukları çeşitli reaktif gruplar sayesinde modifikasyonlar gerçekleştirerek amino asitler, amitler, peptidler, tiamin, amino alkoller gibi biyolojik aktivite gösterebilecek yeni bileşiklerin sentezlenmesine öncülük ederler.Proteinler ve peptitler gibi çok sayıda biyoorganik doğal ürünün ve birçok ilaç molekülünün yapısında bulunan amitler ise antifungal, antitümör, antipsikotik, antiinflamatuar ve aneljezik aktivite gibi çeşitli farmakolojik özelliklerinden dolayı, ilaç endüstrisinin yanısıra tarım, plastik ve kauçuk endüstrisi gibi farklı alanlarda da büyük bir öneme sahiptir.Oksazolonlar ve amitlerin bu özelliklerinden dolayı, son yıllarda araştırma gruplarının bu bileşiklere olan ilgisi artmıştır. 5-Oksazolon türevlerinin nükleofilik reaksiyonlar sonucunda halka açılması ile benzamit bileşiklerini oluşturduğu literatürde verilmektedir.Bu iki bileşik sınıfına katkıda bulunabilmek amacıyla gerçekleşen çalışma, başlıca üç aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada başlangıç maddesi olarak kullanılacak özgün N-substitue amino asitlerin Schotten Baumann reaksiyonuyla sentezleri gerçekleştirilmiştir. İkinci aşamada, sentezlenen N-substitüe amino asitlerin N,N'-disikloheksilkarbodiimit (DCC) ile halka kapanması reaksiyonları çalışılarak yeni substitue 5-oksazolonların sentezi gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın üçüncü aşamasında ise yeni 5-oksazolon türevlerinin iki ayrı reaksiyon sistemi ile reaktivitelerinin incelenmesi amaçlanmış ve yeni benzamit türevleri sentezlenmiştir. Tüm yeni bileşiklerin yapıları FTIR, 1H-NMR, 13C-NMR (APT), GC-MS ve LC-MS gibi spektroskopik yöntemlerle aydınlatılmıştır. Nowadays, biologically active heterocyclic compounds which can show pharmaceutical, pesticides, antimicrobial properties due to having characteristic N -C- O groups in their scaffold, have a great importance in the pharmaceutical industry.Oxazolones are five-membered heterocyclic compounds containing nitrogen and oxygen as hetero atoms and can lead to many modifications to form new biologically active compounds such as amino acids, amides, peptides, thiamine and amino alcoholsAmides, as a part of many drug molecules and bioorganic products such as proteins and peptides, due to their antifungal, antitumor, antipsychotics, anti-inflammatory and analgesic activity, have a great importance not only in pharmaceutical industry, but also in agriculture, plastics and rubber industry.Recently, considering these properties, research groups are focused on oxazolones and amides. It is shown that 5-oxazolone analogs can easily leads to form benzamide compounds via ring opening reactions by nucleophilic attack.Our study has been done in order to contribute to these two classes of compounds consists of three main stages. On the first step, the synthesis of novel N-substituted amino acids as starting materials was carried out by Schotten Baumann reaction. Second step was including ring closure reactions of N-substituted amino acids with N,N'-dicyclohexylcarbodiimide (DCC) to form new substituted 5-oxazolones. On the third step of the study, it was aimed to investigate reactivity of new 5-oxazolone derivatives by two separate reaction systems and new benzamide derivatives were synthesized. The structures of all new compounds were confirmed by using spectroscopic methods such as FTIR, 1H-NMR, 13C-NMR (APT), GC-MS and LC-MS. 186

Teknolojinin gelişmesi ile birlikte organik yapıya sahip moleküllerin kullanımı daha da artmaktadır. Organik yapıdaki moleküller içerdikleri fonksiyonel gruplar sayesinde farklı özellikler göstermekte, bu özellikler tercih edilmelerini sağlamaktadır. Organik yapıdaki moleküllerin metal ya da yarı iletken şeklinde kullanımı 2000 yılı Nobel Kimya Ödülü ile literatürde yer bulmuş ve iletken polimerler kavramı ortaya çıkmıştır. Yapılarındaki π elektronları dolayısıyla sahip oldukları yarı iletkenlikleriyle elektronik ve optoelektronik uygulamalar için oldukça uygun özellikler taşırlar. Organik materyallerin yapılarının kolay türevlendirilebiliyor olması sebebiyle istenilen özellikteki monomerlerin sentezlemesi, karakterize edilmesi ve cihaz yapımını hazırlaması daha kolay hale gelmektedir. Bu organik materyaller başlıca; transistörler, güneş hücreleri, organik ışık saçan diyotlar (OLED) gibi uygulamalarda kullanılmaktadır.Uzun yıllardır OLED için tasarlanmakta olan organik materyallerin temel özellikleri elektrodlar arası yük iletimi, floresans ve elektrolüminesans yapabilme yetenekleridir. Bu özellikte OLED olabilecek birçok materyal tasarlanmış, güçlü renk stabilizasyona sahip farklı renklerde (mavi, kırmızı, sarı, yeşil) OLED'ler yapılmıştır. Ne var ki, renk sıkalasında beyaza gelindiğinde gerek cihaz verimlilikleri gerekse cihazın yaşam ömrü konusunda beyaz OLED'lerde beklenilen seviyelere ulaşmak o kadarda kolay olmamıştır. İşte bu noktada cihazın verimi ve cihaz ömrü arttırılması ile ilgili birçok sistem önerilmiş ve halen önerilmeye devam etmektedir. Bu sistemlerin başlıcaları; donör-akseptör (D-A) sistemlerinin bir arada kullanılmasıdır. Bu D-A sistemlerinde en yüksek enerjili dolu orbital (HOMO) ve en düşük enerjili boş orbital (LUMO) arasındaki enerji farkın (band-gap) az olduğu durumda cihaz verimliliğinin yani iletkenliğin artması anlamına gelir. Kullanılacak donör ve akseptör; cihazda ayrı ayrı tabakalar olarak kullanılabildiği gibi, molekül D-A veya A-D-A sistemleri içeren monomer ve ya polimer şeklinde bir tasarlanarak tek bir tabaka halinde kullanılabilirler.Donör olarak seçilecek molekülün π-elektron yoğunluğunun yüksek olması gerekmektedir. Tiyeno[3,2-b]tiyofen (TT) ve ditiyeno[3,2-b;3′,2′-d]tiyofen (DTT), yapılarındaki kükürt atomu ve ortaklaşmamış elektron çiftinin halkaya sunulması dolayısıyla aromatik yapıdaki ve elektronca zengin bileşiklerdir. Bu da TT ve DTT türevlerinin literatürde birçok elektronik ve optoelektronik uygulamalar için tercih edilmelerine yol açmıştır. Akseptör olarak kullanılacak materyalde ise π-elektron yoğunluğu düşük olması beklenmektedir bu amaçla yapısında elektron boşluğu olan bor bileşikleri tercih edilir. OLED yapımı sırasında molekülün katı formu kullanılmaktadır. Sentezlenen birçok molekül solüsyda güçlü ışıma gücüne sahipken katı forma dönüştüğü sırada molekül düzenli paketlenmekte ve ışıma sönümlenmektedir. Dolayısıyla katı forma güçlü ışıma sağlamak için molekülde düzgün istiflenmeyi engelleyerek katı formda boşluklar oluşturmak gerekmektedir. Bu bağlamda araştırmamızda; grubumuz tarafından geliştirilen metotlar kullanılarak sentezlenen donör karakterdeki TT ve DTT türevleri topaklanmaya bağlı ışıma meydana getirmek amacıyla tetrafeniletilen ve trifenilamin gibi hacimli gruplarla fonsiyonlandırılmıştır. Bunun yanı sıra bor molekülü olarak dimesitil boron florür ve 2,4,6-timetilfenildimetoksiboran literartürdeki sentez yöntemi modifiye edilerek sentezlenmiş ve akseptör olarak kullanılmıştır. İlk olarak sentezlenen D-A, A-D-A polimer ve monomerlerinin elektronik ve optik özellikleri incelenmiştir. Sentezlenen moleküllerin İTO yüzeyine kaplanarak ve tetrahidrofuran (THF) içinde absorpsiyonları ve floresansları UV-VIS ve FL spektrofotometre ile ölçülerek optik bant aralıkları ve kuantum verileri hesaplanmıştır. Bileşik 18, 19, 20, 21 incelendiğinde çökmeye bağlı sönümlenme (aggregation caused quenching) olduğu gözlenmiştir. Cihaz çalışmaları katı kuantum verimlerinin düşük olmasından dolayı yapılmamıştır. Katı halde ışıma gücü yüksek olan Bileşik 23 için topaklanmaya bağlı ışıma (AIE) çalışması yapılmış ve OLED için uygun olduğu, materyalin katı kuantum verimine bakıldığında da umut verici olduğu görülmüştür.Sonuç olarak yapılan çalışmalar kapsamında beyaz ışık olabilecek materyallerin geniş bölgede emisyon yapabilmeleri ve katı kuantum verimininde yüksek olması gerektiğinden bu alanda sentezlenmiş olan moleküller için modifikasyon çalışmaları yapılacaktır. With the development of the technology, the organic molecules become more important for application. Each organic molecule indicates different behaviors according to their functionalities. In 2000, the application of organic molecules, which have metal or semi conductivity properties, has been demonstrated with Nobel Prize in Chemistry. In the light of this investigation, the term of conductive polymers has arisen. These sorts of polymers due to their π electron system take place in the application of electronic and optoelectronic materials. In recent years, synthesis of monomers, their characterization and device applications are easy route because of the derivatization of organic materials. These π conjugated systems utilize in making devices such as transistors, solar cells, organic light emitting device (OLED). The main properties of the organic materials prepared for the designing of OLED are capable in charge transfer between electrodes, fluorescence and electroluminescence. In this perspective, many organic materials are synthesized for manufacturing of different color OLED. Unlikely, it is difficult to produce high productive and long life-time white OLED (WOLED). There are many studies in the literature about achieving these difficulties. The most important one has demonstrated that the donor–acceptor (D-A) system should be used together. Regarding to this, the device productivity in another word the conductivity reaches the desirable values when the band gap energy is low. The molecule to be selected as donors must include high π - electron density. Thieno[3,2-b]thiophene (TT) and dithieno[3,2-b;3′,2′-d] thiophene (DTT) molecules have electron rich aromatic systems due to their sulphur structure and non-pair electrons. Additionaly TT and DTT molecules have long π conjugation and unflexible structure. These features facilite their donor characters and low band gap. Moreover, the acceptor material supplies a low π electron density that is another important approach to obtain desirable conditions.Most of the synthesized molecules for OLED applications has high efficient emission in the solution. However it is needed to high emission in solid state of the molecules for making device. Nowadays, there is a new key word in the material chemistry ''aggregation induced emmision'' which some molecules have no emmission in liquid form, but they increase floresence density by adding water to liquid form. Therefore, molecules to be suitable for the OLED, structures must have groups that prevent to package properly. In order to that, these groups creative hole in solid form. The extramolecular interacted holes prevent to deliver energy.In this present work; TT and DTT derivatives as donor character were synthesized according to literature that Ozturk group has published before. Furthermore dimesityl boron fluoride and 2,4,6-trimethylmesitylboronate have been synthesized to utilize them as acceptor. With all the information accessed by the literature research and the synthetic experience that we have focused on, some TT and DTT derivatives and DTT-Bor polymers have been synthesized and investigated in this thesis. All compounds were characterised by 1H-NMR, 13C-NMR, MS spectroscopy. Their optic behaviours were examined with UV-Vis and Floresence Spectroscopy and calculated their optical band gap and quantum yield. As a result, unfortunately all monomers and polymers which are examined during all the experimental period, demonstrated aggregation caused quenching situation. The device application has not been working due to the low quantum yield in solid form. Required chemical processes and optimization methods will be investigated for prevention of aggregation caused quenching. There are some sort of monomers which are suitable for OLED due to their aggregation induced emission properties. In order to obtain white light, further studies will be following in various modifications. 169

Aza-oksiallil katyonlar; α-haloamidlerin dehidrohalojenasyonu ile hazırlanırlar. Bu reaksiyon, çeşitli α-haloamid bileşiklerinin hazırlanması için kullanılır ve diastereoselektiftir. Bu etkin ara ürünler, çeşitli siklokatılma reaksiyonlarında kullanılarak yeni hetorohalkalı bileşiklerin sentezlenmesini sağlarlar [1].Aza-oksiallil katyonlar üzerine yaptığımız araştırmada, Schiff bazları ile hiçbir reaksiyonuna rastlanılmamıştır. Bu nedenle planlanan çalışmada, aza-oksiallilik katyonlar ve Schiff bazları ile heterohalkalı kimyasının önemli sınıfını oluşturan imidazolidin-4-on bileşiklerinin elde edilmesi amaçlanmıştır. İmidazolidin-4-on türevleri, geniş bir biyolojik aktivite spektrumu göstermektedir. Anti-sıtma, CCR1 antagonisti olarak, diyabette ve Alzheimer hastalığında kullanılabilir oldukları rapor edilmiştir. Doğal ürünlerin toplam sentezinde önemli bir kiral yapı taşı, amino asit sentezi için kiral yardımcı madde ve çeşitli asimetrik reaksiyonlar için ise başarılı organokatalizör olarak kullanılmaktadır [2].Çalışmanın birinci aşamasında, seçtiğimiz imin bileşikleri bizim önerdiğimiz kısa yolla hazırlandı [54]. İkinci aşamasında ise α-haloamidler literatüre göre sentezlendi. Reaksiyon şartlarını ve kullanılacak çözücüleri optimize etmek için sayısız denemeler yapıldı. Üçüncü aşamada iminlerle α-haloamidlerin one-spot reaksiyonları sonucu beklenilen 4-imidazolidinon bileşikleri sentezlendi.Son aşamada ise, FTIR, 1H NMR, 13C NMR (APT), LC-MS (Q-TOF) ve 1D NOESY teknikleri kullanarak sentezlenen tüm yeni bileşiklerin yapıları karakterize edildi. Aza-oxyallyl cations are prepared with the dehydrohalogenation of α-haloamides. This reaction is used for various α-haloamides and are diastreoselective. These derivatives ensure the synthesis of new heterocyclic compounds when utilized in various cycloaddition reactions [1].In research on aza-oxyallyl cations by us, no reaction was observed with the Schiff bases. As a result, our study has been structured with the aim of obtaining imidazolidin-4-one derivatives, which form a significant class of heterocyclic compounds, by means of aza-oxyallyl cations and Shiff bases. The imidazolidin-4-one derivatives show a broad spectrum of biological activity. It is reported to have been used in anti-malaria, diabetes and Alzheimer's disease. It is an important chiral building block in the total synthesis of natural products; a chiral excipient in the synthesis of amino acids and an effective organacatalyst in the synthesis of various asymmetric reactions [2].In the initial stage of our study, the imine compounds we selected were prepared with the short process that we suggested [54]. In the second stage, however, the α-haloamides were prepared in accordance with literature. Numerous experiments were conducted in order to optimize the reaction conditions and the solvents to be used. In the third stage of our study, 4-imidazolidin compounds, which is the expected product from the one-spot reactions of the imines and the α-haloamides, were synthesized. In the final stage of our study, all the new compound structures that were synthesized, were characterized by using FTIR, 1H NMR, 13C NMR (APT), LC-MS (Q-TOF) and 1D NOESY techniques. 133

İletken polimerlerin keşfi ile birlikte konjuge organik moleküllerle ilgili yapılan tüm çalışmalar bütün dünyada ilgi odağı olmuştur ve araştırmalar artarak devam etmektedir. Organik moleküllerin rahatlıkla türevlendirilebilmesi ve farklı fonksiyonel gruplarla farklı özellikler kazanması nedeniyle uygulama alanları genişlemiştir. Konjuge organik moleküllerin organik ışık yayan diyot (OLED), elektrokromik cihaz (ECD), organik alan etkili transistör (OFET) ve güneş pili uygulamaları için çok iyi optik ve elektrokimyasal özelliklerinin olduğu ortaya çıkmıştır. Beyaz OLED teknolojisinin gelişmesiyle, enerji verimliliği, uzun ömür ve anında ışık verme gibi avantajlara sahip katı-kal aydınlatma uygulamaları araştırmaların temel konusu olmaya başlamıştır. Bu nedenle OLED uygulamalarında kullanılan moleküllerin katı haldeki özelliklerinin de iyi olması beklenmektedir. Donör-akseptör (D-A) sistemine sahip moleküller, OLED uygulamalarında sıklıkla kullanılır. Bunun nedeni, en yüksek enerjili dolu orbital (HOMO) ile en düşük enerjili boş orbital (LUMO) arasındaki bant aralığının (band gap) az olması nedeniyle elektron iletimi daha fazladır. Bu konuda yapılan çalışmaların çoğu halka birleşik tiyofen birimleri içermektedir. Bunun nedeni, halka birleşik tiyofenler esnek olmayan yapıdadır ve uzun π-konjugasyonuna sahiptir. İyi bir elektron donör olan ditiyenotiyofen (DTT) türevleri bu konudaki çalışmalarda önemli yer kaplamaktadır. Bu çalışmadaki DTT sentezleri grubumuz tarafından geliştirilen 1,8-diketon üzerinden halka kapama yöntemiyle sentezlenmiştir.Tez kapsamında hacimli bir grup olan tetrafeniletilen (TPE) ünitesi kullanılarak moleküllerin topaklanmaya bağlı ışıma (AIE) özelliği göstermesi hedeflenmiştir. Donor olarak DTT, akseptör olarak dimesitilbor grubu kullanılarak D-A tipi materyaller elde edilmesi amaçlanmıştır.DTT ve DTT-S,S-dioksit türevli bileşikler nükleer manyetik rezonans ve kütle spektroskopisi yöntemleriyle karakterizasyonu edilmiştir, optik ve elektrokimyasal özellikleri incelenmiştir. Bileşikler incelendiğinde topaklanmaya bağlı ışıma özellikleri gösterdiği görülmüştür. OLED uygulamaları için cihaz çalışmaları yapılacaktır. After the discovery of conductive polymers, studies related to conjugated organic molecules has become the focus of attention all over the world and the number of studies has been increasing. Organic compounds have expanding application areas because the characteristic of these compounds can be tunable on their functional groups. Conjugated organic molecules have good optical and electrochemical properties for the application of organic light emitting diodes (OLED), electrochromic devices (ECD), organic field effective transistors (OFET) and solar cells.With the development of white OLED technology, solid-state lighting applications have become a major part of research area in terms of their good energy efficiency and long life-time. For this reason, molecules designed for OLED applications have been expected good properties in solid state. Utilizing donor-acceptor units in conjugated organic molecules have been often used in OLED applications. Since the energy gap is low which supplies high electron transfer efficiency between HOMO and LUMO energy levels. Containing three fused thiophene rings dithienothiophenes (DTT) are good electron donors. The rigid structure and enlarged π-conjugation of fused thiophenes make them promising organic materials in this research area. Our group has published a different synthetic procedure of DTT through 1,8-diketone ring closure reaction which was used a main synthetic route to get DTT cores.In this thesis, enhancement of aggregation-induced emission (AIE) was aimed by using tetraphenylethylene (TPE) as a bulky group coupled with DTT units therefore dimesitylboron group was used as an acceptor in order to achieve D-A type materials. DTT and DTT-S,S-dioxide based compounds have been synthesized and their optic and electrochemical behaviors were examined. New compounds were characterized by nuclear magnetic resonance and mass spectroscopy. AIE characteristics were investigated and they were found promising. OLED applications will be performed. 108

Günümüzün en önemli küresel sorunlardan biri olan çevre kirliliği ve buna bağlı olarak doğal kaynakların zarar görmesindeki artış, canlı yaşamı üzerinde tamiri mümkün olmayan hasarlara yol açmaktadır. Ozon tabakasının tahribatı sonucu, büyük bir kısmı insan sağlığı için tehdit oluşturan UV radyasyonu yeryüzüne fazla miktarda ulaşmaktadır.Bu koşullar altında, kozmetik ve medikal ürünlerin kullanımının yanı sıra en önemli ve etkili doğrudan korunma yöntemi olan tekstillerin niteliği, kalitesi ve katma değeri gündeme gelmekte ve gittikçe daha fazla önem kazanmaktadır. Buna rağmen ince, ağartma işlemi görmüş, renksiz, özellikle de yaz aylarında fazlaca kullanılan pamuk esaslı tekstillerin tek başlarına koruyu özellikleri yetersizdir ve iyileştirilmesi gereklidir.Pamuklu tekstillerin özellikle UV-A ve UV-B bölgesindeki radyasyonu absorplama özelliği olan maddelerle modifiye edilmesi, söz konusu koruyucu niteliklerinin arttırılmasını sağlayabilmektedir. Bu tür maddelerin pamuk yüzeyine efektif olarak tutturulabilmesi için, selüloz ile kovalent bağlar oluşturabilecek reaktif grupları ve UV geçirgeniğini azaltabilecek, radyasyonu absorplayıcı kısımları bulunmalıdır.Bu çalışmada yeni UV aktif bis(indolil)metanlar sentezlenmiş, polimer üzerine graft edilmiş, hem çözelti ortamında hem de polimer substrat üzerinde UV absorblama özellikleri incelenmiştir.Hazırlanan modifiye polimerler %100 pamuk boyasız kumaşlar üzerine uygulanmış, kumaşların UPF değerleri ölçülmüş ve antibakteriyel etkinlikleri test edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Heterohalkalı bileşikler, indolil bileşikleri, UV absorblayıcılar, tekstil uygulamaları. Nowadays one of the most important global problems is the destruction of natural sources in consequence of environmental pollution. That causes irreversible harmful effects on living organisms. As a result of ozone layer depredation, more UV radiation reaches to the earth's surface, which major part is destructive of human health.In this case, among others like using cosmetics and medical products, clothing is perceived as good means of sun protection and the use of qualified textile garments become a great focus of interest. Nevertheless, light, bleached, uncolored cotton fabrics which are especially needed in summer usually do not provide enough UV protection and protection properties of such textiles should be improved.Modifying cotton based textiles with light absorber materials especially in UV-B and UV-A regions can increase their protective properties. For effective application on cotton or cellulose based materials, UV absorbers should contain reactive groups to form covalent bonds with cellulose and also UV absorber parts to decrease the UV transmittance.In this study, several UV active bis(indolyl)methanes were prepared as new compounds, the UV absorbing behaviors have investigated both in solution and polymer substrate.Modified polymers application on %100 cotton undyed fabrics, antibacterial efficiencies tested and UPF values of fabrics measured.Keywords: Heterocyclic compounds, indolyl compounds, UV absorbers, textile applications. 155

Bitkiler yetiştikleri doğal ortamlardan Prof.Dr. Nezhun Gören ve arkadaşları tarafından farklı yıllarda toplanmıştır. Tanacetum balsamita L. ssp. balsamitoides (Schultz Bip.) Grierson (ISTE 79241a) bitkisi Van, Güzeldere, Çuh Gediği'nden 2000 yılında, Tanacetum mucroniferum Hub.-Mor.& Grierson (ISTE 85425) bitkisi Erzincan, Sakaltutan yöresinden 2008 yılında toplanmıştır. Bitkiler laboratuarda uygun koşullarda kurutulmuş, sırasıyla hekzan, etil asetat ve metanol ekstreleri elde edilmiştir. Bu çalışmada, bitkilerin etil asetat ve metanol ekstreleri üzerine karşılaştırmalı olarak fitokimyasal araştırmalar yapılmıştır. Etil asetat ve metanol ekstrelerinden kolon kromatografisi, MPLC, HPTLC ve Preparatif İnce Tabaka kromatografisi gibi kromatografik yöntemler kullanılarak sekonder metabolitler izole edilmiş ve saflaştırılmıştır. Sekonder metabolitlerin stereokimyasal yapıları UV, IR, NMR (1H-NMR,13C-NMR, APT, COSY, HMBC, HSQC, NOESY), MS (EI, CI, HR) ve bazı kimyasal reaksiyonlarla belirlenmiştir. İzolasyon çalışmalarında dördü yeni olmak üzere toplam kırk üç madde elde edilmiş ve yapıları aydınlatılmıştır. Tanacetum balsamita L. ssp. balsamitoides bitkisinin etil asetat ekstresinden 1α-Acetoxy-11β(H),13-dihydrodouglanin, Taurin, β-Sitosterol, Santonin, Chrysanthemolide, Pallensis, 1-Acetylerivanin, 1,10-Epoxyspiciformin, 8α-Hydroxysantamarin, Tamirin, 1α-Acetoxy-3-epi-erivanin, Artemin, Artesin, Germacranolide with an 1,5-ether linkage, 1α-Hydroxy-deacetylirinol-4α,5β-epoxide, 1α,8α-Dihydroxy-10-epi-arbusculin A, Tavulin, 5-Hydroxy-3′,4′,6,7-tetramethoxyflavone, Cirsilineol, 5,3′-Dihydroxy-6,7,4′,5′-tetramethoxyflavone, Umbelliferone maddeleri izole edilmiştir. 1α-Acetoxy-3-epi-erivanin maddesi doğal bir kaynaktan ilk defa tarafımızdan izole edilmiştir. Tanacetum balsamita L. ssp. balsamitoides bitkisinin MeOH ekstresinden Chrysanthemolide, Pallensis, 1,10-Epoxyspiciformin, Taurin, 1-Acetylerivanin, Tavulin, Tanachin, Deacetyl-β-cyclopyrethrosin, Cirsimaritin, 5,7,3′-Trihydroxy-6,4′,5′-trimethoxyflavone, Isofraxidin, 7-Methoxycoumarin ve Scopoletin maddeleri izole edilmiştir. Tanacetum mucroniferum bitkisinin etil asetat ekstresinden Arsanin, 9α-Acetoxyartecanin, Mucronolide, Ajanolide A Epoxide, α-Amyrin, Salvigenin, 5-Hydroxy-3′,4′,6,7-tetramethoxyflavone, Cirsilineol, Scoparone, Cirsimaritin, Jaceosidin, 5,3′,4′-Trihydroxy-3,6,7,5′-tetramethoxyflavone maddeleri izole edilmiştir. Mucronolide ve Ajanolide A epoxide maddeleri doğal bir kaynaktan ilk defa tarafımızdan izole edilmiştir. Tanacetum mucroniferum bitkisinin MeOH ekstresinden 1α,3β,10α-Trihydroxy-7α,11αH-germacra-4-en-12-6α-olide, Ajanolide A epoxide, Mucronolide, Scopoletin, Umbelliferone, Scoparone, 5-Hydroxy-3′,4′,6,7-tetramethoxyflavone maddeleri izole edilmiştir. 1α,3β,10α-Trihydroxy-7α,11αH-germacra-4-en-12-6α-olide maddesi doğal bir kaynaktan ilk defa tarafımızdan izole edilmiştir.Tanacetum mucroniferum bitkisinin toprak üstü kısımlarından elde edilen ve GC/MS ile bileşimi belirlenen uçucu yağın asetilkolinesteraz inhibisyonu, antioksidan ve sitotoksik aktiviteleri araştırılmıştır. Bitkinin uçucu yağı yüksek oranda asetilkolinesteraz inhibisyonu göstermiştir. Uçucu yağ çok düşük oranda PRAP (Phosphomolybdenum Reducing Antioxidant Power) antioksidan aktivite göstermiş ve hücre hatlarına karşı herhangi bir sitotoksik aktivite göstermemiştir. The plants were collected from their natural habitats in different years by Prof.Dr.Nezhun Gören and her colleagues. Tanacetum balsamita L. ssp. balsamitoides (Schultz Bip.) Grierson was collected from Güzeldere-Çuh breach (Van) in 2000, Tanacetum mucroniferum Hub.-Mor.& Grierson was collected from Sakaltutan region (Erzincan) in 2008. The plants were dried at appropriate conditions in the laboratory. The dried plants were extracted with hexan, ethylacetate and methanol respectively. Comparative phytochemical investigation was carried out on the ethylacetate and methanol extracts of the plants. The secondary metabolites were isolated and purified by means of chromatographic methods such as column chromatography (CC), Medium Pressure Liquid Chromatography (MPLC), High Pressure Thin Layer Chromatography (HPTLC), preparative thin layer chromatography (TLC). Stereochemical structure of secondary metabolites were identified by means of spectral methods such as UV, IR, NMR (1H-NMR,13C- NMR, APT, COSY, HMBC, HSQC, NOESY), MS (EI, CI, HR) and some chemical reactions were carried out. Totally forty three compounds were isolated four of them being new. Their structures were determined by spectral methods. 1α-Acetoxy-11β(H),13-dihydrodouglanin, Taurin, β-Sitosterol, Santonin, Chrysanthemolide, Pallensis, 1-Acetylerivanin, 1,10-Epoxyspiciformin, 8α-Hydroxysantamarin, Tamirin, 1α-Acetoxy-3-epi-erivanin, Artemin, Artesin, Germacranolide with an 1,5-ether linkage, 1α-Hydroxy-deacetylirinol-4α,5β-epoxide, 1α,8α-Dihydroxy-10-epi-arbusculin A, Tavulin, 5-Hydroxy-3′,4′,6,7-tetramethoxyflavone, Circilineol, 5,3′-Dihydroxy-6,7,4′,5′-tetramethoxyflavone and Umbelliferone were isolated from the ethylacetate extract of Tanacetum balsamita L. ssp. balsamitoides. 1α-Acetoxy-3-epi-erivanin was isolated from a natural source for the first time by us. Chrysanthemolide, Pallensis, 1,10-Epoxyspiciformin, Taurin, 1-Acetylerivanin, Tavulin, Tanachin, Deacetyl-β-cyclopyrethrosin, Cirsimaritin, 5,7,3′-Trihydroxy-6,4′,5′-trimethoxyflavone, Isofraxidin, 7-Methoxycoumarin and Scopoletin were isolated from the methanol extract of Tanacetum balsamita L. ssp. balsamitoides. Arsanin, 9α-Acetoxyartecanin, Mucronolide, Ajanolide A epoxide, α-Amyrin, Salvigenin, 5-Hydroxy-3′,4′,6,7-tetramethoxyflavone, Cirsilineol, Scoparone, Cirsimaritin, Jaceosidin, 5,3′,4′-Trihydroxy-3,6,7,5′-tetramethoxyflavone were isolated from the ethylacetate extract of Tanacetum mucroniferum. Mucronolide and Ajanolide A epoxide were isolated from a natural source for the first time by us. 1α,3β,10α-Trihydroxy-7α,11αH-germacra-4-en-12-6α-olide, Ajanolide A epoxide, Mucronolide, Scopoletin, Umbelliferone, Scoparone, 5-Hydroxy-3′,4′,6,7-tetramethoxyflavone were isolated from the methanol extract of Tanacetum mucroniferum.1α,3β,10α-Trihydroxy-7α,11αH-germacra-4-en-12-6α-olide was isolated from a natural source for the first time by us.Composition of the essential oils obtained from flowers of Tanacetum mucroniferum was determined by GC/MS. The essential oil was investigated for their acetylcholinesterase inhibition, PRAP antioxidant and cytotoxic activities. The essential oil of Tanacetum mucroniferum showed high acetylcholinesterase inhibition. The essential oil showed very low PRAP (Phosphomolybdenum Reducing Antioxidant Power) acitivity and didn't show considerable cytotoxic activity against cell lines. 345

Günümüzde; farmakolojik, pestisid, antiviral, antimikrobiyal gibi çok çeşitli özelliklergösterebilen biyolojik aktif gruplarıyla ilaç endüstrisine hizmet eden kimyasalmaddelerin başını çeken heterohalkalı bileşikler hala bu alanda önemini korumaktadır.Literatürdeki heterohalkalı bileşik sentezlerinin temelini çeşitli halka kapanmasıreaksiyonları oluşturmaktadır.Son yıllarda, çok çeşitli heterohalkalı bileşikler sentezlenmekte ve bunların biyolojikaktiviteleri araştırılmaktadır. Özellikle heterohalkalı bileşiklerin kanser hücrelerine karşıdavranışları incelenmektedir. İlaç hammaddesi olarak kullanılabilmeleri nedeniylepirrol, imidazol, tiyazol, oksazol, pirazol, indol, tiyazolidinon gibi beş üyeli heterohalkalıbileşikler 20. yüzyılın başlarından itibaren farmasötik kimyacılar tarafından üzerindeönemle durulan bir konu haline gelmiştir.Heterohalkalı bileşiklerin yüzyıllık tarihinin incelenmesi sonucunda azot ve oksijeniçeren yapı iskeletinin biyolojik olarak aktif bileşiklerin modellenmesinde kullanılmasıdurumunda büyük bir çeşitliliğin ortaya çıktığı görülmüştür. Bu tür heterohalkalıorganik bileşiklerin oldukça önemli biyolojik ve fizyolojik aktivite göstermelerininnedeninin karakteristik olarak N-C-O grubuna sahip olmalarından kaynaklandığıbilinmektedir.xvDiğer taraftan, bu grup moleküllerin büyük bir kısmının UV absorblayıcı olmasıönemlerini daha da arttırmaktadır. Güneşten gelen ışınlar içerisinde insan sağlığı içintehlikeli olabilecek UV radyasyonu bulunmaktadır. Bu radyasyondan korumayıarttırmak için güneş ışınlarının geçirgenliğini azaltan UV absorblayıcı maddeleretekstilde ihtiyaç vardır.Aynı zamanda bu özellikte malzemeler içeren kaplamalarla, son işlemleri yapılmıştekstil ürünlerinin, boyandıkları boyanın spektrokimyasal özelliğine ve güneş ışınlarınamaruz kalma süresine de bağlı olmak üzere renkli tekstillerde renk dayanımlarında artışve zaman içerisinde renk solma oranlarında azalma, beyaz kumaşlarda ise zamanlaoluşan sararmada iyileşme gözlenebilmektedir.Bu amaçla planladığımız araştırmamız; biyolojik aktif olma olasılığı yüksek, toksititeleribeklenmeyen, geniş bir dalgaboyu aralığındaki UV radyasyonunu absorblayıcı özelliktaşıyan yeni organik moleküllerin sentezlenmesi, polimerleştirilmesi ve yapılarınınaydınlatılmasının ardından, tekstil alanındaki kullanımlarının incelenmesiniiçermektedir.Bu kapsamda; sentezlenen malzemelerin farklı uygulama yöntemi ile farklı tip ipliklerledokunmuş, farklı konstruksiyonlu ve boyalı kumaşlara tutturulması araştırılacak,üretilen malzemelerin UV koruma faktörleri (UPF) ölçülerek koruyucu niteliklerinin yanısıra renk, yıkama dayanımı v.b performansları test edilip değerlendirilecek,değerlendirme sonuçları doğrultusunda ürünün ticari anlamda üretilebilir kalitedeolduğuna kanaat getirilmesi durumunda gerekli kimyasal proses ve uygulama yöntemioptimizasyonu araştırılacaktır.Anahtar Kelimeler: İminler, indol, UV absorbsiyonu, UV koruma faktörü,polimerleştirme. Nowadays, heterocyclic compounds such as pharmacological, pesticides, antimicrobialfeatures can be demonstrated by biologically active groups that serve thepharmaceutical industry is still important in this field. Various cyclization reactionsforms the basis of the literature syntheses of heterocyclic compounds.In recent years, many heterocyclic compounds synthesised and their biologicalactivities researched. In particular the behavior of heterocyclic compounds againstcancer cells investigated. At the beginning of 20th century, five membered heterocycliccompounds such pyrolle, imidazole, thiazole, oxazole, pyrazole, indole, thiazolidinoneshave become great interest of pharmaceutical chemists, because of their usege as rawmaterial for drugs.As a result of investigation over 100 years for heterocyclic compounds, it iscommunicable that the usege of nitrogen and oxygene containing structures formodelling the bioactive compounds caused a great variability. This type is veryimportant heterocyclic organic compounds of biological and physiological activity dueto the fact that they reveal the cause of the characteristic with the NCO group isknown.On the other hand, this type of compounds are getting very important because of theirUV absorber characteristic. The sunbeam includes the UV radiation, which's major part xviiis destructive of human healt. For more protection from this type radiation the usageof UV absorber materials in textiles are needed.At the same time, the coloured fabrics, their finishes made from this type materialsalthough depends on the spectrochemical characteristic of the dye and exposure timeto sun, can show better colourfastness to light, less colour fading and the yellowing ofthe white fabrics can be decrease with using this type coating materials.For this purpose in our research plan, we aim at the synthesis of new organicmolecules, which are most probably biologically active, nontoxic, a wide range of UVabsorber, then their polymerization reactions after structural investigation of them,finally we will research methods for their textile applications.In this context; the synthesised materials will be applyed with different methods ondifferent type of fabrics (construction, colour, dye staff) and the UV protection factors(UPF) of fabrics will be measured. Additionally, the physical performances like colourfastness to light and washing etc. will be tested and approached, in conclusion theresults will be commented and if the product will be good enough for commercialproduction, the optimisations for chemical process and application method will beinvestigated.Keywords: Imines, indole, UV absorption, UV protection factors, polymerization. 138

Günümüzde yapılmakta olan kimyasal araştırmaların birçoğu, biyolojik aktivite gösterebilecek yeni bileşiklerin sentezlenmesi ve aktivitelerinin saptanarak ölçülmesine yöneliktir.Farmakolojik çalışmalar ve tıbbi açıdan önemli kimyasal bileşiklerin hazırlanmasında aktif rol alan imid türevlerinin antidepresan, antikanser, antimalerial, antibakteriyal ve fungisidal özellikleri gösterdikleri saptanmıştır.Bunun yanı sıra, Heck reaksiyonu olarak bilinen alkenlerin paladyum katalizörlü arilasyonu ve alkenizasyonu organik sentezlerde yeni bir C-C bağ oluşumu ile sonuçlandığı için çok etkili katalitik metodlardan biri olarak güncelliğini korumaktadır. Son yıllarda ise alkenlerin özellikle bisiklik halka sistemlerinin asimetrik Heck-tipi hidroarilasyonları, hem reaksiyon kolaylığı hem de stereoselektif sonuçlar vermesi nedeniyle yoğun bir şekilde Prof. Dr. Dieter Kaufmann ve grubumuz tarafından incelenmektedir.Bu çalışma, başlıca üç aşamadan oluşmaktadır. İlk aşama, başlangıç maddeleri olarak kullanılan N-(3-kloro-4-fluorofenil)aminobisiklo[2.2.1]hept-8-en-2-endo,6-endo-dikarboksimid ve N-(2,4-dinitrofenil)aminobisiklo[2.2.1]hept-8-en-2-endo,6-endo-dikarboksimid bileşiklerinin hazırlanmasını içerir. İkinci aşama ise, bu bileşiklerin aril iyodürlerle Heck-tipi hidroarilasyon reaksiyonları çalışılmıştır. Üçüncü aşamada sentezlenen tüm yeni bileşiklerin yapıları FTIR, 1H NMR, 13C NMR, GC-MS ve LC-MS-QTOF teknikleri kullanılarak tayin edilmiştir. Nowadays, most of the chemical researches are focused on the synthesizing of the new compounds possibly having biological activities, besides determining and measuring of these activities.It has been shown that imides and its derivatives which are active precursors of the important compounds in the pharmacological and medicinal researches have antidepressant, anticancer, antimalarial, antibacterial and fungicidal properties.Furthermore, the arylation and alkenization of alkenes in presence of palladium catalyst in organic synthesis named as Heck reaction, keep their currency as very effective catalyzing method in forming carbon-carbon bonds. Recently, the asymmetric Heck-type hydroarylation of specific bicyclic ring systems of alkenes have been examined intensively, because of the easily obtained stereoselective results.This study planned as three steps. The first step is including the synthesizing of starting materials N-(3-chloro-4-fluorophenyl)aminobicyclo[2.2.1]hept-8-ene-2-endo,6-endo-dicarboximide and N-(2,4- dinitrophenyl)aminobicyclo[2.2.1]hept-8-ene-2-endo,6-endo-dicarboximide. At the second step, hydroarylation reactions of these compounds with aryl iodides were studied. On the third step is including structure characterizations of all new compounds by FTIR, 1H NMR, 13C NMR (APT), LC-MS-QTOF and GC-MS techniques, respectively. 102

N-Karboksi-α-amino asid anhidritler (4-alkil-oksazolidin-2,5-dion), Leuchs' anhidritler olarak da bilinir. Leuchs' anhidritler (NCA), peptidleri, polipeptidleri, siklik peptidleri, block kopolimerleri, ilaç ve ilaç taşıyıcıları hazırlamak için önemli ara bileşiklerdir.Leuchs' anhidritler üzerine yaptığımız araştırmada, iminlerle hiçbir reaksiyonuna rastlanılmamıştır. Çalışmamızda, Leuchs' anhidrit ve imin bileşikleri ile imidazolidin-4-on ve α-amino asid amid–Schiff bazlarını elde etmeyi amaçladık. Imidazolidin-4-on türevleri, geniş bir biyolojik aktivite spektrumu göstermektedir. Anti-sıtma, CCR1 antagonisti olarak, diyabette ve Alzheimer hastalığında kullanılabilir oldukları rapor edilmiştir. Doğal ürünlerin toplam sentezinde önemli bir kiral yapı taşı, amino asit sentezi için kiral yardımcı madde ve çeşitli asimetrik reaksiyonlar için ise başarılı organokatalizör olarak kullanılmaktadır [1]. α-Amino asid amid–Schiff Bazları ile ilgili kaynak araştırmalarında sentezinin çok aşamalı olduğunu ve bu tür bileşiklerin kiral visinal diaminler, α-aminoketonlar ve α-amino alkollerin hazırlanmasında önemli rol oynadığını gördük [2]. α-Amino asid amid–Schiff Bazlarını, kısa, basit ve tek aşamalı bir yöntemle sentezledik ve reaksiyon koşulları üzerine sayısız deneme yaptık. Ayrıca, bu bileşikleri sodyum borhidrür ile indirgeyerek aminlerini de hazırladık. Buna önemli ek olarak, tek aşamada (one-pot) imidazolidin-4-on'ları sentezledik.Son aşamada ise, FTIR, 1H NMR, 13C NMR (APT) ve LC-MS (Q-TOF, HRMS) teknikleri kullanarak sentezlenen tüm yeni bileşiklerin yapılarını karakterize ettik.Anahtar Kelimeler: Leuchs anhidrit, Schiff bazı, imidazolidin-4-on, α-Amino asid amid– Schiff bazı N-carboxy-α-amino acid anhydrides (4-alkyl-oxazolidin-2,5-dione) are also known as Leuchs' anhydrides. Leuchs' anhydrides (NCA), peptides, polypeptides, cyclic peptides, block copolymers, are important intermediates for the preparation of drugs and drug carriers.In literature research about Leuchs' anhydride, no reactions were seen with imines. In our study, we aimed to react Leuchs' anhydrides with Schiff base to obtain imidazolidin-4-one and α-amino acid amides-Schiff base. Imidazolidin-4-one derivatives show a broad spectrum of biological activity. It is reported to be used in Anti-malaria, diabetes and Alzheimer's disease. They are used as important chiral building total synthesis of natural products, chiral auxiliary for the synthesis of amino acids and also as organacatalyst for the synthesis of various asymmetric reactions [1]. In literature research, we found that the synthesis of α-amino acid amide-Schiff base is multistep syntheses and this compound play an important role in the preparation of chiral vicinal diamines, α-amino alcohols and α-aminoketones [2].We have made numerous experiments on reaction conditions and synthesized to α-Amino acid amide Schiff base by a short, simple and one-step method. In addition, we also prepared compounds of the amine by reduction with sodium borohydride. In important addition, we synthesized imidazolidin-4-ones by one-pot reaction.In the last step, we characterized structures of all new compounds by FTIR, 1H NMR, 13C NMR (APT) and LC-MS techniques.Keywords: Leuchs' anhydride, Schiff base, imidazolidin-4-one, a-amino acid amide- Schiff base 183

Yakın geçmişte ve günümüzde ilgi odağı olan ve gelecekde de popülerliğini korumaya devam edecek olan organo-elekronik moleküllerin sentezi dünya çapında birçok grup tarafından çalışılmaktadır. Şuan kullanılan anorganik temelli elektronik cihazların yerini, daha ucuz, daha uzun ömürlü, daha esnek, daha kolay işlenebilen organik temelli cihazlar almaya başlamıştır. Tiyenotiyofen ve onların iletken polimer türevleri lineer olmayan optik materyallerin dizaynında, manyetik ve fotosensitiv reseptör yapımında, bazı sensörlerde, elektrokromik cihazlarda (ECD), organik elektrolüminesant cihazlarda (organic ligth emitting diode) (OLED), elektronik devrelerin temel parçaları olan transistörlerde(field effect transistor) (OFET), ısığı doğrudan elektrik akımına dönüstüren(fotovoltaik) bir araç olan güneş pillerinde kullanım alanı bulmaktadırlar.Bu çalışmada, organo-elektronik temelli moleküller, grubumuz tarafından geliştirilen monoketondan P4S10 ile halka kapama yöntemi kullanılarak sentezlenmiştir. 3-bromo tiyofenden yola çıkılarak elde edilen monoketonun 3 pozisyonundan furan grubu içeren tiyeno[3,2-b]tiyofen türevi elde edilmiştir. Kolon kromotografisi ile saflaştırılıp, CV (cyclic voltametry) ölçümleri alınarak, elektrokromik özellikleri incelenmiştir. Synthesis of organo-electronic molecules has garnered significant attentions worldwide and remain a popular choice to work on among the research communities. In compare to conventional electronic device organic electronic device has low fabrication cost and they are easy to prepare, and suitable for fabricating flexible devices. Thieno thiophene and conducting polymers derived from them are widely used in designing and constructing magnetic and photosensitive receptors, sensors, electrochromic devices (ECD), organic ligth emitting diodes (OLED), field effect transistors (FET) which are the basic components of electronic circuits, and solar cells which convert sunlight to electrical current (photovoltaic). In this study, organo-electronic-based molecules were synthesized by ring closure method using P4S10, the monoketone developed by our group. thieno [3,2-b] thiophene derivatives of 3 position the furan group containing are obtained that the monoketone is obtained starting from 3-bromo thiophene. The products are purified by column chromatography and characterized by NMR and other spectroscopic methods. The electronic properties are investigated by cyclic voltammetry. 49

Günümüzde yapılmakta olan kimyasal araştırmaların birçoğu, biyolojik aktivite gösterebilecek yeni bileşiklerin sentezlenmesi ve aktivitelerinin saptanarak ölçülmesine yöneliktir.Farmakolojik çalışmalar ve tıbbi açıdan önemli kimyasal bileşiklerin hazırlanmasında aktif rol alan imid ve izoindolin gibi türevlerinin antidepresan, antikanser, antimalerial, antibakteriyal ve fungisidal özellikleri gösterdikleri saptanmıştır.Bunun yanı sıra, Heck reaksiyonu olarak bilinen alkenlerin paladyum katalizörlü arilasyonu ve alkenizasyonu organik sentezlerde yeni bir C-C bağ oluşumu ile sonuçlandığı için çok etkili katalitik metodlardan biri olarak güncelliğini korumaktadır. Son yıllarda ise alkenlerin özellikle bisiklik halka sistemlerinin asimetrik Heck-tipi hidroarilasyonları, hem reaksiyon kolaylığı hem de stereoselektif sonuçlar vermesi nedeniyle yoğun bir şekilde Prof. Dr. Dieter Kaufmann ve grubumuz tarafından incelenmektedir.Bu çalışma, başlıca üç aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşama, başlangıç maddeleri olarak kullanılan N-[4-((3-triflorometilfenil)piperazin-1-il)butil]-10-bisiklo[2.2.1]hept-8-en-3-endo,5-endo-dikarboksimid ve bu bileşiğin LiAlH4 ile indirgenmesi sonucu oluşan 2,3,3a,4,7,7a-Hekzahidro-2-[4-((3-triflorometilfenil)piperazin-1-il)butil]-4,7-methano-1H-izoindol bileşiklerinin hazırlanmasını, ikinci aşama bu bileşiklerin aril iyodürlerle Heck-tipi hidroarilasyon reaksiyonlarını içermektedir. Üçüncü aşamada sentezlenen tüm yeni bileşiklerin yapıları FTIR, 1H NMR, 13C NMR, GC-MS ve LC-MS teknikleri kullanılarak yapıları tayin edilmiştir. Nowadays, most of the chemical researches are focused on the synthesizing of the new compounds possibly having biological activities, besides determining and measuring of these activities.It has been shown that imides and its derivatives like isoindolines which are active precursors of the important compounds in the pharmacological and medicinal researches have antidepressant, anticancer, antimalarial, antibacterial and fungicidal properties.Furthermore, the arylation and alkenization of alkenes in presence of palladium catalyst in organic synthesis named as Heck reaction, keep their currency as very effective catalyzing method in forming carbon-carbon bonds. Recently, the asymmetric Heck-type hydroarylation of specific bicyclic ring systems of alkenes have been examined intensively, because of the easily obtained stereoselective results.This study planned as three steps. The first step is the synthesizing of starting materials N-[4-((3-trifluoromethylphenyl)piperazin-1-yl)butyl]-10-bicyclo[2.2.1]hept-8-ene-3-endo,5-endo-dicarboximide and its reducing by LiAlH4 obtained 2,3,3a,4,7,7a-Hekzahydro-2-[4-((3-trifluoromethylphenyl)piperazin-1-yl)butyl]-4,7-methano-1H-isoindole. The second step is including hydroarylation reactions of these compounds with aryl iodides. On the third step is including structure characterizations of all new compounds by FTIR, 1H NMR, 13C NMR (APT), LC-MS and GC-MS techniques, respectively. 145

Depresyon sözcüğünün Latince kökü ?depressus? dur; aşağı doğru bastırmak, çekmek, bitkin, kederli, gamlı, cesaretini kırmak, donuklaştırmak, durgunlaştırmak anlamlarına gelir. Hipokrat?ın ?üzüntü uzun sürerse o artık melankolidir? sözü bugün bile geçerliliğini büyük ölçüde korumaktadır. Bugün şiddetli depresyon olarak bildiğimiz tabloya Hipokrat melankoli adını vermiş ve bunu `kara safra?ya bağlamıştır. İbn-i Sina da ilginç olgu örnekleriyle orta çağda depresyonu en iyi tanımlayanlardan biri olmuştur.Depresyon tanım olarak; psikolojik olarak kişinin kendini moralsiz hissetmesi, yaptığı aktivitelerde isteksiz olması, düşüncelerini, gündelik aktivitelerini, dünya görüşünü, hislerini ve cesaretini olumsuz etkilemesi durumu olarak açıklanabilir [1].Depresif insanlar kendilerini üzgün, kaygılı, endişeli, boş, yararsız, umutsuz, suçlu, kırılgan ya da yorgun hissedebilirler, daha önceden zevk alarak yaptıkları işlerde isteksiz davranabilirler. Bu tür kişilerde iştah kaybı ya da aşırı yemek yeme gözlenebilir. Konsantrasyon problemleri, hafıza sorunları ve karar vermede sorunlar yaşayabilirler. İntihar eğiliminde bulunabilirler. Depresif ruh hali psikiyatrik bir hastalık değildir. Yaşam olaylarına verilmiş bir tepki, bazı ilaçlı tedavilerin semptomu ya da yan etkisi olabilir. Yaşam olayları menopoz, finansal problemler, iş sorunları, ilişki kurmakta zorluklar olarak sıralanabilir [2].Günümüzde hayatın getirdiği stresten dolayı depresyon gitgide artmaktadır. Bu sebepten dolayı antidepresan ilaçlar daha önemli hale gelmiştir. Yeni antidepresan ilaçların sentezlenmesi, yeni türevlerin bulunması büyük önem taşımaktadır.Bu çalışma, yüksek derecede antidepresan ve biyolojik aktivite gösterebilecek yeni bileşiklerin sentezini hedef almaktadır. Başlıca dört aşamadan oluşmaktadır. İlk aşama, başlangıç maddeleri olarak kullanılacak günümüzde de ilaç olarak kullanılan iki ayrı antidepresanın substitue grup olarak bulunduğu N-[4-((3-triflorometilfenil)piperazin-1-il)butil]-7-oksabisiklo[2.2.1]hept-5-en-2-ekzo,3-ekzo-dikarboksimid ve N-[4-(2,3-diklorofenil)piperazin-1-il)butil]-7-oksabisiklo[2.2.1]hept-5-en-2-ekzo,3-ekzodikarboksimid bileşiklerinin hazırlanmasıdır. İkinci aşama, sentezlenen trisiklik imid türevlerinin aril ve hetaril iyodürlerle hidroarilasyon reaksiyonundan oluşmaktadır. Üçüncü aşamada, başlangıç maddelerinin, N-metilglisin ve ninhidrin ile siklokatılma reaksiyonları gerçekleştirilerek spiro-1,3-indandionolilpirolidin türevleri elde edilmiştir. Son aşamada ise, sırasıyla FTIR, 1H NMR, 13C NMR (APT), GC-MS ve LC-MS teknikleri kullanılarak sentezlenen tüm yeni bileşiklerin yapıları karakterize edilmiştir. Word of depression coming Latin etymon is ?depressus?; meaning depress, pull, exhausted, pained, mopish, dishearten and deaden. Even today, validity of the Hippocrates said ?if sadness takes longer, it is turn out melancholy? is still usefull. Today we know as severve depression Hipocrates gives the name of melancholy, ascribed to black bile. And also Ibn-i Sina described depression with interesting case examples in middle ages.Depression is a state of low mood and aversion to activity that can affect a person's thoughts, behavior, feelings and sense of well-being [1]. Depressed people may feel sad, anxious, empty, hopeless, worried, helpless, worthless, guilty, irritable, hurt, or restless. They may lose interest in activities that once were pleasurable, experience loss of appetite or overeating, have problems concentrating, remembering details, or making decisions, and may contemplate or attempt suicide. Insomnia, excessive sleeping, fatigue, loss of energy, or aches, pains, or digestive problems that are resistant to treatment may also be present [2].Nowadays, due to the stress brought about by life depression has been increasing. For this reason, antidepressant drugs have become more important.Synthesis ofnewantidepressants, finding new derivates is very important. This study, targeting synthesis of new compounds which show antidepressant and biological activity.This study planned as four steps. The first step is the synthesizing of starting materials which have located in two separate antidepressant substituent groups that still used in medicine today, N-[4-((3-trifluoromethylphenyl)piperazine-1-yl)butyl]-7-oxabicyclo-[2.2.1]hept-5-ene-2-exo,3-exo-dicarboximide and N-[4-(2,3-dichlorophenyl)-piperazine-1-yl)butyl]-7-oksabicyclo[2.2.1]hept-5-ene-2-exo,3-exo-dicarboximide. The second step is including hydroarylation reactions of these tricyclic imide derivatives with aryl(hetaryl) iodides. On the third step, we performed cycloaddition reactions of starting materials with N-methyl glisine and ninhydrin to obtain new spiro-1,3-indandionolylpyrrolidine derivatives. The last step is including structure characterizations of all new compounds by FTIR, 1H NMR, 13C NMR (APT) and GC-MS techniques, respectively. 240

Günümüzde yapılmakta olan kimyasal araştırmaların birçoğu, biyolojik aktivite gösterebilecek yeni bileşiklerin sentezlenmesi ve aktivitelerinin saptanarak ölçülmesine yöneliktir.Norbornen ve norbornan moleküllerinin özellikle bisiklik kısmında azot atomu içeren türevleri yeni biyolojik aktif moleküller olarak önem kazanmaktadır. Hidrazin türevlerinin de tüberküloz, anti-tümör, antideprasyon gibi çeşitli biyolojik aktiviteler gösterdiği belirtilmiştir. Aynı zamanda, tarımda bitki gelişimi, simülasyon ve herbisit gibi de kullanım özellikleri vardır. Bu bilgiler doğrultusunda kaynaklara baktığımızda bisiklik ve trisiklik hidrazon türevleri ve yapı tayini çalışmalarının sınırlı olduğu görülmektedir.Bunun yanı sıra, Heck reaksiyonu olarak bilinen alkenlerin paladyum katalizörlü arilasyonu ve alkenizasyonu organik sentezlerde yeni bir karbon-karbon bağ oluşumu ile sonuçlandığı için çok etkili katalitik yöntemlerden biri olarak güncelliğini korumaktadır. Son yıllarda ise alkenlerin özellikle bisiklik halka sistemlerinin asimetrik Heck-tipi hidroarilasyonları, hem reaksiyon kolaylığı ve hem de stereoselektif sonuçlar vermesi nedeniyle yoğun bir şekilde Prof.Dr. Dieter Kaufmann ve grubumuz tarafından incelenmektedir (Namyslo ve Kaufmann, 1997, 1999; Ocal 2005, 2006, 2008).Diğer taraftan dipolar siklokatılma reaksiyonları yeni kiral merkez içeren bileşiklerin hazırlanmasında önemlidir. Bu asimetrik sentez yöntemi hem farmosötik ve hem de tarım endüstrisi alanlarında büyük öneme sahiptir. Nitril oksidin olefin ile verdiği siklokatılma reaksiyonlarında beş üyeli hetero halkalı sistem olan ve önemli özelliklere sahip izoksazolin türevleri elde edilir. Bisiklik sistemler üzerinde yüksek regio- ve stereoselektif özellikler gösterdiği bilinmektedir ( Padwa, A vd., 1989). Bu bilgilerden faydalanarak, trisiklik hidrazon bileşiklerinin nitril oksit ile 1,3-dipolar siklo katılma reaksiyonlarıyla türevlendirilmesi yoluyla yeni farmakolojik bileşiklerin hazırlanması planlanmıştır.Bu çalışma, başlıca altı aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşama, başlangıç maddesi olarak kullanılacak 4-oksatrisiklo[5.2.1.02,6]dek-8-en-endo-3,endo-5-dion ve 4-oksatrisiklo[5.2.1.02,6] dek-8-en-ekzo-3,ekzo-5-dion bileşiklerinin hazırlanmasını, ikinci aşama, bu bileşiklerin hidrazinli türevlerinin sentezlerini, üçüncü aşama da ise trisiklik hidrazon moleküllerinin sentezini, dördüncü aşamada alkenik yapı taşıyan trisiklik hidrazonların aril- ve hetaril iyodürlerle Heck-tipi hidroarilasyon reaksiyonlarını içermektedir. Beşinci aşama ise trisiklik hidrazon bileşiklerinin yeni izoksazolin türevleri elde etmek için nitril oksit ile 1,3-dipolar siklokatılma reaksiyonlarının incelenmesidir. Son aşamada sentezlenen tüm yeni bileşiklerin yapıları sırasıyla FTIR, 1H NMR, 13C NMR, DEPT, H-H COSY, HMBC, HSQC, 2D-NOESY ve LC-MS spektrofotometrik yöntemleriyle aydınlatılmıştır.Anahtar Kelimeler: Trisiklik hidrazonlar, Heck tipi hidroarilasyon reaksiyonları, 1,3-dipolar siklokatılma reaksiyonları, izoksazolin türevleri. Nowadays, most of the chemical researches are focused on the synthesizing of the new compounds possibly having biological activities, and determining and measuring of these activities.Especially norbornen and norbornan systems that contain nitrogen in the particularly bicyclic new derivatives are getting more important as new biologically active compounds. Hydrazine derivatives which also exhibit biological and pharmacological activities such as tuberculoz, anti-tumor and antidepressant, anticancer, antibacterial and fungicidal properties (Brana vd., 2001; Zentz vd., 2002). At the same time, it is well known that the important commercial application of hydrazines are their use as good plant growth regulating simulation and herbisides properties. There are a few reports in literature of the synthesis of tricyclic hydrazones and practically no information on their structure analyses.Furthermore, the arylation and alkenization of alkenes in the presence of palladium catalyst in organic synthesis named as Heck reaction, keep their currency as very effective catalyzing method in forming carbon-carbon bonds. Recently, the asymmetric Heck-type hydroarylation of specific bicyclic ring systems of alkenes have been examined intensively from Prof.Dr.Kaufmann and our group, because of the easily obtained stereoselective results (Namyslo and Kaufmann, 1997, 1999; Ocal 2005, 2006, 2008).Dipolar cycloaddition chemistry has found many useful synthetic applications, particularly with respect to the preparation of compounds with new chiral centers. This approach toward asymmetric syntheses is of major importance in both the pharmaceutical and agricultural industries. Cycloaddition of nitrile oxide and olefin produces isoxazoline derivatives, which has played an important role for the consruction of five membered heterocycles (Padwa, A vd., 1989). We planned the [3+2] cycloaddition of tricyclic hydrazones with 4-chlorophenyl nitrile oxide (generated in situ from 4-chloro-benzaldehyde with NaOCl), to prepare the new pharmacological compounds.This study planned as six steps. The first step is the synthesizing of the starting materials 4-oxotricyclo[5.2.1.02,6]dek-8-ene-endo-3,endo-5-dion and 4-oxotricyclo[5.2.1.02,6]dek-8-ene-exo-3,exo-5-dione, the second one is including the synthesis of these hydrazine derivatives. Third step is consist of synthesizing triciyclic hydrazone derivatives from carbaldehydes. Next step is Heck-type hydroarylation reactions of alkenic tricylic hydrazones with aryl (hetaryl) halides. Next one is investigation of cycloaddition reaction of nitrile oxides with olefin to obtain the new isoxazoline derivatives. In the last step, the structure determination of all new compounds by FTIR, 1H NMR, 13C NMR, DEPT, HETCOR, H-H COSY and MS spectroscopic data, respectively.Keywords: Tricyclic hydrazones, Heck type of hydroarylation reactions, 1,3-dipolar cycloaddition reactions, isoxazoline derivatives. 291

Binlerce yıldır doğa insanlık için ilaçlarını temin edebileceği bir eczane gibi olmuştur. Bugün tüm ilaçların yaklaşık % 40'lık bir kısmı en az bir doğal madde türevi içermektedir.Daly ve çalışma arkadaşları tarafından, 1992 yılında ekvator bölgesinde bulunan Epipedobates tricolor adlı Ecuadorian kurbağasının derisinden izole edilen `epibatidin' bileşiği ? ekzo-2-(6-kloro-3-piridil)-7-azabisiklo[2.2.1]heptan ? , nikotinik reseptörler arasında merkezi sinir sistemi hastalıklarından alzheimer, parkinson ve şizofreniyi önleyebilecek ve ağrıların tedavisini sağlayacak özelliklere sahiptir (Spande vd., 1992).Epibatidin bileşiğinin zehirli olduğunun anlaşılması ve 1 mg'ı için binlerce kurbağaya ihtiyaç duyulması aynı biyolojik etkinliğe sahip fakat zehirli olmayan türevlerinin sentezlenmesini gerektirmektedir.Diğer taraftan, geçmiş yıllardan günümüze bisiklik amin ve hidrazin içeren norbornen ve norbornan türevlerinden başlayarak yeni biyoaktif moleküllerin sentezi gittikçe artan bir ilgiyle karşılanmaktadır.Farmakolojik belirteçler olarak kullanılan hidrazin türevleri antikanser, antidepresan, fizikoterapatik gibi çok çeşitli biyolojik aktif özelliklere sahiptir. Ayrıca, bu tür bileşikler tarım endüstrisinde koruyucu ve bitkilerde gelişim düzenleyici olarak kullanılmaktadırlar (Miersch vd., 2000). Bununla beraber, ilaç endüstrisinde bazı kimyasalların hazırlanmasında önem taşıyan farklı substitue imid türevlerinin de antidepresan, antikanser, antimalerial, antibakterial ve fungisidal özelliklere sahip olduğu gösterilmiştir (Brana vd., 2001; Zentz vd., 2002).Epibatidin alkaloidleri arasında yer alan biyoaktif bileşiklerin ve yeni hidrazid türevlerinin doğrudan sentezlenmesini sağlayan siklik alkenlerin organopaladyum katalizli C-C bağ oluşumu reaksiyonları (Namyslo ve Kaufmann, 1999; Storsberg vd., 2001) organik moleküllerin sentezi için en etkili yaklaşımlardan biri olmuştur. Heck reaksiyonu, özellikle sentetik kimyada ve ilaç endüstrisinde biyolojik aktif bileşiklerin sentezinde sıkça kullanılan bir yöntemdir. Bu yaklaşımla substitue azabisiklo halka sistemlerinde regio- ve stereokimyasal yapılar gözlenmesi hidroarilasyonu daha da önemli kılmaktadır (Mitchell ve You, 2003).Geniş bir literatür araştırmasından sonra planlanan bu çalışma, üç farklı aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada epibatidin analogları ve hidrazid türevlerini sentezlemek üzere ikisi literatürde yer almayan üç farklı alken; N-Benzoil-2-azabisiklo ? 2.2.1 ? hept-5-en, N-(benzoilamino)bisiklo ? 2.2.1 ? hept-5-en-2-endo,3-endo-dikarboksimid ve N-[(2,2-dimetilpropanoil)amino]bisiklo ? 2.2.1 ? hept-5-en-2-endo,3-endo-dikarboksimid hazırlanmış, ikinci aşamada bu bileşiklerin aril ve hetaril iyodürlerle paladyum katalizörlü indirgen Heck ve domino-Heck reaksiyonları gerçekleştirilmiştir. Son olarak yeni moleküllerin regio- ve stereokimyaları FTIR, 1H NMR, 13C NMR, DEPT, HETCOR, HH-COSY, HMBC, HSQC ve MS spektrofotometrik yöntemleriyle tanımlanmıştır. For thousands of years, nature, especially plant life, was the `pharmacy? from which people obtained their medicines. Even today it is estimated that 40 % of all drugs contain at least one plant-derived ingredient.Epibatidine molecule ? exo-2-(6-chloro-3-pyridyl)-7-azabicyclo[2.2.1]heptane ? which was isolated by Daly and coworkers in 1992 from the skin of Ecuadorian frog, Epipedobates tricolor lives in ecvator area, has potential interest among the nicotinic receptor agonists for treating neurological disorders such as alzheimer?s, parkinson?s diseases and schizophrenia (Spande vd., 1992).Epibatidine?s toxic effects and the fact that the amount of this compound had been isolated from Epipedobates tricolor less than one miligram, causes the need of synthesizing new epibatidine analogs which are not toxic but has the same biological active properties.On the other way, from the last to these days, the preparation of new bioactive compounds, especially from the bicyclic amine and hydrazine containing norbornene and norbornane derivatives attract increasing level of research interest.Hydrazine derivatives have been using as pharmacological precursors having a wide range of biological activities such as anticancer, antidepressant, psychotherapeutic e.g. In addition, these kind of compounds have been applied to the agricultural industry as a protector and for the regulation of development in plants (Miersch vd., 2000). Furthermore, it has been shown that different substituted imide and isoindoline derivatives play an active role on the preparation of chemical substances in the medicinal works have antidepressant, anticancer, antimalerial, antibacterial and fungicidal properties (Brana vd., 2001; Zentz vd., 2002).Organopalladium-catalyzed C-C bond formation reactions of cyclic alkenes that allow the straight forward synthesis of bioactive compounds in the ambient field of the alkaloid epibatidine has become one of the most efficient approaches to synthesize organic molecules (Namyslo and Kaufmann, 1999; Storsberg vd., 2001). The Heck reaction, in particular, is widely used as an important method to build biologically active compounds in synthetic chemistry and the pharmaceutical industry. The hydroarylation methodology has been a key tool due to the ability of this approach to address regio- and stereochemistry in substituted azabicyclo ring systems (Mitchell and You, 2003).This study planned after a wide literature survey, comes out of three steps. The first step is the synthesizing of three different alkenes; two of are not consisted in the scientific literature; N-Benzoyl-2-azabicyclo ? 2.2.1 ? hept-5-ene, N-(benzoylamino)bicyclo ? 2.2.1 ? hept-5-ene-2-endo,3-endo-dicarboximide and N-[(2,2-dimethylpropanoyl)amino]bicyclo ? 2.2.1 ? hept-5-ene-2-endo,3-endo-dicarboximide, the second step, theirs palladium catalyzed reductive Heck and domino-Heck reactions with aryl and hetaryl iodides. In the last step, regio- and sterochemistry of the new molecules were identified with FTIR, 1H NMR, 13C NMR, DEPT, HETCOR, HH-COSY, HMBC, HSQC and MS spectrofotometric methods. 208

Günümüzde yapılmakta olan kimyasal arastırmaların bir çogu, biyolojik aktivitegösterebilecek yeni bilesiklerin sentezlenmesi ve aktivitelerinin saptanarak ölçülmesineyöneliktir.Farmakolojik çalısmalar ve tıbbi açıdan önemli kimyasal bilesiklerin hazırlanmasında aktif rolalan imid ve izoindolin gibi türevlerinin antidepresan, antikanser, antimaterial, antibakteriyalve fungisidal özellikleri gösterdikleri saptanmıstır (Brana vd., 2001; Zentz vd., 2002).Bunun yanı sıra, Heck reaksiyonu olarak bilinen alkenlerin paladyum katalizörlü arilasyonuve alkenizasyonu organik sentezlerde yeni bir karbon-karbon bag olusumu ile sonuçlandıgıiçin çok etkili katalitik metodlardan biri olarak güncelligini korumaktadır. Son yıllarda isealkenlerin özellikle bisiklik halka sistemlerinin asimetrik Heck-tipi hidroarilasyonları, hemreaksiyon kolaylıgı ve hem de stereoselektif sonuçlar vermesi nedeniyle yogun bir sekildeincelenmektedir (Namyslo ve Kaufmann, 1997, 1999).Yapılan kaynak arastırmalarından sonra hazırlanan bu çalısma baslıca dört asamadanolusmaktadır. Birinci asama, baslangıç maddeleri olarak kullanılacak trisiklik imid N-(4-metoksifenil)-7-oksabisiklo[2.2.1]hept-5-en-ekzo-2,3-dikarboksimid ve N-(4-klorofenil)-7-oksabisiklo[2.2.1]hept-5-en-ekzo-2,3-dikarboksimid bilesiklerinin hazırlanmasını, ikinciasama, bu alkenik imidlerin aril ve hetaril halojenürlerle Heck-tipi hidroarilasyon ve domino-Heck reaksiyonlarını içermektedir. Üçüncü asamada ise bu bilesiklerin LiAlH4 ve NaBH4 ileindirgenmelerini takiben yine aynı sekilde Heck tipi hidroarilasyon reaksiyonu sonucusubstitue izoindolin türevleri sentezlenmistir.Son asamada sentezlenen tüm yeni bilesiklerin yapıları sırasıyla IR, 1H NMR, 13C NMR,DEPT, HETCOR, COSY ve MS spektrofotometrik yöntemleriyle aydınlatılmıstır.Anahtar Kelimeler: Trisiklik imidler, Heck ve domino-Heck tipi hidroarilasyonreaksiyonları, hidrürlerle indirgeme, izoindolin türevleri. Nowadays, most of the chemical researches are focused on the synthesizing of the newcompounds possibly having biological activities, besides determining and measuring of theseactivities.It has been shown that imides and its derivatives like isoindolines which are active precursorsof the important compounds in the pharmacological and medicinal researches haveantidepressant, anticancer, antimalarial, antibacterial and fungicidal properties (Brana vd.,2001; Zentz vd., 2002).Furthermore, the arylation and alkenization of alkenes in presence of palladium catalyst inorganic synthesis named as Heck reaction, keep their currency as very effective catalyzingmethod in forming carbon-carbon bonds. Recently, the asymmetric Heck-type hydroarylationof specific bicyclic ring systems of alkenes have been examined intensively, because of theeasily obtained stereoselective results (Namyslo and Kaufmann, 1997, 1999).This study planned after a wide literature surveys, is consist of four steps. The first step is thesynthesizing of tricyclic imides as the starting materials N-(4-methoxyphenyl)-7-oxobicyclo[2.2.1]hept-5-ene-exo-2,3-dicarboximide and N-(4-chlorophenyl)-7-oxobicyclo[2.2.1]hept-5-ene-exo-2,3-dicarboximide, the second one is including Heck-typehydroarylation and domino-Heck reactions of alkenic imides with aryl (hetaryl) halides. Thethird step is after reducing of these compounds with LiAlH4 and NaBH4 to obtain the newisoindoline derivatives. In the last step, the structure determination of all new compounds byIR, 1H NMR, 13C NMR, DEPT, HETCOR, COSY and MS spectroscopic data, respectively.Keywords: Tricyclic imides, Heck and domino-Heck type hydroarylation reactions, reductionof hydrite, isoindoline derivatives. 250

ÖZET Günümüzde yapılmakta olan kimyasal araştırmaların bir çoğu, biyolojik aktivite gösterebilecek yeni bileşiklerin sentezlenmesi ve aktivitelerinin saptanarak ölçülmesine yöneliktir. Farmakolojik çalışmalar ve tıbbi açıdan önemli kimyasal bileşiklerin hazırlanmasında aktif rol alan fulven ve türevlerinin, antidepresan, timoleptik, euforik, antifibrilatör, antiinfiamatuar, analjezik ve antiedemik özellikleri gösterdikleri saptanmıştır (Blitzer, 2001). Yapılan kaynak araştırmalarından sonra hazırlanan bu çalışma başlıca dört aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşama, yeni 6-substitue fulven bileşiklerinin sentezlenmesini, ikinci aşama ise bu bileşiklerin farklı dienofillerle verebileceği Diels-AIder reaksiyonlarım içermektedir. Üçüncü aşamada sentezlenen tüm yeni bileşiklerin yapdarı UV, İR, ÎH NMR, 13C NMR, DEPT ve MS spektrofotometrik yöntemleriyle aydınlatılmıştır. Son aşamada ise yeni fulvenlerin ve izomer katılma bileşiklerinin biyolojik aktivite ölçüm çalışmaları devam etmektedir. Anahtar Sözcükler : Biyolojik aktivite, Fulven, Diels-AIder Reaksiyonu, İzomer Katılma Ürünleri. vı ABSTRACT Nowadays, most of the chemical researches are focused on the synthesizing of the new compounds possibly having biological activities, besides determining and measuring of these activities. It has been shown that fulvene and its derivatives which are active precursors of the important compounds in the pharmacological and medicinal researches have antidepressant, thymoleptic, euphoric, antifibrillatory, antiinflamatory, analgesic and antiedema properties (Blitzer, 2001). This study planned after a wide literature surveys, is consist of four steps. The first step is the synthesizing of various 6-substituted fulvene compounds, the second one, their Diels-Alder reactions with different dienophiles and the structure determination of all new compounds by IR, *H NMR, 13C NMR, DEFT and MS spectroscopic data, respectively. In the last step, the biological activity researches and measurements of the new fulvenes and isomer cycloaddition adducts are continuing. Keywords : Biological Activity, Fulvene, Diels-Alder Reaction, Isomer Cycloaddition Products. Vll 153