Search

Bu tez çalışmasında konvekse yakın harmonik fonksiyonların yeni alt sınıfları incelenmiştir. Çalışma beş bölümden oluşmaktadır. Birinci ve ikinci bölümde, tezin amacı, kapsamı ve çalışmada kullanılacak olan temel tanım ve teoremler verilmiştir. Üçüncü bölümde, ele alınan konu ile ilgili bazı çalışmalar incelenmiştir. Dördüncü bölümde, ikinci ve üçüncü mertebeden diferensiyel eşitsizlik içeren harmonik fonksiyonların yeni alt sınıfları tanıtılmıştır. Bu sınıfların konvekse yakınlığı, katsayı sınırları, büyüme tahminleri gibi bazı özellikleri elde edilmiştir. Ayrıca, bu sınıfların konveks birleşim ve konvolüsyon özellikleri elde edilmiştir. Son olarak, bu sınıflara ait Gauss hipergeometrik fonksiyonu içeren harmonik polinomlar oluşturulmuştur. Beşinci bölümde, çalışmada elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir. In this thesis, new subclasses of close-to-convex harmonic functions are investigated. The study consists of five chapters. In the first and second chapters, the aim and scope of the thesis and the basic definitions and theorems that will be used in the study are given. In the third chapter, some studies related to the subject discussed are examined. In the fourth chapter, new subclasses of harmonic functions containing second and third order differential inequalities are introduced. Some properties of these classes, such as close to convexity, coefficient bounds, and growth estimates are obtained. In addition, convex combination and convolution properties of these classes are obtained. Finally, harmonic polynomials involving Gaussian hypergeometric function belonging to these classes are construted. In the fifth chapter, the results obtained in the study are evaluated.

Osmanlıdöneminde Türkçe kelimelerin madde başı yapıldığı ikinci lügat bugüne kadarkeşfedilmemiş Mir’atü’l-Müşkil adlı sözlüktür. Sözlük, bu yönüyle yanlışolarak Osmanlı döneminin ilk etken karakterli sözlüğü olarak bilinenŞeyhülislam Mehmed Esad Efendi’nin Lehcetü’l-Lügat adlı eserinden deönce gelir. Türkçe-Arapça-Farsça üç dilli bir sözlük olarak tertip edilen eser,on yedinci yüzyılın ünlü şairi Osmanzâde Ahmed Tâib’in kaleminden çıkmıştır.Yaşadığı dönemde “reîs-i şâirân” unvanıyla anılan Osmanzâde Ahmed Tâib’inmüellefatı arasında bu isimle bir sözlüğün bulunduğuna kaynaklardarastlanmamıştır. Mir’atü’l-Müşkil, Osmanlı dönemi Türk sözlükçülüğününikinci etken sözlüğü olması yanında Osmanzâde Ahmed Tâib’in bilinmeyen eseriolarak da önem arz eder.GerekTürk dili gerekse Türk edebiyatı tarihi açısından kıymeti yüksek olanMir’atü’l-Müşkil ilk kez bu çalışmayla tanıtılmıştır. Makalede eserin adı,müellifi, telif tarihi, nüshası, düzenlenişi ve Türkçe söz varlığı hususundabilgiler verilmiş ayrıca eserin mukaddimesinin yazı çevirimi sunulmuştur.

ÖzOsmanlı dönemi Türk sözlükçülüğü, 17. yüzyıla kadar madde başlarıArapça ve Farsça, açıklama ve karşılıkları ise Türkçe olan edilgen karakterlisözlüklerle temsil edilmiştir. Osmanlı Türkçesi döneminde on yedinci yüzyılakadar madde başları Türkçe olan bir sözlüğe rastlanmaz. İlk kez, İbrahimMiskin’in 10 Safer 1075 tarihli Elfâz-ı Türkî-Farsî adlı sözlüğünde, Türkçemadde başları ile karşılaşılır. Bu sözlüğü 18. yüzyılda sırasıyla OsmanzâdeAhmed Tâib’in Mir’âtü’l-Müşkil, Şeyhülislam Mehmed Esad Efendi’ninLehcetü’l-Lügat ve İbrahim Vedîd’in Cevâhirü’l-Elsine isimli sözlükleri takipeder. Osmanlı Türkçesinin etken karakterli dördüncü sözlüğü olanCevâhirü’l-Elsine bu makalenin konusudur.Makalede Cevâhirü’l-Elsine tüm yönleriyle tanıtılmaya çalışılmıştır.Zira tarihî kıymeti yüksek olan bu sözlük hakkında kaynaklarda oldukça sınırlımalumat verilmiştir. Bu çalışmada eserin adı, yazılış tarihi, müellifi, bölümleri,nüshası, sözcük dağarcığı, bazı imla ve dil hususiyetleri hakkında eldekiyegâne nüshasından hareketle edinilen bilgiler sunulmuştur. Ayrıca eserinmukaddimesinin yazı çevirimi yapılmış ve el yazması nüshadan birkaçsayfanın görüntüleri makaleye eklenmiştir.Anahtar Kelimeler: Cevâhirü’l-Elsine, Osmanlı Türkçesi, SözlükçülükAbstractTurkish lexicography of the Ottoman era was represented until 17'th century bypassive dictionaries including Arabic and Persian lexical entries also Turkish remarks andmeanings. Any dictionary including Turkish lexical entries had not been written until 17thcentury in the Ottoman Turkish period. The first dictionary including Turkish lexical entriesin the Ottoman Turkish period is Alfaz-i Turkî-i Fârsî written by İbrahim Miskîn on 25Safar 1075. In the 18th century, Osmanzade Ahmed Tâib's Mir'ât Al-Mushkil, Shaykh al-Islam Mehmed Esad Efendi's Lahjat al-Lughat and İbrahim Vedîd's Jawahir al-Alsina followedthe dictionary, respectively. The topic of this article is Jawahir al-Alsina which is thefourth active dictionary of the Ottoman Turkish period.In the article, Jawahir al-Alsina has been tried to be introduced with all aspects.There is restricted information in resources regarding this important dictionary. In this paper,acquired information with reference to the unique manuscript copy about the name, theauthor, the chapters, the manuscript copy, the vocabulary and the grammatical features ofJawahir al-Alsina have been presented. Furthermore, the preface of Jawahir al-Alsina hasbeen transcribed and the images of the several pages of the manuscript copy have been addedinto the article.Keywords: Jawahir al-Alsina, Ottoman Turkish, Lexicography

First Turkish nazire for Nizâmî’s Makhzan al-Asrar was written by poet Haydar Tilbe. Haydar Tilbe, who wrote a nazire for Makhzan al-Asrar with the same name and meter, was a Chagatai poet from the pre-classical period. Main subject of this study is the lost copy of Makhzan al-Asrar written by Haydar Tilbe in Chagatai (Turkic), which was transcribed with Uyghur letters by Ali Şah Bahşı. The study consists of an introduction and two main parts. The abovementioned main topic is discussed in the second part of the study. Before discussing the main topic, the study provides a general information about the Persian poet Nizami Ganjavi, his works and his masnavi Makhzan al-Asrar, and his influence on Turkish literature. As the first reflection of such an influence, Haydar Tilbe’s nazire Makhzan al-Asrar is examined in the first part of the study in terms of form, content, writer and the copies. The study introduces a copy written in Arabic letters which has never been mentioned in the publications on Makhzan al-Asrar before. Dedicated entirely to the copy by Ali Şah Bahşı, the second part provides a detailed description of the copy. Then, orthographic features of the copy are explained and its first part is transcribed with respect to the aforementioned writing points. The conclusion and evaluation parts present the findings and assessments made throughout the study. Also, photos of some pages from the copy are attached to the end of the study., Nizâmî’nin Mahzenü’l-Esrâr’ına Türkçe ilk nazire Haydar Tilbe adıyla tanınan şair tarafından yapılmıştır. Mahzenü’l-Esrâr’a aynı ad ve vezinle nazire yazan Haydar Tilbe klasik öncesi dönem Çağatay şairidir. Haydar Tilbe’nin Çağatayca kaleme aldığı Mahzenü’l-Esrâr mesnevisinin kayıp olduğu bilinen ve Uygur harfleriyle Ali Şah Bahşı tarafından istinsah edilen nüshası, bu çalışmanın temel konusudur. Bu çalışma bir giriş ve iki ana başlıktan oluşur. Yukarıda ifade edilen asıl konu çalışmanın ikinci bölümünde ele alınmıştır. Asıl konuya geçilmeden önce çalışmanın girişinde, Fars edebiyatı şairi Nizâmî-i Gencevî, eserleri, Mahzenü’l-Esrâr mesnevisi hakkında genel bilgiler verilmiş ve Türk edebiyatındaki tesirine değinilmiştir. Bu tesirin ilk yansıması olan Haydar Tilbe’nin Mahzenü’l-Esrâr isimli naziresi, çalışmanın birinci kısmında şekil, içerik, müellif ve nüshaları bakımından ele alınmıştır. Burada daha önce Mahzenü’l-Esrâr üzerine yapılan yayınlarda hiç bahsedilmeyen Arap harfli bir nüshası da tanıtılmıştır. Bütünüyle Ali Şah Bahşı nüshasına ayrılan ikinci bölümde, öncelikle nüshanın çok detaylı bir tavsifi yapılmıştır. Ardından nüshanın yazım özelliklerinden bahsedilmiş ve ifade edilen yazım hususları dikkate alınarak nüshanın ilk bölümünün yazı çevirimi yapılmıştır. Sonuç ve değerlendirme kısmında çalışma boyunca ulaşılan kanaatler ve tespitler ifade edilmiştir. Nüshadan bazı sayfaların fotoğrafı çalışmanın sonuna eklenmiştir.

Bu tez çalışması dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; çalışma hakkında özet bilgi verilmiştir. İkinci bölümde; diğer bölümlerde kullanılacak olan bazı tanım ve teoremler verilmiştir. Üçüncü bölümde; sabordinasyon ile tanımlanan yeni harmonik fonksiyon sınıfları tanıtıldı. Bu fonksiyon sınıfları için gerekli ve yeterli şartlar, yıldızıllık ve konvekslik yarıçapı, kompaktlık araştırıldı. Ayrıca, bu fonksiyon sınıfları için katsayı tahminleri ve distorsiyon teoremi elde edildi. Dördüncü bölümde; bulunan sonuçların tümü değerlendirildi. This thesis consists of four chapters. Brief information about the study is given in the first chapter. In the second chapter; some of definitions and theorems which will be used later are stated. In the third chapter; new classes of harmonic functions defined with subordination are introduced. Necessary and sufficient conditions, radii of starlikeness and convexity and compactness are investigated. Furthermore, coefficients estimates, distortion theorems are obtained for these class of functions. In the fourth chapter; all obtained results are discussed. 101

Url: http://sutad.selcuk.edu.tr/sutad/article/view/962, Klasik Çağatay Edebiyatının en önemli isimlerinden biri Bâbür’dür. Hem mensur hem de manzum eserleri bulunan Bâbür, Hanefi fıkhı hakkında Mübeyyen adlı bir mesnevi de kaleme almıştır. Dünya’daki farklı kütüphanelerde eserin toplam on yazma nüshası bulunmaktadır. Mübeyyen’in daha önce kaynaklarda hiç bahsedilmeyen bir nüshası da İsveç’te Lund Üniversitesi Jarring Koleksiyonunda keşfedilmiştir. Bu çalışmada, öncelikle Mübeyyen ve nüshanın bulunduğu koleksiyondan genel hatlarıyla bahsedilmiştir. Akabinde nüsha tanıtılmış ve koleksiyon kataloğunda nüsha hakkında verilen yanlış bilgiler tashih edilmiştir. Nüshanın en önemli özelliklerinden biri olan haşiyeleri, örneklerle değerlendirilmiştir. Nüshadaki Uygurca unsurlar tespit edilerek sonuç kısmında bunlardan hareketle müstensih hakkında bazı tahminlerde bulunulmuştur., One of the most prominent names of Classic Cagatay Literature is Bâbur. Bâbur who has both poems and proses, wrote a poem called Mubayyan about Hanafiyyah law. Total ten copies of the poem are available at different libraries around the world. A copy of Mubayyan which hasn't been mentioned before in sources, has been discovered in Jarring Collection at Lund University Library in Sweden. In this paper, firstly Mubayyan and the collection including the copy have been mentioned generally. Then the copy has been introduced and wrong information about the copy in catalogue of the collection has been corrected. The annotations which are one of the most important features of the copy have been considered by examples. By detecting Uyghur elements in the copy in the light of these elements estimations about copyist have been expressed in conclusion part.

Bu çalışmada Türk-İran temas bölgesinin doğu sınırında Sarikoli‑Türkçe dil ilişkilerinin nasıl cereyan ettiği ve Sarikoli diline Türk dillerinden bilhassa doğrudan ilişki kurduğu Uygurcadan hangi kodların kopyalandığı ele alınmıştır. Bu doğrultuda Sarikoli dili ana çizgileriyle tanıtılmış, Türkİran dil ilişkilerinin tarihi serüveni ile Sarikoli-Uygurca dil ilişkilerinin toplumdilimsel durumu ifade edilmiş ve Sarikoli diline Türkçeden kopyalanan sözcükbirimsel, biçimbirimsel ve sözdizimsel kodlar ortaya konulmuştur. Kopyalanan kodların değerlendirmeleri yapılarak Sarikoli- Türkçe dil ilişkilerinin uzun ve yoğun bir süreçte gerçekleştiği sonucuna ulaşılmıştır.

Orta Asya'da en erken on beş en geç yirminci yüzyıla kadar `risale` adıyla telif edilen eserler, hemen her meslekten zanaat hatta sanat erbabının uyması gereken kuralların beyan edildiği nizamnamelerdir. Yaklaşık beş yüz yıllık zaman dilimi içinde Doğu Türkçesiyle telif edilmiş pek çok risale mevcuttur. Bu risalelerin birçoğu bugün dünyanın farklı yerlerindeki koleksiyonlarda muhafaza edilmektedir.Bu koleksiyonlardan biri de İsveç Lund Üniversitesinde bulunan Jarring Koleksiyonudur. Koleksiyonda bulunan çeşitli mesleklere ait on risale yazması bu tez çalışmasının inceleme konusudur. İncelemeye konu olan on el yazması risale, on dokuzuncu yüzyıl ila yirminci yüzyıl başları arasında tarihî adıyla Doğu Türkistan'ın güneyinde yer alan Kaşgar, Hoten ve Yarkent gibi medeniyet merkezlerinde telif edilmişlerdir.Üç bölümden oluşan bu tez çalışmasının Giriş bölümünde fütüvvet, fütüvvetname ve risale kavramları genel anlamıyla tanıtıldıktan sonra fütüvvetname ve risale kıyaslaması yapılmıştır. El yazması risalelerin yer aldığı diğer koleksiyonlar ile bu koleksiyonlardaki risale yazmaları hakkında bilgi verilmiştir. İncelenen el yazması risalelerin bulunduğu Jarring Koleksiyonu ve koleksiyona adını veren İsveçli Türkolog Gunnar Jarring'den bahsedilmiştir.Tez çalışmasının amaç kısmı olan İnceleme bölümünde ise on risale yazmasının ses (fonolojik) ve şekil (morfolojik) tahlilleri yapılarak risalelerin dil özellikleri ortaya konulmuştur. Belirlenen dil bilgisi özellikleri, Çağatay ve Yeni Uygur Türkçelerinin yanı sıra Uygur Türkçesinin güney ağızlarının ses ve şekil hususiyetleri ile karşılaştırılmıştır.Metin bölümünde farklı adlara sahip risale yazmaları transkripsiyon işaretleri kullanılarak Latin alfabesine aktarılmıştır. Her risale kendi adıyla başlıklandırılarak yazı çevirimi yapılmıştır. Yazı çevrimi sırasında yanlış yazıldığı düşünülen kelimelerin düzeltilmiş şekli metin kısmına yazılarak orijinal şekli dipnotlarda belirtilmiştir. Arapça ve Farsça kısımların yaz çevirimi ise yapılmamış sadece anlamlarına dipnotlarda işaret edilmiştir.Dizin, kısmında Metin bölümündeki anlam unsurlarının, gerek yalın gerekse çekimli şekilleriyle el yazması eserlerde nerde yer aldığı, anlamları ve kökenleri gösterilmiştir.Tez çalışmasının son kısmı olan Sonuç bölümünde İnceleme bölümünde elde edilen verilerden hareketle el yazması risalelerin fonolojik açıdan daha ziyade Yeni Uygur Türkçesine yaklaşmakla birlikte morfolojik açıdan Çağatay Türkçesine benzeyen Uygurcanın güney ağzılarıyla yazıldığı sonucu ifade edilmiştir. Ele alınan risalelerin diline ilişkin bu sonucu destekleyen ses ve şekil özellikleri de Sonuç kısmında ifade edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Uygurca, Risale, Fütüvvet, Meslek, Jarring Koleksiyonu Called `Risalah` texts which were written during from fifteenth century to twentieth century in Central Asia, are statutes expressing rules with which craftsmen and artists from almost every occupations must comply. Many texts written in Eastern Turkish are available throughout about five centuries. Today, most of these texts are conserved at the collections which exist in different places of world. One of the collections is Jarring Collection at Lund University. Ten manuscripts relating to various occupations in this collection were studied in this dissertation. Studied ten manuscripts were written between end of nineteenth century and beginning of twentieth century in centers of civilization like Kashgar, Yarkand and Khotan located in south of called historically Eastern Turkestan.In the Introduction section of this dissertation composed of three sections, firstly terms of futuwwa and futuwwa-namah have been introduced generally. Then risalah and futuwwa-namah have been compared. Information about other collections including manuscripts of risalah and manuscripts of risala which are in these collections has been explained. The Jarring Collection containing studied manuscripts and Swedish Turkolog Gunnar Jarring who generated this collection have been expressed.In the Analysis section which is the essential section of the dissertation, the ten risalah manuscripts have been analyzed in terms of phonological and morphological. Linguistic properties of these manuscripts have been revealed with reference to mentioned analysis. Determined linguistic features have been compared with phonological and morphological properties of southern dialects of Uyghur in addition to Cagatay and Uyghur Turkish.In the Text section, Arabic script of these manuscripts have been translated into Latin script by using transcription signs. Each manuscript have been entitled by own name. During the process of translation, correct forms of the words which were copied wrongly have been recorded on the text. However original forms of words have been indicated on footnotes. The parts written in Arabic and Persian have not been translated into Latin script but meanings of these parts have been explained on footnotes.In the Index section, locations on the manuscripts, meanings and origins of semantic units have been denoted with inflected and uninflected forms of lexical units.In the Conclusion section, it was deduced with reference to data acquired in the Analysis section that although phonetic properties of the manuscripts are closer Uyghur standard language, their morphological features relate to south dialects of Uigur similar to Chagatai. Phonological and morphological evidences attesting this claim relating to linguistic case of analysed manuscripts have been explained in the Conclusion section.Key Words: Uyghur Language, Risalah, Futuwwa, Occupation, Jarring Collection 449

This paper is a Turkish translation of the article entitled: From Khotan and Kashgar: Gunnar Jarring and the Jarring Collection which informs briefly about inventory of Jarring Collection in Library of Lund University in Sweden and how was collected the collection, Swedish missionaries who contributed to this collection and missionary activities of the Mission Covenant Church of Sweden in Eastern Turkistan and The printing office of the Swedish Mission besides Swedish Turcologist Gunnar Jarring who set the scene for this collection by his donations., Bu yazı, İsveç Lund Üniversitesi kütüphanesinde bulunan Jarring Koleksiyonu envanteri, koleksiyonun toplanma süreci, koleksiyona katkıda bulunan İsveçli misyonerler ve bu bağlamda İsveç Misyonerlik Ahit Kilisesi’nin Doğu Türkistan’daki faaliyetleri ve İsveç Misyonerliği Matbaası bunun yanı sıra yaptığı bağışlarla koleksiyonun temelini atan İsveçli Türkolog Gunnar Jarring hakkında kısa bilgiler veren From Khotan and Kashghar: Gunnar Jarring and the Jarring Collection başlıklı makalenin çevirisidir

MUHARREM DAŞDEMİR VE OKLAMA YÖNTEMİYLE TÜRKÇENİN YAPISAL İŞLEVSEL SÖZ DİZİMİ ADLI ESERİ

Eşler arası ağlar, kaynak paylaşımı, yönlendirme ve kaynak arama gibi görevlerde eşlerin katkı sağlaması ilkesine göre çalışır. Sisteme katkı sağlayan eş sayısı ne kadar fazla ise sistemin başarısı da o derece yüksektir. Eğer eşlerin bir kesimi, sisteme bu görevlerde katkı sağlamazsa, sistem verimliliği ve etkinliği önemli zarar görür. Bu durum bedavacılık(free-rider) olarak da bilinen problemdir. Bu bedavacılık problemi ile baş edebilmek ve sistemdeki her eşin katkı yapmasını sağlamak için teşvik modelleri geliştirilmiştir. Teşvik modelleri sistemdeki her bir eşin sisteme katkı yapmasını sağlatan modellerdir. Genel amaçları sisteme katkı yapmayan eşlerin sistemden fayda sağlamasını engelleyerek sadece sisteme katkı yapan eşlerin fayda sağlamasını sağlamaktır.Yapılan tez çalışması kapsamında eşler arası sistemlerde güven modeli tabanlı bir teşvik modeli geliştirilmiştir. Güven modeli kapsamında toplanan metrikler kullanılarak geliştirilen bu teşvik modeli ile bedavacılık, geçmişi silme, çoklu kimlik tanımlama problemleri çözülmeye çalışılmış ve güven modellerinin teşvik için de kullanılabileceği gösterilmiştir. Geliştirilen model çeşitli saldırgan tipleri için test edilmiş ve başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Peer-To-Peer networks work by relying on involvement of peers on tasks like resource sharing, routing, and querying of resources. Power of peer-to-peer systems come from resource sharing. If some peers do not contribute to the system, efficiency and effectiveness of the system is degrades. This situation is expressed as free-riding problem. To cope with free-riding and encourage all peers to contribute, incentive models are developed. Incentive models basically aim to encourage all peers to contribute. Main purpose of incentive models is to prevent peers which do not contribute to system and only allow peers which contribute to system for getting services.Within the context of this thesis, a trust based incentive model is developed. Free-riding, white washing, and sybil attack are aimed to solve with this model which uses some metrics gathered as part of trust model. The proposed model has shown that trust models can be used to provide incentives. The model trained for different situations and attack types are tested in various configurations and successful results are obtained. 103

Bir dilin gerek kendine ait gerekse ödünçleme ile edindiği leksik birimleri, kavramsallaşma sürecinde, o dilin ait olduğu milletin kültürüyle işlenir. Bu nedenle bir milletin herhangi bir kavrama ilişkin düşünüş ve algılayışı, söz konusu kavramın dildeki göstergesinin/göstergelerinin belirlenmesinde önemli rol oynamaktadır. Bundan hareketle örneğin, aynı dilin iki farklı lehçesinde bir kavramı işaretleyen dil göstergeleri, ortak kültürden beslendiği ve kolektif şuurla işlendiği için, lehçenin birinde bu kavrama birinci dereceden işaret eden göstergenin diğer lehçede yine birinci veya ikinci dereceden aynı kavramı işaretlediği görülecektir. Bu bağlamda Türk kültüründen beslenen Türkçenin lehçelerinde, bir kavramı işaretleyen göstergelerin gösteren ve gösterilen boyutlarındaki benzerlik, işaretlenen kavramın Türk kültüründe ve şuurunda nasıl değerlendirildiğine dair bilgiler sunacaktır. Bu çalışmada Türkçede güzellik kavramına işaret etmek üzere seçilen göstergeler, Türk kültüründeki güzellik algısı açısından değerlendirilmiş ve Türkçenin farklı lehçelerinde ‚güzellik‛ kavramına işaret eden göstergeler karşılaştırılmıştır. Bunun için öncelikle standart Türkiye Türkçesindeki ‚güzel‛ göstergesinin anlam dünyası ortaya konulmuş sonra Türkiye Türkçesinden hareketle diğer lehçelerin güzellik kavramıyla ilgili göstergeleri, milli kültür ve algılayış göz önünde bulundurularak değerlendirmeye alınmıştır.

Bu tez, Dâvûd Ümmî tarafından nazmedilen ve on beşinci yüzyılda Salihoğlu Muhammed tarafından istinsah edilen nüshayı, Giriş, İnceleme, Metin ve Dizin başlıkları altındaki değerlendirmelerimizden meydana gelmektedir.?Giriş? bölümünde eserin müellifi, eserin adı, Temmim D?rì hikâyelerinin kaynağı, söz konusu hikâyeleri ihtiva eden diğer nüshalar, incelenen nüshanın genel özellikleri, incelenen nüshanın müstensihi ile ilgili edinilen bilgiler arz edilmiştir.?İnceleme? bölümünde, nüshanın imla özellikleri belirlenmiş, ses ve şekil bilgisi eserden örnekler verilmek suretiyle ifade edilmiştir.?Metin? bölümünde söz konusu eksik nüsha esas alınarak metinin, transkripsiyon alfabeleri ile yazı çevrimi yapılmıştır.?Dizin? bölümünde, eserde kullanılan kelimeler ve bu kelimelerden türeyen yapılar alt başlık yapılarak anlamları, kökenleri ve metin içinde kaçıncı beyitte yer aldığı belirtilmiştir.Çalışmanın sonunda, tez hazırlanırken istifade edilen eserlerin verildiği ?Kaynaklar? bölümü bulunmaktadır.Anahtar Kelimeler: Manzum, Hikâye, Giriş, İnceleme, Metin, Dizin, İmla This dissertation consists of appraisals in Introduction, Survey, Text and Index chapters of manuscript that is versified by Dâvûd Ummî and copied by Salihoglu Muhammad in fifteenth century.In the introduction section, some information that compiled relate to poet of the work, name of the work, origin of the Tamim D?rì stories, different manuscripts that include these stories, general features of surveyed manuscript and copier of the manuscript is given.In the survey section, notational, phonetic and morphological features of the manuscript are detected by quoting from text.In the text section, it was made translation of script by transcription alphabet by basing on the incomplete manuscript.In the index section, meanings, origins and lines of used words in the text and constructions which derive from these words are mentioned by subdividing into smaller sections.In the last work, there is the sources section which contains used materials for to prepare dissertation.Key Words: Story, Survey, Index, Notation, Phonetic, Morphologic 293

En geç 1684 yılından önce yazıldığı tespit edilen; Türkçe, Gürcüce ve yer yer İsveççe kelime listeleri ile bazı kelime çekimlerinin yanı sıra Türkçe kısa cümleler ve bunlardan bazılarının Gürcüce tercümelerinin yer aldığı el yazması bir konuşma kılavuzunda yer alan Türkçe malzeme, bu tezin inceleme verisidir. Bahsi geçen el yazması eser, bugün İsveç'teki Uppsala Üniversitesi Carolina Rediviva Kütüphanesinde O Sp. 43 arşiv numarasıyla kayıtlıdır.Üç bölüm ve bir girişten oluşan tez çalışmasının giriş kısmında Türkçe - Gürcüce dil ilişkilerinin kısa tarihi, Türkçe - Gürcüce dil ilişkilerinin yazılı tarihî tanıkları hakkında bilgi verilmiş ve el yazması nüshanın tavsifi yapılmıştır.Tez çalışmasının birinci bölümünde metnin yazım özellikleri, ses özellikleri ve şekil bilgisi detaylı bir surette incelenmiş ve eserin dil bilgisi özellikleri ortaya koyulmuştur.İkinci bölümde el yazması eserin yalnızca Gürcüce fiiller ve çekimlerinin yer aldığı baş kısımları Gürcü harfleriyle aynen aktarılırken Türkçe malzemenin yer aldığı asıl hacimli kısımlarda ise yalnızca Türkçe çekimli sözcükler, kelimeler ve ibarelerin yazı çevirimi yapılarak çalışmanın metni oluşturulmuştur.Metindeki Türkçe söz varlığı ve çekimli yapılar ise alfabetik olarak çalışmanın üçüncü bölümünde `Dizin` başlığı altında sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Lügatçe, Türkçe, Gürcüce, Gramer, Transkripsiyon This Turkish-Georcian Manuscript Vocabulary is the work written with Latin letters. Manuscript Vocabulary is the only historical text that deals with Turkish and Georgian.The manuscript of our thesis is at the Carolina Redeviva Library of Uppsala Uniersity in Sweden. It is registred with 43 archive numbers.The work consists of with three parts. In the introduction part of the work are given a brief history of Turkish-Georgian relations, written history of language relations, physical properties of the copy and a brief information about the people which are mentiond in the copy in the first section there are given the spelling features, sound features and morphology of the text.In the second section there are given the translations of the text and the meanings of the words encountering to Turkish-Georgian.In the third section there are words given in the manuscript and are arranged in alphabetical order. There are result and bibliography at the and of the work.Keywords: Vocabulary, Turkish, Georcian, Grammar, Transcription 174

Üç bölümden oluşan bu tez çalışmasının Giriş bölümünde 19. yüzyılda Rus Çarlığının Orta Asyadaki misyonerlik faaliyetleri genel olarak tanıtılmıştır. O dönemde Rusların Orta Asya'da Türk dili üzerine çalışmaları hakkında da bilgi verilmiştir.Tez çalışmasının amaç kısmı olan birinci bölümünde ise N.P. Ostroumov'un 1867 yılında `Sartiya dili` adını verdiği lisanla yaptığı Yuhanna İncili çevirisi ekseninde onun Sart ve Sart dili kavramlarının içeriğini anlamaya çalışılmıştır. Bu hedefe yönelik olarak öncelikle Sart ve `Sart dili` kavramları hakkında bilgi verilmiştir. Sart etnik unsurunun diliyle ilgili diğer yaklaşımlar ve nihai olarak N.P. Ostroumov'un bir etnik unsur ve dil oluşturma çabası içerisinde kazandığı anlam ve ona yapılan itirazlardan bahsedilmiştir.Çalışmanın ikinci kısmında N.P. Ostroumov'un bahsi geçen İncil çevirisinin yazı çevrimi yapılmıştır.Şekil Özellikleri bölümünde Yuhanna İncil'inin şekil incelemesi ihtiva edilmiştir.Sonuç kısmında ise İncil tercümesinin sunduğu veriler ışığında N.P. Ostroumov'un Sart dili kavramıyla neye işaret ettiği tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: N.P. Ostroumov, Sart, Sart Dili, Yuhanna İncili In the introductory part of this thesis, which consists of three chapters, the missionary activities of Russian Tsarism in Central Asia in the 19th century are introduced. In addition, information is given about the work of the Russians on the Turkish language in Central Asia, during this period.In the first chapter of the thesis, which is the objective part, from N.P. Ostroumov's translation of the Gospel of John in 1867 into the language called `Sartian language` we tried to understand the meaning and concepts of the Sartic people and their language. For this purpose, firstly information about the Sart people and Sart language is given. We explain the ethnic elements of the Sart language and N.P. Ostroumov's attempt to create a Sart ethnic group with its own language.In the second part of the study, N.P. Ostroumov's Bible translation in the Sart language is transcribed into the Latin alphabet.The Morphological chapter includes a study of the grammatical structure of the Gospel of John in the Sart language translation.In the concluding chapter, we discussed the concepts of N.P. Ostroumov's Sart language through the understanding gained from transcribing the Gospel of John.Keywords: N.P. Ostroumov, Sart, Sart Language, Gospel of John 186

Bu çalışmada; Ortaçağda yazılmış, Türk ve Moğol dilleri hakkındaki birçok bilimsel araştırmaya konu edilmiş, Arap harfli çok dilli sözlüklerdeki Türkçe-Moğolca ortak sözcükler tespit edilerek sözcüklerin kökeni, ödünçlenme durumu, tarihî ve modern Türk, Moğol dillerindeki şekilleri ortaya koyulmaya çalışılır. Çalışma `Giriş`, `Türkçe ve Moğolcanın Birlikte Yer Aldığı Sözlükler`, `Tarihî Sözlüklerdeki Ortak Sözcükler` olmak üzere üç ana bölümden oluşur. Çalışmanın giriş kısmında Türk, Moğol dillerinin tarihî hakkında genel bilgiler verilir. İki dilin ilişkisi, birbirlerine olan etkisi ve kelime alışverişi ana hatlarıyla ifa edilir.`Türkçe ve Moğolcanın Birlikte Yer Aldığı Sözlükler` kısmında Türkçe ve Moğolca kelimeleri birlikte içeren tarihî ve güncel sözlüklerin yazarları, içerikleri ile üzerlerine yapılmış çalışmalar hakkında bilgiler yer alır.`Çok Dilli Tarihî Sözlüklerdeki Ortak Sözcükler` kısmında ise çalışmanın birinci bölümünde tanıtılan tarihî sözlüklerden en hacimli dört sözlük (Mukaddimetü'l-Edeb, İbni Mühennâ Lügati, Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî, Rasûlid Hexaglot) seçilerek Türkçe ve Moğolca sözcükler arasından ortak olan 87 kelimenin etimolojik incelemesi yapılmıştır. Çalışmanın sonuç kısmında, ikinci bölümde yapılan etiomolojik incelemeler neticisinde varılan kanaatler maddeler hâlinde sıralanır. The purpose of this thesis is to determine the status of the word by investigating the roots, etymon, calque and to determine the historical or modern form of the words by identifying the common words of Turkic and Mongolian in the prehistorical polyglot dictionaries in Arabic letters, which are the subject of many scientific researches and which make point of investigating the morphological and phonetical information of two languages. This thesis is classified into three main headings as `Introduction`, `The Dictionaries which Includes both Turkic and Mongolian` and `The Common Words in Prehistorical Dictionaries`.Introduction provides general information on History of Turkic and Mongolian Languages.In the second part it provides detailed information about both prehistorical and modern dictionaries which includes both Turkic and Mongolian.In the third part, we have selected four dictionaries (Mukaddimetü'l-Edeb, İbn Mühenna Lûgati, Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî, Rasûlid Hexaglot) which are considered the most voluminous among the historical dictionaries in the first part of our study. Then we have found 87 words which are common in both Turkic and Mongolian part of the prehistorical dictionaries and made etymological examination of the 87 words.In the conclusion part, the result obtained from the second part of the study which named the etymological examination are listed as subtances. 145