Search

Göller Bölgesi ve Akdeniz Bölgesi'nden 62 M. rivulata örneği morfometrik ölçümler ve renk-desen özellikleri bakımından karşılaştırılmiştır. Renk-desen ve morfometrik ölçümler bakımından önemli farklılıklar tespit edilemediğinden birleştirilmiş ve Ege Bölgesi, M. rivulata populasyonu ile morfometrik olarak karşılaştırmıştır. Independent t-testine göre erkekler 10, dişiler 12 karakter bakımından ayrılmıştır. İstatistiksel olarak önemli bulunan bu karakterler için CD (Farklılık Katsayısı) değerleri hesaplandığında hiç bir karakter için CD değeri önemli çıkmamıştır. Erkekler ve dişilerde en büyük düz karapas boyu (SCL) Ege Bölgesi örneklerinden ölçülmüştür, sırasıyla 215.0 mm ve 214.0 mm. Göller Bölgesi'nde Eğirdir Gölü'nde M. rivuiata'nm yaşadığı ilk kez tespit edilmiştir. Çalışma alanının en doğu sınırını oluşturan Sakçagözü-Kömürler (Gaziantep)'de M. rivulata yakalanmış, M. capica bulunamamıştır., Morphometric measurements and color-pattern features of 62 samples of Mauremys rivulata from the Lake District (Göller Bölgesi) and the Mediterranean Region of Turkey were compared. Between populations, males apparently differed in 10 characters and females in 12 characters (independent t-test), but coefficient of difference (CD) values for these characters were not significant, and sexes were combined into a single group and compared with Aegean M. rivulata with respect to morphometric features. The greatest straight carapace length (SCL) observed in a male and female Aegean specimen was 215.0 mm and 214.0 mm, respectively. This paper also provides the first record of M. rivulata in Lake Eğirdir of the Lake District. Mauremys rivulata specimens were captured in Sakçagözü-Kömürler (Gaziantep) on the easternmost border of the study site, whereas no M. capica specimens were encountered in the area.

Darevskia rudis (Bedriaga, 1886) is a rock lizard species spearding through Anatolia and Caucasian. This species has polytypic characterstic and eight subspecies. Of these three [D. r. bithynica (Mehely, 1909), D.r. tristis (Lantz et Cyren, 1936), D. r. rudis (Bedriaga, 1886)] only habits in Anatolia while [D. r. bischoffi (Böhme und Budak, 1977), D. r. macromaculata (Darevsky, 1967), D. r. obscura (Lantz et Cyren, 1936)] in habits in both Anatolia and Caucasian, finally two of them [D. r. svanetica (Darevsky und Eiselt, 1980) and D. r. chechenica (Eiselt und Darevsky, 1991)] only live in Caucasiain. In previous studies on Darevskia rudis, subspecies D. r. bithynica and D. r. tristis have little been used . In the present study, 23 ?? and 23 ?? specimens of D. r. bithynica and 33 ?? and 34 ?? specimens of D. r. tristis have compared using the various morphological characters. According to the result of the study, D. r. bithynica and D. r. tristis differ from each other with some morphological characters. The way of systematic, these morphological characters show that D. r. bithynica and D. r. tristis are diverse from each other at the least level of subspecies. 63

ÖZET DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ'NDEKİ (TRABZON, RİZE, ARTVİN VE ARDAHAN) KAYA KERTENKELELERİNİN SİSTEMATİK DURUMU, YAYILIŞI VE EKOLOJİSİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR (SAURIA: LACERTIDAE) ELGAZ, Çetin Doktora Tezi, Biyoloji Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Abidin Budak Temmuz 2004, 408 sayfa Bu çalışmada, Trabzon, Rize, Artvin ve Ardahan illerinden Darevskia armeniaca, Darevskia clarkorum, Darevskia parvula, Darevskia rudis, Darevskia valentini ve Darevskia derjugini türlerine ait farklı lokalitelerden toplanan 798 örnek, pholidosis özellikleri, vücut ölçüm, oran ve indeks değerleri ve renk-desen özellikleri bakımından incelenerek, populasyonlarm taksonomik durumları ortaya konulmuştur. Diğer taraftan, türlerin yukarıda adı geçen illerdeki dağılış sahaları tespit edilmiş ve türlere ait örneklerin toplandığı lokalitelerin ekolojik özellikleri hakkında bilgiler verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Sauria, Lacertidae, Darevskia, pholidosis, sistematik, dağılış. VII ABSTRACT RESEARCH ON SYSTEMATICAL STATUS, DISTRIBUTION AND ECOLOGY OF ROCK LIZARDS OF EAST BLACK SEA REGION (TRABZON, RİZE, ARTVİN AND ARDAHAN) (SAURIA: LACERTIDAE) İLGAZ, Çetin PhD in Biology Supervisor: Prof. Dr. Abidin Budak July 2004, 408 pages In this study, pholidosis features, body measurements, ratios and indexes, colour and pattern characteristics of 798 specimens of Darevskia armeniaca, Darevskia clarkorum, Darevskia parvula, Darevskia rudis, Darevskia valentini and Darevskia derjugini collected from Trabzon, Rize, Artvin and Ardahan provinces were examined in order to clarify their taxonomic status. Moreover, distribution range and ecological properties of this range were described for the study sites. Key Words: Sauria, Lacertidae, Darevskia, pholidosis, systematic, distribution. 455

ÖZET KUZEY KIBRIS YILAN TÜRLERİ (REPTILIA: SERPENTES) BAHAR, Hasan Yüksek Lisans Tezi, Biyoloji Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Abidin BUDAK Ocak 2004, 65 sayfa Bu çalışmada, 17-31 Temmuz 2003 ve 3-25 Eylül 2003 tarihleri arasında, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 'nde yapılan araştırma gezilerinde toplanan ve daha önceki yıllarda toplanmış, halen ZDEU (Zoology Department, Ege University) müze koleksiyonunda kayıtlı bulunan 11 ayrı yılan türüne ait toplam 66 örnek sistematik olarak değerlendirilmiştir. Tanımlanan örneklerin 25'i Typhlopidae, l'i Boidae, 37'si Colubridae ve 3'ü Viperidae familyasına aittir. Bu örneklerin renk-desen ve pholidosis özellikleri incelenmiş, bazı metrik ölçümler alınmış, türlere ait biyolojik ve ekolojik bilgiler verilmiştir. Anahtar kelimeler: Kuzey Kıbrıs, Reptilia, Serpentes VII ABSTRACT SNAKE SPECIES OF NORTHERN CYPRUS (REPTILIA: SERPENTES) BAHAR, Hasan M.SC in Biology Supervisor: Prof. Dr. Abidin BUDAK January 2004, 65 pages In this study, between 17-31 July 2003 and 03-25 September 2003, in order to determine snake species of Northern Cyprus Turkish Republic, two-field study were conducted. In addition, previously collected and deposited in ZDEU (Zoology Department, Ege University) snake material, which belong to 11 different species (totally 66 specimens) was also studied. The 25 of collected specimens belong to Typhlopidae, 37 to Colubridae, 3 to Viperidae and one belongs to Boidae. Colour-pattern and pholidosis characteristics of these specimens were studied, some metric measurements were taken and ecological characteristics of species were presented. Key words: Northern Cyprus, Reptilia, Serpentes 87

Göller Bölgesi ve Doğu Akdeniz Bölgesi Emys orbicularis (Testudinata: Emydidae) ve Mauremys rivulata (Testudinata: Bataguridae) Türlerinin Sistematik Durumu, Morfolojisi, Dağılışı, Üreme ve Beslenme Biyolojisi Üzerine Araştırmalar AYAZ, Dinçer Doktora Tezi, Biyoloji Anabilim Dalı Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Abidin BUDAK Haziran 2003, 238 sayfa Bu çalışmada Emys orbicularis ve Mauremys rivulata'nm Göller Bölgesi ve Doğu Akdeniz Bölgesi'ndeki sistematik durumları, morfolojileri, dağılımları incelenmiş ve biyolojilerine ilişkin bazı özellikler gözlenmiştir. Türlerin sistematik durumlarının daha iyi ortaya konabilmesi için Ege Bölgesi Emys orbicularis ve Mauremys rivulata populasyonları da analizlere dahil edilerek değerlendirilmiştir. Analiz için yeterli örnek bulunan Emys orbicularis populasyonları Diskriminant analiz yöntemleri ile değerlendirildiğinde 4 grup belirlenmiştir. Bu gruplar Akşehir Grubu, Ege Grubu, Karapınar Grubu ve Pazarağaç Grubu'dur. Akşehir Grubu; KDU (Karapas Doğrusal Uzunluğu) bakımından Emys orbicularis luteoj usça' ya daha yakın değerler göstermesine rağmen, baş uzunluğu ve baş genişliği değerleri farklılıklar göstermiştir. Renklenmevn bakımından ise daha çok Emys orbicularis cf. hellenica'ya. benzemektedir. Buna göre Akşehir Grubu Emys orbicularis cf. hellenica ve Emys orbicularis luteofusca arasında intermediyer olarak değerlendirilmiştir. Karapınar Grubu; KDU bakımından Emys orbicularis luteofusca 'dan daha düşük değeler göstermiş ve diğer gruplardan daha geniş karapasa sahiptir. Karapas renklenme bakımından ise koyu bir renklenme sergilemiştir. Karapınar Grubu bu özelliklerinden dolayı koyu renklenmiş Emys orbicularis sensu lato olarak ele alınmıştır. Pazarağaç Grubu; KDU bakımından hellenica 'ya göre kısmen daha düşük KDU değerleri göstermiş ve diğer gruplara göre en dar karapasa sahiptir ve hellenica alttürüne göre daha kısa femoral sütur uzunluğu bulunur. Önceleri Mauremys caspica'nm alttürü olarak alınan Mauremys rivulata, özellikle submarginal sahadaki desen özelliği ve plastron renklenmesi Mauremys caspica'dan farklılık gösterdiği için son zamanlarda tamamen ayrı bir tür olarak ele alınmaktadır. Örneklerden elde ettiğimiz bulgular bu araştırıcıları destekler niteliktedir. Çalışmada Emys orbicularis' 'in Göller Bölgesi'nde Eber, Suğla ve Eğirdir göllerinde ayrıca Karapınar ve Samandağ'da, Mauremys rivulata'nm ise Göller Bölgesi'nde Eğirdir Gölü'nde yaşadığı ilk kez ortaya çıkartılmıştır. Mide içerikleri incelenen her iki türün de hem bitkisel hem de hayvansal besinleri tercih ettiği belirlenmiştir.Anahtar Sözcükler: Testudinata, Emydidae, Bataguridae, Taksonomi, Morfoloji, Dağılış, Biyoloji, Göller Bölgesi, Doğu Akdeniz Bölgesi Investigations on the systematical states, morphologies, distributions, breeding and feeding biologies oİEmys orbicularis (Testudinata: Emydidae) and Mauremys rivulata (Testudinata: Bataguridae) from the Lakes District and eastern Mediterranean region AYAZ, Dinçer PhD in Biology Supervisor: Prof. Dr. Abidin BUDAK June 2003, 238 pages This survey is on the taxonomies, morphologies and distributions of Emys orbicularis and Mauremys rivulata from the Lakes District and the eastern Mediterranean region of Anatolia; some observations on the biologies of these species were also made. To clarify the systematical states of the species, samples from the Aegean region Emys orbicularis and Mauremys rivulata populations were also included to our analyses and evaluation. A discriminant analysis evaluation of the Emys orbicularis populations defined four groups, i. e., Akşehir, Ege, Karapınar and Pazarağaç groups. Akşehir Group; while il seems lo be nearer lo Emys orbicularis luteofusca from the viewpoint of SCL (Straight Carapace Length), it clearly differed from the same in head length and head width. Coloration characteristics show an affinity to Emys orbicularis cf. hellenica.XI Accordingly, we accept this population as an intermediate between Emys orbicularis cf. hellenica and Emys orbicularis luteofusca. Karapınar Group; it showed smaller SCL values than those of Emys orbicularis luteofusca, also has a wider carapace than those of the other groups. Coloration of the carapace is quite dark. Accordingly, this group is taken as Emys orbicularis sensu lato, with darker coloration. Pazarağaç Group; it showed slightly smaller SCL values than those of Emys orbicularis hellenica, also has a narrower carapace ıhan those of Uie other groups. It has a shorter femoral suture length than that of Emys orbicularis hellenica. Formerly, Mauremys rivulata was accepted as a subspecies of Mauremys caspica (Mauremys caspica rivulata), but lately, it is accepted as a separate species because it differs from Mauremys caspica regarding its submarginal pattern characteristics and plastron coloration. Our findings gleaned from our samples favor this view. The presence of Emys orbicularis in Eber, Suğla and Eğirdir lakes of the Lakes District, also at Karapınar and Samandağ are first records; similarly, the presence of Mauremys rivulata in the Eğirdir Lake of the Lakes District is a first record. The stomach content analyses of both of the species demonstrated their omnivorous feeding habits.Key words: Testudinata, Emydidae, Bataguridae, Taxonomy, Morphology, Distribution, Biology, Lakes District, Eastern Mediterranean Region 256

Bu araştırma, Orta ve Doğu Akdeniz Bölgesi'nde yayılış gösteren yarasa türlerine ait toplam 200 örnek üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmalar sonunda Megachiroptera subordosundan Rousettus aegyptiacus, Microchiroptera subordosunun Rhinolophidae familyasından Rhinolophus ferrumequinum, RMpposideros, R.euryale, RMasii, R.mehelyi, Vespertilionidae familyasından Myotis blythii, Mxapaccinii, M.emarginatus, M.myotis, M.mystacinus, M.nattereri, Eptesicus bottae, E. serotinus, Pipistrellus kuhlii, P.pipistrellus, Plecotus auritus, P.austriacus ve Miniopterus schreibersii ile Molossidae familyasından Tadanda teniotis türlerinin bölgede dağılış gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırma bölgesinde bu türlerin herbiri, birer alttürle temsil edilirken; Pipistrellus pipistrellus 2 alttüre sahiptir. Ayrıca Myotis capaccinii ve Eptesicus serotinus,/m komşu populasyonlanndan farklı birer populasyonu tespit edilerek, Myotis capaccinii abidinbudaki ssp.nov. ve Eptesicus serotinus anatolicus ssp.nov. isimleri ile 2 yeni alttür tanımlanmış ve Plecotus austriacus christieı nin Türkiye'deki varlığı ilk kez tespit edilmiştir. Sonuç olarak Türkiye'de kayıtları bulunan 32 türden 20'sinin (% 62.5) bu alanda bulunuşuyla bölgenin tür sayısı bakımından oldukça zengin olduğu sonucuna varılmıştır. Anahtar Sözcükler: Akdeniz, Chiroptera, yarasa, sistematik, zoocoğrafya. The study was based on a total of 200 specimens of the bats, distributing on the Central and Eastern Mediterranean Region. As a result of this investigation, Rousettus aegyptiacus from family Pteropodidae of suborder Megachiroptera and Rhinolophus ferrumequinum, RMpposideros, R.euryale, RMasii, R.mehelyi from family Rhinolophidae, Myotis blythii, M.capaccinii, M.emarginatus, M.myotis, M.mystacinus, M.nattereri, Eptesicus bottae, Eserotinus, Pipistrellus kuhlii, P.pipistrellus, Plecotus auritus, P.austriacus and Miniopterus schreibersii from family Vespertilionidae and also Tadarida teniotis from family Molossidae of suborder Microchiroptera were established to distribute in this region. Each of all these species, except for Pipistrellus pipistrellus, are represented only one subspecies in the search area. It has two subspecies. In addition, Myotis capaccinii and Eptesicus serotinus have each different forms can be separated their neighbour populations. And so Two new subspecies, Myotis capaccinii abidinbudaU ssp.nov. and Eptesicus serotinus anatolicus ssp.nov. were described. Also the existence of Plecotus austriacus christiei in Türkiye was established for the first time. Consequently the area has a rich chiropteranfauna with 20 species (62.5 %) as Turkish country has 32 bat species. Keywords: Mediterranean, Chiroptera, bats, systematics, zoogeography. 161

Bu çalışmada, Ege Bölgesinden toplanan Emys orbicularis ve Mauremys caspica populasyonları morfolojik karekterler bakımından karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. İzmir ve Muğla Emys orbicularis populasyonlarının incelenen morfolojik karekterler bakımından Emys orbicularis hellenica alttürüne benzediği gözlenmiştir. Afyon populasyonu bazı morfometrik karekterler (KDU* vs.) bakımından Emys orbicularis hellenica ve Emys orbicularis luteofusca arasında bir durum gösterirken, az örnek temin edilebilen Kütahya populasyonu özellikle KDU bakımından Afyon populasyonu gibi Emys orbicularis luteofusca alttürüne benzerlik göstermektedir. İncelenen Mauremys caspica populasyonlarının ise daha önceki araştırıcıların da belirttiği gibi Mauremys caspica rivulata alttürüne benzediği tespit edilmiştir.Anahtar sözcükler: Testudinata, Emydidae, Bataguridae, Taxonomi, Biyoloji, Ege Bölgesi, Türkiye. ': Karapas Doğrusal Uzunluğu In this study populations of Emys orbicularis and Mauremys caspica collected from the Aegean region are investigated by comparing their morphological characteristics. It has been observed that in this respect the populations oîEmys orbicularis in Izmir and Muğla are similar to Emys orbicularis hellenica. Some characteristics (such as SCL*) of the Afyon population is intermediate between those of Emys orbicularis hellenica and Emys orbicularis luteofusca. While Kütahya population, of which we have a small sample size, is similar to Emys orbicularis luteofusca, especially from the viewpoint of SCL. About the populations of Mauremys caspica, as the previous researhes stated, it has been found out to be similar to the Mauremys caspica rivulata subspecies.Key words: Testudinata, Emydidae, Bataguridae, Taxonomy, Biology, Aegean region, Turkey. *: Straight Carapace Length 110

IV ÖZET YAMANLAR DA?I (İZMİR) MAMMALIA (INSECTIVORA, CHIROPTERA, RODENTIA) FAUNASI KARATAŞ, Ahmet Yüksek Lisans Tezi, Biyoloji Anabilim Dalı Tez Yöneticisi; Prof.Dr. Abidin Budak Temmuz 1996, 50 sayfa Bu araştırma, 1995 Nisan ve I996 Haziran ayları arasında Yamanlar Dağı (İzmir) ve yakın çevresinden toplanan 86 böcekçil, yarasa ile kemirici örneğine dayanmaktadır. Sadece ergin örnekler, bazı durumlarda ise genç örnekler değerlendirmeye alınmıştır. Araştırma alanında Insectivora'dan 1 (Erinaceus concolor), Chiroptera'dan 7 (Rhinolophus fenvmequinum, Rhinolophus hipposideros, Rhinolophus euryale, Myotis blythi, Myotis capaccinii, Pipistrellus pipistrellus, Miniopterus schreibersi) ve Rodentia'dan 9 tür (Sciurus anomalus, Microtus guentheri, Spalax leucodon, Apodemus mystacinus, Apodemus sylvaticus Rattus rattus, Rattus norvegicus, Mus domesticus ve Mus macedonicus) tespit edilmiştir. Bunlardan Rattus rattus rattus alttürü Batı Anadolu'dan ilk kez kaydedilmiştir. Diğer taraftan Mus domesticus ve Mus macedonicus Ege Bölgesi'nden; Rhinolophus euryale, Myotis capaccinii, Myotis blythi, Miniopterus schreibersi Manisa ili; Erinaceus concolor, Pipistrellus pipistrellus, Rattus rattus türleri araştırma alanından ilk kez kaydedilmiştir. Türlerin ayırıcı özellikleri, dış karekter ve kafatası ölçüleri, kürk rengi, habitat, ektoparazitleri, alttür durumu ile kısmen üreme biyolojileri verilmiştir. Ayrıca bazı türlerin bakulum özellikleri, tür ayrımı için Türkiye'de ilk kez kullanılmıştır. Anahtar kelimeler: Mammalia, Böcekçil, Yarasa, Kemirici, taksonomi, ektoparazitler, habitat, Yamanlar Dağı, Türkiye. ABSTRACT THE MAMMALIAN (INSECTIVORA, CHIROPTERA, RODENTIA) FAUNA OF YAMANLAR MOUNTAIN (İZMİR) KARAT AŞ, Ahmet MSc in Department of Biology Supervisor: Prof.Dr. Abidin Budak July 1996, iSO'pages The present study is based on a total of 86 specimens of insectivores, bats and rodents collected on Yamanlar Mountain and its vicinity in Izmir during the period from April 1995 to June 1996. Only adult and sometimes subadult specimens are evaluated. In the surveying area, a insectivoran (Erinaceus concolor), 7 chiropteran (Rhinolophus ferrumequinum, Rhinolophus hipposideros, Rhinolophus euryale, Myotis blythi, Myotis capaccinii, Pipistrellus pipistrellus, Miniopterus schreibersi) and 9 rodent species (Sciurus anomalus, Microtus guentheri, Spalax leucodon, Apodemus mystacinus, Apodemus sylvaticus, Rattus rattus, Rattus norvegicus, Mus domesticus and Mus macedoni'cus) are determined. A subspecies of Rattus rattus, R.r.rattus is recorded for the first time from the Western Anatolia, while Mus domesticus and Mus macedonicus are reported for the first time from the Agean Region. Similarly, Rhinolophus euryale, Myotis blythi, Myotis capaccinii, and Miniopterus schreibersi are first records Manisa Province and Erinaceus concolor, Pipistrellus pipistrellus, Rattus rattus from the present study area. The diagnostic characteristics, external and cranial measurements, fur colours, ecological comments, ectoparasites, subspecific states and breeding biology of the studied material are given. Additionally, the characteristics of bacula of some species are used for the first time in Turkey for the identification of the species. Keywords: Mammalia, Insectivora, Chiroptera, Rodentia, taxonomy, ectoparasites, habitat, Yamanlar Mountain, Turkey. 45