Search

İnsan sağlığı üzerine olumlu etkileri olduğunu ortaya koyan çalışmalar ve ayrıca taşıdığı tat ve aroması nedeniyle son yıllarda hem sofralık olarak tüketim hem de gıda sanayi alanında Böğürtlen (Rubus fruticocus L.) meyvesine olan talep artmaktadır. Ülkemizde de ürüne artan taleple birlikte böğürtlen üretimine eğilimin arttığı görülmektedir. Ülkemizde böğürtlenin yaklaşık % 84'ü Bursa İlinde üretilmektedir. Böğürtlen üretiminde fungal hastalıklar verimi etkileyen en önemli faktör olmakla birlikte ülkemizde bu hastalıkların mücadelesinde ruhsatlı bir fungisit bulunmamaktadır. Bu çalışmada, Bursa İlinde böğürtlen bahçelerinde yaygın olduğu tespit edilen Kuehneola uredinis (Link) Arth. kaynaklı dal ve yaprak pası hastalığının önlenmesine yönelik organik ve klasik mücadele yöntemi geliştirilmeye çalışılmıştır. Çalışma kapsamında, organik ilaçlama programı olarak, bakırlı fungisitler kullanılarak hastalığa karşı etkililiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Klasik ilaçlama programı olarak ise; Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya Eyaletinde böğürtlende dal ve yaprak pası hastalığının kontrolü için önerilen IPM programının Bursa'daki böğürtlen bahçelerine uyarlaması yapılmıştır. Bir üretici bahçesinde el ve sırt pülvarizatörleri ile ilaçlama şeklinde tesadüf blokları deneme desenine göre beş blok ve her blokta 10 bitki, her bitki bir tekerrür olacak şekilde deneme planlanmıştır. Bu kapsamda, öncelikle 23 Mart 2016 tarihinde % 20'lik bakır kalsiyum sülfat kullanımı ile başlayan ilaçlama programı daha sonra belli aralıklarla değişmeli olarak myclobutanil ve pyraclostrobin + boscalid etken maddeli fungisitler kullanılarak hasat öncesine kadar devam ettirilmiştir. Değerlendirmeler 0 – 4 skalası kullanılarak yapılmış olup, kontrol parsellerdeki hastalık şiddeti % 26 olarak saptanmıştır. Hasat tarihinden bir ay önceki değerlendirmede, üreticilerin yaptığı şekilde denenen organik ilaçlama programının etkililiği sadece % 7,69 olarak belirlenirken, klasik ilaçlama programının etkililiği % 75 olarak saptanmıştır. Bu çalışmada üzerinde durulan klasik ilaçlama yönteminin iyileştirilerek hastalığın mücadelesinde kullanılabileceği düşünülmektedir. Due to its positive effects on human health and also its flavor and aroma, Blackberry (Rubus fruticocus L.) has been increasingly demanded both for table consumption and in food industry in recent years. Therefore, blackberry production insreased in our country due to the demand for product. In Turkey, about 84 % of blackberry production is produced in Bursa Province. Although fungal diseases are the most important factor effecting blackberry yield, there is no fungicide authorized to control fungal diseases on blackberry in Turkey. In this study, organic and conventional management programmes were tested to developed to control of blackberry cane and leaf rust caused by Kuehneola uredinis (Link) Arth., which was prevalently observed in blackberry orchards in Bursa. Within the context of the study, as an organic spraying programme, copper based fungicides were used to determine their effectiveness on the control this disease. As conventional spraying programme, an IPM programme recommended to control of blackberry cane and leaf rust disease by the State of California in the United States of America, applied to blackberry orchards in Bursa. A testing method by using hand and back pulverization spraying in a farmer's orchard was planned considering a randomized block design that including 5 blocks and 10 plants in each block and each plant to be a replication. For his purpose, a spraying programme was started with 20 % copper calcium sulphate application at the date of 23rd March 2016 and lasted until harvest time with conventional spraying by periodically alternating using of fungicides with active substances myclobutanyl and pyraclostrobin + boscalid. Evaluations was carried out by using 0 – 4 scale and severity of disease was found as 26 % in control plots. According to the results obtained from one month before harvest, effectiveness of copper based organic fungicide application method preferred by farmers was just at the level of 7,69 %, while the effectiveness of conventional spraying application was detected as 75 %. It is thought that conventional spraying programme examined in this study can be used in control of the disease with some improvement. 52

Böcekler üzerinde patojenik etki gösterip, zararlı böcek populasyonlarının kontrol altında tutulmasına katkıda bulunan entomopatojen nematodlar (EPN), toprakta doğal olarak bulunan biyolojik mücadele ajanlarıdır. EPN'lerin geniş konukçu aralığı, aktif konukçu arama yetenekleri, böcek patojeni bakterisi - EPN arasındaki ortak uyum, konukçuyu hızla öldürme, in-vitro koşullarda kolayca ve çok sayıda üretilebilmesi ve çevreye zararının olmaması EPN'lerin son yıllarda biyolojik mücadelede etkin olarak kullanılmasına olanak sağlamıştır.Daha önceki yıllarda yapılan çalışmalar kapsamında; Türkiye'nin çeşitli bölgelerinden izole edilen, bir entomopatojen nematod türü olan Heterorhabditis bacteriophora'nın (Rhabditida : Heterorhabditidae) farklı çevre koşullarına uyum sağlamış olan ırklarının ebeveyn olarak kullanılması ile laboratuvar koşullarında hibridizasyon işlemleri yapılarak üstün özelliklere sahip yeni hibrit ırklar üretilmiştir. Bu tez çalışmasında ise, daha önce elde edilen bazı hibrit ırklar ile bu ırkların ebeveynlerinin konukçu arama özelliklerinin belirlenmesi üzerine araştırmalar yapılmıştır. Çalışmada ebeveyn ırklardan; Hb.17 (Kırklareli), Hb.5 (İzmir), Hb.1138 (Antalya) ve Hb.4 (Şanlıurfa), hibrit ırklardan ise Hb.C, Hb.E ve Hb.H kullanılmıştır. Denemelerde konukçu olarak Galleria mellonella (Lepidoptera : Pyralidae) larvaları kullanılmıştır ve Y–Olfaktometre düzeneği kullanılarak ebeveyn ve hibrit ırkların konukçu arama davranışlarının tespiti ve birbirleriyle karşılaştırılmaları yapılmıştır.Yapılan denemeler ve istatistiksel analizleri sonucunda Hb.C ırkının konukçuya yönelim konusunda; hem denemelerde kullanılan 7 ırk arasından en iyisi olduğu hem de ebeveyn izolatları Hb.17 ve Hb.1138'den daha yüksek performans gösterdiği saptanmıştır. Buna ek olarak denemelerde kullanılan Hb.H ırkının ebeveynleri Hb.1138 ve Hb.4 ile istatistiksel olarak aralarında bir farklılık olmadığı, Hb.E ırkının ise anne birey Hb.1138'den düşük baba birey Hb.5 ile aynı konukçu arama davranışını gösterdiği tespit edilmiştir.Anahtar kelimeler: Entomopatojen nematod, Heterorhabditis bacteriophora, Olfaktometre, Nematod davranışları, Konukçu Arama Entomopathogenic nematodes (EPN) are soil-dwelling biocontrol agents which have lethal pathogenic effects on insects, and they are used for controlling pest populations. Broad host spectrum, host seeking ability, EPN-bacteria symbiotic relation and in vitro mass production capability of EPN lead them to be used efficiently in biological control. With some former studies, different Heterorhabditis bacteriophora (Rhabditida : Heterorhabditidae) strains isolated from different regions of Turkey were hybridized under laboratory conditions and ten hybrid strains were obtained. In the present study, host seeking behavior of three different superior hybrid strains and their parents were examined. Hb.17 (Kırklareli), Hb.5 (İzmir), Hb.1138 (Antalya) and Hb.4 (Şanlıurfa) were used as parent isolates and Hb.C, Hb.E and Hb.H were used as hybrid strains. All experiments were performed in Y-Olfactometer and host seeking behavior of the parent isolates and the hybrid strains were compared and Galleria mellonella (Lepidoptera : Pyralidae) larvaes were used as a host insect. Results and statistical analyses of the present study showed that Hb.C strain showed the best host seeking ability among other 7 strains and have better host seeking potential than its parents, Hb.17 and Hb.1138. However, Hb.H showed no difference between its parents, Hb.1138 and Hb.4. Furthermore, Hb.E showed worse performance than his female parent Hb.1138 and same performance with male parent Hb.5. Keywords: Entomopathogenic nematode, Heterorhabditis bacteriophora, Olfactometer, Nematode behavior, Host – Seeking 73

Bitkisel üretimde fungal hastalıklarla mücadelede fungisitlerin kullanılması oldukça yaygın bir durumdur. Bir yetiştiricilik döneminde en fazla fungisit kullanılan bitkilerden biri de elmadır. Bu çalışma, 2015 yılında Bursa ili İznik ilçesinde bir üretici bahçesinde Granny Smith elma çeşidi ile yapılmıştır. Hasat öncesi bekleme süreleri Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri Kalifornia Eyaleti'nde önemli oranda farklı gözüken Cyprodinil, Pyrimethanil,Mancozeb ve Captan'ın hasat öncesi maksimum kalıntı düzeyleri saptanmıştır. Fungisitlerin kullanımında, örnek almada ve analizlerde T.C.Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı talimatları esas alınmıştır. Meyvelerdeki kalıntı analizleriQuECheRS metodu ile yapılmıştır. Çalışma sonunda, Türkiye talimatlarındaki Cyprodinil, Pyrimethanil ve Captan etken maddeli fungisitlerle ilgili hasat öncesi bekleme sürelerinin yeterli olduğu saptanmıştır. Bununla beraber, Mancozeb etken maddesinin kalıntı analizinin QuECheRS metodu ile yapılamadığının öğrenilmesi şaşırtıcı olmuştur. Zira, Türkiye'de meyve ve sebze alanlarında en sık kullanılan fungisit grubu olan Dithiocarbamatlıların, Mancozeb de dahil, QuECheRS metodu ile saptanamıyor olması, kalıntı analizlerinde önemli bir eksikliğin varlığına işaret etmektedir. The use of fungicides to control fungal diseases in plant production is quite common.Apple is one of themost fungicide applied plant species during its cultivation. This study was carried out in 2015 in a farmers' Granny Smith type apple orchard in Iznik District of Bursa. Maximum residue levels of Cyprodinil, Pyrimethanil,Mancozeb andCaptan during the preharvest period was determined because preharvest intervals of these fungicides are different in Turkey and California, USA. Thefungicides's usage, sampling and analyses were done according to the instructions of Turkish Ministry of Food, Agriculture and Livestock. Residue analyses of fruits were performed using QuECheRSmethod. At the end of the study, preharvest intervals indicated in the Turkish instructions for fungicides with active substances Cyprodinil, Pyrimethaniland Captanwere found to be sufficient. However, it was suprising that QuECheRS method can't be used for residue analyses of Manzoceb. Although Dithiocarbamates includingMancozebarethe most widely used fungicide group in fruit production in Turkey, lack of detection of residues of this fungicide group withQuECheRS method is an important deficiency in residue analyses. 56

Bu araştırmada, Cryphonectria parasitica'nın izolatlarının patojenisitelerini belirlemek için kullanılan yöntemler üzerinde bazı çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmada, Türkiye'nin Bursa ilindeki hastalıklı kestane bitkilerinden izole edilen üç Cryphonectria parasitica izolatı kullanılmış ve çalışmalar canlı ağaç inokulasyonları, plastik kaplarda kesik dal parçası inokulasyonları, petri koşullarında kesik dal parçası inokulasyonları, elma meyvesi inokulasyonları ve kestane yaprağı inokulasyonları üzerinde yürütülmüştür. Çalışma sonunda, canlı ağaç inokulasyonu sonuçlarına göre, en yakın sonuçlar, plastik kaplarda dal parçası inokulasyonları ve kestane yaprak inokulasyonlarından elde edilmiştir. Eğer bir araştırıcı canlı ağaç inokulasyonlarını kullanmak istemiyorsa, plastik kaplarda kesik dal parçası veya kestane yaprak inokulasyonlarını tercih edebilir. Eğer testin süresi önemli ise, kestane yaprak inokulasyonları öncelikle tercih edilebilir. In this research, some studies were done on the methods used to determine the pathogenicity of Cryphonectria parasitica isolates. In the study, three isolates of C. parasitica isolated from diseased chestnut plants in Bursa Province of Turkey were used and studies were conducted on living-tree inoculations, excised-stem inoculations, bark tissue section inoculations, apple fruit inoculations and chestnut leaf inoculations. At the end of the study, according to results of living tree inoculations, the nearest results were obtained from excised stem inoculations and chestnut leaf inoculations. If a researcher doesn't want to use living tree inoculations, excised stem inoculations or chestnut leaf inoculations may be prefered. If duration of test is important, chestnut leaf inoculations may be firstly preferred. 54

Bu çalışma, biberde patates Y virüsü (PVY)'nün biyolojik ve serolojik yöntemler kullanılarak tanısının yapılmasını, bitki aktivatörlerinin (Actigard, Messenger, ISR-2000 ve Crop-Set) simptom çıkış süresi ile bitki gelişimi (bitki boyu, yaprak alanı ve kök uzunluğu) üzerine etkilerinin ve bitkide oluşan tepki mekanizmaları (lignin birikimi ve hidrojen peroksit (H₂O₂))'nın belirlenmesini amaçlamıştır.Messenger, Actigard, ISR-2000 ve Crop-Set'in PVY simptom çıkışını sırası ile 12, 10, 8 ve 3 gün geciktirdiği belirlenmiştir. Ayrıca, Actigard, Messenger ve ISR-2000'nin yaprak alanı ve bitki boyu üzerinde artışa neden olduğu saptanmıştır. Tüm uygulamalar içinde sadece Crop-Set'in 72 saat uygulamasının kök uzunluğunu arttırdığı tespit edilmiştir. Yapılan histokimyasal boyamalar sonucunda, aktivatör uygulanan bitkilerde lignin ve H₂O₂ birikimi saptanmıştır. Aktivatör uygulanan bitkilerde dayanıklılığın teşvik edildiği en iyi uygulama zamanının Messenger için 72 saat; Actigard, Crop-Set ve ISR-2000 için 96 saat olduğu belirlenmiştir. The aim of the present study was to diagnose Potato Virus Y (PVY) with biological and serological methods and determine the effects of plant activators on symptom expression time, plant development (plant height, leaf surface area, root length) and plant reaction mechanisms such as lignin accumulation and hydrogen peroxide (H2O2). It was found that the Messenger, Actigard, ISR-2000 and Crop-Set delayed symptom expression time by 12, 10, 8 and 3 days, respectively. Moreover, Actigard, Messenger and ISR-2000 increased leaf surface area and plant height. Among all applications, only Crop-Set applied for 72 h increased the root length. Histochemical staining showed lignin and H2O2 accumulation on activator treated plants. Best application times for inducing resistance on activator treated plants were determined as 72 h for Messenger, while they were 96 h for Actigard, Crop-Set and ISR-2000. 106

Bu çalışmada, Manisa'nın Alaşehir ilçesinden getirilen Sultani Çekirdeksiz çeşidi üzüm meyvelerinin hasat sonrası hastalıklarını engelleyerek muhafaza süresini uzatmak amacıyla meyvelere, kullanımı genel olarak güvenli olarak kabul edilen (GRAS) ozon gazı, perasetik asit ve etanol buharı uygulanmıştır. Tez kapsamında yürütülen çalışmalar in vitro ve in vivo çalışmalar olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. In vivo çalışmalar farklı zamanlarda iki defa tekrar edilmiştir. Çalışmaların her ikisinde de ozon gazı, perasetik asit ve etanol buharı, uygulama kabinleri içerisinde uygulanmıştır. In vitro çalışmalarda dezenfektanların Botrytis cinerea, Penicillium expansum, Aspergillus niger ve Rhizopus stolonifer konidilerine toksisitesi araştırılmıştır. In vitro denemelerde kullanılan dezenfektan konsantrasyonları 200, 500, 1000 µL L-1 O3, 2500, 5000, 1000 µL L-1 PAA, % 40 EtOH ve bunların birbirleri ile kombinasyonları şeklinde olmuştur. Dezenfektan uygulama süreleri tüm dezenfektanlar için 5 ve 10 dk.' dır. Tüm patojenlerin konidilerinin çimlenmesini tamamen engelleyen konsantrasyon 5000 µL L-1 PAA 10 dk. olarak bulunmuştur. In vivo çalışmalarda kullanılan dezenfektan dozları 75, 200 µL L-1 O3, 5000, 75000 µL L-1 PAA, % 40 EtOH ve bunların birbirleri ve yarım doz SO2 (3,5 gr) jeneratörleri ile kombinasyonları şeklinde olmuştur. Dezenfektan uygulamaları sonrasında meyvelerdeki mikroorganizma yoğunluğunun belirlenmesi amacıyla mikrobiyal analiz yapılmıştır. Meyve başına düşen toplam mikroorganizma, fungus ve bakteri popülasyonunu dedekte edilebilir limitin altına indiren konsantrasyon 75 µL L-1 + 5000 µL L-1 PAA + % 40 EtOH 5 dk. olmuştur. Uygulama yapılan meyveler, içerisine 3,5 gr SO2 jeneratörü konulmak suretiyle, modifiye atmosfer paketler ile paketlenerek 60 gün süre ile 1 °C' de muhafaza edilmişlerdir. Soğuk havada muhafaza sonrası meyveler çürüme açısından değerlendirilmiştir. Çürüme (5000 µL L-1 PAA + 75 µL L-1 O3 + % 40 EtOH) + SO2 yarım 10 dk. konsantrasyonu ile, tam doz SO2 (3,5 gr sodyum metabisülfit/5kg meyve)' ye göre % 6' dan % 4' e indirilmiştir. Sonuç olarak dezenfektanların, birlikte veya yarım doz SO2 jeneratörleri ile kombinasyonları şeklinde kullanılması ile üzüm meyvelerinde hasat sonrası görülen hastalıkların engellenmesinde ticari olarak kullanılan tam doz SO2 jeneratörlerinden daha etkili olduğu bulunmuştur. In thesis, some of the generally recognize as safe (GRAS) chemicals, such as ozone, peracetic acid and ethanol, were used to extend storage of Manisa Alaşehir Sultana Seedless Table Grapes and inhibition of postharvest pathogens that cause decay on table grapes. In this study all of the experiment were conducted in two parts which are in in vitro and in vivo. In vivo essays have been repeated two different times. In both study ozone gasses, peracetic acid and ethanol vapours were exposure. In vitro assay was research these disinfectans toxicity on Botrytis cinerea, Penicillium expansum, Aspergillus niger and Rhizopus stolonifer's conidia. Disinfectant concentrations, such as 200, 500, 1000 µL L-1 O3, 2500, 5000, 1000 µL L-1 PAA and % 40 EtOH, were used alone and different combinations. All disinfectants exposure times were 5 and 10 minutes. By 5000 µL L-1 PAA 10 min., the conidial germination of all pathogens has stopped. In in vivo assay 75, 200 µL L-1 O3, 5000, 75000 µL L-1 PAA, % 40 EtOH were used alone and combinations or SO2 generators (3,5 gr, half dose). In all practices fruits sampled were taken for microbial analyses after disinfectants exposure. By 75 µL L-1 + 5000 µL L-1 PAA + % 40 EtOH 5 min., total microbial, fungi and bacteria populations on fruit surfaces were reduced to below detection limit. After disinfectant exposure, all fruits packed in modify atmosphere packages with SO2 generators (3,5 gr) and storage at 1 °C for 60 days. After maintaining the cold storage fruits, evaluated in terms of decay. By (5000 µL L-1 PAA + 75 µL L-1 O3 + % 40 EtOH) + SO2 half dose 10 min., decay was reduced from % 6 to % 4 according to full dose SO2 (3,5 gr sodium metabisulfite/5kg fruit). As a result, applying disinfectants, with combination together or half dose SO2 generators, was found more effective than full dose SO2 on postharvest disease of Sultana Seedless Table Grapes.

İkinoktalı kırmızıörümcek, [Tetranychus urticae Koch) (Acari: Tetranychidae) ülkemizde ve birçok ülkede sebzelerde önemli bir zararlı olup, özellikle fasulye, patlıcan ve biberlerde ekonomik boyutta ürün kayıplarına neden olmaktadır. Bu nedenle, bu bitkilerde akarın zarar düzeyi ekonomik zarar eşiğinin üzerine çıkmadan akar popülasyonları uygun yöntemlerle kontrol altına alınmalıdır. Bu amaçla da uygun metotlarla akar popülasyonları sayılmalı veya tahmin edilmedlidir. Akarların çok küçük olması nedeniyle, araziden toplanması ve sayımı oldukça güçtür. Bu nedenle akarların doğrudan sayımı yerine dolaylı sayımı metotlarının geliştirilmesi gerekmektedir. Bu amaçla, bu tez çalışmasında bitki materyali olarak Magnum çeşidi fasulye [Phaseolus vulgaris L. (Fabaceae)], Pala 49 çeşidi patlıcan [Solanum melongena L. (Solanaceae)] ve Yalova Çarliston 341 çeşidi biber [Capsicum annum L. (Solanaceae)] bitkileri kullanılmıştır. Bu bitkilere yapay olarak yaprak başına 0, 1, 5 ve 10 adet ergin akar bireyleri bulaştırılarak 7. , 14. , 21. ve 28. gündeki yumurta, larva ve ergin bireylerin sayımı yapılmıştır. Aynı günlerde bitkilerde oluşan renk açılmaları oranı belirlenerek, akar popülasyonları ile zarar belirtileri arasındaki ilişkiler regrasyon analizi ile belirlenmiştir. Sonuçlara göre; fasulyede, 1 akar bulaştırılan bitkilerde 14. günün sonunda akar sayısı artışına bağlı olarak r2=0,944 iken yumurta zarar oranında ise r2=0,191, 5 akar bulaştırılan bitkiler ise 14. günün sonunda akar sayısı artışına bağlı olarak r2=0,690, yumurta zarar oranında ise r2=0,056 olarak hesaplanmıştır. Patlıcanda, 10 akar bulaştırılan bitkilerde 14. günün sonunda hem akar sayısı artışına hem de yumurta zarar oranına bağlı olarak r2=1 olarak bulunmuştur. Biberde ise, 1 akar bulaştırılan bitkilerde 21. günün sonunda akar sayısı artışına bağlı olarak r2=0,993 iken, yumurta zarar oranında ise r2=0,064 olarak hesaplanmıştır. Üç bitki türünde de akarın beslenen hareketli dönemleri ile zararlanma oranları arasında yüksek ilişkiler elde edilmiştir. Elde edilen regresyon formüllerine göre, her bir zararlanma düzeyindeki hareketli akar dönemlerinin sayısı gerçeğine benzer sayılarda tahminlenebilmiştir. Sonuç olarak, elde ettiğimiz formüller ve her bir zararlanma düzeyini gösteren zarar görüntülerimiz kullanılarak, üretici ve ziraat mühendisleri arazide yaprak koparmadan ve akar saymadan fasulye, biber ve patlıcandaki T. urticae popülasyonlarını belirleyebilirler. Gelecekte, bu tez çalışmasının sonuçlarından yola çıkılarak hem bu zararlı için hem de benzer zararlılar için dolaylı sayım metotları geliştirilebilir ve doğada daha fazla pratik uygulamalar yapılarak sonuçları doğrulanabilir. Twospotted redspider mite, [Tetranychus urticae (Koch)] (Acari: Tetranychidae) in most countries and ours, is a pest for vegetables, especially in bean, eggplant and pepper, it causes an economically yield loss. Because of that, in those plants, the spider mite populations should be brought under control with appropriate methods, before the injury level of, the spider mite outreach the economic injury threshold. In order to do that, the spider mite populations should be counted and estimated. Due to the fact that, the mites are too small, it is hard to collect and count them. Therefore, instead of counting, mite's populations directly, the method of counting them indirectly have to be developed. For this purpose, in this thesis study, plants namely Magnum, bean variety, [Phaseolus vulgaris L. (Fabaceae)], Pala 49, eggplant variety, [Solanum melongena L. (Solanaceae)], and Yalova charleston 341, pepper variety, [Capsicum annum L. (Solanaceae)] are used. 0, 1, 5, and 10 number of adult, the spider mite individuals had been infected preternaturally per leaf of those plants, and the number of egg, larva, and adult members had been counted in the 7., 14., 21., and 28. days. In these same days, the proportion of yellow spots emergence, and decolorization had been determined, and the relation between, the spider mite populations and indications of injury had been determined by regression analysis. According to results; for bean, while r2=0,944 had been calculated, depending on increasing in the number of, spider mite, r2=0,191 had been calculated which depends on the rate of egg injury in the end of 14. day for the plants which are infected with 1, red spider mite. Also, for the plants which are infected by 5, the spider mite, r2=0,690 had been calculated, depending on increasing in the number of, the mite, and at the rate of egg injury, r2=0,056 had been calculated in the end of 14. day. For eggplant, r2=1 had been calculated, depending on increasing in the number of, the spider mite, and also depending on the rate of egg injury, in the end of 14. day for the plants which are infected with 10, red spider mite. For pepper, r2=0,993 had been calculated, depending on increasing in the number of, the spider mite, and r2=0,064 had been calculated, depending on the rate of egg injury, in the end of 21. day for the plants which are infected with 1, the mite. For those 3 plant varieties, the direct correlation had been observed between, the red spider mite's feeding mobile periods and the rate of getting injuried of plants. According to the observed regression formulas, the number of mobile, the spider mite's period of every injury level had been estimated similar to its real number. In conclusion, by using formulas that we observed and injury images that show every injury levels, producers and agriculture engineers can determine the population of T. urticae in bean, pepper, and eggplant without pluck any leaf or count the number of, the spider mite, in the field. In the future, based on this thesis study's results, indirectly counting methods can be developed both for this harmful mite, and similar harmful mites, and the results can be confirmed by making more practise in the nature.

Bu çalışmada, bazı bitki koruma ürünleri (AQ10, NeemAzal, NemGuard ve Proguard)'nin toprak kaynaklı funguslar (Fusarium culmorum, F. nivale, F. solani, Macrophomina phaseolina, Rhizoctonia solani ve Sclerotinia sclerotiorum) ve fasulye pası (Uromyces appendiculatus)'na karşı antifungal etkisi araştırılmıştır. In vitro denemelerde NeemAzal, NemGuard ve Proguard'ın denenen tüm funguslara, in vivo denemelerde ise tüm bitki koruma ürünlerinin U. appendiculatus'a karşı antifungal etkisi araştırılmıştır. In vitro denemelerde, denenen fungusların miseliyal gelişimine karşı en yüksek antifungal etkiyi Proguard'ın gösterdiği, bunu NemGuard'ın izlediği, NeemAzal'ın ise çok düşük etkili veya etkisiz olduğu saptanmıştır. Proguard'ın minimum inhibitör konsantrasyon (MİK) değerlerinin % 1-5, NemGuard'ın minimum fungisidal konsantrasyon (MFK) değerlerinin % 2-5 arasında değiştiği belirlenmiştir. Denenen fungusların spor çimlenmesi ve çim tüpü uzunluğuna karşı en yüksek antifungal etkiyi NemGuard'ın gösterdiği, bunu Proguard'ın izlediği, NeemAzal'ın ise Fusarium spp.'lere karşı etkisiz, U. appendiculatus'a karşı ise etkili olduğu saptanmıştır. Mısır unu-kum kültüründe, en yüksek antifungal etkiyi Proguard'ın gösterdiği bunu NemGuard'ın izlediği, NeemAzal'ın ise etkisiz olduğu saptanmıştır. Kontrollü koşullar altında yürütülen saksı denemelerinde, AQ10 ve Proguard'ın % 0,5'lik dozlarının, U. appendiculatus'un püstül sayısını % 100 oranında, NeemAzal ve NemGuard'ın % 5'lik dozlarının ise sırasıyla % 95,4 ve % 94,1 oranlarında azalttığı bulunmuştur. Proguard'ın % 2'lik dozu fasulye yapraklarında fitotoksik etki göstermiştir. Sonuç olarak, toprak kaynaklı fungusların mücadelesinde NeemAzal hariç diğer bitki koruma ürünlerinin potansiyel adaylar olduğu, fasulye pasının mücadelesinde ise denenen tüm bitki koruma ürünlerinin kullanılabileceği bulunmuştur. In this study, antifungal effects of some plant protection products (AQ10, NeemAzal, NemGuard and Proguard) against soil-borne fungi (Fusarium culmorum, F. nivale, F. solani, Macrophomina phaseolina, Rhizoctonia solani and Sclerotinia sclerotiorum) and bean rust (Uromyces appendiculatus) were investigated. NeemAzal, NemGuard and Proguard were used against all tested fungi in in vitro experiments while all products were used against U. appendiculatus in in vivo experiments. In in vitro experiments, the highest antifungal effect against mycelial growth of tested fungi was shown by Proguard followed by NemGuard. In contrast, NeemAzal was found to have little or no efficacy. The minimum inhibition concentration (MIC) values ranged from 1-5 % for Proguard and the minimum fungicidal concentration (MFC) values ranged from 2-5 % for NemGuard. NemGuard, followed by Proguard, showed the highest antifungal effect against spore germination and germ tube elongation of tested fungi. NeemAzal was not effective against Fusarium spp., but it was found to be effective against U. appendiculatus. Proguard and NemGuard had the highest antifungal effect in corn meal-sand culture, respectively. However, NeemAzal was found to be ineffective. In pot experiments conducted under controlled conditions, AQ10 and Proguard reduced pustules caused by U. appendiculatus by 100 % at 0,5 %. In addition, NeemAzal and NemGuard reduced pustules of U. appendiculatus by 95,4 and 94,1 % at 5 %, respectively. Proguard showed phytotoxic effect on bean leaves at 2 %. In conclusion, all tested plant protection products except for NeemAzal are potential candidates for control of soil-borne fungi, while NeemAzal was as effective as other products in controlling bean rust. 65

Bu çalışma, 2012-2013 yıllarında Bursa ili Yenişehir ilçesinde Fernor ve Chandler ceviz çeşitlerini içeren iki farklı ceviz bahçesinde yapılmıştır. Elma içkurdu [(Cydia pomonella (L.) (Lepidoptera:Tortricidae)] ile mücadelede Polietilen Feromon Yayıcı, Kaolin ve Granulovirüs uygulamalarının etkinliğinin değerlendirilmesi için bahçeler ikişer dönümlük bloklara ayrılmıştır. Bu bloklar; Granulovirüs, Polietilen Feromon Yayıcı, Granulovirüs+Polietilen Feromon Yayıcı, Polietilen Feromon Yayıcı+İnsektisit, Tam Doz Kaolin, Yarım Doz Kaolin ve şahit olarak İnsektisit uygulamalarından oluşmaktadır. Polietilen Feromon Yayıcı ile muamele edilen bloklarda her ağaca 4 adet ve her biri 190 mg elma içkurdu feromonu (E,E)-8,10-Dodecadienol içeren Isomate C Plus® (Shin-Etsu, Japonya) feromon yayıcılar asılmıştır. Granulovirüs (Madex®, Andermatt Biocontrol, İsviçre) preparatı 100 ml/ha dozunda ve döl başına 3 kez olmak üzere toplam 6 kez uygulanmıştır. Tam Doz Kaolin (Surround®, BASF, Türkiye) uygulaması yılda 3 kez 100 l suya 5 kg ve Yarım Doz Kaolin uygulaması yılda 3 kez 100 l suya 2,5 kg dozunda yapılmıştır. Haftalık ergin sayımları için her bloğa iki adet delta tipi feromon tuzak asılmıştır. Çalışma yapılan ceviz bahçelerinde C. pomonella yılda 2 döl vermiştir. Tuzak başına haftalık en fazla ergin Granulovirüs uygulamasının yapıldığı bloklarda yakalanmıştır. Farklı mücadele uygulamalarının yapıldığı bloklarda meyveler incelenerek zarar oranları belirlenmiştir. Yapılan incelemelere göre 2012 ve 2013 yılında elma içkurdu larvalarının meyvedeki yüzde zarar oranları sırasıyla Granulovirüs bloğunda %3,5 ve %6,25, Polietilen Feromon Yayıcı bloğunda %1,5 ve %1, Granulovirüs+Polietilen Feromon Yayıcı bloğunda %2,15 ve %5,5, Polietilen Feromon Yayıcı+İnsektisit bloğunda %0,9 ve %1,75, Tam Doz Kaolin bloğunda %2,5 ve %1,25, Yarım Doz Kaolin bloğunda %1,1 ve %1,25, İnsektisit bloğunda ise %0,75 ve %2,25 olmuştur. Sonuç olarak, ceviz bahçelerinde elma içkurdu ile mücadelede hem fiyat yönünden hem de yüksek etkinlik göstermesi nedeniyle tek başına Polietilen Feromon Yayıcılarının uygulanması önerilmektedir. This study was conducted in two different walnut groves containing Fernor and Chandler varieties in Yenisehir town of Bursa in 2012-2013. Each orchard was divided into 0.2 ha blocks in order to evaluate the efficacy of polyethylene pheromone dispensers, kaolin sprays and granulovirus applications for control of codling moth (Cydia pomonella (L.) (Lepidoptera:Tortricidae). These blocks were composed of the following treatments; Granulovirus alone, polyethylene pheromone dispensers alone, granulovirus + polyethylene pheromone dispensers, polyethylene pheromone dispensers plus insecticide, full-rate kaolin sprays, half-rate kaolin sprays and insecticide treatment alone as a control. In the blocks treated with pheromone dispensers (Isomate C Plus®, Shin-Etsu, Japan), 4 dispensers, containing 190 mg of codling moth pheromone (E,E)-8,10-Dodecadienol, were hung per tree. A total of 6 applications, 3 for each generation, of granulovirus formulation (Madex®, Andermatt Biocontrol, Switzerland) was made at a rate of 100 ml/ha. Full-rate kaolin sprays (Surround®, BASF, Turkey) were applied 3 times a year at a rate of 5 kg, half-rate kaolin sprays were applied 3 times a year at a rate of 2.5 kg per 100 l of water. For weekly monitoring of adults, 2 delta-type pheromone traps were hung in each block. In the surveyed walnut orchards, C. pomonella had 2 generations in a year. First adults were caught in traps on May 23 and 22 in 2012 and 2013, respectively. The highest number was caught in granulovirus-treated blocks. The mean percentage damage levels of codling moth larvae for walnuts, were as follows in 2012 and 2013, respectively; %3.5 and %6.25 in granulovirus-treated blocks. %1.5 and %1 in polyethylene pheromone dispenser-treated blocks. %2.15 and %5.5 in granulovirus+polyethylene pheromone dispenser-treated blocks. %0.9 and %1.75 in polyethylene pheromone dispenser+insecticide-treated blocks. %2.5 and %1.25 in full-rate kaolin-treated blocks. %1.1 and %1.25 in half-rate kaolin-treated blocks and %0.75 and %2.25 in insecticide-treated blocks. In conclusion, the application of polyethylene pheromone dispensers alone is recommended to control codling moth in walnut orchards because of their high efficacy and economical economical price. MayAgro Tohumculuk

Bu çalışma 2013-2014 yıllarında Bursa ili, Görükle Kampüsü (Nilüfer), Keramet Köyü (Orhangazi) ve Ortaköy Köyü (Orhangazi)'de bulunan Gemlik çeşidi zeytin bahçelerinde yürütülmüştür. Zeytin ana zararlılarından Zeytin güvesi, Prays oleae (Bernard) (Lepidoptera: Yponomeutidae), Zeytin sineği, Bactrocera oleae (Gmelin) (Diptera: Tephritidae) ve Zeytin psillidi, Euphyllura phillyreae (Foester) (Hemiptera: Psyllidae)'ya karşı, hedef dışı organizmalara ve insanlara daha az zararlı olduğu bildirilen bir juvenil hormon analoğu olan pyriproxyfen, kitin sentezi engelleyici insektisitlerden diflubenzuron ve genel kontak etkili insektisitlerden olan sentetik piretroitli deltamethrin ile aynı ilacın bir neonikotinoidli insektisitle (thiacloprid) karşımı olan bir formülasyonu kullanılmıştır. Kullanılan insektisitlerin zeytinde öne çıkan zararlıların popülasyon düzeylerine, zarar oranlarına, verime ve kaliteye (dane iriliğine) etkileri iki yıl boyunca araştırılmıştır. Zeytin güvesi çiçek ve meyve nesli için yapılan ilaçlamalarda çiçek nesli için, diflubenzuron+deltamethrin (Dimilin+Decis), meyve nesli için thricloprid+deltamethrin (Proteus) etkili bulunmuştur. Zeytin güvesi yumurta ve larva kontrolünde pyriproxyfen (Admiral) daha etkili bulunmuştur. Zeytin pamuklubiti mücadelesi için diflubenzuron+deltamethrin (Dimilin+Decis), daha etkili bulunmuştur. Sonuçta, ilaçlanan parsellerle ilaçlama yapılmayan parseller karşılaştırıldığında, her iki insektisit uygulaması da zararlı popülasyonlarını ve zarar oranlarını azaltırken, ilaçlı uygulamalar arasında önemli bir farklılık görülmemiştir. Fenolojiye bakılarak ilaçlamanın tespiti amacıyla, çiçek nesli için 9. ve 10. fenolojik dönem; meyve nesli için 15. ve 16. fenolojik dönem belirlenmiştir. Kontrol parsellerinde ilaçlanan parsellere göre önemli düzeyde daha az zeytin elde edilmesine rağmen, dane çapı daha iri olmuştur. Uygulanan insektisitlerden pyriproxyfen zeytin dane gelişimi ve olgunlaşmasında bir miktar geriliğe sebep olmuştur. İlaçlı uygulamalar arasında meyve kalitesi ve miktarı her iki yılda da deltamethrin+thricloprid (Proteus, Bayer) uygulanan parsellerde yüksek bulunmuştur. In this study, in the 2013-2014 years, Bursa province Görükle Campus (Nilüfer) Keramet Village (Orhangazi) and Ortaköy Village (Orhangazi) were found executed in Gemlik variety of olive groves. Olive major pests, Olive moth Prays oleae (Bernard) (Lepidoptera: Yponomeutidae), Olive fruit fly, Bactrocera oleae (Gmelin) (Diptera: Tephritidae) and Olive psyllid Euphyllura phillyreae (Foester) (Hemiptera: Psyllidae), against non-target organisms and humans reported to be less harmful than a juvenile hormone analogue pyriproxyfen and the chitin synthesis inhibitors diflubenzuron, general contact insecticide synthetic pyretroid deltamethrin and with a neonicotinoid of the same insecticide (thiacloprid), formulation are used. The population of pests in olive prominent of insecticides used to determine the effect of level of damage rates, yield and quality (grit size) effects were studied for two years. Made by spraying for olive moth, flower and fruit generation, diflubenzuron+deltamethrin (Dimilin+Decis) for flower generation, thricloprid+deltamethrin (Proteus) has been found effective for fruit generation. Pyriproxyfen (Admiral) was more effective for olive moth eggs and larvae. Diflubenzuron+deltamethrin (Dimilin+Decis) were effective for the olive psyllid. As a result, when the control plot compared with plots by any spraying of insecticide, while reducing populations and damages of pests with both insecticide treatments, there was no significant difference between the applications. In order to determine the critical point for spraying, 9th and 10th phenological periods of olive and 15th and 16th phenological periods of olive for the flower generation and the fruit generation of the olive moth, respectively, has been identified as critical phenological periods. Compared with the spraying plots, although it has been obtained significantly less olive fruit in the control plots, the grain size in this polt was larger than spraying ones. When the applied pyriproxyfen, it has caused a delay in the development of olives. The highest yields and the grain size olives in the both years were taken from the plots spraying with deltamethrin + thricloprid (Proteus, Bayer). Orhangazi Ziraat Odası

Bu çalışma Bursa ili sınırları içerisindeki üç farklı bölgedeki kestane alanlarında 2011-2012 yıllarında yapılmıştır. Bu bölgeler Osmangazi İlçesi Yiğitali Köyü, Yıldırım İlçesi Cumalıkızık Köyü ve Karacabey İlçesi Kurşunlu Köyü kestane alanlarıdır. Aktif ve iyileşmiş Kestane Kanseri belirtisi gösteren kestane ağaçlarından Patates Dekstroz Agar (PDA) ortamında Cryphonectria parasitica?nın fungal izolasyonları yapılmıştır. Buna göre, Kestane Kanserine neden olan C. parasitica?nın izolasyon sıklığı 2011-2012 yılları için Yiğitali, Cumalıkızık ve Kurşunlu Köylerinde sırasıyla %51,2 ? %42,8 ; %70 ? %48 ve %49,6 ? %40,8 oranlarında olmuştur. Bu durum C. parasitica?nın tüm bölgelerde birinci derece Kestane Kanseri etmeni olarak var olduğunu göstermiştir. Karacabey İlçesi Kurşunlu Köyü kestane alanında yetiştiriciliği yapılan üç kestane çeşidindeki doğal aktif (=virulent) kestane kanserlerine karşı yine bu bölgeden izole edilen bir hipovirulent izolatın etkililiği araştırılmış ve Sarı Aşı (=Osmanoğlu) çeşidinde daha az etkili olduğu saptanmıştır. Diğer iki çeşit olan Kara Aşı ve İtalyan Sarısı (=Maraval74) çeşitlerinde hipovirulent ırk daha etkili olmuştur. Daha sonra laboratuvar koşullarında ve petri kabı içerisinde kesik kestane dal parçaları üzerinde bu çeşitlerin C. parasitica?nın virulent ve hipovirulent izolatlarına karşı duyarlılıkları da araştırılmıştır. Bu testin sonucunda, C. parasitica?ya çeşitlerin duyarlılıklarının sırasıyla Sarı Aşı (=Osmanoğlu), Kara Aşı, İtalyan Sarısı (=Maraval74) şeklinde olduğu belirlenmiştir. Kestane Mürekkep Hastalığına dayanıklı olduğu bilinen Maraval74?ün Kestane Kanserine de kısmen dayanıklı olduğu belirlenmiştir. This study was performed in three different chestnut regions inside the boundaries of Bursa province of Turkey between the years 2011 and 2012. These chestnut regions are Yiğitali Village in Osmangazi district, Cumalıkızık Village in Yıldırım district and Kurşunlu Village in Karacabey district. Fungal isolation of Cryphonectria parasitica on Potato Dextrose Agar (PDA) was done from active and cured chestnut trees which have chestnut blight symptoms. The isolation frequencies of C. parasitica, which causes chestnut blight, were found to be 51,2% ? 42,8% ; 70% ? 48% ve 49,6% ? 40,8% respectively in the Yiğitali, Cumalıkızık and Kurşunlu villages during the years 2011-2012. This situation showed that C. parasitica is the major factor of chestnut blight in these regions. A research was done to understand the effectiveness of an hypovirulent isolate which was isolated in Kurşunlu Village, Karacabey district against naturally active (=virulent) chestnut blights that are observed in three different chestnut types which are cultivated in the same region and the effectiveness was found to be lower on Sarı Aşı (=Osmanoğlu) type. The hypovirulent type was more effective on the other types: Kara Aşı and İtalyan Sarısı (=Maraval74). Furthermore, the sensitivities of the same chestnut types to the virulent and hypovirulent isolates were investigated in the laboratory by using the cut chestnut stems in the petri dishes. At the end of this test, the order of sensitiveness of the types to the virulent isolate of C. parasitica was found to be Sarı Aşı (=Osmanoğlu), Kara Aşı, İtalyan Sarısı (=Maraval74) respectively. It was determined that Maraval74, which is known to be resistant to chestnut ink disease, is also partially resistant to chestnut blight. 57

Heterorhabditis bacteriophora Poinar, 1976 (Rhabditida: Heterorhabditidae) dünya üzerinde biyolojik mücadele içerisinde tarımsal zararlılara karşı etkin olarak kullanılan bir entomopatojen nematod (EPN) türüdür. Yüksek biyolojik mücadele potansiyeline sahip olan bu EPN türünün hedef alınan zararlı böcek üzerindeki etkinliği farklı iklim özelliklerine sahip olan bölgelerde değişiklik göstermektedir. Diğer yandan bu EPN türü 1. dölünde kendileme yoluyla üreyen hermafrodit bireyleri oluştururken, 2. dölünde ise eşeyli üreme yeteneğindeki dişi ve erkek bireyleri meydana getirir. Bu durum kalıtım çalışmalarında bir avantaj sağlamaktadır. Böylelikle istenilen bir özellik 2. dölde meydana gelen erkek ve dişi bireylerin hibridizasyonu yoluya diğer nesillere aktarılabilirken, 1. dölde meydana gelen hermafrodit bireylerin kendileme yoluyla üremesi sebebiyle de bu özellik yeni nesillerin bünyesinde korunabilmektedir. Bu tez çalışması kapsamında; Antalya (H.b. 6) , Çanakkale (H.b. 876), Kırklareli (H.b. 17), İzmir (H.b. HIZ), Şanlıurfa (H.b. HSU) ve Adana (H.b. 10) illerinden izole edilmiş olan 6 farklı H. bacteriophora ırkı kullanılmış olup, bu ırkların etkinlikleri Galleria mellonella (Lepidoptera: Pyralidae)' nın son dönem larvaları üzerinde 5, 10, 20, 50, 75 ve 100 IJ/Larva olmak üzere 6 farklı uygulama dozunda belirlenmiş, en düşük etkinlik değerine sahip olan ırkın dişi ve erkek bireyleri ile denemelerde kullanılan diğer tüm ırkların erkek ve dişi bireyleri in vitro ortam koşullarında hibritlenerek 10 farklı yeni ırk elde edilmiştir. Hibridizasyon sonucunda elde edilen ırkların G. mellonella larvaları üzerindeki etkinlikleri ebeveyn ırklar ile aynı şekilde belirlenmiştir. Çalışma sonunda ebeveyn ve hibrit ırklara ait olan etkinlik verileri karşılaştırılmış ve elde edilen 10 yeni hibrit ırkın %70' inin ebeveynlerine göre yüksek, %30' unun ise ebeveynlerine göre daha düşük değerde etkinlik gösterdiği tespit edilmiştir. Ayrıca hibrit ırkların böcek üzerindeki etkinlik değeri üzerine erkek ve dişi bireylerin farklı etkiler gösterdiği de tespit edilmiştir. Ebeveynlerine göre yüksek etkinlik değerine sahip olan hibrit ırkların etkinlik değerlerinin %57.1' inin dişi, %42.9' unun ise erkek bireylerin etkisi altında kaldığı bulunmuştur. Ebeveynlerine göre düşük seviyede etkinlik gösteren hibrit ırkların etkinlik değerinin %66.7' sinde erkek bireylerin, %33.3' ünde ise dişi bireylerin etkisiyle azaldığı da belirlenmiştir. Ebeveyn ırklar 5 IJ/larva uygulama dozunda G. mellonella larvaları üzerinde ortalama %13.33 ile 60 oranları arasında etkinlik göstermişken, hibrit ırkların aynı uygulama dozunda larva üzerindeki etkinlikleri ortalama %26.67 ile 83.33 oranları arasında bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Heterorhabditis bacteriophora, biyolojik mücadele, entomopatojen nematod, etkinlik, hibridizasyon, in vitro Heterorhabditis bacteriophora Poinar, 1976 (Rhabditida: Heterorhabditidae), which is used against agricultural pests in biological control on all world, is a species of entomopathogenic nematodes (EPNs). However, effectiveness of this EPN species having high biological control potential, can be changed on targeted insect pests in different climatic zone. On the other hand, H. bacteriophora is produced self-fertilizing hermaphrodite individuals in a first generation and, this species gives rise to a second generations consisting of amphimictic males and females. This situation provides advantage in genetic studies, because a feature could be transmitted new generations through hybridization of males and females individuals, which they comprised in the second generations of H. bacteriophora. Moreover, the feature could be protected in structure of new generations, because of self-fertilizing hermaphrodites. In this study, six different H. bacteriophora strains, which isolated in following different cities from Turkey; Antalya (H.b. 6), Çanakklae (H.b. 876), Kırklareli (H.b. 17), İzmir (H.b. HIZ) and Adana (H.b.10), were used, and their effectiveness were determined on last instar of Galleria mellonella (Lepidoptera: Pyralidae) at six different dosage 5, 10, 20, 50, 75 and 100 IJ/Larva. Then male and female individuals of having lowest effectiveness strains were made crossbreeding with other females and males individuals of other using strains on in vitro conditions. In this way, ten different strains were obtained by hybirization and their effectiveness was determined on last instar of G. melonella in the same way with parents. At the end of study, effectiveness of parents and hybridized strains of H. bacteriophora were compared each other. According the results 70% of hybridized strains are more effective and 30% of them are less effective than their parents against G. mellonella was detected. The results indicated that male and female individuals have different effect on effectiveness against target insects. The hybridized strains, which they are more effective than their parents, were influenced from 57.1% female and from 42.9% male individuals. Other hybridized strains, which have less effectiveness than parents have, were influenced from 66.7% male and from 33.3% female individuals as well. At the applied dose of 5 IJ/Larva, the mean mortality of G. mellonella ranged from 13.33 to 60%, and from 26.67 to 83.33 in parent and hybridized strains, respectively.Key words: Heterorhabditis bacteriophora, biological control, entomopathogenic nematodes, effectiveness, hybridization, in vitro 127

Entomopatojen nematodlar (EPN), özellikle Avrupa ve A.B.D' de tarımsal zararlılara karşı biyolojik mücadele kapsamında on yılı aşkın bir süredir etkin biçimde kullanılmaktadır. Etki ettiği zararlı aralığının geniş olması, toprak içerisinde konukçusunu arama yeteneği ve uygulama sırasındaki avantajlarının yanında çevreye ve hedef alınmayan canlılara zararının olmaması sebebiyle Avrupa Birliği ülkeleri ve A.B.D tarafından kullanımı tavsiye edilmektedir. EPN' lerin açık alan uygulamalarındaki başarısını olumsuz etkileyen en önemli faktörler; yüksek sıcaklık ve su kaybına olan hassasiyetleridir. Bu iki stres faktörüne olan hassasiyet, arazideki etkinliğin ve kalıcılığın yanında ambalaj ömrünün de kısalmasına neden olmaktadır. Son zamanlarda yapılan çalışmalar ile bu iki faktörü kontrol eden genlerin döllere yüksek aktarım oranına sahip olduğu bulunmuş ve hibridizasyon yolu ile bu olumsuzlukların önüne geçilebileceği düşünülmüştür. Bu çalışma ile ileride yapılması planlanan hibridizasyon çalışmaları için gereken temel verilerin elde edilmesi amaçlanmış, bu kapsamda Türkiye' nin farklı coğrafik bölgelerinden izole edilen EPN türü Heterorhabditis bacteriophora' nın on ırkı yüksek sıcaklık, su kaybı ve etkinlik denemelerine tabi tutulmuştur. Denemeler sonucunda yüksek sıcaklığa en dayanıklı ırk Antalya'dan izole edilen HB6 ırkı olurken, en hassas ırk ise Erzurum' dan izole edilen HB11 ırkı olmuştur. Su kaybı denemelerinin sonucunda ise su kaybına en dayanıklı ırk yine HB6 ırkı olurken, su kaybına en hassas ırk Samsun' dan izole edilen H-101 ırkı olmuştur. Etkinlik denemeleri Tenebrio molitor larvaları üzerinde gerçekleştirilmiş ve en etkin ırk Samsun' dan izole edilen H-101 ırkı olmuştur. Yapılan tüm denemelere ek olarak ırkların izole edildiği bölgelerin iklim şartları ile tolerans seviyeleri arasındaki ilişki incelenmiş, özellikle yüksek sıcaklığa dayanım ile izole edilen bölgenin iklim şartları arasında ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca tüm ırkların etkinlikleri ile tolerans seviyeleri karşılaştırılmış ve aralarında bir ilişki olup olmadığı gözlemlenmiştir. Entomopathogenic nematodes (EPN) are being used efficiently against insect pests over a decade in Europe and United States of America. European Union countries and U.S.A. recommend the use of EPNs, because of their large host spectrum, host seeking ability, application advantages and no hazardous to the human health and environment. Heat and desiccation are two major stress factors in large scale field applications, and the both stress factors cause short shelf life. Recent researches have revealed that the genes, controlling these stress factors, have high heritability, which has led to the idea of preventing these stress factors through hybridization. In the present study, ten strains of Heterorhabditis bacteriophora, isolated from different geographic regions of Turkey, exposed to heat and desiccation to obtain basic information for a hybridization study that will be performed in future. Results of the experiments showed that the most tolerant strain to the heat was HB6 from Antalya, while the most susceptible strain was HB11 from Erzurum. For desiccation experiments, the most tolerant strain was HB6, while the most susceptible strain was H-101 from Samsun. Efficacy experiments were performed on Tenebrio molitor larvae, and the most efficient strain was H-101. In addition to the all experiments, relationships between tolerances to both stresses, and climatic conditions of geographic origin were examined and relationship found between tolerance to heat and climatic condition of the geographic origin. Furthermore, relationships between efficacies and tolerances to both stress factors were also examined in the present study. 82

Bu çalışmada, Bursa Siyah İnciri meyvelerinin hasat sonrası hastalıklarını engelleyerek muhafaza ve raf ömrü süresini uzatmak amacıyla meyvelere, kullanımı genel olarak güvenli olarak kabul edilen (GRAS) ozon gazı uygulanmıştır. Tez kapsamında yürütülen çalışmalar in vitro ve in vivo çalışmalar olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Çalışmaların her ikisinde de ozon gazı, nemlendirilmiş (%95-99 oransal nem) veya nemlendirilmemiş (%35-45 oransal nem) uygulama kabini içerinde uygulanmıştır. In vitro çalışmalarda ozon gazının Botrytis cinerea, Alternaria alternata, Penicillium expansum ve Aspergillus niger konidilerine toksisitesi araştırılmıştır. In vitro denemelerde kullanılan ozon konsantrasyonları nemlendirilmiş ortam için 200, 500, 1000 ve 1500 µL L-1 olup, nemlendirilmemiş ortam için 200, 500, 1000, 1500 ve 5000 µL L-1 olmuştur. Ozon gazı uygulama süresi ise her iki ortam için 1, 5, 10, 15, 20 ve 30 dk.'dır. Nemlendirilmiş ortamda uygulanan ozon gazının konidilere olan toksisitesi, nemlendirilmemiş ortamda yapılan uygulamalara oranla daha fazla bulunmuştur. In vivo çalışmalarda meyvelere uygulanan ozon miktarının ölçümü ozon konsantrasyonun uygulama süresi ile çarpımı (KxZ, µL L-1 x saniye) sonucu elde edilmiştir. Ozon uygulaması sonrasında meyvelerdeki ve meyvelerin doğal açıklığından alınan parçalarındaki mikroorganizma yoğunluğunun belirlenmesi amacıyla mikrobiyal analiz yapılmıştır. Ozon gazı uygulamaları ile meyve ve meyveden alınan parça başına düşen toplam mikroorganizma, fungus ve bakteri popülasyonu azaltılmıştır. Uygulama yapılan meyveler, modifiye atmosfer paketler ile paketlenerek 7 ve 21 gün süre ile 1oC'de muhafaza edilmişlerdir. Muhafaza süresi 7 gün olan meyveler 5 gün süre ile muhafaza süresi 21 gün olan meyveler ise 3 gün süre ile 20oC'de raf ömrüne bırakılmıştır. Soğuk havada muhafaza sonrası meyveler, fitotoksisite açısından değerlendirilmiş ve fitotoksisitenin ortamın nemlendirilmesiyle azaldığı gözlemlenmiştir. soğuk havada muhafaza sonrasında meyvelerde çürüme görülmeyip, raf ömrü süresi sonunda oluşan meyve çürümeleri değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda meyve çürümesinin nemlendirilmemiş ortama oranla nemlendirilmiş ortamda daha az görüldüğü ve çürümenin artan ozon konsantrasyonları ile azaldığı tespit edilmiştir. Denemenin 7. ve 21. günlerinde MAP' lar içerisindeki O2 (%) ve CO2 (%) ölçümleri yapılmış ve genel olarak 21. gün sonunda 7. gün sonunda ölçülen değerlere göre O2 (%) oranında düşüş, CO2 (%) oranında artış olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak ozon gazının nemlendirilmiş ortamda uygulanmasının, nemlendirilmemiş ortamda uygulanmasına oranla incir meyvelerinde hasat sonrası görülen hastalıkların engellenmesinde daha etkili olduğu bulunmuştur. In thesis, one of the generally recognize as safe (GRAS) chemicals, ozone was used to extend storage and shelf period of Bursa Brown fig and inhibition of postharvest pathogens that cause decay on fig. In this study all of the experiments were conducted in two parts which are in vitro and in vivo. In both study ozone gases were exposure in high relative humid (%95-99) and low relative humid (%35-45) conditions. In in vitro assay was research ozone gases toxicity on Botrytis cinerea, Alternaria alternata, Penicillium expansum and Aspergillus niger?s conidia. Ozone gase 200, 500, 1000 and 1500 µL L-1 concentration were used in high relative humid conditions, 200, 500, 1000, 1500 and 5000 µL L-1 concentration were used in low relative humid conditions. All ozone gases exposure times were 1, 5, 10, 15, 20 and 30 minutes. In experiment results show that ozone gases toxicity on conidia was higher and more effective on high relative humid conditions than low relative humid conditions. In ın vivo assay ozone gases concentrations were measurement with concentration x exposure time (CT, µL L-1 x second). In all practices fruits sample and pieces of fruit ostiols were taken for microbial analyses after ozone gases exposure. Total microbial, fungi and bacteria populations on fruits surfaces and ostiols were reduced by all ozone gases exposure. After ozone gas exposure all fruits packed in modify atmosphere packages and storage at 1oC for 7 and 21 days. After 7 d storage periods fruits additionally 5 days on shelf life, and 21 days storage periods fruits additionally 3 days on shelf life. After maintaining the cold storage fruits, evaluated in terms of phytotoxicity and observed that in high relative humid conditions reduced phytotoxicity. There was observed no decay during cold storage but seen in shelf life. Furthermore in high relative humid conditions reduced decay incidence greater than low relative humid conditions and decreased with increasing concentrations of ozone. In the experiment, O2 (%) and CO2 (%) was measured on 7 and 21.st days in the package, and in general at the end of day 21 O2 (%) was decreased and CO2 (%) was increased in comparison with 7 day measurement result. As a result, ozone gases exposure efficiency rate was found more effective with high relative humidity conditions on postharvest diseases of Bursa Brow fig to prevent than low relative humid conditions. 137

Bu çalışmada, kiraz meyvesinin hasat sonrası hastalıklarının engellenmesi, muhafaza ve raf ömrü süresinin uzatılması amacı ile kiraz meyvelerine, su ile ön soğutma sisteminde kullanılan farklı dezenfektanlar uygulanmıştır. Yürütülen çalışmalar in vitro ve in vivo çalışmalar olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. In vitro çalışmalarda dezenfektanların Botrytis cinerea ve Penicillium expansum konidilerine toksisitesi araştırılmıştır. In vitro denemelerde kullanılan dezenfektanlardan sodyum hipoklorit 10, 30, 60, 90, 100, 120, 150 ve 200 µl L-1, perasetik asit 10, 30, 40, 50, 60, 90, 100 ve 120 µl L-1, hidrojen peroksit 10, 30, 60, 90, 100, 120, 150, 200, 250 ve 500 µl L-1 ve citrox 1, 2, 3, 4, 5, 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20 ve 40 µl L-1 konsantrasyonlarında kullanılmıştır. Dezenfektanların B. cinerea ve P. expansum konidilerine toksisitesi konsantrasyonların yükselmesi ile artmakta, çimlenme oranları ve çim tüpü uzunlukları düşmektedir. In vivo çalışmalarda kiraz meyvelerine 1x106 B. cinerea ve P. expansum'un konidileri inokule edilmiş ve kiraz meyveleri su ile ön soğutma sisteminde dezenfektanlar ile yıkanmıştır. Dezenfektan uygulamaları ile meyve yüzeyindeki ve meyvelerin yıkandıkları su içerisindeki toplam mikroorganizma, fungus ve bakteri popülasyonu azaltılmıştır. Uygulama yapılan meyveler, modifiye atmosfer paketler ile paketlenerek 30 gün süre ile 1oC'de muhafaza edilmişler ve ardından 4 gün süre ile 20oC'de raf ömrüne bırakılmıştır. Soğuk havada muhafaza sonrası meyveler, fitotoksisite açısından değerlendirilmiş ve fitotoksisitenin citrox, hidrojen peroksit ve ozonlu su uygulamaları sonucunda meydana geldiği, sodyum hipoklorit ve perasetik asit uygulamalarının fitotoksisiteye neden olmadığı gözlemlenmiştir. Soğuk havada muhafaza sonrasında meyvelerde çürüme görülmeyip, raf ömrü süresi sonunda oluşan meyve çürümeleri değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda meyve çürümesinin sodyum hipoklorit ve perasetik asit uygulamaları ile azaldığı tespit edilmiştir. MAP'ler içerisindeki O2 (%) ve CO2 (%) ölçümleri yapılmış ve genel olarak uygulamaların kontrole göre farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Sonuç olarak kiraz meyvesinin su ile ön soğutma sisteminde kullanılan dezenfektanlardan sodyum hipoklorit ve perasetik asidin diğer dezenfektanlara oranla kiraz meyvelerinde hasat sonu hastalıklarının engellenmesinde daha etkili olduğu bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Kiraz, Hasat Sonrası Hastalıkları, Dezenfektanlar, Su ile Ön Soğutma, Kullanımı Genel Olarak Güvenli Kabul Edilen Kimyasallar In thesis, different disinfectants were used within a hydrocooler to prevent postharvest diseases of sweet cherries and extend the duration of storage and shelf life. In this study all of the experiments were conducted in two parts which are in vitro and in vivo. In in vitro assay was research toxicity of disinfectants on B. cinerea and P. expansum?s conidia. In in vitro experiments sodium hypochlorite?s 10, 30, 60, 90, 100, 120, 150 and 200 µl L-1, peracetic acid?s 10, 30, 40, 50, 60, 90, 100 and 120 µl L-1, hydrogen peroxide?s 10, 30, 60, 90, 100, 120, 150, 200, 250 and 500 µl L-1 and citrox?s 1, 2, 3, 4, 5, 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20 and 40 µl L-1 doses were used. In vitro experiments showed that disinfectants were effective in inhibiting germinating and the radial growth of B. cinerea and P. expansum and efficiency increases with higher doses. In in vivo experiments sweet cherries were inoculated with suspension containing 1x106 B. cinerea and P. expansum?s conidia and were hydrocooled contained disinfectants when hydrocooling over fruits and water samples were taken for microbial analysis. Total microbial, fungi and bacteria populations on fruits surfaces and in wash water were reduced by all disinfectant applications. After disinfectant applications all fruits packed in modify atmosphere packages and storage at 1oC 30 days and additionally 4 days on shelf life at 20oC. After maintaining the cold storage fruits, evaluated in terms of phytotoxicity and observed that citrox, hydrogen peroxide and ozonated water applications cause phytotoxicity otherwise any phytotoxicity was observed in sodium hypochlorite and peracetic acid applications. There was observed no decay during cold storage but seen in shelf life. Fruit decay was reduced by sodium hypochlorite and peracetic acid applications. In the experiment, O2 (%) and CO2 (%) was measured in the package, and no differences was observed between control and disinfectants applications. As a result, sodium hypochlorite and peracetic acid applications? efficiency rate was found more effective on postharvest diseases of sweet cherries to prevent than other disinfectant applications within a hydrocooling system.Key Words: Sweet Cherry, Postharvest Diseases, Disinfectants, Hydrocooling, Generally Recognize As Safe 164

Tetranychus urticae (Koch) (Acari: Tetranychidae) Türkiye'de özellikle sera yetiştiriciliği yapılan alanların en önemli zararlılarından birisidir. Bunun en önemli nedenlerinden biri zararlının birçok pestisite karşı çok hızlı bir dayanıklılık göstermesidir. Bu çalışmanın amacı, T. urticae' nin farklı domates çeşitlerindeki hayat tablosu parametrelerini örneğin; hayatta kalma süresi, gelişimi, ovipozisyon süresi ve popülasyon gelişimlerini karşılaştırmaktır. Ek olarak, bu çalışmada farklı domates çeşitleri üzerinde glandular trikom yoğunlukları ile T. urticae' nin popülasyon dalgalanmaları ve hayat tablosu parametreleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Dört domates çeşidinde (Swanson, Süper Red, Dante ve Alsancak) ikinoktalı kırmızıörümceğin yumurta açılımı, gelişme süreleri, hayatta kalma süreleri, cinsiyet oranları, kalıtsal üreme yeteneği (rm), net üreme gücü (Ro), ortalama döl süresi (To) ve toplam üreme oranı (GRR) belirlenmiştir. Bu çalışma sonuçları göstermiştir ki, T. urticae' nin farklı domates çeşitleri üzerinde beslendiğinde akarın toplam gelişme süreleri arasında istatistiksel bir farklılığın olmadığı ancak yumurta açılımı ve gelişme dönemlerinin çeşitler arasında farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Alsancak ve Dante çeşitlerinde, Ro (112,80 ve 130,89), To (16,75 ve 16,81) ve GRR (115,7 ve 131,02) bulunurken bu değerler, diğer iki domates çeşidinde göre Süper Red (Ro = 60.4; To = 26.7; GRR = 66,9) ve Swanson' dan (Ro =49,4; To = 25,3; GRR = 56,9) çok daha yüksek bulunmuştur. Akar popülasyonu 15 gün boyunca Alsancak çeşidinde diğer domates çeşitleriyle karşılaştırıldığında önemli derecede yüksek bulunmuştur. Ek olarak, çeşitler arasında trikom tipleri (tip 1 ve tip 4) ve trikom yoğunlukları da değişiklik göstermiştir. Örneğin, Alsancak çeşidi diğer domates çeşitlerine göre yaprak altı ve yaprak üstü tip 1 ve tip 4 yoğunluğu açısından en düşük yoğunluğa sahip çeşit olarak saptanmıştır. Böylece, Alsancak çeşidinin diğer çeşitlerle karşılaştırıldığında parazitik nematodlara karşı dayanıklı olmasına rağmen T. urticae' ye karşı hassasiyet gösterdiğini ve bunun trikom tipleri ve yoğunluklarıyla ilişkili olduğu belirlenmiştir. Bunun yanında, Swanson çeşidinde düşük popülasyon ile trikom tipleri (tip 1 ve tip 4) ve yoğunlukları açısından negatif ilişkiler bulunmuştur. Sonuç olarak, Swanson çeşidi diğer domates çeşitlerine göre T. urticae' ye en dayanıklı çeşit olarak belirlenmiştir. Tetranychus urticae (Koch) (Acari: Tetranychidae) is a notorious pest tomato plants, especially in greenhouse growing of Turkey, due to their ability to develop resistance rapidly so many pesticides. The aim of this study was to determine the host plant resistance to T. urticae by comparing the biodemographic parameters of the mite, such as survival, development, oviposition and population fluctuation. In addition, the current study was to establish the relationships between the glandular trichome density of different tomato varieties and the life table parameters and population fluctuation of T. urticae on them. Leaflets from four tomato varieties (Swanson, Super Red, Dante and Alsancak) were assayed with the spider mite to detect the mite?s the egg hatching, development duration, survival, sex rates, intrinsic rate (rm), reproductive rate (Ro), mean generation time (To) and gross reproduction rate (GRR). The study showed that when T. urticae fed on different tomato varieties, there is statistically no differences among the total developmental time of the mite, although the differences among varieties were shown in terms of egg hatching and juvenile stages. Whereas, Ro (112,80 and 130,89), To (16,75 and 16,81) and GRR (115,7 and 131,02) of Alsancak and Dante varieties, respectively, were significantly higher than the mite feds on Super Red (Ro =60,4; To = 26,7; GRR = 66,9) and Swanson (Ro =49,4; To = 25,3; GRR = 56,9). The mite population level during 15 days on Alsancak varieties was significantly higher compared with that on other tomato varieties. Additionally, densities of trichome types1 and 4 varied among tomato varieties. For example, the type 1and 4 densities on both adaxial and abaxial surfaces of leaves of Alsancak were lower than those of others. Thus, the findings indicate a possible susceptible of the Alsancak, which is plant parasitic nematodes resistance variety, against T. urticae associated with trichomes types and density compared at the other tomato varieties. Furthermore, it found that a negative relationship between lower population of T. urticae and higher densities of both type1 and type 4 trichomes of Swanson variety. Thus, the results indicate that Swanson variety is more resistant to T. urticae compared with the other tomato varieties. 87

Kırmızıörümcek avcısı Stethorus gilvifrons (Muls.) (Coleoptera: Coccinellidae)' un duyarlı ve dayanıklı ırklarının insektisitlere ve akarisitlere olan duyarlılıklarının yanında karboksilesteraz (CarE), Glutatyon S-transferaz (GST), Sitokrom P450 monooksigenaz (P450) aktiviteleri değerlendirilmiştir. Sinerjist çalışmalarında olası direnç mekanizmalarını test etmek için pestisitlerin ayırıcı dozlarıyla (LD10) birlikte S,S,S-tributylphosphorotrithioate (DEF), piperonyl butoxide (PBO) ve diethyl maleate (DEM) sinerjist maddeleri kullanılmıştır. Bunlara ek olarak, asetilkolinesteraz (AChE) duyarsızlığını belirlemek için paraxon ve pirimicarb kullanılmıştır. Çalışmalar 8 farklı popülasyon üzerinden yürütülmüş olup, ayırıcı doza göre duyarlılık farklılığı gösteren popülasyonlarda biyoassay ve biyokimyasal çalışmalar yapılmıştır. Dirençli popülasyonun abamectin, bifenazate, chlorpyrifos, cyhexatin, hexythiazox ve ?-cyhalothrin' ne LD50 değerleri için sırasıyla 2,2, 11,2, 6,7, 5,6, 4,8 ve 4,3 kat duyarlılık kaybı saptanmıştır. Böylece S. gilvifrons püpülasyonlarının abamectin hariç diğer beş bileşiğe karşı düşük düzeyde bir tolerans gösterdiği belirlenmiştir. Dirençli popülasyonda oluşan tolerans bifenazate ve chlorpyrifos' ta DEF, ?-cyhalothrin ve hexythiazox' ta DEF+DEM, cyhexatin' de ise DEF+DEM+PBO ile ilişkilendirilmiştir. CarE aktivitesi ?-naphthyl acetate kullanıldığında duyarlı popülasyona göre dirençli popülasyonda 1,5 kat, ß- naphthyl acetate kullanıldığında daha yüksek 4,3 kat daha yüksek aktivite oluşmuştur. Doğal poliakrilamid jelde 4µM paraxon uygulandığında dirençli ırkta 3 aktif zon belirlenirken, hassas ırkta tüm isozim' ler engellenmiştir. Ayrıca GST aktivitesinde dirençli ırkta 2 substrat kullanılmış olup, duyarlı ırka göre 1-chloro-2,4- dinitrobenzene' de 4,3 kat, 2,4-dinitro-1-iodobenzene' de de 1,4 kat yüksek aktivite belirlenmiştir. P450 aktivitesi ise dirençli ırkta duyarlı ırka göre 1,5 kat daha yüksek olmuş fakat istatiksel anlamda bir fark bulunamamıştır. Dayanıklı popülasyondaki AChE engelleme kinetiklerinin duyarlı ırka göre 1µM pirimicrab ile oluşturulan engellemenin 1,7 kat daha duyarsız olduğu saptanmıştır. Doğal düşman popülasyonlarına karşı kullanılan pestisitlerde oluşan eşit olmayan duyarsızlıklar biyokimyasal dayanıklılık mekanizmalarından, özellikle CarE, GST ve PBO' dan oluşan yüksek aktivitelerden kaynaklanabileceği sonucuna varılmıştır. The susceptibilities to insecticides and acaricides, as well as carboxylesterase (CarE), cytochrome P450 monooxygenase (P450) and glutathione S-transferases (GSTs) activities were evaluated in a susceptible (SSS) and a resistant strain (RSS) of the spider mite predator, the ladybird beetle Stethorus gilvifrons (Muls.) (Coleoptera: Coccinellidae). Synergism studies using S,S,S-tributylphosphorotrithioate (DEF), piperonyl butoxide (PBO) and diethyl maleate (DEM) in combination with at a discrimination dose (LD10) of selected pesticides were also conducted to test for possible resistance mechanisms. In addition, the insensitivity of acetylcholinesterase (AChE) to the inhibitors, paraoxon and pirimicarb, is also determined. Studies have been taken over 8 different populations, among these populations, they indicating differences in sensitivity according to a diagnostic dose, were carried out bioassay and biochemical studies. Compared with SSS, resistance ratios of RSS, as indicated by LC50 values, was calculated 2.2, 11.2, 6.7, 5.6, 4.8 and 4.3-fold, respectively, for abamectin, bifenazate, chlorpyrifos, cyhexatin, hexythiazox and ?-cyhalothrin. Thus, the field collected resistant S. gilvifrons population were tolerant at medium level to five compounds, except abamectin. The tolerance to the pesticides in RSS was associated with the tolerance to DEF in bifenazate and chlorpyrifos, DEF+DEM in ?-cyhalothrin and hexythiazox and DEF+DEM+PBO in cyhexatin resistances. CarE activity was significantly higher in RSS than in SSS, 1.5-fold for ?-naphthyl acetate and 4.3-fold for ß- naphthyl acetate. RSS strain possessed three activity zones in native gel that could be inhibited by 4µM paraxon, while SSS strain all esterases inhibited. Also significant enhanced GSTs activity were determined in RSS using two substrates, 1-chloro-2,4- dinitrobenzene (4.3-fold) and 2,4-dinitro-1-iodobenzene (1.4-fold), compared with SSS. Although 1.5-fold higher P450 activity in RSS than SSS was observed, a significant difference was not found. Inhibition kinetics revealed that AChE from RSS was 1.7-fold more insensitive to inhibition by 1µM pirimicarb than AChE from SSS. The disparity in susceptibility to these pesticides in the predator populations were due to the responsibility of multiple biochemical resistance mechanisms, including mainly elevated CarE, GSTs and PBO activities.

Birçok doğal düşmanın herbivorların neden olduğu bitki uçucularını (HIPVs) kullanarak avlarını bulduğu bilinmektedir. Araştırmada, Y tüp olfaktometre kullanılarak akarlar tarafından zararlanmış fasulye (Magnum), domates (Rio Grande) ve kavun (Kırkağaç 637) bitkilerine ait HIPV'lerin predatör coccinellid Stethorus gilvifrons'un yönelim davranışları üzerine etkisi çalışılmıştır. Ayrıca bazı sentetik HIPV'lerin S.gilvifrons, Orius laevigatus ve Macrolophus caliginosus gibi predatörler üzerindeki etkisi de Y tüp olfaktometrede denenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre S.gilvifrons'un akarla bulaşık olan fasulye (%56,6) ve domates (%53,8) bitkilerini temiz bitkilere göre daha fazla tercih etmiştir. Sentetik HIPV'lerle Y tüp olfaktometrede yapılan denemelerde ise; altı değişik kimyasalda her kimyasal madde için kullanılan dozlarda kokuya (kimyasal madde+hegzan) olan pozitif yönelim ortalamaları ayrı ayrı hesaplanmıştır. Bunların ortalamasından elde edilen yüzdelik değerlerin tüm dozlar arasında en yüksek olanı sırasıyla S.gilvifrons için linalool (%65,5); O.laevigatus için trans-2-hegzenal (%59.3) ve M.caliginosus için MeSA (%52,1)'tır. Bununla birlikte; kimyasal maddelerden trans-2-hegzenal S.gilvifrons ve O.laevigatus türlerinde diğer maddelere göre çekici olduğu belirlenmiştir. Natural enemies of herbivorous arthropods are known to use herbivore induced plant volatiles (HIPVs) to locate their prey. In this study, Y-tube olfactometer was used to test the effect of green bean (Magnum), tomato (Rio Grande) and melon (Kırkağaç 637) HIPVs as well as odours emitted directly by spider mites on the orientation behaviour of the predatory coccinellid, Stethorus gilvifrons and its prey, Tetranychus urticae. In addition, the effect of some synthetic HIPVs on S. gilvifrons, Orius laevigatus and Macrolophus caliginosus was tested. According to our results, S. gilvifrons preferred spider mite infested green bean plants (56,6%) and tomato plants (53,8%) to uninfested plants. The mean positive response to each dose of six chemicals (chemical + hexane) was separately calculated in experiments with synthetic HIPVs in Y tube olfactometer. Of the all calculated percentages for the doses, the highest response was obtained with linalool (65,5%), trans-2-hexenal (59.3%), and MeSA (52,1%) for S. gilvifrons, O. laevigatus, and M..caliginosus, respectively. However, trans-2-hexenal was found to be more attractive to S. gilvifrons and O. laevigatus than other chemicals. 89

Bu tez çalışmasında Bursa ilinden 2004 yılında elde edilen fasulye pası (Uromyces appendiculatus (Pers.:Pers) Unger) izolatları ile fasulye çeşitlerinin ve farklı genleri içeren hatlarının reaksiyonları araştırılmıştır. Ayrıca, fasulye pası’na karşı ruhsatlı fungisitlerden Kükürt, Mancozeb ve Propineb ile ruhsatlı olmayan Captan’ın tam, yarım ve çeyrek dozlarının etkisi belirlenmiştir. Denemeler kontrollü koşulları olan iklim odasında yürütülmüştür. Bu çalışmada Alman Ayşe çeşidinin yüksek ve orta derecede dayanıklı, diğer 9 çeşidin duyarlı; hatlardan ise Aurora (Ur-3), CNC (?), Great Northern 1140 (Ur-7), Mexico 309 (Ur-5), PC-50 (Ur-9, Ur-12), PI 181996 (Ur-11), PI 260418 (?) ve Redlands Pioneer (?) bağışık, diğer 3 hattın duyarlı olduğu saptanmıştır. Ayrıca Captan, Kükürt, Mancozeb ve Propineb’in denenen tüm dozları istatistiki olarak aynı etkiyi göstermiştir. In this study, isolates supplied from Bursa province in 2004 were used and the reaction of cultivars and lines that have various genes against bean rust (Uromyces appendiculatus (Pers.:Pers) Unger) isolates was determined. In addition, the efficacy of 100, 50 and 25 % of label dose of registered fungicides (Sulphur, Mancozeb, Propineb) and Captan that was not registered against bean rust was evaluated. Experiments were carried out under controlled conditions in a climate room. The results of this study showed that the cultivar Alman Ayse was highly and moderately resistant, the other 9 cultivars were susceptible, lines Aurora (Ur-3), CNC (?), Great Northern 1140 (Ur-7), Mexico 309 (Ur-5), PC-50 (Ur-9, Ur-12), PI 181996 (Ur-11), PI 260418 (?) and Redlands Pioneer (?) were immun, the other 3 lines susceptible. The efficacy of Captan, Mancozeb, Propineb and Sulphur at all tested doses was not significantly different.

Jersey Mac, Melrose, Cooper ve Starking Delicious çeşitleri ile 2004 ve2005 yetiştiricilik mevsimleri boyunca yapılmıştır. Çalışmada kullanılan iklim verileriuygulama bahçesine kurulmuş olan AY-KON firmasının saha meteorolojiistasyonundan alınmıştır. Çalışma üç ana amaca yönelik olarak yürütülmüştür.Bunlardan birincisi, ilk ilaçlama zamanının belirlenmesinde kullanılan ilk askosporuçuşunun gün-derece olarak belirlenmesi olmuştur. Diğeri hastalığın sekonderenfeksiyonları için gerekli yaprak ıslaklık süreleri dikkate alınarak penetrasyon içinuygun olmayan günlerin belirlenmesidir. Çalışmanın son amacı ise erken uyarıya vegeleneksel bitki fenolojisine dayalı bir ilaçlama programının hastalık kontrolündekietkililiklerini belirlemek olmuştur.Çalışma sonunda ilk askospor uçuş zamanı ve gün-derece olarak değerleri 2004yılında 15 Mart ve 414.1 gün derece, 2005 yılında 2 Mart ve 368.1 gün derece olaraksaptanmıştır. Askosporun uçuş başlangıcı belirlendikten sonra hastalık oluşumu içinortalama 17-24° hava sıcaklığı, 9 saat günlük yaprak ıslaklık süresi ve 0.2 mm'likCgünlük toplam yağış beklenmiştir. Bu sonuçlara göre, hastalık için ilk ilaçlamalar 2004yılında 31 Mart tarihinde, 2005 yılında ise 7 Nisan tarihinde başlanmıştır. Erkenuyarıya ve geleneksel bitki fenolojisine göre iki ilaçlama programı arasında hastalığıkontrol açısından fark bulunamamıştır. Sekonder enfeksiyonların penetrasyonu içinuygun olmayan günler ise Temmuz ve Ağustos aylarında daha fazla bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: elma, Venturia inaequalis, önceden tahmin ve erken uyarısistemi, fungusit Climate data were obtained from AY-KON meteorologystation located in experimental orchard. Studies had three major objectives. The firstobjective was to determine the ascospore flight of apple scab (Venturia inaequalis)according to degree-day method for optimal timing of first fungicide application.Another objective was to find out the days that were not suitable for penetrationbased on the leaf wetness duration for secondary infections. The last objective wasto investigate the efficacy of control by fungicide application schedule using diseaseforecasting and traditional plant phenology.The first ascospore flight occured at 414.1 degree-days on 15 March 2004 and at368.1 degree-days on 2 March 2005. Following the beginning of the ascospore flightthe conditions required for infection occurred when the average weathertemperatures reached between 17-24° with a daily leaf wetness period of 9 hour asCwell as a 0.2 mm daily rain. According to these result the first spray was made on 31March and 7 April in 2004 and 2005 respectively. No significant differences werefound between plant phenology and disease forecasting based programmes. Therewere many days in July and August, when the conditions for secondary infectionswere not suitable.Keywords: apple, Venturia inaequalis, early forecasting and warning system,fungicide 77

Bu çalısma 2004-2005 yıllarında Bursa ve Balıkesir illerinde soganlardazararlı Arthropod türlerinin belirlenmesi ve bunlardan önemli olan türlerinpopülasyon degisimlerinin incelenmesi amacıyla yapılmıstır.Faunistik çalısmalar ve popülasyon degisimi çalısmalarında gözlekontrol, örnek alma yöntemleri ve yapıskan tuzaklar kullanılmıs olup,sayımlar belirli periyodik aralıklarla yapılmıstır.Yapılan çalısmalar sonunda, soganlarda ekonomik öneme sahip olanzararlılardan Thrips tabaci Lind. inceleme yapılan tüm sogan arazilerinde,Ceutorhynchus suturalis Fabr. ise Karacabey, Yenisehir, Manyas, Gönen,Susurluk ve Bandırma ilçelerindeki sogan arazilerinde tespit edilmistir.Soganın ekilis zamanına baglı olarak T. tabaci Mustafakemalpasa veKaracabey ilçelerinde Mayıs, Haziran, Temmuz aylarında en yüksek düzeyeulasmaktadır. C. suturalis ise Karacabey'de Nisan, Mayıs, Yenisehir'de iseMayıs ayında en yüksek seviyeye ulasmıstır. Ayrıca Mustafakemalpasa veKaracabey ilçelerinde Sogan psillidi Bactericera tremblayi Wagn. tespitedilmistir. Bu türlerden C. suturalis Balıkesir ve Bursa ili için, B. tremblayi iseBursa ili için yeni kayıttır. Ayrıca, bu çalısmada predatör türlerden Coleopteratakımı Coccinellidae familyasından Coccinella septempunctata L., Adoniavariagata Goeze, Psyllobora vigintiduopunctata L., Propyleaquatuordecimpunctata L., Diptera takımı Syrphidae familyasından Metasyrphuscorollae Fabr. tespit edilmistir.Anahtar Kelimeler: Sogan, Arthropod türleri, popülasyon degisimi, Bursa, Balıkesir. This study was conducted between 2004 and 2005 in Bursa andBalıkesir in order to determine the arthropod species of onion and to investigatethe population dynamics of the important ones.In faunistic studies and/ or in population dynamics studies, visual control,sampling methods, yellow and blue sticky visuel traps were used and countingwas performed periodically.As a result of these studies, Thrips tabaci Lind. was found all onion fieldsthat was investigated. Ceutorhynchus suturalis Fabr. was determined inKaracabey, Yenisehir, Manyas, Gönen, Susurluk and Bandırma towns. T. tabacipeaked in May, June, July in Mustafakemalpasa and Karacabey, C.suturalispeaked in April, May in Karacabey in May in Yenisehir. However Bactericeratremblayi Wagn. was determined in Mustafakemalpasa and Karacabey andC.suturalis was first report in Karacabey and Bursa, B.tremblayi was also firstreport in Bursa. In addition there were some natural enemies; Coccinellaseptempunctata Linn., Adonia variagata Goez., Psyllobora vigintiduopunctataLinn., Propylea quatuordecimpunctata L., in belonging to Coccinellidae family ofColeoptera order and Metasyrphus corollae Fabr. in the family Syrphidae inDiptera order.Key Words: Onion, Arthropod species, population dynamics, Bursa, Balıkesir. 96

Bu çalışma Bursa ili İznik ilçesinde 2004-2005 yılları arasında bağlardabulunan Arthropod türlerinin belirlenmesi ve bunlardan önemli olan türlerinpopülasyon dalgalanmalarının incelenmesi amacıyla yapılmıştır.Faunistik çalışmalarda gözle kontrol, darbe, atrap sallama, sürgün veyaprak örneği alma, popülasyon dalgalanmalarının izlenmesinde ise feromontuzaklar ile farklı renklerde yapışkan görsel tuzaklar kullanılmış ve sayımlarhaftalık olarak yapılmıştır.Yapılan çalışmalar sonucunda, İznik ilçesi bağ alanlarında ana zararlıolarak Lobesia botrana Den.&Schiff. belirlenmiştir. Bağlarda zarar yapantürlerden Frankliniella occidentalis (Pergande), Thrips tabaci (Lindeman),Asymmetrasca decedens (Paoli), Empoasca decipiens Paoli, Macrostelesquadripunctulatus (Kirschbaum), Arboridia adanae Dlabola, Planococcus citriRisso ve Otiorhynchus peregrinus Stierlin'un da bölgede bulunduğu ancakönemli bir zarar meydana getirmediği belirlenmiştir.Diğer yandan, İznik ilçesi bağlarındaki nötr ve yararlı böcek faunası dabelirlenmiş olup avcı böceklerden Chrysoperla carnea (Stephens), Chrysopaformosa Brauer ve Coccinella septempunctata L.'nin yaygın olarak bulunduğusaptanmıştır. L. botrana ile savaşımda erken uyarıda kullanmak amacıyla cinselçekici tuzaklarla yapılan popülasyon dalgalanması çalışmalarında zararlınınbölgede üçü belirgin olmak üzere dört uçuş periyodunun bulunduğubelirlenmiştir. Bundan başka varlığı saptanan ancak belirgin bir zararıgörülmeyen F. occidentalis'in de popülasyon dalgalanması incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Bağ, Arthropod türleri, feromon tuzak, L. botrana,popülasyon dalgalanması, İznik. This study was conducted to determine the arthropod species andpopulation fluctuations of important species in vineyards of in Iznik town ofBursa during 2004-2005.For faunistic studies weekly samplings of visual control, besting, sweepnetting, leaf and shoot inspections were done, whereas pheremone and stickytraps in different colours were monitored weekly for population fluctuating ofinsect pests.Studies revealed that Lobesia botrana Den.&Schiff. İs a major pest ofgrapes in Iznik vineyards. Other insect pest species including Frankliniellaoccidentalis (Pergande), Thrips tabaci (Lindeman), Asymmetrasca decedens(Paoli), Empoasca decipiens Paoli, Macrosteles quadripunctulatus(Kirschbaum), Arboridia adanae Dlabola, Planococcus citri Risso andOtiorhynchus peregrinus Stierlin were present but they did not cause anyeconomic damage.In addition, neutral and benefical insect species in Iznik vineyards werealso determined. Chrysoperla carnea (Stephens), Chrysopa formosa Brauerand Coccinella septempunctata L. were commonly found. Sex pheromone trapsused for early forecasting and control of L. botrana adults indicated four flightperiods with three of them being distinct. Furthermore population fluctuations ofeconomically unimportant pest, F. occidentalis, were examined.Keywords : Vineyard, Arthropod species, pheromone traps, L. botrana,population fluctuations, Iznik. 89

Bu çalışma Bursa ilinde 1999 ve 2000 yıllarında gerçekleştirilmiş olup, îkmoktalı kırmızıörümcek, Tetranychus vcrticae Koch'nin patlıcan üzerindeki yayılışı, bazı morfolojik ve biyolojik özellikleri ve popülasyon dinamiği üzerinde çalışılmıştır. Araştırmalar hem doğal koşullarda hem de 25±1 °C sıcaklık, % 65±5 oransal nem ve 16A8K fotoperiyot koşullarında gerçekleştirilmiştir. İkinoktah kırmızıörümceğin biyolojisinin takibinde munger hücreleri kullanılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda, T. urticae'mn doğal koşullarda kışı döllenmiş dişi döneminde ve diyapoz halinde, yaprak altlarında, meyve ağaçlarının çatlak ve yarıklarında, toprak keseleri arasında geçirdiği, ilk erginlerin 1999 ve 2000 yıllarında sırasıyla Mart sonu ve Şubat sonunda kışlama yerlerini terk ettiği, her iki yılda da zararlının patlıcan bitkisi üzerinde ikişer pik yaptığı, ilk pikini 1999 ve 2000 yıllarında sırasıyla Ağustos ve Temmuz'da, ikinci pikini ise yine aynı yıllarda ve sırasıyla Ekim ve Eylül aylarında yaptığı ve kışlayan döl ile birlikte sırasıyla yılda 10 ve 12 döl verdiği belirlenmiştir. Diğer yandan, laboratuvar koşullarında yazlık form T. urticae dişisinin ortalama olarak 60±45.21 (6-156) adet yumurta bıraktığı, yumurtanın embriyona! gelişme süresinin yine ortalama 3.94±0.82 (2-6) gün sürdüğü ve dinlenme devreleri de dahil larva, protonimf ve deutonimf gelişme süreleri ve erkek ve dişinin toplam gelişme süresinin sırasıyla ve ortalama 1.8±0.65 (1-3) gün, 1.63±0.82 (1-4) gün, 1.63±0.82 (1-4) gün, 10.5±2.12 (9-12) ve 11.37±1.18 (9-13) gün olduğu saptanmıştır. Ayrıca, T. urticae'mn doğal koşullardaki cinsel oram (dişi: erkek) 1999 ve 2000 yıllarında sırasıyla ve ortalama 7. 16: 1.00 ve 4.38: 1.00 olarak bulunmuştur. This study was carried out in Bursa on the distribution, brief morphology, biology and population dynamics of the Two-spotted spider mite, Tetranychus urticae Koch on eggplant in 1999 and 2000. Investigations have been done both in natural and under laboratory conditions of 25±1 °C temperature, 65±5 % relative humidity and 16L:8D photoperiod. Munger cells were used to follow biology of the Two-spotted spider mite. It was concluded that, in natural conditions, T. urticae overwintered at the fertilized female stage in diapause under leaves, between soil pores and crevices of barks. In 1999 and 2000, first adults emerged at the end of March and February, respectively. The population of T. urticae peaked twice in both years on eggplant. The first peak were observed on August and July, the second peaks was observed on October and September in 1999 and 2000, respectively and T. urticae included overwintered generation gave 10 generations and 12 generations in the same years, respectively. In addition, under laboratory conditions, it was determined that average number of eggs laid per summer form T. urticae female was 60445.21 (6-156) eggs and eggs hatch at an average of 3.94±0.82 (2-6) days and average development duration of T. urticae larval, protonymph, deutonymph stages included resting stage and male and female were 1.8±0.65 (1-3) days, 1.63±0.82 (1-4) days, 1.63±0.82 (1-4) days, 10.5±2.12 (9-12) and 11.37±1.18 (9-13) days, respectively. Furthermore, in natural conditions, average of sex-ratios of summer form T. urticae (female: male) were 7.16:1.00 and 4.38:1.00, in 1999 and 2000, respectively, on eggplant.

Bu çalışma 1995-1999 yıllarında Bursa ilinde ahududu zararlılarının tespit edilmesi ve bu zararlılardan Böğürtlen süslü böceği, Coroebus rubi (L.)'nin morfolojisi, biyolojisi ve ekolojisinin araştırılması amacıyla yapılmıştır. Araştırmalar hem doğal koşullarda ve hemde 25±1°C sıcaklık, %65±% orantılı nem ve 16A:8K fotoperiyot koşullarında gerçekleştirilmiştir. Zararlıların toplanmasında gözle kontrol, darbe (japon şemsiyesi), tuzak ve atrap yöntemleri kullanılmıştır. Yapılan çalışmalar sonunda 7 takım 21 familyadan toplam 51 türün ahududu bitkisinde zararlı olduğu ve bu türlerden C. rubi'nin ahududunun ana zararlısı durumunda bulunduğu saptanmıştır. Ahududu alanlarında Anthonomus rubi Herbst, Anthonomus brunnipennis Curtis., Lasioptera rubi Heeg. ve Resseliella theobaldi (Barnes)'nin önemli, Tetranychus urticae Koch., Aphis gossypii Glover, Aphis idae van der Goot, Corous marginatus (L.), Dolycoris baccarum (L.), ve Palomena viridissima (Pd.)'nın potansiyel zararlılar olduğu tespit edilmiştir. Diğer yandan C. rubi'nin. kışı larva evresinde diyapoz durumunda geçirdiği ve diyapozun Şubat sonu-Mart başında sona erdiği, daha sonra larvaların 30-40 gün süreyle kuyessense girdikleri, ilk erginlerin 1996, 1997 ve 1999 yıllarında sırasıyla 30 Mayıs, 12 Haziran ve 27 Mayıs'ta görüldüğü, ergin uçuşunun yer ve yıla göre 28-63 gün arasında değiştiği belirlenmiştir. Doğal koşullarda 1996 ve 1997 yıllarında dişi ömrünün sırasıyla ve ortalama 30.10±4.81 (24-42) gün ve 34.90±7.94 (23-47) gün, erkek ömrünün ise yine sırasıyla ve ortalama 27.70±5.88 (21-42) gün ve 28.60±4.43 (20-36) gün olduğu, aynı yıllarda dişilerin sırasıyla ve ortalama 35.60±8.56 (1-49) adet ve 47.10±17.07 (24-72) adet yumurta bıraktığı, embriyonal gelişme süresinin sırasıyla ve ortalama 16.94±0.72 (16-18) gün ve 15.90±0.73 (15-17) gün, sürgünde bulunan larva sayısının sırasıyla ve ortalama 1.44±0.64 (1-3) adet ve 1.55±0.74 (1-3) adet, pupa olma yüksekliğinin yine sırasıyla ve ortalama 14.80Ü1.42 (1-42) cm ve 11.78±8.78 (1-35) cm olduğu saptanmıştır. Prepupa süresinin 7-10 gün, prepupa+pupa süresinin ise 1996'da 21-36 gün, 1997'de 24-42 gün arasında değiştiği, cinsel oranın 1.00:1.02 olarak erkekler lehine olduğu ve zararlının konukçularının Rubus, Rosa ve Fragaria cinslerine bağlı üzümsü meyveler olduğu tespit edilmiştir. Laboratuvarda dişi ve erkek ömrünün sırasıyla ve ortalama 32.60±6.97 (21-44) gün ve 25.20±6.12 (16-37) gün olduğu, dişilerin ortalama 48.40±18.15 (17-78) adet yumurta yumurtladığı, yumurta açılma süresinin ortalama 14.93±0.74 (14-16) gün, prepupa+pupa gelişme süresinin 21.84Ü.54 (18-25) gün olduğu saptanmıştır. Ayrıca C. rubi erginlerinin Forficula auricularia L. tarafından avlandığı, larvaların ise Aprostocetus craceus Graham tarafından parazitlendiği belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Bursa, Ahududu zararlıları, Coroebus rubi, biyoloji, ekoloji Cane-boring beetle Coroebus rubi (L.) (Coleoptera.Buprestidae) IN BURSA This study was carried out between 1995 and 1999 years in order to determine the raspberry pests and observe on the morphology, biology and ecology of the cane-boring beetle, Coroebus rubi (L.) in Bursa. Studies were conducted both in natural conditions and in laboratory conditions of 25±5°C temperature, %65±5 relative humidity and 16L:8D illumination. As the results of study it was determined that 51 species from 21 families of 7 ordo and one of the key pest from these species was C. rubi. In raspberry orchards Anthonomus rubi Herbst, Anthonomus brwmipennis Curtis., Lasioptera rubi Heeg. and Resseliella theobaldi (Barnes)were primary pests, Tetranychus urticae Koch., Aphis gossypii Glover, Aphis idae van der Goot, Corous marginatus (L.), Dolycoris baccarum (L.), and Palomena viridissima (Pd.) were potentially pests. C. rubi overwinter at larval diapause at the end of February and beginning of March, after larvae have been quescence in 30-40days, first adults have been seen in 1996, 97 and 99, 30 May, 12 June and 27 May respectively, flight of the adults have been changed due to the place and the year, between 28-63days. In natural conditions in 1996 and 97 longevity of the female was an average 30.10±4.81 (24-42) days and 34.90±7.94 (23-47) days, respectively longevity of the male was an average 27.70±5.88 (21-42) days and 28.60±4.43 (20-36) days, in the same years female oviposited 35.60±8.56 (1-49) eggs and 47.10±17.07 (24-72) eggs, period of the embryonal development was 16.94±0.72 (16-18) days and 15.90±0.73 (15-17) days, number of the larvae on shoot were 1.44±0.64 (1-3) and 1.55±0.74 (1-3), height of the pupated place were 14.80±11.42 (1-42) cm and 11.78±8.78 (1-35) cm. Period of the prepupa were 7-10 days, period of the prepupa+pupa have been changed between 21-36 days in 1996, 24-42 days in 1997, sex ratio (female:male) was 1.00:1.02 and host plant of the pest were belonging to the genuses Rubus, Rosa and Fragaria of the soft small fruits. Laboratory studies showed that longevity of the female and male were 32.60±6.97 (21-44) days and 25.20±6.12 (16-37) days. Female oviposited 48.40±18.15 (17-78) eggs, hatching period of the egg was 14.93±0.74 (14-16) days, period of the prepupa+pupa was 21.84±1.54 (18-25) days. On the other hand, adults of the C. rubi were hunted by Forficula auricularia L., larvae were parasitized by Aprostocetus craceus Graham. Key words: Bursa, Raspberry pests, Coroebus rubi, biology, ecology 190

ÖZET BURSA İLİ BUĞDAY ALANLARINDAKİ KÖK VE KÖKBOĞAZI FUNGAL HASTALIKLARI ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Bu çalışma Bursa ili buğday alanlarında 1996 ve 1997 yıllarında gerçekleştirilmiş olup, kök ve kökboğazı fungal etmenlerinin oluşturduğu hastalığa yakalanma ve yaygınlık oranı, simptomatolojik ve taksonomik özellikleri, patojenisiteleri, buğday çeşitlerinin reaksiyonları ve tohum ilacı olarak kullanılan bazı fungisitlerin etkileri araştırılmıştır. Çalışmalar survey alanlarında ve laboratuvar koşullarında yürütülmüştür. Araştırma alanındaki hastalığa yakalanma oram 1996 ve 1997 yıllarında sırasıyla % 14.53 ve %1 1.27, yaygınlık oram ise %38.82 ve %37.97 olarak saptanmıştır. Kök ve kökboğazından yapılan izolasyonlarda en yüksek oranda izole edilen funguslar Fusarium spp., Rhizoctonia cerealis van der Hoeven, Alternaria alternata (Fr.) Keissler ve Drechslera sorokiniana (Sacc.) Subram and Jain'dır. Ayrıca, bu funguslarm simptomatolojik ve taksonomik özellikleri de kaydedilmiştir. Fusarium spp. veR. cerealis izolatlannm patojenisiteleri sırasıyla %8. 57-100. 00 ve %35.43-100.00 arasında değişmiştir. Kontrollü koşullarda reaksiyonları araştırılan 8 buğday çeşidinden l'i (Saraybosna,) F. culmorum (W.G.Sm.) Sacc. 'a orta derecede duyarlı, F. graminearum Schawabe ve R. cerealis 'e duyarlı olarak belirlenmiştir. Diğer 7 çeşit her 3 etmene duyarlı bulunmuştur. Türkiye'de, Buğdayda Sürme (Tilletia foetiaa (Wallr.) Liro, T. caries (DC.) Tul.) ve Rastık (Ustilago nuda tritici Schaffn.) hastalıklarına karşı ruhsatlı fungisitlerden Carbendazim, Tebuconazole, Maneb ve Triticonazole'un kullanım dozunda F. culmorum'z. sırasıyla %80.00, %80.00, %60.00 ve %28.00 oranında etkili olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Buğday, kök ve kökboğazı fungal hastalıkları, patojenisite, çeşit reaksiyonu, tohum koruyucu fungisit ABSTRACT INVESTIGATIONS ON THE ROOT AND CROWN ROT FUNGAL DISEASES IN WHEAT FIELDS IN BURSA PROVINCE In this study, it was investigated that the incidence and the prevalence of the disease caused by root and crown rot fungal pathogens, their symptomatological and taxonomical features, pathogenicities, the reaction of wheat cultivars and the efficacy of some fungicides, which are used as seed protectants, in wheat fields of Bursa in 1996 and 1997. The studies were carried out in the survey fields and under laboratory conditions. The incidence of the disease in the research area were found as 14.53% and 11.27% in 1996 and 1997, respectively. However, the prevalence of the disease were 38.82% and 37.97% in the same order. Fungi which are the most commonly isolated on root and crown isolations were Fusarium spp., Rhizoctonia cerealis van der Hoeven, Alternaria alternata (Fr.) Keissler ve Drechslera sorokiniana (Sacc.) Subram and Jain. Furthermore, the symptomatological and taxonomical features of these fungi were also recorded. Among the 8 wheat cultivars, whose reactions were investigated under controlled conditions, only Saraybosna is determined as moderately susceptible to F. culmorum (W.G.Sm.) Sacc. and susceptible to F. graminearum Schawabe and R cerealis. The other 7 cultivars were found susceptible to the each three pathogens. The pathogenicity of Fusarium spp. and R. cerealis isolations ranged from 8.57% to 100.00% and 35.43% to 100.00%, respectively. Carbendazim, Tebuconazole, Maneb and Triticonazole, which are among the fungicides registered against to bunt (Tilletia foetida (Wallr.) Liro, T. caries (DC.) Tul.) and smut (Ustilago mtda tritici Schaffh.) diseases on wheat in Turkey, were determined as effective as 80.00%, 80.00%, 60.00% and 28.00% againts F. culmorum when the recommended dosage applied, respectively. Key Words: Wheat, root and crown rot fungal diseases, pathogenicity, cultivar reaction, seed protectant fungicide 127

Bursa'da 1996-1998 yıllarında gerçekleştirilen bu çalışmada Ekin karaböceği (T. mauritanicus 'nin morfolojisi ve biyolojisi üzerinde araştırmalar yapılmıştır. Çalışmalar 27±1 °C sıcaklık, %65±5 orantılı nem ve karanlık koşullar ile böceğin doğal olarak yaşadığı un fabrikalarında yürütülmüştür. Biyolojik çalışmalarda T. mauritanicus, buğday taneleri ve kepek-un karışımı ile beslenerek iki farklı besinin böceğin biyolojisi üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışmalar sonucunda T. Mauritanicus' un Bursa ilinde yaygın olmadığı ve erginlerin Haziran ayı başlarında görüldüğü belirlenmiştir. Ekin karaböceğinin değişik biyolojik dönemlerinin morfolojik özellikleri ve gelişme süreleri tespit edilmiş, buğday taneleri ile beslenmiş olan dişi yumurtalarının kuluçka süresi ortalama 4.01 gün olarak belirlenmiştir. Larvalar genellikle 5 dönem geçirmektedir. Buğday taneleri ve kepek-un karışımı ile beslenen larvaların gelişme süreleri sırasıyla ve ortalama olarak 171.3±106.8(53-316) ve 194.3±64(50-297) gün olarak bulunmuştur. Bu larvalardan elde edilen pupaların gelişme süreleri ise her iki besin ortamında da ortalama 12 gün sürmüştür. Böylece T. mauritanicus' un buğday tanelerindeki gelişme süresi minimum 68 gün, maximum 362 gün olarak saptanmıştır. Erginlerden elde edilen yumurta sayısı buğday tanelerinde beslenme durumunda 103.8 adet, elde edilen yumurtaların açılım oranları ise % 95 olarak bulunmuştur. Bunlara ek olarak cinsiyet oranı (dişi: erkek), buğday taneleri veya kepek-un karışımı ile beslenmeye göre sırasıyla 2: 1 ve 1.06: 1 olarak saptanmıştır. In this study, Investigations on the morphology and biology of Cadelle( T. mauritanicus) were carried out in Bursa Province from 1996 to 1998. The studies were done in laboratory 27±1 °C temperature and %65±5 relative humidity both dark conditions and under natural conditions where T. mauritanicus live in. In biological studies, it was investigated that of two different nourishment on T. mauritanicus is biology after rearing with grain and bran-flour mix in the biological studies. At the end of the studies, it was determined that T. mauritanicus were not common in Bursa. The adults emerged in early June. The morphology of different biological stages and development periods of 71 mauritanicus were determined. The eggs laid by female developed on grain were incubated in 4.01 days. Larvae usually pass through 5 stages. The development period of larvae feeding on grain and bran-flour mix were an average of 171.3±106.8(53-316) and 194.3±64(50-297) days, respectively. On the other hand, pupa stages developed in both nourishment were 12 days, on average. Thus, development period was found min.68, max. 362 days on grain. The number of eggs which laid by adult beetles developed on grain was 103.8 and hatchability of these eggs was found as %95. In addition, sexual ratio (female:male) of adults feeding on grain and bran-flour mix were found to be 2: 1 and 1.06: 1, respectively.

Bu çalışma Bursa ilinde 1997 ve 1998 yıllarında gerçekleştirilmiş olup, Kiraz sineği, Rhagoletis cerasi (L.)' nin yayılışı, bazı morfolojik ve biyolojik özellikleri, erginlerin populasyon dalgalanması, bulaşma oranlan ve uygulanan savaşım yöntemlerinin etkinliği üzerinde çalışılmıştır. Kiraz sineği ergin populasyon dalgalanması Rebell® tipi sarı yapışkan tuzaklarla izlenmiş ve tuzaklar haftada bir kez kontrol edilmiştir. Ayrıca, diğer bazı tuzak çeşitlerinin R. cerasi erginlerini yakalama olanakları araştırılmıştır. R. cerasi kışı pupa döneminde geçirmiş, Bursa' da ergin çıkışları 1997 ve 1998 yıllarında yüksekliğe ve iklim koşullarına bağlı olarak sırasıyla Haziran ve Mayıs-Haziran aylarında başlamıştır. Bu tarihlerde tuzakların yerleştirildiği ağaçlardaki meyveler yeşil meyve veya ben düşme dönemindedir. Dişilerin erkeklerden önce çıktığı, ilk çıkışlarda dişi oranının daha fazla olduğu, bu oranın populasyonun maksimuma ulaştığı dönemde eşitlendiği ve daha sonra erkek oranının arttığı gözlenmiştir. Ergin uçuşu başladıktan 2-3 hafta sonra tuzaklarda yakalanan ergin sayısı bir tepe noktası oluşturmuş ve uçuş periyodu 1997 yılında kiraz bahçelerine göre 29-50 gün, 1998 yılında ise 29-57 gün arasında değişmiştir. Tuzaklarda yakalanan ergin sayıları da yine yıllara ve bahçelere göre değişiklik göstermiş, 1997 yılında minimum 27.5, maksimum 369 ergin/tuzak iken, 1998 yılında minimum 18, maksimum 507 ergin/tuzak olarak belirlenmiştir. Soğukpınar dışındaki tüm bahçelerde tuzaklarda yakalanan dişi sayısının daha fazla olduğu saptanmıştır. R. cerasi ergin populasyon dalgalanmasının izlendiği bahçelerde 1997 ve 1998 yıllarında meyvelerde saptanan bulaşma oranları sırasıyla Doburca' da %0-l, Bağlı' da %33-90 ve Soğukpınar' da %0-5' tir. Kirazlar hasat edildikten sonra daha geç olgunlaşan vişne ve yabani kirazların da R. cerasi saldırısına uğradığı ve Yiğitali' de bulunan bir bahçede sırasıyla %15 ve %82 oranında zararlıyla bulaşık oldukları belirlenmiştir. Diğer yandan, semt pazarlarından 1997 ve 1998 yıllarında satın alınan kiraz örneklerinin yarısında %0, %' ünde %5-10 ve %' ünde %18-67 oranında değişen bulaşmalara rastlanmıştır. Farklı tuzak tipleri ile yapılan çalışmalarda, kırmızı küresel yapışkan tuzaklarda, Rebell tipi sarı yapışkan görsel tuzaklarda yakalanan R. cerasi erginlerinin yarısı kadar, Pherocon® AM tipi görsel tuzaklarda ise çok daha düşük sayıda ergin yakalanmıştır. Buna karşılık, R. cerasi' yi koku yoluyla cezbetmesi beklenen diğer tuzaklar etkisiz bulunmuştur. This study was carried out in Bursa on the distribution, brief morphology and biology, adult population fluctuations, and infestation levels of the cherry fruit fly, Rhagoletis cerasi (L.) and the effectiveness of control measures applied in some cherry orchards in 1997 and 1998. Adult population fluctuations were monitored by weekly examination of catches of adults in Rebell® type yellow sticky traps. However, the possibility of capturing R. cerasi adults with various kinds of traps were also evaluated. After overwintering in the pupal stage, the first R. cerasi adults emerged in early June and from May to early June in Bursa depending on altitude and climatic conditions, in 1997 and 1998, respectively. The fruits on the middle cherry varieties were starting to ripen when the first flies caught. At the beginning of adult emergence females emerged slightly earlier than males and predominated in the catches, at the peak of emergence the sexes were almost equal, and at the end of adult activity the proportion of males increased. Peak adult activity generally occurred 2-3 weeks later after emergence. In 1997, the total flight period lasted from 29 to 50 days. Similarly, the total duration of flight period ranged from 29 to 57 days in 1998. The total number of flies captured in the traps varied greatly from year to year and place to place. Some 27.5 to 369 and 18 to 507 flies/trap were caught in 1997 and 1998, respectively. The number of females caught per trap were usually more than that of males except Soğukpınar. At harvest, 0-1% infestation of sampled cherries was observed in Doburca, 33-90% in Bağlı and 0-5% in Soğukpınar in 1997 and 1998, respectively. Sour cherries and wild cherries were also attacked by R. cerasi. The infestation levels may be up to 15% in sour cherries and 82% in wild cherries as determined in Yiğitali in 1998. On the other hand, of all the cherry fruit samples bought from street markets, half of the fruits were found to be uninfested, whereas one fourth had the percentage of infestation varied from 5% to 10% and the rest were infested heavily ranging from 18% to 67%. Studies with different kinds of traps revealed that Red ball traps captured half as many flies as Rebell caught, however, Pherocon® AM traps caught considerably less flies than Rebell and Red ball traps. On the contrary, other traps baited with olfactory attractants were appeared to be uneffective.

ÖZET Bursa İli Elma ve Armutlarında Hasat Sonrası Görülen Fungal Kaynaklı Hastalıklar Üzerinde Araştırmalar Bu çalışmada Bursa ili soğuk hava depolarında bulunan elma ve armutlardan izole edilen Botrytis cinerea, Penicillivm expansum ve Alternaria sp.'ye karşı bazı fungisitlerin ve 2-deoxy-D-glukoz'un etkileri belirlenmiştir. Çalışmada Benomyl, İprodione, İmazalil, Pyrimethanil, Prochloraz ve Flusilazole etkili maddeli fimgisitler 0.1, 0.3, 1.0, 3.0, 10.0, 30.0 ve 100.0 ug/ml dozlarında kullanılmışlardır. Bir şeker analoğu olan 2-deoxy-D-glukoz ise % Flik konsantrasyonda in vitro ve in vivo koşullarda denenmiştir. Çalışma sonunda Botrytis cinerea'mn PDA ortamındaki miselial gelişmesi 1.0 ug/ml Benomyl, 10.0 ug/ml İprodione ve Flusilazole, 30.0 ig/ml İmazalil ve 100.0 ug/ml Prochloraz ile tamamen engellenmiştir. Alternaria sp'nün in vitro'da % 100 engellendiği dozlar ise Flusilazole İçin 3.0 ug/ml, İprodione, İmazalil ve Prochloraz için 10.0 ug/ml, Pyrimethanil için 100.0 ug/ml olarak bulunmuştur. Peniciliium expanswri'/m miselial gelişiminin in vitro'da %100 engellendiği dozlar da Flusilazole için 1.0 ug/ml, Prochloraz için 3.0 ug/ml, İprodione ve İmazalil için 10.0 Ug/ml ve Pyrimethanil için 30.0 ug/ml olarak saptanmıştır. Benomyl ise 100.0 ug/ml dozunda bile P. expansum 'a karşı tamamen etkisiz bulunmuştur. Aynca, P. expansum ve B. cinered'yz. karşı % Flik 2-deoxy-D-glukoz'un etkisi in vitro koşullarda % 100 olarak belirlenmiştir. İn vivo koşullarda ise, B. cinerea'ya karşı 7 gün süresince % 100 etkiliyken, P. expansum' & karşı 3 gün süresince % 100 etkili bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Hasat Sonu Hastalıkları, Fungisitler, 2-deoxy-D-glukoz. ABSTRACT Investigations on Postharvest Diseases of Apple and Pear in Bursa Region In this study, the efficacy of some fungicides and 2-deoxy-D-glucose was tested against Penicillium expansion, Botrytis cinerea and Alternaria sp. isolated from rotten apple and pears stored in cold storage units. Active ingredients such as Benomyl, Iprodione, Imazalil, Pyrimethanil, Prochloraz and Flusilazole were used at 0.1, 0.3, 1.0, 3.0, 10.0, 30.0 and 100.0 ug/ml dosages. One percent solution of 2-deoxy-D-glucose was tested in vitro and in vivo conditions. Radial growth of B. cinerea was completely inhibited by Benomyl, Iprodione, Flusilazole, Imazalil and Prochloraz was incorparated into a PDA agar at 1.0, 10.0, 10.0, 30.0, 100.0 ug/ml dosages for each fungicide respectively. Radial growth of Alternaria sp. was completely inhibited by Flusilazole, Iprodione, Imazalil, Prochloraz and Pyrimethanil at 3.0, 10.0, 10.0, 10.0, 100.0 ug/ml dosages respectively. However, radial growth of P. expansum was inhibited by Flusilazole, Prochloraz, Iprodione, Imazalil and Pyrimethanil at 1.0, 3.0, 10.0, 10.0, 30.0 ug/ml dosages respectively. Benomyl was ineffective against P. expansum even if it was incorparated into a PDA agar at 100.0 ug/ml dosage. Besides these fungicides, the efficacy of one percent solution of 2-deoxy-D-glucose was 100 % against P. expansum and B. cinerea in vitro conditions. However, its efficacy was % 100 against B. cinerea during 7 days and 100 % against P. expansum during 3 days in vivo conditions. Key Words: Postharvest diseases, fungicides, 2-deoxy-D-glucose 72

ÖZET BURSA İLİNDE ŞEFTALİ GÜVESİ {Anarsia lineatetta Zell., Lepidoptera: Gelechüdae)' NİN BİYOLOJİSİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR. Bursa' da 1993-1994 yıllarında gerçekleştirilen bu çalışmada Şeftali güvesi {Anarsia Uneatella Zell.)' nm kısa morfolojisi ve biyolojisi üzerinde araştırmalar yapılmıştır. Çalışmalar doğal koşullarda ve laboratuvarda 25±1°C sıcaklık, % 65±5 orantılı nem ve 16A:8K saat fotoperiyol koşullarında yürütülmüştür. Yapılan çalışmalar sonunda: A. Uneatella' nın Bursa ilinde, Yıldırım, Nilüfer, Osmangazi, İnegöl, Orhangazi, Gemlik, İznik ve Mudanya ilçelerindeki şeftali bahçelerinde bulunduğu, kışı 1-2 yıllık dalların çatalları arasında, gözlerin kaidesinde, 2. larva evresinde diyapoz durumunda geçirdiği, Şubat sonu Mail başlan arasında larvaların faaliyete geçtiği, beş larva evresi geçirdiği, Nisan sonu veya Mayıs başlarında ergin çıkışının başladığı, dişi kelebeklerin Mayıs' in ilk yansında konukçu bitkilere yumurta bıraktığı, bir dişi kelebeğin toplam 119.9±38.22 adet yumurta yumurtladığı ve bu yumurtalann % 91' inin açıldığı, Bursa' da şeftali hasadından sonra uygun sekonder konukçu bulunup bulunmamasına göre yılda 3 veya 4 döl verdiği (kışlayan döl dahil), yılda 4 döl vermesi durumunda, 3. ve 4. döllerin kısmi döl olduğu ve ikinci dölünün ortalama 35 günde tamamlandığı saptanmıştır. Ayrıca cinsel oranın (dişi:erkek) pupalarda 1.08: 1.0 olduğu, larvalann daha çok sert çekirdekli meyve türleri ile beslendiği, yumuşak çekirdekli meyve türleri ile de beslenebildiği belirlenmiştir. Diğer yandan doğal düşmanlan arasında Hymenoptera takımına bağlı 3 larva parazitoidi tespit edilmiş olup bunlardan teşhisi yapılan ikisi Paralitomastix varicornis Mercet. ve Perisierola gallicola KiefF.'dir. ABSTRACT RESEARCHES ON BIOLOGY OF PEACH TWIG BORER (Anarsia lineatella Zell., Lepidoptera:Gelechiidae) IN BURSA PROVINCE. In this study which was conducted in Bursa between in 1993 and 1994, researches were carried out on the brief morphology and biology of peach twig borer (Anarsia lineatella Zell.). The studies were done under natural conditions and in laboratory at 25±1 `C temperature, % 65±5 Rh and 16L:8D photoperiod. At the end of the studies: It was determined that in Bursa A. lineatella was being in peach orchards in Yıldırım, Nilüfer, Osmangazi, İnegöl, Orhangazi, Gemlik, İznik and Mudanya district, it overwintered in diapause when 2. larval stage between 1-2 years old branches in forks, basemeul of the bud birdts, larvae began activity between at the end of the Febmary and beginning of the March, the larvae passed through 5 stages, adults began to emmcrgc in late April or in early May, the female moths lay their eggs on the host plants in first half of the May, one female moth laid 1 19, 9±38.22 eggs cracked, according to the secondary host plant after harvest in Bursa, it gave 3 or 4 generations in a year (included overwintered generation), when it gave 4 generation in a year 3. and 4. generations were accepted partial generation and 2. generation completed in 35 days. In addition it was determined that the sexual ratio (female.male) in pupae was 1.08:1.0 and larvae preferred to feed on stone fruits but also capable of feeding on pome fruits. It was determined that there were three larval parazitoid from ordo Hymenoptera and two of them which identified were Paralitomastix varicornis Mercet. and Perisierola gallicola Kieff 73

Bursa ve Çevresinde Dut Bakteriyel Yanıklığı Hastalığının varlığını incelemek amacıyla yaz başlangıcında dut alanları incelenmiştir. Bu çalışmada 1993 yılının yaz aylan sonunda değiştirilmiş ıskala yardımıyla Hastalık Oram saptanmıştır. Hastalığın Bursa'da % 30 oranında yaygm olduğu bulunmuştur. Yaz başlangıcında yapılan surveyde alman örneklerde yapılan I. izolasyonda % 65,22 oranında saf halde bakteri kültürleri elde edilmişken, II. surveydeki ilk izolasyon başarısı % 33,80 olmuştur. Büyük ve küçük yuvarlak nekrotik leke ve lekedklerden iki dönemde de izolasyonda başan az olmuştur. Sürveyler sırasında simptomlarda varyasyon tespit edilmiştir. Yapraklarda ilk oiarak haleli büyük yuvarlak nekrotik lekeler oluşmaktadır ki bunlar "Halo Streyn" belirtilerine benzemektedir. İkinci tip belirti yaprakta köşeli nekrotik leke oluşumu, yaprak sapı ve daman infeksiyonu ile buna ek olarak sürgünde yanıklık ve odun dokusunda kanser oluşumu ve gözde yanıklıktır. Bu belirtiler de "Ordinary Streyri'i ifade etmektedir. Üçüncü tip belirti, yaprakta küçük yuvarlak nekrotik lekeciklerdir. Tespit edilen bir diğer simptom ise yaprakta dairesel hale içermeyen büyük nekrotik lekelerdir. Sürveyler sonucunda elde edilen izolatlara LOPAT tanılama testleri yaranda kültürel, biyokimyasal testler, patojenisite testleri yapılmıştır. İzolatlar arasında varyasyon saptanmıştır. P.ş. pv mori'nin könukçulan arasında olduğu kayıtlı olan fasulyede suni inokulasyonla biri dışında diğerleri tamamiyle pozitif reaksiyon vermiştir. Üç farklı dut çeşidi (duyarlı Sanaşı, dayanıldı Ichinosa, Kokuso, 27) 7 farklı bakteri izolatıyla testlenmiştir. Dut çeşitleri, izolatlara karşı farklı tipte reaksiyon vermişlerdir. In the early summer mulberry orchards was investigated in order to examine the occurance of the mulberry bacterial blight. Disease rate % tooke count for by a modified ıscale at the end of the summer-1993. The prevalance of disease is 30 % in Bursa. While first isolation made from samples gathered in the early summer was obtained the success in the rate of 65,22 % as a püre bacterial cultures, the success of the first isolation made from diseased samples taken during the second survey’was calculated as a 33,80 %. The success of the isolation made from both sircular large necrotic spots and sircular small necrotic spots in two period were also not enough. Simptomatological variation was determined during surveys. On the leaves necrotic sircular halo-and non-halo spots occurs that these were the same as the simptoms of the expressed halo stm. Second type symptom was occumng angular necrotic spot on the leaves, infection of petiole vein-of leaves and also occumng of shoot blight and trunk cancer. The ranges of these symptoms were the same as ordinary stm. descreibed on the literatüre. Third type symptom was on the leaves extremly small sircular necrotic spots, In addition the other simptom examined on the leaves was sircular non-halo large necrotic spots. Bacterial cultures isolâted during the survey were identified by the schemes of LOPAT Identification, and also cultural, biochemical tests, patojenisite tests. It was determined variation between them. Artificial inoculation was made on the bean varieties recorded among hoşt of P. s. pv mori examined and one out of them gave negative reaction, but others were positive. Three different mulberry varieties (susceptible Sanaşı, resistant Ichinosa. and Kokuso 27) were tested by seven different bacterial stm. Mulberry varieties gave differently reaction to these strain.

Eskişehir' de 199:1.-1992 yıllarında yürütülen bu çalışmada Fasulye' tohumböcegi (Acanthoscel iden obtectus (Say) ' nin kısa morfolojisi, biyolojisi ve değişik tarihlerde ekilen fasulye çeşitlerindeki zarar oranı üzerine araştırmalar yapılmıştır. Yapılan araştırmalar sonunda; Fasulye tohum böceğinin kışı ambarda sürekli çoğalarak geçirdiği. Eylül 'de ergin çıkışlarının başladığı, çıkış sonrası çiftlesen dişilerin yumurtalarını kümeler halinde kuru olumdaki fasulye kapsüllerine bıraktıkları, bir yumurta kümesinde ortalama 30+2. 34 adet yumurta bulunduğu, erkek.-dişi cinsel oranının 1.148:1 olduğu, embriyonal gelişme süresinin 7-9 gün arasında değiştiği, tane içinde dört larva evresi geçirdiği ve larva gelişme süresinin 39-58 günde tamamlandığı, tane içinde pupa ve kokon içindeki ergin evreye geçerek bu evrenin 12-19 gün sürdüğü, daha sonra ergin olduğu, tarlada 1 döl verdiği ve döl süresinin 70-89 gün arasında değiştiği, oda koşullarında 3 döl, yılda toplam 4 döl verdiği saptanmıştır. A.obtectus ' un zararının fasulye ekim zamanı ve çeşitlere göre değiştiği, sağlam tohumlarda çimlenme gücü %91.3 olduğu halde zarar görmüş tanelerde %1. 33 - 61.3 arasında değiştiği, böceğin beslendiği tanelerde ağırlık kayıplarının çeşitlerde farklılık gösterdiği ve %19,5 - 55 arasında olduğu belirlenmiştir. In this study, which was carried out in 1991-1992 in Eskişehir, research was done on the brief morphology and bio logy of the bean weevil ( Acanthoscel ides obtectus Say) and on the rate of harm it gives to bean varieties seeded on various dates in Eskişehir province. As a result of the research, it was found that the bean weevils reproduce continuously in the store during the winter and that adult emergence begins in September. It's females which 'copulated after emergence lay their eggs in heaps on bean capsules during the drying mature, each egg heap contai ning avarage 30+2.34 eggs, male: female sex rate being 1.148 : l.The embryonal period lasts 7-9 days and that the bean weevil undergoes fours larva phases within the seed and the larvae complete their developing period in 39-58 days, that they con vert- in to developed phase in pupa and cocoon, that this phase lasts for 12-19 days, later reaching to full development, that they give their first generation in field and this period is completed in 70-89 days, giving 3 in room temperature and total 4 generation in a year. The harm that A.obtectus causes in beans changes according to seeding time and variety of beans. Although the germiation rate of healthy seeds shows a percen tage of 91.3 %, and this changes between 1.33-61.3 % in harmed seeds, weight loss in the seeds in which the insect fed show difference and this difference being between 19.5-55 %.

Bursa (Merkez), M.Kemalpaşa, Karacabey, Orhaneli, Yenişehir ilçelerinde 1993 yılında gerçekleştirilen bu çalışma ile Buğday Kahverengi Pası (Pııccinia recondha Rob. ex Desm. f. sp. /r/Z/c/^’nın hastalık şiddeti, ırk populasyonu, taksonomik ve simptomatolojik özellikleri ile önemli buğday çeşitlerinin reaksiyonları saptanmıştır. Çalışmada 40 adet Buğday Kahverengi Pası izolatı kullanılmıştır. Elde edilen bulgular aşağıda kısaca özetlenmiştir: Sürvey çalışmaları sonucunda 130 tarla incelenmiş ve bu tarlalardan 47’sinin Buğday Kahverengi Pası ile enfekteli olduğu saptanmıştır. En yüksek hastalık şiddeti Yenişehir (% 9,40) ilçesinde, en düşük hastalık şiddeti ise M.Kemalpaşa (% 4.83) ilçesinde saptanmıştır. Orhaneli, Karacabey ilçeleri ile Bursa (Merkezinin hastalık şiddetleri sırasıyla % 8.75, % 6.61 ve % 5.41'dir. Bursa için hastalık şiddetinin genel ortalama değeri %6.78 olarak bulunmuştur. Irk teşhis çalışmalarında, bulunan ırklar ve oranları şu şekildedir: PGT (% 47.5), PQT (% 27.5), MGT (% 12.5), PST (% 10), MGP (% 2.5). Taksonomik çalışmalarda Urediosporların boyu 26.05± 3.12(20-30) mikron, eni 24.5±2.87 (17.5 - 27.5) mikron, Teliosporların boyu 42.77± 4.54 (25-55) mikron, eni 17.00 ± 2.73 (12.5-22.5) mikron olarak saptanmıştır. Teliosporların spor taşıyıcı (sporophore) uzunlukları ise 13.37 ± 4.11 (5-17.5) mikron olarak tespit edilmiştir. Patojenin ilk simptomlarına 1993 yılı Haziran ayında rastlanmıştır. Yapay inokulasyonlar sonucunda ilk simptomların inokulasyondan 7-8 gün sonra oluşmaya başladığı tespit edilmiştir. Patojenin Urediospor püstüllerinin yaprağın her iki yüzünde ve özellikle de üst yüzünde bulunduğu, bunların küçük, oval ya da yuvarlak olduğu renklerinin portakal sarısından, portakal kırmızısına kadar değişebildiği saptanmıştır. Teliospor püstüllerinin ise daha çok yaprağın alt yüzünde oluştuğu bu sporların uzunlamasına ve yassılaşmış bir şekilde koyu gri ve donuk siyah renkte olduğu tespit edilmiştir. Sürvey alanlarında yapılan çalışmalarda şiddetli enfeksiyonlara rastlanmamış, patojenin sadece yapraklarda zararlı olduğu görülmüştür. Gövde üzerine yapılan yapay inokulasyonlarda patojenin, gövde üzerinde de zararlı olabileceği saptanmıştır. Çalışmada dayanıklı bulunan genler ve oranları şu şekildedir: Lr-2a ve Lr-26 (% 100 dayanıklı), Lr-24 (% 92.5), Lr-9 (% 62.5). Çalışmada, 12 buğday çeşidinden sadece bir tanesi yani MV-17 (Martonvashari- 17) % 100 oranında dayanıklı bulunmuştur. Diğer 11 çeşit (Atilla-12, Çakmak-79, Gönen, Kırkpınar-79, Otholom, Sadova-1, Saraybosna, Cumhuriyet-75, Gediz-75, Kate-A-1, Vratsa) % 100 oranında duyarlı bulunmuştur. In this study, the situation of Wheat Brown Rust in Bursa (Centrum), M.Kemalpaşa, Karacabey, Orhaneli, Yenişehir counties taxonomical and symptomatological features of it and the reactions o f important wheat cultivars to the disease vvere determined in 1993. The studies were conducted in survey areas, laboratory and in the rooms and incubators vvith controlled conditions. Severity of disease was determined at the county basis in research area, moreover 5 races were deteched in the samples taken. Measurements related to pathogene spores were carried out in taxonomical studies by measuring spore size and fiırthermore symptomatological features were recorded. 4 resistant Lr genes and 1 resistant wheat cultivar were determined in the study. Lr- 2a and Lr-26 were the genes which vvere found as 100 % resistant. MV-17 (Martonvashari-17) was the only 100 % resistant wheat cültivar. Other 11 cultivars vvere found as 100 % susceptible.

Eskişehir'de 1992-1993 yıllarında gerçekleştirilen bu ça 1 ışmada , Buğday Rastığı (Ust i 1 ago nuda tr i t ici Schaffn . ) 'nın kısa morfolojisi, biyolojisi ve 49 buğday çeşit ve hattında reaksiyonları üzerinde araştırmalar yapılmıştır.Yapılan çalışmalar sonunda : Buğday Rastığının klamidospor çapının ortalama 6.095± 0.638 (5.0-8.0) mikron olduğu belirlenmiştir. Buğday çeşit ve hatlarının tozlaşma öncesi ve tozlaşma sonrası döneminde yapılan inokulasyon ça¬lışmaları sonucunda, tozlaşma öncesi dönemde rastık has¬talığına daha hassas olduğu bulunmuştur. Rastık sporları ile inokule edilen çeşit ve hatların erken ve geç ekimleri yapıl¬mış, en yüksek enfeksiyon oranı erken ekilenlerde meydana gelmiştir. Buğday Rastığı ile tozlaşma öncesi dönemde yapılan farklı inokulasyon yöntemi ça11şma1 arında, `Gerek-79` çeşidi¬nin kuru sporla inokulasyonu, spor süspansiyonu ile inoku- lasyona oranla daha başarılı olmuştur. Buğday Rastığına karşı 49 buğday çeşit ve hattının reaksiyonları belirlenmiş, bunlardan `Es91/SBVD2 17 , Es90/1 . Es91/SBVD2 23 ,Es91/MAKBVD2 , Es91/SBVD2 8 , Es84-16, Es91/SBVD1 21 , Es91/SBVD1 22` , ekmeklik ve makarnalık buğday hatları ve `Bolal 2973 , Melez-13 , 4-11 , Kıraç-66 , Sertak , Atay-85 , Ç-1252` ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitleri, hem erken hem geç ekimlerde kesin dayanıklılık göstermişlerdir. In this study, which was carried out in 1992-1993 in Eskişehir, some observations were made on the brief morphology and biology of loose smut of wheat (Usti 1 ago nuda tritici Schaffn.) and reactions were determined on 49 varieties and lines of wheat.fAs a result of the research done, it was determined that the average diameter of chlamydospore of loose smut of wheat is 6.095 ± 0.638 (5.0-8.0) microns. At the end of the inoculation work which were done before and after the pollination of varieties and lines of wheat, it was found that wheat is more susceptible to loose smut before pollination. The wheat grains inoculated with spores of loose smut were planted early and late and it was seen that the highest infection rate came out at the early seeding. In the study of loose smut, which were done with different inoculation methods before the pollination period, inoculation of `Gerek-79` variety with dry spores were more successful 1 than inoculation done with spore suspension. Reactions of 49 varieties and lines of wheat against loose smut were determined. Of these, `Es91/SBVD2 17 , Es90/1 , Es91/SBVD2 23 , Es91/MAKBVD2 , Es91/SBVD2 8 , Es84-16 , Es91/SBVD1 21 , Es91/SBVD1 22^ , common and durum wheat lines and `Bolal 2973 , Hybrid-13 , 4-11 , Kıraç-66 , Sertak , Atay-85 , Ç-1252` common and durum wheat varieties, showed a definite resistance in both early and late seeding. 78

Bursa'da 1988-1989 yıllarında gerçekleştirilen bu çalışma ile Amerikan beyaz kelebeği (Hyphantria cunea Drury)'nin morfolojisi üzerinde bazı incelemeler yapılmış ve esas olarak biyolojisi üzerinde araştırmalar gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar aşağıda kısaca belirtilmiştir. H. cunea‘nm kolayca tanınması için ergin, yumurta, larva, prepupa ve pupa morfolojisi incelenmiştir. Amerikan beyaz kelebeği kışı, pupa döneminde diyapoz halinde ağaç kovuklarında, ağaç kabukları ve çatlakları arasında ya da toprağın 5-10 cm. derinliğinde geçirmektedir. Kışlayan pupalardan Amerikan beyaz kelebeği ergin çıkışları Nisan ayı sonu ile Mayıs ayı baslarında, ortalama sıcaklığın en az iki pentatta 12°C'nin üzerinde olduğu zaman başlamakta, erginler kısa bir süre dinlenip, kanatlarını kuruttuktan sonra çiftleşmektedir. Yumurtlama başlangıcı iklim koşullarına göre Mayıs ayının ilk haftası ile Mayıs ayı ortasında meydana gelmektedir.Yumurtalar genellikle kümeler halinde, yaprakların alt yüzeyine bırakılmaktadır. Bir yumurta kümesinde bulunan ortalama yumurta sayısı 1988 yılında 640 ± 157. 1989 yılında 492 ± 233 olarak bulunmuştur. Ergin ömrü erkek ve dişide birbirine çok yakın olarak seyretmekte, erkekte 3-8 gün, dişide 4-10 gün arasında değişmektedir. Cinsel oran 1.19:1 (erkek:disi) olarak tespit edilmiştir. H. cunea1 da yumurta açılım süresi Mayıs-Temmuz aylarında en az 8, en fazla 17 gün olarak bulunmuştur. Larvalar birinci dölde ilk kez Mayıs ayının ilk haftası ile aynı ayın ikinci yarısında görülmekte ve Haziran ayının sonlarına doğru kaybolmaktadır. Bursa'da birinci döl larva gelişmesi iklim koşulların bağlı olarak 29-30 günde tamamlanmaktadır. Larvalar ikinci dölde ilk kez Temmuz ayının ikinci yarısında görülmekte. Ağustos ayının sonlarına doğru kaybolmak60 tadır. Bursa’da ikinci döl larva gelişmesi iklim koşullarına bağlı olarak 28-32 günde tamamlanmaktadır. Gelişmelerini tamamlayan larvalar toprağın 5-10 cm. derinliğinde, ağaç kabuklarında veya organik maddeler arasında prepupa olmakta, sonra da gömlek değiştirerek pupa dönemine geçmektedir. Bursa'da Amerikan beyaz kelebeğinin prepupa ve pupa gelişme süreleri yıllara ve iklim koşullarına göre birinci dölde 4-10 ve 6-14 gün arasında değişmektedir. Prepupa ve pupa gelişme sürelerinin toplamı da 10-24 gün arasında değişiklik göstermektedir. H. cunea erginleri Bursa'da iklim koşullarına göre ilk kez Haziran sonu veya Temmuz basında görülmekte ve kısa bir dinlenme periyodundan sonra çiftleşip yumurta bırakmaktadırlar. Yumurtadan çıkan ikinci döl larvaları, gelişmelerini tamamladıktan sonra pupa dönemine girerek ertesi yıl ilkbahara kadar diyapoz halinde kalmaktadırlar. Amerikan beyaz kelebeği Bursa'-da yılda iki döl vermektedir. Yumurtadan çıkan genç larvalar ag örerek bu ağın içinde kalan yapraklarla beslenirler. Son larva döneminde ag kümelerinden çıkarak ağaç üzerinde dağılırlar ve en çok zararı da bu dönemde yaparlar. Larvalar ana damar hariç tüm yaprağı yerler ve ağaçlarda bir tek yaprak bile bırakmazlar. Zararlı, ibreliler dışında, yaprağını döken tüm ağaç ve çalılarda beslenmesini sürdürebilir. Geniş bir konukçu listesine sahip bulunan zararlı, meyve ağaçları, orman ağaçları, süs ağaç ve çalıları üzerinde zarar meydana getirmektedir. H. cunea, Diptera takımına ait Tachinidae familyasından bir larva-pupa paraziti olan Compsilura concinnata (Meig.) tarafından parazit 1 erimektedir. Ayrıca, henüz teşhisi yapılmamış iki adet Hymenopter paraziti de belirlenmiştir. In the present study which was realized in the years of 1988-1989 in Bursa, some investigations vere carried out on the brief morphology and biology of American white butterfly (Hyphantria cunea Drury). The studies showed that American white butterfly overwint-ers in pupal form and adult emergence begins in April. Its females which copulated after a short period of rest laid their eggs in clusters at the bottom of leaves of hoşt plants; a cluster of eggs contained an average of 561 ± 215 eggs and the ratio of male to female was 1,19:1. The duration of embryonal development varied from 8 to 17 days; the larva of the first generation began to hatch in May whereas the hatching of the second generation occurred in the second half of the July. The development. of larva was completed in 29-30 days in the first generation whereas it took 28-32 days for the second generation. The larva which completed their developments reached to pupal form under various shelters. The adults of the first generation appeared at the end of June and the beginning of July, and they laid their eggs after copulation. The larva, after hatching, completed their developments and went into the pupal period. The pupa spent the winter in diapause. This pest had two generations per year. It was specified that the most important part of the total harm on plants done by this pest was realized by its larva of the last instar. American white butterfly destructed the kind of trees which defoliate, and bushes. It was parasited by Compsilura concinnata (Meig.), a parasite of larva-pupa.