Search

Hizmetler, başlı başına bir sektör olarak ülke hasılasına ve ekonomik büyümeye sağladığı katkının yansıra, ekonomik büyümeye ilişkin unsurlar üzerindeki etkileri açısından da önem arz etmektedir. Hizmetler sektörünün küresel ekonomi içerisinde giderek artan payı dikkat çekicidir. Sanayi, tarım ve hizmetler ayrımıyla ifade edilen üç sektörlü yapı içerisinde hizmetler sektörü payının küresel anlamda arttığı, yüksek gelirli ülkelerde hizmetler sektörü payının GSİYH'nın %70'i düzeyine ulaştığı görülmektedir. Hizmetler sektörü Dünya hasılası payının sanayi sektöründen çok daha yüksek olmasına karşın, mal ticareti hacmi tüm dönemlerde hizmetler ticareti hacminden daha yüksek olmuştur. Hizmetler ticaretinin serbestleştirilmesi açısından var olan ticaret engellerinin yanı sıra; kültür ve dil farklılıkları gibi doğal engeller, hizmet sunumu için fiziki ya da kurumsal varlık gerekliliği, ülkeden ülkeye değişen standardizasyon farklılıkları gibi engeller de sözkonusudur. Bu nedenle, hizmetler ticaretinin serbestleştirilmesi mal ticaretinin serbestleştirilmesinden daha karmaşık bir yapıdadır. Kendi istihdamı ve çıktı düzeyinin yanı sıra, ekonomilerin gelişmiş havayolu bağlantılarıyla küresel pazarlara, tedarik zincirlerine katılmasını sağlayarak uluslararası ticareti kolaylaştıran, yatırım kararları için belirleyici bir unsur olan ve özellikle turizm açısından çok önemli bir rol oynayan havayolu taşımacılığı, serbestleşmenin (deregülasyon) karakteristik bir özellik haline geldiği önemli bir hizmetler sektörü bileşenidir. Hava ulaştırma anlaşmaları ve ilgili düzenlemeler ile tesis edilen destinasyon, kapasite, sıklık ve tarife ayarlamaları kısıtlamalarının aşamalı olarak kaldırılmasını ifade eden havayolu taşımacılığında liberalizasyon (deregülasyon) süreci uluslararası hava ulaştırma anlaşmalarının yapısındaki değişim yoluyla yaygınlaşmış, Chicago Konvansiyonu sonrası uygulanan korumacı Bermuda I tipi anlaşmalar yerini açık pazar ve açık semalar anlaşmalarına bırakmış, ikili anlaşmaların yanı sıra çok taraflı anlaşmalar uygulanmaya başlamıştır. 1978'de ABD'de iç hatlar serbestleşmesiyle başlayan ve hızla dünya geneline yayılan serbestleşme süreci doğrultusunda, dünya genelinde havayolu yolcu sayısı ve kargo hacminde önemli artışlar gerçekleşmiştir.Havayolu yolcu ve kargo hacmindeki artışın farklı gelir grubundaki ülkelerde GSYİH üzerindeki etkisini ortaya koymak amacıyla, 1980-2015 dönemi havayolu yolcu sayısı, havayolu taşınan yük miktarı ve kişi başına GSYİH verileri kullanılmıştır. Yüksek gelir, üst orta gelir ve alt orta gelir grubu olmak üzere üç farklı gelir grubundaki 42 ülkede havayolu taşımacılığının ekonomik büyüme açısından etkileri Ortak Korelasyonlu Etkiler (CCE) yöntemi ile analiz edilmiştir. Panel veri analizi sonuçları; yüksek gelir grubu (YG), üst orta gelir grubu (ÜOG) ve alt orta gelir grubu (AOG) olmak üzere analize konu tüm ülke gruplarında havayolu yolcu ve kargo taşımacılığı hacmi ile GSYİH arasında anlamlı bir ilişkiye işaret etmektedir. Ülke grupları açısından havayolu yolcu hacminin ÜOG grubu ülkelerde GSYİH üzerinde en yüksek etkiye sahip olduğu, hava kargo hacminin ise YG grubundaki ülkelerede en yüksek etkiye sahip olduğu görülmektedir. AOG gurubunda ise havayolu kargo ve yolcu hacminin GSYİH üzerindeki etkilerinin birbirine yakın ve diğer gelir gruplarına nazaran daha düşük düzeyde olduğu gözlenmiştir. Çalışmada Türkiye'de havayolu taşımacılığı sektörüne ilişkin genel bir inceleme yapılmış ve havayolu taşımacılığında serbestleşmenin Türkiye'de ekonomik büyüme üzerine etkileri analiz edilmiştir. Bu analiz için, bir ilk olarak Türkiye'nin 1980-2015 dönemi yıllık bazda Havacılık Liberalizasyon İndeksi (HLİ) hesaplanmış ve hesaplanan indeks ile ilgili dönem kişi başına GSYİH verileri arasındaki ilişki ARDL sınır testi yaklaşımı ile analiz edilmiştir. Analiz bulguları, hava taşımacılığında liberalizasyonun ekonomik büyüme üzerinde kısa dönemde etkisi bulunmadığına, uzun dönemde ise ekonomik büyüme üzerinde etkili olduğuna işaret etmektedir. Services are important in terms of their contribution to economic growth as a sector in itself, in other respect, it is also important in terms of its effects on economic growth components. The rising share of services in global economy is remarkable. t is seen that the share of services sector has increased globally in the three-sector structure, which is expressed by industry, agriculture and services whereas in high-income countries, the share of services sector has reached 70% of GDP. Even though the share of services sector in world output is higher than manufacturing, the volume of goods trade is higher than the volume of services trade in all periods. In addition to existing trade barriers to liberalization of services trade; there are natural barriers such as cultural and linguistic differences, the necessity of physical or institutional existence for service delivery, and the differences in standardization varying from country to country. Therefore, the liberalization of trade in services is more complex than the liberalization of trade in goods.Besides its own employment and output, air transportation is a decisive factor for investment decisions and plays a very important role especially in terms of tourism and through improved airline connections has been facilitating international trade by enabling economies to participate in global markets and supply chains. Therefore air transportation is an important component of services sector. For air transportation which is an important service sector component, liberalisation (deregulation) has become a characteristic feature. Air transportation liberalization that is expressed with gradual removal of restrictions related to destination, frequency, capacity and price tariffs, has been spread through the change in the structure of the air service agreements. In this context, Conservative Bermuda I type agreements which were applied after the Chicago convention, has been replaced by open market and open skies agreements; as well as the bilateral agreements and multilateral agreements have implemented. In line with liberalisation process that started with domestic deregulation in America in 1978 and rapidly spread worldwide, there have been significant increases in the number of airline passengers and cargo volume throughout the world. This research investigates the impact of air passenger and cargo volume increases on economic growth for different income level country groups, including high-income (HI), upper middle income (UMI) and low middle income (LMI) countries utilizing Common Correlated Effects Model (CCE) developed by Pesaran (2006) for the period of 1980-2015. The results show that the highest effect of cargo volume on GDP obtained in HI countries compared to other countries. While the impact of cargo, and passenger volume on GDP are higher in HI and UMI countries respectively, relatively lower coefficients obtained in cargo and passenger volume in LMI countries compared to HI and UMI countries.In this research, air transportation sector in Turkey has been examined in general terms and the effects of air transport liberalisation on economic growth in Turkey has been analyzed. For this analysis, at first Aviation Liberalization Index has computed for the period of 1980-2015 for Turkey on annual basis in according with WTO-ALI methodology. The effects of calculated Aviation Liberalization Index on GDP per capita investigated with ARDL Approach. The results show that while liberalization in air transport index may not affect GDP in the short run; it affects GDP per capita positively in the long run. 337

Bu çalışmada 1991:4-2018:4 çeyrek dönemleri arasındaki Türkiye'ye yönelik kısa vadeli sermaye hareketleri ile faiz oranlarının ilişkisi ampirik analizler çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmada kullanılan faiz oranları, Merkez Bankası politika faiz oranı, mevduat faiz oranı ve reeskont faiz oranı olarak belirlenmiştir. Bu değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisi sınır testi aracılığıyla, değişkenler arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişkiler ise Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif (ARDL) modeli aracılığıyla test edilmiştir. Değişkenler arasındaki nedenselliğin yönünün belirlenmesi ise Toda-Yamamoto nedensellik analizi yardımıyla yapılmıştır. Analizlerin son kısmında ise etki-tepki fonksiyonları yardımıyla değişkenler arasındaki dinamik etkileşimler incelenmiştir.Yapılan analizler neticesinde elde edilen sonuçlara göre kısa vadeli sermaye hareketleri ile faiz oranları arasında eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmiştir. Ardından kurulan ARDL modeli çerçevesinde çalışmada kullanılan tüm faiz oranı değişkenlerinin, kısa vadeli sermaye hareketlerini kısa dönemde istatistiksel olarak anlamı ve pozitif etkilediği belirlenmiştir. Faiz oranları değişkenleri arasında sadece Merkez Bankası politika faiz oranı, kısa vadeli sermaye hareketlerini uzun dönemde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif etkilemektedir. Toda-Yamamoto nedensellik analizi sonucunda ise tüm faiz oranlarından kısa vadeli sermaye hareketlerine tek taraflı nedensellik ilişkisinin varlığı tespit edilmiştir. Etki-tepki analizleri neticesinde ise tüm faiz oranlarında yaşanan şok dalgalarına karşılık kısa vadeli sermaye hareketleri 2. dönemde anlamlı ve pozitif tepki vermektedir. In this study, the relationship between interest rates and short-term capital flows to Turkey between 1991:4-2018:4 quarter data periods were examined in the framework of empirical analysis. The interest rates used in the study were determined as Central Bank policy rate, deposit rate and discount rate. The cointegration relationship between these variables was tested by using bound test and the short and long term relationships between the variables were tested with Autoregressive Distributed Lag (ARDL) model. The direction of causality between variables was determined by Toda-Yamamoto causality analysis. In the last part of the analysis, the dynamic interactions between the variables were investigated with the help of the impulse-response functions.According to the results of the analyzes, the cointegration relationship between short-term capital movements and interest rates was determined. In the framework of the (ARDL) model, it was determined that all interest rate variables used in the study had a statistically significant and positive effect on short-term capital movements in the short run. Among the interest rates variables, only Central Bank policy rate affects the short-term capital movements in the long run statistically significantly and positively. As a result of the Toda-Yamamoto causality analysis, the existence of a one-way causality relationship from all interest rates to short-term capital movements was determined. As a result of the impulse-response analysis, short-term capital movements react significantly and positively in the second period in response to the shock waves experienced in all interest rates. 157

Gelişmekte olan ekonomiler için finansal liberalizasyonun ekonomik büyüme üzerinde pozitif etki yaratacağı görüşü McKinnon –Shaw tarafından ortaya atılmıştır. Bu çalışmanın amacı IMF'nin gelişmekte olan ekonomiler listesinde yer alan 9 ülke için (Türkiye, Arjantin, Şili, Bulgaristan, Macaristan, Endonezya, Malezya, Polonya, Romanya) finansal liberalizasyon ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaçla çalışmada 1995-2015 dönemini kapsayan veri seti kullanılmış olup, finansal liberalizasyon ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi panel nedensellik analizleri yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre, gelişmekte olan ülkeler açısından finansal liberalizasyon ekonomik büyüme üzerinde pozitif bir etki yaratmaktadır. The view that financial liberalization would have a positive impact on economic growth for the developing economies was put forward by McKinnon-Shaw. The aim of this study to investigate the relationship between financial liberalization (FLE) and economic growth for 9 countries (Turkey, Argentina, Chile, Bulgaria, Hungary, Indonesia, Malaysia, Poland, Romania) which are on the IMF's list of developing economies.In this context, the data set covering the period of 1995-2015 was utilized and causal relationship between financial liberalization and economic growth was determined by using the Panel Causality analysis. It has been found that FLE has a positive effect on developing economies. 70

Türkiye ekonomisi finansal serbestleşme politikalarını uygulamaya koyduğu 1980 yılından itibaren belirli dönemde finansal krizlerle sarsılmıştır. Bu krizler finansal sektör, reel kesim ve kamu tarafından kaynaklanmıştır. 2001 yılında yaşanan bankacılık krizi sonrasında IMF ile yapılan anlaşma sonrası Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı adı altında bir dizi yapısal reform gerçekleşmiştir.Bu çalışmada Güçlü Ekonomi Geçiş Programı öncesinde ve sonrasında Türkiye ekonomisinde oluşan gerçekleşmeler ele alınmıştır. Ayrıca program kapsamında çıkartılan stratejik yasaların uzun vadede yansıması değerlendirilmiştir.Yapılan çalışmalar sonucunda Ülke ekonomisi program sonrasında kamu maliyesi alanında bir disiplin sağlamış olsa da son dönemde Hazinenin kefil olduğu yada garanti verdiği projeler uzun vadede bütçe üzerinde yük oluşturmaktadır.Program öncesinde dış borcun üstlenicisi kamu sektörü iken program sonrasında ve devamında özel sektör ciddi döviz borcu içine girmiştir. 2018 yılı sonunda GSYH'nın yaklaşık yarısı kadar dış borç yükümlülüğü bulunmaktadır. IMF tarafından çıkarılması istenen şeker ve tütün kanunun uzun vadede tarım sektöründe verim ve istihdam kaybına neden olduğu gözlemlenmiştir. Çalışmada Türkiye ekonomisinin büyüme, enflasyon, işsizlik verileri yorumlandığında program sonrasında bir miktar iyileşme gözükse de son dönemde yüksek enflasyon, çift haneli işsizlik ve düşük büyüme sorunlarıyla karşı karşıya kalmıştır. Turkish economy has been facing in particular periods several financial crises since 1980 when the financial liberalization policies was put into practice. Indecisive steps and wrong practices by finance, public and real sectors led to those crises. After the banking crisis in 2001, the government made a series of structural reform, according to the Agreement with IMF, under the scope of Transition to Strong Economy Program.This scrutiny concentrates the initiative actions in the Turkish economy before and after the Program. It also evaluates the long-term reflections of strategic codes which were enacted in line with the Program.The projects to which the Treasure has recently vouched or guaranteed are charged on the Budget in long-term. However, the public finance system has been reorganized after the such efforts that the Government made. While the foreign debts were on the public sector before the Program, the private sector has been subjected to the foreign exchange assets during and thereafter. İn the last months of 2018, Turkish economy is occupied by foreign debts amount of nearly the half of the GDP. Meanwhile, it could be observed that legislature regarding sugar and tobacco that were enacted based the agreement with IMF, has negative effects on the field of agriculture such as decreased productivity and unemployment.Interpreting the growth, inflation and unemployment data, we could easily bring forward that the Turkish economy has been recently facing to high-inflation, double-digit unemployment rates and low growth rates, although there have been some positive steps after the Program. 120

Doğu Asya ülkelerinin 1980'e kadar gerçekleştirdiği hızlı kalkınma öyküsü ve bu ülkelerin 1980'lerde de bu istikrarı bir krize yakalanmadan devam ettirmesi kalkınma iktisadı literatüründe kendisine çok geniş yer buldu. IMF ve WB gibi uluslar arası kuruluşlar ve liberal politikaları öven iktisatçılar bu başarıyı liberal politikalara ve ihracata yönelik sanayileşme politikasına atfederken, kalkınmacı iktisatçılar hükümetlerin sanayileşmede üstlendiği role dikkat çektiler. Bu ülkelerdeki hükümetler sahip olduğu devlet otonomisi sayesinde politikaları sanayileşmeyi sağlayacak şekilde oluşturmuşlar ve herhangi bir sınıfın kendi çıkarları uğruna bu politikaları ve süreci baltalamasına izin vermemişlerdir. Latin Amerika ülkeleri ise ithal ikameci sanayileşme politikasına Doğu Asya ülkelerinden daha önce başlamasına rağmen sanayileşmelerini hem darboğaz veya krizle karşılaşmadan sürdürememişler hem de Doğu Asya ülkelerinin başarısına ulaşamamışlardır. Türkiye ise 1960'ta planlı kalkınma döneme geçiş yapmıştır. 1980 yılına kadar ithal ikameci sanayileşme politikası ve tıpkı Latin Amerika ve Asya ülkelerinde olduğu gibi geniş müdahaleci politikalar izlenmiş, 1980 yılı ile birlikte bu stratejiden vazgeçilerek ihracata yönelik kalkınma modeli ve liberal politikalar benimsenmiştir. 1960-1980 döneminde sanayileşme göstergelerinde olumlu değişimler yaşanırken, 1980-2000 döneminde sanayileşmeye dair ilerlemenin terse döndüğü gözlemlenmiştir. Bu çalışmada hem 1960-2000 dönemi Türk sanayileşmesi devlet otonomisi bağlamında irdelenmiş hem de Doğu ve Güneydoğu Asya ve Latin Amerika ülkelerinin sanayileşme hamleleri ile karşılaştırılmıştır. Devlet otonomisi eksikliğinin 1960-1980 döneminde daha ileri sanayileşmeyi engellediği, 1980-2000 döneminde ise sanayileşmede yaşanan gerilemenin kökenini oluşturduğu sonucuna varılmıştır. Çalışmanın bulguları, kalkınmayı sağlayacak politikalar teşhis edildiğinde bu politikaları uygulayabilme kapasitesine sahip hükümetlerin önemini ortaya koymaktadır. The rapid development of the East Asian countries until 1980 and the fact that these countries also maintained this success in 1980s without facing a crisis received widespread attention in development economics literature. Organizations like IMF and WB and economists praising liberal policies have attributed this success to liberal policies and to the export-oriented growth while development economists emphasized the role of governments in development processes. Governments in these countries have established policies in a way to serve industrialization through state autonomy and have not allowed any class to undermine these policies and process for their own benefit. Although the Latin America countries began their industrialization thrust before East Asia countries, they could not maintain their industrialization without facing financing bottleneck or crisis and they could not deepen their industrialization like East Asian countries. Turkey proceed to the planned development period in 1960. Until 1980, import substitution industrialization policy and wide interventionist policies were followed in the same way as Latin America and Asian countries. In 1980, this strategy was abandoned and export oriented development model and liberal policies were adopted. While the positive developments took place in industrialization indicators during the 1960-1980 period, it was observed that the progress towards industrialization reversed in the 1980-2000 period. In this study, Turkish industrialization of the 1960-2000 period have examined in state autonomy perpective comparatively with the industrialization moves of East and Southeasth Asia and Latin America countries. It have been concluded that the lack of state autonomy prevented further industrialization in the 1960-1980 period and constituted the cornerstone of the negative developments in industrialization in the 1980-2000 period. The findings of the study reveal the importance of governments that have autonomy to implement policies, which have been diagnosed as policies providing development. 139

Finans yazınında, finansal Sistemin, etkin kaynak tahsisinin sağlanması, kurumsal yönetimin denetimi, riskin çeşitlendirilmesi ve yönetimi, tasarrufların havuzlaması ve hareketlendirilmesi, malların, hizmetlerin ve finansal araçların mübadelesinin kolaylaştırılması şeklinde sıralanan beş temel fonksiyonu mevcuttur. Bütün bunların yanı sıra finansal sistem, piyasa başarısızlıklarının üstesinden gelmeye yardımcı olan bilginin miktarını, kalitesini ve dağılımını da üstlenmektedirler. Bu temel fonksiyonlar iktisadi büyümenin gerçekleşmesinde iyi işleyen finansal sistemlerin ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Ancak finansal sistemler, ülkelerin iktisadi yapılarındaki önemli farklılıklara bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Ayrıca ülkelerin finansal serbestleşmeye yönelik eğilim ve tercihleri, bankacılık sistemleri, finans piyasalarına yönelik yasal çerçeveleri ve uygulamaları, büyüme süreci ile doğrudan bağlantılıdır ve uzun vadeli büyüme sürecinde etkilidir. Tez Çalışması dinamik bir gelişme trendine sahip finans sektörünün, farklı gelişmişlik düzeyine ve gelir seviyesine sahip ülkelerde yarattığı etkinin ayrıştığını iddia etmektedir. Bu doğrultuda finansal gelişme ve iktisadi büyüme ilişkisi, yatay kesit ve zaman serisi verilerinin birleştirildiği panel veriler aracılığı ile oluşturulan panel veri modelleri yardımıyla tahmin edilmiştir. 109 ülkeye ait 1990-2015 yılları arasını kapsayan veri seti, Dünya Bankası'nın Atlas metoduna göre; yüksek, yüksek-orta ve düşük-orta gelirli ülkeler şeklinde üç gruba ayrılmış ve öncelikle GSYH'deki büyüme, enflasyon, okullaşma, kişi başına GSYH ve Kamu Harcamaları ile uygun modeller tahmin edilmiştir. Ayrıca aynı açıklayıcı değişkenler ile yatırım oranı değişkeni de tahmin edilip hata terimleri derinlik, etkinlik, istikrar ve erişim değişkenleri ile ayrı ayrı tahmin edilmiştir. Çalışmanın sonucu, genel olarak, ekonomik gelişme düzeyi arttıkça, iktisadi büyüme oranlarında, menkul değerlerin ve borsanın, daha belirgin hale geldiği görüşünün desteklemektedir. Çalışmada elde edilen sonuçlar ışığında, yüksek gelir grubundaki ülkelerdeki finansal derinlik ve erişim göstergelerindeki avantajlı durumunun, finansal sistemdeki operasyonel etkinlikte ve kaynak tahsisinde görüldüğü söylenebilir. Ayrıca yüksek gelir grubundaki daha rekabetçi olan finansal sektörün artı fonların yatırıma dönüştürülmesinde daha destekleyici olduğuna yönelik sonuçlara da ulaşılmıştır.Yüksek-orta gelir grubu ülkelerine ait sonuçlara göre, bu ülkelerin banka mevduatlarının üretken yatırım kredilerine dönüşmesinin, yüksek gelir grubuna dahil olan ülkelerdeki kadar etkin olmadığı söylenebilir. Ancak, finansal derinleşme, yüksek-orta gelir grubu ülkelerin büyüme oranlarına önemli derecede tesir ettiği görülmektedir. Son olarak, düşük-orta gelir grubunda yer alan ülkelerde finansal derinleşmenin iktisadi büyüme açısından gözlenen etkisi; yüksek ve yüksek-orta gelirli ülkelerinkinden farklıdır. Bu ülkelerde banka konsantrasyon oranı yatırım oranları üzerinde arttırıcı bir etkiye sahiptir. Diğer bir deyişle, etkinliği yüksek az sayıdaki banka, bu ülkelerde yatırım düzeyi üzerinde pozitif bir etki yaratmaktadır. Düşük-orta gelir grubundaki ülkelerde de tıpkı diğerlerinde olduğu gibi menkul değerler piyasası kapitalizasyonu büyümeyi arttırıcı bir etkiye sahiptir. Ancak düşük-orta gelir grubundaki ülkelerde hayat sigortası prim hacmi değişkeninin büyüme üzerindeki arttırıcı etkisi, hisse senedi piyasası büyüklüğüne kıyasla, daha fazladır. Düşük-orta gelir grubunun diğer gelir gruplarından diğer bir farkı, off-shore banka kredilerinin GSYH'ye oranının iktisadi büyüme üzerindeki azaltıcı etkisinin daha görünür olmasıdır. In the finance literature, there are five basic functions of the financial system: providing effective resource allocation, supervision of corporate governance, risk diversification and management, pooling and mobilization of savings, facilitating the exchange of goods, services and financial instruments. In addition, the financial system also assumes the quantity, quality and distribution of information that helps to overcome market failures. These basic functions reveal the importance of well-functioning financial systems in the realization of economic growth. However, financial systems vary depending on the significant differences in the economic structure of the countries. In addition, countries' trends and preferences for financial liberalization, banking systems, legal frameworks and practices for financial markets are directly linked to the growth process and are influential in the long-term growth process. The Thesis Study claims that the financial sector, which has a dynamic development trend, deviates from the effect it creates in countries with different levels of development and income levels. In this direction the relationship between financial development and economic growth is estimated with the aid of panel data models created by means of panel data in which horizontal section and time series data are combined. The dataset of 109 countries covering the years 1990-2015 is based on the World Bank's Atlas method, were divided into three groups as high, high-middle and low-middle income, and firstly, GDP growth, inflation, schooling, per capita GDP and public expenditures and appropriate models were estimated. In addition, the same explanatory variables and investment rate variance were estimated, and error terms were estimated separately with depth, efficiency, stability and access variables. The end result of the study is generally supported by the view that securities and stock exchange have become more prominent in the rate of economic growth as the level of economic development increases. In the light of the results obtained in the study, it can be said that, the advantage of the financial depth and accessibility indicators in countries with high income groups, the advantage of the financial depth and accessibility indicators in countries with high income groups, can be seen in operational activity and resource allocation in the financial system. It has also come to the conclusion that the more competitive financial sector in the high-income group is more supportive in the transformation of the funds. According to the results of the higher middle income group countries, it can be said that the transformation of bank deposits into productive investment credits in these countries is not as effective as in the countries included in the high income group. However, financial deepening seems to have affected the growth rates of the higher middle income group countries significantly. Finally the effect of financial deepening on the economic growth in the countries in the low-middle income group is different from high and higher middle income countries. In these countries, the bank concentration ratio has an increasing effect on investment rates. In other words, few banks with high activity have a positive impact on the level of investment in these countries. Just like the other countries, securities market capitalization has an icreasing influence on growth in lower middle income countries. However, in the lower middle income group countries, the increasing effect of the life insurance premium volume variable on growth is higher than the stock market size. Another difference of the lower middle income group from other income groups is that the decreasing effect of the ratio of off-shore bank loans to GDP on economic growth is more visible. 254

Küreselleşme ile beraber finansal serbestleşmenin etkileri hem gelişmiş ülkeler için hemde gelişmekte olan ülkeler için önemli bir konu haline gelmiştir. En önemlisi de ekonomik büyümeye finansal serbestleşmenin yaptığı etkiler son yıllarda dikkat çeken bir konu olmuştur.Türkiye ekonomisi, finansal serbestleşmenin başladığı 1980 sonrasında önemli değişimler yaşamıştır. Bu değişimlere sebep olan finansal serbestleşmeyi sağlamak için uygulamaya konulmuş olan faiz, döviz kuru ve sermaye hareketlerinin serbestleştirilmesine yönelik politikalardır. Finansal serbestleşme sürecinde uygulamaya konulmuş olan politikalar sonucunda bazı yıllarda yüksek büyüme oranlarına ulaşırken, bazı yıllarda sermaye hareketlerinin serbestleşmesinden dolayı finansal krizlerle karşı karşıya kalınmıştır.Bu çalışmada finansal serbestleşmenin ekonomik büyüme üzerine olan etkileri teorik ve ampirik bir biçimde ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Türkiye ekonomisi için 2000Q1-2017Q4 çeyrek dönemli veriler kullanılarak finansal serbestleşmenin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi zaman serisi analizi yardımıyla araştırılmıştır. Finansal serbestleşme ve ekonomik büyüme arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığı ve bu ilişkinin yönü öncelikle VAR (Vektör Otoregresif) modeli ile test edilmeye çalışılmıştır. Daha sonra etkili değişkenin kullanılabilirliği, etki-tepki analizi ile etki derecesi ise varyans ayrıştırma analizi yardımıyla belirlenmiştir. Ardından, kısa dönemde ekonomik büyüme ve finansal serbestleşme ilişkisinin nedensellik boyutu için Granger Nedensellik Testi uygulanmıştır. Çalışmamızdan elde edilen sonuçlara göre, Türkiye'de finansal serbestleşme ile büyüme arasında tek yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Bu ilişkinin yönü de, Granger nedensellik testi sonucuna göre, ekonomik büyümeden finansal serbestleşmeye doğrudur. Sonuçta, `talep yönlü hipotez` olarak bilinen görüşü destekleyen sonuçlara ulaşılmıştır. The effects of financial liberalization along with globalization have become an important issue for developed countries as well as developing countries. Most importantly, the effects of financial liberalization on economic growth have become a remarkable issue in recent years.Turkey's economy has experienced significant changes after 1980 when financial liberalization began. To ensure financial liberalization which causes these changes, they are the policies for the liberalization of the interest, exchange rate and capital movements which are put into practice. As a result of the policies implemented in the financial liberalization process, in some years, high growth rates were reached, but in some years, financial crises were faced due to the liberalization of capital movements.In this study, the effects of financial liberalization on economic growth are tried to be put forward in a theoretical and empirical way. The impact of financial liberalization on economic growth has been investigated with the aid of time-series analysis by using the 2000Q1-2017Q4 quarterly data for Turkey's economy.Whether there is a meaningful relationship between financial liberalization and economic growth and the direction of this relationship has been tried to be tested primarily with the VAR (Vector Autoregressive) model. Afterwards, the usability of the effective variable was determined by means of impact-response analysis and the impact level was determined by means of variance decomposition analysis. Then, the Granger Causality Test was applied to the causality dimension of the relationship between economic growth and financial liberalization in the short term.According to the results obtained from our study, there is a one-way relationship between financial liberalization and economic growth in Turkey. The direction of this relationship is from economic growth to financial liberalization according to the results of the Granger causality test. Finally, the results which support the view known as the `demand-side hypothesis` have been reached. 173

Bu çalışma sermaye akımlarına yönelik ülkelerin ortak strateji ve ekonomi politika yürütmelerinin geçerliliğini araştırmak amacı ile yapılmıştır. Ortak fayda doğrultusunda hareket etmenin özellikle kırılgan ekonomiye sahip ülkeler için yabancı sermaye akımlarının ani giriş ve çıkış hareketlerini olan etkisi ve yabancı sermayenin buna tepkisi araştırılmıştır. Araştırma yöntemi olarak oyun teorisi kullanılmıştır. Karma Strateji ve toplamı sıfır olmayan oyun kurulmuştur. Değişkenler olarak Faiz, Enflasyon ve Büyüme verileri oyuna dahil edilmiştir. Oyun `Kırılgan Beşli` olarak isimlendirilen Brezilya, Endonezya, Hindistan, Güney Afrika ve Türkiye arasında oynanmıştır. Yatırımcı oyunda seçilen ülkeler arasında sermayesinin yönüne karar vermesi hususunda serbest bırakılmıştır. Oyun cebirsel yöntem ile çözülmüş ve ulaşılan kat sayının sermaye hareketleri karşısındaki etkinliği araştırılmıştır.Oyun sonucunda ülkeler ortak strateji ve ekonomi politikaları izlediklerinde sermayenin hareketleri ile oyun sonucunda bulunan kat sayı arasında eş anlı hareketler gözlenmiştir. Aynı zamanda oyun geleceği tahmin etme hususunda başarısız kalacağı düşünülmüştür. Oyun teorisi uygulaması ülkeler arasında daha çok değişken ve varsayım altında oynanması koşulunda oyunun ortak politika üretmede başarılı olabileceği düşünülmektedir. This study was carried out with the aim of investigating the validity of the common strategy and economic policy implementations of countries on capital flows. The effect of moving in the direction of mutual benefit, especially the countries with fragile economies, has been influenced by the sudden entry and exit movements of foreign capital flows and the reaction of foreign capital has been investigated.Game theory was used as a research method. Mixed Strategy and game with non-zero sum installed. Interest, Inflation and Growth data as variables are included in the game. The game `Fragile Five`, known as Brazil, Indonesia, India, was played between South Africa and Turkey. The investor is free to decide the direction of the capital among the selected countries in the vote. The game was solved by an algebraic method and the effect of the number of floors reached on capital movements was investigated.At the end of the game, when the countries watched common strategy and economic policies, there was a similar movement between the movements of the capital and the number of floors in the game result. At the same time the game is thought to fail to predict the future. It is thought that the game can succeed in generating a common policy if the application of game theory is played by more variables and assumptions among countries. 126

Finansal serbestleşme (liberalleşme) düşüncesi 1970' lerde Bretton-Woods' un yıkılmasından sonra hız kazanmıştır. 1980' li yıllardan itibaren uluslararası ekonomi küreselleşme (globalleşme) sürecine girmiş, tüm dünyada yapılanma ve değişim dönemi 1990' larda başlamıştır. Globalleşme kavramı, tüm dünya ekonomilerini kapsayan sosyal ve iktisadi alanların birbirleriyle ve uluslararası piyasalarla entegre olması anlamına gelmektedir. Dolayısıyla finansal serbestleşme, mali piyasaları fiziksel olarak bölen çizgilerin yok olması, miktar ve fiyat kısıtlamalarının kaldırılması aynı zamanda ülkeler arası sermaye mobilitesinin artması demektir. Bu uygulamalar aracılığla finansal sermaye, uluslararası çapta dolaşım imkanı bulmuştur. Gelişmekte olan ekonomilerin karlı yatırım olanakları sermaye akımlarının yönünü belirleyen en önemli faktör olmuştur. Finansal serbestleşme fikrini hayata geçiren ekonomiler de olumlu sonuçların yanı sıra yapısal olarak ekonomik gelişmişliğe ulaşamayan ülkelerde krizlere neden olmuştur. Meydana gelen bu çelişkiden dolayı finansal serbestleşme aşamasında uygulanan politikaların niteliği hakkında daha kapsamlı araştırma ihtiyacı gündeme gelmiştir. Finansal serbestleşme ile beraber artan sermaye hareketleri üzerindeki kısıtlamaların kalkması, aynı zamanda teknolojik gelişmelerin artması ile uluslararası çapta mali piyasaların entegre olmasını sağlamıştır. Dolayısıyla para piyasalarının globalleşmesine finans piyasaları arasındaki etkinlik artışının katkısı dikkate değerdir. Böylece uygulanmakta olan para politikaları güçleşmiş ve farklılaşmıştır.Çalışmamızın amacı, 2005-2015 yılları içerisinde gelişmekte olan ekonomilerde finansal serbestleşme ile para politikası arasındaki ilişkiyi ekonometrik analizle açıklamaktır. Ampirik analizlerde finansal serbestleşmenin ölçülebilmesi için sıkça finansal açıklık oranının kullanıldığı ilgili literatürde görülmektedir. Ayrıca para politikasının doğru uygulandığının simgelerinden biri olan enflasyon oranı kulanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişki, EKK yöntemi ile incelenerek panel veri analizi yapılmıştır. Çalışmamızdaki analize göre, finansal açıklık oranı ile enflasyon oranı arasında negatif yönlü ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: liberalizasyon, finansal serbestleşme, gelişmekte olan ekonomiler, enflasyon, sermaye akımları The idea of financial liberalization gained momentum after the collapse of Bretton-Woods in the 1970s. From 1980s onwards, international economy has entered globalization process, and the period of restructuring and change all over the world began in the 1990s. The concept of globalization means that the social and economic spheres that cover all world economies are integrated with each other and with international markets. So financial liberalization means the disappearance of the lines that physically divide the financial markets, and the abolition of quantity and price constraints, mean the increase of capital mobility among countries at the same time. Through these applications, financial capital has been able to circulate on an international scale. The profitable investment opportunities of emerging economies have been the most important factor in determining the direction of capital flows. Economies that have had the illusion of the concept of financial liberalization have also caused crises in countries that have not achieved economic development as well as positive outcomes. The need for more extensive research on about the quality has come to the fore. The rise of restrictions on capital movements along with financial liberalization has also enabled the integration of financial markets on an international scale with the increase of technological developments. Therefore, the contribution of the increase in efficiency between financial markets to the globalization of money markets is remarkable. Thus, the monetary policy being implemented has become difficult and differentiated.The aim of our work is to explain the relationship between financial liberalization and monetary policy in developing economies through econometric analysis in 2005-2015. In the empirical analysis, it is often seen in the related literature that the financial openness ratio is used to measure financial liberalization. Moreover, inflation rate, which is one of the symbols of correct application of monetary policy, is used. The relationship between the variables was analyzed by the EKK method and panel data analysis was performed. According to the analysis of our study, it is concluded that there is a negative relation between the financial openness rate and the inflation rate.Keywords: liberalization, financial liberalization, emerging economies, inflation,capital flows 105

Ticari serbestleşme ve finansal serbestleşmenin ekonomik büyümeye etkileri sürekli tartışılan, üzerinde ampirik analizler yapılan konulardır. Ancak farklı ülkelerde, farklı veriler ve farklı yöntemler kullanılarak, yapılan ampirik çalışmalarda farklı sonuçlar elde edildiği için fikir birliğine varılamamıştır. Bu çalışmada, ticari ve finansal dışa açıklık oranının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi Türkiye için 1998Q1-2016Q4 dönemini kapsayan üçer aylık veri seti kullanılarak ekonometrik olarak incelenmiş ve Türkiye’de ticari ve finansal dışa açıklığın ekonomik büyüme üzerindeki rolü araştırılmıştır. Çalışmada öncelikle, kullanılacak serilerin durağanlık seviyelerini belirlemek amacıyla Augmented Dickey-Fuller ve Philips-Perron geleneksel birim kök testleri ile serilerdeki yapısal kırılmaları dikkate alan Lee-Strazicich birim kök testi uygulanmıştır. Birim kök testleri sonucunda, değişkenler arasındaki ilişkileri ortaya koymak için Granger nedensellik testi, etkitepki analizi ve varyans ayrıştırma analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar, ticari açıklık oranından ekonomik büyüme oranına tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğunu göstermektedir. Bu sonuçlara göre, Türkiye’de ticari açıklık oranında meydana gelen değişmeler ekonomik büyüme oranını etkilemektedir. Anahtar Sözcükler : Ekonomik Büyüme, Ticari Açıklık Oranı, Finansal Açıklık Oranı, Granger Nedensellik Testi The effects of trade liberalization and financial liberalization on economic growth are constantly discussed, and empirical analyzes are made on them. However, since different results were obtained in empirical studies using different data and different methods in different countries, no consensus was reached. In this study, the effect of the ratio of commercial and financial openness on economic growth was examined econometrically by using a quarterly data set covering the period of 1998Q1-2016Q4 for Turkey and the role of commercial and financial openness in Turkey on economic growth was investigated. In the study, first, the Augmented Dickey-Fuller and Philips-Perron conventional unit root tests and the Lee-Strazicich unit root test, taking structural breaks in the series into account, were applied to determine the stationary levels of the series to be used. As a result of the unit root tests, the Granger causality test, effect-response analysis and variance decomposition analysis were performed to reveal the relationships between the variables. The results show that there is a one-way causality relation to economic growth rate from trade openness. According to these results, the changes in the rate of commercial openness in Turkey affect the economic growth rate. Key Words : Economic Growth, Trade Openness Rate, Financial Openness Rate, Granger Causality Test

Merkezi planlamaya dayalı olarak yönetilen ülkelerin oluşturduğu bloğun dağılmasıyla ortaya çıkan geçiş ekonomilerinin büyüme deneyimleri iktisatçılar için yeni bir araştırma alanı oluşturmuştur. Ekonomik ve yapısal reformlarını gerçekleştirmeye çalışan geçiş ekonomileri aynı zamanda uluslararası topluma entegre olma çabası içindediler. Bu çalışmada, iktisadi serbestleşme ve büyüme arasındaki ilişki Avrupa Birliği'nde ve Doğu Avrupa'da yeralan on yedi geçiş ekonomisi bağlamında değerlendirilmiştir. Arnavutluk, Azerbaycan, Beyaz Rusya, Bulgaristan, Çekya, Ermenistan, Gürcistan, Hırvatistan, Kazakistan, Kırgızistan, Macaristan, Makedonya, Moldova, Polonya, Romanya, Rusya ve Ukrayna için 1995-2015 yıllarını kapsayacak şekilde araştırma gerçekleştirilmiştir. Çalışmada kullanılan panel veri seti için öncelikle yatay kesit bağımlılığı tespit edilmiş ve bulunan sonuca uygun olarak gerekli birim kök testi yapılmıştır. Daha sonra ticari ve finansal serbestleşme ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkisinin belirlenebilmesi için Dumitrescu ve Hurlin'in (2012) nedensellik testi uygulanmıştır. Çalışmada finansal serbestleşmeyi temsilen, bankacılık kesimi tarafından özel sektöre verilen kredilerin GSYH'ya oranı ve geniş tanımlı para arzının GSYH'ya oranı kullanılmıştır. Ticari serbestleşmeyi temsilen ihracat ve ithalat hacminin GSYH'ya oranı ve fiyat istikrarı için enflasyon oranı kullanılmıştır. Son olarak GSYH artış oranı da büyümeyi temsilen kullanılmıştır. Tüm bu açıklayıcı değişkenlerle büyüme arasında yapılan nedensellik analizi sonuçlarına göre büyümeden finansal ve ticari serbestleşmeye doğru bir nedensellik ilişkisine rastlanamamıştır. Buna karşılık bankacılık kesimi tarafından özel sektöre verilen kredilerden, dışa açıklıktan ve enflasyondan büyümeye doğru sadece tek yönü bir nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Literadürde finansal gelişmenin iktisadi büyümeyi harekete geçirdiği görüşü yaygındır. Ayrıca yatay kesit çalışmaları finansal gelişmişlik düzeyinin büyüme hızının gelecekteki değerlerinde etkileyeceği göstermiştir. McKinnon-Shaw yaklaşımı olarak bilinen bu görüşe göre finansal serbestleşme, finansal gelişme ve ekonomik büyümenin vazgeçilmez bir unsurudur. Bu çalışmanın sonuçları da McKinnon-Shaw yaklaşımını desteklemekte ve 'arz-öncü' yaklaşımını doğrulamaktadır. Finansal hizmetlerin ve kurumların arzı girişimcilerin üretken alanlara yatırım yapmalarına yol açacak ve sonuçta finansal gelişmenin bir sonucu olarak büyüme hızı artacaktır.Anahtar Kelimeler: Ekonomik Büyüme, İktisadi Serbestleşme, Geçiş Ekonomileri, Özelleştirme, Uluslararası Kurumlar. The growth experiences of the transition economies emerging with the disintegration of the socialist blog have created a new field of research for economists. Transition economies that are working to achieve economic and structural reforms are also in an effort to integrate international collections.In this study is examined the relationship between liberalisation and economic growth in the context of Europe and East countries among seventeen transition economies, such as: Albania, Armenia, Azerbaijan, Belarus, Bulgaria, Croatia, Czech Republic, Georgia, Hungary, Kazakhstan, Kyrgyz Republic, Macedonia, Moldova, Poland, Romania, Russian Federation and Ukraine for the period 1995-2015. Unit root test is firstly conducted for the data set used and thereafter in order to identify if there is causality relationship between liberalisation and economic growth, panel causality test of Dumitrescu and Hurlin (2012) is applied. The ratio of the loans given to the private sector by the banking sector to the GDP and the ratio of the large defined broad money to the GDP was used to represent financial liberalization in the study. The rate of export and import volume to GDP and the inflation rate for price stability are used to represent trade liberalization. Finally, GDP was used to represent growth in the rate of increase. According to the results of causality analysis between all these explanatory variables and growth, financial and trade liberalization did not show a correct causality relation.On the other hand, it has been determined that the loans given to the private sector by the banking sector, trade liberalization and the inflation are a one-way causality relationship with the growth. According to this view, which is known as the McKinnon-Shaw approach, financial liberalization is an indispensable element of financial development and economic growth. The results of this study also support the McKinnon-Shaw approach and confirm the 'supply-front' approach. The supply of financial services and institutions will lead entrepreneurs to invest in productive areas, which will ultimately increase the growth rate as a result of financial development.Keywords: Economic Growth, Liberalisation, Transition Economies, Privatisation, International Institutions. 125

Finansal derinleşme finansal sistemde biriktirilen fonların reel sektöre ne ölçüde aktarıldığını göstermekte ve finansal derinleşme düzeyi arttıkça ülkeler finansal ve ekonomik açıdan daha fazla gelişebilmektedir. Finansal derinleşme düzeyi gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler açısından farklılık göstermekte ve finansal derinleşme düzeyinin yükseltilmesinde her bir ülkede dikkate alınacak faktörler de ülkelerin finansal, ekonomik, politik, sosyal ve kurumsal yapılarına göre değişebilmektedir. Çalışmanın amacı gelişmekte olan hangi ülkelerin finansal derinleşme açısından farklı, hangilerinin benzer özellikler gösterdiğini belirlemek ve gelişmekte olan ülkelerde finansal derinleşmeyi etkileyen faktörleri ekonometrik analizlerle incelemektir. Bu kapsamda çalışmada iki uygulama yapılmıştır. İlk uygulamada gelişmekte olan 17 ülkede 1997 – 2014 dönemini kapsayan verilerle kümeleme analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda ülkeler finansal derinleşme açısından dört farklı sınıfa ayrılmış ve finansal derinleşme açısından benzer olan ülkeler aynı kümede, benzer olmayan ülkeler farklı kümelerde yer almışlardır.İkinci uygulamada 1980 – 2014 dönemi ve 11 gelişmekte olan ülke için, yıllık veriler üzerinden dinamik panel veri regresyon, panel eşbütünleşme ve panel nedensellik analizleri kullanılarak, finansal derinleşme ile finansal derinleşmeyi etkilediği öne sürülen faktörler (finansal liberalizasyon, enflasyon, brüt yurtiçi tasarruflar, ticari açıklık ve doğrudan yabancı yatırımlar) arasındaki ilişki hem genel olarak hem de ülke bazında incelenmiştir. Analiz sonuçları, finansal liberalizasyonun, enflasyonun, ticari açıklığın, geçmiş dönemlerdeki finansal derinleşme uygulamalarının ve doğrudan yabancı yatırımların gelişmekte olan bazı ülkelerde finansal derinleşmeyi etkileyen önemli faktörler olduğunu ve ülke bazında elde edilen bulgular ise finansal derinleşmeyi etkileyen faktörlerin ülkeler açısından farklılık arz ettiğini göstermektedir. Bu bulgular, finansal derinleşme düzeyinin artırılmasında, her bir ülkedeki politika yapıcıların hem bütün ülkelerde finansal derinleşmeyi etkileyen önemli faktörleri hem de kendi ülkeleri için kritik öneme sahip faktörleri dikkate almaları gerektiğini vurgulamakta ve daha sonra yapılacak çalışmalar için yeni yaklaşımlar sunmaktadır. Anahtar Kelimeler: Finansal Derinleşme, Gelişmekte Olan Ülkeler, Kümeleme Analizi, Panel Veri Analizi Financial deepening shows to extend to which the funds saved in the financial system are transferred real sector and as the level of financial deepening increases countries can develop more economically and financially. The level of financial deepening differs in terms of developed and developing countries. Factors to be taken into consideration in each country can be changed according to the financial, social and institutional structures of the countries in the increase of the level of financial deepening.The aim of the study is to determine which developing countries are different from each other in terms of financial deepening and which have similar characteristics and examine the factors affecting financial deepening in developing countries by econometric analysis. In this context, two empirical works have been made. In the first empirical work, a clustering analysis was carried out in 17 developing countries covering the period from 1997 to 2014. As a result of the analysis, the countries were divided into four groups in terms of financial deepening and the countries with similar financial deepening were in the same cluster and the non-similar countries were in different clusters.In second empirical work, the relationship between financial deepening and the factors (financial liberalization, inflation, gross domestic savings, trade openness and foreign direct investment) that are suggested to affect financial deepening has been examined both in general and country base for the period 1980 – 2014 and 11 developing countries on annual data using dynamic panel data regression analysis, panel cointegration analysis and panel causality analysis. The results of the analysis show that financial liberalization, inflation, trade openness, past financial deepening practices and foreign direct investments are important factors affecting financial deepening in some developing countries and country-based findings demonstrate that the factors affecting financial deepening differ in terms of countries. These findings emphasize that policymakers in each country need to consider important factors affecting financial deepening in all countries as well as factors with critical prescriptions for their own countries in raising the level of financial deepening and present new approaches for future studies.Key Words: Financial Deepening, Developing Countries, Clustering Analysis, Panel Data Analysis 198

Bu çalışmanın amacı yaşanan küreselleşme süreciyle birlikte ticari ve finansal serbestleşmenin Türkiye'nin ekonomik büyümesi üzerindeki etkilerini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda çalışmanın teorik kısmında öncelikle dış ticaret teorileri incelenmiş, ardından finansal ve ticari serbestleşme kavramları açıklanmıştır. Türkiye ekonomisi açısından serbestleşmenin gelişimi hakkında bilgi verildikten sonra çalışmanın uygulama bölümünde Türkiye ekonomisi için 1998-2014 döneminde üç aylık veriler kullanılarak ticari ve finansal serbestleşmenin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi zaman serisi analizi teknikleri ile araştırılmıştır.Zaman serisi analizi kapsamında öncelikle seriler mevsimsellikten arındırılmış, verilerin logaritmaları alınmış ve değişkenlerin durağanlıkları Dickey-Fuller Birim Kök Testi (Augmented Dickey-Fuller Unit Root Test) ile incelenmiştir. Durağan olmayan seriler için eşbütünleşme analizi yapılmış olup, ardından VAR modeli kapsamında değişkenler arasındaki dinamik ilişkilerin ortaya konulması için Etki-Tepki Fonksiyonları (Impulse-Response Functions), Değişim Kaynağının Ayrıştırımı (Variance Decomposition) teknikleri ile Granger nedensellik testi gerçekleştirilmiştir. Değişkenler arasında uzun dönemli ilişki bulunamamıştır.Çalışmanın ampirik sonuçlarına göre ticari açıklık, ekonomik büyümenin önemli bir nedeniyken; finansal serbestleşme ise ticari açıklığın bir nedenidir. Çalışmada ayrıca ticari açıklığın nedeni olduğu saptanan finansal serbestleşmenin uzun dönemli ekonomik büyüme üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. The aim of this study is to investigate the effects of trade and financial liberalizatioon with the globalization process. For this purpose, firstly, in the theoretical part of the study, foreign trade theories are investigated, then the concept of financial and trade liberalization are examined. After the information is given about the liberalization development for Turkish economy, the effects of trade and financial liberalization on Turkey's economic growth are investigated for the quarterly data of 1998-2014 period through time series techniques.Within the scope of time series techniques, firstly, the data is deseasonalized, taken logarithms and stationarity of all variables are investigated via Augmented Dickey- Fuller unit root test. A cointegration test is conducted for nonstationary series, then under the VAR model Impulse-Response Functions, Variance Decomposition Analysis and Granger causality tests are conducted in order to exert the dynamic relationships among the variables used in this study.According to emprical results of the study, trade liberalization does Granger causal of economic growth and financial liberalization does Granger cause of trade liberalization. Also, the result that financial liberalization has no significant effect on long-run economic growth is obtained in this study. 109

Türkiye ekonomisinin 2002 yılından sonra yaşadığı finansal liberalizasyon 3 trend ile gerçekleşmiştir: (1) hızlı büyüme, (2) reel faizlerde sert düşüş ve (3) her yaş grubunun tasarruf oranlarında düzenli bir azalma. Bu tez çalışması bu döneme odaklanmaktadır ve borçlanma kısıtları teorisinden faydalanarak yaşlara göre tasarruf oranlarının değişimini açıklamayı hedeflemektedir. Öncelikle, mikro seviyedeki veriler kullanılarak Türkiye için yaşlara göre tasarruf oranlarının hesaplanmasında hane reisi yaşını kullanan yöntemlerin hatalı olduğu gösterilmiştir. Daha sonra bu delillerden yola çıkarak doğrusal olmayan en küçük kareler yöntemi kullanılmış ve yaşlara göre tasarruf oranları bu yöntemle hesaplanmıştır. Son olarak, yüksek büyüme oranları ve düşük reel faiz oranları kullanıldığında, standart OLG modelinin değişik yaş grupları için 2004-2014 yılları arasındaki tasarruf oranı değişimini açıkladığı görülmüştür. Modelin tek borçlanma kısıtı mekanizmasının Türkiye'de farklı jenerasyonların son 10 yılda tecrübe ettiği tasarruf değişimini kantitatif açıdan açıklayabildiği gözlemlenmiştir. Since 2002, Turkish economy experienced financial liberalization with three striking trends: (1) accelerated growth rate, (2) a sharp decline in the real interest rate, and (3) a sustained fall in the saving rate of each age-groups. This thesis studies this period and attempts to explain the evolution of age-saving profile for Turkey with the relaxation of borrowing constraints. We provide micro-level evidence to point the errors of conventional household head approach while calculating age-saving profiles of Turkey. Then, motivated by the evidence, we provide cohort level saving rates through nonlinear least squares estimation. Lastly, we show that using accelerated growth rate and decreased real interest rate of Turkish economy, simple three-period OLG framework account for the change in saving rate for different age-groups between 2004 and 2014. The model's single borrowing constraint mechanism displays substantial quantitative power in explaining the change in savings across cohorts in Turkey over the last decade. 37

Neoliberal dönem olarak adlandırılan 1980 sonrası dönemde, daha önceki yıllara göre finansal krizler daha sık yaşanmıştır. 2007 yılında ABD'de başlayan finansal kriz ise 2009 yılında tüm dünyada etkisini gösteren küresel bir krize dönüşmüştür. Bu kriz 1929 Bunalımından sonra yaşanan en derin kriz olarak literatüre girmiştir. Ancak küresel kriz ülkeleri farklı düzeylerde etkilemiştir. Bu farklılığı belirlemek üzere kullanılan ekonomik serbestlik endeksine göre, ekonomik serbestlik düzeyi daha yüksek olan gelişmiş ülkelerin krizden daha fazla etkilendiği belirlenmiştir. Çalışmada uygulanan regresyon analizlerinde de kriz öncesi ekonomik serbestlik düzeyi, cari işlemler açığı (GSYH payı olarak) ve yurtiçi kredi oranı (GSYH payı olarak) daha büyük olan ülkelerin krizden daha derin etkilendiği tespit edilmiştir. Buna karşın Doğu Asya Kalkınma Modeli kapsamında ele alınan ülkelerin küresel kriz sürecini daha başarılı atlattığı görülmüştür. Bu durum neoliberal politikalar kapsamında uygulanan serbestleştirme, deregülasyon ve özelleştirme politikalarına dair eleştirileri artırmış ve kalkınma politikalarını yeniden gündeme taşımıştır.Anahtar Kelimeler: Neoliberalizm, Ekonomik Serbestleşme, Küresel Finansal Kriz,Doğu Asya Kalkınma Modeli. After 1980s, which named Neoliberal period, financial crises have occurred more frequent when it is compared to previous years. The crisis which had began in 2007 in the United States turned into a global crisis affecting the whole world in 2009. It has been considered as the deepest crisis since the Depression in 1929. However, the effects of global crisis differed from one country to another. In this thesis to determine the variation the index of economic freedom is used. It is determined that the countries which have a higher economic freedom index affected from the crisis. Morever the regression analysis which have higher level of economic freedom, current account deficit (percent of GDP) and domestic credit ration (percent of GDP) before crisis had affected from the stitution more. However it is seen that the countries which adopt the East Asian Development Model had a better performance in this crisis process more successfully. As a consequence of that, the criticism about policies such as liberalisation, deregulation and privatisation implemented within the scope of neoliberal policies have increased and bringed up development policies to the agenda again.Keywords: Neoliberalism, Economic Liberalisation, Global Financial Crisis, East Asian Development Model. 182

Tez (doktora) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Kayıt no: 399781, Dünya ekonomisinde küreselleşmeyle birlikte nedenleri ve etki alanları birbirinden farklı sayıda kriz yaşanmıştır. Özellikle, 1900'lü yıllarda artan krizler kriz öncü göstergelerinin belirlenmesine yönelik çalışmaları beraberinde getirmiştir. Artan krizler, McKinnon ve Shaw'un teorik temelini oluşturduğu finansal liberalizasyon kavramının da sorgulanmasına neden olmuştur. Bu çalışmada ilk olarak, finansal liberalizasyonla ilgili teorik çalışmalar ele alındıktan sonra, 1980 sonrası finansal liberalizasyon sürecinde, Türkiye ekonomisinde yaşanan yapısal dönüşümlere paralel olarak artan krizlere dikkat çekilecektir. Bunun için, Türkiye'de yaşanan 1994, 2000-2001 ve 2008 krizleri incelenecektir. Ekonometrik analiz bölümünde ise finansal liberalizasyon göstergeleri ve Kaminsky, Lizondo ve Reinhart'ın KLR yaklaşımı olarak bilinen çalışmasından esinlenilerek seçilen kriz öncü göstergeleri incelenecektir. Türkiye ekonomisi için, finansal liberalizasyon sürecinin tamamlandığı 1989 sonrası zaman aralığında, bu göstergelerin birbirleriyle olan etkileşimleri, şokların analizi ve nedensellik ilişkileri VAR modeli ve Toda-Yamamoto testi aracılığıyla araştırılacaktır. Amaçlanan, finansal liberalizasyon göstergeleri olan kredi büyümesi, reel faiz oranları ve sıcak para akımlarının kriz öncü göstergelerini olumsuz etkileyerek Türkiye'de yaşanan krizleri tetiklediğini göstermektir. Ayrıca, Türkiye ekonomisi için, kriz öncü göstergeleri üzerindeki en etkin finansal liberalizasyon göstergelerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. VAR modeli ve Toda-Yamamoto nedensellik testi sonuçlarına göre finansal liberalizasyon göstergelerinden sıcak para hareketleri ve reel faiz oranlarının kriz öncü göstergeleri üzerindeki olumsuz etkisi, bu göstergeleri açıklama yüzdesi ve nedensellik ilişkileri kredi büyümesine göre daha fazla çıkmıştır.

Finansal krizler finans piyasalarında yaşanan fiyatlardaki ve miktarlardaki şiddetli dalgalanmalar veya bankacılık kesiminde geri dönmeyen kredilerin artması sonucu oluşan ciddi ekonomik sorunlar olarak tanımlanmaktadır. Finansal krizler birbirinden bağımsız olmayıp birçok durumda farklı alanlarda başlayan bir kriz diğer bir krizi de beraberinde getirebilmektedir.Dünyada özellikle 1970'li yıllardan itibaren birçok finansal kriz yaşanmıştır. Fakat 1990'lı yıllardan itibaren birçok ülkede etkisini arttırmaya başlayan finansal krizler ekonomide istikrarsızlıklara neden olmuştur. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde çıkan finansal krizlerin farklı sosyo-ekonomik altyapıları olmasına rağmen ortak özellikleri de bulunmaktadır. Bu finansal krizler, uluslararası yatırımcıların panik yapması ve spekülatörlerin saldırması sebebiyle sermaye akışının yeniden yön değiştirmesi sonucu oluşmuştur. Financial crisis is defined as sharp fluctuations of prices and quantities, occurring in financial markets reflecting as drastic economic problems with payments defaults in the banking sector, which in no way is impendent from each other. Crisis in one sector contaminates other sectors within small time intervals, which initially seems to be in periods. Many financial criseshave occurred in the world since the 1970s. Although, a turning point like 1990's affected most countries leading to economic instability. Like in the past, most developing countries are not similar in terms of their socio-economic structure, on the other hand financial crises witnessed show several similarities. These financial crises, enlarged with the panic observed in the international investment markets, complemented with speculative attacks has diverged the financial capital flow among countries. 117

2007 yılında ABD finans sektöründe yaşanan kriz kısa süre içerisinde reel sektöre etki ederek küresel piyasalara hızla yayılmış ve bir likidite krizine dönüşmüştür. Krizden sonra, finansal derinleşmenin ekonomik performans üzerindeki rolünün değiştiğine dair farklı yaklaşımlar iktisat yazınına konu olmuştur. Bu çalışmanın ilk bölümünde finansal derinleşme ve finansal derinleşme göstergeleri, hareket noktası olan finansal serbestleşme ile birlikte detaylı bir şekilde ele alınmaktadır. İkinci bölümde, finansal derinleşme göstergeleri ve değişkenleri Türkiye verileri ile analiz edilmiş, aynı zamanda reel kesim-finansal kesim ilişkisi ve 2008 küresel krizi ekseninde finansal derinleşmeye biçilen rol tartışılmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise, finansal derinleşme teorisinin sınanması ekonometrik model oluşturularak, panel veri analizi yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Modelde, finansal derinleşmenin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi Türkiye dâhil, gelişmekte olan ülkeler kategorisinde yer alan on dört ülkenin 1995-2012 dönemine ait yıllık verileri kullanılarak oluşturulmuştur. Genel olarak, tahmin sonucuna göre finansal sistemin derinleşmesi ve gelişmesiyle ekonomide yer alan tasarrufların yatırımlarla buluşması sonucu ekonomik büyümenin artacağı öngörüsü desteklenmektedir.Anahtar Kelimeler: Finansal Derinleşme, Finansal Baskı, Finansal Liberalizasyon,Panel Veri The crisis experienced by the US financial sector in 2007 by affecting in a short while the real sector spread like wildfire into the global markets and turned into a liquidity crisis. In the wake of the crisis, various approaches arguing that the role of financial deepening on economic performance changed have been cited in the papers on economics. The first chapter of this study shall deal in detail with financial deepening and financial deepening indicators but also with financial liberalization that is the point of departure. In the second chapter, financial deepening indicators and variables shall be analyzed in the frame of Turkish data; meanwhile the relationship between the real and financial sectors but also the role attributed to financial deepening in line with the 2008 global crisis shall be discussed. In the third and last chapter, financial deepening theory shall be checked through and an econometric model shall be constituted for this by using the panel data analysis. Through the model, the impact of financial deepening on economic growth has been measured by the means of annual data covering the period 1995-2002 and fourteen countries in the category of developing countries including Turkey. According to the estimation, in a deepening and developing financial system, the savings are able to meet investments and thus the prediction of a boosted growth is sustained in general.Keywords: Financial Deepening, Fiscal Dominance, Financial Liberalization, Panel Data 144

Finansal liberalleşme ve küreselleşme akımlarının etkisiyle ekonomilerin birbirlerine entegre hale gelmesi, son yıllarda dış ticaretin ötesinde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının gelişimine hız kazandırmıştır. 1990'lardan itibaren doğrudan yabancı sermaye yatırımları teorileri tartışılmakta ve ekonomik büyümeyi hızlandırdığı düşünülmektedir. Türkiye, coğrafik konumu ile farklı kıtalarla komşuluklarının olması ve zengin doğal kaynaklara sahip olması Çok Uluslu Şirketler için ilgili odağı halindedir. Liberalleşme hareketlerinin ardından Türkiye ekonomisini yabancı sermayedarlar için cazip hale getiren, 1996'da Gümrük birliğine katılmasıyla en çok ekonomik faaliyet içinde oldukları Avrupa ülkeleri ile gümrük vergilerinin ve kısıtlamalarının kaldırılması olmuştur. Bu çalışmanın amacı 2003 yılından günümüze kadar Türk bankacılık sektörünün verimliliğini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda kamu, özel ve yabancı sermayeli 19 banka ele alınarak 988 gözlemden oluşan panel veri ile rekabet ve verimlilik analizleri yapılmıştır. 2003 yılından itibaren bankacılık sektörünün rekabet analizi için Panzar-Rosse (1987) modeli, verimliliği hesaplamak için ise Stokastik Sınır Analizi modeli ile uygulanmıştır. Panzar-Rosse H-istatistik değeri ile hesaplanan rekabet analizi sonucunda Türk bankacılık sektörünün monopolcü rekabet piyasa yapısında olduğu ve 13 yıllık dönem içerisinde rekabetin düştüğü bulunmuştur. Yapısal olarak bakıldığında yerel bankaların yabancı bankalara göre rekabet oranın daha yüksek olduğu elde edilmiştir. Stokastik Sınır Analizi modeli ile hesaplanan teknik etkinlik değerleri ile 2003-2015 yılları arasında banka performanslarının bağımlı değişkenlere göre farklılık gösterdiği bulunmuştur. In recent years the evolution of foreign direct investment has gained speed beyond external trade, by the effect of financial liberalization and globalization flows. Since 1990s the theories of foreign direct investment have been argued that foreign direct investment accelerates the economic growth. With the geographical location, having neighborhoods from different continents and rich neutral resources, Turkey is in the focus of Multinational Firms. After the liberalization movements of 1996, joining the Customs Union Turkey became attractive for foreign financiers. Removing tariff and non-tariff barriers were attractive especially for European countries, many of which were in cahoots with Turkey.The aim of this study is to investigate the banking sector's profitability beginning from the year 2003 until more recent years. In the direction of this purpose, we took 19 public, private and foreign commercial banks including 988 observations and implement competition and profitability analysis. The banking sector competition level examined by Panzar and Rosse (1987) model and banks profitability performances by Stochastic Frontier Analysis. The result of competition analysis by Panzar-Rosse H-statistics gave us that the Turkish banking sector has a monopolistic competitive market structure and within the period of 13 years, competition level decreased. When we look at the structure, we found that domestic banks are more competitive than their foreign peers. Applying the Stochastic Frontier Analysis, we calculated technical efficiencies with 8 models and found that between the years 2003-2015, bank performances differed across dependent variables. 92

Dünya ekonomisi, temeli 1980’li yıllarda atılıp 1990’lı yıllarla birlikte etkisini yoğun bir şekilde gösteren serbestleşme sürecine girmiştir. Bu yıllarda gelişmekte olan ülkelere finansal aktörler ve uluslararası kuruluşlar tarafından gelişmelerini tamamlayabilmeleri için öneriler sunulmuştur. Gelişmekte olan ülkelerin tam serbestleşme ve serbest piyasa ekonomisiyle istikrarı sağlayacağını öngörmüşlerdir. Fakat bu süreçte özellikle gelişmekte olan ülkelerin yaşamış olduğu ekonomik istikrarsızlıklar bu ülkeleri ciddi düzeyde etkilemiştir. Bu ülkelerin yaşamış olduğu istikrarsızlıklar özellikle finansal kaynaklı olmuştur. Çalışmada, serbestleşme ya da liberalizasyon sürecinde Türkiye’de yaşanan krizler ve bu krizleri çözebilmek amacıyla uluslararası kuruluşların desteğiyle uygulanan istikrar programlarının gelir dağılımında meydana getirdiği etkiler incelenmiştir. The world economy has entered the 1980s with the foundation of the impact of the liberalization process that is thrown 1990s intensively . This year in developing countries, financial actors and suggestions are presented in order to complete their development by international organizations . Full liberalization of the developing countries , and they predict that provides stability to the free market economy. But economic instability have lived in this process , especially in developing countries severely affected these countries . These countries have experienced instability that has been particularly financial sources. In this study , liberalization or crises in Turkey in the liberalization process and the implementation of the stabilization program with the support of international organizations in order to solve the crisis caused by the effects of income distribution were investigated. İÇİNDEKİLER ÖZET--ii ABSTRACT--.iii TEİEKKÜR --iv İÇİNDEKİLER --v İEKİLLER LİSTESİ--.viii TABLOLAR LİSTESİ--.ix KISALTMALAR --.x ÖNSÖZ----xi GİRİİ ----1 I. BÖLÜM KAVRAMSAL VE TEORİK ÇERÇEVE 1.1. KÜRESELLEİME--.2 1.1.1. Küreselleşmenin Tanımı --2 1.1.2.Küreselleşmenin Tarihçesi--2 1.1.3. Küresel Sistemin Boyutları --3 1.1.3.1. Teknolojik Boyutu --3 1.1.3.2. Ekonomik Boyutu --.4 1.1.3.3. Siyasal Boyutu --5 1.1.4. Küreselleşmeye Yönelik Olumlu Görüşler--.5 1.1.5. Küreselleşmeye Yönelik Karşıt Görüşler--6 1.2. SERBESTLEİME--6 1.2.1. Finansal Serbestleşme --7 1.2.1.1.Finansal Serbestleşmenin Kapsamları--.8 1.2.1.1.1. İç Finansal Serbestleşme --8 1.2.1.1.2. Dış Finansal Serbestleşme --.9 1.2.1.2 Finansal Serbestleşmeye Yönelik Kuramsal Yaklaşımlar --9 1.2.1.2.1. Neo-klasik Finansal Serbestleşme Yaklaşımı: McKinnon- Shaw Hipotezi --.10 1.2.1.2.2. Neo-Keynesyen Yaklaşım--11 1.2.1.2.3. Yapısalcı Yaklaşımlar--11 1.2.1.3. Finansal Serbestleşmenin Temel Hedefleri--12 vi 1.2.1.4. Gelişmekte Olan Ülkelerde Finansal Serbestleşme Uygulamaları --13 1.2.1.5. Finansal Serbestleşmenin Yarattığı Sorunlar--14 1.2.2. Ticari Serbestleşme-- 15 1.2.3. Siyasal ve Yönetsel Serbestleşme--15 1.3. GELİR DAĞILIMI--15 1.3.1. Gelir Dağılımının Tanımı ve Teorik Gelişimi --.16 1.3.2. Gelir Dağılımı Türleri --.17 1.3.2.1. Fonksiyonel Gelir Dağılımı --17 1.3.2.2. Kişisel Gelir Dağılımı --.17 1.3.2.3. Bölgesel Gelir Dağılımı --18 1.3.2.4. Sektörel Gelir Dağılımı--.18 1.3.3. Gelir Dağılımını Etkileyen Faktörler --18 1.3.3.1. Emeğin Dağılımı--.18 1.3.3.1.1. Cinsiyet Yapısı--.19 1.3.3.1.2. Yaş Yapısı --19 1.3.3.1.3. Eğitim Düzeyi --19 1.3.3.2. Servet Dağılımı --.20 1.3.3.3. Kayıtdışı Ekonomi --.20 1.3.3.4. Enflasyon --21 1.3.4. Gelir Dağılımı Eşitsizlik Ölçütleri --.21 1.3.4.1. Gini Katsayısı--21 1.3.4.2. Lorenz Eğrisi--.22 1.3.4.3. Yüzde Paylar Analizi Göstergesi --23 1.3.5. Küreselleşmenin Gelişmiş Ülkelerdeki Gelir Dağılımı Üzerindeki Etkileri23 1.3.6. Küreselleşmenin Gelişmekte Olan Ülkelerdeki Gelir Dağılımı Üzerindeki Etkileri--24 II.BÖLÜM TÜRKİYE’DE SERBESTLEİME DÖNEMLERİ 2.1. LİBERAL İKTİSAT DÖNEMİ (1950-1960)--26 2.2. PLANLI KALKINMA DÖNEMİ (1960-1980)--.27 2.3. TÜRKİYE’NİN SERBESTLEİMEYE GEÇİİ SÜRECİ--.27 2.3.1. 24 Ocak Kararları--.28 vii 2.3.1.2. Krizden Çıkış İçin Alınan Önlemler --29 2.3.1.3 Yapısal Düzenlemeler: Aşamalı Tam Serbestleşmeye Geçiş --30 2.3.1.4. Ticari Serbestleşme Süreci--30 2.3.1.5. Finansal Serbestleşme Süreci--.31 2.3.1.6. 1989 Kararları ve Finansal Serbestleşme--32 2.3.2. Serbestleşme Sürecinde Krizler ve İstikrar Programları--34 2.3.2.1. 1994 Krizi ve 5 Nisan Kararları--.34 2.3.2.1.1. 5 Nisan İstikrar Programı--36 2.3.2.1.1.1. Piyasalarda Dengeleri ve İstikrarı Sağlamaya Yönelik Önlemler36 2.3.2.1.1.2. Kamu Kesimi Mali Dengesini Sağlamaya Yönelik Tedbirler --36 2.3.2.1.1.3. Ekonomide Yapısal Düzenlemeleri Amaçlayan Önlemler --37 2.3.3. 24 Ocak 1980 ve 5 Nisan 1994 İstikrar Programlarının Karşılaştırılması37 2.3.4. 2000 Yılı Enflasyonu Düşürme Programı--38 2.3.5. Şubat 2001 Krizi --.39 2.3.5.1. Krizin Çözümü İçin Atılan Adımlar --.39 III. BÖLÜM TÜRKİYE’DE 1980 SONRASI İSTİKRAR POLİTİKALARININ VE KRİZLERİN GELİR DAĞILIMINA OLAN ETKİLERİ 3.1. İSTİKRAR PROGRAMLARININ GELİR DAĞILIMINI ETKİLEME YOLLARI--.42 3.1.1. Ekonomik Büyüme--.42 3.1.2. Kamu Harcamaları --.44 3.1.3. Enflasyon --.46 3.1.4. Vergi Politikası --47 3.1.5. Borçlanma Politikası--.49 3.1.6. Para Politikası --51 3.2. TÜRKİYE’DE KİİİSEL GELİR DAĞILIMI --.52 3.3. TÜRKİYE’DE RANT EKONOMİSİ VE FONKSİYONEL GELİR DAĞILIMI--54 3.4. TÜRKİYE’DE GELİRİN SEKTÖREL DAĞILIMI--60 SONUÇ----.63 KAYNAKÇA --67

Bu çalışmanın amacı, 1980 yılından itibaren Türkiye'de uygulanmaya başlayan finansal serbestleşme politikalarının, Türkiye ekonomisinde meydana getirdiği değişiklikleri incelemektir. 1980 yılında başlayan ve etkilerini 1989 yılından itibaren daha çok gösteren finansal serbestleşme, iki hakim görüş tarafından değişik şekillerde yorumlanmış ve literatüre girmiştir. Bretton Woods sisteminin çökmesinden sonra uzun sürmeyen bir refah döneminin ardından ekonomik kriz sürecine girilmiştir. Girilen ekonomik kriz sürecinden çıkmak için ortaya atılan çözüm reçeteleri, iki uç politikayı içermiştir. Bu politikalardan biri, kriz sürecinin atlatılmasında ancak devletin aktif bir rol almasıyla mümkün olacağını vurgulamıştır. Diğer politika ise kriz sürecinin atlatılabilmesinde, serbest politikaların uygulanmasının faydalı olacağını savunmuştur. Geçerli olan görüş ikinci politika olan serbestleşme politikası olmuş ve atılan adımlar bu yönde gelişme göstermiştir. Genel olarak üç bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde serbestleşme tanım ve türleri verilerek, finansal serbestleşme teorilerinden bahsedilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde finansal serbestleşmenin Türkiye ekonomisine girmesi ile birlikte oluşan geçiş süreci anlatılmıştır. Ayrıca yine ikinci bölümde finansal serbestleşmenin Türkiye'deki sektörel yapıyı, ekonomik krizleri ve makro değişkenler üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde ise finansal serbestleşme sonrası, büyüme oranı ve sermaye girişi arasındaki ilişki ekonometrik olarak analiz edilmiştir. Ekonometrik testlerden elde edilen bulgular teorik ve literatür çerçevesinde yorumlanmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Finansal Serbestleşme, Büyüme, Sermaye Girişi, McKinnon-Shaw hipotezi. The objective of this study is to examine the changes on Turkish economy caused by financial liberalisation policies that has started to be applied in Turkey since 1980.Financial Liberalisation having begun in 1980 and demonstared effects more since 1989,has been remarked by two main views and entered into literature.Having collapsed Bretton Woods system, after a short lasting relief period,an economical crisis period occured.Resolution Formula that was suggested for getting away from the crisis included two opposite policies.One of these policies highlighted that getting rid of this crisis period is only by means of an active role by the state.The other policy advocated that application of the free policies in escaping from the crisis period will be effective.The valid view was the second one that was a liberalisation policy, so the studies demonstrated an improved in this way. In the first part of the study which consists of 3 different parts in general,explanation and kinds of liberalisation were given and liberalisation theories were mentioned. In the second part the transition process that occured after the liberalisation took part in Turkish economy was told.In addition,the effects of financial liberalisation in Turkey over the sectorel construction,economic crisis and macro variables were analized.In the third part,after financial liberalisation,the rate of improvement and supply of fund were analized in an econometric way.The findings provided from the econometric tests were examined in theorical and literatural perspective. KEYWORDS: Financial Liberalization, Growth, Capital Inflows, McKinnon-Shaw Hypothesis. 101

Gelişmiş ülkelerin ekonomilerinin küreselleşme dalgası ile sermaye hareketlerinde serbestleşmeye gitmesi gelişmekte olan ülke ekonomilerini de özellikle 1980'lerden sonra finansal serbestleşme yönünde adımlar atmaya zorlamıştır. Sermaye piyasalarının tamamen kontrolden bağımsız hale gelmesi ve serbestleşmenin giderek önem kazanması ülkelerin bağımsız bir şekilde iktisat politikalarını uygulamasına izin vermemiş bunun yanı sıra ülkeler ekonomik krizle karşı karşıya kaldığında bile uluslararası fonlar tarafından kurtarılmaya çalışılmıştır. Türkiye ekonomisinde finansal serbestleşme sürecinin temelleri 24 Ocak 1980 Kararları ile atılmıştır. Finansal reformlara her geçen yıl yenileri eklenmiş ve 1989 yılında 32 Sayılı Karar'la birlikte dış finansal serbestleşmeye geçilmesi ile birlikte gelişmeye çalışan ülke ekonomisi pek çok finansal istikrarsızlık ve finansal krizle mücadele etmeye başlamıştır. Bu çalışmanın amacı Türkiye ekonomisinde 1980 sonrasında uygulanan finansal serbestleşme politikalarının büyüme üzerindeki etkisini analiz etmektir. Çalışmanın ilk bölümünde finansal serbestleşmenin teorik çerçevede yaklaşımları ve çeşitleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde ise Türkiye ekonomisinin finansal serbestleşme ile sınavı değerlendirilmiştir. Burada özellikle gerçekleşen finansal serbestleşmeye yönelik reformlar ve reformlar sonrası gerçekleşen önemli finansal krizler üzerinde durulmuştur. Son bölümde ise finansal serbestleşme düzeyi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki Vektör Otoregresyon yöntemi aracılığıyla modellenmiş ve ulaşılan sonuçlar analiz edilmiştir. Ekonometrik analiz sonucunda finansal serbestleşme ile ekonomik büyüme arasında negatif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Ulaşılan sonuç literatürdeki pek çok çalışma ile bu anlamda paralellik göstermiştir.Anahtar Kelimeler: Finansal Serbestleşme, Finansal Krizler, Türkiye Ekonomisi,Ekonomik Büyüme Developed countries' economies has started to liberalize their capital movements by globalization wave as well as developing countries' has forced to take decision about financial liberalization especially after the 1980's. Liberalization of capital markets has started to be independent exactly without controlling and liberalization has became important gradually. So this makes that countries could not carry out their economic policies independently as well as countries faced with economic crises even when they were rescued by international funds. Financial liberalization of Turkey's economy's has laid the foundation with 24th January 1980 decisions. New ones added each year to financial reforms and in 1989 after stepping into external financial liberalization with the Dec. No. 32 developing country's economy has started to struggle many financial instability problems and financial crises. The purpose of this study to analyze the impact of financial liberalization policies, which is implemented in Turkish economy after 1980 on economic growth. In the first chapter, theoretical approches to financial liberalization and types of financial liberalization has been focused on. In the second chapter the exam with the financial liberalization of Turkey's economy is evaluated. Here especially the reforms of financial liberalization and important financial crises which took place after reforms has been focused on. In the last part, the relationship between level of financial liberalization and economic growth has been modelled with Vector Autoregression method and the achieved results has been analyzed. As the result of the econometric analysis; a negative relationship between financial liberalization and economic growth has been detected. The achieved results have shown parallels in this sense with many studies in the literature.Key Words: Financial Liberalization, Financial Crises, Turkish Economy, EconomicGrowth. 105

1980'li ve 1990'lı yılların başlarında, birtakım gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde ciddi bankacılık krizleri yaşanmıştır. Finansal liberalizasyon, yakın geçmişte yaşanan birçok bankacılık ve finansal krizin kökenini oluşturmuştur. Literatürde bankacılık ve finansal krizlerin çoğunlukla liberalleşmiş sistemlerde meydana geldiği gösterilmektedir. Finansal liberalizasyonun gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde bankacılık krizleri ihtimalini artırmasına karşın, bu krizlerin şiddeti, düzenleyici ve kurumsal altyapının güçlü olduğu ülkelerde önemli derecelerde düşük kalmaktadır. Düzenleyici ve kurumsal altyapı, etkili ve basiretli düzenlemeleri, finansal aracıların denetimini ve gözetimini ve regülasyonların iyi bir şekilde uygulanmasını sağlayan sağlıklı bir mekanizmayı içermektedir. Finansal reform süreci içerisinde yetersiz bir şekilde düzenlenen ve denetlenen yeni liberalleşmiş bankacılık sektörleri önemli problemler yaratabilmektedir. Diğer taraftan finansal liberalizasyon, finansal sistemlerin işleyişinin geliştirilmesine yardımcı olmakta, fonların miktarım artırmakta ve risk çeşitlendirilmesi yapılmasına izin vermektedir. Finansal liberalizasyon, ülkelerin finansal açıklığım artırarak uluslararası piyasalardan daha fazla fon elde etme fırsatını yaratmasına karşın, bu tür reformlar bu ülkelerde finansal kırılganlığı yükseltmektedir. Finansal kırılganlık genel olarak hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde bankacılık krizi ihtimalini artırmaktadır. Bununla birlikte bankacılık krizleri, ödemeler sisteminin işleyişine zarar verebilmekte ve yerel finansal sistemlerde güvenin kaybolmasına neden olabilmektedir. Buda yerli tasarrufların önemli derecelerde azalmasına ve büyük ölçekli kısa dönemli sermaye kaçışlarına sebep olmaktadır.Bu çalışma, finansal liberalizasyonun, bankacılık krizlerinin ve finansal entegrasyonun bankacılık sektörü üzerindeki etkilerini saptamayı amaçlamakta ve finansal liberalizasyonun ve bankacılık krizlerinin finansal sistemler üzerindeki tahrip edici etkilerinin ortadan kaldırılmasına yönelik bazı çözüm önerileri sunmaktadır. Özellikle 1990'lı yılların ortasında, finansal entegrasyon birçok ülke tarafından finansal ve bankacılık kriterinin sayısının azaltılmasında ve ülke ekonomilerinde finansal istikrarın sağlanmasında bir çözüm olarak görülmüştür. Böylece bu çalışmada, finansal entegrasyonun bankacılık sektörü üzerindeki olası etkileri araştırılmaktadır. Çalışmamız sonucu finansal entegrasyonun Türk bankacılık sistemini ciddi anlamda etkilediğini söylemek mümkündür.Anahtar Kelimeler: Finansal Liberalizasyon, Bankacılık Krizleri, Finansal Entegrasyon ve Avrupa Birliği. In the 1980s and early 1990s, a number of developed and developing countries experience severe banking crises. Financial liberalization have been the root of many recent financial and banking crises. In the literature has show that banking and financial crises are more likely to occur in the liberalized systems. Although financial liberalization increases the probability of banking crises in the developed and developing countries, their severity can be substantially lower in these countries where the regulatory and institutional framework is strong. Regulatory and institutional framework includes effective and prudential regulations, supervision of financial intermediaries and a well-functioning mechanism to enforce regulations. Inadequately supervised and regulated, newly liberalized banking sectors in a regime of financial reforms induce severe banking problems. In the other hand financial liberalization helps to improve the functioning of financial systems, increases the availability of funds and allotting risk diversification. Although financial liberalization increases countries' financial openness that can be raised opportunity to get more fund from international markete, at the same time these kind of reforms boost the financial fragility in these country. Financial fragility generally increases the banking crises probability both in the developed and developing countries. Therefore, banking crises may also damage the functioning of the payments system and undermine the confidence for domestic financial system. That causes a substantial decline in domestic savings and a large scale short term capital outflows.This study aims to determine the effects of the financial liberalization, banking crises and financial integration on the banking sectors and propose some solutions to remove the devastating effects of the financial liberalization and banking crises on the financial systems. Especially in the mid 1990s, the financial integration is thought as a solution by most of the countries for decreasing the number of financial and banking crises and to guaranteeing the financial stability in their economy. Also this study investigates the possible impacts of financial integration on the banking sector. Like in so many countries, Turkey's financial system is started to liberalize in early 1980s. Furthermore in this study, information is provided about financial reforms and developments in the banking sector both in the developing and developed countries and, as well as in Turkey with an assessment of how financial integration affects the financial systems and whether or not it provides financial stability in the banking sectors which they deteriorated after financial liberalization and crises.Keywords: Financial Liberalization, Banking Crises, Financia l integration and European Union 273

Küreselleşme ile beraber liberal anlayışa sahip Batı Bloğunu, Doğu Bloğuna göre ekonomik ve siyasi anlamda birçok üstünlüğe sahip olmuştur. Bu durum Doğu Bloğunun mevcut yapıyı ıslah etme çabalarıyla kendini gösteren değişim anlayışı olarak kendini göstermiştir. 1989?da Polonya?da başlayan ve yine aynı yıl Berlin Duvarının yıkılmasıyla devam eden arayışların sonucu olarak 1991?de eski Sovyetlerin çöküşüyle zirveye çıkan yeni gelişmelerin yaşandığı bir dönem başlamıştır. Bu yönüyle dünyadaki ekonomik dengelerin yeniden değiştiği bir dönemin kapısı açılmıştır. Bu süreçle beraber merkezi planlı ekonomiyi terk edip piyasa ekonomisine geçen ülkeler `Geçiş Ekonomisi? (Transition economies) olarak adlandırılmıştır. Merkezi planlamadan piyasa ekonomisine geçişte serbestleşme, makro ekonomik istikrar, yeniden yapılanma ve özelleştirme son olarakta yasal ve kurumsal reformlarla geçiş sürecinin ana hatları belirlenmiştir. Piyasa ekonomisine geçişle Sovyetler Birliği ülkeleri kendi aralarında çeşitli gruplara ayrılmıştır. Eski Sovyetler Birliği?nin bir koluda Bağımsız Devletler Topluluğu?dur. Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri kendi aralarında aynı zamanda reformları uygulamada sınırlı ve ılımlı olarak ayrılmışlardır. Bu çalışmanın amacı Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerinin 1995-2011 yılları arasında ekonomi politikarından serbestleşmenin ticari anlamda rekabet gücüne olan etkisini incelemektir. Bu doğrultuda 1995-2011 yılları arasında ticari serbestleşme ve rekabet gücü verileri kullanarak panel veri analizi yapılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda ticari serbestleşme arttıkça o ülkenin rekabet gücünü arttırmada belirleyici rol oynadığı görülmüştür. Reformları uygulamada ise ılımlı olan ülkelerin sınırlı ülkelere oranla uluslararası düzeyde rekabet gücünü arttırıcı ürünlerde rekabet gücünün arttığı görülmüşken, sınırlı reform uygulayan ülkelerde ise rekabet gücünü sınırlayıcı ürünlerde arttığı görülmüştür. Anahtar Sözcükler: Geçiş Ekonomileri, Ticari Serbestleşme, Rekabet Gücü, Panel Veri Analizi Western Bloc together with the globalization of having liberal understanding had many advantages in economic and political sense according to the Eastern Bloc. This change manifests itself in the efforts to reform the existing structure of the Eastern Bolc showing itself being the change of understanding. Begining İn Poland in 1989 and the same year collapsing of the Berlin Wall in 1991 as a result of the ongoing quest of new developments began a period of. which culminated in the collapse of the former Soviet Union. In this respect, a gate of a period was opnened that rechanged the world's economic balance of power. With this process, abandoning the centrally planned economy; changed to market economy being as named the countries ?Transition Economics? (Transition economies) model. Transition from central planning to market economy liberalization, macroeconomic stabilization, restructuring and privatization finally to the legal and institutional reforms were outlined in the transition process. The Soviet Union, the countries of transition to market economy is divided into several groups with each other. An arm of Former Soviet Union also is Independent States Society. Implementation of reforms in the CIS countries is limited and modest at the same time as each other are separated. Purpose of this study was the CIS countries the competitiveness of the economy between 1995-2011 years from politics investigate the effects of liberalization in the commercial sense. Accordingly, trade liberalization and competitiveness between 1995-2011 years panel data analysis was conducted using data. increased trade liberalization as a result of this research, it was seen that played a decisive role in increasing the country's competitiveness. Reforms limited to countries that practice a moderate increase competitiveness at the international level in countries observed, increasing the competitiveness of the products, while countries with limited reforms limiting the competitiveness of products is increased.Keywords: Transition Economies, Trade Liberalization, Panel Data Of Analysis, Competitiveness 142

Makro ekonomik göstergelerde gözlenen dalgalanmalar, ekonomik istikrarsızlığa işaret etmektedir. Bu sebeple söz konusu dalgalanmaların nedenlerinin belirlenmesi yatırımcılar ve ülke açısından önem taşımaktadır. İşsizlik, enflasyon ve büyüme gibi makro ekonomik değişkenlerde gözlenen dalgalanmaları açıklamaya yönelik yaklaşımlardan birisi de politik iş çevrimi teorileridir. Politika ve ekonomiyi birleştiren bu teorilere göre, siyasi partiler seçimleri tekrar kazanmak ya da kendi seçmen grubunu memnun edecek ideolojik politikalar uygulayabilmek amacıyla seçim öncesinde ekonomiye para ve maliye politikası araçlarıyla müdahale etmektedir. Son yıllarda ise küreselleşme süreciyle birlikte artan uluslararası bağımlılığın, iktidar partisinin çıkarları doğrultusunda ekonomiye müdahalesini kısıtladığı savunulmaktadır. Bu çalışmanın amacı da küreselleşme sonrasında politik güdülerden kaynaklı iş çevrimlerinin geçerli olup olmadığını OECD ülkeleri için panel veri analizi kullanarak sorgulamaktır.Anahtar Kelimeler: Politik İş Çevrimleri, Fırsatçı ve Partizan Modeller, Küreselleşme, Panel Veri Analizi, Dinamik Panel Veri Analizi The fluctiotions viewed in macroeconomic indicators indicate economic instability. Thus detemining the reasons of these fluctiotions is important for both the investors and the country. One of the approaches to explain these fluctuations in macroeconomic indicators such as unemployment, inflation and growth rate is the political bussiness cycle. According to this theory which connects the politics and economics, political parties intervene to the economy through the monetary and fiscal policy instruments with the aim of winning the elections again or implementing their ideolojical policies as pleasing their own supporter voters. But in recent years, it's indicated that the intervention of the incumbents to the economy have been restricted due to the increase of international dependency during the globalization process. The aim of this study is to investigate the validity of political business cycle theory after the globalization process, by employing panel data analysis for OECD countries.Key Words: Political Business Cycle, Opportunist and Partisan Models, Globalisation, Panel Data Analysis, Dynamic Panel Data Analysis 246

Liberalizmin özellikle 1970'lerde kendini iyice hissettiren bu yenilenmesi sadece fikir alanında kalmadı, aktüel, ekonomik ve politik hayata da taşındı, 1979'da İngiltere'de 1980'de Amerika'da liberal fikirlere şu veya bu ölçüde bağlığı bilinen siyasi ekipler iktidara geldi. Diğer demokratik ülkelerde de liberal fikirler sosyal demokratların görüşlerine nazaran ağırlık kazanmaya başladı. 1980'lerin sonunda ise, birkaç yıl önce hayal edilmesi bile mümkün olamayan büyük dönüşümler gerçekleşti, yaygın bir tabirle, Doğu blokunu silip süpüren Liberalism, especially in the 1970s, the idea of self-renewal which made itself feel strongly didn't only remain in the field of ideas, but also moved to economic and political life. As an example in 1970 in England and in 1980 in America political teams with liberal ideas came to power. In other democratic countries the idea of liberalism began to be popular over the views of social democrats. At the end of 1980's significant transformations which couldn't even be imagined a few years ago appeared, that is, liberalism and democracy revolution swept through the Eastern Block. Globalization leads to the emergence of a new economic structure by going beyond the local and international borders worldwide, starting in 1970's. Trade liberalization aims at reduction of government interventions, freedom of trade, privatization process, the removal of trade barriers, the removal of barriers of products, and elimination of regional restrictions. The growth based on exports includes different commodities, new information, technology and economies of scale in terms of ideas between countries in international competition, widespread use of comparative advantages of a technology development process, technological development market-based economic systems, effective functioning of the improved quality of treatment and efforts to ensure significant cost reductions. That financial development is closely related to the idea of real interest rates is due to the Mc-Kinnon-Shaw's hypothesis. The basic of the hypothesis is that the increase in real interest rates will also increase financial savings and accordingly funds used to finance investments and your investments. According to Mc Kinnon Shaw financial development will increase avarage investment volume and its efficiency in the economy. There is a positive relationship between high interest rates on financial growth and the growth rate of Gross Domestic Product. In this study by examining how financial liberalization has an effect on domestic and foreign debt, data in tables are interpreted. 130

Bu çalışmanın amacı Türkiye için finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin finansal serbestleşme süreci tamamlandıktan sonraki dönem olan 1988?2012 yılları arası için araştırılmasıdır. Bu amaca ulaşmak için, var olan teorik ve uygulamalı literatür detaylı bir şekilde incelenmiştir. Değişkenler arasındaki teorik bağlantıyı göz önünde bulundurarak, Türkiye için finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi finansal serbestleşme süreci çerçevesinde tablolar ve grafikler yardımıyla incelenmiştir. Çalışmanın uygulama bölümünde, Türkiye için 1988?2012 yılları arası çeyreklik zaman serisi verileri kullanılarak, finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi VAR analizi, koentegrasyon ve Granger nedensellik analizleri yardımıyla test edilmiştir. Uygulamalı çalışmanın sonucunda, değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki bulunmazken, kısa dönemde ekonomik büyümeden finansal gelişmeye doğru bir nedensellik ilişkisi ortaya çıkmıştır. The aim of this study is to investigate the relationship between financial development and economic growth in Turkey after the completion of financial liberalization between years 1988?2012. To achieve this aim, existing theoretical and empirical literature has been reviewed in detail. By considering theoretical link between variables, the financial development and economic growth relationship for Turkey in the context of financial liberalization process has been examined with the aid of tables and graphs. In empirical part of the study, by using quarterly time series data between 1988?2012 for Turkey, causal relationship between financial development and economic growth has been tested by using VAR analysis, cointegration and Granger causality tests. The result of the empirical study showed that while there is no long run relationship between variables, there exists a short-run relationship which causality runs from economic growth to financial development. 200

BRIC (Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin) ülkelerinin küresel ekonomiye eklemlenmeleri sonucu bu ülkelerin hisse senedi piyasaları ile ABD Dolar?ı-Japon Yen?i paritesi arasındaki ilişkinin önemi son yıllarda göze çarpmaktadır. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı, bu ülkelerin hisse senedi piyasaları ile ABD Dolar?ı Japon Yen?i paritesi arasındaki ilişkiyi Engle?nin geliştirdiği otoregresif koşullu değişen varyans, ARCH modelleme tekniklerini kullanarak incelemek ve analiz etmektir. Ayrıca, bu çalışmada ABD Dolar?ı Japon Yen?i bazlı carry trade işlemlerinin BRIC ülkeleri hisse senedi piyasalarına olan etkisi incelenmiştir. Bu analizlerin sonucunda, özellikle endeks verileri kullanılarak yapılan bu çalışma, kriz ortamlarında kısa vadeli spekülatörlerin davranışları, BRIC ülkeleri hisse senedi piyasaları ve carry trade işlemlerinin ülke piyasalarına etkisi gibi bilgiler sunduğu için literatüre önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmüştür. Carry trade işlemlerinin ülke hisse senedi piyasalarına olan etkisinin incelendiği bu çalışmada, sermaye akışının hisse senedi piyasalarına en yüksek etkinin Brezilya daha sonra sırasıyla Çin, Rusya ve Hindistan hisse senedi piyasalarına olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Key Words: Financial Liberalization, BRIC Countries, Carry Trade, Dolar ?Yen Parity, Stock Markets As the BRIC countries have integrated to the global economy, the importance of the relationship between the USD and the Japanese Yen parity stands out in recent years. Accordingly, the purpose of this study is to examine and to analyze the relationship between the USD-Yen parity and the BRIC stock markets by using the Autoregressive Conditional Heteroscedasticity, ARCH model, as developed by Engle (1982). Also, the impact of the carry trade transactions was analyzed in this study. As a result of these analyzes, especially using the index data, this study is considered very beneficial as it provides insights regarding the behaviour of short-term speculators under economic crisis environment, the BRIC?s stock markets and the impact of carry trade transactions on these markets. With the argument of the impact of carry trade transactions on the BRIC stock markets, it is concluded that the highest impact of capital inflows were stated in Brazilian stock market then respectively, in Chinese, Russian and in the Indian stock markets.Anahtar Kelimeler : Finansal Liberalizasyon, BRIC Ülkeleri, Carry Trade, Dolar Yen paritesi, Hisse Senedi Piyasaları 146

Dünya genelinde daha sık periyotlar ile meydana gelen ve özellikle 1990 sonrası yaşanan finansal krizler, Türk Bankacılık Sistemi başta olmak üzere tüm finansal sistemi oldukça ağır zararlarla karşı karşıya bırakmış ve araştırmacılar tarafından daha ciddi şekilde incelenmesine neden olmuştur.Bu doğrultuda çalışmanın amacı; 1999, 2000, 2001 ve 2008 yıllarında yaşanan finansal krizlerin karşılaştırılarak Türk Bankacılık Sistemi?ndeki ticari bankaların karlılık performansı üzerine etkisini araştırmaktır. Oluşturulan çerçevede, öncelikle ekonomik krizler ve bunun içerisinde finansal krizlere dair bir kavramsal açıklama yapılmış, daha sonra 1980 yılı finansal serbestleşme sonrası yaşanan finansal krizler ve alınan önlemler detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Çalışmanın son bölümünde; Türkiye Bankalar Birliği?nce yayınlanan karlılık oranları (Aktif Karlılığı, Özkaynak Karlılığı ve Net Faiz Marjı) bağımlı değişkenler, 4 grup halinde yayınlanan finansal rasyolar (sermaye yeterliliği, aktif kalitesi, likidite ve gelir gider grubu rasyoları) ise bağımsız değişkenler olarak alınmıştır. Uygulama aşamasında öncelikle bağımsız değişkenler Pearson ve Faktör Analizleri?ne tabi tutularak değişkenler azaltılmış, daha sonra bu değişkenler bağımlı değişkenlerle birlikte Lojistik Regresyon Analizi?ne alınarak finansal krizlerin karşılaştırılması yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar genel bir çerçevede değerlendirilmiştir.Yapılan çalışmanın sonucunda, analizi yapılan söz konusu yıllarda aktif karlılığı ve özkaynak karlılığı bağımlı değişkenleri için gelir gider grubu rasyoları ön plana çıkmıştır. Net faiz marjı bağımlı değişkeni için ise 1999, 2000 ve 2008 yılları için herhangi bir rasyo grubu ön plana çıkmamakla birlikte, 2001 yılı için gelir gider grubu rasyoları ve sermaye yeterliliği grubu rasyoları ön plana çıkmıştır.Anahtar Sözcükler: Finansal Serbestleşme, Finansal Kriz, Türk Bankacılık Sistemi, Lojistik Regresyon Analizi Financial crisis which were occured more frequent intervals and have been encountered especially after 1990, damaged particularly Turkish Banking System then all financial system and caused to be determine by researchers seriously.In this line, the aim of this study is searching the effect of the commercial banks? profitability performance in Turkish Banking System comparing with the financial crisis which were occured in 1999, 2000, 2001 and 2008. In this frame, at first a conceptual framework was made about financial crisis and economic crisis, then financial crisis which were occured and the measures which was taken after 1980 were explained detailed. The last part of this study, three profitability ratios were published in the Banks Association of Turkey (the profitability of asset, the profitability of equity and the margin of net interest) were taken as dependent variables, financial ratios which were published as four groups (the group of the adequacy of capital, the group of the quality of asset, the group of liquidity and the group of income and expense) were taken as independent variables. In the implementation phase, firstly independent variables were included the analyze of Pearson and Factor and they were decreased, then those variables with dependent variables were taken into analyze of binary logistic regression and the comparison of financial crisis was made. The results of analyze were evaluated in the general frame.As a result of this study, the ratio group of income and expense took over for dependent variables which are the profitability of asset and the profitability of equity at these years which were analyzed. The margin of interest didn?t stand out at 1999, 2000 and 2008 but at 2001, the ratio group of income and expense and the ratio group of adequacy of capital took over for dependent variable which is the margin of net interest.Keywords: Financial Liberalization, Financial Crisis, Turkish Banking System, Logistic Regression Analysis 138

Finansal serbestle?me, özellikle 1980'li yılların ikinci yarısından itibaren ba?ta geli?mi? ülkeler olmak üzere birçok ülkenin gündemine girmi?tir. ?ktisadi temeli McKinnon-Shaw hipotezine dayanan finansal serbestle?me, sermaye hareketlerinin uluslar arası boyutta serbestle?mesi olarak tanımlanmaktadır. McKinnon-Shaw hipotezine göre; finansal serbestle?me politikalarının uygulanması sonucunda tasarruf ve yatırım miktarları artacak bunun yanı sıra iktisadi etkinlik ve büyüme gerçekleşmiş olacaktır.Geli?mi? ülkelerden oldukça farklı ko?ullara ve amaçlara sahip geli?mekte olan ülkelerin bir taraftan yetersiz yurtiçi tasarrufları diğer taraftan ekonomik kalkınmayı hızlandırma istekleri dı? kaynak kullanma talebini artırmı?tır. Bu amaç çerçevesinde de birçok ülkede uluslararası sermaye hareketlerine izin verilmesi yani finansal serbestle?me gündeme gelmi?tir. Böylece hem geli?mi? hem de geli?mekte olan ülkelerde yaygınla?an serbestle?me uygulamaları finansın küreselle?mesi sonucunu doğurmu?tur.Bu çalı?mada amaçlanan, 1989 yılından sonra finansal serbestle?me ile yabancı sermayenin önündeki tüm engellerin kaldırıldığı Türkiye ekonomisinde finansal serbestle?menin tüketim harcamaları üzerindeki etkilerinin analiz edilmesi olmu?tur. Bu analizlere bağlı olarak finansal serbestle?menin özellikle 2000'li yıllardan itibaren ulusal tasarruf oranlarını dü?ürücü etki yaptığı, buna kar?ın tüketim harcamalarını, potansiyel kriz riskini biriktirek de olsa, birkaç kanaldan etkileyerek artırdığı sonucuna ula?ılmı?tır. Financial liberalization impacts on all economies, firstly developed economies, as from late 1980s. Financial liberalization that is based on the hypothesis of McKinnon-Shaw is described as liberalization of capital flows. With regard to the hypothesis, financial liberalization policies cause that savings and investments increase and that efficiency and growth realize. International capital flows that become foreign savings for a developing economy accelerate the process of financial liberalization because of the fact that domestic savings are inadequate for developing. In Turkish economy, the obstacles against capital flows has been removed by way of a regulation in 1989, because of both the great transformation in its economic structure as from 24th January 1980 and macroeconomic instabilities. After this date some economic crises and instabilities are experienced in respect of international capital flows into Turkish economy that expects to meet domestic saving inadequateness with foreign capital.In this study, We aim to analyze the effect of financial liberalization on consumer expenditure that in Turkish economy which the obstacles against foreign capital flows has been removed within financial liberalization in 1989. According to the results of analyses financial liberalization has decreased the national saving especially after 2000 whereas it has increased consumer expenditure with several mechanism on Turkish economy. 155

Finansal serbestleşme hareketi, teorik temellerini esas olarak neo-liberal politikalardan almaktadır. 1970'li yılların sonlarından itibaren küresel dünyada ivme kazanan finansal serbestleşme politikaları, 24 Ocak 1980 Kararları ile Türkiye gündemine girmiştir. Ülkemizde 24 Ocak Kararları ile başlayan serbestleşme üç safhada büyük ölçüde tamamlanmıştır. Bunlardan ilki; mal ve hizmet ticaretinin serbest bırakılması, ikincisi; faiz oranları üzerindeki kısıtlamaların kaldırılması ile sağlanan yurtiçi finansal serbestleşme, üçüncü olarak da; sermaye hareketleri üzerindeki tüm kısıtlamaların kaldırılması ile tamamlanan dış finansal serbestleşmedir.Bu çalışmanın amacı, 1980 kararları ile ülkemizin gündemine giren finansal serbestleşme politikalarının özellikle 2000 yılı sonrasında iktisadi ve mali yapı üzerinde nasıl bir etki meydana getirdiği incelemektir. Bu çerçevede; birinci bölümde, finansal serbestleşmenin küresel dünyada nasıl bir teorik çerçevede şekillendiğini çizmektir. İkinci bölümde, 1980 Kararları ile gündemimize giren finansal serbestleşme politikalarının nasıl bir uygulama safhasından geçtiğini ortaya koymaktır. Son bölümde ise 2000 yılı sonrasında ülkemizde uygulanan finansal serbestleşme politikalarının iktisadi ve mali yapı üzerinde nasıl bir dönüşüm meydana getirdiğini ortaya koymaktır.Çalışma sonucunda; 24 Ocak Kararları ile gündemimize giren, piyasa ekonomisinin önemli bir ayağını teşkil eden finansal serbestleşme politikalarının olumlu ve olumsuz etkileri belirtilmiştir. Özellikle 1990-2000 döneminde bazı alınan tedbirlerin ve yapısal reformların tamamlanamadığından ötürü birkaç büyük krizin yaşanmasına kaynaklık etmiştir. Fakat günümüze baktığımız zaman, bu politikalar ile finansal piyasalar derinlik kazanmış, finansal yapı küresel şoklara karşı güçlenmiş ve rekabet ortamı iyileştirilmiştir. Kısaca ekonomi sağlıklı ve istikrarlı bir yapıya kavuşmuştur. Financial liberalisation programme took its theoric basis from neo-liberal policies. Financial liberalisation programme which gaining acceleration at the end of 1970s came Turkey?s agenda with decisions of 24 january 1980. Liberalisation was widely completed in three step in our country. First of them was liberalisation of goods and service trade, second one was domestic financial liberalisation that was provided with the removing restrictions on interest rates, third and last one was foreign financial liberalisation that was completed with removing restrictions on capital movement.The aim of this work was prove how financial liberalisation programme that came Turkey?s agenda with decisons of 24 january 1980 effect on ecomomic and financial structure especially just after millenium. İn this context; chapter one is related to theoric frame of financial liberalisation in global world. Chapter two was related to practise steps of the financial liberalisation programme that came our agenda with decisons of 24 january 1980. Last chapter was related to how financial liberalisation programme after used 2000 in our country transform economic and financial structure.As a result of this work it is stated positive and negative effects of financial liberalisation programme that has a great importance in free market economy and came Turkey?agenda with decisions of 24 january. Financial liberalisation programme induce some big crisis Because some precautions and sutructural reforms wasnt compeleted especially between 1999 and 2000. But now these policies and financial markets gain depth, financial structure rally against global effects and competitive environmet is recovered. In short Economy reach strong and healthy structure. 194

Bu çalışma, kredi piyasalarında serbestleşmeye yönelik düzenlemelerin 2008-2009 ekonomik krizi süresince yükselen piyasa ekonomilerinin GSYİH değerlerinde gözlemlenen büyüme üzerine etkisini incelemektedir. Kontrol değişkenler, erken uyarı göstergeleri üzerine yürütülen önceki çalışmaların geniş kapsamda gözden geçirilmeleri yoluyla seçilmiştir. Küresel krizin yol açtığı etkileri ölçümlemek için 2008-2009 yılları arasındaki ortalama GSYİH değerleri bağımlı değişken olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmanın odak noktası 51 ülke için 46 kontrol değişkenle en küçük kareler yöntemi kullanılarak ilgili regresyonlar gerçekleştirilmiştir. Kredi Piyasası, İşgücü Piyasası ve İş Piyasası Düzenlemeleri'ne dair ?Economic Freedom of the World? veritabanından alınan endekslerle 2002-2006 ortalama büyüme oranları, 2006 yılı ülke nüfusları ve aynı yıl kişi başına düşen gelirlerin logaritmik değerleri tüm regresyonlarda yer alan göstergelerdir. Birinci bulgu, Kredi Piyasası Serbestleşmeleri'nin bu ülkelerin 2008-2009 krizindeki büyümelerine etkisinin negatif olmasıdır. Bazı kontrol değişkenler de büyüme performanslarına etki eder bulunmuştur. ?2008-2009 arasında Ülke Bazında Kredi Derecelendirme Oranlarındaki Değişim?in regresyonlara eklenmesi önceki bulgularda çok fazla bir değişime yol açmamış, böylece dayanıklılık kontrolü sağlanmıştır. İkinci olarak, kredi piyasalarında serbestleşmenin yükselen piyasa ekonomilerine olan negatif etkisinin gelişmiş ülkelere nazaran daha az olduğu bulgulanmıştır. Üçüncü olarak ise, kriz öncesi dönemde daha fazla serbestleşme politikası uygulayan ekonomilerin kriz süresince daha fazla GSYİH kaybına uğradıkları sonucuna varılmıştır. This thesis aims to understand the role of credit market liberalization on GDP growth performances of emerging market economies during the 2008-2009 economic crisis. Control variables are selected by an extensive review of studies performed in the previous literature notably on early warning indicators. To measure the impact of the global crisis, average GDP growth rates of 2008-2009 are used as the dependent variable. OLS regressions are performed with 46 control variables for the focus group of 51 emerging countries. Credit Market Liberalization, Labor Market Liberalization and Business Liberalization indices from the Economic Freedom of the World are added in each regression with selected default control indicators of average growth rates in 2002-2006, the natural logarithm of population in 2006 and the (log-) level of income per capita in 2006. First, Credit Market Liberalization is found as a statistically significant (negatively correlated) leading indicator of the 2008-2009 crisis for emerging market economies. Some control variables are also found as effective. By including the variable of ?Change in Country Credit Ratings between 2008 and 2009?, the robustness check is performed, hence the addition of the riskiness measure does not change the general result except a slight decrease in the negative impact of credit market liberalization. Second, its overall negative impact on emerging market economies is found less than the advanced economies during the crisis. Third, among the emerging market economies those of which implied more credit market liberalization during 2001 and 2006 have more GDP losses compared to the ones with less credit market liberalization. 100

Finansal liberalizasyon, farklı nitelikteki kurumların faaliyetlerindeki sınırlamaların ve döviz kontrollerinin azaltılması veya kaldırılması; yabancı kuruluşların ulusal finansal sisteme girişlerindeki engellemelerin azaltılması ve finansal kazançlar üzerindeki yüksek oranlı vergile¬rin azaltılması gibi unsurları kapsamaktadır. Finansal liberalizasyon yaklaşımının esas olarak dayandığı McKinnon - Shaw hipotezine göre, finansal baskılamanın sonlanması ile finansal liberalizasyon politikalarının uygulanması sonucunda tasarruf ve yatırımlarda meydana gelecek artış sayesinde daha etkin kaynak dağılımı sağlanacak ve ekonomik büyüme hız kazanacaktır. 1970'li yıllarda gelişmiş ülkelerin gündeminde olan finansal liberalizasyon politikaları, 1980'li yıllarda GOÜ'de de uygulanmaya başlanmıştır. 24 Ocak 1980 kararları ile birlikte bu politikalar Türkiye ekonomisinde uygulamaya geçirilmiş ve birçok finansal reform gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, 1980 sonrası dönemde Türkiye ve GOÜ'de uygulanan finansal liberalizasyon politikalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisini analiz etmektir. Çalışmanın giriş bölümünden sonraki ikinci bölümünde finansal liberalizasyon kavramı ele alınmış, finansal liberalizasyonla ilgili teorik yaklaşımlara ve bu teorilere yönelik eleştirisel yaklaşımlara değinilmiştir. Üçüncü bölümde Türkiye ekonomisinde finansal liberalizasyona yönelik olarak yapılan reformlar ve meydana getirdikleri sonuçlar üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümünde ise, Panel Veri yöntemi ile finansal liberalizasyon düzeyi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki modellenmiş ve elde edilen bulgular analiz edilmiştir. Son bölüm sonuç ve öneriler bölümüdür.Anahtar kelimeler: Finansal Liberalizasyon, Finansal Baskılama, McKinnon-Shaw Hipotezi, Ekonomik Büyüme, Gelişmekte Olan Ülkeler. Financial liberalization, in a broader sense, is comprised of such components as minimization or elimination of constraint to the activities of institutions with various qualities and exchange rate controls; minimization of entry barriers to foreign institutions for gaining access to domestic financial system and reduction of high taxation on financial transactions. According to McKinnon - Shaw hypothesis, as the main milestone of financial liberalization approach, more efficient resource allocation and more rapid economic growth would be attained via termination of financial repression and increase in savings and investments due to the applications of financial liberalization policies. Financial liberalization policies of developed countries? agenda during the 1970s had also been applied in developing countries throughout the 1980s. Beginning with 24th January 1980 decrees, these policies are put into practice and various financial reforms are realized for Turkish economy. The aim of this study is to analyze the impacts of financial liberalization policy applications on economic growth during post-1980 era in Turkey and other developing countries. Following the introduction, concept of financial liberalization in the light of related theoretical and critical approaches is mentioned in the second chapter of this study. In the third chapter, financial liberalization-related realized reforms in Turkish economy and their results are emphasized. The fourth chapter depicts the findings of panel data analysis for the relationship between financial liberalization level and economic growth. The final chapter contains conclusion and recommendations.Keywords: Financial Liberalization, Financial Repression, McKinnon-Shaw Model, Economic Growth, Developing Countries. 203

Küreselleşme ve küreselleşme ile birlikte deregülasyon dönemi başlayarak liberalleşme kavramı ortaya çıkmış; bu bağlamda ortaya atılan politikalar da gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde farklı zamanlarda uygulanmaya başlamıştır. Bu süreçte devletin ekonomi üzerindeki hakimiyetinin azaltılmış olması, tüm yetkilerin piyasa yapıcılara devredilmesi ve dolayısıyla denetim mekanizmasının eksikliği bu politikaların serbestçe uygulanması için gerekli ortamı hazırlamıştır.Bu durum her ne kadar dışa açılarak büyüme doğrultusunda yabancı sermaye yatırımlarını, finansal derinleşmeyi attırarak olumlu beklentileri gerçekleştirmeyi hedeflese de finansal kırılganlığı arttırmıştır. Şöyle ki, Türkiye'de meydana gelen 1994, 2000 ve 2001 krizleri buna en iyi örneklerdendir. Bunun yanı sıra 2008 yılında yaşanan ve ABD ekonomisinde patlak veren Mortgage Krizi de ekonomide birtakım olumsuzluklara neden olmuş; üretim yavaşlamış, dış ticaret faaliyetleri azalmış, büyüme hızı yavaşlamış ve işsizlik artmıştır. Fakat 2001 krizinden sonra mali kesimde yapılan çalışmalar sayesinde sektörde iyileşme sağlanarak son yaşanan 2008 krizi daha hafif şekilde atlatılmıştır.Bu çalışmada, 1980 yılından başlayarak liberalleşme sürecinde yapılan çalışmalar; bu çalışmaların ekonomi üzerindeki etkileri, yaşanan finansal krizler ile birlikte araştırılarak ortaya konmuştur. Ayrıca bu araştırmada serbestleşmenin gerçekleşmesi, yüksek faiz oranları ve döviz kurundaki değişiklikler ile yabancı sermaye yatırımlarının artışı, artan likidite hacmine ve kredi genişlemesine bağlı olarak ortaya çıkan yüksek borçlanmalar, yaşanan ekonomik krizler ve ekonomide yaşanan istikrarsızlıklar üzerinde durulmaktadır.Anahtar Kelimeler: Finansal Krizler ve Türkiye, Bankacılık ve Türkiye, Finansal Liberalizasyon With the coming of globalization and with the starting of deregulation the concept of liberalization has emerged, and the idea brought forward in this regard has been developed and started to be applied in developing countries at different times. During this process, government?s authority over economy has been reduced and delegated to market makers, so that the absence of control mechanism paved the way for applying those politics without constraint.Although this situation aims foreign capital investments in line with growth by opening to foreign countries and fulfilling positive expectations by increasing economic deepening, it has in fact increased financial fragility. 1994, 2000 and 2001 economic crises in Turkey are the best examples for this subject. Besides the crises in Turkey, the mortgage crisis which has broken out in America has led to some economic problems; production slowed down, foreign trade activities reduced, speed of economic growth slowed down and unemployment increased. However, thanks to the works done in financial sector after the 2001 crisis, 2008 crisis escaped lightly.In this study, the studies which have been done during liberalization process starting from 1980; those studies? effects on economy are researched, presented and supported with financial crises. In addition, in this research, occurrence of deregulation, high interest rate, and with the changes in the rate of foreign exchange, the increase in foreign capital investments, and the excessive loan which have been occurred depending on increasing liquidity volume and credit expansion, economic crises and instabilities are emphasized.Key Words: Financial Crisis and Turkey, Banking and Turkey, Financial Liberalization 120

Yirminci yüzyılın son çeyreğinde, pek çok gelişmekte olan ülke küreselleşmenin bir sonucu olarak finansal liberalizasyon kapsamında uluslararası sermeye hareketleri önündeki engelleri kaldırmıştır. 1980'li yıllardan itibaren Türkiye'de de uluslararası sermaye hareketlerinin önündeki engelleri kaldırmayı içeren liberal ekonomik politikalar yürürlüğe konulmuştur.Bu çalışmanın amacı, mikro düzeyde reel (imalat sanayi) ve mali (bankacılık) sektör verileri kullanılarak, yurtiçi ve yurtdışı finansal liberalizasyon sürecinin finansal krizlere etkisinin analiz edilmesidir. Çalışmanın önemi, gelişmekte olan ülkelerin makro fiyat değişimlerine ve ani sermaye çıkışlarına karşı neden finansal olarak kırılgan ve duyarlı olduğunun belirlenmesidir. Üçüncü nesil kriz teorilerinde bilanço etkisi yaklaşımı benzer şekilde sektörel mali tabloları temel alarak ekonominin bütününde görülen risklerin analizini içermektedir.Sonuçlar göstermektedir ki; Türkiye'de finansal krizlere neden olduğu düşünülen uluslararası sermaye hareketlerinin önemli rol oynadığı finansal kırılganlıklar 2001 yılından itibaren azalmakla birlikte hala devam etmektedir. Türkiye'de mali ve reel sektördeki bu kırılganlıkların giderilmesinin son küresel krizle mücadele kadar önemli olduğu düşünülmektedir.Anahtar kelimeler: Finansal Liberalizasyon, Uluslararası Sermaye Akımları, Finansal kriz, Bilanço Etkisi Yaklaşımı In the last quarter of 20th century, many developing countries have removed the controls on the international capital movements with the financial liberalization, which appeared as a result of globalization. Since 1980s, also Turkey have been started to implement liberal economic policies which consist of lifting and lessening restrictions againts international capital flows.The purpose of this study is to analyze the impacts of domestic and external financial liberalization on financial crisis by employing micro level company panel data of real (manifucturing) and financial (banking) sector firms. The importance of this study is to understand why the developping countries are financially fragile and vulnerable to the macro price fluctuations and sudden stops in capital flows. In the ?third generation? crisis models, the balance sheet approach is a sectorial approach to analyzing the financial risks of the economy as a whole, based on the balance sheets of each sector in the economy.The results confirm that nowadays due to international capital flows the causes of Turkey?s financial vulnerability are less than 2001 but still exit. Turkey have to realize that the trends of financial and real sectors? firms is as important as striving recent global crisis.Key Words: Financial Liberalization, Capital Flows, Financial Crisis, Balance Sheet Approach 179

Dünya genelinde, finans piyasaları özellikle son otuz yıllık dönemde; piyasa hacimleri, işlem yoğunluğu ve bağlı oldukları düzenleyici otoritelerin kuralları açısından son derece önemli bir evrim yaşamaktadırlar. Dünyanın geleneksel olarak önemli likidite merkezleri olan finansal metropoller daha fazla globalleşirken, yerel ölçekteki finansal piyasalar da birbirlerine entegre olmak zorunda kalmışlardır.Dolayısı ile finansal piyasalar da yaşanan bu transformasyon yeni bir dönemin kapılarını aralamıştır. Ekonominin bilimsel olarak literatürde yer alması kapitalizmin doğuşu ile aynı zamana tekabül etmektedir. Sanayi devriminden sonra teknolojik alanda yaratılan yeni gelişmeler dünyaya iktisadı yazında ilk değişim sinyalini vermiştir. Yaşanan değişim birçok krizi beraberinde getirmiştir. Kapitalizmin en katı eleştirisini dile getiren Marx, sistemin sürekli krizlere maruz kalacağını ve daha sonra kendi kendini imha edeceğini iddia ederek, kapitalist sistemin sorgulanmasında derin tartışmalar yaratmıştır. Kapitalizm tarihinde sürekli yaşanan krizlerden sonra kendine çıkış yolu bularak, sistemi devam ettirmiştir. ABD'de yaşanan son küresel kriz finansal piyasalardaki entegresyon nedeniyle domino etkisi göstererek, dünya geneline yayılmıştır. Krizin küreselleşmesi ve etkilerinin daha ne kadar süreceğine ilişkin tereddütlerin devam etmesinin yanında, iktisadı yazında yeni tartışmaları başlatmıştır. Finansal piyasaların işlem hacimlerinin artması, işlevinin artması, yeni finansal ürünlerin yaratılması, kısaca finans kapitalin öneminin artarak, hayatın içine nüfuz etmesi bu değişimin yönünün ve nedenlerinin açıklanması için en önemli teorik sorunsallardan biri olmuştur. Bu çalışma kapitalizmin son aşaması olarak nitelendirilen finansallaşmanın ilkin tarihsel olarak teorik temellerinin incelenmesi, finansal piyasalardaki yaşanan dönüşümün açıklanması ve nihayetinde finansallaşmanın modellemesi ile gerçekleştirilmiştir. Öncelikle Türkiye'deki para ve sermaye piyasalarındaki değişimin kalitatif olarak açıklanması daha sonra reel sektörün finansallaşma analizini açıklayan modellerin kantitatif olarak belirlenmesi, ilk çalışma olması dolayısıyla öncü bir çalışma teşkil etmektedir. Çalışmada Genelleştirilmiş Momentler Tekniği kullanılarak İMKB Sınai Endeksi'nde yer alan şirketlerin finansallaşması analiz edilmiştir. Finansallaşma analizinde iki model kullanılarak bağımlı değişken olarak yatırım, bağımsız değişken olarak şirketlerin borçları, finansal karları, karları, satışları ve finansal ödemeleri ile modelinin kantitatif analizi yapılmıştır. Kantitatif çözümlemeler sonucunda, finansallaşmanın ekonominin lokomotifi olan üretim sektöründe, işletmelerin ve borçluluk düzeylerinin artmasının yatırım oranına pozitif bir katkı yaptığı gözlenmektedir. Diğer yandan her iki modelde de finansal karlarla yatırım oranı arasındaki ilişki negatif çıkmıştır. Bu durumda finansalkarların artışının reel yatırım saikini azaltıcı bir etki yaptığı ileri sürülebilir.Anahtar Kelimeler : Finansallaşma, Marxist doktrin, finansal liberalizasyon, mortgage krizi, genelleştirilmiş momentler tekniği. Financial markets in the world, especially for the last three decades, have been evolving significantly in terms of market volumes, operational intensity, institutional and regulations as well as the authorities governing them. As financial centers,traditionally crucial for providing world liquidity, has become increasingly global, the local financial markets inevitably had to be integrated with each other. The increase in operational volumes and the changing nature of financial markets, creations of new financial products; led to the increase of the importance of financial capital and how it affected day to day life directly became one of the most important theoretical problems. Thus, the transformation witnessed in the financial markets led to a new era, dubbed as ?financialization?. This study is done to fill a gap in the literature by observing historical roots of theoretical fundamentals of financialization. Here it is defined as the latest stage of capitalism particularly by focusing on the financial transformation that occured in the financial markets. Since existing literature on this topic is limited in scope and breadth the present study develops primarily a qualitative explanation ofchange in monetary and capital markets and then uses quantitative techniques to measure financialization in Turkey. In this thesis, the financialization of companies listed in the Istanbul Stock Exchange?s Industrial Index are analyzed using an econometric technique known as Generalized Method of Moments. The quantitativeanalysis has used two distinct methods to measure the relationship between firms? investments and their debts, financial profits, sales and financial payments, variables that constitute variables for measuring financialization. The results of quantitative analyses indicates that financialization, in the form of company indebtedness, might provide positive value added to the amount of investments, particularly in the manufacturing sectors. On the other hand, both models revealed a negative relationship between higher financial benefits and amount of investments. In this case, the thesis highlights and claims that the returns on financial investments might have a decreasing influence on motivation of real investment.Key words: Financialization, Marxsist doctrine, financial liberalization, mortgage crisis, generalized method of moments. 214

Günümüzde, hızla gelişen teknolojinin ve globalleşmenin etkisiyle uluslararası finansal piyasalar yeniden şekillenmiştir. Küreselleşme olgusuyla birlikte 1980 sonrasında birçok ülkede finansal liberalizasyon süreci yaşanmaya başlamıştır. Türkiye 24 Ocak 1980 istikrar kararlarıyla beraber finansal liberalizasyon sürecine dahil olmuş ve 1989 yılında istikrar kararlarının devamı niteliğinde olan düzenlemelerle, süreç içinde hızla yol almaya başlamıştır.Uygulanan liberal politikalar sonucu bankacılık sektöründeki küreselleşmeye ayak uydurulmuş, yabancı bankaların Türkiye'ye gelişleri hız kazanmıştır. 1990'lı ve 2000'li yıllardaki gelişmeler ve yaşanan krizler bankacılık sisteminin mali bünyesinin bozulmasına neden olmuştur. Ancak; 2001 yılında ?Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı? ve ?Bankacılık Yeniden Yapılandırma Programı?nın uygulamaya konulmasıyla, Türkiye ekonomisinin dünya ekonomisiyle bütünleşmesi ve buna bağlı olarak bankacılık sektörünün küreselleşme hareketlerini takip etmesi sağlanmıştır.Tüm yapılan bu düzenlemeler, AB ikili ilişkilerinin daha iyi bir seviyeye gelmesi, büyüme trendinin yakalanması sonucu, yabancı bankaların Türkiye'ye ilgisi her geçen gün artmakta ve halen devam etmektedir.Bu çalışmanın amacı, bankacılık sektöründe, artan yabancı yatırımların sektöre ve ekonomiye etkilerini ortaya koymaktır. Çalışmanın birinci bölümünde, önce Osmanlı Devletinin bankacılıktaki gecikmesi, ardından Türk Bankacılık Sektörünün tarihsel gelişimi ve son olarak 2001- 2011 arası bankacılık sistemindeki gelişmeler ele alınmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde, yabancı sermayeli bankaların Türk devletlerindeki doğuşu ve gelişimi, yabancı bankaların Türkiye'yi tercih sebepleri ve sektörde çokuluslu bankalar ile ilgili yasal düzenlemeler incelenmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise; yabancı sermayeli bankaların makroekonomik sisteme etkileri yer almaktadır.Anahtar Sözcükler: Bankacılık, Finansal Liberalizasyon, Türkiye'de Yabancı Bankacılık Today, international markets are reshaped by the effect of rapidly evolving technology and globalization. With the phenomenon of globalization, there has been the process of financial liberalization in many countries after 1980. Turkey with the decisions of stability 24 January 1980, has been involved in the process of financial liberalization and has begun to take its way in the process with the arrangements that made in 1989.The result of applied liberal policy, globalization in the banking sector has started, arrival of foreign banks has gained momentum in Turkey. Crises that occurred in the 1990s and 2000s, has led to deterioration of the financial structure of the banking system. However, in 2001, `Strong Economy Transition Program` and `Banking Restructuring Program` through the introduction of Turkey's economy and its integration with the world economy; as a result of this; the banking sector has been followed the globalization movements.All of these arrangements, bilateral relations between the EU coming to a better level, as a result of growth trend, foreign banks? interest in Turkey is increasing every day and stil continue.The purpose of this study is to set forth the effects of the foreign investments, which have increased in the banking sector, to the sector and economy.In the first chapter of the thesis, firstly ; The delay of bank system in Ottoman , after the historical improvement of Turkish Bank Sector and lastly the events of bank system between 2001- 2010, have been taken in hand.In the second chapter of the thesis, The beginning of foreign banking in Turkish governments and improvement, foreign banks? reason of choosing the Turkey and Law of order about multi- national bank have been investigated.Final chapter of the thesis; the effects of foreign banks to the macroeconomic system have been taken place.Keywords: Banking, Financial Liberalization, Foreign Banks in Turkey. 142

Liberalleşme (serbestleşme) olgusu 1970'li yılların sonunda gelişmiş ülkelerde başlayan, 1980'li yıllarla birlikte gelişmekte olan ülkelere de yayılan ve piyasa ekonomisinin doğal işleyişine bırakılarak, devletin ekonomiye müdahalelerinin en az düzeye indirilmesini savunan bir doktrindir.Türkiye'de de 24 Ocak 1980 Kararları ile birlikte serbestleşme süreci başlamıştır. Bu sürecin bir alt boyutu olarak da finansal serbestleşme gündeme gelmiş ve bu doğrultuda 1980 yılında faiz oranlarının serbest bırakılmasıyla başlayan bu süreç, 1989 yılında alınan 32 Sayılı Kararla sermaye hareketleri üzerindeki tüm kontrollerin kaldırılmasıyla tamamlanmıştır. Bu gelişmeler ekonomide geniş bir alanda ve çok yönlü olarak etkili olmuş, Türkiye küresel finans sistemine büyük ölçüde entegre olurken bunun avantaj ve dezavantajlarını bir arada yaşamıştır.Finansal serbestleşme finans sistemi ve göstergeleri yanında reel ekonomi ve dolaylı olarak da gelir dağılımı üzerinde etkiler yaratmıştır. Ancak bu etkileşimin Türkiye'de araştırmalara yeterince konu edilmediği görülmektedir. Söz konusu eksikliği dikkate alarak hazırladığımız bu çalışmanın amacı, finansal serbestleşmenin Türkiye'de fonksiyonel gelir dağılımı üzerinde meydana getirdiği etkilerin ve etkileme kanallarının ortaya konulmasıdır. Bu çerçevede;Çalışmamızın birinci bölümünde serbestleşme, finansal serbestleşme ve fonksiyonel gelir dağılımı kavramlarının teorik boyutu ele alınmış ayrıca finansal serbestleşme ve fonksiyonel gelir dağılımı arasındaki etkileşim de ortaya konulmuştur.Çalışmamızın ikinci bölümünde, Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze kadar geçen zaman süresinde, Türkiye'de ekonomik anlamda gerçekleştirilen serbestleşme uygulamaları detaylı olarak incelenmiştir.Çalışmamızın üçüncü bölümünde ise finansal serbestleşmenin fonksiyonel gelir dağılımı üzerindeki etkileri istatistiksel verilerle analiz edilmiştir. Çalışma, üç bölümde yapılan değerlendirmelerin özetlendiği ve politika tercihlerine ilişkin önerilere yer verilen sonuç bölümüyle tamamlanmıştır. Liberalization phenomena is a doctrine which started at the end of the 1970s in developed countries, became widespread also in developing countries with the 1980s and defends opinion of minimization the government interference to the economy by letting the market economy flow.Financial liberalization period started in Turkey with 24th January 1980 Decisions. As a lower dimension of this process, financial liberalization came up to the fore and in this direction, this period, started with liberalising the interest rates between 1980-1989, was complemented with Dec. No. 32 of 1989 which liberalises all of the capital flows. These events had influence in a wide field at the economy ambidextrously and while Turkey was integrating into global finance system substantially the advantages and disadvantages of this was faced at the same time.Financial liberalization created effects not only on financial system and its indicators but also on real economy and on the distribution of income indirectly. But it is seen that this interaction has not been entreated by the investigations in Turkey. The aim of this study which has been prepared by taking into consideration this deficiency is to expose the effects of financial liberalization on functional distribution of income in Turkey and its impulse channels. In this context:In the first part of our study, theoretical dimensions of liberalization, financial liberalization and functional distribution of income concepts are discussed and also interaction between financial liberalization and functional distribution of income are exposed.In the second part of our study, liberalization applications implemented in economic terms in Turkey during the period from the foundation of the Republic to date are stressed detailedly.In the third part of our study, the effects of financial liberalization on functional distribution of income are analyzed with statistical datas. The study is finalised with the conclusions part which the evaluations are made in first three parts and gives part to the suggestions about policy preferences. 206

Bu çalışmada 1980 sonrası ekonomideki yapısal dönüşüm ve 1989 yılında sermaye hareketlerinin serbestleştirilmesi sonrasında yaşanan ekonomik krizler incelenmiştir. Bu bağlamda; 1980 yılından sonra ilk ciddi kriz olma niteliği taşıyan 1994 krizi, 1997 Güneydoğu Asya ve 1998 Rusya krizleri, 2000-2001 krizi ve 2008 küresel ekonomik krizi çalışma kapsamına alınmıştır.Türkiye ekonomisinde yaşanan ekonomik krizlerin çıkış nedenleri ve kriz sonrasında ekonomi üzerinde yarattığı etkiler aynı değildir. Çalışmada ekonomik krizler, çıkış kaynağı açısından ülke ekonomisinden kaynaklanan krizler ve dış şoklardan kaynaklanan krizler olarak sınıflandırılmıştır.Çalışma; kriz teorileri ile ilgili yapılan literatür taraması ve istatistiki veriler ışığında krizlerin oluşum nedenlerinin ve Türkiye ekonomisinde yarattığı etkilerin benzer ve farklı yönlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda ilk bölümde literatürdeki ekonomik krizler ile ilgili kavramsal çerçeveye yer verilmiştir. İkinci bölümde 1980 sonrası ekonomik krizlerin nedenleri ve gelişimi üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde ise makroekonomik değişkenler seçilerek ekonomik krizlerin etkilerinin karşılaştırmalı analizi yapılmıştır.Çalışma; incelenen kriz dönemlerinin makroekonomik değişkenler üzerinde benzer etkilerinin olmasının yanı sıra farklı etkiler de gösterdiğini ortaya koymuştur. Çalışma kapsamında incelenen bütün kriz dönemlerinde GSYİH'deki büyüme oranı önemli ölçüde düşmüş, ekonomi daralmıştır. İşsizlik oranlarındaki değişime bakıldığında ise 1994 krizinde işsizlik oranının yükselmediği ancak incelenen diğer kriz dönemlerinde işsizlik oranının yükseldiği görülmüştür. Kriz dönemlerinde enflasyonist bir eğilim mevcuttur. Dış ticaret göstergelerine bakıldığında ise ithalatın bütün kriz dönemlerinde azaldığı ancak ihracatın ülke ekonomisinden kaynaklanan 1994, 2000-2001 krizlerinde arttığı, dış şoklardan kaynaklanan 1997 Güneydoğu Asya, 1998 Rusya ve 2008 küresel krizlerinde ise azaldığı görülmüştür. In this study, it is analyzed the economic crises which experienced the structural adjustment in Turkey after 1980s and the liberalization of capital movements in 1989. In this context, the study involves the 1994 crises which is known as the most harmful one after 1980s, the 1997 South East Asian crises, 1998 Russian crises, the 2000-2001 crises and 2008 global economic crises.It is not the same the causes of economic crises and its impact on Turkish economy after crises. In this study, economic crisis are classified as crises originated by internal causes of economy and caused by external shocks.Study aims to explore both similar and different ways of causes of crises and impacts of crises on Turkish economy in the light of literature reviews and statistical indicators. The conceptual framework concerning with the economic crises is explained in the first part of the study. The second part deals with the causes of the economic crises and the process of the economic crises appeared after 1980s. In the third part, the impacts of the economic crises is analyzed comperatively by using selected macroeconomic variables.The study presents that the different effects of the period of the crises besides the similar effects of the period of the crises on macroeconomic variables. In all of the period of the crises the growth of the GDP decreased dramatically, the economy tightened. When looked at the change in unemployment rates, it is realized that the unemployment rates didn?t increase in the crisis of 1994 but the unemployment rate increased in the period of the other crises. There is an inflationary tendency in the period of the crises. As far as indicators of the foreign trade is concerned, it is seen that the imports decreased in all crisis? period but the exports increased in the crises of 1994, 2000-2001 due to economic conditions of the country and the exports decreased in the crises of 1997 Southeast Asia, 1998 Russian and 2008 global crises which were based on external shocks. 164

Bu çalışmanın amacı, finansal liberalizasyon politikalarının Türkiye ekonomisinin sektörel yapısı üzerindeki etkilerini teorik ve ampirik olarak incelemektir. Çalışmada, Türkiye'de finansal liberalizasyon ve sektörel yapı değişiminin gelişimi genel olarak değerlendirildikten sonra, finansal liberalizasyon kapsamında uygulamaya konulan reel faiz politikası, yabancı sermaye politikası ve finansal liberalizasyonun derecesini temsil eden finansal açıklık değişkenlerinin seçilmiş sektörler üzerindeki etkileri ampirik açıdan analiz edilmiştir.Yapılan ampirik analizde Quantile Regresyon Yöntemi kullanılmış, verilerin hesaplama yöntemindeki farklılıktan dolayı 1992?1997 dönemi ile 1999?2010 dönemi için iki farklı uygulama yapılmıştır. Ekonometrik analizin sonuçlarına göre, reel faizler 1992?1997 döneminde tarım, sanayi, imalat sanayi, enerji, hizmetler, inşaat, ulaştırma ve haberleşme ve finans sektörlerinin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) içindeki paylarını azaltmıştır. Reel faizler 1999?2010 döneminde ise yine tarım, sanayi, madencilik, imalat sanayi, hizmetler, inşaat, ulaştırma ve haberleşme ve finans sektörlerinin GSYH içindeki paylarını azaltmıştır. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları (DYSY) 1992?1997 döneminde tarım sektörünün GSYH içindeki payını azaltırken, madencilik, enerji, hizmetler, inşaat, ulaştırma ve haberleşme sektörlerinin GSYH içindeki payını arttırmıştır. GSYH'yi de pozitif yönde etkilemiştir. DYSY 1999?2010 döneminde ise tarım ve madencilik sektörünün GSYH içindeki payını azaltırken, enerji, hizmetler, inşaat, ulaştırma ve haberleşme sektörlerinin GSYH içindeki payını arttırmıştır. GSYH'yi de pozitif yönde etkilemiştir. Portföy Yabancı Sermaye Yatırımları (PYSY) 1992?1997 döneminde finans sektörü haricindeki sektörlerde istatistiki olarak anlamsız iken, finans sektörünün GSYH içindeki payını arttırmış ve GSYH'yi pozitif yönde etkilemiştir. PYSY 1999?2010 döneminde ise ulaştırma ve haberleşme ve finans sektörlerinin dışındaki sektörlerde istatistiki olarak anlamsız iken, ulaştırma ve haberleşme ve finans sektörlerinin GSYH içindeki payını arttırmış ve GSYH'yi pozitif yönde etkilemiştir. Finansal liberalizasyonun derecesini temsil eden finansal açıklık değişkeni ise 1992?1997 döneminde tarım, sanayi, madencilik, imalat sanayi, enerji, inşaat sektörlerinin GSYH içindeki payını azaltırken, GSYH'yi negatif yönde etkilemiştir. Finansal açıklık 1999?2010 döneminde ise tarım, madencilik, imalat sanayi, enerji, ulaştırma ve haberleşme ve finans sektörlerinin GSYH içindeki payını azaltmış ve GSYH'yi negatif yönde etkilemiştir. The purpose of this study is to investigate the effects of financial liberalization policies on sectoral structure of Turkish Economy theoretically and empirically. In the study, first the development of financial liberalization and sectoral structure change have been assessed in general then the effects of real interest rate policy and foreign investment policy implemented within the scope of financial liberalization and financial openness variables representing the degree of financial liberalization on selected sectors have been analyzed empirically.Quantile Regression Method has been used in the empirical analysis and two different applications have been carried out for the periods 1999-2010 and 1992-1997 due to the differences in calculation method of the data. According to the results of the econometric analysis, real interest rates reduced the shares of agriculture, industry, mining, manufacturing industry, services, construction, transportation and communications and financial sectors in the Gross Domestic Product (GDP) during 1992-1997. Real interest rates also reduced the shares of agriculture, industry, mining, manufacturing industry, services, construction, transportation and communications and financial sectors in the Gross Domestic Product (GDP) during 1999-2010. The share of foreign direct investment (FDI) increased in mining, energy, services, construction, transportation and communications sectors in GDP in 1992-1997 period while reducing in agriculture sector. It also affected GDP positively. FDI increased the shares of agriculture and mining sectors in GDP in 1999-2010 period, while reducing the shares of energy, services, construction, transportation and communications sectors. It also affected GDP positively. Foreign Portfolio Investments (FPI) have been found statistically insignificant in all sectors except for the financial sector for the period 1992-1997. While they increased the share of financial sector in GDP, they also affected it positively. Foreign Portfolio Investments (FPI) have been found statistically insignificant in all sectors except for the transportation, telecommunications and finance sectors for the period 1999-2010. While they increased the shares of transportation, telecommunications and finance sectors in GDP, they also affected it positively. Financial openness variable representing the degree of financial liberalization reduced the shares of agriculture, industry, manufacturing industry, energy and construction sectors in GDP in 1992-1997 period and had a negative effect on GDP. Financial openness also reduced the shares of agriculture, mining, manufacturing industry, energy, transportation and communications and finance sectors in GDP in 1999-2010 period and affected GDP negatively. 293

Bu çalışmanın temel amacı, 1992:1-2009:4 dönemi içinde Türkiye'de finansal serbestleşme ile para politikası arasındaki ilişkiyi ekonometrik analizle ortaya koymaktır. Bu çalışmada, amprik analizlerde finansal serbestleşmenin ölçüsü olarak sıkça kullanılan finansal açıklık oranı ile para politikasının başarı göstergesi olan enflasyon oranı arasındaki ilişki, EKK(En Küçük Kareler) yöntemiyle araştırılmıştır. Amprik analizden çıkan sonuçlara göre, finansal açıklık oranı ile enflasyon oranı arasında negatif yönlü ilişkinin varlığı tespit edilmiştir. The basic aim of this study is to introduce the relationship between monetary policy and financial liberalization in Turkey for the period 1992:1-2009:4 by means of an econometric analysis. In this study, the relationship between financial openness ratio which is frequently used in emprical analysis for measure of financial liberalization and inflation rate which is the success criteria of monetary policy, is investigated with method of Least Square (OLS). According to the result of the empricial analysis, we determine that there is a negative relationship between financial openness rate and inflation rate. 136

Dünyadaki birçok ülke finansal serbestleşme politikaları kapsamında, yurtiçindeki sermaye yetersizliğini dış piyasalardan gidermek ve dünya ile daha fazla bütünleşmek amacına yönelik olarak, sermayenin giriş çıkışının önündeki engelleri kaldırmışlardır. Bunun sonucunda, 20. yüzyılın sonundan itibaren finansal piyasalar büyük değişim ve bütünleşme içersine girmişlerdir. Bu süreçte, menkul kıymet piyasaları (borsalar), finans piyasasında en hızlı bütünleşen kurumlar olmuşlardır. Türkiye'de de yabancı sermayenin önündeki engelleri kaldırmaya yönelik adımlar atılmış, bunun sonucunda da İMKB yabancıların ilgisini çeken bir borsa haline gelmiştir.Günümüzde her bilginin dikkatle ele alındığı, 24 saat sürekli işleyen ve coğrafi sınırları olmayan bir piyasalar sistemi ortaya çıkmıştır. Küresel sistem içerisindeki bir piyasada ortaya çıkan olumsuzluk diğer piyasalara hızla yansıyabilmektedir. Kitle iletişim araçlarında meydana gelen gelişmeler; bilgi, haber ve finans akışını önemli ölçüde arttırmış, ülkeler ve borsaları birbirinden ayıran coğrafi ve fiziki engelleri neredeyse ortadan kaldırmıştır. Böyle bir ortamda meydana gelen Amerika'daki kriz ülke ekonomilerini olduğu kadar ülke borsalarını da etkilemiştir.Tezin amacı İMKB ile diğer borsalar arasındaki kısa dönemli ilişkileri kriz öncesi ve kriz sonrası süreç için incelemek olduğundan, İMKB ile seçilmiş ülke borsaları arasındaki kısa dönemli ilişkiler sekiz değişkenli VAR (vektör otoregresif) modeli yardımıyla analiz edilmiştir. Bu kapsamda VAR modelinde kullanılacak değişkenlere yönelik durağanlık ve birim kök testleri (ADF ve Phillips-Perron) yapılmıştır. Korelasyon analizi sonuçları ve uygun gecikme uzunluğundaki VAR modelinden elde edilen Etki-Tepki (Impulse-Response) Analizi ve Varyans Ayrıştırması (Variance Decomposition) sonuçları her bir değişken için ayrı ayrı yorumlanmıştır. Küresel kriz sonrası süreçte İMKB ile diğer seçilmiş borsalar arasında etkileşimin arttığı gözlenmiştir. Many countries in the world, in the context of financial liberalization, removed the barriers in front of capital entrance and exits in order to overcome capital insufficiency through foreign markets and to better integrate with the world. As a result, since the end of the 20th century, financial markets have undergone a great deal of transformation and integration. In this process, stock markets have been the fastest integrating institutions. There have been efforts to remove barriers in front of foreign capital and in the end, the İMKB have become an attractive stock market for foreigners.Today, a system of markets in which knowledge is carefully taken into consideration, which operate 24 hours and which have no geographical borders appeared. A negative development that occurs in a market in the global system quickly reflects upon other markets. Development in mass communication increased the flow of knowledge, news and finance and removed geographical and physical barriers that separate countries and stock markets. The crisis that occurred in America under these circumstances affected national stock markets as well as national economies.Since the purpose of the thesis is to analyze the short-term relations between the İMKB and other stock markets in the pre- and post-crisis period, the short-term relations between the İMKB and selected country stock markets are analyzed the VAR (vector autoregressive) model with eight variables. In this context, stationary and unit root tests (ADF and Phillips-Perron) for the variables to be used in the VAR analysis were performed. The results of the correlation analysis and the Impulse-Response analysis obtained from the VAR model in appropriate time lag and the results of the Variance Decomposition were interpreted for each variable. In the post-crisis period, it is observed that interaction between the İMKB and other selected stock markets has increased. 89

Çalışmanın amacı, küreselleşme sürecinde Türkiye'de uygulanan ticari ve finansal açıklık uygulamalarının, Türkiye'nin ekonomik büyümesi üzerine etkisinin teorik ve ampirik incelenmesidir. Çalışmada, birinci bölümde, küreselleşme ve ekonomik büyüme kavramları genel olarak incelendikten sonra, ikinci bölümde, ticari serbestleşme, Türkiye'de ticari serbestleşmenin tarihsel süreci ve ticari açıklık kavramı ve üçüncü bölümde, finansal serbestleşme, Türkiye'de finansal serbestleşmenin tarihsel gelişimi ve finansal açıklık kavramı incelenmiştir. Yapılan ampirik incelemede Türkiye ekonomisi için zaman serisi modeli kullanılarak 1992-2010 yılları arasında meydana gelen ticari ve finansal açıklık oranlarının Türkiye ekonomisinde, ekonomik büyümeyi nasıl etkilediği incelenmiştir. The aim of this study is to examine effects of the applications of commercial and financial openness which have been implemented in Turkey, on economic growth theoretically and emprically. First part of the study discusses the concepts of globalisation and economic growth in general. The second part stresses trade liberalization, historical process of trade liberalization in Turkey and trade openness while the final part of the study aims to consider historical progress of financial liberalization in Turkey and financial openness. The study includes a time series model of an emprical analysis and it investigates how the trade and financial openness rates which occured in Turkish economy between 1992-2010 affected economic growth. 272

Bu çalışmada, Latin Amerika ve Doğu-Güneydoğu Asya ülkeleri bağlamında finansal serbestleşme tecrübeleri ve bu sürecin bölüşüm yapılarına etkisiyle birlikte, Türkiye'de finansal serbestleşme deneyiminin bölüşüm üzerindeki etkisi emek-değer teorisi açısından incelenmiştir. Seçilen örneklerin ele alınışında, değişim sürecinde, özellikle devlet-sınıf ilişkilerinin, sınıf içi ve sınıflar arası ilişkilerin etkileri ön planda tutulmaya çalışılırken, farklı yaklaşımlara da yer verilmiştir.Kapitalist toplum düzeninde krizin gerçek kaynağı üretim sürecinde belirlendiği için, dolaşım süreci ve para krizi sadece ertelediği için, finansal piyasalardaki gelişmeler de bu süreçten bağımsız olarak okunamaz. Finansal serbestleşme sermayenin yeniden yapılandırılmasının bir gereği olarak ortaya çıkarken, bölüşüm ilişkilerinde yarattığı yeni dinamikler, sermaye sınıfı içinde, sınai ve mali sermaye arasında, önemli ölçüde bir yeniden paylaşım meydana getirir. Ancak bu, sermayenin iki alt grubunu politik olarak birbirlerine karşı konumlayabilmek için yeterli değildir. Yeni paylaşım mekanizması, yükselen faiz oranları nedeniyle daha fazla artı değerin üretken sermayeden finansal sermayeye aktarılması biçimini alırken, parasal büyüme de, likiditenin mülkiyetine sahip olduğu varsayılan finans kapitalin komuta ettiği emek değeri arttırmaktadır. Daha doğrusu, her fiyat hareketinde, değer yaratmadan yaratılan her finansal karda, değer, üretken sektörlerden finansal sektörlere aktarılmaktadır. Değerin tek ve gerçek kaynağının emek ve emeğin yarattığı değere el koyulması olduğu için finansal serbestleşmenin bu temel çelişki üzerinde olumlu bir etkisi bulunmamaktadır. Tersine, finansal piyasalarda gerçekleştiği düşünülen krizler, üretimi aksattığı, istihdamı azalttığı ölçüde, devalüasyonlar yoluyla, gelişmekte olan ülkelerde enflasyona neden olduğu ölçüde, emek kesimi kendi ürününden daha az pay almaktadır. In this study, the effects of financial liberalization experiences upon distributional shifts in Turkey, along with the financial liberalization experiences and the effects of this process upon distributional structures in connection with Latin American and East-Southern East Asian countries, has been examined in term of labor-value theory. Throughout the analysis of the above cases picked, while the effects of state-class relations, of inter-class and intra-class relations were especially given primary importance for exchange mechanism, different perspectives were also included.Since the real of origin of the crisis in capitalist social formation is determined in and by the production process and circulation and money function just to procrastinate the crisis, development occured in the financial markets can not be read independenly of these processes. As financial liberalization asserts itself as a necessity of restructuring of capital, its incurring new dynamics for distribution relations gives way to redistribution of surpluss among capitalist class, between productive capital and financial capital. However, this is not sufficient to locate this two subgroups of capital politically opposite positions relative to each other. New distributional mechanism takes the form of transfering more surplus value from productive capital to financial capital due to rising interest rates, as monetary expansion increases the labor value commanded by financial capital, which is assumed to have ownership rights over liquidity. More accurately, with every single price movement and with the creation of profit in financial sector without creating value, value is transferred to the financial capital. Because of the fact that labor and expropriation of the value created by the labor are only real source of value, financial liberalization have no positive effect on this basic contradiction. Rather, to the extent that crises, which are considered to stem from financial sphere, suspend economic growth, decrease employment rates and cause inflation via devaluations in develeping countries, masses absorb less from what they have created. 258

Politik temelini Neo-liberal politikalardan alan finansal serbestleşme yaklaşımı esas olarak McKinnon ? Shaw hipotezine dayanmaktadır. İkinci Dünya Savaşından sonra finansal baskı uygulamaları dönemin egemen politikası olarak ortaya çıkmıştır. Bu politikalar 1980'li yılların başından itibaren yerini serbestleşme politikalarına bırakmıştır. McKinnon - Shaw hipotezine göre finansal baskının ortadan kalkması ve finansal serbestleşme politikalarının uygulanması sonucunda tasarruf ve yatırımlarda meydana gelecek artış ile daha etkin kaynak dağılımı sağlanacak ve ekonomik büyüme hız kazanacaktır.1970'li yıllarda gelişmiş ülkelerin gündeminde olan finansal serbestleşme politikaları 1980'li yıllarda gelişmiş ülkelerin ve uluslararası kuruluşların yönlendirmeleriyle birlikte gelişmekte olan ülkelerde de uygulanmaya başlanmıştır. 24 Ocak 1980 kararları ile birlikte bu politikalar Türkiye ekonomisinde de uygulanmaya başlanmıştır. Bu çerçevede Türkiye ekonomisinde birçok finansal reform gerçekleştirilmiştir. 1989 yılında 32 sayılı karar ile birlikte dış finansal serbestleşmeye (konvertibiliteye) geçilmesinin ardından yirmi yıllık süreçte birçok gelişmekte olan ülke ekonomisinde olduğu gibi Türkiye ekonomisi de pek çok istikrarsızlık ve iktisadi kriz ile karşı karşıya kalmıştır.Bu çalışmanın amacı Türkiye ekonomisinde 1980 sonrası dönemde uygulanan finansal serbestleşme politikalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisini analiz etmektir. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde öncelikle finansal serbestleşme kavramsal olarak ele alınmış sonrasında finansal serbestleşmeye yönelik teorik yaklaşımlar açıklanmış ve finansal serbestleşmenin ekonomik büyümeyi etkileme kanalları değerlendirilmiştir. İkinci bölümde Türkiye ekonomisinde finansal serbestleşmeye yönelik olarak yapılan reformlar ele alınmış ve bu reformların meydana getirdiği sonuçlar üzerinde durulmuştur. Çalışmanın son bölümünde ise Vektör Otoregresyon yöntemi ile finansal serbestleşme düzeyi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki modellenmiş ve elde edilen bulgular analiz edilmiştir. Ekonometrik analiz sonucunda finansal serbestleşme ile ekonomik büyüme arasında negatif yönlü ve anlamlı bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir. Söz konusu ilişkinin reel etkileri dışlayıcı olduğu dolayısıyla ekonomide uzun dönemde negatif büyümeye yol açtığı sonucuna ulaşılmıştır. The financial liberalization, which has it?s political foundations from Neo-liberal policies, is mainliy based on McKinnon ? Shaw hypotesis. After the Second World War the applications of financial repression has become as the dominant policy. These policies, from the beginning of 1980s, has left their location to liberalization policies. According to the McKinnon ? Shaw hypotesis, as a result of elimination of financial repression and implementation of financial liberalization policies, with an increase occured in savings and invesments, more efficient allocation of resources will be provided and the economic growth will pick up speed.The financial liberalization policies which is on the agenda of developed countries in the 1970s, has been implemented in the developing countries in the 1980s by the orientation of developed countries and international organizations. These policies has started to be implemented in the Turkish economy with the of 24th January decisions. In this concept many financial reforms have been adopted in the Turkish economy. In 1989, after stepping into external financial liberalization (convertibility) with the Dec. No. 32, in the twenty year period, Turkish economy has faced many instabilities and economical crises like many other developing countries.The purpose of this study is to analyze the impact of financial liberalization policies, which is implemented in Turkish economy in the period after 1980, on economic growth. This study is composed of three main parts. In the first part, firtsly the financial liberalization has been expressed conceptually after that, theoretical approaches to financial liberalization has been described and channels of financial liberalization affect economic growth has been evaluated. In the second part; financial liberalization oriented reforms in the Turkish economy has been discussed and the results brought by these reforms has been focused on. In the last part of the study; the relationship between level of financial liberalization and economic growth has been modelled with Vector Autoregression method and the findings obtained has been analyzed. As the result of the econometric analysis; a negative and significant relationship between financial liberalization and economic growth has been detected. The relationship is excluding the real effects on RGDP so that in the long term it has been found to lead to a negative growth in the economy. 253

Türkiye'de Kasım 2000 ve Şubat 2001 tarihlerinde yaşanan finansal krizlerin ardından sağlıklı bir bankacılık sistemi oluşturmak için bankacılık sektörü yeniden yapılandırma programı yürürlüğe konulmuştur. Bu programın temel amacı sektördeki kırılganlıkları ortadan kaldırarak mali ve operasyonel açıdan güçlü ve gelişmiş bir bankacılık sektörü meydana getirmek olarak belirtilmiştir. The main purpose of banking sector restructuring program prepared and put in force following November 2000 and February 20001 financial crises experienced in Turkey is determined as to build a financially and operationally strong and developed banking sector by eliminating vulnerabilities in the banking sector. 131

1980'li yılların başından itibaren birçok gelişmekte olan ülke finansal sistemlerinde finansal gelişme ve finansal serbestleşme politikalarını uygulamıştır. Bu politikalarla ekonomik büyümenin artırılması hedeflenmiştir. Teorik ve uygulamalı literatürde de ekonomik büyüme ile finansal gelişme ve finansal serbestleşme arasındaki ilişkiler oldukça geniş bir şekilde ele alınmaktadır. Bu tezde de Türk ekonomisi için ekonomik büyümede finans sisteminin rolü uygulamalı olarak araştırılması amaçlanmaktadır. Bu amacı gerçekleştirmek için finansal sistem tezde finansal sistem ile ekonomik büyüme arasındaki uygulamalı ve teorik literatür ele alınacaktır. Çalışma beş bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde ekonomik büyümeye ve finansal sisteme ilişkin kavramsal çerçeve ele alınacaktır. İkinci bölümde ise, Keynesyen ve Klasik teorilerdeki ve büyüme modellerindeki finans büyüme ilişkileri incelenecektir. Üçüncü bölümde McKinnon-Shaw ve yeni yapısalcı yaklaşımlarla ilgili akademik literatür irdelenmiştir. Bu bölümde belirtilen yaklaşımlardan hareketle oluşan arz itişli ve talep çekişli hipotezler de ele alınmıştır. Dördüncü bölümde ise, 1923 ve 2008 yılları için Türk finans sistemindeki ve ekonomik büyümedeki gelişmeler ortaya konulmuştur. Beşinci bölümde de 1970 ve 2005 yılları için Türk ekonomisindeki finansal gelişme ile finansal serbestleşmenin ekonomik büyüme üzerindeki etkileri vektör oto-regresyon, eş-bütünleşme ve vektör hata düzeltme analizleri ile araştırılmıştır. Uygulamalı literatürde finansal serbestleşmeye ve finansal gelişmeye ilişkin farklı birçok ölçüt kullanılmaktadır. Ekonometrik açıdan bu durum farklı değişkenlere göre farklı sonuçların ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Bu sorunu gidermek için temel bileşenler analizi ile finansal serbestleşmeye ve finansal gelişmeye ilişkin bileşenler elde edilmiştir. Bu yönüyle de tezin gelişen literatüre finansal gelişmenin ve finansal serbestleşmenin ölçümü konusunda katkı sağlanması amaçlanmıştır. Söz konusu ölçütlerin elde edilmesinden sonra, bu ölçütlere vektör oto-regresyon, eş-bütünleşme ve vektör hata düzeltme metotları ile Granger nedensellik testleri uygulanmıştır. Bu tezin bulguları ekonomik büyüme ile finansal sistemin gelişmesinin ve finansal serbestleşmenin pozitif yönde ve güçlü bir şekilde ilişki olduğu yönündeki McKinnon-Shaw yaklaşımını desteklemektedir. Bu tezin uygulamasından yola çıkılarak ortaya çıkacak temel politik sonuç, finansal sistemin gelişmesinin ve finansal serbestleşmenin desteklenmesi halinde Türk ekonomisinde büyümenin de hızlanacağıdır. Since the beginning of the 1980s, many developing countries have moved towards financial development and liberalization policies of their financial system and real economic activities. These policies aimed at increasing economic growth, namely the devoloping country. The relationships between financial development, financial liberalization and economic growth has been comprehensively evaluated in the theoretical and empirical literature. This thesis aims to investigate empirically the role of financial system in economic growth for Turkish economy. For this purpose, this thesis reviews the theoretical and empirical literature on links between financial system and economic growth. The study is consisted of five chapters. The first chapter examines conceptual framework for financial system and economic growth. The second chapter examines the theoretical framework of finance-growth relationship in Keynesian, classical theories and growth models. The third chapter investigates the academic literature relating the McKinnon-Shaw, new-structuralist approaches. This chapter reviews also supply-leading and demand-fallowing hypotheses. The fourth chapter traces the developments in Turkish financial sector and economic growth between 1923 and 2008. Fifth chapter examines the causal relationship between financial development, financial liberalization and economic growth in Turkey during the period 1970?2005 within co-integration, vector error-correction and vector autoregressive framework. Many different measures of financial development and financial liberalization are employed in the empirical liteture. In terms of econometric results, these measures are in conflict with each other. To resolve this problem, principle components analysis is used to obtain the financial development and financial liberalization components. This thesis is therefore a contribution to current literature on measuring financial development and financial liberalization. Then, Granger causality tests were applied to these components using the vector oto-regression, co-integration and vector error-correction methodology. The findings of this thesis supports the McKinnon-Shaw approach that financial development, financial liberalization and real economic growth are strongly and positively linked. The main policy implication that follows from this thesis is that governments in Turkey can help accelerate economic growth by encouraging financial system development and financial liberalization measures. 343

McKinnon&Shaw Hipotezi veya finansal liberalizasyon teorisi, ?finansal baskının kalkmasıyla ortaya çıkacak olan finansal gelişme ve finansal derinleşmenin, kaynak artışını ve etkin kaynak dağılımını sağlayarak iktisadi büyümeye neden olacağını? ileri sürmektedir.Bu tez çalışmasında, finansal liberalizasyon teorisinin gelişmekte olan ülkelerdeki geçerliliği Türkiye deneyimi üzerinden araştırılmıştır. Bu amaçla ?Uluslararası finansal sermaye hareketleri, finansal liberalizasyon teorisinin ileri sürdüğü gibi, gelişmekte olan ülkelerin tasarruf/yatırım açıklarını kapatmak suretiyle iktisadi büyümelerine neden olmamıştır.? şeklinde tez hipotezi kurulmuştur. Kurulan tez hipotezi, 1998Q2 - 2009Q2 dönemleri için, VAR Modeli'ne dayanan Granger nedensellik analizi, etki-tepki fonksiyon analizi ve varyans ayrıştırması analizi teknikleri kullanılarak sınanmıştır.Türkiye deneyimine göre, uluslararası finansal sermaye yatırımları, reel efektif döviz kuruna dayalı faiz oranı paritesine göre Türkiye bankacılık sistemine özel sektör kredileri şeklinde yönelmiştir. Uluslararası finansal sermaye yatırımları özellikle kurlardaki ve giren uluslararası finansal yatırım miktarındaki değişimlere karşı çok duyarlı, TL faiz oranlarına karşı neredeyse duyarsız bir yapı sergilemektedir. Diğer taraftan uluslararası finansal sermaye yatırımları, parasal aktarım kanallarından ne menkul kıymetler piyasası ne de bankacılık sistemi kanalı aracılığıyla reel sektöre geçmeyerek finansal sektör içerisinde kalmaktadır. İktisadi büyümenin uzun vadeli nedenleri, sırasıyla, kapasite kullanım oranı ve sabit sermaye artışıdır. Uluslararası finansal sermaye hareketleri ve iktisadi büyüme arasında kısa vadeli ve pozitif ilişki, finansal sermaye girişine bağlı reel kur düşüşünden ve milli gelirin dolar olarak hesaplanmasından kaynaklanmaktadır.Türkiye'de finansal liberalizasyon ile iktisadi büyüme arasında reel bir ilişki bulunmayıp spekülatif bir ilişki bulunmaktadır. Yapılan tez çalışmasıyla elde edilen sonuçlar, Talep Takipli Postkeynesyen Hipotezi desteklemektedir.Anahtar Kelimeler: Finansal Liberalizasyon, McKinnon&Shaw Hipotezi, Finansal Gelişme, Gelişmekte Olan Ülkeler, Portföy Yatırımları ve Türkiye, İktisadi Büyüme, Ekonometrik Literatür, Vektör Oto Regresif (VAR) Model. McKinnon&Shaw hypothesis or theory of financial liberalization suggests that `financial development and financial deepening which will emerge by abolish of the financial pressure will cause economic growth, providing to increase resources and efficient resource allocation.In this thesis, the validity of the theory of financial liberalization in developing countries was investigated through Turkey experience. For this purpose, established thesis hypothesis that `international financial capital movements hasn't lead to economic growth, as suggested by the theory of financial liberalization, by repair deficit of developing countries' savings / investments.`Established thesis hypothesis had been tested, for the period 1998Q2 -2009Q2, using analysis techniques based on the VAR model, as Granger causality analysis, impulse-response functions analysis and variance decomposition analysis.According to the experience of Turkey, the international financial capital investments directed towards Turkish banking system form of private sector credits according to the interest rate parity rule based on real effective exchange rate. International financial capital investments are very sensitive against changes in international financial investment amount and especially exchange rate but almost insensitive to exhibit a structure against the interest rate of Turkish Liras. The other hand, international financial capital investments does not pass through to the real sector neither securities markets nor the banking system which are the monetary transmission channels and remain within the financial sector. Reasons of long-term economic growth are, respectively, increase rate of capacity utilization and fixed capital. The short-term and positive relationship between international financial capital movements and economic growth arises from real exchange fall which is due to financial capital inflows and national income accounts in dollars.In Turkey, the relationship between financial liberalization and economic growth is not real, it is a speculative. The results obtained with the configuration of a thesis, support the demand-following hypothesis of PostkeynesianKeywords: Financial Liberalization, McKinnon&Shaw Hypothesis, Financial Development, Developing Countries, Investment of Portfolio and Turkey, Economic Growth, The Econometric Literature, Vector Auto Regression (VAR) Model. 218

Küreselleşme sürecinde ticari piyasalarda görülen liberalleşmeyi 1970'li yıllardan itibaren finansal piyasalarda ki liberalleşme izledi. Sermaye piyasalarının serbestleşmesi, sermaye hareketlerinin küresel ölçekte hız kazanmasına ve hacminin büyümesine neden oldu. Tasarruf açığı olan gelişmekte olan ülkelere yönelen sermaye, giriş yaptığı dönemlerde bu ülkelerin ekonomilerini olumlu etkiler iken çıkış yaptığı dönemlerde istikrarsızlıklara neden oldu. 90'lı yıllardan itibaren uluslar arası düzeyde ortaya çıkan finansal krizlerde başta spekülatif sermaye olmak üzere, sermaye hareketlerinin etkileri görüldü.Türkiye 1989 yılından itibaren finansal liberalleşmesini gerçekleştirerek tasarruf açığını yabancı sermaye ile gidermeye çalıştı. Ne yazık ki liberalleşme makro iktisadi zayıflıkları olan Türk ekonomisini, kırılganlıkları arttırarak sermaye hareketlerinin ve küresel krizlerin istikrarsızlaştırıcı etkisine açık hale getirdi. Bu çalışma ile sermaye hareketlerinin Türkiye'nin makro ekonomik verileri ve kriz göstergeleri üzerindeki etkileri belirlenmeye çalışıldı. Sermaye hareketlerinin reel ve finansal verilerinin bir kısmı üzerinde etkili olduğu saptandı. Portföy yatırımlarının çok sayıda makro ekonomik veriyi etkileyerek, diğer yatırımlar ve doğrudan yatırımlara göre Türkiye ekonomisi ve son zamanlardaki krizler üzerinde daha etkin rol aldığı görüldü. 1970?s financial liberalization has been followed by the liberalization of commercial markets in the process of globalization. Liberalization of financial markets has caused the acceleration of capital flows and the increase of their volume. Capital that flows to developing countries suffering from saving gaps has positive effects on the economies when they entered into these countries and lead to destabilizations on their economies when they went out. The influences of capital flows, especially the ones of speculative capital, have been observed in the financial crises erupted in international level since the 1990s.By performing the financial liberalization, Turkey has tried to resolve the capital gap problem with the entrance of foreign capital since 1989. Unfortunately, by increasing its vulnerabilities, liberalization caused Turkish economy, which has macro economic weaknesses; to become open to destabilizing effects of capital flows and global financial crises. The aim of this study is to determine the effects of capital flows on Turkish macro economic variables and crises indicators. It was determined that the capital flows have effects on some of the financial and reel economic variables. It was seen that the portfolio investments have more effective role on Turkey?s economy and on the recent crises than the foreign direct investments and the other capital investments. 262

Küreselleşme olgusu, hayatın her alanını etkileyen dinamik, çok boyutlu ve karmaşıkbir süreçtir. Küreselleşme süreciyle birlikte, bir önceki yüzyılda dünya ekonomisinde yaşananen önemli gelişmelerden birisi, hiç şüphesiz sermayenin küreselleşmesidir. Dünya genelindekendini hissettiren küreselleşme süreci ile birlikte ortaya çıkan; gelişmekte olan ekonomilerinkalkınmalarını gerçekleştirebilmek için dış finansal kaynaklara duydukları gereksinim,gelişmiş ekonomilerin kendi yatırımlarını daha karlı yatırım alanlarında değerle ndirmeistekleri ve finansal serbestleşmeye yönelik politikaların genel olarak benimsenmesi gibigelişmeler uluslararası sermaye akımlarının hız kazanarak önemli boyutlara ulaşmasına nedenolmuştur. Böylesi bir ortamda; bir ülkede yaşanan gelişmeler, diğer ülkeleri de etkisi altınaalmaya başlamıştır. Dolayısıyla finansal küreselleşme ve onun beraberinde gelen finansalserbestleşme politikaları, birçok ekonomide krizlerin yaşanmasına neden olmuştur.Bu çalışmada, küreselleşme süreciyle birlikte hızlanan uluslararası sermayehareketlerinin gelişmekte olan ekonomiler üzerindeki etkileri incelenmiştir. Concept of Globalization is a process that is dynamic, multi dimensional, complex and itis affecting all parts of the life. In accordance with the Globalization process, one of the mostimportant developments about the world economy in the last century was the globalization ofcapital. Factors such as demand of developing economies to foreign financial sources in orderto performing development, desire of developed economies to use their sources in moreprofitable areas and acceptance of policies of financial freedom that have appeared as a resultof world wide globalization process have caused international capital to be significant. In sucha situation, events in a country have started to affect other countries. So, financialglobalization and policies of freedom as a result of financial globalization caused crisis inmany countries.At that study, we examined effects of mobilization of capital, becoming significant byglobalization process, on developing countries. 227