Search

Bu araştırma ile üniversite yerleşke kavramı, üniversite yerleşke kullanım alanlarının, fiziksel planlama ve tasarım süreci, yerleşke planlama yöntemi, yerleşke yerleşim modelleri, üniversite yerleşkelerinde mekansal planlama ve tasarım ilkeleri incelenmiştir.Araştırma sırasında, Karabük Üniversitesi (KBÜ) Demir Çelik Yerleşkesi mekânsal planlama ve tasarım dinamikleri incelenerek, yerleşke alan kullanımları analiz edilmiştir. Karabük Üniversitesinin kuruluş tarihi olan 2008 yılından çalışmanın yapıldığı 2019 yılına kadar geçen süreçte, Demir Çelik yerleşkesinin mekansal yapılaşma modeli, mekansal planlama ve tasarım süreci incelenmektedir. Çalışma sürecinde, literatür araştırması sonucu elde edilen` Mekasal Tasarım Analizi Modelleri` ile Karabük Üniversitesi Demir Çelik Yerleşkesinin mekansal tasarım modelinin kıyaslaması yapılmıştır. Demir Çelik Yerleşkesi yerleşim planının geçmişten günümüze değişimi incelenip planlama süreci değerlendirilmektedir. Alan çalışmasında yerleşkenin mevcut durumunu plan düzleminde incelenerek yerleşim planı üzerinden; plan kararları değerlendirilmektedir. Yerleşke kullanıcısı olan, öğrenci, akademik personel ve idari personele yapılan kullanıcı memnuniyet anketinden elde edilen analizlerle KBÜ Demir Çelik Yerleşkesi' nin mekansal planlama kriterlerine göre yerleşke planlama ve yapılaşma süreci irdelenmektedir. With this research, the concept of university campus, the use of university campus, physical planning and design process, campus planning method, campus settlement models, spatial planning and design principles in university campuses were examined.During the research, the spatial planning and design dynamics of Karabük University (KBU) Iron and Steel Campus were investigated and the campus area uses were analyzed. In the period from the establishment date of Karabük University until 2008, when the study was carried out in 2008, the spatial construction model, spatial planning and design process of the Demir Çelik settlement are examined. In the study process, spatial design model of Analiz Space Design Analysis Models i obtained from the literature research and Karabük University Iron and Steel Campus was compared. The change of the settlement plan of Demir Çelik Campus from past to present is evaluated and the planning process is evaluated. In the field study, the current situation of the settlement was investigated in the plan plane and the settlement plan was used. plan decisions are evaluated. The analysis of the campus planning and construction process according to the spatial planning criteria of KBU Iron and Steel Campus is analyzed with the analyzes obtained from the user satisfaction survey conducted by students, academic staff and administrative personnel. 218

Modern bir tasarım yaklaşımı olarak kapsayıcı tasarım felsefesinin; bir kamusal mekân olarak üniversite kampüslerinin yaşanabilirliği ve kalitesini arttırarak kaliteli mekânlar oluşturmak ve bu tasarım kavramının toplumun gelişimini sağlayacak olan asıl kampüs kullanıcısı olan üniversite öğrencileri üzerinde yerleşmesini sağlayarak profesyonel yaşamlarında bu felsefeyi tüm toplum geneline yayabilmektir. Üniversite kampüslerinde kullanıcıların karşılaştığı sorunların saptanarak, tüm kullanıcıların kampüs donatılarına erişebilmesi ve bu donatıları istedikleri gibi kullanmalarına imkân verecek yaklaşım ve örneklerin araştırılması ve karşılaşılan sorunlara yönelik çözüm önerilerinin geliştirilmesidir. Bu tezin amacı, herkesi kapsayan bir kampüs ortamı yaratmak için bir değerlendirme modeli oluşturmaktır.Tez çalışmasının giriş bölümünde, çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi ortaya konmuştur. İkinci bölümde kapsayıcı üniversite kampüs ortamı ve kriterleri için yapılan literatür çalışması verilmiştir. Bu bölüm bileşenleri hazırlanan kontrol listesi çatkısına göre ayrılmış ve kavramsal ortam, yönetimsel ortam, fiziksel ortam olarak üçe bölünmüştür. Kavramsal ortam bileşenleri olarak, sosyal, psikolojik ve kültürel ortam bileşenlerinden bahsedilmiştir. Yönetimsel ortamda, üniversitelerin kapsayıcılık hedef ve algısı nasıl olmalıdır, kapsayıcılığı etkileyen ekonomik faktörler nelerdir, kapsayıcı tasarım ile ilgili mevzuat nasıldır ve bu süreçte ulusal ve uluslararası akreditasyonun rolü nedir gibi konulardan bahsedilmiştir. Fiziksel ortam bileşenleri kampüs iç mekanları ve dış mekanları olmak üzere ikiye ayrılmış, bunun öncesinde kampüs kent ilişkisi bağlamı irdelenmiştir. İkinci bölümün sonunda kapsayıcı kampüs ortam anlayışına örnek olabilecek eğitim yapılarından ve kampüslerden `iyi tasarım` örnekleri seçilerek verilmiştir.Tez çalışmasında, üçüncü bölümde alan çalışması anlatılmıştır. Alan çalışmasında, öncelikli olarak hazırlanan kontrol listesinin oluşturulması detaylandırılmıştır. Yapılan saha çalışması, seçilen Davutpaşa kampüsünde kontrol listesinin uygulanışı ve sonuçları ile devam edilmiştir. Davutpaşa kampüsünde yapılan saha çalışması, psiko-sosyal düzenlemeler, yönetimsel düzenlemeler, dış mekan ve iç mekanlardaki fiziksel düzenlemeler olarak dörde ayrılmıştır. Davutpaşa kampüsünde yapılan anket çalışması sonuçları değerlendirilmiş ve tüm bu sonuçlara bağlı olarak tartışma bölümü oluşturulmuştur.Sonuç ve önerilerin verildiği tez çalışmasının dördüncü bölümünde, yapılan literatür araştırmaları, hazırlanan ve uygulanan kontrol listesi ve uygulanan anket çalışması sonuçları değerlendirilmiştir. As a modern design approach inclusive design, is to create high quality spaces by increasing the livability and quality of university campuses as a public space and to enable the students of the university to settle on the main campus user for the development of the community and to spread this philosophy throughout the whole society in their professional lives.The aim of the university campus is to determine the problems that users face and to investigate the approaches and examples that will allow all users to access the campus equipment and use these equipment as they wish and to develop solutions for the problems encountered. The aim of this thesis is to create an evaluation model to create a campus environment that covers everyone.In the introduction, the aim, scope and method of the study are presented. In the second part of the thesis, a literature study was done for the university campus environment and its criteria. The components of this section are divided according to the prepared checklist framework and divided into three as conceptual environment, administrative environment and physical environment. As components of the conceptual environment, social, psychological and cultural environment components are mentioned. In the administrative environment, how should the inclusion target and perception of universities be, what are the economic factors affecting inclusiveness, what is the legislation on inclusive design, and what is the role of national and international accreditation in this process. The physical environment components were divided into two as campus interiors and outside spaces, and the context of the relationship between the campus and the city was examined beforehand. At the end of the second chapter, olabil good design ortam samples were selected from the educational buildings and campuses that could be an example for the inclusive campus environment approach.In the thesis study, field study is explained in the third chapter. In the field study, the creation of the priority checklist has been detailed. Field study was continued with the application and results of the checklist on the selected Davutpasa campus. The field work on the Davutpasa campus was divided into four as psycho-social arrangements, administrative arrangements, and physical arrangements in outdoor and indoor spaces. The results of the survey conducted on the Davutpasa campus were evaluated and a discussion section was formed based on all these results.In the thesis study, the fourth section, the literature surveys, the prepared and applied checklist were evaluated within the scope of the results of the survey conducted and a conclusions and recommendations section was formed in the light of all these data. 252

Yükseköğretim kurumları toplumların bilinçlenmesi, eğitilmesi ve bireylerin topluma entegre edilmesi açısından hem ulusal hem de uluslararası platformlardaki en önemli müesseselerden biridir. Son yıllarda ülkemizde bu kurumlara verilen değer, yasalarda yapılan yeni düzenlemelerle artmış, üniversitelerin sayısında belirgin bir çoğalma olmuştur. Yaşanan bu ciddi üniversite enflasyonuna rağmen bu yapılanma döneminde tasarlanan üniversite kampüslerinde kullanıcılar tarafından bir takım sorunlarla karşılaşılmaktadır.Bu bağlamda 'Evrensel Tasarım İlkeleri Doğrultusunda Engelsiz Üniversite Kampüslerinin Tasarlanması ve Biçimlenmesi Üzerine Bir Araştırma' isimli bu tez çalışmasının konusu engelli olmayan bireylerin varlığı yok sayılmadan engelli kullanıcılar ve onların ihtiyaçları özelinde üniversite kampüslerinin tasarlanması ile ilgili durumlarının, gerekliliklerin ve bu tasarlama sürecinde yapılabileceklerin belirlenip irdelenmesidir. Bununla birlikte günümüze kadar gelişen ve halen gelişmekte olan süreçler tüm boyutlarıyla ele alınacak ve bu konudaki çağdaş yönelim belirlenerek engelsiz kampüsler tasarlayabilmenin önündeki engellerin aşılması için tasarımcılara ve dahi engellilerle ilgili hiçbir çalışmanın içinde olmayan diğer bireylere de yol gösterilmeye çalışılacaktır.Altı bölümden oluşan tezin birinci bölümünde; problemin alanı ve bu çalışmanın yapılma amacı anlatılacaktır. İkinci bölümde; engelli / özürlü tanımının ulusal ve uluslararası platformlardaki karşılıkları aktarılacak, ülkemizdeki imar mevzuatından, mevzuatla alakalı eksikliklerden ve TSE, ADA vb. kuruluşların belirlediği erişilebilir yapı standartlarından bahsedilecektir. Bunun yanı sıra; bir tasarım yaklaşımı olarak evrensel tasarım kavramı, evrensel tasarımın tarihçesi ve prensipleri anlatılacaktır. Bu bölümde ayrıca mimari mekan ve kullanıcı ilişkisiyle, genel ve engelli kullanıcılar için mekan tasarımı da okuyucuya sunulacaktır. Üçüncü bölümde üniversite kavramı tüm yönleriyle incelenecektir. Dördüncü bölümde engelli / özürlü bireyin eğitiminden, engelli eğitiminin tarihçesinden, engelli bireyin eğitim hizmetleri konusundaki yürürlükte olan mevzuat ve politikalardan ve yükseköğretimden bahsedilecektir. Beşinci bölümde tez kapsamında KTO Karatay Üniversitesi`nde engelli bireyler için düzenlenen mekansal uygulamalar fotoğraflar yoluyla aktarılacak, altıncı bölümde bir kamusal alan olan üniversiteler için yazar tarafından tasarlanan iç mekan kapı örneği okuyucuya sunulacaktır. Sonuç ve değerlendirme başlığıyla birlikte de tez çalışması bitirilecektir.Anahtar Sözcükler: Mimarlık, İçmimarlık / İç Mekan Tasarımı, Evrensel Tasarım, Erişilebilirlik / Ulaşılabilirlik, Engellilik, Hareket Engeli, İşitme ve Konuşma Engeli, Görme Engeli, Fiziksel Engelli Birey, Görme Engelli Birey, İşitme ve Konuşma Engelli Birey, Üniversite Tasarımı, Engelli Bireyin Eğitimi. Higher education institutions are one of the most important organizations on both national and international platforms in terms of the integrations of individuals to the society, raise consciousness and educating of the communities. In recent years, importance on these institutions have increased by the new regulations on laws and the number of universities have raised significantly. In spite of this critical university inflation, a number of problems have being faced by users in the university campuses planned under this structuring period. In this regard, the subject of this thesis named `A Research on Designing and the Formation of Accessible University Campuses in accordance with Universal Design Principles` is, without ignoring the presence of non-disabled individuals, conditions, necessities and determination and examination of what can be done in this planning period of the university campuses specific to the needs of disabled users. In addition to this, the processes which have been developed until today and the processes which have still been developing will be addressed thoroughly and with the determination of modern tendency on this subject, it will be tried to guide the designers and even other individuals who haven't been in any project about disabled people, to overcome the obstacles in front of the planning of accessible campuses. In the first chapter of the thesis which consist of seven chapters; field of the problem and the purpose of this study will be explained. In the second chapter; equivalents of the definition of disability on international platforms will be conveyed, public housing laws in our country, shortcomings of the law and accessible construction standards defined by TSE, ADA etc. will be talked about. Besides, the universal design concept as a design approach, history of the universal design and its principles will be mentioned. In this chapter, architectural space and user relation and space design for disabled and non-disabled users will be presented to the reader as well. In the third chapter, the term University will be studied in all its part. In the forth chapter, the education of disabled / handicapped individual, the history of disabled people's education, the current laws and the politics about disabled individual's education services and higher education will be talked about. In the fifth chapter, spatial applications designed for disabled individuals at the KTO Karatay University will be narrated by photos, in the sixth chapter, an interior door sample designed by the writer for the universities as one of the public spaces will be presented to the reader. And in the last chapter, along with conclusion and evaluation topic, the thesis will be ended.Keywords: Architecture, Interior Architecture / Interior Design, Universal Design, Accessibility, Disability, Mobility Impairment, Hearing and Speaking Impairment, Visual Impairment, Physically Challenged Person, Visually Challenged Person, Hearing Impaired Person, Speech Handicapped Person, University Design, Education of Disabled People. 402

Kentsel alanlar, son birkaç yılda nüfus enflasyonu ve buna bağlı olarak artan talepler nedeniyle önemli sorunlarla karşı karşıyadır. İnsanların boş zamanlarını geçirdikleri ve çeşitli aktivitelerde bulundukları açık alanları sağlamak, ve bu alanlarda kullanıcılar için rahat ve keyifli bir ortam yaratmak en önemli konulardan biri olarak görülmektedir.. Ancak, kentsel açık alanların çeşitli süreçlerden ve faaliyetlerden etkilenmesi nedeniyle, rahat bir ortamın oluşturulması çok boyutlu bir yaklaşım gerektirmektedir. Açık alanları etkileyen hava sıcaklığı, nem, rüzgâr hızı ve radyasyon gibi atmosfere bağlı süreçler aslında faaliyetler ve davranışlar açısından insan günlük yaşamını doğrudan etkilemektedir. İnsanlar dışarıdaki hava koşullarına göre davranmaya eğilimlidirler; örneğin, kıyafetlerini seçerler, zamanlarını dışarıda geçirirler vs. Fakat açık alanları etkileyen tek etken hava koşulları değildir. Bina geometrisi, binaların yüksekliği ve uzunluğu, bina hizalaması, sokağın yönlendirilmesi gibi fiziksel değişkenler, bitki örtüsünün ve hatta yüzey malzemelerinin çeşitliliği kentsel yapılaşmış ortamı etkilemektedir. Tüm bu değişkenler, kullanıcıların açık alanlardaki dış mekân ısıl konforunu bir diğer deyişlekişinin içinde bulunduğu ısıl ortamdan memnuniyetini belirten zihinsel bir süreci (ASHRAE, 1981) etkilemektedir.Bu nedenlerden dolayı, açık alanlar için mikro-iklim ve fiziksel değişkenlerin önemini belirtmek oldukça önemlidir. Teknolojinin hızlı bir şekilde gelişmesine ve kentsel tasarım süreçleri için pek çok iyileştirme getirilmiş olmasına rağmen, mikro-iklim ve fiziksel değişkenlerin birarada ele alınmasına çok sık rastlanmamaktadır. Örnek vermek gerekirse tasarım sürecinde bilgisayar yazılımlarının kullanılmaması hala söz konusudur. Oysa yaşanabilir ve kaliteli kentsel mekânları tasarlamak için, mikro-iklim ve açık alan arasındaki ilişkilerin niceliksel ve niteliksel olarak anlaşılmasını sağlayan bilgisayar programları kullanılabilmektedir. Bu programlar yardımıyla ön tasarım sürecinde hataların azaltılması ve başarıdan faydanabilmesi mümkündür. Yaşanabilir ve konforlu açık alanlar tasarlamak, başarılı kentsel çevre için en önemli ölçütlerden biri olmuştur. Ancak, çeşitli konulardan etkilenerek, kentsel yapılaşmış çevre tasarımı sürecinde sadece çevresel etkiler değil, aynı zamanda kullanıcı memnuniyeti de dikkate alınmalıdır. Bu nedenle, dış mekânda ısıl konfor kentsel çevreyi değerlendirirken hem çevresel hem de kullanıcı ile ilgili değişkenleri birleştiren konulardan biri olarak önem kazanmaktadır. Her kentsel çevre, bina konfigürasyonları, bitki örtüsü, açık alanların boyutu ve kullanıcıların profili gibi farklı özelliklerden oluşur. Her ortam çeşitli değişkenlerden etkilenir veya aynı değişkenin iki ortam üzerinde farklı bir etkisi olabilir. Bu nedenle, çalışmanın hipotezi, yalnızca mikro-iklim değil, aynı zamanda fiziksel çevre ve kullanıcı ile ilgili değişkenlerin dış mekân ısıl konforunu etkilediği görüşüne dayanmaktadır.Mikro-iklimin kentsel açık alanlardaki büyük etkisi, dış mekân ısıl konfor sorunlarına olan ilgiyi artırmıştır. Son birkaç yılda, değişkenlerin, sonuçların ve bunun faydalarının araştırıldığı dış mekân ısıl konforu konusunda bir dizi çalışma yapılmıştır. Güneş ışınımı, hava sıcaklığı, nem ve rüzgâr hızı/yönü gibi mikro-iklimsel değişkenlerin dış mekân ısıl konforunu etkileyen değişkenler olduğu bilinmesine rağmen; topoğrafya, yapı formu ve hizalama, zemin yüzey örtüsü ve yeşil altyapı gibi fiziksel değişkenler de büyük bir etki yaratmaktadır.Bu noktada, tezin amacı, yukarıda sıralanan değişkenlerin dış mekân ısıl konforu üzerindeki etkilerini araştırmak ve açık alanlar için bir değerlendirme yöntemi oluşturmak amacıyla bir model önermektir. Daha sonra önerilen model bir kent dışı üniversite kampüsünde bir bilgisayar programı (ENVI_met) kullanılarak uygulanmıştır. Program çıktıları ile bina yerleşiminin ve geometrisinin, bitki örtüsü ve diğer fiziksel değişkenlerin dış mekân ısıl konforu üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. Ayrıca, mikro-iklimi ve PMV düzeyini geliştirmek için ağaç veya gölgeleme elemanları, rüzgâr koridorları vb. pasif çevre kontrol stratejilerinin uygulanması önerilmektedir. Open spaces where people spend their leisure time and engage in various activities have always been considered as a part of a successful environment. However, the conditions of open spaces have been extremely important for people to use and further enjoy these open spaces. In a suburban university campus, where the high population spending all day within the campus has been considered, the importance of open spaces rises. Yet, understanding the issues affecting open spaces has been crucial; in accordance with that the characteristics of urban microclimate and outdoor thermal environment offer new opportunities for the improvement of open spaces. Modeling of an urban microclimate has been fundamental at this point, as it allows understanding the present and future microclimate dynamics of open spaces. Although there have been numerous tools and indices developed for assessment of outdoor thermal comfort, due to the complex frame of parameters included, their use has been disregarded during the preliminary/post design process.For this reason, the aim of the thesis is to propose a model in order to inquiry the impacts of the parameters on outdoor thermal comfort and create an assessment methodology for open spaces. Further, the proposed model has been applied on a suburban university campus with the use of a simulation program, ENVI_met. Outputs obtained have been used for evaluation of meteorological and physical environmental parameters over open spaces. In addition, outdoor thermal comfort perception has been simulated with the use of BIO_met tool embedded in ENVI_met program, according to PMV index. The effect of user-related parameters, such as clothing, activity and height-to-weight ratio has been examined. As an essential `tool` in urban design, the impact of vegetation, specifically tree, on thermal comfort perception has been investigated, as well. With simulation results, the effect of environmental and user related parameters on outdoor thermal comfort has been determined. Air temperature and exposure to solar radiation have been affecting the outdoor thermal comfort to a significant extent. Wind direction and speed also affect the outdoor thermal comfort. As highlighted through literature review, not only the meteorological parameters, but the physical environment affects the outdoor thermal comfort remarkably. The geometry of the buildings, surface materials and tree presence has verified their impact on outdoor thermal comfort. The geometry of buildings has been affecting the wind pattern and solar radiation access; as a consequence, the PMV values have been changed according to the building geometries. Additionally, the presence of trees has the crucial role in the summer season and again has positive effects in the winter season if used in a proper way. Surface materials tend to affect solar radiation reflection and the perception of outdoor thermal comfort.This study provides a link between the theoretical background on outdoor thermal comfort and the planning or design processes. The proposed model can be used as a tool for the urban designer in order to assess the effect of design strategies on outdoor thermal comfort and creation of successful open spaces and urban environment at all. The outdoor thermal comfort can be achieved by implementing appropriate design strategies, previously simulated with assessment tools and minimizing the possible discomforts that would occur. 145

Üniversiteler bireylere akademik eğitim veren, mesleki beceri ve yeterlilik kazandırmayı amaçlayan eğitim kurumlarıdır. Üniversite yerleşkeleri ise kullanıcılarının akademik, sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılayacak yapı ve etkinlik alanlarının toplu halde bulunduğu yerlerdir. Yerleşkeler, dinamik, esnek, sürdürülebilir, gelişebilir olmalıdır. Bu tez çalışması, üniversite yerleşkelerinde zamanla kullanıcı gereksinimlerinin değişeceği göz önünde bulundurularak, kullanıcı memnuniyetinin belli dönemlerde sorgulanmasını ve elde edilen veriler doğrultusunda, yeni düzenlemeler planlanmasının gerekliliğini savunmaktadır. Bu amaçla çalışmada, üç aşamalı bir yöntem önerilmektedir. Bu aşamalar; yerleşke fiziksel analizinin yapılması, kullanıcının yerleşke hakkındaki algısının belirlenmesi ve bu iki çalışmanın verilerine göre kullanıcı gereksinimlerini tespit edebilecek anket uygulaması yapılmasıdır.Örneklem alanı olarak, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Meşelik Yerleşkesi ele alınmıştır. Yöntemin ilk aşaması olan yerleşke fiziksel analizinde, Kevin Lynch'in `Kent İmgesi` kitabında yer alan fiziksel çevre analiz öğeleri (bölgeler, sınırlar, yollar, düğüm /odak noktaları, işaret öğeleri) kullanılmıştır. İkinci aşamada `zihin haritası` uygulaması ile yerleşkenin okunabilirliği ve kullanıcılar tarafından nasıl algılandığı tespit edilmiştir. Üçüncü aşamada ise bu iki çalışmanın verilerine göre oluşturulan anket soruları ile `Kullanım Sonrası Değerlendirme (KSD) yöntemi uygulanmıştır. Bu üç aşamalı yöntem ile kullanıcı-yerleşke ilişkisi tespit edilebilmiştir.Sonuç olarak, ESOGÜ Stratejik planlarında yer alan `Sürdürülebilir Yaşayan Kampus` olma hedefine ulaşılabilmesi için, yerleşkenin fiziksel analizinin ve kullanıcı memnuniyetinin dönemsel olarak düzenli yapılması gerekliliği vurgulanmaktadır. Aynı şekilde yaşadığımız fiziksel çevrenin ve tüm kamusal alanların, kullanıcı memnuniyetlerinin değerlendirilmesi ve dönemsel olarak düzenlenmesi ile `Sürdürülebilir Yaşayan Çevreler` oluşturulabilecektir.Anahtar Kelimeler: Üniversite, Yerleşke, Kullanıcı Memnuniyeti, Kullanım Sonrası Değerlendirme (KSD). Universities are the institutions of edification which intend to give academic education to individuals, equip them with professional abilities. The university campuses are, the districts harboring the constructions and the activity areas collectively, which satisfy the academic, social and psychological necessities of all of its users. The campuses should be dynamic, flexible, sustainable and open to any improvement. In this dissertation, it is argued that user satisfaction should be interrogated periodically by taking into consideration the fact that the user exigencies change in the course of time; it is also contended that some new arrangements are to be planned with regard to the recently collected data. In the study carried out in light of the same intent, a method comprising of three steps is suggested. The first of these three is performing the physical analysis of the campus; the second is determining the users' ideas and evaluations in regard to the general condition of the campus they live in. Lastly, with regard to the data obtained as a result of the first two, is carrying out a poll which aims to determine the user necessities. Eskişehir Osmangazi University (ESOGU) Meşelik Campus has been chosen as the sample. In the physical analysis of the campus which corresponds to the first step of our method, the elements of urban analysis (districts, paths, edges, nodes, landmarks) taking place in Kevin Lynch's `The Image of City` have been used. As the second step, the legibility of the campus and how it has been perceived by the users have been determined. In the final step, by means of the survey questions produced as a result of the consequences of the first two steps, the method of `Post Occupancy Evaluation` has been executed. Ultimately, in order that the target of becoming the `Sustainably Living Campus` is attained, it is emphasized that the physical analysis and the user satisfaction must be measured periodically and regularly. Also, by evaluating and periodically rearranging the user satisfaction of the physical environment and all the public domains in which we normally live, even something like `Sustainable Living Environments` can be formed.Keywords: University, Campuses, User Requirement, Post Occupancy Evaluation (POE) 150

The role of universities is changing, expanding from being purely education and research institutions towards one of being active partners in local and regional urban development. As incubators for knowledge development, critical thinking, and innovations, universities and campuses are becoming increasingly important for identifying, designing, and implementing pathways to sustainable urban development. The project Live Baltic Campus has explored how university campuses can serve as local living labs and guides for new planning and design approaches. The project has aimed to build capacity in urban planning and design to harness the potential of changing social, ecological and financial contexts. Six higher education institutes in cities around the Central Baltic area have collaborated to utilise participatory design methods in developing their local campuses, and to share the results on their findings. Campus development, much like urban planning in general, relates to the concepts of dreams and seeds: visions of the future, and a continuous flow of, often small, actions and decisions required for bringing the visions into reality. This book is a compilation of the insights, perspectives and practical examples encountered and produced during the two-year joint exploration to find the ingredients and the correct local measurements for sustainable urban campuses. Research funder: Interreg Central Baltic.Editorial Advisory Board: Stephan Barthel, Stockholm Resilience Centre and University of Gävle, Johan Colding, Stockholm Resilience Centre and The Royal Academy of Sciences, Juha Ainoa, Metropolia University of Applied Sciences. Live Baltic Campus

The bachelor thesis deals with the determination of the basic common features and the differences between Slovak and Czech architecture of the 60s and 70s year of the 20th century. It is based on a comparison of four selected representative pairs of buildings, architectural monuments (Monument of Slovak National Uprising in Banska Bystrica and completion of the tower of the church of the Virgin Mary and St. Jeroným, Cyril and Metod, Vojtech and Prokop in Prague), crematoriums (Bratislava and Zlin), University campuses (Slovak University of Agriculture and the Czech technical University in Prague) and bridges in the urban environment (SNP bridge in Bratislava and Prague Nusle Bridge). The comparative analysis is preceded by the insight on the development of the Slovak and Czech architecture in the 20th century, focusing on the 1960s and the question whether in the joint Czechoslovak state existed two specific national schools. Comprehensive responds is given in the final chapter by summarizing the results of the comparison of selected buildings. The analysed buildings are graphically and photographically documented.

İnsanoğlunun doğayı değiştirmesi ve ona zarar vermesi nedeni ile oluşan kirlilik atmosferde CO2 emisyonunun birikmesine neden olmaktadır. Bu birikim bugün çok ciddi miktarlara ulaşmış ve küresel ısınmaya neden olmuştur. Küresel ısınmaya karşı çözüm olarak geliştirilen sürdürülebilirlik konusunda inşaat, malzeme, üretim gibi pek çok alanda çalışmalar yapılmaktadır. İnşaat sektöründe sürdürülebilirlik çalışması, binaların çevreye verdiği etkiyi azaltmak ve bu etkiyi standartlaştırmak amacı ile oluşturulan yeşil bina değerlendirme ve sertifikasyon sistemleri ile sağlanabilmektedir. Üniversite yerleşkeleri; ulaşım yolları, binalar, açık alanlar, yeşil alanlardan oluşmaktadır. Bu yönü ile hem küçük ölçekte bir kent gibi çalışmakta hem de kentin alan olarak önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Çevreye verdiği etki de hem inşaat alanının büyük olması hem de kullanıcı sayısının fazla olması nedeni ile oldukça fazladır. Ayrıca, hem toplum içindeki görevleri hem de eğitim, öğretim, araştırma gibi faaliyetlerin yapıldığı binalar ve bu binaların yer aldığı yerleşkeler olmaları nedeniyle küresel ısınma konusunda kritik bir noktada bulunmaktadır. Bu nedenle sürdürülebilir üniversite yerleşkeleri için yeşil bina değerlendirme sistemlerinden LEED ve BREEAM incelenerek yeni binalar ve mevcut binalar için bina, grup ve yerleşke ölçeğinde ölçütler oluşturulmuştur. Dünyada ve Türkiye?de LEED ve BREEAM sertifikalı üniversite binaları belirlenerek, sertifikasyon sistemlerinde yer alan ölçütlerin uygulanabilirlikleri ortaya koyulmuştur. Bu ölçütler kapsamında İTÜ Ayazağa Yerleşkesi ve İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi mevcut durumu değerlendirilmiş ve eksik noktalar ortaya koyulmuştur. Changes and damages in natural life because of the human beings activities, causes air pollution as well as greenhouse gas emission. Today, the emission is at a serious scale and has been a cause of global warming. In order to reduce global warming affects, sustainability activities become important in recent years. Built environment is the one of the main reasons of global warming. To reduce environmental affects of construction activities, green building assessment and certification systems are effective. University campuses can considered as a small city due to its roads, buildings, open spaces and green areas. Number of users and the bigger campus area increase the impact to the nature. Toward to reduce university campuses? environmental affects, there is not any special certification system. In this study, LEED and BREEAM assessment and certification systems were chosen and according to these systems requirements sustainable university building and campus criteria were generated. Sustainable university examples in Turkey and in the world were investigated and feasibility of LEED and BREEAM systems produced. In conclusion, İTÜ Ayazağa Campus and İTÜ Faculty of Aeronoutics and Astronoutics current state were assessed through sustainable university building and campus requirements. 315

Bir kent gibi çok hızlı değişen ve gelişen bir yapıya sahip üniversite kampüslerinin, çok uzun yıllar hizmet vermesi beklenmektedir. Bu nedenle üniversite kampüsleri büyüme ve değişim ihtiyaçlarını karşılayabilecek niteliklere sahip olmalıdır. Aynı zamanda günümüzün hızla gelişen şartlarına binaların uyum sağlayabilmesi ancak onların bir takım özelliklerle donatılmasıyla mümkündür. Bu tez kapsamında üniversite kampüslerinde süreç içinde oluşan değişimler, değişimlere neden olan faktörler ve değişimlerin kampüsün organizasyonel yapısına ve bina fiziksel yapısına yansıması araştırılmış ve bütün bu unsurlar Selçuk Üniversitesi Alaeddin Keykubat Kampüsü'nde ve Mühendislik-Mimarlık Fakültesi'nde yapılan gözlem ve tespit çalışması ile örneklenip değerlendirilmiştir. Konuyu sistematik olarak irdelemek için yönlendirici kavramların ortaya konması gereği düşünülmüştür. Bu bağlamda öncelikle üniversite kavramı ve üniversitelerin başlangıçtan günümüze kadar tarihsel gelişimi ana hatları ile incelenmiştir. Zaman içinde çeşitli büyüme ve değişimlere uğrayacak üniversite kampüslerinin planlanması ve tasarımına ilişkin kavramlar açıklanmaya çalışılmıştır. Üniversite kampüs tasarımında düşünülmesi gereken ya da kampüslerde var olması gereken en önemli özelliklerden birinin büyüme ve değişim olması nedeniyle kampüslerde büyüme ve değişim konuları üzerinde durulmuştur. Örneklem alanı olarak seçilen Alaeddin Keykubat Kampüsü'nde yapılan çalışmada rektörlerin görev yaptığı dönemler boyunca kampüsün değişim planları çıkartılmış, fonksiyon bölgelerine göre analizler yapılmış ve Mühendislik-Mimarlık Fakültesi'nde 1981-2011 yılları arasında oluşan değişimlerin son durumu saptanarak planlara işlenmiş ve binanın fiziksel yapısına yansıyan değişim tipleri belirlenerek bir değerlendirmeye gidilmiştir. Bu değerlendirmeler sonucu yaygın yerleşme modeli uygulanan Alaeddin Keykubat Kampüsü'nde gerekli dokusal karakter ve kampüs imajı oluşmadığı, mekansal bütünlüğe uzun bir süreç (30 yıl) sonunda varıldığı, iç ulaşım ağının çözümünde taşıt ve tramvay kullanımının zorunlu hale geldiği, otopark alanları ile yurt kapasitesinin yeterli olmadığı saptanmıştır. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi'nde ise fiziksel değişimlerin binanın genellikle zemin katında yoğunlaştığı, bu değişimlerin bina içinde sirkülasyon alanlarının daralmasına neden olduğu ve fakültede eğitim-öğretim gören öğrenci sayısının artmasının fiziksel olarak bina kabuğuna yansıdığı ve projeye aykırı blokların eklenmesine neden olduğu tespit edilmiştir., The university campuses having a quickly changing and developing structure like a city are expected to serve for along time. Therefore, the university campuses should be qualified as meeting growth and change requirements. Simultaneously, the comliance of the buildings to the quickly developing conditions of today is only possible for equipping them with some features. Within this thesis, the changes occurred in the university campuses within the process, the factors leading to these changes, and the reflection of these changes on the organizational structure of the campuses and on the physical structure of the buildings were researched; and all these factors were evaluated by sampling with observation and detection study done in Aleaddin Keykubat Campus of Selçuk University and in the Faculty of Engineering-Architecture. In order to examining the subject systematically, directing concepts were thought to be presented necessarily. Within this context, the university concept and historical development of universities from the beginning to nowadays were examined. The concepts about planning and designing of the university campuses to grow and change in time were tried to be explained. Since the growth and change is one of the most important factors which should be thought in university campus design or should be in campuses, the subjects of growth and change in campuses have been emphasized. In the study made in Aleaddin Keykubat Campus chosen as sampling area, change plans of the campus during the serving periods of the rectors were revealed, analysis were made according to function regions, and the last situations of the changes occurred between 1981-2011 in the Faculty of Engineering-Architecture were detected and noted in the plans, and an evaluation was made by determining change types reflecting on physical condition of the building. As a result of these evaluations, it was detected that necessary textural character and campus image were not created, spatial integrity was reached at the end of a long period (30 years), using vehicles and trolleys for the solution of internal transportation network was become compulsory; parking area and dormitory capacity were not sufficient in the Aleaddin Keykubat Campus in which widespread accommodation model was used. In the Faculty of Engineering-Architecture it was detected that physical change was intensified generally at the ground floor of the building, this change led to narrowing in the circulation areas in the building; and the increase in the number of students educated and trained in the faculty reflected on the building envelope physically and caused addition of blocks against the projects., Bu tez çalışması BAP tarafından 11201106 nolu proje ile desteklenmiştir.

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2009, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2009, Tez çalışması, peyzaj planlama ve tasarımı çerçevesinde üniversitelerin sürdürülebilirlik kapsamında yerleşkelerinde uyguladıkları çalışmaların irdelenerek, üniversite başarımı ve sürdürülebilirlik ilişkisinin tespit edilmesini amaçlamaktadır. Öncelikli olarak tez çalışmasının başlığını oluşturan, peyzaj planlama ve sürdürülebilirlik kavramları tanımlanmıştır. Üniversite yerleşkelerinin sürdürülebilir yerleşkeler olarak nitelendirilebilmesi için planlama ve tasarım kararlarında yer alması gereken kriterler, Amerika Yeşil Bina Konseyi (USGBC) tarafından oluşturulan, LEED değerleme sisteminin yerleşke ve benzeri çoklu yapılar için hazırladığı kılavuz çerçevesinde belirlenmiştir. Bu kılavuz çerçevesinde incelenen değerleme kriterleri, ‘arazinin sürdürülebilirliği’, ‘su verimliliği’, ‘enerji ve atmosfer’, ‘iç mekan hava kalitesi’ ve ‘yenilik ve tasarım süreci’ başlıklarını kapsar. Tespit edilen değerleme kriterleri Türkiye’de ve dünyada başarılı olarak nitelendirilen üniversite örnekleri üzerinden irdelenmiştir. Bu çalışma üniversite yönetimlerine internet yolu ile gönderilen anket çalışması ile desteklenmiştir. Tez çalışmasının sonucunda Türkiye’de ve dünyada başarılı üniversitelerin yerleşkelerinin peyzaj planlama ve tasarımlarındaki sürdürülebilirlik uygulamaları, karşılaştırılarak değerlendirilmiş, “üniversite başarımı ve sürdürülebilirlik” ilişkisi tespit edilmiştir., Research study is aimed to determine the relationship between “university performance and sustainability” by exploring the universities’ landscape design and planning strategies about sustainability adopted for their campus sites. Firstly, landscape design and sustainability concepts which underlines the title of the research study are defined. In order to qualify university campus’ sites as sustainable, criterias that need to take place in lanscape design and planning decisions are stated with the contex of LEED aplication guide for “multiple buildings and on-campus building projects” that is published by United States Green Building Council (USGBC). These criterias are entitled; ‘sustainable sites’, ‘water efficiency’, ‘energy and atmosphere’, ‘indoor air quailty’ and ‘innovation in design”. These settled criterias are examined on examples of universities which is qualified as succesful, in the world and in Turkey. Research study is also supported with a questionnaire that has been sent to universities by internet. In the final part of this research study, sustainability strategies in landscape design and planning are compared in the campus site’s of succesful universities, in Turkey and in the world. Finally, the relationship between “university performance and sustainability” is signified., Yüksek Lisans, M.Sc.

Bu tez, üniversite yerleşmelerinin tasarımında, `üniversite-kent ilişkisine dikkatçekmeyi, modern mimari ve kentsel tasarım kavramlarının üniversiteplanlamasındaki yeri ve önemini' araştırmayı amaçlamaktadır. ?Üniversitetasarımının, Modern mimarinin kentsel deney alanı olarak görüldüğü? tezindenyola çıkarak, II. Dünya savaşı sonrasında gelişen kavramlara paralel, Modernmimarinin etkisinde değişim gösteren üniversite yerleşmelerinin planlama vebiçimleme ilkelerini irdelemektedir.Bu tezin ilk dört bölümü, esas hedefe giden bir altyapı çalışması niteliğindedir.Beşinci bölüm, tezin araştırma alanını oluşturmaktadır. Son iki bölüm ise,bulguların derlenmesi, genel sonuç ve tartışmaları içermektedir.Tezin ana strüktürü şöyle kurulmaktadır:Birinci bölümde üniversite kavramı ve tarihsel gelişimi irdelenmekte, tezin amacı,ana teması, araştırma problemleri, genel stratejisi, yöntem ve strüktürü ortayakoyulmaktadır. Ülkemizde üniversitenin çok kısa bir geçmişi olması ve hatta,Batlılı anlamda henüz bir üniversite geleneğinin oluşmadığı düşünüldüğünden,üniversite kavramının oluşum ve gelişim süreçlerine araştırmanın bu birincibölümünde geniş bir yer ayırılmıştır. Bu bölümde, ayrıca, II. Dünya Savaşısonrasında ortaya çıkan yeni kavramlar ve araştırmada model alınanülkelerdeki farklı kurumsal yaklaşımlar irdelenerek beşinci bölüm için bir altyapıoluşturulmaya çalışılmaktadır.İkinci bölüm, tezin araştırma problemini açıklamaktadır. Üniversite-kentselilişkisinin tarihsel olgular ayıklanarak irdelendiği bu bölümde, bu bağlamındaüniversitelerin çeşitlenmesi ve bir planlama problemi olarak üniversite-kentilişkisinin boyutları ele alınmaktadır.Üçüncü bölüm, tezin bakış açısını ortaya koymaktadır. Bu bölümde, modernmimarinin etkisiyle değişen `yerleşme'nin karakteristik özellikleri ele alınarak,`üniversite'nin, modern bir yerleşme biçimi olarak tanımı yapılmakta, çalışmanınkapsam ve kriterleri belirlenmektedir.Tezin kuramsal altyapısını oluşturan dördüncü bölümde, araştırmanın esas ilgialanı olan, `II. Dünya Savaşı sonrası dönemde modern mimari ve kentsel tasarımkavramlarında meydana gelen temel değişimler' ortaya koyulmaktadır. Bubölümün hedefi beşinci bölüme dayanak oluşturmak ve tezin bakış açısınıderinleştirmektir.Beşinci bölüm, araştırmanın temel başlıklarını ortaya koymaktadır. Bu bölümde,ülkesel eğitim modelleri bazında savaş sonrası dönemin kitlesel üniversiteçözümleri irdelenmekte, üniversite yerleşim örüntülerini etkileyen unsurlar analizedilmektedir.Altıncı bölümde, elde edilen bulgular ve üniversitenin tasarımına yönelik temelkavramlar sunulmaktadır. Bunu yaparken, üniversitenin kentsel örüntüsüneyönelik bulgular tartışmaya açılmakta ve bütüncül bir tasarım yöntemi oluşturmadoğrultusunda kentsel tasarım yöntemlerinin kullanılabilirliği test edilmektedir.Yedinci bölüm, elde edilen sonuçlar üzerine genel bir değerlendirmeiçermektedir. Önceki bölümlerde ortaya koyulan ana başlıklar irdelenmektedir. To emphasise the essence of the methodology developed in campus designduring the Post-war era through modern architecture and urban design is themajor approach of this research. In this certain period, there has been anenormous amount of knowledge gathered and experience gained as newmodernist universities being built. This period stands still as a great source ofinformation for architects and urban planners to find new methodologiesdeveloped on planning and form-making in university design.The main structure of this research is as follows:The titles in the prevailing four sections aims to prepare a sub-structure for themain focus of this research which is developed in the fifth section. Last twosections comprises the results and discussions on critical themes gatheredthrough analysis.The first section of this research focuses on `the university as an institution asdeveloped through the history?. A brief historical information is given on thedevelopment and evolution of university as an institution, considering that thisinstitution has a short history in our country. Another aim of this section is to focuson the developments and changes in the role and structure of the universityinstitution facing great challanges after the II. World War. This researchespecially focuses on U.S.A., England, Germany and France, since thesecountries has developed unique institutional profiles in the end of the 19thcentury and became role-models for the rest of the world. It is believed that thisapproach will help to analyse the major changes in the architecture of post-war institution in the fifth section. The aim of this research as well as the maintheme, research problems, strategy, method and structure will be discussed inthe first section.The second section includes the problem statement. Through historical analysis,the major changes in the architectural composition of university buildings inaccordance with their urban relations. Respectively, the planning of universitiesin different scales is discussed.The third section, aims to develop a unique approach for the research area aswell as discuss the context and criterias on this approach. While discussing themajor changes in the design of human settlements with Modern Movement inarchitecture, the definition of university campus is taken as a model of urbanarchitecture.The theoretical discussions on `the changing meaning of Post-war Modernismarchitecture and urban design? are the main themes of the fourth section,aiming to prepare a methodolgy for the analysis made in fifth section, as well asto deepen the approach of this research.The fifth section focuses on the main themes of Post-war campus design andcomprises the analysis of the integral urban approaches in respect to newuniversity modernism, besides the design factors effecting the patterns ofcampus layouts.The sixth section comprises the results and discussions on critical themesgathered through analysis on university taken as an urban model. The patternsof growth and flexibilitiy of different approaches are analysed, while urbandesign approaches are being tested.The last section comprises discussions and propositions on the critical themeswhich are put forward. The problems presented, the intended targets and thegeneral methodology of this research are discussed in this final section. 384

ÖZET Üniversite kampusu planlamalarında en önemli kararlardan biri kampus yerleşim sisteminin seçimidir. Bu noktada çalışma; Kampus yerleşim sistemlerinin tanıtılması, fiziksel planlama ile arasındaki ilişkinin ortaya konması ve sistem seçiminin önemini vurgulamaya yöneliktir. Kampus planlamalarında sistem seçiminin nasıl yapılması gerektiği, tasarım ve fiziksel planlama sürecine hangi yönlerden katıldığı ve nasıl etkilediği araştırılmıştır. Yöntem olarak, öncelikle konunun daha iyi anlaşılması için üniversite ve kampus kavramları üzerinde durulmuş, kısa tarihçeleri, içerikleri ve planlama süreçleri hakkında bilgi verilmiştir. Yerleşim sistemleri örnekleri ile sunularak bir sınıflamaya gidilmiş, böylece her sistem temel özellikleri ve sağladıkları imkanlar yönünden ortaya konmuştur. Belirlenen amaca yönelik olarak, üniversite planlama süreci ile üniversite kampüsleri yerleşim sistemleri önce ayrı ayrı ele alınmış, daha sonra aralarındaki karşılıklı ilişki ve etkileşime dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Buradan hareketle kampus yerleşim sistemi seçiminin, yapılan her türlü ön çalışmanın sonuçlarına bağlı olarak, saptanan hedefler ve eldeki imkanlar da göz önünde bulundurularak yapılması gereği ortaya çıkmıştır. Bu şekilde seçilecek olan yerleşim sistemi, fiziksel planlama aşamasında kampusun işlevlerinin organizasyonunda, kentle ve yakın çevresi ile kuracağı ilişkinin niteliğinde, belirlenen hedeflere bağlı olarak büyüme ve gelişme ihtiyacının ne şekilde karşılanacağında, mimarinin seçiminde, yapı yoğunluğunun belirlenmesinde, yerleşimin arazi ile uyumunda ve daha pek çok konuda rol oynayacaktır. Görülüyor ki, yerleşim sistemlerinin iyi tanınması, fiziksel planlama ile etkileşiminin saptanması, sahip oldukları özellikler ve kullanım olanakları açısından hangi koşullarda tercih edilmesi gerektiğinin bilinmesi, yapılacak planlamanın bugünkü ve gelecekteki başarısı için önem taşımaktadır. Sonuç olarak; kampus planlamalarında yerleşim sisteminin seçimi, fiziksel planlamanın tüm aşamaları kadar önemli ve etkisi dolaylı yada dolaysız olarak pek çok konuda hissedilen bir karardır. Anahtar Kelimeler: Üniversite, kampus, yerleşim sistemi, fiziksel planlama vn ABSTRACT One of the most significant decision of the University Campus Planning process in the choice of the campus layout system. At this point, the purposes of the project are to promote the campus layout systems, pointing out their relation between physical planning and stressing out the importance of system selection. Therefore, the type of system selection in campus layout planning, it's viewpoints of participition to the physical planning process and the influences have been researched. In order to assure a better understanding of the subject, the main method involves the university and campus concepts, providing information about their short history, contents and planning processes. Furthermore, some examples about the layout systems have been give and a classification made, thus demonstrating each system from their viewpoints of examples and opportunities they provide. Due to the specified purpose, the layout systems of University campuses as well as the University planning process have been researched separately and a mutual relation and interaction between those aspects have been determined. From this viewpoint, it is obvious that the choice of a campus layout system should be made in consideration of the targets defined and available opportunities in accordance with any type of pre study process. A layout system that will be selected by this neans will play an important role in many subjects such as the functional organization of the campus at the physical planning stage, the quality of it's relation to be established between the urban and the close environment, means of meeting it's expansion and development needs depending to the targets defined as well as the structural and architectural determination and the land proportion. As a master of fact, factors such as sufficient knowledge about layout systems, determination of its interaction with physicalplanning, knowledge about the best usage conditşons regarding its features and opportunities and the conditions of preference are quite significant for the present and future succes of the planning to be made. Consequently, the selection of layout system in campus planning processes are as important as all stages of the physical planning and a decision whose influence is directly or indirectly apparent in most subjects. Keywords: University, campus, layout system, physical planning vm 97

VI ÖZET Yükseköğretim kurumları toplumların bilinçlenmesi açısından uluslararası platfomlardaki en önemli müesseselerdir. Ülkemizde yükseköğretime verilen değer özellikle 1992 yılında yasalarda yapılan yeni düzenlemelerle artmıştır. Üniversitelerimizin sayılarında kısa sürede belirgin bir artış olmuştur ve 1998 yılı itibariyle sayıları 72'e yükselmiştir. Dolayısıyla bu sürede ciddi bir üniversite enflasyonu yaşanmıştır. Bu yapılanma döneminde tasarlanan üniversite kampüslerinde kullanıcılar tarafından bir takım sorunlarla karşılaşılmıştır. Buradaki en önemli problem özellikle son yıllarda tasarlanan üniversite kampüslerinde belirgin bir bütünlük görülmemesidir. Aynı üniversiteye ait akademik mekanların farklı bölgelerdeki kampüslere dağılmış olması üniversite öğrencilerini belirli bir kampüse dolayısıyla, sosyal kimliğe sahip olma duygusundan yoksun bırakmaktadır. öte yanda bir üniversitede bulunması gereken ana fonksiyon gruplarının bir başka deyişle yeme-uyuma-öğrenme-sosyokültürel ilişkileri geliştirme imkanlarının tek bir kampus içinde çözülememiş olması öğrencilerin ihtiyacı olan 24-saatlik üniversite ortamım sağlayamamaktadır. Bu açıdan var olan bu dağınık kampüsleşme eğilimleri tekrar gözden geçirilmeli ve bu tür yaklaşımlara alternatif tasarım önerileri getirilmelidir. Bir ana kampus alam içinde tasarlanmış olan üniversitelerimizin çoğunluğunda ise gerek seçilen kampus tipolojisinden gerekse uygulanan kampusun büyüklüğünden kaynaklanan problemlerden dolayı bu kampüsler istenildiği gibi etkin kullanılamamaktadır. Genellikle bu üniversite kampüslerinin gelişim şemaları yayaların ideal yürüme standardlarının çok üstünde planlanmışlardır. Dolayısyla kampus binalarının organizasyonunda fakültelerarası ve ana fonksiyon grupları arasındaki mesafelerin ortalama yürüme standardlarına göre uzak olması akademikbirimler arasında diyalog kopukluğu oluşturmaktadır. Kampus alanları kullanıcılar tarafından kolay algılanabilir veya tanımlanabilir olamamaktadır. Böylelikle bir akademik çevrede paylaşılması gereken bilgi iletişimi ve sosyal bütünleşme istenilen düzeyde gerçekleştirilememektedir. Sonuç olarak yukarıda açıklanan tartışmalar ışığında, bu tez çalışmasında kampus mekanlarının kullanıcıların ihtiyaçlarına bağlı olarak nasıl bir dağılım şeması ile biraraya gelebileceğini, ve bunların hangi ulaşılabilirlik kriterlerine göre konumlanabileceğim araştırmak gereği duyulmuştur. IV ABSTRACT a Higher Eucation Councils are the most efficient institutions for the rapid progress of nations on international platforms. They are the leading institutions on development of the countries on science and technology. Turkish Higher Education Council, which give service on different parts of the country since the establishment of Turkish Government is supported by the new changes on the laws after 1992. Following that year there has been a definite increase on the numbers of established universities and by 1998 their numbers have increased up to 72. Due to this rapid increase there has been inflation on university planning process. Consequently during this re-construction period of Turkish Higher Education System some problems are met by the user groups of the newly built university campuses. The most comeaccrossed problem on campus planning in the recent years seems that the universities do not perform a definite unity in their campus settlements. Instead of collecting all the academic programs of a certain university under a major campus site, most of the universities have distributed their academic programs into minor campuses that are separated from each other. Besides that, when the major groups of functions such as resting-feeding- socializing and learning are not designed under a major campus site and they are separated from each other, then the basis of the 24-hour university concept cannot be obtained. Because of this situation the present trend on establishing scattered campuses for a proposed university should be investigated from the beginning and alternative university models should be developed for these problematic universities. On the contrary, among the existing Turkish Universities that are established under a major campus site most of them, either related to their selected campuspattern or to the largeness of the selected campus site, are not used effectively as it is desired by the students. Generally these university campuses' development schemes are planned above the average walking distances of pedestrians. So, in most of their land-use plans the accessibility distances between the major groups of functions and between the relative academic spaces usually exceed the defined average walking standards for pedestrians. As a result students have difficulties on the perception and orientation of the campus spaces. They cannot share information with others easily, social unification does not occur and students lack of their social identities on belonging to a certain community. On behalf of these discussions made, it is required to analyze the design process of campus settlements in relation with the requirements of the campus users. It is tried to analyze the alternative models of various land-use plans on the basis of the accessibility criteria in order to create livable campus environments. 247

İvmesi her geçen gün artarak devam eden, ülkemizdeki üniversiteleşme süreci bir çok yönden bu konunun üzerinde durulması gereğini ortaya koymaktadır. Yapılarının karmaşıklığı, ülke hayatındaki önemi ve yüksek maliyetleri bu nedenlerden bazılarıdır. Yeni bir üniversitenin doğuşu uzun yıllar içinde gerçekleşen büyük ve önemli, ekonomik ve toplumsal bir olaydır. Kurulacak üniversitelerin amaçlan, ülke, bölge ve kent içindeki yerlerinin seçimi, arazinin belirlenmesi, üniversitenin genel karakterinin ve büyüklüğünün saptanması, organizasyonel yapısının düzenlenmesi ve dolayısıyla mimari taşanına esas olacak programların yapılması, gelişme nitelik ve kriterlerinin belirlenmesi, tasarım genel kararların alınması gibi bir çok önemli aşamadan geçmesi gereken bir sürecin önemi açıktır. Üniversite kavramının genel tanımlan, dünyada üniversitelerin ortaya çıkış nedenleri, ilk üniversitelerin yerleri, bu üniversitelerin organizasyonel ve fiziksel yapılan üzerinde durulmuştur. Kampus planlamaları ile kent planlamaları arasındaki ortak noktalar araştınlırken; plancılara ve tasarımcılara yardımcı olabilecek kavramlar açıklanmıştır. Ayrıca bir üniversite kampusunun barınndırması gereken aktiviteler ve bu aktivitelerin organizasyonu tabloların da yardımıyla tanıtılmaktadır. Üniversite kampüslerinin fiziksel planlama sürecinin açılımı yapılmış, süreci oluşturan her bir basamak irdelenerek projelendirme aşamasına ulaşılması için alınması gereken kararlar üzerinde durulmuştur. Büyüme ve esneklik kavranılan detaylı bir biçimde incelenmektedir. Büyüme ve esneklik yeteneğinin, üniversite kampüsleri gibi sürekli bir dinamizme sahip olan eğitim binalarında aranması gereken en önemli özellik olduğu vurgulanmıştır. Bu özelliklerin nedenleri ve sonuçlan üzerinde durulmuştur. Aynca, kampüslerin yerleşim sistemlerinin ve kampus dokusunun seçiminin daha önceki bölümlerde açıklanan kavramlar açısından ne derece önemli olduğu vurgulanmaktadır. Dünyada bu konuda yapılan çalışmalar sonucu belirlenen kampus yerleşim sistemlerinin genel tanımlan yapılırken açıklanan diğer kavramlar açısından da bu sistemlerin avantajları ve dezavantajları sunulmaya çalışılmıştır. Yerleşim tiplerine en uygun örnek kampus planlan verilerek, açıklamalar bu planlanlar üzerinde yapılmıştır. Yukarıda belirtilen tasarım öncesi süreçte, mimarların doğrudan verebileceği kararlar sınırlı sayıdadır. Buna rağmen başarılı bir sonuca ulaşılması, mimarların da bu süreç içinde etkin görevleriyle mümkündür. Üniversite kampüslerinin planlamasını ve tasarımını belirleyecek etkenlerin çok farklı boyutlarda ve değişken olmaları nedeniyle planlama ve tasarım sorumlularına belli kalıpta reçeteler sunmaktansa, konuyla ilgili sorunlar belirlenmeye çalışılmıştır. Belirlenen bu sorunların yukarıda açıklanan görüşler doğrultusunda ilgililer tarafından tartışılmasının daha yararlı olacağı düşünülmüştür. Çünkü üniversiteler çok uzun süreler yaşayacak büyük, eğitim ve kültür kurumlarıdır. Ancak bu kurumların planlamasını ve tasarımını etkileyen yukarıdaki kavramlar değişkendir. İşte bu nedenle belki de üniversite kampüslerinde aranması gereken en önemli özellik büyüyebilirlik ve esnekliktir. Ancak bu özellikleri bünyesinde barındıran üniversite kampüslerinin değişmelere ayak uydurarak güncelliğini koruyabileceği vurgulanmaya çalışılmıştır. The quality and numbers of universities in our country are increasing with an increasing acceleration day by day shows that we have to pay attention and spend more time and effort on this issue. Some of the reasons are the complexity of their structure, their importance on country's life and high costs. Everything from a classical education to the acquisition of the simplest non-intellectual skills has found a place in the educational structure that stretches from great universities and traditional colleges to teachers' colleges. Technology, urbanisation, international causes and national ambitions have led people as a society to give a special place to higher education. Whether as a requirement for survival or simply as a means to the next plateau on to which a maturing civilisation must scramble, we have to commit ourselves to using colleges and universities for training all our professionals, conducting much of our pure research and providing the main body of community, slate and national leadership. This idea have to be a priority and the most important principle to deserve to be a contemporary nation in the following centuries. Building a university is a very big and important, economic and social fact that has been converted into a reality. The physical forms which house the process of higher education are sell' evidently important. Building a university is a very big and important, economic and social fact that has been converted into a reality. The importance of the planning development process of a new establishing university is a clear fact. And the steps of this process have to be mentioned and studied in details. This process consists of those steps; the objective of the university, selection of the settlement place in the country, region, and city, determining the general character and enlargement of university, making the programs as a basis for university, determining the quality and criteria of development, and making the general design decisions. The size of the problem we face in designing these facilities is not common knowledge. Success will be achieved with the cautious studies during the process. And we know that institutions are long-lived. How well the planners and designers meet the lask will be the measure by which posterity will judge themselves. These will show the level of success. Before the above mentioned design process, the decisions applied by architects are in limited quantity. I lowever to get a good result is due to pro-active tasks of architectsin this process. For this reason; evaluating the issues concerning above facts and concepts, submitting the results arose with the campus design to the architects are in the core of the topic. Physical plans must be both general and specific; they must be concerned with immediate requirements as well as long-range considerations; they must cover the campus and environs as well as specific building sites; and they must implement today's educational goals while at the same time encourage if they can, but not hinder, new objectives. Plans -as an instrument by which the campus administration can make good decisions- should reflect the institution's point of view on land-use development, incorporate the widest range of opinions to reasonable alternatives. Plans should aid the architect in successfully completing his commission, give design form to the entire campus, serve as symbol for friends alumni to support emotionally and financially. Plans must be practical and plans must be imaginative. So broad and encompassing a view indicates further need for making full distinctions between kinds of physical plans. The elements of good planning are fairly well known; a body of information sufficient for the undertaking and as broad a participation as possible in the process of planning. The former comprises all serviceable data from which the future can be constructed. The latter is essentially that commonwealth of effort necessary to finding and supporting a consensus of what the future should be. Within this framework there are divergent approaches today to campus planning. But it is encouraging to note general agreement that planning can bridge the gap between the past and what is to come, translating enterprise into reality. In this thesis; the problems of higher education and universitilization process are scanned and explained in the circumstances of Turkey. However the current education and higher education systems in Turkey are originated from European and American systems caused the necessity of examining the rising and evolution of university idea. Another objective in this thesis is to suggest ways and means by which the development of university campuses can be controlled, so that functional goals can be aesthetically expressed with least compromise to the past, the present and the future. There are many examples and concepts about universities and campuses among the chapters of this thesis but it is a fact that higher education can not be so easily categorised. This thesis essentially attempts to establish a base of departure so that each institution, each planner, each designer might find an individual solution appropriate for the particular problem, as well as general solutions for general problems. But it has to be mentioned that these arc not the only way or the only solution and also a common receipt can not be given or accepted in planning and designing any project especially in this subject `university and campus planning and designing`. XIH oo K « t, O H S O s- p. H H X O- KT £2 E 6 O..55 :?>.1 ı ı 'g - o. S T il! `s -8.1 « S. 8 «a s 1 § »i T^ * I* 2 g i İli 8 I O oı S 00.İl.s -I -Sill ^.8İJ8İAİ-8. 1.8 1 1 S-a 1 8 İİJJUM.8 Q o S 85 o. a. S o. I XIIIn the first part of the thesis; the aim of the subject, its concept and its methods used in order to teach the aim and the importance of the higher education has tried to be explained. Besides the purposes of higher education in the following century and its active influence for the future of the countries are indicated. Basically in these general conditions the formation of our higher education, its policies and the policies that have to be taken lor the future are mentioned. In the second part; the general definition of the universities, the places of the first universities and their organisational and physical structure arc defined. Also the evolution of universities is tried to be explained during the process, starting from the first established universities till today's contemporary universities. And also, presenting a broad view of how campuses are being developed and how present techniques might be sharpened for better results are given. Although the first universities were settled in the city centres, their enlargement by the time forced them to move to the bigger areas out of the cities. The reasons behind this fact are presented in details with its all advantages and disadvantages when the city campuses are explained due to today's circumstances. All the above mentioned issues are approached according to Turkey's higher education system beginning with Ottoman education constitutions called 'medrese'. For this reason, it is necessary to mention the physical and structural development of education constitutions `medrese' existing in Anatolian before the law of Union In Education called 'Tcvhid-i Tedrisat' -based upon the higher education system in Europe in those days- was accepted in the first years of Turkish Republic. At the end of this chapter, the reformation of higher education system in Turkey is explained with the Turkish Republic Revolutions after the I. World War. In the fourth chapter; the phases of physical planning process of the university campuses are clarified and all the phases of the process are defined in details for the designing process. The main issues of this process - pre-programming. schematic development plan, selection of the area and preparation of decisive development plan- are defined. The contents of this chapter are arranged in a chronological order; firstly making the decisions about the aim. place, population and the inner structure of the university, and the using these decisions to form the campus design process raising this require program up to the third dimension. In the fifth chapter; the development and flexibility concepts which were took place many limes in the previous chapters are defined in details. And it is emphasized that the development and flexibility capability are the most important properties that must lake place in the higher education constitutions which have a lasting dynamism. Allthese properties, the reasons and the results of these properties are specified in this chapter. In the sixth chapter; the importance of the settlement system of the city campuses and the selection of campus tissues due to the concepts explained in the previous chapters. And the six different types of campus settlement systems which are specified as a result of the studies in these concepts of these six systems. So all the advantages and disadvantages are specified due to all those concepts. As a result the most qualified settlement plans and using schemas of these six settlement plans are shown to make easy to understand these systems. In the final chapter; because of having so different dimensions and being variable of the factors that define the university campus plan and design only the related problems are clarified and explained instead of giving common and predefined receipts for the campus designs to the planners and designers. 159

ÖZET Üniversite kampüsü planlaması, birçok eylem ve unsuru bir arada barındıran bir fiziki yerleşimin tasarlanmasıdır. Üniversite gencin geleceğinin yönlendirildiği, şehir için de kültürel, bilimsel ve sportif faaliyetlerin yapıldığı bir yerdir. 20. yüzyılda, yüksek öğrenim, kültürlerin birbirinden etkilendiği ortak bir zemin oluşturmuştur. Üniversite eğitim çevresinin belirli bir kimlik kazanması, üniversitenin bir kampus planlaması olarak tasarımındaki başarıyla yalandan ilgilidir. Üniversite kampüsleri tasarımı için bir katkıyı amaç edinen bu çalışmada; `Üniversite Kampüslerine ait yerleşim planları` incelenerek elde edilen başarı kriterleri doğrultusunda, yol gösterici olabilecek ana ilkeler elde edilmiştir. Bu tez kapsamında, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kampus Planlaması bir `case study` (Olgu değerlendirilmesi) olarak ele alınmış, kampus tasarımı ana ilkeleriyle karşılaştırılarak incelenmiştir. Çalışma yedi bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm `Sorunun Belirlenmesi`, `Çalışmanın amacı` ve `Çalışma Yöntemleri` alt bölümlerini içeren `Giriş` bölümüdür. Üniversite ve Kampus çevresinin bir tanımı ve Üniversitelerin Kampus olarak tasarlanmasını gerektiren sorunlar ortaya konmuştur. ikinci bölümde 20. Yüzyıl boyunca, dünyada ve ülkemizde kampus tasarımının gelişiminin kısa bir geçmişi araştırılmış ve yine dünyadan ve ülkemizden bazı kampus tasarım örnekleri incelenip başarı kriterleri saptanmaya çalışılmıştır.Üçüncü bölümde; üniversite fiziki çevresinde insan gereksinimleri incelenmiştir. Bu gereksinimler insan davranışları gereksinimleri, eğitim, araştırma, sağlık, eğlence, yemek ve spor ihtiyaçları olarak ele alınmıştır. Dördüncü bölümde; üniversite kampüsünün fiziki yapılanması ana ilkeleri araştırılmıştır. Kampus arazi kullanımı, altyapı, bina yerleşimleri, işlevsel düzenlemeler, dolaşım ağı ana belirleyicileri incelenmiştir. Beşinci bölümde; görsel kampus tasarım ilkeleri olarak, imaj, stil, estetik değerler, simgeler (landmarks), malzeme, peyzaj (landscape) kavramları irdelenmiştir. Altıncı bölümde; üniversite kampüslerinde bazı tasarım şemaları üzerinde durulmuştur. İncelenen tasarım şemaları doğrusal, merkezi, doğrusal ve merkezi olmayan, moleküler, gruplama ve bölgeleme (zoning) düzenlemeleridir. Yedinci bölümde, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kampüsü, üniversite kampüs planlamasının ana ilkeleriyle karşılaştırılarak irdelenmiş ve İzmir Yüksek Teknoloji Yerleşim planı üzerinde geliştirilen iki öneri ile tartışmalar son bulmuştur. Sonuç olarak, daha nitelikli üniversite çevreleri yaratılması için tasarımda dikkat edilecek unsurlar belirlenmiştir. V ABSTRACT University Campus Planning is designing a physical environment which contains various functions and elements. University is a place where the young orients for future and also cultural, scientific and sportive activities take place. In the 20th century, the higher education has become the common acculturation. The characterization of the environment is closely related with the success of the campus design. Some examples of university campus site plans are evaluated here with a goal of formatting living campus planning. Main criteria are obtained after the evaluation of the successful samples. In this thesis, Izmir Institute of Technology campus is considered as `a case study` to investigate. This campus planning is compared with the main ideas of campus design. This thesis in the Department of Architecture contains seven chapters. The first chapter is the Introduction chapter which involves the `Definition of the Problem`, `Purpose of the Study` and `Methods of the Study' It contains the definition of campus design and the problems which expose the necessity to design each university as a campus. In the second chapter the development of campus design in the world and in Turkey throughout the 20th century are examined. And the examples of campus design site plans from Turkey and the other countries are investigated and their success according to criteria of campus design are determined.VI In the third chapter, human basic needs in a university physical environment are examined. These needs include human and behavioral needs, physiological, sociological and psychological needs, and requirements for education, research, health, recreation, food service and sports. In the fourth chapter, physical structure for a university campus is discussed. The main criterias are determined such as campus landuses, infrastructure, building locations, functional arrangements, circulation networks. In the fifth chapter, the visual (architectural) criteria for campus design such as image, style, aesthetical values, landmarks, materials, landscapes are investigated. Some approaches for campus design are studied in the sixth chapter. These are linear, centralized, non-linear and decentralized, molecular and grouping-zoning organizations. In the seventh chapter, İzmir Institute of Technology campus is investigated as `a case study` comparing with the main criteria of university campus planning and finally two proposals are developed for the site plan of Izmir Institute of Technology. Finally, the elements to pay attention while creating more quantified university environment in design are defined and determined. 166

Bu çalışmanın temel amacı; eski ve yeni üniversite kampüslerinin mekân analizlerini yapacak bir sistem oluşturmaktır. Araştırmaya, Türk yükseköğretiminin tarihsel gelişimi ve Cumhuriyet sonrası yaşadığı gelişme ve değişime değinilerek, yükseköğretim yapılarının sahip olması gereken niteliklerle başlanılmıştır. Kavram olarak üniversitenin ifade ettiği anlam ve amaçlara değinilmiş Batı ve Türk yükseköğretiminin tarihsel gelişimi ile günümüz üniversitelerinin fonksiyonları üzerinde durulmuştur. Çağdaş üniversite planlaması ve bu planlamada son derece önemli olan Erişilebilir / Tanınabilir / Algılanabilir Çevre, Yaya Ölçeği, Yayalar Kampusu, Esneklik / Uyabilirlik / Belirsizlik, Değişme / Büyüme / Gelişme, Programlama / Planlama, Organizasyon gibi kavramlar tanıtılmıştır. Medrese ve Külliyelerin mekânsal analizleri, statik, bitmiş yapı özelliklerinin aydınlanabileceği kriterlerle yapılmıştır. Sahip oldukları tasarım ilkeleri ve bu yapılardan yararlanabilme yollarının olup olmadığı, tarihsel süreklilik açısından tartışılmıştır. Çağdaş üniversite kampüsleri; Soyutlaştırılmış kampus büyüme tipi, Kampus büyüme tipi, Akademik alan büyüme tipi, Taşıt-yaya ayırımı, Yaya ölçeği gibi günümüz üniversite kampüslerinin dinamizmini belirleyici nitelikleri ve üniversite kampüslerinin fonksiyonel alanlar açısından mekânsal analizleri yapılmıştır. Böylece medrese ve külliyelerin fiziksel yapı ve eğitim modeli arkasındaki toplumsal yapı belirlenmiştir. Bunları besleyen değerler tarihsel süreç içinde incelenmiştir. Çağdaş üniversite kampüslerinin eğitim-öğretim, araştırma ve diğer fonksiyonlarını yerine getirmesindeki beklenen performansı tartışılmıştır. Medrese ve Külliyelerin statik yapıları nedeniyle günümüz ihtiyaçlarına tam anlamıyla cevap veremeyeceği, ancak modüler mekan özellikleri ile günümüz tasarımlarına ışık tutacak özelliğe sahip olduğu, kamusal ve kişisel mekanlar arasında kesin ayırımlar taşıdığı sonucuna varılmıştır. Çağdaş üniversite yerleşkelerinde yapılan analiz çalışmalarında ise farklı fonksiyonel alanların farklı değişim modelleri gösterdiği, tasarım çalışmalarında bu özelliklere dikkatin daha da vurgulanarak devam etmesi gereği ortaya çıkmaktadır.Anahtar Kelimeler: Medrese, Külliye, Üniversite, Kampus, Planlama, Mekânsal Analiz. The principle aim of this research project is to investigate old and modern university campuses by taking into account different design factors. There were several changes in the higher educational system in the Turkish Republican period. There were needs for new building systems for the new concept of the higher educational system. As the beginning of the study historic developments of the higher educational buildings are investigated and examples are given from Turkish- Islamic as well as Western higher educational institutions. Contemporary planning concept of the universities were introduced. Some these important planning concepts are discussed in lenght such as perceptional environment, pedestrian scale, pedestrian campus, flexibility, uncertanity, modification, growth, programming, planning and organization. Spatial analysis of the Medresse and Külliyet (campus) were done for the explanation of their static building characteristics. The design principles and utilization of these historic built environments were discussed. Dynamics of the contemporary university campuses, their design principles and their spatial analyses have done from functional usage, academic development areas, separation of pedestrian walkways etc. point of view. Therefore, social structure behind the Medresse and the Külliyet's pyhsical formation and the educational model were defined. The values that are supporting the Medresse system has been examined. Expected performance discussed for advancement of educational, reserch and other activities.Keywords: Medresse, Külliyet, University, Campus, Planning, Spatial analysis. 219

ÖZET Tarihi geçmişi Ortaçağ'a kadar dayanan üniversiteler kuruldukları yıllardan günümüze kadar geçirdikleri sürede devamlı değişikliğe uğramışlardır. Bazıları şehri etkilerken, yani şehrin gelişmesini yönlendirirken, bazı üniversiteler de şehrin hızlı büyümesine karşı koyamayarak şehrin dışına itilmişlerdir. Üniversitelerin Kent dışında kampus şeklinde kurulması üniversiteleri yeni mekanlarında kendilerini özelleştirme imkanını doğurmuştur. Türkiye'de ise şehir merkezinin dışında kurulmuş olan ve kullanıcılarının bütün günlük ihtiyaçlarını, öğretim ile birlikte vermeyi amaçlayan kampuslara kullanıcılar tarafından olumlu bakıldığı söylenememektedir. Türkiye'deki kampuslardan araştırma için seçilen üç kampusa (Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampusu, Bil kent Üniversitesi Kampusu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kampusu) bakıldığında bazı sorunlarla karşılaşıldığı görülmektedir. Bu sorunlar, üniversite çekirdeğinin oluşturulduğu planlamadan, yaşama geçilen uygulamaya kadar geçen sürecin içinde meydana galen eksiklerden, mali kaynak bulunamamasından kaynaklanmaktadır. Bu eksiklerin olmaması için, planlama, programlama, tasarım aşamalarının ve bu aşamalardan üniversite kampusunun yüklendiği işlevleri (çalışma, barınma, dinlenme ve rekreasyon-ulaşım) kentle ve kentteki faaliyetlerle ilişkisinin belirlenmesi gerekmektedir. Kampusların kurulma amaçlarından en önemlisi olan, kentte rekreasyon imkanı sağlayan alanların, açık ve yeşil alanların, yok olması; üniversitelerin kentleşme hızına karşı koyamaması dır. Bu araştırma, kampusların çevre tasarımlarını, oturma, dolaşma, çalışma, spor alanları, kentsel möble ve zemin kaplamaları ile plantasyon çalışmaları hakkında bilgi vermekte ve öneriler getirmektedir. IV- SUMMARY Universities with a historical past going as back in history as Middle Age have continuously been under transformation in the time beginning from the years of establishment till nowadays. While some having their effects on the city other universities have developed outside the city not being able to resist against the fast growth of the city. The establishment of universities as campuses outside the cities has created universities the mean for the privitization themselves. However, in Turkey it cannot be said that the campuses established outside the city center and meeting the all the daily needs of the users together with education, are evaluated positive. When three campuses (Hacettepe University Beytepe Campus, Bilkent University Campus, Middle East Technical University Campus) selected for research among the campuses in Turkey are examined it is seen that there are some problems. These problems are being originated from the planning which university nucleus has been formed up to the lacks occuring in the process till the application passed into the practice of life, from the lack of financial source.In order to avoid from these lacks, it is necessary to determine the planning, programming, design stages and in these stages, the relations of the functions which university campus has undertaken (Study - Lodging - Resting and Recreation - Transportation) with city and the activities in the city. The most important of the purposes of establishment of the campuses is the diminishing of the open and green areas which provede means for recreation; and that universities cannot resist against the fast urbanization rate. This research gives information and makes proposals about the environment designs of the universities, sitting, walking, study, sport areas, urban furniture and base coverings and plantation works. 219

ÖZET HARRAN ÜNİVERSİTESİ KAMPUS PLANLAMASI AKANSEL.Merve YÜKSEK LİSANS TEZİ.Mimari ık Bölümü Tez Danışmanı : Prof.Dr. En i s KORT AN Şubat, 1991, 134 Sayfa Yüksek öğrenim Kampüs'ü Planlamasını, kampus içinde yer alan değişik disiplin ve aktivitelerin, birbirlerinden farklı ve tezat taleplerinde,' maksimum dengeyi sağlayabilecek bir fiziksel dokunun amaçlanması olarak tarif ediyorum. Bu çalışmada Güneydoğu Anadolu mahalli karakteristiklerine sahip bir yörede-Şanlıurfa 'da Güneydoğu Anadolu Projesinin tamamlayıcı bir elemanı olarak, ekonomik, endüstriyel, sosyal ve kültürel yönden rasyonel özellikler getiren bir kampus planlama modeli tasarımını tez konusu olarak seçmiş bulunuyorum. Birinci bölüm planlamaya ilişkin olarak Anadoluda yüksek eğitimin tarihsel gelişimini içermektedir. ikinci ve üçüncü bölümler Harran üniversitesi kampusunun gerçekleştirileceği Güneydoğu Anadolu Bölgesinin ve Şanlıurfa ilinin halihazır durumunu, rnakro ölçekliplanlama ve gelişme özelliklerini içermektedir. Dördüncü bölüm üniversitenin yer alacağı Harran ve Urfa bölgesinin geçmişte bilim dünyasında sahip oldukları yeri ve tarihi geçmişi içermektedir. Beşinci bölümde, kampüslerin oluşturulmasında etkin olan programlama ve tasarım kriterlerine değinilmekte ve var olan kampüsler ortak noktalara göre sınıflandırılmaktadır. Son bölümde ise yapılan araştırmaya göre bir senteze ulaşılmakta, Harran üniversitesi kampusunun tasarımında etkin olarak kriterler belirlenmekte ve bu kriterlerin tasarım içinde nasıl ele alınarak sonuçlandın ldıgı anlatılmaktadır. Ana tasarım belirliyicileri projeye ilişkin olarak vurgulanmaktadır. Anahtar kelimeler: Yeniden yapılanma, yeni kavramsal disiplin, yeni yapısal denge, yeni fiziksel doku. vı ABSTRACT NEW HARRAN UNIVERSITY PLANNING AKANSEL, Merve M.Arch. in Architecture Supervisor : Prof. Dr. Enis KORTAN FEBRUARY, 1991 134 Page I define University campus planning as the creation of a physical structure where various disciplines and activities with different and opposite demands are in a maximum balance. Higher education takes its place in high academic level and its aim is to provide specialization on a definite subject and to contribute to universal and contemporary progress. I have chosen the design of a model campus planning in Şanlıurfa Province within the Southeast Anatolia Region as my thesis subject. This study, as a complementary element for the Southeast Anatolia Project, covers rational characteristics in relation to economic, industrial, social and cultural respects. In the first part, the historical development of higher 1X1education in Anatolia has been analysed in relation to planning. The -second and -`the third parts elaborate on the existing aspects, planning and development characterictics of the Southeast Anatolia Region and the Şanlıurfa province in macro scale. The forth part covers the history of Harran and Şanlıurfa province and their place in the world of science in history. The fifth part elaborates on the programming and desing criteria that are efficient in campus planning. The existing campus schemes are classified according to their common characteristics. In the final part a synthesis is reached in the light of.the research. The design criteria of the Harran campus planning project are determined ' and the conceptions formed in the synthesis are explained. The main design determinants are underlined in relation with the designed project. ^ Keywords: New structure, New Conceptual Discipline, New Structural Balance, New Physical Pattern. SCIENCE CODE: 601.01.01 601.01.02 IV 134