Search

Bu tez çalışmasında Bursa İli, Mudanya İlçesi, Musabey Mahallesi, H21b13b4c pafta, 1056 ada (Eski-41), 33 parselde (Eski-17) yer alan Kenan Doğruöz Konağı çalışılmıştır. Üç katlı ve dış sofalı dikdörtgen plan tipine sahiptir. Tezde yapının mevcut halinin belgelenmesi, yapıdaki hasarların belirlenmesi, tarihsel gelişim sürecinin araştırılarak yapının özgün halinin tespit edilmesi, yapının onarımı için gerekli müdahale kararlarının alınması ve restorasyon projesinin hazırlanması amaçlanmıştır. Tezin kapsamı altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde çalışmanın amacı, içeriği ve yapı ile ilgili literatür taraması anlatılmıştır. İkinci bölümde Mudanya hakkında bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümünde yapının rölövesi, mimari, malzeme özellikleri ve yapıda görülen bozulmalar anlatılmıştır. Dördüncü bölümde restitüsyon sorunlarının belirlenmesi, yapıya ait kaynakların incelenmesi ve restitüsyon önerileri açıklanmıştır. Beşinci bölümde yapıya ait müdahaleler ve kullanıma ilişkin öneriler anlatılmıştır. Altıncı bölümde önceki bölümler değerlendirilerek, yapının korunması ve yaşatılması için öneriler sunulmuştur.Bu tez çalışmasının yöntemi şu şekildedir; Çalışma yapıyla ilgili olarak kapsamlı bir belgeleme çalışması, mimari ve tarihi özelliklerinin değerlendirilmesi, yapının mevcut durumu, yapıda görülen bozulmalar, restitüsyon, restorasyon ve son olarak işlevlendirme projelerini içermektedir.Tez kapsamında varılan sonuçlar ise şu şekildedir; Mudanya'nın merkezinde bulunan ve bütünlüğünü koruyan yapının mimari özellikleri, kültürel ve ekonomik değeri yapıyı önemli kılmaktadır. Kenan Doğruöz Konağı restore edildikten sonra kültürel miras olarak kente kazandırılacak ve konağın daha uzun yıllar ayakta kalması sağlanacaktır. Yapının korunması ve yaşatılması için gösterilen çaba; bölgede bulunan diğer kültür varlıklarının korunması için örnek oluşturulacaktır. In this thesis subject, Kenan Dogruoz Mansion is studied where is located in Layout 33 ( Old one-17 ), Block 1056 ( Old one-41 ), Plot H21b13b4c, Musabey District in Mudanya, BURSA. This mansion has type of building plan which includes triplex and rectangle long room opening outside. In this thesis; authenticating existing status of the building, determining damages of the building, defining the original shape of the building by searching its historical development process, taking decisions of required actions for the restoration of the building and designing restoration project of the building is intended. The scope of the thesis has six sections. In the first section; the purpose of the study, the content of the study and literature survey related with the building is described. In the second section, the data about Mudanya is given. In the third section; architectural plan of the building, its material properties and deteriorations seen at the building is described. In the fourth section; determination of restitution troubles, examination of sources about the building and restitution suggestions are explained. In the fifth section; actions related with the building and suggestions about the utilization are described. In the sixth section, suggestions for preserving the building and keeping it alive are presented by evaluating the previous sections. The procedure of this thesis subject is just like that; The Study includes an extensive documentation work about the building, evaluation of architectural and historical properties of the building, existing status of the building, deteriorations seen at the building, restitution, restoration and finally renovation projects. Conclusions that we reach within the scope of the thesis are just like that; architectural properties of the building which preserves its unity and where is located in the city centre of Mudanya; and also its cultural and economic value makes the building important. Kenan Dogruoz Mansion will be donated to the city as a Cultural Heritage after it has been renovated and this will make the Mansion survive for more over years. The effort which was made to preserve the building and keep it alive; will be an example for the preservation of the other cultural goods in near neighborhood. 332

Skyscrapers became the defining features of the cityscape with the advent of the 20th century. They become an inevitable and important product not only on the building scale but also on the country scale because they meet the needs of living for the present and the future. Besides the positive aspects of skyscrapers, they can be a product that may create problems in ecological and environmental terms, not only for our present but also for our future; the huge consumption of energy is the major problem of these types of tall buildings. For that reason in the design of skyscrapers, ecological designs and elements must also be developed in terms of generating and reducing the energy loss. Skyscrapers that can be adapting to the natural environment and emphasizing the ecological design criteria are the most appropriate solutions for our future and our environment. This thesis provides an overview on the notion of eco-design by highlighting some links between skyscrapers and ecological design. This research investigates also some worldwide used green building rating systems which can be utilized for evaluating the sustainability of skyscrapers. The main purpose of the thesis is to research on the ecological approaches in skyscrapers for generating and reducing the energy loss by using renewable resources. The energy generation in skyscrapers with productive mode strategies is investigated by focusing on two strategies; the first one is the solar energy and solar PVs, and the second one is the wind energy and wind turbines. The energy loss reduction in skyscrapers with passive mode strategies is investigated by focusing on two strategies; the first one is the passive solar concepts for natural solar gain and daylight, and the second one is the passive wind concepts for natural ventilation. As case studies; this thesis analyzed the ecological approaches for generating the energy in skyscrapers with productive mode strategies by using solar and wind energy, and reducing the energy loss in skyscrapers with passive mode strategies by using solar and wind concepts in some examples of skyscrapers that exist around the world. Gökdelenler, 20. yüzyılın gelişiyle kent silüetinin belirleyici özelliklerinden beri olmuştur. Bugünün ve geleceğin yaşam ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için gökdelenler sadece yapı ölçeğinde değil, aynı zamanda ülke ölçeğinde de kaçınılmaz ve önemli ürünlerinden beri olmuştur. Gökdelenlerin olumlu yönlerinin yanında, bu binalar ekolojik ve çevresel açısından sorun yaratan bir ürün olabilmektedir, sadece günümüzde değil, aynı zamanda gelecekte sorun yaratabilmektedir. Bu tür yüksek binaların aşırı enerji tüketimi en büyük problemlerden biridir. Bu tür binalar yapay ışık, ısı ve bina soğutması için elektrik gücü ve mekanik gücü üretilmek için büyük miktarda enerji tüketmektedir. Gökdelenler ekolojik ve yeşil tasarımı açısından büyük dikkat çekmesi gerekmektedir. Bunun için gökdelenler tasarımında ekolojik tasarımlar ve unsurlar enerjinin üretilmesi ve enerji kaybının azaltılması açısından geliştirilmelidir. Doğal çevreye uyum sağlayabilen ve ekolojik tasarım kriterleri vurgulayabilen gökdelenler geleceğimiz ve çevremiz için en uygun çözümlerdir. Bu tezde, eko tasarım kavramına kısa bir bakış getirilerek gökdelenler ile ekolojik tasarım arasındaki bazı bağlantıları vurgulanmıştır. Bu araştırmada, gökdelenlerin sürdürülebilirliğini değerlendirmesi için kullanılabilecek yeşil bina derecelendirme sistemlerinin bazılarını incelenmiştir. Bu tezin temel amacı, gökdelenlerde yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak enerjinin üretilmesi ve enerji kaybının azaltılması için ekolojik yaklaşımlar araştırılmıştır. Bu tezde, üretken mod stratejileri ile gökdelenlerde enerjinin üretilmesi için iki strateji üzerinde odaklanılmıştır; birincisi güneş enerjisi ve güneş PV'leri, ikincisi ise rüzgar enerjisi ve rüzgar türbinleri. Bu tezde de, pasif mod stratejileri ile gökdelenlerdeki enerjinin kaybının azaltılması için iki strateji üzerinde odaklanılmıştır; birincisi doğal güneş kazancı ve günışığı kazancı için kullanılan pasif güneş tasarımları, ikincisi ise doğal havalandırma için kullanılan pasif rüzgar tasarımları. Çalışma örnekleri olarak; bu tezde, dünyada var olan bazı gökdelenlerin örneklerine ait enerjinin üretilmesi ve enerji kaybının azaltılması için kullanılan yukarıdaki ekolojik yaklaşımlar inclenmiştir.

İnsan yaşamında endüstrileşme hareketi günümüze kadar artarak devam etmiş, teknolojik gelişmelerle birlikte çevresel, ekonomik ve sosyal sorunlar artmıştır. Günümüzde hemen her alanda karşımıza çıkan bu olumsuz koşullar insanlığın geleceğini olumsuz etkileyecek düzeylere ulaşmıştır. Bu sorunların çözümüne yönelik olarak sürdürülebilirlik kavramı dünyanın önemli gündem maddeleri arasında yer almaya başlamıştır.Çalışmanın amacı; yerel, ulusal ve küresel ölçekte sürdürülebilirlik kapsamında sürdürülebilir bina üretiminin ve önemli başlıklarından biri olan yapısal atık azaltımının irdelenmesidir. Mimari tasarım sürecinin sürdürülebilir bina üretimine etkisinin önemi incelenmiştir. Bursa alan çalışması ile mimarların yapısal atık konusuna bakış açısı saptanmıştır. Mimari projelerde sürdürülebilirlik ilkeleri göz önünde bulundurularak yapısal atık azaltımı hedeflenmektedir. Bu çalışmada birinci bölümde problemin tanımı, amacı, kullanılan yöntem ve kapsamı ele alınmıştır. İkinci bölümde sürdürülebilirlik kavramı; tanımlar ve ilişkili olduğu konular ile birlikte değerlendirilmiş, Türkiye'de ve dünyadaki gelişimi ve bu süreçte ortaya çıkan sürdürülebilir kalkınmaya yer verilmiştir. Bina üretim süreci, yapı yaşam döngüsü ve çevresel bina değerlendirme kavramları irdelenmiş, yapısal atıkların bu kavramdaki yeri ve önemi açıklanarak kavramların birbiriyle olan ilişkisi ortaya konmuştur. Üçüncü bölümde yapısal atık oluşumu ve azaltımına yönelik çalışma yapılmıştır. Bina üretim sürecinde yapısal atık oluşumu, çevresel etkileri, yönetimi ve yönetmelikleri araştırılmıştır. Yapısal atık önlemede mimarların görev ve sorumluluklarının saptanmıştır. Dördüncü bölümde önceki aşamalarda yapılan araştırmalara yönelik örnekler irdelenip alan araştırması için hazırlanan anket çalışması yapılmıştır. Beşinci bölümde yapılan anket çalışması değerlendirilmiş ve sonuçları ortaya konmuştur. The movement of industrialization has continued to increase as it has become increasingly technological, and environmental, economical and social problems have increased. These adverse conditions that have come to our attention in almost every area today have reached levels that will affect the future of mankind. In order to solve these problems, the concept of sustainability has emerged and it has become one of the important agenda items of the world.The purpose of this study is to examine sustainable building production and construction and demolation waste reduction within sustainability at the local, global and national scale. The importance of the influence of the architectural design process on sustainable building production has been examined. The perspective of the architects who working in the city of Bursa on structural waste was determined. Construction and demolition waste reduction is targeted in architectural projects by taking sustainability principles into consideration.In the first part of this study, the definition, purpose, method and scope of the problem are discussed. In the second part, the concept of sustainability is defined and evaluated together with the relevant topics. Historical process and sustainable development emerged in this process in Turkey and the world. The concepts of construction life cycle and environmental building evaluation are examined. The place and importance of construction and demolition waste in this concept is explained and the relation between the concepts is explained. In the third chapter, a study has been made on construction and demolition waste generation and reduction. Construction and demolition waste generation, environmental effects, management and regulations were investigated during the building process. The task and responsibilities of architects in the prevention of construction and demolition waste have been tried to be determined. In the fourth chapter, the examples for the researches made in the previous stages were examined and the questionnaire study prepared for the field research was done. In the fifth section; he questionnaire study was evaluated and the results were presented. 129

Tarihçesi çok eskilere dayanan ahşap, üstün özellikleri nedeniyle geçmişten günümüze önemini korumuş yapı malzemelerinden biridir. Geleneksellikten çağdaşlığa uzanan, dünyanın pek çok bölgesinde kolaylıkla bulunabilen, üretilebilen ve işlenebilen bir malzeme olmasının yanı sıra ekolojik olması ile de özel bir malzemedir. Bu bakımdan ahşap malzemenin yapıdaki kullanımının geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Ahşap ve ahşap esaslı ürünlerin yapıda kaplama olarak kullanımının geliştirilmesini amaçlayan bu çalışmada çağdaş örnekler ele alınmıştır. Literatür araştırmaları yapılmış, bir inceleme sistematiği oluşturulmuş ve oluşturulan bu sistematik doğrultusunda hazırlanan föyler ile seçilen örnekler incelenmiştir. Çalışma kapsamında, yapıda kaplama malzemesi olarak ahşap ve ahşap esaslı ürün kullanımının geliştirilmesi amacıyla; yapı konumu ve işlevi, kaplamanın kullanıldığı mekân, kaplanan yapı elemanı, kaplamanın amacı ve işlevi, ağaç türü, uygulama yöntemi ve uygulama detayı bakımından çeşitlilik gösterecek örneklerin seçilmesine özen gösterilmiştir. Literatürden ulaşılan uluslararası çağdaş örneklerin yanı sıra yerel örneklere de yer verilmiş, yerel örnek seçiminde, verilere ulaşabilme kolaylığı açısından, Bursa'da ahşap ve ahşap esaslı ürünler ile kaplama uygulamaları yapan firmaların örnekleri değerlendirilmiştir. Sonuç olarak; yapıda kaplama olarak ahşap ve ahşap esaslı ürün kullanımı ile ilgili farkındalık oluşturmak, bilgi birikimini artırmak ve mevcut kullanımı geliştirmek amacıyla, elde edilen bulgular değerlendirilerek yorumlanmıştır. Throughout history, wood has been an important building material thanks to its supreme properties. In addition to being able to be used in both traditional and contemporary style, wood offers accessibility. Furthermore, having easy production and processing operations and being an ecological material make wood an exclusive material. Therefore, improving the usage of wood as a building material is crucial. In this thesis, which aims to advance the usage of wood and wood-based products, contemporary examples are investigated. A literature review is conducted, and research systematics is developed. Accordingly, a number of tables are provided to examine each specific example. In accordance with the aim of this study, the main point by the selection of examples is to have a large variety in terms of the following criteria: the location and the function of the building, the space and the construction element that the cladding is used, the purpose and the function of cladding, the type of the tree used as a raw material, the construction method and the detail. In addition to international contemporary examples, local examples are also presented. Considering the accessibility of data, claddings with wood and wood-based products which are constructed by the firms in Bursa are evaluated. Finally, the findings are criticized and interpreted with the aim of raising awareness and improving knowledge about the usage of wood and wood-based products.

Bu çalışma, Nevşehir ili, Mustafapaşa Köyü'nde bulunan, M.S 1878 tarihinde yapılmış sivil mimarlık örneği bir yapıyı konu edinmiştir.Birinci bölümde, teze konu yapının projelendirilmesindeki amaç, kapsam ve yöntemlerden bahsedilmektedir.İkinci bölümde, çalışma alanının bulunduğu Kapadokya Bölgesi ve Mustafapaşa Köyü'nün coğrafi özellikleri, tarihi, siyasi, sosyal gelişimi ve mimarisi araştırılmıştır.Üçüncü bölümde, yapının güncel durumu incelenerek, ölçüleri alınmış, fotoğraf albümü oluşturulmuş, bu belgeler ışığında rölövesi tamamlanmıştır. Yapıdan elde edilen bilgilere göre hasar analizi hazırlanmış ve bozulmaları oluşturan etkenler belirlenmiştir.Dördüncü bölümde, yapının yapıldığı dönemdeki özgün durumunun tespiti için, sözlü-yazılı kaynaklar, yapıdan gelen izler, benzer dönem örnekleri, yapı içi karşılaştırmalar yapılmış, elde edilen verilere göre restitüsyon projesi hazırlanmıştır.Beşinci bölümde, hazırlanan rölöve belgeleri ve restitüsyon projesi esas alınarak, yapının bulunduğu Mustafapaşa Köyü'nün ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikte bir işlev uygun görülerek, restorasyona yönelik müdahale yöntemleri belirlenmiştir.Altıncı bölümde sonuç olarak, Kapadokya Bölgesi'ne ait mimari dokunun korunmasına ilişkin genel yorumlar yapılmıştır. The subject of this thesis study is the construction of a civil architectural representative, which was built in 1878 A.D.,located in Nevşehir-Mustafapaşa Village.In the first chapter, It was mentioned about the aims,contents and the methods of the project designing of the construction, subject to the thesis.In the second chapter, it was conducted a research on geographical characteristics, historical political, social improvement and architectural of Cappacodia District , Mustafapaşa Village,field of the study.In the third chapter, surveyed and composed a photo album by analysing the construction's final version and it's drawings was completed through these documents. Analysis of deterioration and environmental impacts was stated, according to the informations about the construction.In the fourth chapter, interior comparisions, representatives from the same period, trails come out of the construction,oral and written resources were conducted in order to determine it's genuine and original version.The restitution project was designed taking into account these informations.In the fifth chapter, based on the designing of drawings documents and restitution project, methods of intervention the restoration might expose to, were identified considering it's functionality from the point of fulfilling to the needs of Mustafapaşa Village in which the construction located.In the sixth chapter, consequently, general comments were stated about the protection of architectural condition in Cappacodia District. 110

Kars, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonrası imzalanan Berlin Antlaşması ile yaklaşık 40 yıl kadar Çarlık Rusyası hakimiyetinde kalmıştır. Bu dönemde Kars'ta askeri, idari, demografik, kültürel gibi birçok farklı alanda değişimler yaşanmıştır. Rus döneminde özellikle kentsel doku ve mimaride çok önemli gelişmeler olmuştur. Ruslar Kars Kalesi dibindeki eski yerleşim alanını olduğu gibi bırakıp, kentin güneyindeki düzlükte, ızgara sistemli yeni bir kent düzeni oluşturmuş ve bu alanda batılı tarzda yeni yapılar inşa etmişlerdir. Bugünkü kent dokusunun oluşmasında etkin role sahip olan Rus hakimiyeti döneminde, Baltık üslubunda inşa edilmiş yapılar işlev değişikliği sebebi ile birtakım değişimler geçirmiştir. Bu değişimler çoğunlukla yapıların plan düzeninde gerçekleşse de cephelerini de bir miktar etkilemiştir. Çalışmada yapıların özgün cephe özellikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Giriş bölümünde çalışmanın amacı ve kapsamı, kaynak araştırması, çalışma alanıyla ilgili genel bilgiler ve çalışmanın yöntemi anlatılmış, ikinci bölümde Kars'ın Rus dönemine kadar olan tarihsel ve mimari gelişimi aktarılmıştır. Üçüncü bölümde Rus döneminde yaşanan gelişmelerle birlikte ortaya çıkan yeni kentleşme düzeni ve mimari ele alınmıştır. Çalışmanın dördüncü bölümünde ise Rus dönemi sivil mimarisine ait örneklerin cephe analizi yapılmış ve cephe özellikleri ortaya konulmuştur. Son bölümü oluşturan sonuç bölümünde, dördüncü bölümde elde edilen verilerin değerlendirmesi yapılmıştır. Kars remained under the rule of the Tsarist Russia for about 40 years with the Berlin Treaty signed after the Ottoman-Russian War of 1877-1878. During this period, there have been rapid developments in various areas such as military, administrative, demographic and cultural in Kars. During the Russian era, there have been very important developments especially in architecture and urban fabric. The Russians, leaving the old settlement area under Kars Castle as it was, created a new urban layout with a grid system on the plain in the south of the city and built new structures in western style. In the period of Russian domination, which played an active role in the formation of today's urban fabric, constructions built in the Baltic style have undergone some changes due to the change of function These changes were mostly in the plan order of the buildings but they affected the facades to some extent. In this study, original facade features of the buildings were tried to be revealed. In the introduction part, the purpose and scope of the study, the literature review, the general information about the study area and the method of study was explained. In the second part, the historical and architectural development of Kars until the Russian period was conveyed. In the third part, new urbanization plan and architecture emerged together with developments experienced in Russian period. In the fourth part of the work, the facades of the samples belonging to Russian civil architecture was analyzed and the facade features were revealed.. In the final section, the data obtained in the fourth section were evaluated. Kars İl Özel İdaresi Kars Belediyesi Kars Müzesi Kars Kültür ve Turizm Müdürlüğü Kars Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü

Tarihte Sümer, Hitit, Yunan ve Roma gibi pek çok medeniyetin tesiri altında kalmış olan Anadolu coğrafyası 11.y.y la birlikte Asya'dan gelen Türk kavimlerin göçü, ile karşılaşmıştır. 7.yy da doğan İslam inancı çoğunluğu Müslümanlığı kabul etmiş olan Türklerin Anadolu'ya gelişi ile Anadolu coğrafyasında hızlıca yayılmıştır. Bu yayılmanın tesirleri kültürden, günlük yaşama ve mimarlığa değin pek çok noktada hissedilmiştir. Anadolu'da bu dönemde İslam inancının getirdiği cami yapılarının inşa edilmesine başlanmıştır. Selçuklu Devleti ve Beylikler Dönemi'nde başlayan Osmanlı Dönemi'nde de devam eden cami mimarisi incelendiğinde, sistemi oluşturan taşıyıcı elemanlarda ve yardımcı yapı elemanlarında ahşap kullanımı dikkati çekmektedir. Geleneksel Anadolu cami mimarisinde ahşabın yapısal kullanımı; başlangıcından 20. Y.Y başlarına kadar Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde sürmüştür. Bu bağlamda bu çalışmada geleneksel Anadolu cami mimarisinde ahşabın yapısal kullanımının araştırılması amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında; Selçuklu ve Beylikler Dönemi'nin öncü yapıları ile büyük bir çoğunluğu Karadeniz Bölgesi'nde bulunan Osmanlı Dönemi yapılarından ulaşılabilen örnekler ele alınmıştır. Ele alınan örneklerde ahşap malzemenin kullanımı; yapı elemanları bazında sınıflandırılarak araştırılmıştır. The Anatolian geography, which had been under the influence of many civilizations such as Sumer, Hittite, Greek and Roman in history, faced with the migration of Turkish tribes coming from Asia start with the 11th century. The majority of Islamic beliefs that start in the 7th century, spread rapidly in the Anatolian region with the Muslim Turks who expatriated to Anatolia. The effects of this spread have been felt at many points from culture todaily life and architecture. First moques started to construction at this period in Anatolia. When we focus the mosque architecture which is start with Seljuk State and then continuing with the Ottoman Empire period, is examined, the using of wood in the auxiliary building elements that construction system. Structural usage of wood continue in traditional Anatolian mosque architecture; From starting to the beginning of the 20th century AD. In this context, in this study, it is aimed to investigate the structural use of wood in traditional Anatolian mosque architecture. Scope of work; The pioneer structures of the Seljuk and Beylik Periods and a great majority of the examples that can be reached from the Ottoman Period constructions in the Black Sea Region were discussed. The usage of wood materials in the samples which on the structural elements have been researched and classified. 381

Türkiye'de 1950'li yıllarda hızla gerçekleşen ekonomik büyüme sonucu İstanbul, Ankara ve İzmir gibi kentlerimiz yoğun göç almış, nüfus artışı ile beraber ruhsatsız yapılaşma ve gecekondulaşmanın hızla yayılmasına sebep olmuştur. 1980-1990 yıllarında ise çöküntü alanına dönüşen bu şehirlerdeki kent merkezlerinde kentsel yenileme faaliyetleri başlamıştır. Dünya'da ve Türkiye'de merkezi yönetim ve yerel yönetimlerce çeşitli kentsel dönüşüm projeleri uygulanmış ve uygulanmaya da devam etmektedir. Günümüzde kentsel dönüşüm projelerinin sık sık gündemde yer alması, tartışmalara konu olması, yapımı devam etmekte olan birçok kentsel dönüşüm projesinin mahkeme kararı ile durdurulması ve devam edememesi vb. nedenlerle bu tez çalışmasında irdelenmesi gereken bir konu olarak ihtiyaç görülmüştür.Bir kentsel dönüşüm projesinin, dönüşüm alanında yaşayan yerel halka yalnız fiziksel dönüşüm sağlaması değil aynı zamanda sosyo-kültürel ve ekonomik açıdan nasıl bir iyileştirme sağlayacağı, neler kazandıracağı önemlidir. Bu da ancak projenin yönetsel boyutunun iyi kurgulanması ile sağlanabilmektedir. Kentsel dönüşüm projelerinde oluşturulacak ortaklık modeli ve örgütsel yapının iyi kurgulanması, süreçte yer alan ve görev alan tüm aktörlerin koordinasyonu ile mümkün olabilmektedir. Bu tez çalışmasında Avrupa'daki başarılı örnekler ve Türkiye'de gerçekleştirilen kentsel dönüşüm projeleri örnek inceleme olarak ele alınmış olup, bu projelerde nasıl bir örgütsel yapı kurulduğu ve oluşturulan ortaklık modelleri araştırılarak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Kentsel dönüşüm projelerinde başarının sağlanması bağlamında merkezi ve yerel yönetimlerin rolleri, kentsel dönüşüm sürecinde yer alan aktörlerin katılımı, ortaklık modellerinin ve örgütsel yapının nasıl daha etkin/ verimli olabileceği araştırılmıştır. Within the rapid economic growth in the 1950s in Turkey, İstanbul, Ankara and İzmir cities have taken intensive migration, also with the population growth, it has been caused unlicensed construction and slum housing propagate rapidly. These city centers which have been turned into the debris field had started the activities of urban renewal by the years 1980-1990s. Central governments and local governments implemented several urban regeneration projects In Turkey and in the World and they are still continuing projects. The urban regeneration projects are often located on the agenda within the subject to discussions and some of them were award to be stopped and may be not to be continued and all these factors were needed to be analysed in this study.In an urban regeneration project its not only the subject of physical renewal of local people living in the area of renewal, it is also social-cultural and economic renewal and the added value. It should be provided within the good managerial dimension of partnership model and organizational structure, a good coordination between all the actors work in all the process of the project. This study discusses the partnership model and organizational structure in some of the urban regeneration projects in Europe and Turkey. The success factors tried to assess these projects' on roles of central and local government, participation of actors involved in the urban regeneration process, the partnership model and organizational structure how more effective/efficient to be. 125

Sanayi devrimiyle beraber kent merkezlerine göçün artmasıyla kentleri besleyecek konut binalarına, dini tesislere ve kamusal binalarına olan ihtiyaç artmıştır. Bu ihtiyaçlardan dolayı bina üretim sürecinin de hızlandırılması amacıyla hızlı tasarım, hızlı malzeme üretimi, hızlı imalat gibi kavramlar ortaya çıkmıştır. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde bu hızlı üretim sürecinden doğrudan etkilenmiş ve mimari eserlerinde kimlik kaybı yaşamıştır. Bu kayıplardan en çok etkilenen ise yapıların görünen yüzünü oluşturan iç mekan ile dış mekan arasındaki ilişkiyi sağlayan çatılar ve cepheler olmuştur. Çatılar ve cepheler kimliğini kaybederken insanlığın yaşam konforunu da doğrudan etkilemiştir.Kentsel yaşam kalitesini etkileyen en önemli unsur şüphesiz binaların nitelikli, yaşanabilir, sağlıklı ve estetik olup olmamasıdır. İnsanlığın gelişimine paralel olarak binaların çatı ve cephelerinin malzemeleri ile bu malzemelerin üretim sistemleri de gelişme göstermiştir. Bu gelişmelerde hızlı üretim mimari kimliğin önüne geçmiştir. Tasarım süreci kadar binaların çatı ve cephelerinin yapıldığı malzemelerde binaların kente katmış olduğu mimari kimliği etkilemektedir. Cephe ve çatıları oluşturan yapı malzemelerinde meydana gelen hızlı değişimler binaların nitelik ve kimlik kaybetmesinde etkili olmuştur. Yapıların insanlar ile doğrudan ilişkili olduğunu düşünerek, üretim sistemi ne kadar hızlı olursa olsun nitelikli, kente değer katan mimari eserler tasarlamak ve üretmek gerekmektedir.Bu tez çalışması ile; bina üretim sürecinde cephe ve çatıların üretiminin ve bu üretimde kullanılan malzemelerin kentsel ve mimari kimliğe etkilerini ortaya koymaktadır. Binaların cephe ve çatı kavramları ile üretiminde kullanılan malzemeleri incelemiş, çeşitli dönemlerde üretilen binalar üzerinde cephe ve çatıların analizleri yapılarak değerlendirmeler yapılmıştır. There has been increase in building needs such as housing, religious facilities and public buildings in urban areas with the industrial revolution leading to rising in migration to city centres, Due to these needs, by aimming acceleration in process of building construction some concepts showed up as fast design, fast material production and rapid implementation.Our country also has been affected directly as well as all over the world by rapid production process and exposed to loss of identity in architectural works. The most affected from these losses had been roofs and facades provides relations between inner and outer spaces which are appearing face of buildings. While roofs and facades lose their identity, it also touched life comfort of humanity. The most significant factor that affects the life quality in urban areas is definitely whether the buildings are good-quality, inhabitable, healthy and esthetical or not. In accordance with the progress of mankind, the materials used in roofs and facades and the production system also improved of these materials developed.In these developments, rapid production got ahead of architectural identity.As well as the design process, the materials used in roofs and facades have affected the architectural identity that the buildings contributed the cities. Rapid changes in the structural materials which create roofs and facades had an influence on the quality and identity loss of the buildings. Considering that buildings are directly related to humans, no matter how production process is fast, It requires to design and produce architectural works which enrich to urban.This thesis study; reveal that effects to urban and architectural indentity of productions of roofs and facades in building process and materials which are used in this production process. Concepts of roofs and facades and materials used in this production were examined, some evaluations were made by analizing roofs and facades over some buildings produced in various periods. 250

Erken dönem külliye mimarisinin sahip olduğu yapı türlerinin gelişimi, özgün mimari biçimlenişleri, kentle olan ilişkileri ve kente kattıkları anlam bağlamında, Bursa'da Erken Osmanlı Dönemine ait beş sultan külliyesinin kentsel ve mimari açıdan karşılaştırmalı olarak analiz edildiği bir tez çalışmasının daha önce yapılmamış olması bu tezin çıkış noktasıdır. Tez çalışmasında, Osmanlı Kenti ve Osmanlı Külliyesi olarak iki tanımlama öne çıkmaktadır. Bu nedenle tez kapsamında ikinci ve üçüncü bölümler bu iki tanımın tarihçesi ve gelişimi hakkında bilgi vermek üzere oluşturulmuştur. Giriş bölümünden sonra gelen ikinci bölümde; kentlerin oluşumu ve gelişimi, Erken Osmanlı kentinin; endüstri öncesi kent ve İslam kenti modelleri üzerinden değerlendirilmesi yapılmış ve Erken Osmanlı kentini oluşturan unsurlara kısaca değinilmiştir. Üçüncü bölümde külliyelerin Anadolu'da ve Anadolu sınırları dışında ortaya çıkışı ve gelişimi üzerine yoğunlaşılmıştır. Tezin ana konusu olan Erken Osmanlı Dönemi Bursa Sultan Külliyeleri hakkında tezin dördüncü bölümünde genel bilgiler verilmiş, tezin beşinci bölümünde ise edinilen bu bilgiler üzerinden kentsel ve mimari bağlamda karşılaştırmalı analiz yapılmıştır. Karşılaştırma kısmı; külliyenin konumunun neye göre belirlendiğini ve yakın çevresi için önemini vurgulayan 'Yer Seçimi Kriterleri', her bir yapı tipolojisinin külliyeler arasındaki farklılığını ortaya koymayı amaçlayan 'Ayırt Edici Mimari Özellikleri', külliye içerisindeki birimlerin hem birbiri ile hem de yakın çevresiyle olan ilişkilerini irdeleyen 'Kentsel Dokuda Mekansal Etkilerinin Analizi' ve külliyelerin kentin gelişimindeki yerinin Bursa kenti ölçeğinde irdelendiği 'Sultan Külliyelerinin Kentin Gelişimine Katkısı' başlıklarından oluşmaktadır. Tezin sonuç bölümünde ise, karşılaştırmalar bölümünde belirlenen kriterlere göre elde edilen veriler değerlendirilmiştir. The starting point of this thesis is the lack of a comparative analysis regarding urban and architectural characteristics of five building complexes (Kulliye) belonging to Early Ottoman Sultans in Bursa in terms of the development of building typologies within Early Period Kulliye Architecture, their relation with the urban context and the meaning they bring to the city. Within the scope of the thesis, two significant concepts ''Ottoman City'' and ''Ottoman Kulliye'' come forward. The second and the third chapters include the history and the development of the city. Early Ottoman City has been evaluated in terms of Pre- Industrial City and Islamic City models. The factors that lead the formation of Early Ottoman City has been identified. Third chapter focuses on the formation and the development of Kulliyes within the boundaries of Anatolia as well as outside Anatolia. In the fourth chapter, general information about Sultan Complexes (Kulliyes) in Bursa belonging to Early Ottoman Period has been given. Depending on the information acquired through the thesis, a comparative analysis has been conducted within urban and architectural context in the fifth chapter. Comparative analysis consists four subtitles. ''Site Selection Criteria'' emphasizes how the location of the complexes was determined and their significance in relation to thier immediate environment. ''Distinctive Architecture Properties'' aims to reveal the differences between each building typology within the Kulliye Complexes. '' The Analysis of Spatial Impacts on Urban Fabric'' examines the relationship of Kulliye units with each other and with their immediate environment. Finally, '' The Contribution of Sultan Complexes to the Urban Development'' discusses the significance of the complexes in Bursa scale. In the conclusion part, the data obtained in accordance with the criteria set out in the comparison section have been evaluated.

Endüstrinin gelişiminden günümüze uzanan süreç içerisinde; yaşanan tecrübeler ve hızla ilerleyen teknolojik gelişmeler enerjinin üretimi ve tüketimi konusunda farklı kavram ve yeniliklerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Enerji ihtiyacının ve tüketiminin artması, bununla beraber enerji kullanımından kaynaklanan çevresel sorunların oluşmaya başlaması, yenilenebilir enerji kaynaklarını öne çıkartmıştır. Bu kaynakların en verimli şekilde kullanımının yolları aranmaya başlanmış ve enerji etkin yapı tasarımı anlayışı ön plana çıkmıştır. Enerji etkin yapı tasarımı, çevre verilerinden yararlanarak, enerjiyi etkin ve verimli kullanmaya yönelik tasarım yapılması olarak tanımlanmaktadır.Bu çalışma kapsamında; yapıda enerji etkinliğine yapı kabuğu açısından değinilmiş ve örnek bir yapı üzerinden yapının sadece kabuğuna müdahale edilerek, enerji tüketimindeki değişimi incelenmiştir.Çalışmanın 2. bölümünde; sürdürülebilirlik ve enerji etkinliği kavramları detaylı olarak incelenmiş, enerji etkinliğini ölçen sertifika sistemleri ve enerji simülasyon programları tanıtılmıştır. Enerji etkin tasarım ölçütleri sınıflandırılarak yapının yerleşim kriterleri ve yapısal değişkenler üzerinde durulmuştur.3. bölümde; enerji etkinliği tasarım ölçütlerinden yapı kabuğu anlatılmış, yapı kabuğu enerji etkinliği açısından incelenmiştir. Bu çalışmada yapı kabuğu yapı cephesi olarak ele alınmış ve enerji etkinliği açısından; yalıtım sistemleri, güneş kontrol sistemleri, gün ışığı kontrol sistemleri olarak alt başlıklara ayrılmıştır.4.bölümde; yapı kabuğu tasarımının enerji etkinliği üzerindeki etkisi örnek bir yapı üzerinde incelenmiştir. Bu inceleme bir enerji simülasyon programı olan Design Builder kullanılarak yapılmıştır. Örnek yapı kabuğu için ilk olarak TS 825 Isı Yalıtım Yönetmeliği baz alınacak şekilde iyileştirme alternatifleri Öneri 1 olarak sunulmuştur. TS 825 Isı Yalıtım Yönetmeliği'nin gerektirdiği minimum iyileştirmelerle birlikte; yapılan analiz ve gözlem ve hesaplamalara göre, yapıdaki enerji ihtiyacının en fazla olduğu bölgeler belirlenmiştir. Bu bölgeler için geliştirilmiş bir kabuk önerisi sunulmuştur. Bu öneri; Öneri 2 olarak adlandırılmıştır. Oluşturulan öneriler için hesaplamalar yapılmış; çıkan sonuçlar açıklanmıştır. Anahtar Kelimeler: enerji etkinliği, yapı kabuğu, enerji simülasyon Experiences and rapidly advancing technological developments led to the emergence of different concepts and innovations in energy production and consumption within the process since the beginning of the development of the industry. Increased energy needs and consumption and at the same time the starting of environmental problems arising from energy use bring renewable energy sources to the forefront. Work has begun to search for ways to use these resources in the most efficient ways and energy efficient building design concept come into realisation. Energy efficient building design concepts are described as using energy for making use of energy in most effective and efficient way taking advantage of environmental data(Bilge 2007).In this study energy efficiency structures has been mentioned in terms of building skin and the changes in energy consuption have been examined just interveing the shell through a sample structure.In the second part of the study, sustainability and energy efficiency terms have been examined in detail, certificate systems for measurig the efficiency of energy and programs of energy simulation have been introduced. It has focused on the residential criterias and structural variables by categorizing the energy efficient design criterias.In the third part of the study, ıt was explained the building skin in energy efficiency design criterias and it has been examined in terms of energy efficiency. In this study, building skin has been addressed as building facade and it has been subdivided into insulation systems, solar control systems, daylight control systems in terms of energy efficiency.In the fourth part of the study, the effects of building skin design on energy efficiency has been examined from a sample. This examination has been made by using Design Builder which is an energy simulation program. For sample building skin, improvements alternatives have been offered as The 1st Proposal by being founded on TS 825 Heat Insulation Regulations. With a minimum improvement required by the Standard TS 825 Heat Insulation Regulations, ıt has been determined by the regions where the most need is, according to the analysis, observation and calculations. A proposal on the standard has been improved for these regions and ıt has been offered as the 2nd Proposal. The results have been clarified for generated suggestions.Key words: energy efficiency, building skin 145

Sanayi devrimiyle birlikte değişmeye başlayan kentler, toplumsal ve küresel olayların etkisiyle sorunlar yaşamaya başlamıştır. Hızlı büyüme, çevre kirliliği, düzensiz yapılaşma, fiziksel bozulma, savaş, sanayi gibi sebepler dünyada; gecekondulaşma, göç, çarpık kentleşme, yetersiz altyapı, doğal afetler ve tarihi değerlerin korunamaması gibi sebepler ise ülkemizde, sağlıksız ve niteliksiz kentsel alanlarının oluşmasına sebep olmuştur. Değerini kaybetmiş bu alanların yeniden kullanılır ve kent yapısına uygun hale getirilmesi için gündeme gelen kentsel dönüşüm, tarihsel süreçte farklı uygulama yöntemleri içermiş ve zamanla gelişme göstermiştir. Kentsel dönüşüm, sorunlu kentsel alanlarda fiziksel, sosyo-kültürel ve ekonomik yönlerden sürdürülebilir çözümler üreten çok boyutlu ve koordineli bir süreçtir. Ancak katılım, yasal mevzuat, örgütlenme gibi konularda yaşanan sorunlar ve bölgenin dinamiklerine yönelik uygulanmayan projeler, dönüşümlerin başarılı olmasına engel olmaktadır. Bunun sonucunda kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılayamayan, niteliksiz yapı ve alanlar ile birlikte haksız kazanç, rant, sosyal dışlanma, hukuksuzluk gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla kentsel yaşam kalitesine uygun, kentle bütüncül ve başarılı dönüşümler gerçekleştirebilmek için kentsel dönüşüm süreci sonunda nitelikli yapı üretilebilmesi gereklidir.Bu tez çalışması ile; kentsel dönüşüm sürecinde nitelikli yapı üretiminin nasıl gerçekleştirilebileceğine yönelik araştırmalar yapılmış ve önerilerde bulunulmuştur. Bu kapsamda, kentsel dönüşüm ve nitelikli yapı üretimi kavramları incelenmiş, kentsel dönüşüm sürecinde kullanıcı memnuniyetini etkileyen faktörler ve parametreleri belirlenmiş, dönüşüm örnekleri analiz edilerek değerlendirmeler yapılmıştır. Cities that are evolved hand in hand with Industrial Evolution, have met problems with effects of social and global events. Worldwide causes such as rapid growth, environmental pollution, disorganized structuring, physical disruption, war, industry and our country related causes like squatting, migration, illegal urbanization, insufficient infrastructure, natural disasters and weak protection of historical structures have given rise to unhealthy and unqualified urban areas. Urban transformation that has become current issue in the interest of reconstruction and making available of these urban areas which have lost their value for city structure, contains diverse application methods during historical process and has developed in time.Urban transformation is a multidimensional and coordinated process that creates sustainable solutions in troubled urban areas in physical, social-cultural and economic ways; however, the challenges of participation, legal regulations, organization and projects that are not applied according to dynamics of area prevent the successful renewals. As a consequence of that, along with the unqualified structure and areas that can't satisfy the expectation of consumers, unlawful profit, unearned income, social exclusion and unlawfulness arise. That's why, qualified structures must be produced at the end of the urban transformation in order to achieve successful urban renewals that are appropriate to urban life quality and integrative with the city. In this thesis study, research was done about how to achieve production of qualified structure during urban transformation and suggestions are given. In this context, concept of urban transformation and production of qualified structure was studied, elements and parameters that affect consumer satisfaction during urban transformation were identified and sample cases of renewal were analyzed and results were evaluated. 135

Antik çağdan günümüze zeytin üretimi teknolojisinin gelişerek devam ettiği Akdeniz coğrafyasında ekonomisi zeytin üretimine dayalı yerleşimlerden biri de Mudanya ilçesine bağlı bir kıyı yerleşimi olan Tirilye'dir. Tirilye zeytin ve zeytinyağı üretimi ile dünyaca tanınmış, geçmişi boyunca ipekböcekçiliği, balıkçılık ve şarap üretimi önemli gelir kaynakları olmuştur. Zeytincilik günümüzde önemini hala korumaktadır. Yüksek lisans tez çalışmasında, Tirilye'de yer alan ve 19.yy'ın ikinci yarısında inşa edildiği tahmin edilen Rumlardan kalan zeytinyağı fabrikası korunması gerekli kültürel mirasın bir parçası sayılan endüstri mirası bir yapı olarak incelenmiştir. Tezin birinci bölümünde dünyada ve Türkiye'deki endüstrileşme süreci, Türkiye endüstrileşmesinde Bursa'nın yeri, zeytinciliğin Bursa'daki gelişimi konuları anlatılmıştır. Daha sonra endüstri mirası kavramının tanımı, kapsamı, korunması gerekli kültür mirasının bir parçası olan endüstri mirası yapılarının korunması ile ilgili tüzükler ve kuruluşlar ile bu binaların yeniden kullanımına dair örnekler incelenmiştir. Son olarak da, Tirilye'deki zeytinyağı fabrikası ve ek binalarının mimari analizi yapılmış, analitik rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri çizilmiş, raporları hazırlanmıştır. Son bölümde, yasal koruma altındaki fabrikanın, endüstri mirası olarak tanımı, değerinin anlaşılması, tarihinin araştırılması, belgelenmesi, korunması, tanıtımının yapılması ve günlük yaşama yeniden kazandırılmasını sağlayacak öneriler geliştirilmiştir. Tirilye a coastal hometown located in the west of Mudanya town of Bursa city in the Mediterranean Basin where the olive production technology continues to develop from antiquity to the present. Olive and olive oil of Tirilye was world-renowned, sericulture, fisheries and wine production were important sources of income throughout the past. Olive production still has importance today. In this master thesis, Tirilye olive oil factory which is handed down from Greeks and built in the second half of 19th century approximately was analyzed as an industrial heritage, a part of cultural heritage. In the first part of thesis, industrialization period in the World and Turkey, the place Bursa in industrialization period of Turkey and development of olive production in Bursa were explained. The concept, definition and content of industrial heritage, committees and chartes about conservation of industrial heritage and examples of re-use of them were studied. Finally, architectural analyze, measured drawings, restitution and restoration projects and reports were prepared for olive oil factory and its additional buildings. In the last part, recommendations were developed for legally protected factory, such as definition as an industrial heritage, understanding the value of it, researching the history, documentation, conservation, promotion and reintegraiton to daily life.

Çin'in Şin Jiang Uygur Özerk Bölesinde yer alan Kaşgar yerleşmesi 2000 senelik tarihi bir yapılaşmaya sahiptir ve aynı zamanda eski ipek yolu üzerindeki çok önemli şehirlerden biridir. Bu şehir özgün yerleşim dokularıyla Uygurların geleneksel yaşam tarzını yansıtan bir şehirdir. Bu çalışmada sayısal tasarım yöntemleri ışığında Kaşgar'a ait mimari dokular yeniden ele alınarak Kaşgar'da var olan eski mimari dokunun özellikleri irdelenmiş ve bu bölgede yapılacak yeni tasarımlara yön gösterici bir yaklaşım elde edilmiştir. Çalışma kapsamında Kaşgar'ın topoğrafik ve kendine özgü yapılaşma özellikleri ve bu özelliklerin şehrin yapılaşmasına olan etkisi ile Uygurların yaşamsal alışkanlıkları, kültürel, iklimsel özellikleri ve yerleşmedeki konutları oluşturan ana unsurlar; konutların plan tipleri, konutların tipolojik özelikleri, oluşum süreçleri, sokakların oluşum mantığı ve meydanları oluşturan faktörler irdelenmiştir. Sonraki süreçte ise; elde edilen verilerle, Kaşgar eski şehir bölgesinin kentsel dönüşüm alanında yeni bir tasarım modeli önerisi ortaya konmuştur. Bu tasarım önerisinin kurgusunda ise, günümüzde sık kullanılan bir yazılım kuralı olan Rhinoceros, eklentisi Grasshopper ara yüzü ile Kaşgar eski dokusunda yer alan konut tipleri ve sokak oluşumu kapsamında kullanılmıştır. Elde edilen verilerle mimari dokuları kapsayan kütüphaneler oluşturarak, Kaşgar'ın eski dokusuna komşu yeni dokular elde edilmiştir. Bu kapsamda eski dokuya ait dinamikler yeni dokunun oluşum sürecinde adı geçen yazılımlarda kullanılmıştır. Ortaya çıkan yeni doku özgün dokuları uyum kapsamında tartışılmıştır. Kashgar, located in Xin Jiang Uygur Autonomous Region owns 2000 years old historical constructions and is one of the most important cities on the silk road. It is a city that reflects Uygur traditional life style. In this research, considering digital design directions, according to architectural pattern in Kashgar, the characters of them are examined and has been given a directional example for new futural works. Beside this, topografic and original construction properties of Kashgar, and the influence of these on the new construction of the city are examined. Special life habits of Uygurs, cultural and climatic characters, the main factors of forming residential housing, the plan typology of housing, the characters of typological housing, the process of formation, the logics of composed streets, and the factors of composed open spaces are analyzed. According to the results, and new design suggestion is given for urban renewal of the old Kashgar. In this suggestion, Rhinoceros and its plugin Grasshopper interface as one of the most useful modern design tools are applied and housing patterns and street compositions are examined. With the help of the data, forming new digital libraries, constructions which are similar to old Kashgar are obtained. In this process, the dynamics, belonged to old constructions are used during formation of the constructions in the design software. As a conclusion the new construction is discussed in coherence aspects.

21. yüzyıla geçişte yaşanan paradigma değişimi birçok alanda kendini hissettirirken, değerlerin, kuralların, anlamların da dönüşümüne neden olmaktadır. Günümüz koşullarında yeni bir anlam okuma önerisi geliştiren bu çalışma, mimarlığın bu bağlamda bir araç olabileceği görüşünü ileri sürmektedir. Mimarlık, son iki yüz yılda yaşadığı üç temel kırılma anı ile şekillenirken, bilimsel, felsefi, estetik ve teknolojik düşünce ile ekonomik, politik, kültürel – toplumsal ve çevresel değer sistemlerinde yaşanan değişimlerden yoğun olarak etkilenmiştir. Endüstri Devrimi'nin tanımladığı ilk kırılma 18. yüzyıla işaret ederken, 2. Dünya Savaşı'nın etkileriyle birlikte 1960'larda toplumsal ve politik yapıda yaşanan değişim ikinci kırılmayı oluşturmaktadır. Üçüncü kırılma ise, Enformasyon Devrimi'nde temellenen ve 1990'larda yoğun olarak etkisi görülen teknolojik gelişmelerdir. Bilgisayar ve internetin getirdiği olanaklarla birlikte, her zamankinden çok daha fazla ilişkili hale toplumsal yapılar, ağ toplumu kavramının ön plana çıkmasına neden olmuştur. Mimarlıkta da temsil - tasarım araçlarında, tasarım - üretim süreçlerinde ve tasarımcıda yaşanan değişimler bu kapsamda önem kazanmaktadır. İlişkiselliğin her alana yayıldığı bu dönemde, anlam kavramını ortaya koymaya yönelik bu çalışmada da, ağ bilimi mantığında temellenen ağ düşüncesi ile ilişkisel bir bakış açısı benimsenmiştir. Bu bağlamda anlam kavramını okumaya yönelik kavramsal bir ağ oluşturulmuş, bu ağdan 21. yüzyıl mimarlığına ilişkin ön plana çıkan kavramlar ikili temalar halinde irdelenmiştir. Çalışmada, sorunsalın tariflendiği, amaç, kapsam ve yöntemin açıklandığı giriş bölümünden sonra, anlam kavramına genel yaklaşımların ele alındığı ve bu yaklaşımların mimarlıkta yansımalarının irdelendiği ikinci bölüm yer almaktadır. Üçüncü bölümde, 20. yüzyılda yaşanan paradigma değişimi kapsamında 21. yüzyıl mimarlığını daha üst ölçekten etkileyen gelişmeler, düşünce ve değer sistemlerinde olmak üzere iki başlıkta ele alınmaktadır. Günümüz mimarlığında yaşanan değişimlerin yorumlandığı dördüncü bölümde, öncelikle tarihsel süreklilik içinde mimarlığın son iki yüz yıl içinde deneyimlediği üç temel kırılma incelenmekte; daha sonra ise, temsil-tasarım araçlarında, tasarım-üretim sürecinde ve tasarımcıda yaşanan değişimler ortaya konmaktadır. Beşinci bölümde 21. yüzyıl mimarlığı üzerinden yeni bir anlam okuma önerisin oluşturulmaktadır. Bu bağlamda ilk olarak gerçekleştirilen odak grup ve derinlemesine birebir görüşmeler değerlendirilmekte, daha sonra hem tezin genel yaklaşımına hem de anlam okuma önerisine katkı sağlayan ağ düşüncesi ve ağ bilimine dair değerlendirmeler yapılmaktadır. Anlam kavramına ilişkin oluşturulan kavramsal ağ ortaya konduktan sonra, 21. yüzyıl mimarlığını tanımlamaya yönelik önerilen bir grup tema irdelenmektedir. Altıncı bölüm olan sonuç bölümünde ise, tez çalışmasının sürecine ve sonuçlarına ilişkin değerlendirmeler yapılmaktadır. While the paradigm shift experienced in gradation to 21.st century is adumbrating itself at lots of areas, it almost causes conversion of values, rules and meanings. This study that improves a new reading of semantics proposal in today's conditions, presents the opinion that the architecture may be an instrument, in this regard. Architecture was being affected intensively in evolutions occurred in scientific, philosophic, aesthetics and technological thought with economic, political, cultural - social and environmental value systems while shaping by three main turning points through the last two centuries. The first rupture that is determined by the Industrial Revolution gives indication to 18th century, and the second rupture at 1960's, can be considered as the conversion in the social and political constitution affected by the Second World War. The third rupture is the technological developments based on the Information Revolution; those affects are intensively seen at 1990's. Social structures those are becoming more relevant by the opportunities of the computer and internet, cause network society come into prominence. In architecture, the conversions at representation - design instruments, design - production processes and designers become significant. In this period that relationally expands in every area, a perspective based on network science dialectic was assimilated in the study intended for presenting the notion of meaning. Concordantly, in order to read the notion of meaning, a conceptual network was established, the concepts those came into prominence from this network was examined as dual themes concerning 21st century architecture. In this study, after the introduction part that the problematic is identified, aim, content and method is explained, the general approaches to notion of meaning and the reflections of these approaches to the architecture are concerned in the second part. At the third part, the constitutions those affected the 21st century architecture at upper scale within the paradigm shift in the 20th century concerned in two chapters as thought and value systems. The transformations in today's architecture are interpreted at the forth part. First three main ruptures that architecture is experienced at the last two centuries in historical continuity are examined, and then the conversions in representation - design instruments, design - production processes and designers are mentioned. At the fifth part, a new proposal of reading of meaning is constituted over 21st century architecture. Concordantly, at first focus group and one to one interviews are considered and then, evaluations are made about network thought and network science those contribute the general approach of the thesis and also reading of meaning proposal. After conceptual network which is related to meaning concept is presented, a group theme proposed to declare 21st century architecture, is examined. At the final sixth part, evaluations aimed at the processes and the results of the thesis are done.

Endüstri devrimiyle birlikte üretim artmış ve buna bağlı olarak tüketim toplumları oluşmuştur. Zamanla yeryüzü tahribata uğratılmış, küresel felaketler ve buna bağlı yok olma kaygısı, sürdürülebilirlik kavramını ortaya çıkarmıştır. Tüm bu gelişmeler mimarlık alanına da yansımış, sürdürülebilir mimarlık kavramı tartışılmaya başlanmıştır. Yeni binaların yanında, mevcut bina stokunun da sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda tez konusunun amacı, bugüne kadar elde edilen mevcut yapı stoku içinde, Türkiye'deki ilköğretim binalarının sürdürülebilir mimarlık ilkeleri açısından incelenmesi ve entegre edilebilecek sürdürülebilirlik olanaklarının değerlendirilmesidir. Bunun yanı sıra sürdürülebilirlik bilincinin ilköğretim binaları üzerinden çocuklar aracılığıyla ailelerde ve tüm bireylerde oluşturulması amaçlanmaktadır. Ayrıca yeni yapılacak ilköğretim binalarının sürdürülebilir mimarlık ilkeleri çerçevesinde yapılmasına ışık tutulması hedeflenmektedir. With the industrial revolution, production increased and, therefore, consumer society emerged. In time, the earth has been exposed to damage, and the occurrence of global disasters and concern about destruction in due course caused the concept of sustainability as a consequence. All these developments have been reflected in the field of architecture, and sustainable architecture concept has been discussed. In addition to new buildings, the existing building stock should be evaluated in terms of sustainability. In this context, the purpose of the thesis is to examine the principles of sustainable architecture on primary school buildings which are in the existing building stock in Turkey and to evaluate the possibilities of sustainability which can be integrated on those. Additionally, sustainability awareness is intended to be formed through children out of primary school buildings within families and then all individuals. Furthermore, it is aimed to shed light on that the new primary school buildings will be built in accordance with the principles of sustainable architecture. 175

Tarihsel süreç içerisinde bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler sonucu toplumsal yapıda oluşan değişimler, yaşam alışkanlıklarıyla beraber kentsel mekânların biçimlerini, işlevlerini ve yapılarını değiştirmiştir. Bu değişimle beraber kalite kavramına ilişkin beklentiler de değişmiş olup, bu durum mekân kalitesi kavramına ilişkin yeni tanımları ve parametreleri gerekli kılmıştır. Kalite kavramı çok farklı bileşenleri içeren bir kavram olduğu için bu tanım ve parametrelerin geliştirilmesi de her bir mekânın kendine has niteliklerini dikkate almayı gerektirmektedir. Bu bağlamda, Bursa Hanlar Bölgesi'ni yeniden canlandırmak adına katkı sağlaması düşünülen bu çalışmada, bu alanda bir mekân kalitesi tanımı yapılmış ve buna ilişkin kalite parametreleri geliştirilmiştir. Böylelikle Bursa Hanlar Bölgesi'nde yer alan kentsel mekânların kalitesi irdelenmiştir.Tezin giriş bölümünde, çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemine ilişkin bilgiler yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı, kentsel mekânlardan kullanıcı gereksinimleri doğrultusunda olması beklenen mekân kalitesi ölçütlerini tespit etmek ve Hanlar Bölgesi'ndeki kentsel mekânların, bu tespitler ışığında beklenen mekân kalitesine sahip olup olmadığını belirleyerek yeni öneriler geliştirmektir. Aynı zamanda bu çalışmanın daha sonra irdelenecek diğer kentsel mekânlar için model olabileceği düşünülmektedir.Çalışma kurgusal olarak giriş, gelişme ve sonuç bölümleri olarak üç bölüme ayrılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde kentsel mekân kalitesine yönelik literatür araştırmalarının bulunduğu kavramsal ve kuramsal tanımlamalar yer almaktadır. Burada mekân tanımları, insan çevre ilişkileri, insanların temel gereksinimleri ve kalite kavramından bahsedilmiştir. Bu bölümde, çalışma Maslow'un insan ihtiyaçları hiyerarşisinden yola çıkarak, insan gereksinimleri doğrultusunda, mekâna ilişkin beklentileri ortaya koymaya çalışmıştır. Mekâna ilişkin olarak ortaya konulan beklentiler ışığında kalite göstergeleri oluşturulmuştur.Çalışmanın ikinci bölümünde, birinci bölümdeki bilgiler ışığında çalışma alanı olan Bursa Hanlar Bölgesi'ndeki kentsel mekânlar olan hanların avluları incelenerek tespitler yapılmıştır. Bu bağlamda önce Hanlar Bölgesi hakkında bilgi verilmiş, daha sonra Hanlar Bölgesi'nde kullanıcı gereksinimlerinin ve buna bağlı olarak kalite göstergelerinin neler olduğunun araştırılmasına yönelik anket çalışması yapılmıştır.Çalışmanın üçüncü bölümünde, sonuç ve değerlendirme başlığı altında ikinci bölümdeki anket çalışması sonucunda elde edilen tespitler ışığında öneriler geliştirilmesi hedeflenmiştir.Anahtar Kelimeler: Mekân, kentsel mekân, kullanıcı gereksinimleri, kalite, kentsel mekân kalitesi, Hanlar Bölgesi. The evolution of the societal structure resulting from the development of information and telecommunication technologies in the course of history changes, along side with life habits, has shaped functions and structures of the urban places. Together with this change, the expectation to the concept of the quality has also changed which necessitates the new definitions and parameters about the concept of the space quality. Because the concept of quality consists of various components, the promotion of these definitions and parameters requires taking the specific qualifications of the particular space into consideration. In this context, this study which is expected to contribute to the revival of the Bursa Khans Region gives a definition of space quality and develops pertaining quality parameters for the Region. In this way, it is desired to examine the quality of the urban spaces located in the Bursa Khans Region.Aim, scope and the methodology of the study are included in the introduction part of the thesis. The aim of the study is to identify criteria of the space quality expected through users' needs from urban spaces, and to develop new proposals by determining whether the urban spaces in the Khans Region own space quality which is supposed to be in the light of the identification made here. At the same time, it is considered that this study might be a model for the future examinations of the other urban spaces.The study has been divided into three parts structurally consisting of introduction, body and conclusion parts. In the first part of the study, conceptual and theoretical definitions are included along with review of literature related to the urban space quality. The definitions of space, the relationship between human and environment, the basic needs of human and the concept of quality are mentioned in this part. Taking Maslow's human requires hierarchy as the starting point, the study tries to set forth the expectations from a space in accordance with the human needs in this part. In the light of the revealed expectations from a space, indications for the quality have been formed.In the second part of the study, in the light of the information concluded from the first part, by examining the courtyards of the khans which are the urban spaces of the Bursa Khans Region some findings have been determined. In this context, firstly some information about the Khans Region is provided, then a survey is conducted towards the needs of the users and, accordingly, the quality indications in the Region. In the third part of the study, under the titles of conclusion and evaluation, it is aimed to develop some proposals according to findings concluded from the survey in the second part.Key Words: Space, urban space, users needs, quality, urban space quality, Khans Region. 128

Bireyin yaşamına ilişkin nesnel bileşenlerin ve bu doğrultuda gelişen öznel algının etkileşimi sonucunda ortaya çıkan yaşam kalitesi, çok boyutlu ve disiplinler arası olarak ele alınması gereken bir kavramdır. Farklı bileşenlerin ortaklaşa geliştirdiği bir çıktı olarak adlandırılabilecek olan yaşam kalitesinin söz konusu niteliği, literatürde farklı boyutlarla ilişkili özelleşmiş tanımların ve ölçümlerin geliştirilmesini beraberinde getirmiştir. Yaşam kalitesi; esenlik, refah düzeyi ve yaşam tatmini kavramları ile ilişkili olup, bireyin kendi yaşamının yanı sıra, gündelik hayatını sürdürdüğü çevreye ilişkin algısına odaklanma yoluyla, çevre eksenli yaşam kalitesi ortaya çıkmaktadır. Kentsel yaşam kalitesi ise, çevre eksenli değerlendirmeye bireysel haklar, demokrasi ve halk katılımının dahil olmasıyla, yaşam kalitesinin planlama politikaları ve karar mekanizmaları ile ilintili toplumsal boyutunu içermektedir. Tez çalışmasında yaşam kalitesi ölçümüne yönelik, nesnel ve öznel göstergelerin birlikte ele alındığı bir model geliştirilmiştir. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, insan davranışları ile gündelik hayatın sürdürüldüğü çevrenin etkileşimi bağlamında, geliştirilen model üzerinden yaşam kalitesi ölçümü gerçekleştirilmesi ve elde edilen bulgular bağlamında çevrenin ve çevresel politikaların bireysel yaşam kalitesi üzerindeki etkilerinin tartışılmasıdır. Çalışmada yaşam kalitesi ölçümü için belirlenen alan; idari, fiziksel, sosyal ve ekonomik boyutlarıyla Türkiye’de benzersiz bir uygulama olma önemini taşıyan Doğanbey Kentsel Dönüşüm Uygulaması’dır. Bu alanın seçilmesinin nedenleri, kentsel dönüşüm uygulamalarının günümüzde Türkiye’de planlama ve politikalar anlamında oldukça önemli bir gündem maddesi olması, yenilenen konut çevresinde hak sahiplerinin yaşam biçiminin ve yaşam kalitesinin nasıl değiştiğinin izlenmesi, kullanıcı görüşleri ile memnuniyet düzeylerinin belirlenmesi ve uygulanan politikaların fiziksel ve sosyal çevre üzerinde oluşturduğu etkilerin bilimsel verilerle ortaya konmasıdır. Bu doğrultuda, insan-çevre arasındaki dinamik ilişkiler sonucunda oluşan algı ve bireyin yaşadığı deneyimlerle bağlantılı olarak yaşam kalitesinin ölçüldüğü araştırmada, bütüncül bir yaklaşım gerekliliğinin yanı sıra farklı boyutlar arasındaki etkileşimin de anlaşılması zorunludur. Çevresel psikoloji alanında, söz konusu bütüncül bakış açısı transaksiyonel yaklaşımla örtüştüğünden, çalışmada bu yaklaşım benimsenmiş, ancak farklı ilişkilerin irdelenmesi amacıyla etkileşimli yaklaşım da sürece dahil edilmiştir. Felsefi dünya görüşü çerçevesinde ise problemi anlayarak araştırma sorularını cevaplamaya odaklanması ve farklı yöntemlerin kullanılmasını gerektirmesi nedeniyle pragmatik yaklaşım benimsenmiş olup; tez çalışması bununla örtüşecek biçimde karma yöntem ile yürütülmüştür. Çalışma sürecinin başlangıcında, belirlenen araştırma sorusu çerçevesinde, yaşam kalitesi kavramı ve göstergeleri ile kentsel dönüşüm olgusunun yaşam kalitesi perspektifinden irdelenmesi aracılığıyla çalışmanın kuramsal çerçevesi geliştirilmiştir. Bunun ardından kuramsal çerçeve ve çalışma alanının getirileri bağlamında, yaşam kalitesini oluşturan boyutların belirlenmesi ve gündelik yaşamın sürdürüldüğü çevrenin yaşam kalitesi ile olan etkileşiminin ortaya konması amacıyla, yaşam kalitesi ölçümüne yönelik kavramsal bir model ve ölçek geliştirilmiştir. Bu ölçek üzerinden yapılan yaşam kalitesi ölçümünde, anket ve derinlemesine görüşme yöntemi birlikte kullanılarak, nicel yöntemlerle tespit edilen ilişkilerin nitel yöntemlerle açıklanması sağlanmış, dönüşüm öncesi ile sonrasına yönelik karşılaştırmalarla yaşam kalitesinin ne yönde değiştiğine ilişkin nedensel ilişkiler anlaşılmaya çalışılmıştır. Örneklem hacminin belirlenmesinde tabakalı örnekleme ve orantılı dağıtım yaklaşımının tercih edildiği ölçümde, % 5 örneklem hatası toleransına göre gereken hacmin üzerinde bir büyüklük olan 325 katılımcıyla yüzyüze anket uygulamaları, söz konusu kişilerin arasından 35 katılımcı ile de derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Ölçüm sonucunda elde edilen verilerin istatistiksel yöntemlerle açıklandığı çalışmada, yaşam kalitesinin konut ve çevresinden, mahalledeki yaşantıdan, komşuluk ilişkilerinden ve güvenlik durumundan memnuniyet düzeyi ile ilintili olduğuna dair bulgular elde edilmiştir. Bunun yanısıra sağlık durumunun, gelir düzeyinin ve medeni durumun yaşam kalitesi algısını etkilediği görülmüştür. Araştırmada elde edilen diğer önemli sonuçlardan biri, kullanıcıların dönüşüm sürecine dahil edilmemesinin, onlara söz hakkı verilmemesinin ve danışılmamasının, diğer bir deyişle katılım ve kontrol mekanizmalarının süreçte yer almamasının kullanıcı memnuniyetini ve yaşam kalitesini önemli oranda azaltmasıdır. Kullanıcıların yaşam alışkanlıklarının dikkate alınmadığı uygulama sonucunda, dönüşüm öncesindeki mahalle dokusuna tamamen kontrast oluşturan bir çevre ortaya çıkmış ve elde edilen bulgulara göre bu durum, yaşam biçimine uygunluğu, sosyal ilişkileri ve aidiyeti oldukça olumsuz etkilemiştir. Dönüşüm sonrasında sahip olunan konutun ve alandaki konumunun seçilememesi memnuniyet düzeyini azaltırken, yaşam biçimine en uygun bulunan konutlar dönüşüm öncesindeki dokuya en çok benzeyen az katlı bloklardır. Kullanıcıların tamamına yakını dönüşüm ile birlikte oluşturulan fiziksel çevre niteliklerinden rahatsızlık hissetmekte ve kent merkezinde yer alan bölgenin kenti olumsuz etkilediğini belirtmiştir. Bunun yanısıra kullanım sonrasında fiziksel, sosyal ve ekonomik anlamda yaşanan sorunlar, önceki duruma göre yeşil alan oranının azalması, konut çevresindeki radikal değişimler ile birlikte komşuluk ilişkilerinin bozulması, bunun da etkisiyle bölgede güvensizlik hissinin egemen olması gibi faktörler dönüşüm sonrasında kullanıcıların yaşam tatmininin, aidiyet hissinin ve yaşam kalitesinin azalmasına neden olmuştur. Çalışma sonucunda, elde edilen bulguların genel değerlendirmesi yapılmış ve bu doğrultuda bir yaşam kalitesi matrisi aracılığıyla Doğanbey Kentsel Dönüşüm Uygulaması farklı boyutlar üzerinden ele alınmıştır. Kullanıcıların yaşam kalitesi üzerinde hangi bileşenlerin daha etkili olduğuna dair çıkarımların yer aldığı bölümde, sürecin farklı aşamalarında yaşam kalitesinin artırılmasını sağlamaya yönelik yapılabilecek uygulamalara dair öneriler de geliştirilmiştir. Bununla birlikte, çevresel politikaların kullanıcı memnuniyeti ve yaşam kalitesi üzerindeki etkilerine ilişkin elde edilen verilere dayanarak, coğrafya, toplum, zaman dilimi, uygulama amaçları, idari ve hukuksal yapı bakımından alanla benzer özellikler taşıyan kentsel dönüşüm uygulamaları kapsamında birtakım genellemelere varılmış ve gelecekte yapılacak olan uygulamalarda yaşam kalitesinin iyileştirilmesine yönelik stratejilerin geliştirilmesi doğrultusunda çıkarımlarda bulunulmuştur. Quality of life, which is the result of objective components and subjective perceptions that stem from objective components, is a concept that needs to be treated as a multidimensional and inter-disciplinary approach. Quality of life can also be defined as a common result of multiple components and this feature of quality of life creates specialized definitions and scales with different dimensions in the literature. The concept is related to well-being, welfare and life satisfaction. Along self life, through focusing on daily environment, quality of life based on the environment emerges from the perception of a person on the environment that he/she lives in. Urban quality of life however, is the dimension of the quality of life which includes personal rights, democracy and public participation to the environmental aspects and involves the social dimension related with planning policies and decision mechanisms. In this thesis a model is developed to measure quality of life, which takes into account objective and subjective indicators. In this regard, the goal of this study is to measure the quality of life using the model developed, taking into consideration human behavior and the environment where people spend time during daily activities, and to discuss the impact of environment and environmental policies on the individual quality of life. The area determined for measuring the quality of life in this study is Doğanbey Urban Transformation Project, which is unique in Turkey because of its administrational, physical, social and economic dimensions. The reasons for selecting this area are; the high importance of urban transformation projects in Turkey in terms of planning and policies, monitoring the changes in lifestyle and quality of life of the people living around the renewed residential areas, understanding the opinions and level of satisfaction of users, and to present the impact of policies on the physical and social environment. In this direction, in the research, which examines the perception created as a result of the dynamic relations between people and the environment and the quality of life based on the personal experiences, it is important to also understand the interaction among different dimensions as well as using a holistic approach. In the environmental psychology field, since the holistic approach is in line with the transactional approach, this approach is adopted in the study. However an interactive approach is also involved in the process in order to study different relationships between different parameters and dimensions. In the scope of philosophical world view because of the need to understand the problem and focus on giving answers to research questions and the need to use different methods, a pragmatic approach is adopted and thus corresponding to this, mixed method approach is used in the thesis. The theoretical framework of the study is developed by studying the quality of life concept and indicators and urban transformation phenomenon from the quality of life perspective from the scope of the research question, determined at the beginning. Subsequently, a conceptual model and scale towards measuring the quality of life is developed in order to show the relationship between quality of life and the environment where people live and to understand dimensions that create the quality of life in the scope of the theoretical framework and case area. Questionnaires and in depth interview methods were used for the measurement of the quality of life together at this scale to qualitatively define relationships, which are determined by quantitative methods; and thus to understand the causal links of changes in the quality of life after the transformation of the environment. Stratified sampling and proportional distribution approach was used to define sample size. Surveys were done with 325 participants, which was a lot higher than the necessary size according to the 5% sampling error tolerance. Furthermore in depth interviews were done with 35 participants among the 325 surveyed people. The study explains collected data with statistical methods and receives findings indicating quality of life is related to dwellings and surrounding environment, life in the neighborhood, neighbor relations and satisfaction from security. In addition to the above it is seen that health conditions, income level and civil status have an impact on the perception of the quality of life. Another important result of the research is the fact that when users are not made a part of the transformation process, not given the right to speak and not consulted, in other words when the participation and control mechanisms are left out of the process, the quality of life and user satisfaction decreases considerably. A highly contrast environment to the previous neighborhood pattern emerged as a result of the implementation in which the life habits of the users were not taken into consideration and according to the results of this study, this had a very negative impact on lifestyle, social relations and attachment. After the transformation, the buildings and their location in the area were not chosen by the users, which further reduces the satisfaction. The building blocks, which has the highest approval of users are the low-rised ones which resemble the former pattern. Almost all of the users feel troubled by the physical environment created by the urban transformation and expressed that the neighbourhood area in the city center had a negative impact on the whole city. In addition to the above, problems after use in terms of the physical, social and economic structures, reduced green space ratio compared to previous years, radical changes around the residences and broken neighborhood relations, related to this reduced feeling of security in the area reduced the level of satisfaction, sense of belonging and quality of life of the users. At the end of the study the findings are evaluated in general and the Doğanbey Urban Transformation Project is discussed by different dimensions using a quality of life matrix. Suggestions for actions in different phases of the project are also made to in order to increase the quality of life in this section of the study, where the strength of the impact of components on the quality of life are presented. Based on the evidence at hand on the user satisfaction and quality of life of environmental policies, various generalizations are made taking into consideration similar urban transformation projects which has similarities in geography, society, time period, goals, administrational and legal structures and conclusions are made for strategies that can increase the quality of life in future projects. Bursa Büyükşehir Belediyesi

İnsan ve çevre sağlığı sorunlarına bir çözüm önerisi olarak ileri sürülen sürdürülebilirlik kavramının diğer birçok disiplinde olduğu gibi mimarlık alanı ile de ilişkisi bulunmaktadır. Yapılar üretim sürecinde ve daha sonraki kullanım ve yıkım aşamalarında, yani yapıların yaşam döngüsü boyunca doğal kaynakların tüketilmesi, çevre kirliliği vb. bir çok sayıda çevresel etki oluşturmaktadır. Binaların büyüklüklerine göre çevresel etkileri de değişmektedir. Eğitim binaları gibi büyük yapı türlerinin etkileri daha fazla olmaktadır.Eğitim binalarının insan hayatındaki önemi çok büyüktür. Kişi eğitimini almış olduğu eğitim binasından çok şey öğrenmektedir. Bu tez konusunun amacı; enerji ve kaynakların tutumlu kullanımını ön gören sürdürülebilir mimarlığın, eğitim binalarının elde edilme sürecinin ve tasarımı açısından nasıl ele alınması gerektiğinin irdelenmesi, tasarımıyla ve işleyişiyle kullanıcılara sürdürülebilirlik konusunda bilinç oluşturmalarında bir araç teşkil edebilecek temel eğitim binası üretiminin araştırılması amaçlanmıştır.Temel eğitim binalarının sürdürülebilir yapım anlayışına uygun şekilde tasarlanması ve yapılması çevreye verdikleri zararın en aza indirilmesi, enerji ve kaynakların tutumlu kullanılması ve öğrencilerin öğrenme performanslarını arttırması için belirlenecek bir takım kriterler bu çalışmanın kapsamını oluşturmuştur. Çalışmanın yöntemi ise; tezin kapsamını oluşturan konularla ilgili makale, kitap, tez çalışması, internet kaynakları vb. gibi kaynaklar incelenerek tez kapsamında ele alınan konular teorik olarak araştırılmış ve ilgili örnekler incelenmiştir.Tez kapsamında varılan sonuçlar ise bizi sürdürülebilir eğitim binaları üretilirken, binaların sürdürülebilir özelliklerde yapılabilmesi için kullanılabilecek tasarım kriterlerini oluşturmamızı sağlamıştır. The term of sustainability, which is asserted as a solution to the problems of human and environmental health, is also related with the field of architecture as in other subjects. Constructions create a large number of environmental effects like consumption of natural sources and environmental pollution during the production process then on their utilization and destruction stages; namely during the vital cycle of constructions. The environmental effects of buildings also change according to their size. The effects of kinds of huge constructions like educational buildings are much more.Educational buildings have a great importance on human?s life. A person learns lots of things from his educational building in which he has been educated. The purpose of this thesis is to examine sustainability architecture which foresees economical usage of energy and sources in terms of how to handle design and obtaining process of educational buildings and to search the production of educational building which constitutes a mean in their creating awareness on sustainability with its design and running to the users.A set of criteria, which will be determined in order to design and construct educational buildings proper to sustainability understanding, to decrease the damage they have given to the environment, to use energy and sources economically and to increase students? learning performances, constitute the content of this work. Subjects, which were studied within the scope thesis, were investigated theorically and related samples were inspected by inspecting the sources like articles, books, thesis work, internet sources which are related with the subjects constituting the content of the thesis.The results in the content of the thesis made us form design criterias which can be used in order that buildings can be constructed in quality of sustainability by manufacturing educational buildings. 135

Bu çalışmada öncelikle tarihi alan, tarihi çevre, tarihi yerleşim, tarihi kent dokusu, koruma ve yeniden canlandırma kavramları açıklanacak ve tarihi yerleşimleri yeniden değerlendirmenin ve tarihi yerleşimlerin yeniden yaşayan mekanlar haline dönüştürülmesinin önemi, gerekçeleri ve ilkeleri incelenip, yeniden canlandırma kapsamında yapılan çalışmalar süreç yönetimi kapsamında incelenerek, finansal kaynakları, aktörleri, dönüşüm sürecindeki örgütlenme ve organizasyon biçimleri, projelendirme ve uygulama ilkeleri irdelenecektir.Son dönemlerde kentsel dönüşüm çalışmaları adı altında yapılan uygulamalarda yaşanan sorunlar analiz edilerek, özellikle tarihi yerleşimlerin yenilenmesi, yeniden canlandırılması süreçlerinde nasıl bir örgütlenme olması gerektiği, sürecin yönetim biçimi, aktörleri ve bunlar arasındaki ilişkiler, yasal mevzuatın sorunları, proje ve uygulamaların nelerden etkilendiği ve nasıl biçimlendiği, finansal kaynakların nasıl sağlandığı konularında değerlendirmeler yapılması bu çalışmanın en önemli hedeflerindendir.Ayrıca uygulamalarda konunun kültürel mirasın korunması ötesinde, yerleşme ölçeğinde sadece fiziki açıdan iyileştirme ile sorunun aşılamayacağı, aynı zamanda sosyo-kültürel, ekonomik, toplumsal, çevresel faktörlerin de çok etkili olduğu, çok faktörlü süreçlerde, kapsamlı ve çok disiplinli çalışmalar sonucunda başarılı sonuçlar elde edilebileceği, bu özel alanların öz değerleri ile korunurken, yeniden yaşanabilen alanlara güncellenerek dönüştürülmesi arasındaki dengenin değişim yönetimi ile sağlanabileceği açıklanacaktır. In this study, after describing firstly the historic area, historic environment, historic settlements, historic urban texture, conservation and revitalization concepts, then by examining the revalorization of historic settlements and the importance, grounds and principles of re-converted them into living spaces and within the scope of process management, revitalization works, financial resources, actors, organizational forms of transformation processes and design and application principles will be discussed through case studies.Recently, by analyzing the problems in applications made under the urban regeneration efforts, to make assessments about particularly renewal of historic settlements, and management of revitalization processes, actors of the process and how to organize the relationships between the actors, process management strategies, the legal framework issues, how to structure the projects and practices and what is affected them, how to provide financial resources are the most important objectives of this study..Also beyond the protection of cultural heritage in the applications which are in the scale of settlement, the problem can not be solved improving only the physical aspects, at the same time successful results can be obtained as a result of multi-factor, comprehensive and very disciplinary studies in which socio-cultural, economic, social and environmental factors are very effective and the balance between conservation of these private sites with their eigenvalues and the transformation to living places can be provided by management of change are explained. 165

Sürdürülebilirlik kavramı 20. Yüzyılın sonlarından itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Dünyada yaşanan fiziksel, ekonomik, sosyal problemlere çare olarak sürdürülebilir kalkınma kavramı ortaya çıkmıştır. Sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma hemen her alanda her sektörde önemli kavramlar olup, inşaat sektörünü de hem küresel hem ülkesel koşullar bağlamında etkisi altına alan iki kavramdır. İnşaat sektörü bir çok sektör ile etkileşimde olması ve diğer sektörlerin dinamiğini de etkilemesi ile sürdürülebilir kalkınmada önemli bir rol oynamaktadır.Bu kavramlar göz önünde bulundurularak, bu çalışmanın amacı, ülkesel koşullar bağlamında sürdürülebilir bina üretimi yaklaşımını stadyum binaları özeline indirgeyerek örneklerle ortaya koymaktır. The concept of sustainability has been used since the end of the 20th century. The sustainable development has emerged as a remedy for the physical, economic and social problems. In almost every area of sustainability and sustainable development are important concepts in each sector, the construction sector in the context of both global and national conditions, under the influence of the two concept. The construction industry is a multi-sector and other sectors that interact with the dynamics of the action and also plays an important role in sustainable development.These concepts by considering the purpose of this study, the production of sustainable building approach in the context of national conditions, reducing the samples to reveal the specifics of the stadium structure. 150

Barınma insanoğlunun en temel gereksinimlerinden birisidir. Bu gereksinimin karşılanabilmesi için insanlar konut üretimi faaliyetlerinde bulunmuştur. Günümüzde konut üretimi ekonomik boyutunun yanı sıra sosyal, toplumsal ve kentsel bir olgudur.Tez çalışmasında, Bizans Dönemi'nde bir kale kent olarak kurulan, Osmanlı Devleti'ne başkentlik yapmış ve bugün dünya'nın sayılı metropolleri arasında yer alan, Türkiye'nin nüfusa göre 4. büyük kenti Bursa'nın tarih içerisinde kentsel gelişimi üzerinden konut üretimi incelenmiştir.Bursa kenti tarih içinde birçok göç alması sebebiyle nüfusu çok farklı etnik yapılardan oluşmaktadır. Günümüzde bir sanayi kenti olması sebebiyle yaratılan iş imkânlarının cazibesi ile kente göç hızla devam etmektedir. Kale içindeki kent merkezinden günümüze kadarki gelişiminde Bursa'nın konut dokusu ele alınarak; kentteki konut talebine karşılık oluşan konut arzının kentin hangi alanlarında ve hangi üretim modelleriyle geliştiği, konutların nitelikleri de tanımlanarak tez çalışması kapsamında incelenmiştir. Housing is one of the most basic needs of human beings. People carried out housing production activities to meet this requirement. Nowadays, housing production is a phenomenon of urban area with its social and economic dimensions.Bursa is the 4. largest city of Turkey according to its population. In this thesis, Bursa?s urban development established through the residential areas in the past. Bursa was initially established as a castle town during the Byzantine period, then served as the capital to Ottoman Empire and today it is one of the world?s leading metropolises.Bursa has received significant migration in the past and it?s population has a ethnic complex structure. Today immigration continues to Bursa because of its working opportunities. The housing presentation in the Bursa?s different areas with different forms of production towards the demand of housing handled in the thesis since Bursa was a castle town till todays residential texture. 160

Birçok tasarım disiplini, bilgisayarların tasarım sürecine dahil olmasıyla birlikte, keşfedilmemiş - yeni formlarla çalışabilme olanağı bulmuştur. Yeni geometrik sistemler ve bilgisayarlar yardımı ile, kaos bilimi - kozmolojiden, ve daha alt ölçekte olan mikro - atomik düzeydeki yapılanmalara kadar geniş bir çalışma alanı ortaya çıkmıştır.Mikro ölçekteki kurgulardan biri olan kuasikristaller de, bu çok çeşitliliğin içinde, tasarım oluşturabilen, kompleks geometrilerdendir. Doğal şartlarda, atomik düzeydeki örüntülerde gözlemlenen kuasikristaller, basit geometrik şekillerin oluşturduğu karmaşık sistemler olarak da bilinirler.Tez kapsamında, kuasikristaller, bilgisayar destekli tasarım yöntemleri kullanılarak üretken mimari sistemler alanında değerlendirilmiştir. Tezdeki ana kurgu ise, bu yaklaşıma paralel olarak, ön tasarım aşamasında, yeni form alternatifleri oluşturmak düşüncesine dayanır. Bu doğrultuda, ?biçim gramerleri? yaklaşımı ile kuasikristal örüntüler üretilmiş ve ortaya çıkan sonuçlar tartışılmıştır. Tartışmanın temel omurgası ise, günümüz mimarlığının dinamiklerini oluşturan, yaratıcılık - teknoloji - tasarım gibi bağlamlardır. By the inclusion of the computers into design process; numerous design disciplines became capable of working with undiscovered - new forms. With the help of new geometrical systems and computers, a wide variety of work ranging from chaos science - cosmology, to micro - atomic formations as the down scale are figured out.Quasicrystals, as micro-scale fictions are one of the complex geometries which can form design and are among the above-mentioned variety. In natural conditions, quasicrystals, which are seen in patterns of atomic scale, are also known as complex systems formed by simple geometrical systems.In this thesis, quasicrystals are evaluated in the realm of generative architectural designs via computer aided design methods. The main fiction in the thesis, in preliminary design process and in parallel with this approach is based on the theory of the generating new form alternatives. In this direction, quasicrystal patterns have been generated with the approach of shape grammars and the results have been disscussed. The main backbone of the discussions is contexts that make up the dynamics of today?s architecture such as creativity - technology - design. 110

Erken çocukluk yılları, gelişimin temellerinin atıldığı bir süreç olarak tanımlanabilir. 0-6 yaş süreci bir bireyin ilerleyen yıllarda yaşamını etkileyecek temel özelliklerin büyük bir oranda şekillendiği bir dönemdir. Bu açıdan çocukların farklı alanlarda gelişimini sağlayacak olan yeni deneyimlerle karşılaşması önem taşımaktadır ve çocuklara sağlanan kaliteli okulöncesi eğitiminin önemi bu noktada çok büyüktür. Eğitim sürecinde karşılaştıkları her yeni deneyim, çocuklar için öğrenme kaynağıdır. Okulöncesi eğitim toplumsal ilerlemenin ilk koşulu olarak kabul edilmesine karşın, günümüzde dünyada ve Türkiye'de eğitim olanaklarının henüz istenilen düzeye ulaşamaması önemli bir eksikliktir. Aslında bu sorun tüm eğitim ortamları için geçerlidir. Kullanıcı gereksinimlerini karşılayan başarılı tasarıma ulaşabilmek amacıyla son yıllarda özellikle ilköğretim ve liselerde eğitimsel olanakların iyileştirilmesini sağlamak için doğru yöntemin tasarıma katılım çalışmaları olduğu belirtilmektedir. Öğrencilerin tasarıma katıldığı çalışmalarla, çocuklara yaşamak istedikleri ortamı şekillendirebilmesi için bir fırsat sunulmaktadır. Bu süreç çocuk için düşünme, yapma ve sonuçlarını görme aşamalarından oluşan öğretici bir deneyimdir. Ancak küçük ölçekli kamusal yapılar olan anaokullarında mekansal koşulların geliştirilmesine yönelik olarak bu çalışmalar uygulanamamakta, dolayısıyla çocuklar yaşadıkları mekanı kendi gereksinimleri doğrultusunda değiştirebilmeleri için bir olanakla karşılaşamamaktadır. Bu çalışmada tasarıma katılım deneyimini okulöncesi eğitim sürecindeki çocuklara da ulaştırılabilmesi amacıyla yeni bir yorum getirilmiştir. Farklı kullanım alternatiflerine sahip bir eğitim ortamının sunulması aracılığıyla, çocuklara kendi gereksinimlerine uygun seçimler yapma olanağının yaratılabileceği ve böylece tasarıma katılım deneyiminde yaşanan gelişimsel katkılara farklı bir yolla ulaşılabileceği düşünülmektedir. Bu niteliğe sahip yeni eğitim mekanı, hem değişebilirlik seçeneklerinin çok boyutlu olarak düzenlenebilmesi, hem de tüm çocukların gelişimlerini destekleyecek farklı eğitim olanaklarından yararlanabilmesi için bağımsız birimler olarak düşünülmüştür. Kentin farklı konumlarında yer alan, farklı işlevlere sahip ve farklı çocukların kullanabildiği yeni eğitim ortamları bağımsız atölye olarak adlandırılmıştır. Gerçekleştirilen alan çalışması sonucunda da önerilmekte olan bağımsız atölye modelinin öngördüğü kazanımların geçerliliğini ortaya koyan sonuçlara ulaşılmıştır. Early childhood years may be defined as a period during which the foundations of development are established. The period of 0-6 age is such a period when the basic characteristics of an individual, which will affect his/her future life in great deal, are shaped. In this context, it is important for children to have new experiences which will enable them to develop in different areas and the provision of high quality pre-school education for children is very significant. Each new experience that the children face in the period of education is a source of learning for them. Although pre-school education is considered to be the first condition of social progress, the failure of education possibilities to reach the desired level in the world and in Turkey at present is emphasized as a significant deficiency. Actually this problem is valid for all education environments. It is emphasized that studies of participation in design are the correct method for improving the educational means particularly in primary and high schools in recent years for achieving a successful design which meets user requirements. Through studies where students participate in design, children are offered the opportunity to shape the environment where they desire to live. This process is a didactic experience for the child, composed of stages of thinking, performing and seeing the consequences. However in the nursery schools which are small sized public buildings, studies for improving spatial conditions cannot be consequently implemented, children have no possibility to change the environment they live in, according to their own requirements. In this study, a new interpretation was introduced with the aim of enabling nursery school children with the ability to participate in design as well. It is argued that the possibility of making selections in accordance with their own requirements may be created by means of offering an educational environment with different usage alternatives, and thus developmental contributions experienced in the process of participating in design may be provided in a different way. The new education space with this condition is proposed in this thesis as independent units with aim in order for arranging multidimensional modification alternatives and for benefiting from different education means that will support the development of all children. The new education environments located in different areas of the city, which have different functions and which are available for different children have been named as independent ateliers. At the end of the field study, results that reveal the validity of the gains anticipated by the independent atelier model have been.

Kimliğini oluşturmak ve ifade etmek mekansallıkla doğrudan ilişkili bir olgudur. İnsanların olduğu gibi, mekanların da onu diğerlerinden farklı kılan, soyut ve somut özelliklerinin birleşiminden oluşan bir kimliği vardır. Mimari kimlik olarak tanımlanabilecek bu kavram, bir toplumun sahip olduğu değerlerin mimarideki ifadesi olarak özetlenebilir. Ölçek açısından bir iç mekanın veya binanın mimari kimliği olabileceği gibi, kentte serbest kullanımı olan ve herkes tarafından erişilebilir boş alanlar olarak tanımlanan kamusal dış mekanların da mimari kimliği olabilir. Ancak bir insanın kimliği nasıl ki farklı zaman ve ortamlarda veya farklı kişilerce değişik biçimlerde tanımlanabilirse, mimari kimlik de içinde bulunduğu dönemin şartlarına ve kullanıcılara göre farklılık gösterir.Yüzlerce yıldır içinde bulundukları dönemin ve toplumun şartlarına bağlı olarak kentsel yaşamın oluşmasında ve sürdürülmesinde önemli roller üstlenen kamusal dış mekanlar son yıllarda özelleşme, yok olma ve terkedilme gibi tartışmalarla gündeme gelmektedir. Bununla birlikte kentlilik kültürünün ve bilincinin yaratılması ve sürdürülmesi için insanların kamusal dış mekanların sağladığı özgürlük ve toplumsal uzlaşma alanlarına gereksinimleri bulunmaktadır.Bu bağlamda tez çalışmasının amacı, ilk olarak kentsel yaşamın sürdürülmesinde önemli bir rolü olan kamusal dış mekanlarda mimari kimliği oluşturan boyutları, faktörleri ve bunlar arasındaki ilişkileri belirlemek, daha sonra kamusal dış mekanlarda mimari kimliği değerlendirmek için disiplinlerarası bir analiz yöntemi oluşturmaktır.Bu amaçla oluşturulan yöntem Bursa-Cumhuriyet Alanı (Heykelönü Bölgesi) örneği üzerinden sınanmış, geçmişten günümüze Cumhuriyet Alanı'nın mimari kimliğinin nasıl değiştiği ortaya koyulmuş, çeşitli dönemlerde farklı boyutların öne çıktığı tespit edilmiş, kavramsal şemalar yardımıyla alanın mimari kimliği dönemsel olarak tanımlanmıştır.Yapılan çalışmanın kamusal dış mekanlarla ilgili geleceğe yönelik kararların oluşturulmasında, tasarım sürecinin ilk basamağı olan hedeflerin oluşturulması ve analiz aşaması için bir başlangıç noktası niteliği taşıyacağı ve ilgili kamu kurumlarına veya serbest çalışan uzmanlara yol göstereceği düşünülmektedir. To constitute and to express identity is a phenomenon directly related with spatiality. Similar to people, spaces have also identities which consist of abstract and concrete qualities and which distinguish them from others. This concept which is called architectural identity can be summarized as the values of a society expressed in architecture. Public open spaces which are defined as empty spaces that are open and accessible to all, regardless of gender, race, ethnicity, age or socio-economic level have also architectural identities. However, architectural identity can change according to users and conditions similar to personal identity.Public open spaces which play an important role in sustaining urban life for centuries, have recently come up with discussions such as privatization, disappearence and obsolesence. However, to create and sustain a civic consciousness and culture, people need freedom and social reconciliation promoted by public open spaces.In this context, the aim of this study is to explain the dimensions of architectural identity in public open spaces, to determine the factors and their relations affecting these dimensions and to constitute a universal and inter-disciplinary method of analysis to evaluate the architectural identity in public open spaces.The method developed with this purpose, has been tested on the sample of Bursa-Cumhuriyet Square and near surroundings (Heykelönü district), and the way that the architectural identity of the district changed from past to present has been revealed. It has been discussed that different dimensions come up in various periods and the architectural identity of the district has been defined for each period through conceptual schemes.The underlying belief in this study is that it could be a starting point for the phase of developing objectives and making analyses which is the first step of design process and guide related institutions and professionals in the formation of future-oriented decions related with public open spaces. 389

Yirminci yüzyılın ortalarından itibaren bilgisayar ve iletişim teknolojisi alanında yaşanan gelişmelerin etkileri, küresel ölçekte bir değişim rüzgarı oluşturmuştur. Bu tarihten itibaren bilginin işlenmesi, saklanması ve dağıtılması, daha hızlı, daha güvenilir ve daha ucuz bir hale gelmiştir. Teknolojik gelişmeler, birçok alanda üretim ekonomilerini temelden değiştirmiş, ürün çeşitliliği ve esnekliği konusunda önemli avantajlar sağlamıştır.Yeni ekonomik koşulların ortaya çıkardığı yeni pazar ortamında rekabet anlayışı biçimsel ve boyutsal olarak değişime uğramıştır. Kalite, maliyet, satış öncesi ve satış sonrası hizmet, hız gibi konuların öne çıktığı yeni pazarda faaliyet gösteren işletmelerin sayısında kayda değer bir artış meydana gelmiştir. Günümüz iş dünyasının hiper-rekabet ortamı olarak tabir edilen koşulları, piyasaya sunulan yeni ürünlerin sayısının her geçen gün artmasına neden olmaktadır. Değişen ekonomik koşullar ve yıkıcı rekabet ortamı, yenilikçi yaklaşımlara yönelmeyi gerektirmektedir. Dünya çapında tüm sektörler için geçerli olan bu gelişmelerin etkileri yapı endüstrisinde de hissedilmektedir.Düzenleyici kurum ve kuruluşlar, tedarikçiler, uygulayıcılar, kullanıcılar, müşteriler, bilgi-enformasyon kaynaklarının bir araya geldiği çok yönlü bir oluşum olan yapı endüstrisinde, yeniliklerin gündeme gelmesi, seçilmesi, uygulanması, sonuçlarının değerlendirilmesi ve yaygınlaşması süreci, uluslararası platformda güncel bir araştırma konusudur. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde, sektörün ekonomi içerisindeki belirleyici konumu ve yarattığı istihdam göz önüne alındığında, geleceğe yön verecek yenilik stratejilerinin geliştirilmesi bakımından yenilik sürecinde etkili olan faktörlerin tanımlanması ve bunların birbirleriyle olan ilişkilerinin analiz edilmesi ihtiyacı doğmaktadır. Bu bağlamda, tezde, 1980 sonrasında yapı tasarım ve üretiminde meydana gelen yenilikler incelenmekte ve bu süreçte mimarların içinde oldukları ağların rolü irdelenmektedir. Starting from the mid twentieth-century, developments in the computing and information technologies have triggered a big change globally. From this date processing, storing and distributing data has become faster, cheaper and more reliable. Technological advancements have fundamentally changed production economies in many sectors and provided advantages in terms of product variety and flexibility.The form and dimension of the concept of competition has also changed in line with the new market that had new economical conditions. The number of companies has increased considerably which are active in this new market where qualities such as quality, cost, before and after sales services, speed are more important than ever before.The conditions created by hyper competition of today's business world are causing more and more products to enter to the market. Changing economical conditions are forcing companies to adopt innovative approaches. These changes which are effective on all the sectors throughout the world is also effecting the construction sector.Construction sector is a multi dimensional formation formed by regulatory institutions and organizations, suppliers, implementers, users, clients, know-how and information sources. Bringing innovations to the agenda, selecting, applying innovations, the process of evaluating results and spreading innovations are current research subjects in international platforms. When the deterministic role of the construction sector in the economy and generated employment in developing countries such as Turkey is taken into consideration it is important to bring into the agenda, select, apply and monitor innovations related with technological products and processes. In this context, innovations that occurred in building design and production after 1980s and the roles assumed by architects during this process are examined.

Doku Okumalarında Sosyal Ağ Modeli (DoSaM), mimarlık meslek pratiği ve kuramsal çalışmalarda; `yeni'yi üretmek, önermek, tanımlamak, eleştirmek ve/veya `eski'yi saklamak, bozmak, unutmak, yenilemek, korumak eylemlerini gerçekleştirmeden önce, bilim insanının dokuyu çok yönlü ve sosyal yapılanmalar (sosyal doku) üzerinden okuması gerekliliğini ortaya koymakta, mimari dokuda sosyal bir ağ sisteminin varlığını öne sürmekte ve bu ağın `eşelenerek' ortaya çıkarılması için bir model önermektedir.Epistemolojik olarak hümanist-analitik görüşe sahip DoSaM, metodolojisini, davranışsal haritalama, sosyal-ilişkisel irdeleme, semantik farklılaşım ölçeği ile fotoğrafların irdelenmesi, bilişsel haritalama yöntemleri ve bu yöntemlerin eş zamanlı ve birlikte kullanım süreçlerini tanımlayan bir dizi prosedüre dayandırmaktadır.Önerilen modelin sınanması üst hedefini taşıyan Gölyazı alan çalışması, dokunun maskülen ve feminen yapılanmalarını irdelemektedir. Mekan ve cinsiyet ilişkisi üzerine kurgulanan alan çalışması sonucunda, Gölyazı'nın maskülen bir yapılanmaya sahip olduğu ortaya çıkarılmış ve yeni bir müdahale yapılmadan önce bu dinamiklerin göz önünde bulundurulması önerilmiştir.Tez kapsamında, modelin uygulamada ve kuramsal alanda sağlayacağı yararlara ilişkin hedefler ise,(1) sosyal ve fiziksel özellikleri ile holistik bir entite olduğu varsayılan dokuların incelenebilmesi için yeni bir model oluşturulması, (2) bu yeni model kapsamında, mimari dokunun sosyal doku ile örtüştürülmesi ve mimari dokunun sosyal yapılanmasının ve karakterinin belirlenmesi, (3) yeni ürünler mevcut dokulara eklenirken, sosyal yapılanma ile uyuşmanın sağlanabilmesi için uygulamada göz önünde bulundurulması gereken parametrelerin, yeni model kullanılarak belirlenebilmesi, (4) modelin önerdiği araştırma metotlarının bir arada ve eş zamanlı kullanım prosedürlerinin çevre-davranış çalışmalarının metodolojisine katkı sağlaması biçiminde ortaya koyulmuş ve bu hedefler bağlamında model irdelenmiştir.Sonuç olarak, DoSaM'ın geçerli ve başarılı bir model olduğu tespit edilmiş ve doku okumalarında DoSaM'ın uygulanması önerilmiştir. This Ph.D. dissertation suggests that scientists need to read through the city pattern or in other words, analyze the architectural pattern through the social structures and that in these structures a network system is embeded in the architectural pattern and this embeded network system needs to be excavated prior to producing, suggesting, defining, criticising the new or/and preserving, deconstructing, forgetting, renewing, protecting the old in architectural practice and theory. The proposed model is coined. A Social Network Model for Architectural Pattern Analysis (SoNeMAPA).The epistemologically humanistic-analytical SoNeMAPA, builds its methodology on behavioral mapping, social-relational analysis, evaluation of photography using semantic differential scales, cognitive mapping methods and the procedures defining their use with each other and simultaneously.The Gölyazı case study aims to find out and define the masculine and feminine social structures of architectural patterns. The primary aim of the case study, which has been conceptualized around the gender and space relationship, is to test the suggested model in terms of its strengths, weaknesses, and integrity. The results reveal that Gölyazı is predominanty masculine, and that this fact needs to be carefully considered before designing anything new related to the pattern.The dissertation has the following aims in terms of practical and theoretical contributions of the model: (1) to create a new model which aims to analyze patterns that are assumed to be a holistic entity with their social and physical structures, (2) to superpose architectural patterns and social patterns, so as to discover the social structure and characteristics of the architectural pattern, (3) to define the parameters required in practice to ensure congruity with the social structure using the proposed model, (4) to describe the procedures for congruent and simultaneous utilization of various reserach methods put forth by the model, and to consequently contribute to methodology in environment behavior studies.Finally, it can be argued that SoNeMAPA is a valid and successful model for architectural pattern analysis, and thus should be used in similar studies.

Onsekizinci yüzyılın ikinci yarısında İngiltere'de başlayıp, giderek etkisini tüm dünyada hissettiren Endüstri Devrimi'nin gerçekleşmesiyle, üretim teknolojileri ve örgütlenmesi değişmiş, bu da toplumsal yapının dönüşümünü beraberinde getirmiştir. Devrimin gerçekleştiği ülkelerde bir yandan çeşitli alanlarda gelişmeler yaşanırken, diğer yandan farklı sorunlar da ortaya çıkmıştır. Endüstriyel üretkenliğin yoğunlaşması ile oluşan yığınsal göçler ve kentleşme sürecinde, özellikle İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra konut gereksinimi giderek artmış, konut bir sorun haline gelmiştir. Bu dönemde Avrupa ülkelerinde devlet eliyle, niceliksel olarak çok büyük rakamlara ulaşan, fakat nitelik bakımından oldukça yetersiz olan konutlar üretilmiş, 80'li yıllarda konutların iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Türkiye'de ise, diğer gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi -konut ve barınma hakkı insanın temel haklarından biri olmasına rağmen- dar gelirlilere yönelik barınma gereksinimi büyük oranda kaçak yapılaşmayla karşılanmaya çalışılmaktadır. 1984 yılında kurulan Toplu Konut İdaresi, son yıllarda ilan ettiği ?konut seferberliği? kapsamında 500.000 konut üretmeyi hedeflemektedir. Ekonomik yetersizliklerden dolayı hayatı boyunca konut sahibi olma şansı elde edemeyen insanlara konut sahibi olma şansı sağlayan TOKİ uygulamaları, Türkiye'nin 81 ilinde hızla çoğalmakta ve kent planlamasında belirleyici bir rol oynamaktadır.Bu çalışmanın konusu, Bursa'daki alt ve orta gelire yönelik TOKİ konutlarında kullanıcı memnuniyetinin araştırılmasıdır. Giriş bölümünde, çalışmanın amacının, kapsamının ve yönteminin yer aldığı tezin ikinci bölümünde ise, konutta kullanıcı memnuniyeti ve kalite kavramı irdelenmiştir. Konut kavramı, konut ve kullanıcı ilişkisi, kullanıcı gereksinimleri ve istekleri ile birlikte ele alınan kullanıcı memnuniyeti kavramı; fiziksel, sosyal, ekonomik ve psikolojik faktörler bağlamında incelenmiştir. Memnuniyet düzeyiyle doğru orantılı olan konutta kalite kavramı ise; fiziksel, sosyo-kültürel, politik, psikolojik ve ekonomik boyutlarıyla ele alınmıştır. Tezin üçüncü bölümünde, dünyada ve Türkiye'de konut üretimi ve dar gelirlilere yönelik konut politikalarının gelişimi incelenmiştir. Bölüm kapsamında, konut arzı ve konut talebi, alt gelir gruplarına yönelik konut üretim biçimleri ve konut sorununun temel öğeleri de yer almaktadır. Dördüncü bölümünde Toplu Konut İdaresi ve uygulamalarının incelendiği tez çalışmasında; cevaplandırılması amaçlanan temel soru, binlerce kişi arasından çekilişle TOKİ'nin ürettiği konutlardan birinin sahibi olmaya hak kazanan kullanıcıların, yaşamakta oldukları konut alanlarından memnuniyetlerinin ne düzeyde olduğu ve hangi faktörlerden memnun olup olmadıklarıdır. Bu doğrultuda, tezin beşinci bölümünde Bursa'da gerçekleştirilen alan çalışması yer almaktadır. Alan çalışmasında, öncelikle Bursa'daki konut üretiminin gelişimi, kentteki konut gereksinimi/konut talebi ve Bursa Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde yer alan TOKİ konut uygulamaları incelenmiştir. Bu incelemenin ardından, Bursa'daki TOKİ konut alanlarında kullanıcı memnuniyetinin değerlendirilebilmesi için çalışma alanlarının seçim kriterlerinin belirlenmesiyle birlikte Hasanağa, Yunuseli, Kestel TOKİ konutlarında yapılan anket çalışması doğrultusunda elde edilen kullanıcı profiline ilişkin ve farklı değişkenlerle, kullanıcı memnuniyeti ölçümünde yararlanılan faktörlerin karşılaştırılmasına ilişkin bulgular ortaya koyulmuştur. Araştırma sonuçları ve öneriler bölümünde ise, beşinci bölümde anketlerin değerlendirilmesi sonucunda tespit edilen bulgulara dayanılarak, alt ve orta gelir grubuna yönelik TOKİ konutlarında kullanıcı memnuniyetinin değerlendirilmesi yapılmış, bu doğrultuda farklı kişi ve kurumların yorum ve görüşlerinin de ele alınmasıyla, sonuç ve öneriler geliştirilmiştir.Anahtar sözcükler: Kullanıcı memnuniyeti, kullanıcı gereksinimi, konut üretimi, dar gelir grubu, TOKİ, Bursa After the Industrial Revolution which began in England in the second half of the eighteenth century and increasingly lifted its effectiveness all over the world, production technologies and organization changed, which thus brought about the transformation of society. In one hand while various developments occured, on the other hand different problems arised in the countries that the revolution eventuated. In the process of massive migration and urbanization because of industrial productivity, especially after the Second World War, the housing need increasingly accrued and housing became a problem. In this period, too many houses as quantity which are inadequate in quality are produced by governments in European countries and these houses were restored in 1980?s. Altough housing is one of the major human rights, the need of low-income people for housing has largely been tried to met by constructing houses illegallly in Turkey like other developing countries. The aim of Toplu Konut İdaresi (Public Housing Administration), which was founded in 1984, is to construct 500.000 houses within the ?housing campaign? which has been announced in recent years. TOKİ applications, which enables people who have never had the chance to own a house, have been rapidly rising in the 81 cities of Turkey and has had a leading role in urban planning schemes.This study aims to reveal user satisfaction in TOKİ constructions for low and middle income people. The aim of the study, its scope and its method have been discussed in the first chapter. In the second chapter, the user satisfaction and the concept of quality have been studied. The concept of house has been examined in the context of house, user relation, user satisfaction, which has been discussed together with user needs and demands, and physical, social, economical and psychological factors. The concept of house quality, which is related to satisfaction, has been discussed in physical, socio-cultural, political, psychological, and economical dimensions. In the third chapter of the thesis, housing production and the development of the housing policies in Turkey and the world have been discussed. In this chapter, housing supply and demand, kinds of production for the lower class and the fundamentals of the house construction problems have also been analyzed. In the fourth chapter of the thesis, where the applications of TOKİ are investigated, the main question to be answered is, if the users who have had the right to own one of the houses TOKİ has produced, are satisfied from the houses that they live in or not. For this purpose, the factors that affect their satisfaction and users? satisfaction levels are examined. The field work carried out in Bursa is also included in the fifth chapter of the thesis. Primarily the development of housing production, the need and demand for housing in the city and TOKİ constructing applications within the borders of Bursa municipality have been examined in the field work. Subsequently, the criteria of choosing TOKİ housing areas in Bursa to examine the user satisfaction in the field work and the results about user profiles and differences gained from surveys carried out have been stated. Furthermore, the findings related with comparing the factors used while measuring user satisfaction, have also been stated. In this respect, results and suggestions have been developed by handling opinions and ideas of different people and organisations.Key words: User satisfaction, user need, house production, low-income people, TOKİ, Bursa 268

MEYDANLARIN KENTSEL YAŞAMA KATKISI ÜZER NE B R NCELEME:BURSA ÖRNEĞBelkıs Ece ŞahinÖZETnsanların kullanmayı keşfettiği ilk kentsel mekan olarak tanımlanan meydanlar, tarihselsüreçte kentlerde farklı işlevler taşımış ve kentsel yaşamın önemli bir parçası olmuştur.Kentlerin yaşanabilir olması için, yaşayanların fiziksel, sosyal ve ekonomik gereksinimlerinikarşılayabilmesi gerekir. Yaşanabilir kentler, insanların birbirleriyle ilişki kurmasına olanaktanıyan, barınma, çalışma, ulaşım, dinlenme, eğlence gibi temel işlevlerin konfor koşullarıiçinde gerçekleşmesini sağlayan ortamlardır. Bu açıdan, kentsel yaşamının önemli bir öğesiolarak meydanlar, nitelikli yaşam alanları sunarak kullanıcıların beklentilerine cevapverebilmelidir.Tezin giriş bölümünde, çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi açıklanmıştır.Çalışmanın amacı, kentsel yaşama katkı sağlayan meydanlara sahip olabilmek içindeğerlendirilmesi gerekli olan faktörleri belirlemektir. Kullanılan yöntem, literatür araştırması,basit gözlem ve ankettir. kinci bölümde, kentsel mekanlar ve meydan kavramı açıklandıktansonra meydanların sağladığı katkılar araştırılmıştır. Tezin üçüncü bölümünde, tarihsel süreçiçindeki gelişim araştırılmış, meydanların ait olduğu dönemin yapısına bağlı olarak şekillendiğive farklı kullanım olanakları sunduğu görülmüş, farklı dönemlere ait örnekler mekansal özellik,etki ve kullanım açısından incelenerek değerlendirilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde,doğal, fiziksel, sosyal ve ekonomik açılardan değerlendirme yapılarak, meydanların niteliğinietkileyen özellikler araştırılmıştır. Alan çalışması bölümünde ise, Bursa'da kent meydanı olaraktanımlanabilen Orhangazi Meydanı ve Ahmet Taner Kışlalı Meydanı ele alınmış, iki çalışmaalanı, tarihsel süreç içindeki gelişim, doğal, fiziksel, sosyal ve ekonomik faktörlere ilişkinanalizler, kullanıcı yoğunluğu ve profilinin belirlenmesi, kullanıcı görüşlerinindeğerlendirilmesi kapsamında incelenmiştir. Çalışma sonuçları ve öneriler bölümünde, anket veanalizlerin sonuçlarına göre, çalışma alanlarının yeterli ve yetersiz yönleri belirlenmiş, bualanlarda yapılabilecek düzenlemelerde ve farklı tasarımlarda kullanılmak üzere önerileroluşturulmuştur. Çalışma sonucunda, iki meydanın Bursa'da belirli bir kullanıma sahip olduğu,ancak kullanıcıların gereksinimlerini tam olarak karşılamadığı görülmüştür. Kullanıcıgörüşlerinin katkısıyla oluşturulan öneriler dikkate alındığı takdirde, Orhangazi ve Ahmet TanerKışlalı Meydanları kentsel yaşama daha fazla katkı sağlayabilecektir. A STUDY ON THE CONTRIBUTION OF SQUARES ON URBAN LIFE:BURSA EXAMPLEBelkıs Ece ŞahinABSTRACTSquares are defined as the first urban spaces that were used by people. They had variousfunctions in the course of history and became an important part of urban life. If cities are to belivable places, then they should meet the physical, social and economic requirements of citizens.Livable cities foster human relations. Also, they provide suitable conditions in urban life forbasic functions, such as housing, work, transportation, recreation, entertainment, to be carriedout in a comfortable manner. Thus, as an important element of urban life, squares must meet theexpectations of users by providing qualified spaces for people.In the introduction of the thesis, the aim, content and method of the study are explained.The aim of the study is to determine the factors which should be considered for creating squaresthat contribute to urban life. The method of study is survey of written sources, simpleobservation and questionnaires. In the second part, concepts of urban life and square areexplained, and then the contribution of squares ise analyzed. In the third part of the thesis,historical development of squares is discussed. It has been found out that squares providedifferent utilisation possibities and that they are shaped according to the characteristic of theperiod to which they belong. Samples of different periods are examined in this part andevaluated in terms of their spatial characteristic, effects and use. In the fourth part of the study,natural, physical, social and economic aspects are evaluated and the characteristics which affectthe quality of squares are searched. In the case study chapter, Orhangazi Square and AhmetTaner Kışlalı Square which can be defined as urban squares in Bursa, are analyzed. Bothsquares are investigated with regard to their historical development. Natural, physical, socialand economic factors are analysed, intensity and profile of users are determined, and opinions ofusers are evaluated. In the conclusion and recommendations chapter, sufficient and insufficientaspects of the squares are determined according to the results of questionnaries and analysis;followed by recommendations that can be used in the arrangement and design of these squares.As a result of this study, it has been found out that both squares are used to a certain extent inBursa, but that they do not meet the requirements of users perfectly. If the recommendationsprepared as a result of the contribution of users? opinions are seriously considered, thenOrhangazi and Ahmet Taner Kışlalı Squares may contribute much more to urban life in Bursa. 296

Barınma kültürü, toplumsal yapıda meydana gelen fiziksel, sosyal, ekonomik ve politik değişimlerle bir gelişim ve dönüşüm süreci geçirmiştir. Tarih boyunca konut ve konut alanlarında yaşanan değişim 18. yüzyılın ikinci yarısında meydana gelen Endüstri Devrimi’yle bir kırılma göstermiştir. Kentlerin endüstrileşmesiyle birlikte banliyöleşme eğilimleri başlamış, banliyöleşme eğilimlerinin bir parçası olarak da dışa kapalı konut yerleşmeleri 1950’lerde ortaya çıkmıştır. Dışa kapalı konut yerleşmeleri incelenirken, bu kavramın oluşumunda büyük rolü olan Amerika’daki örnekler üzerinde durulmaktadır. Fakat Orta Avrupa ya da Asya’daki kentlerde İlk Çağ ve Orta Çağ’dan kalma kapı ve duvar kalıntıları bu olayın yeni olmadığına dair kanıtlardır. Bu çalışmada, dışa kapalı konut yerleşmelerinin Bursa’daki örnekler kapsamında değerlendirilmesi yapılmıştır. Tezin giriş bölümünde çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi açıklandıktan sonra, tezin ikinci bölümünde konut ve dışa kapalı konut yerleşmeleri kavramının tanımlanması yapılmış, üçüncü bölümünde ise dışa kapalı konut kavramının genel olarak gelişimi incelenmiştir. Bir kentte ya da yerleşmede oluşan toplumsal ayrımlar sosyo-ekonomik durum, kültürel ya da coğrafi köken ve din gibi nedenlerle oluşurken, günümüzdeki dışa kapalı konut yerleşmeleri gelişimleri, yapıları ve organizasyonlarıyla önceki örneklerden farklılaşmaktadır. Çalışmanın dördüncü bölümünde dışa kapalı konut yerleşmelerinin oluşumuna etki eden faktörler araştırılmış, fiziksel faktörlerin yanı sıra sosyal, ekonomik ve politik faktörlerin de etkili olduğu tespit edilmiştir. Cevaplandırılması gereken temel soru neden dışa kapalı konut yerleşmelerinde yaşamak istendiğidir. Bu soruyla birlikte Bursa’daki alan çalışması tezin beşinci bölümünü oluşturmaktadır. Bunun için, öncelikle Bursa’nın tarihsel gelişimi içinde konutun değişimi ve 1980 sonrasında gelişen konut alanları araştırılarak Bursa’daki dışa kapalı konut yerleşmeleri sınıflandırılmış, her bir kategoriye ilişkin örnek yerleşmeler seçilerek incelenmiştir. Dışa kapalı müstakil konut yerleşmelerinin oluşumuna etki eden faktörlerin Bursa’daki örnekler kapsamında değerlendirilebilmesi için çalışma alanlarının seçim kriterleri belirtilmiş, daha sonra Akkent, Akman-1, Burçin Bursa Köşkleri, Çağrışan Sitesi ve Meşeliköy yerleşmelerinde yapılan anket çalışmasının sonuçları oluşuma etki eden fiziksel, sosyo-kültürel, ekonomik faktörlere ve demografik özelliklere ilişkin bulgular halinde ortaya konmuştur. Araştırma sonuçları ve öneriler bölümünde ise, yapılan inceleme çalışmasıyla birlikte, anket çalışmasının sonuçlarını oluşturan dışa kapalı müstakil konut yerleşmelerinin oluşumuna etki eden faktörlere ilişkin bulgular değerlendirilerek öneriler geliştirilmiştir. The process of dwelling is a culture which is transformed and developed by physical, social, economic and political factors. Houses and housing areas have been shaped according to these factors in history, with radical changes seen after the Industrial Revolution in the second half 18th century. As cities became industrialized, new alternatives for housing areas were developed, and suburbs became popular especially for upper income groups, leading into gated communities in the1950s. Since the phenomenon of “gated communities” has developed in the United States, generally examples from United States are taken into consideration. However, cities in Central Europe contain the remains of walls and gates from the Middle Ages, or even antiquity; and settlements resembling gated communities can also be seen in some parts of Asia. In this study, gated communities were evaluated with the examples in Bursa. After explaining the aim, content and method of the study in the introduction part of the thesis, in the second part the meaning of house and the gated community phenomenon were defined and, in the third part of the thesis, the development of gated communities in the world were examined in a general context through literature survey. It was pointed out that the reasons for segregation within a city or a settlement have usually been socio-economic status, cultural or geographical origin, religion etc., but that the development, structure and organization of contemporary gated communities bear important differences from their antecedents. In the fourth part of the study, the factors which generate gated communities were investigated and it’s determined that with the physical factors, socio-cultural, economic and political factors are also effective. The basic question to be answered is, why people choose to live in gated communities. With this question in mind, the case study which is undertaken in Bursa, formed the fifth part of the thesis. First, housing process in historical development of Bursa and housing areas which were developed after 1980s were investigated, gated communities in Bursa were classificated and the examples which were chosen were analyzed. For evaluating the factors which generate gated communities in the scope of examples in Bursa first, the choosing criterions of case study areas were determined then, the findings concerning with physical, socio-cultural, economical factors and demographical features were exposed according to the questionnaires which were applied in Akkent, Akman-1, Burçin Bursa Köşkleri, Çağrışan Sitesi and Meşeliköy. In the conclusion and recommendations part of the thesis, the analysis of examples of gated communities in Bursa and the findings about questionnaires were evaluated and proposals were developed for housing areas.

ÖZET Olağanüstü doğa olayları insanları çeşitli şekillerde etkilemektedir. Özellikle doğal afetlerin en önemlisi sayılabilecek olan depremler, dünyada sismik aktivitenin bulunduğu alanlarda, yer kabuğu devinimleri sonucu belirli aralarla oluşarak sayısız can ve mal kaybına neden olmaktadır. Türkiye de, jeolojik ve topoğrafik yapısı ile iklim özellikleri nedeniyle başta depremler olmak üzere, heyelanlar, su baskınları, çığ ve kaya düşmeleri, yangınlar ve erozyon gibi afetlerle sürekli karşı karşıya kalan ülkelerin başında gelmektedir. Topraklarının tamamına yakın bölümü deprem kuşağı içerisinde olan ülkemizde insanlar sürekli olarak depremlere maruz kaldığı için, depremle yaşamayı öğrenmek ve olası depremleri en az kayıpla atlatmak son derece önemlidir. Bu nedenle yaşanan deprem felaketlerinin değerlendirilerek, özellikle depremde içinde yaşayan canlıların hayatı açısından büyük bir tehdit oluşturan konutların sismik davranış özelliklerinin dikkatlice incelenmesi gerekmektedir. Tez çalışmasında, bunların doğrultusunda, ülkemizde özellikle son yıllarda yaşanan depremler ve konutlarda oluşan yapısal hasarlar incelenmiş, konut alanlarında mimari tasarım yapılırken deprem yönünden dikkat edilmesi gereken konular hakkında bilgiler verilmek istenmiştir. Bu açıdan depremsel davranışı göz önünde tutacak şekilde taşıyıcı sistem malzemesine bağlı bir sınıflandırmaya göre, farklı konut tiplerinde oluşan davranış biçimleri ile hasar tespitleri araştırılarak çeşitli tasarım kriterlerinin belirlendiği, yapım kusurlarının en aza indirilmesi için ve deprem güvenlikli konutların üretilebilmesi için çeşitli önerilerin getirildiği bir yöntem izlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Deprem, Sismik Davranış, Güvenlikli Konut, Yapısal Hasar. 11 EXAMINING STRUCTURAL EARTHQUAKE DAMAGES FOR EARTHQUAKE-SAFETY HOUSE PRODUCTION ABSTRACT Extraordinary natural beings impress people in many kinds. Specially earthquakes, which is the most important of the natural disasters, costs countless loose of life and wealth according to the movement of the ground crust at the places where sysmical activities were happened regularly. Turkey is a leading country where natural disasters happened usually; mostly earthquakes, landslides, floods, avalanche and rock falls, fires and erosions because of its geological, topoghraphic and climate features. It is so important to learn living with earthquakes and avoid of the looses of earthquake disaster in minimum by the citizens, thats why the lands of our country are in the earthquake zone. For that reason specially by evaluating the existed earthquake disasters, seismic attitudes of the houses must be carefully examined which threats the life of the citizens living there. In the thesis study, according to these conditions, specially the former earthquakes happened in our country and the structural damages existed on the houses were examined and the information wanted to be given that earthquake attributes must be noticed while making the architectural designs of the dwellings. On this way to examine earthquake attributes and damage types on different houses the bearing system materials were classified. Variety of design criterions were selected and a method to follow different suggestions were given to decrease the construction failures and to built the earthquake safety houses. Key Words: Earthquake, Seismic Attitudes, Safety House, Structural Damage. 217

Geçmişten günümüze, insanın barınma ihtiyacını karşılamakta kullandığı ahşap malzeme; fiziksel, kimyasal, biyolojik ve insan kaynaklı nedenlerle bozulmaya uğramaktadır. Önemli kültürel ve mimari mirasımız olan geleneksel ahşap yapılar ise bu nedenlerle gün geçtikçe yıpranmakta ve yok olmaktadır. Bu çalışmanın amacı; geleneksel ahşap yapılarımızda meydana gelen yapı elemanı bozulmalarını örnek bir yerleşkede inceleyerek tanınmasını sağlamak ve koruma sürecine ışık tutmaktır. Seçilen örnek yerleşke Bursa'nın Cumalıkızık Mahallesi'dir. 700 yıllık tarihi ile günümüze olabildiğince korunarak gelen Cumalıkızık'da Osmanlı Sivil Mimarisi'nin özelliklerini taşıyan geleneksel ahşap konutlar bulunmaktadır. Bu konutların önemli bir bölümünün yıkılmaya yüz tutmuş olması, bu çalışmada Cumalıkızık' m örnek yerleşke olarak seçilmesinin ana nedeni olmuştur. Giriş bölümünün hemen ardından yapı malzemesi olarak ahşap, ahşap yapı elemanlarında oluşan bozulmanın nedenleri ve geleneksel ahşap yapılanınız, "Kuramsal Bilgiler" başlığı altında ele alınmıştır. Materyal ve Yöntem Bölümü'nde ise kuramsal bilgiler ışığında oluşturulan bir sistematik ile ahşap yapı elemanlarında meydana gelen bozulmaların Cumalıkızık konutlarındaki durumu; fiziksel, kimyasal, biyolojik ve insan kaynaklı nedenlere bağlı olarak irdelenmiştir. İrdeleme sonucunda yüzyıllar öncesinden bugüne aktarılan Cumalıkızık konutlarının ana yapı malzemesi olan ahşabın büyük ölçüde yıpranmış olduğu ve yapıların günümüzde endişe edilir bir durum sergiledikleri görülmüştür. Ayrıca yerleşkede yaşayan insanların geleneksel ahşap konutlarına ve yerleşkeye ilişkin sorunlarının saptanmasına yönelik olarak yapılan anket çalışmasına da bu bölümde yer verilmiştir. Araştırma Sonuçlan ve Tartışma Bölümü'nde ise; Materyal ve Yöntem Bölümü'nde irdelenen tüm bulgular ışığında; Cumalıkızık konutlarındaki ahşap yapı elemanlarının korunmasına yönelik öneriler ile Cumalıkızık Yerleşkesi'nin sürdürülebilirliğinin sağlanmasına yönelik öneriler sunulmuştur. From past to today, the wooden material used to meet the shelter requirement of human; faced with spoilage because of physical, chemical, biological and human originated reasons. The traditional wooden constructions which are our important cultural and architectural inheritances, get worn - out and vanish every day because of these reasons. The aim of this study is; to observe the construction component spoilages occuring in the traditional wooden constructions in a sample residence to make it recognized and to lighten the protection period. The chosen sample residence is Cumalikizik district of Bursa. In Cumalikizik, which has reached to today with its 700 year history under as much protection as possible, there are traditional wooden houses which carry the characteristics of Ottoman Civilian Architecture. The reason for chosing Cumalikizik as sample residence in this study is mat, important part of these houses have been close to collapse. Just after the introduction part, wood as construction component, reasons of spoilage occuring in the wooden construction components and our traditional wooden constructions have been handled under the title "Theoretical Information". In the Material and Method Section,^tne situation of spoilage occured in the wooden construction components in the Cumalikizik houses has been investigated in relation to physical, chemical, biological and human originated reasons in the lightening of theoretical information. As a result of the investigation, it has been seen that, wood which is the main construction component of the Cumalikizik houses which have been transferred to today from hundreds of years before, has so much been worn - out and the houses show thoughtful situation. In addition, the questionnaire strudy regarding the determination of the attitude of people living in this residence against traditional wooden houses and problems of the residence. In the Research Results and Discussion Section; suggestions for protecting the wooden construction components in Cumalikizik houses and suggesitons for carrying on with Cumalikizik residence are presented under the lightening of the results investigated under Material and Method Section.

ÖZET Dünyadaki nüfas artışı, gelişen sanayileşme ve kentleşme; enerji tüketimini hızla arttıran etkenlerdir. Tüketilen enerjinin önemli bir bölümünün yapıların aktif olarak ısıtılması için harcanması, ısıtma enerjisi maliyetlerinin artmasına neden olmaktadır. Ticaret ve sanayi yapılarında olduğu gibi konutlarda da eti etkin enerji tasarrufu; kolay uygulanabilir bir enerji verimlilik teknolojisi olan ısı yalıtımının kullanımıyla sağlanabilmektedir. Yalıtım sayesinde, ısı kayıp ve kazançları azaltılarak enerji tasarrufunun sağlanması, çevrenin korunması, ısıl konfor ve gürültü denetiminin sağlanması, yapı elemanlarında ve yüzeylerinde yoğuşmanm önlenmesi veya azaltılması ve yapı elemanlarının dış etkilerden korunması mümkün olabilmektedir. Binalardaki ısı kayıpları, duvar, döşeme ve çatı konstrüksiyonîan ile baca, pencere ve kapı gibi yapı elemanlarından gerçekleşmektedir. Bu bölgelerden oluşan ısı kayıpları oranlan yapının mimarisine, konumuna, ısı yalıtım durumuna ve kullanılan yapı malzemelerinin özelliklerine göre değişiklik göstermektedir. Ancak genel olarak, bina yüksekliği arttıkça dış duvarlardan gerçekleşen ısı kayıp oranlarının da artığı görülmektedir. Son yıllarda diğer binalarda olduğu gibi konutların da bina yükseklikleri göz önüne alındığında dış duvarlara ısı yalıtımı uygulanması gereği bir defa daha anlaşılmaktadır. ii ABSTRACT Increasing in population of world, developing in industry and cities are factorc in consumption of energy. Consumating energy for heating is the large part of waste of energy. Not only in buildings of industry or commerce but also in houses heat insulation technology is the main fact of provide saving energy. insulating buildings, decreases heat losses and profits, protects environment, provides thermal comfort and noise control, prevents evaporations at structural components and on their surfaces also protects them against external factors. Surfaces of heat loss in buildings are walls, floors and roofs constructions also structural components like chimneys, windows and doors. In this parts of buildings proportions of heat loss are connected with plans and location of building, characteritics of heat insulation and structural materials. But İt is clear that the more elevated is building the more proportion of heat loss will increase. So not only in buildings of industry or commerce but also in houses heat insulation must be applied first to the walls. 164

Çok sayıda insanın bir arada yaşamasına yönelik olarak geliştirilen toplu konutlarda, gerekli konfor koşullarının sağlanmasında ısı ve su yalıtımı önemli etkenler olarak karşımıza çıkmaktadır. Konutlarda alınacak ısı-su yalıtımı önlemleri; ülke ve kullanıcı ekonomisine getireceği faydanın yanında, konut yaşama mekanlarında insan sağlığı yönünden konforlu bir iç ortamın oluşturulmasını sağlayacaktır. Tez çalışmasında, tünel kalıp sistemi ile üretilmiş toplu konutlarda karşılaşılan ısı ve su yalıtımı sorunlarım ortaya koymak amacıyla Bursa'da bir örnek bina seçilerek incelenmiştir. Çalışmada izlenen yöntem; literatür araştırmalarının yam sıra, yerinde yapılan gözlemler, ilgili kişilerle gerçekleştirilen görüşmeler, kullanıcılarla yapılan anket sonuçlarının ve termal kamera çekimlerinin TS 825 'te belirtilen hesaplama yöntemiyle birlikte değerlendirilmesi ile elde edilen bilgilerin belirli bir düzen içerisinde sunulması ve karşılaşılan ısı ve su yalıtımı sorunlarının giderilmesine yönelik çözüm önerilerinin getirilmesi şeklindedir. Heat and water isolation are the two important factors in providing necessary comfort conditions in collective residences which were developed for letting a number of people live together. Heat and water isolation precautions that would be taken in houses will make it possible to create a comfortable interior atmosphere from the point of human health in the habitation environments as well as its benefits for the inhabitants and state economy. In this study, a sample building in Bursa was chosen and investigated in order to throw a light into the heat and water isolation problems in collective residences built with tunnel shuttering system. Besides the literature review, the method used in the present study consists of on-site observations, interviews with concerned people, questionnaires applied to the inhabitants and the systematic presentation of the data gathered by evaluation of video recordings together with the calculation method indicated in TS 825 and the suggestions for solving the encountered heat and water isolation problems.

ÖZET Bu çalışmada, Bursa'ya kentteki sanayileşme hareketlerine paralel olarak göç etmiş olan Doğu ve Batı göçmenlerinin meydana getirdikleri konut yapılarındaki kültür ve mekan ilişkisi irdelenmiştir. Araştırma kapsamında göçmenlerin kendi alışkanlıklarını, yaşadıkları mekanlara ne derecede yansıttıkları ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Tezin giriş kısmında, konunun genel tarifi yapılmıştır. Ardından kuramsal bilgiler bölümünde çalışmanın anahtar kelimelerini oluşturan göç, göçmen, göç çeşitleri, kent ve kentleşme tanımları, göç sonucu kentlerde ortaya çıkan kenar yerleşim alanları ve kültür-mekan kavramlarına değinilmiştir. Bursa'da oluşan kenar yerleşim alanlarından Yavuz Selim ve Karaman mahallelerindeki göçmen konutlarında kültür ve mekan ilişkisinin ele alındığı tez çalışmasında, Bursa'nın kentsel gelişim sürecinin anlatılmasının ardından göçmenlerin Bursa'ya göç etme sebepleri ve geldikleri bölgelerdeki konut yapıları üzerinde durulmuştur. Böylelikle araştırmanın alt yapısı oluşturulmuş, göçmenlerin Bursa'ya göç etmeden önce yaşadıkları bölgelerdeki konut yapıları ve mekan ilişkileri elde edilmiştir. Konut mekan organizasyonunun, mekansal diyalektikler bağlamında işlenecek olması nedeni ile, nitel araştırma yöntemiyle saha çalışması yapılmıştır. Yapılan saha çalışması kente doğu ve batıdan gelen Bulgaristan ve Erzurum göçmenleri üzerine, onların yoğun olarak yerleştikleri Karaman ve Yavuz Selim Mahallelerinde odaklanmıştır. Araştırma kapsamında her iki mahallede de 30 kullanıcı ile görüşülmüş, mevcut konutları, kentte yaşadıkları yerleşim bölgesi, kente göç ettikleri yerleşimleri hakkında sorular sorulmuş, göç etmeden önce yaşadıkları konutlarını anlatmaları istenmiş, Bursa'da yaşadıkları konutlarında ise gözlemler yapılmıştır. Çalışma süresince toplam 60 göçmen ile birebir görüşülmüş ve ifadeleri doğrultusunda görüşme formları doldurulmuştur. Araştırmada, göçmenler hakkında genel bilgiler elde edilmiş, ayrıca konut kullanımları, yerleşim bölgesinden ve konuttan beklentileri de sorgulanmıştır. Yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen veriler ile, göçmenlerin konut oluşumu sırasında dikkatle üzerinde durdukları mekansal diyalektiklerinortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Sonuç olarak, göçmenler tarafından kurgulanan konut mekanları, genel-özel, iç-dış, kadın-erkek, temiz-kirli ve gündüz-gece karşıtlıkları doğrultusunda çözümlenmiştir. Tez çalışmasının araştırma bölümünde bu yerleşim bölgelerindeki göçmen konutlarının oluşumundaki kişisel alışkanlıkların ve kültürün etkileri irdelenmiştir. Kültür ve mekan oluşumu açısından yapılan incelemede kullanıcıların alışkanlıkları, Bursa'ya göç etmeden önce yaşadıkları bölgedeki yaşam tarzları, kentsel ortamdaki yaşantıları, kullanıcı ve mekanın iletişimi şemalarla ifade edilmiştir. Bu kapsamda konutların tamamında görülmüştür ki, mekanlar kullanıcının yaşamsal değerleri, alışkanlıkları, karakterleri, gelenekleri, yani öz kültürleri ışığında inşa edilmektedir. Bu mekanlar ise karşıt kavramların ilişkileri doğrultusunda şekillenmekte ve kişi tarafından kullanılmaktadır. Mekanlar genel-özel, iç-dış, kadın-erkek, gece-gündüz, ön-arka, temiz-kirli gibi zıtlıkların kullanıma yansıması ile farklılık kazanmaktadır. in ABSTRACT In this study, formation of new housing settlements and housing units by Eastern and Western immigrants who came to Bursa parallel to the industrialisation processes in Bursa has been discussed. Culture and space relationships have been analysed in the housing units of immigrants, through public-private, inside-outside, man-woman, day-night, front-back and clean-dirty contraversies. Newly developed housing settlements in Bursa are analysed in two regions which are neighborhoods that immigrants usually settled down and formed their spaces by their own attempts and opportunities. This reveals that spaces reflect the behavior and culture of the users. In this context, firstly some important concepts such as city, urbanization and migration have been defined. Secondly, the culture and space concepts which constitutes the focus of this study have been defined. After defining the basic terms of the thesis, formation of new housing regions as a result of industrialisation movement in cities has been discussed. In this thesis, the city of Bursa is the focus area with its importance as one of the largest cities of Turkey in industrialisation and population. In this context, newly formed housing areas of immigrants have been identified, and housing units of immigrants have been analysed according to the behavior and culture of users. In this study, the cultural and behavioral aspects of home spaces of immigrants been analysed schematically. Finally the study has shown that spaces of immigrants in their original housing settlements or in the newly developed housing areas in cities both reflect the cultural, behavioral habits, life styles and personal use of space. Home spaces have been organised according to their users' needs and habits and also according to the contraversies that have been defined as public- private, inside-outside, man-woman, day-night, front-back and clean-dirty. Spaces derives their meaning according to these contraversies, which are rooted in culture. 310

Bu çalışmada, doğalgaz kullanımını ülkemiz genelinde yaygınlaştırmak, artan enerji ihtiyacını karşılamak, enerji kaynaklarını çeşitlendirmek için başta, Cezayir olmak üzere bu ülkeden ithal edilen LNG'nin (sıvılaştırılmış doğalgaz) sıvıştırılması, taşınması, depolanması ve depolama sonrasındaki ısı transferi mekanizması incelenmiştir. Ülkemizde Marmara Ereğlisi'ndeki "LNG Depolama ve Gazlaştırma Terminali" detayları ile incelenmiştir.