Search

RIVM rapport:Bij veel mensen wordt hun laatste levensfase overschaduwd door hartfalen. Hartfalen ontstaat doordat de pompfunctie van het hart tekort schiet en leidt hoofdzakelijk tot kortademigheid en vocht in de longen en in de benen. Tussen 20 en 30% van de mensen krijgt te maken met hartfalen, meestal als zij ouder zijn dan zeventig jaar. Momenteel heeft ongeveer 1% van de volwassen bevolking deze aandoening (circa 130.000). De verwachting is dat dit aantal door de vergrijzing sterk zal toenemen, tot minstens de helft meer hartfalenpatiënten in 2025 (schatting: 195.000). De ziekenhuisopnamen en behandeling van mensen met ernstige klachten brengen hoge kosten met zich mee. Dit blijkt uit literatuuronderzoek van Het RIVM, aangevuld met gesimuleerde toekomstverkenningen. Vooral hoge bloeddruk en overgewicht bestrijden: Mensen kunnen de kans op hartfalen verminderen door risicofactoren te vermijden, vooral een te hoge bloeddruk en een hartinfarct. De preventieve maatregelen voor hart- en vaatziektes in het algemeen zijn ook effectief om hartfalen te voorkomen (gezonde voeding, bewegen, niet roken, enzovoort). De meeste gezondheidswinst is te behalen door mensen met een hoge bloeddruk levenslang te behandelen. Hetzelfde geldt voor overgewicht en diabetes. Mensen met een verhoogd risico op hartfalen, zoals na een hartinfarct of met diabetes, zouden nog intensiever begeleid kunnen worden. Onder artsen neemt de belangstelling voor vroege opsporing en selectieve preventie van hartfalen toe. Als afwijkingen zouden kunnen worden herkend vóórdat er klachten zijn, zou een aangepaste leefstijl of medicatie hartfalen kunnen uitstellen of voorkomen. Vooralsnog ontbreekt een geschikte test hiervoor., Heart failure casts a shadow over the last phase of life of many people. Symptoms of heart failure start to happen when the function of the heart as a pump becomes insufficient. This results mainly in shortness of breath and fluid congestion in the lungs and lower extremities. Between 20 and 30% of all people will experience heart failure, usually when they are 70 years old or above. Currently, approximately 1% of the adult Dutch population suffers from heart failure (approximately 130,000 individuals). It is expected that due to the ageing of the population, the number of heart failure patients will increase by fifty percent (estimate for 2025: 195,000 individuals) between now and the year 2025. Hospital admissions and treatment of patients with severe symptoms are associated with high costs. These are the findings of a review of the literature supplemented with (computer) simulated forecasts performed by the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM). Focus on controling high blood pressure and combatting obesity: Individuals can reduce their risk of heart failure by avoiding its risk factors, in particular high blood pressure and myocardial infarction. The recommended measures for the prevention of cardiovascular disease in general (healthy nutrition, sufficient exercise, no smoking, et cetera) are also effective in preventing heart failure. Most health gains can be achieved by lifelong management of high blood pressure. The same applies to overweight and diabetes. People at increased risk of heart failure, such as those with a history of a myocardial infarction or diabetics, could be offered more intensive guidance. Amongst healthcare professionals there is an increased interest in early recognition and selective prevention of heart failure. If heart dysfunction could be recognised before symptoms emerge, life style adaptations or appropriate medication could postpone or even prevent heart failure. For the time being, a suitable test is lack

RIVM rapport:Het is niet duidelijk welke externe factoren het risico op voedselallergie kunnen verhogen. Het is daarom niet mogelijk om wetenschappelijk onderbouwde aanbevelingen op te stellen om het risico op voedselallergie te verlagen. Dit blijkt uit een literatuurstudie van het RIVM. Er zijn aanwijzingen dat voedselallergie steeds vaker voorkomt. Deze toename kan niet verklaard worden door genetische veranderingen en wordt waarschijnlijk veroorzaakt door veranderde blootstelling aan externe factoren, zoals wijzigingen in ons dieet of van onze levensstijl. Om aanbevelingen op te kunnen stellen om het risico op voedselallergie te verlagen is het belangrijk om inzicht te krijgen in externe factoren die van invloed zijn op voedselallergie. Voedselallergie komt voor bij 2 tot 6% van de kinderen en 2 tot 3% van de volwassenen. Deze aandoening heeft een negatieve invloed op de kwaliteit van leven. Door per ongeluk producten te eten die het allergeen bevatten dat iemand niet verdraagt kunnen zelfs levensbedreigende symptomen ontstaan. In deze literatuurstudie is gezocht naar de invloed van ziekteverwekkers, giftige stoffen, voeding en levensstijl op voedselallergie. Voor het merendeel van deze factoren blijken te weinig studies te zijn uitgevoerd of spreken de resultaten uit studies elkaar tegen. Er is beperkt bewijs dat inname van visoliesupplementen gedurende de zwangerschap het risico op ei-allergie verlaagt, maar deze bevindingen moeten in grotere klinische studies worden bevestigd. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat het uitstellen van de introductie van voedselallergenen in het dieet van baby's tot na de leeftijd van zes maanden een mogelijke risicofactor is. Momenteel loopt er een aantal klinische studies om deze aanwijzingen verder wetenschappelijk te onderbouwen., The current state of knowledge on external factors that can increase the risk of food allergy is insufficient. It is therefore not possible to formulate recommendations aimed at reducing the prevalence of food allergy. These are the conclusions presented in a literature survey conducted by the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM). There are indications that the prevalence of food allergy is increasing. This increase cannot be explained by genetic changes and may be explained by alterations in exposure to external factors, such as changes in diet or lifestyle. The importance of gaining insight into the external factors impacting on the development of food allergy is therefore important, since this information can be used to formulate specific recommendations to reduce the risk of food allergy. The prevalence of food allergy varies from 2% to 6% in children and from 2% to 3% in adults. Food allergy has a negative impact on the quality of life. The accidental consumption of products that contain the food allergen can even induce life-threatening symptoms. In this literature study, the RIVM inventoried the impact of microbes, environmental toxicants, diet and lifestyle on the development of food allergy. The effects of the majority of these external factors on food allergy could not be determined because there were either too few studies or the results of different studies were conflicting. There is limited evidence that the consumption of fish oil supplements during pregnancy reduces the risk of egg allergy, but these findings need to be confirmed in larger clinical trials. There are also indications that the delayed introduction of food allergens in the diet of infants is a risk factor; a number of clinical studies are currently investigating this hypothesis.

RIVM rapport:In vergelijking met voorgaande jaren lieten de perinatale sterftecijfers van het CBS in 2004 een relatief sterke daling zien. Ondanks een lichte stijging in 2005 is over een iets langere periode (2000 2004/2005) een licht dalende trend in perinatale sterfte zichtbaar. De relatief sterke daling in perinatale sterfte 2004 kan zijn ontstaan door statistische schommelingen. Voor een mogelijke andere verklaring van de daling in 2004 is gekeken naar trends in onderliggende risicofactoren. In de periode 2000 2005 trad een lichte stijging op in het aandeel geboortes bij oudere moeders (35+) en bij niet westers allochtone moeders. Overgewicht bij zwangere vrouwen nam waarschijnlijk ook toe, maar daarover ontbreken cijfers. Dit zijn ongunstige invloeden op het perinatale sterfterisico. Enkele factoren uit zorg en preventie met een mogelijk gunstige invloed op de perinatale sterfte lijken daarentegen te zijn verbeterd. Eerdere capaciteitstekorten op de neonatale intensive care zijn verminderd, het beleid bij stuitligging is gewijzigd en bij IVF wordt vaker een embryo teruggeplaatst in plaats van meerdere. Er zijn aanwijzingen dat zwangere vrouwen minder roken. Mogelijk is er sprake van verbetering in foliumzuurinname bij aanstaande moeders. De gesignaleerde verbeteringen in zorg, preventie en leefstijl compenseren vooralsnog de eerder genoemde toename in risicofactoren, maar voor een verdere daling van de perinatale sterfte zijn verdere verbeteringen in kwaliteit van perinatale zorg en preventie nodig., Compared to previous years the Dutch perinatal mortality rates, as registered by CBS (Statistics Netherlands), showed a sudden decline in 2004. Despite a slight increase in 2005, a small decline in perinatal mortality is noticeable in the course of a slightly longer period (2000-2004/2005). The relatively strong decline in perinatal mortality in the year 2004 may have been caused by a statistical fluctuation. Trends in underlying risk factors were analysed for possible other explanations. In the period 2000 the share of births to older mothers (35+) and to mothers belonging to non western ethnic minority groups has increased slightly. The prevalence of pregnant women with obesity probably increased as well, but proper data are lacking. These are all unfavourable influences on the perinatal mortality risk. Some aspects of healthcare and prevention with a possible beneficial effect on perinatal mortality appear to have been improved, however. Earlier shortages in admission capacity for neonatal intensive care have decreased over the period 2000 2005, policies on term breech presentation have been changed and in IVF single instead of multiple embryo transfer has been used more often. Research has indicated that recently Dutch pregnant women smoke less frequently. In addition, the uptake of folic acid by pregnant women might have improved. For the time being the observed improvements in healthcare, prevention and lifestyle have compensated the increased occurrence in the mentioned risk factors. But a further decrease in perinatal mortality will require further improvements in quality of perinatal care and prevention.

RIVM rapport:Bloedverwantschap tussen ouders (consanguiniteit) is een van de risicofactoren die de kans op aangeboren aandoeningen verhogen. Andere risicofactoren zijn bijvoorbeeld moederschap op oudere leeftijd, diabetes bij de moeder of erfelijke aandoeningen in de familie. Kinderen van consanguine ouders hebben vooral een verhoogde kans op zeer zeldzame autosomaal recessieve aandoeningen. Deze groep zeldzame aandoeningen maakt een zeer klein deel uit van het totale aantal aangeboren aandoeningen. Een (beperkt) deel van deze aandoeningen leidt tot sterfte, het risico hierop is het grootst in het eerste levensjaar. In absolute aantallen is het aandeel van met consanguiniteit samenhangende aandoeningen in de perinatale en zuigelingensterfte zeer gering. Over de ziektelast door autosomaal recessieve aandoeningen, wanneer geen sprake is van sterfte, zijn geen goede cijfers beschikbaar. Er zijn geen goede representatieve cijfers over het voorkomen van consanguiniteit in Nederland. Uit incidentele en soms indirecte gegevens valt af te leiden dat huwelijken tussen verwanten in Nederland waarschijnlijk het meest frequent voorkomen in de Turkse en Marokkaanse bevolkingsgroepen en in kleine religieuze gemeenschappen. Hoewel de absolute aantallen klein zijn, hebben de betreffende aandoeningen een grote impact op de getroffen families. De aandacht voor tijdige opsporing en advisering over genetische risico's, waaronder consanguiniteit en het risico binnen specifieke bevolkingsgroepen op minder zeldzame autosomaal recessieve aandoeningen (zoals erfelijke bloedarmoede), neemt toe. Idealiter zou ieder aanstaand ouderpaar, bij voorkeur vssr een zwangerschap, zich moeten kunnen laten informeren over een eventueel verhoogde kans op een kind met een aangeboren aandoening en over mogelijkheden voor preventie., Marriage between close biological kin (consanguineous marriage) is one of the factors that increase the risk of congenital disorders. Other factors are, for instance, advanced maternal age, diabetes in pregnant women or previous genetic diseases in the family. Children of consanguineous couples are especially at risk for very rare autosomal recessive disorders. The contribution of these very rare disorders to the total amount of birth defects and/or genetic diseases is very small, however. A limited number of children with an autosomal recessive disorder will die from the disorder, with the highest risk on mortality in their first year of life. In absolute numbers the contribution of autosomal recessive disorders to perinatal and infant mortality in the Netherlands is very low. No reliable information is available on the burden of disease by the autosomal recessive disorders that do not lead to mortality. There are no representative data available on the prevalence of consanguinity in the Netherlands. By using incidentally available and sometimes indirect information it may be concluded that consanguinity is more common in the Turkish and Moroccan population and in some small religious groups in the Netherlands. Although the absolute numbers are small, these specific disorders do have a large impact on the affected families. There is increased awareness of the need for timely counseling and screening for genetic risks, including consanguinity and the risk within specific parts of the population on less rare autosomal recessive disorders (such as hereditary anaemia). Ideally, all parents to be should, preferably before a pregnancy, have access to counseling on increased risks of having a child with a genetic disorder and on possible preventive measures.

RIVM rapport:De zwangerschapsuitkomsten bij allochtone vrouwen en hun kinderen zijn over het algemeen minder gunstig dan bij zwangere vrouwen en hun kinderen van autochtone afkomst. Allochtone kinderen hebben gemiddeld een lager geboortegewicht. Vroeggeboorte en aangeboren aandoeningen komen bij hen vaker voor. Ook de sterfte rond de geboorte is minder gunstig onder allochtone dan onder autochtone vrouwen en kinderen. Dit blijkt uit verschillende onderzoeken in Nederland naar gezondheidsverschillen tussen autochtone en allochtone zwangere vrouwen en hun kinderen en de onderliggende oorzaken. In deze studie wordt een overzicht gegeven van afgeronde en lopende onderzoeken naar verschillen in zwangerschapsuitkomsten, in risicofactoren, in zorggebruik en in het gebruik van preventieve maatregelen. De sterfteverschillen zijn deels te verklaren door verschillen in risicofactoren. Niet westers allochtone vrouwen zijn minder bekend met preventieve maatregelen zoals extra foliumzuurgebruik, melden zich later voor verloskundige zorg en maken minder gebruik van kraamzorg. Hierdoor missen zij kansen om tijdig geonformeerd te worden over preventieve maatregelen om de gezondheid van hun kind of zichzelf zo optimaal mogelijk te maken. De beschreven onderzoeken bieden aangrijpingspunten voor maatregelen ter verbetering van de zwangerschapsuitkomsten bij met name niet westers allochtone vrouwen en kinderen. Soms is nader onderzoek nodig om te verklaren waarom die verschillen bestaan en om aan te geven welke (cultuur)specifiekere begeleiding en preventieve maatregelen nodig zijn. Voor het terugdringen van perinatale gezondheidsverschillen tussen zwangeren in Nederland is integraal gezondheidsbeleid nodig. Een deel van de verschillen in sterfte rond de geboorte wordt namelijk veroorzaakt door achterliggende factoren die grotendeels buiten het bereik van de (volks)gezondheidszorg vallen, zoals het niet beheersen van de Nederlandse taal of sociaaleconomische verschillen., In general pregnancy outcomes in non-western women and children in the Netherlands are less favourable as compared to the women and children of Dutch descent. Children belonging to an ethnic minority have on average a lower birth weight. Premature birth and birth defects occur more frequently. Mortality around birth is less favorable in women and children of non-western ethnic groups. These conclusions can be drawn from different studies into health differences, and the underlying causes, in the Netherlands between pregnant women and children of Dutch and those of non-western ethnic groups. In this report an overview is presented of recently finished and currently ongoing studies that focus on differences in pregnancy outcomes, in risk factors, in health care use and in use of preventive measures. The mortality differences can partly be explained by differences in known risk factors. Women from non-western ethnic origin are less familiar with preventive measures such as the periconceptional use of folic acid, have a late start in antenatal care and use maternity care less frequently. In this way they miss opportunities to be adequately informed about preventive measures they might take to promote a better health for their unborn children and themselves. The researches described in this overview offer starting points for improvement of pregnancy outcomes especially of women and children of non-western origin. Sometimes further research is needed to identify the causal pathways for the observed differences and to indicate which culture specific guidance or other preventive measures are needed. Reduction of perinatal health inequalities between Dutch pregnant women requires an integrated public health policy. The fact is, part of these differences in perinatal health outcomes are due to underlying mechanisms that lay beyond the scope of health care, such as a lack of fluency in the Dutch language or socio-economic inequalities.

RIVM rapport:Dertigers hebben vaker overgewicht dan elf jaar geleden. In de periode 1998-2002 had een op de twee mannen en een op de drie vrouwen van 30-39 jaar overgewicht (Body Mass Index (BMI) = 25 kg/m2). Elf jaar eerder, bij de toenmalige dertigers, gold dat voor ruim een op de drie mannen en een op de vier vrouwen in deze leeftijdsgroep. Dit cohort- of periode-effect zien we ook in de oudere leeftijdsgroepen: bij opeenvolgende '10-jaarsgeneraties' komt overgewicht steeds vaker voor . Wanneer we de huidige dertigers met zichzelf vergelijken, zien we dat ze er elf jaar geleden, als twintigers, veel gunstiger voorstonden: toen had 'slechts' een op de vier mannen en een op de zeven vrouwen overgewicht. Bij laag opgeleiden komt overgewicht vaker voor dan bij hoog opgeleiden. Deze cijfers onderstrepen dat preventie van overgewicht op jonge leeftijd moet plaatsvinden en dat de overgewichtproblematiek in toekomstige oudere leeftijdsgroepen nog verder zal toenemen. De cijfers zijn afkomstig uit de Doetinchem Studie, een longitudinaal onderzoek naar leefstijl, biologische risicofactoren en chronische ziekten. In drie opeenvolgende perioden van vijf jaar zijn steeds circa 5000 personen onderzocht. In dit rapport worden de longitudinale veranderingen over de drie onderzoeksronden beschreven voor roken, bloeddruk, serum cholesterol en BMI. Daarnaast worden de opzet en de resultaten van de derde onderzoeksronde (1998-2002) gepresenteerd ten aanzien van het voorkomen van leefstijlfactoren (roken, voeding, bewegen), biologische risicofactoren (bloeddruk, cholesterol, BMI, longfunctie) en chronische ziekten (o.a. diabetes en COPD). Daarbij worden de verschillen naar geslacht, leeftijd en opleidingsniveau weergegeven., Men and women in their thirties are more often overweight than eleven years ago. In a five-year period, 1998-2002, one out of every two men and one out of every three women aged 30-39 years were found to be overweight (Body Mass Index (BMI) = 25 kg/m2). Eleven years before, one out of three men and one out of four women aged 30-39 years were overweight. This period or cohort effect is seen in all age-groups: i.e. in each subsequent '10-year generation' overweight becomes more prevalent. When we compare men and women who are now in their thirties with themselves eleven years earlier (when they were in their twenties), 'only' one out of four men and one out of seven women appear to be overweight. Lower educated men and women are more often overweight than men and women with a higher education. Our results emphasize the importance of preventing overweight in the young, and suggest a further increase in overweight for middle-aged and elderly persons in the future. These are some of the results of the Doetinchem Study, a longitudinal study on lifestyle, biological risk factors and chronic diseases, in which about 5000 persons were examined in three consecutive five-year periods. Described here are longitudinal changes in smoking, blood pressure, serum cholesterol and BMI, along with the methods and results of the third round of investigation (1998-2002). The results for lifestyle factors (smoking, diet, physical activity), biological risk factors (blood pressure, cholesterol, BMI, lung function) and chronic diseases (e.g. diabetes and COPD) are presented according to age, gender and education.

RIVM rapport:Een op de 5 mannen en een op de 8 vrouwen in de leeftijd van 20-59 jaar heeft een verhoogde bloeddruk, terwijl ongeveer een op de 10 mannen/vrouwen een te hoog cholesterolgehalte heeft. Bijna de helft van de mannen en ongeveer een derde van de vrouwen heeft overgewicht. Risicofactoren voor chronische ziekten komen over het algemeen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, vaker bij ouderen dan bij jongeren en vaker bij lager opgeleiden dan bij hoger opgeleiden. Overgewicht komt bijvoorbeeld bij laag opgeleiden 3 keer (mannen) tot 5 keer (vrouwen) vaker voor dan bij hoog opgeleiden.Dit blijkt uit het MORGEN-project, een grootschalig onderzoek dat in de periode 1993-1997 is uitgevoerd onder 23.000 mannen en vrouwen uit Amsterdam, Doetinchem en Maastricht. In het project is informatie verzameld over (veranderingen in) risicofactoren voor chronische ziekten, zoals hart- en vaatziekten, diabetes, astma, COPD en gewrichtsaandoeningen. Deelnemers vulden vragenlijsten in over leefgewoonten (roken, voeding, bewegen) en gezondheid, en ondergingen een lichamelijk onderzoek waarbij lengte, gewicht, bloeddruk en longfunctie werden gemeten en waarbij bloed werd afgenomen waarin het totaal- en HDL-cholesterolgehalte en glucosegehalte werden bepaald. Bij een deel van de oudere deelnemers (45 jaar en ouder) werd ook een aantal cognitieve testen afgenomen. Het onderzoek geeft een goed beeld van de situatie in Nederland ten aanzien van risicofactoren voor chronische ziekten. De gegevens zijn een belangrijke bron gebleken voor onderbouwing van het Nationaal Kompas Volksgezondheid en het Chronische Ziekten Model van het RIVM. In dit rapport worden voor de genoemde risicofactoren en chronische ziekten de prevalentie en trend beschreven, naar leeftijd, geslacht en opleiding., One out of 5 men and one out of 8 women aged 20-59 years have high blood pressure, while about one out of 10 men and women has a high total cholesterol level. About half the men and one-third of the women are overweight. Chronic disease risk factors are more prevalent among men vs. women, among the elderly vs. the youth, and among the lower educated vs. the higher educated. Prevalence of overweight for example, was 3 times (men) to 5 times (women) higher in lower educated individuals than in the higher educated. These represent a few of the results of the MORGEN project, a large-scale monitoring project carried out between 1993 and 1997 among 23,000 men and women living in Amsterdam, Doetinchem and Maastricht. Data were collected on (changes in) chronic disease risk factors, such as cardiovascular diseases, diabetes, asthma, COPD and musculoskeletal disorders. Respondents filled in questionnaires on lifestyle habits (smoking, diet and physical activity) and health, and underwent a physical examination in which height, weight, blood pressure and lung function were measured. They supplied blood samples in which serum total cholesterol, HDL cholesterol and non-fasting glucose were determined. A subsample of respondents aged 45 years and older underwent a series of cognitive tests. This project has proven to be a valuable source of information on chronic disease risk factors in (subgroups of) the general Dutch population. It has contributed to the National Public Health Compass and RIVM's Chronic Disease Model. Prevalence of and trends in the risk factors and chronic diseases according to age, gender and educational level are reported here.

RIVM rapport:Het Regenboog-project is een samenwerkingsverband tussen het RIVM, CBS en GGD Nederland en GGD'en. Het doel van het Regenboogproject is een beeld te krijgen van de gezondheidssituatie van de Nederlandse bevolking op het gebied van chronische en infectieziekten. Een aselecte steekproef wordt getrokken door het CBS. Bij deze personen wordt thuis de gezondheidsenquete afgenomen. Vervolgens wordt gevraagd om deel te nemen aan een aanvullend lichamelijk onderzoek op de GGD. Hierop reageert 56,7% positief. Het onderzoek op de GGD bestaat uit het invullen van een vragenlijst over infectieziekten, meting van bloeddruk, lengte, gewicht en middel-heupomtrek. Tot slot wordt er een gewrichtsfunctietest en 4 buisjes bloed afgenomen. Van de geinterviewde personen komt uiteindelijk 25,7 % op de GGD voor het lichamelijk onderzoek. De prevalentie van hypertensie is voor mannen 34% en vrouwen 30%. De prevalentie van overgewicht neemt toe met de leeftijd. De schatting van overgewicht blijkt sterk te verschillen tussen gerapporteerde en gemeten lengte en gewicht. Met name bij vrouwen is dit verschil duidelijk aanwezig. De onderzochte groep blijkt een bruikbare afspiegeling van de Nederlandse bevolking., Risk Factors and Health in the Netherlands, a survey on Municipal Health Services. The main aim of the project was to monitor risk factors or determinants of chronic and infectious disease in the general population. Also studied were the differences with respect to many background- and health- related variables between participants interviewed at home and those taking the physical examination. Random sampling by the CBS led to home interviews by trained interviewers of individuals from the age of 0 who were willing to cooperate in the survey. The interview consisted of items related to aspects of health status and use of medicines/medical devices. Questions on lifestyle factors (smoking, drinking and vaccination) were included. At the end of the interview, participants were asked for permission to be approached for an additional health examination. Participants older than 12 years were asked to visit the nearest community or municipal health service (GGD). Of the participant, 56.7% agreed to participate in the additional health examination. A short physical examination was performed at the health centre. Blood samples were taken and blood pressure measured, as well as height, weight, and waist and hip circumferences. In addition, the 'joint-function test' was performed and an additional questionnaire was distributed. Of the people interviewed, 25,7% had visited the community or municipal health centre. The participants undergoing the physical examination were representative of the Dutch population, in that there were no major differences with respect to most of the background- and health-related variables between participants interviewed at home and those taking the physical examination.

RIVM rapport:Het Regenboog-project is een samenwerkingsverband tussen het RIVM, CBS en GGD Nederland en GGD'en. Het doel van het Regenboogproject is een beeld te krijgen van de gezondheidssituatie van de Nederlandse bevolking op het gebied van chronische en infectieziekten. Een aselecte steekproef wordt getrokken door het CBS. Bij deze personen wordt thuis de gezondheidsenquete afgenomen. Vervolgens wordt gevraagd om deel te nemen aan een aanvullend lichamelijk onderzoek op de GGD. Hierop reageert 56,9% positief. Het onderzoek op de GGD bestaat uit het invullen van een vragenlijst over infectieziekten, meting van bloeddruk, lengte, gewicht en middel-heupomtrek. Tot slot wordt er een gewrichtsfunctietest en 4 buisjes bloed afgenomen. Van de geinterviewde personen komt uiteindelijk 28,0 % op de GGD voor het lichamelijk onderzoek. De prevalentie van hypertensie is voor mannen 40% en vrouwen 32%. De prevalentie van overgewicht neemt toe met de leeftijd. De schatting van overgewicht blijkt sterk te verschillen tussen gerapporteerde en gemeten lengte en gewicht. Met name bij vrouwen is dit verschil duidelijk aanwezig. De onderzochte groep blijkt een bruikbare afspiegeling van de Nederlandse bevolking., Risk Factors and Health in the Netherlands, a survey on Municipal Health Services. The main aim of the project was to monitor risk factors or determinants of chronic and infectious disease in the general population. Also studied were the differences with respect to many background- and health- related variables between participants interviewed at home and those taking the physical examination. Random sampling by the CBS led to home interviews by trained interviewers of individuals from the age of 0 who were willing to cooperate in the survey. The interview consisted of items related to aspects of health status and use of medicines/medical devices. Questions on lifestyle factors (smoking, drinking and vaccination) were included. At the end of the interview, participants were asked for permission to be approached for an additional health examination. Participants older than 12 years were asked to visit the nearest community or municipal health service (GGD). Of the participant, 56.9% agreed to participate in the additional health examination. A short physical examination was performed at the health centre. Blood samples were taken and blood pressure measured, as well as height, weight, and waist and hip circumferences. In addition, the 'joint-function test' was performed and an additional questionnaire was distributed. Of the people interviewed, 28.0% had visited the community or municipal health centre. The participants undergoing the physical examination were representative of the Dutch population, in that there were no major differences with respect to most of the background- and health-related variables between participants interviewed at home and those taking the physical examination. men. The prevalence of overweight was higher for the women than for the men. The estimation of overweight was different for length and weight (reported was higher than measured), clearly seen especially among the women. On the basis of non-fasting glucose measurements, 3,8% of the g

RIVM rapport:In Nederland werd in 1999 ongeveer 36 miljard euro aan gezondheidszorg uitgegeven. Dat bedrag zal de komende jaren stijgen onder invloed van toenemende medische mogelijkheden en de vergrijzing van de bevolking. Om vast te stellen of al dat geld zo goed mogelijk wordt besteed, moet eerst bekend zijn waar dat geld precies aan wordt besteed. Dit rapport geeft een antwoord op die laatste vraag. Beschreven wordt hoe het zorggebruik van de Nederlandse gezondheidszorg in 1999 was verdeeld over ziekten, mannen en vrouwen, verschillende leeftijdsgroepen en zorgsectoren. Ook wordt beschreven hoe de kosten van de gezondheidszorg zich in de afgelopen jaren hebben ontwikkeld, en hoe zij zich in de toekomst naar verwachting zullen ontwikkelen. In dit rapport wordt tevens een eerste aanzet gegeven om de kosten ook te verdelen naar risicofactoren achter de ziekten. Verder wordt een vergelijking gemaakt met andere kosten van ziektenstudies uit binnen- en buitenland. Voor de interpretatie van verschillen tussen KVZ-cijfers wordt een algemene checklist van 10 punten gepresenteerd. Tenslotte worden de uitkomsten in een breder perspectief geplaatst door een vergelijking van de kosten met andere gevolgen van ziekte zoals sterfte, ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid., Health care professionals, policy makers and politicians have urgent needs for systematic information about national health care expenditure. The study Cost of Illness in the Netherlands has been performed for the third time and presents information about the relationship between health care use, measured as costs, and what matters most: the health of the population. Previous studies reported cost of illness estimates for the years 1988 en 1994. This study provides a comprehensive overview of Dutch health care costs in 1999. Total health care costs were attributed to health care sectors and providers, diseases, age groups and gender. The results of this analysis can be used for answering questions such as: 'On what type of health care do we spend our money?' And: 'how are these costs distributed among various illnesses and diseases?' But also: 'how much money do we need for healthcare in the future and for resolving waiting lists?' Researchers and policy makers may use the information of this study as a tool to explore the desired future characteristics and volumes of the Dutch health care system.

RIVM rapport:Vanaf oktober 2000 is de Nederlandse influenza-surveillance tijdelijk uitgebreid tot een case-controle studie naar acute respiratoire infecties (ARI) bij huisartspatienten: de ARI-EL studie. Doel is inzicht verkrijgen in de incidentie en etiologie van ARI, risicofactoren voor ARI en in de zorgvraag en ziektelast tengevolge van ARI. Huisartsen van het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg (NIVEL) registreren wekelijks het aantal consulten voor ARI en bemonsteren maximaal een case en een controle per week. De monsters worden onderzocht op respiratoire pathogenen op het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en op het Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid Tilburg met kweek en PCR. De deelnemende patienten vullen thuis een vragenlijst in. Bij cases werd significant vaker een virus aangetoond (bij 53 % van de cases versus 19% van de controles). Influenzavirus en rhinovirus werden significant vaker aangetoond in cases. Het percentage van de monsters waarin een bacterie werd aangetoond verschilde niet significant tussen cases en controles. Alleen beta-haemolytische streptokokken groep A werden significant vaker aangetoond bij cases. Bij 31% van de cases en bij 67% van de controles werd geen ziekteverwekker aangetoond Het blijkt dat de studie haalbaar is, maar wel redelijk belastend voor de huisartsen. De ARI-EL studie loopt door tot en met minimaal september 2002. Dit is nodig om voldoende gegevens te verzamelen voor statistische analyse met voldoende power om conclusies te kunnen trekken. Het verlies van gegevens door strikte toepassing van de case- en controledefinities en het feit dat winter 2000/2001 een uitzonderlijk rustig influenzaseizoen is geweest, benadrukken het belang van voldoende lange gegevensverzameling. Dan zal deze unieke studie informatie opleveren over de jaar- en seizoensincidentie van ARI en daarmee samenhangende pathogenen, ziektelast, zorgvraag en determinanten bij huisartspatienten., From October 2000 the Dutch influenza surveillance is temporarily expanded to a case-control study on acute respiratory infections (ARI) in general practitioner (GP) patients: the ARI-EL study. The aim is gaining insight into 1) the incidence and aetiology of ARI, 2) risk factors for contracting ARI and 3) health-care demand and burden of illness due to ARI. GPs from the Netherlands Institute for Health Services Research (NIVEL) register all patients consulting them for ARI. Weekly, GPs sample one case, defined as one of the patients consulting them with complaints of ARI, and one control, defined as a patient consulting them without complaints of ARI. The samples are analysed at the National Institute of Public Health and the Environment (RIVM) in Bilthoven for respiratory viruses by culture and PCR, and for respiratory bacteria by culture at the Regional Laboratory of Public Health in Tilburg. Participating patients filled in a questionnaire at home. The background and methods of the ARI-EL study are presented in this interim report, along with some of the preliminary results of the first study year. In the controls, statistically significant fewer viruses were detected; in 53% of samples of the cases viruses were detected, compared to 19% of the samples from the controls. Influenza virus and rhinovirus were detected significantly more often in the cases than in the controls. Bacteria were detected in the same measure in the cases and controls. Only beta-haemolytic streptococci group A were significantly more often detected in the cases. In 31% of the cases and in 67% of the controls no micro-organisms other than the commensal flora were detected. The study has been found to be feasible, despite the burden for the GPs. It will continue until at least September 2002 to enable us to collect sufficient data for statistical analyses, and consequently to summon sufficient power to draw conclusions. The loss of data by applying the precise case and control definitions p

Het Regenboog-project is een samenwerkingsverband tussen het RIVM, CBS en GGD Nederland en GGD'en. Het doel van het Regenboogproject is een beeld te krijgen van de gezondheidssituatie van de Nederlandse bevolking op het gebied van chronische en infectieziekten. Een aselecte steekproef wordt getrokken door het CBS. Bij deze personen wordt thuis de gezondheidsenquete afgenomen. Vervolgens wordt gevraagd om deel te nemen aan een aanvullend lichamelijk onderzoek op de GGD. Hierop reageert 60,9% positief. Het onderzoek op de GGD bestaat uit het invullen van een vragenlijst over infectieziekten, meting van bloeddruk, lengte, gewicht en middel-heupomtrek. Tot slot wordt er een gewrichtsfunctietest en 4 buisjes bloed afgenomen. Van de geinterviewde personen komt uiteindelijk 30,0 % op de GGD voor het lichamelijk onderzoek. De prevalentie van hypertensie is voor mannen 19% en vrouwen 16%. De prevalentie van overgewicht neemt toe met de leeftijd. De schatting van overgewicht blijkt sterk te verschillen tussen gerapporteerde en gemeten lengte en gewicht. Met name bij vrouwen is dit verschil duidelijk aanwezig. De onderzochte groep blijkt een bruikbare afspiegeling van de Nederlandse bevolking., Risk Factors and Health in the Netherlands, a survey on Municipal Health Services. The main aim of the project was to monitor risk factors or determinants of chronic and infectious disease in the general population. Also studied were the differences with respect to many background- and health- related variables between participants interviewed at home and those taking the physical examination. Random sampling by the CBS led to home interviews by trained interviewers of individuals from the age of 0 who were willing to cooperate in the survey. The interview consisted of items related to aspects of health status and use of medicines/medical devices. Questions on lifestyle factors (smoking, drinking and vaccination) were included. At the end of the interview, participants were asked for permission to be approached for an additional health examination. Participants older than 12 years were asked to visit the nearest community or municipal health service (GGD). Of the participant, 60.9% agreed to participate in the additional health examination. A short physical examination was performed at the health centre. Blood samples were taken and blood pressure measured, as well as height, weight, and waist and hip circumferences. In addition, the 'joint-function test' was performed and an additional questionnaire was distributed. Of the people interviewed, 30.0% had visited the community or municipal health centre. The participants undergoing the physical examination were representative of the Dutch population, in that there were no major differences with respect to most of the background- and health-related variables between participants interviewed at home and those taking the physical examination. The prevalence of hypertension was 19% in men and 16% in women. The prevalence of overweight was higher for the women than for the men (12 % versus 9%). The estimation of overweight was different for length and weight (reported was higher than measured), clearly seen especially amon

RIVM rapport:Het Regenboog-project is een samenwerkingsverband tussen het RIVM, CBS en GGD Nederland en alle GGD'en. Het doel van het Regenboogproject is een beeld te krijgen van de gezondheidssituatie van de Nederlandse bevolking op het gebied van chronische en infectieziekten door het bestaande onderzoek beter op elkaar af te stemmen en door de sterke punten van elk van de deelnemende organisaties beter te benutten. Een aselecte steekproef wordt getrokken door het CBS. Bij deze personen wordt thuis de gezondheidsenquete afgenomen. Vervolgens wordt gevraagd om deel te nemen aan een aanvullend lichamelijk onderzoek op de GGD. Hierop reageert 55,5% positief. Het onderzoek op de GGD bestaat uit het invullen van een vragenlijst over infectieziekten, meting van bloeddruk, lengte, gewicht en middel-heupomtrek. Tot slot wordt er een gewrichtsfunctietest en 4 buisjes bloed afgenomen. Van de geinterviewde personen komt uiteindelijk 30,5 % op de GGD voor het lichamelijk onderzoek. De onderzochte personen op de GGD vormen een bruikbare afspiegeling van de Nederlandse bevolking., The RIVM carries out population based health surveys in cooperation with CBS and Municipal Health Centres. The main aim of the project is to monitor risk factors or determinants of chronic and infectious diseases in the general population. Random sampling by the CBS led to home interviews by trained interviewers of individuals from the age of 0 who are willing to cooperate in the survey. At the end the participant were asked for permission to be approached for an additional health examination. Of the participants in the survey 55,5% agreed to participate in the additional health examination. Of the people interviewed, 30,5 % visited the municipal health centre. The participants undergoing the physical examination were representative of the Dutch population. There were no major differences with respect to many background- and health-related variables between participant interviewed at home and those taking the physical examination.

RIVM rapport:Dit rapport gaat over populatie attributieve risico's (PAR's) die de bijdrage van verschillende risicofactoren (leefstijlfactoren, zoals roken, alcoholconsumptie, lichamelijke activiteit, en voeding, alsmede biologische factoren, zoals totaal serum cholesterol, HDL-cholesterol, bloeddruk, glucosetoleratie, en lichaamsgewicht naar lengte) aan mortaliteit ten gevolge van een aantal ziekten (coronaire hartziekten, beroerte, CARA, diabetes, en sommige vormen van kanker) kwantificeren. Relatieve risico's en prevalenties van risicofactoren zijn nodig om PAR's te berekenen. Relatieve risico's zijn ontleend aan de internationale literatuur en prevalenties van risicofactoren (voornamelijk in de leeftijdsklasse van 20-59 jaar) zijn ontleend aan het MONITORING project 1987-1991. In hoofdstuk twee worden belangrijke aannamen en problemen voor het berekenen van PAR's en PAR-achtige maten uiteengezet. Hoofdstuk drie bevat een beschrijving van PAR berekeningen voor een aantal determinanten, later samengevat in hoofdstuk vier vanuit het perspectief van zowel ziekten als determinanten. PAR's voor individuele determinanten varieerden van 10 tot 90%. Vanuit volksgezondheidsperspectief levert ingrijpen in een determinant met een matige tot grote invloed op een of vaak voorkomende ziekten, meer winst op dan interventie op een determinant met een grote invloed op een betrekkelijk zeldzame ziekte. Het roken van sigaretten blijkt het grootste gezondheidsverlies te bewerkstelligen: de prevalentie van roken is in Nederland hoog (40% van de mannen en vrouwen van 20-59 jaar). Het roken van sigaretten beinvloedt de mortaliteit van een aantal indicatoren (longkanker, keelkanker, slokdarmkanker, coronaire hartziekten, beroerte, en CARA). Coronaire hartziekten heeft het grootste aantal determinanten waarvoor PAR's konden worden berekend. De algemene conclusie is dat er voor genoemde gezondheidsproblemen in Nederland, althans theoretisch, nog een aanzienlijke gezondheidswinst is te boeken. Aangezie, In this report population-attributable risks (PARs) are reported, which quantify the contribution of several determinants (lifestyle factors such as smoking, alcohol consumption, physical activity and dietary factors, as well as biological risk factors such as total serum cholesterol, HDL-cholesterol, blood pressure, glucose tolerance and body mass index) to mortality from a number of chronic diseases (coronary heart disease, stroke, COPD, diabetes and some forms of cancer). Relative risks and prevalences of risk factors are needed for calculations of PAR's. Relative risks were taken from the international literature and risk factor prevalences (mainly for the age range 20-59 years) were derived from the 1987-1991 Dutch Monitoring Project on Cardiovascular Disease Risk Factors. Some important assumptions and difficulties in calculating and interpreting the PAR's and PAR like measures are summarized in chapter 2. Chapter 3 contains a description of PAR calculations for a series of determinants, later summarized (chapter 4) from the viewpoints of both diseases and determinants. PAR's for individual determinants ranged from 10 to 90 percent. From a Public Health point of view, intervention in a determinant which has a moderately strong influence one or more frequently occurring diseases, will lead to more gain in health than intervention in a determinant which has a strong influence on a rare disease. From the results it is clear, that cigarette smoking is the determinant causing the greatest health loss: the prevalence of cigarette smoking is still high (about 40 percent in men and women aged 20-59 years) in the Netherlands. Cigarette smoking influences mortality from a number of indicators (cancer of the lung, larynx, oral cavity and oesophagus, coronary heart disease, stroke and chronic respiratory disorders). Coronary heart disease has the largest number of determinants for which it was possible to calculate PARs. The general conclusion is that for the health probl

RIVM rapport:Het Peilstationsproject Hart- en Vaatziekten is uitgevoerd van 1987-1991. In deze periode zijn ruim 36.000 mannen en vrouwen in de leeftijd van 20-59 jaar onderzocht op risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Prevalentie van hypercholesterolemie was 16% voor mannen en 13% voor vrouwen, 21% van de mannen en 6% van de vrouwen had een verlaagd HDL-cholesterolgehalte. Acht procent van de mannen en 6% van de vrouwen had hypertensie en 7% van de mannen en 9% van de vrouwen had overgewicht. Veertig procent van de mannen en vrouwen rookte sigaretten, 10% van de mannen en 3% van de vrouwen waren zware drinkers. Ongeveer 1/3 deel van alle mannen en vrouwen was lichamelijk inactief. De prevalentie van hypercholesterolemie daalde over de studieperiode met 3% bij mannen en 2% bij vrouwen, de prevalentie van een verlaagd HDL-cholesterolgehalte nam toe met 9% bij mannen en 1% bij vrouwen. De prevalentie van hypertensie veranderde niet, maar de medicamenteuze behandeling van hypertensie daalde. De prevalentie van overgewicht en lichamelijke inactiviteit steeg wanneer werd gecorrigeerd voor veranderingen in opleidingsniveau over de studieperiode. Het percentage sigaretten rokers daalde met 3% bij mannen en 4% bij vrouwen, het percentage zware drinkers nam af met 3% bij mannen en vrouwen., The Monitoring Project on Cardiovascular Disease Risk Factors has been carried out between 1987-1991. In this period over 36,000 men and women aged 20-59 years have been examined for cardiovascular risk factors. Prevalence of hypercholesterolemia was 16% in men and 13% in women, a low HDL-cholesterol was present in 21% of all men and 6% of all women. Prevalence of hypertension was 8% in men and 6% in women, and prevalence of obesity was 7% in men and 9% in women. Forty percent of all men and women smoked cigarettes, and 10% of the men and 3% of the women were heavy drinkers. One-third of all men and women were physically inactive. Prevalence of hypercholesterolemia decreased by 3% in men and 2% in women, prevalence of low HDL increased by 9% in men and 1% in women. Prevalence of hypertension did not change, but treatment of hypertension decreased. Prevalence of obesity and physical activity showed an increase only when the data were corrected for changes in educational status over the study period. Prevalence of cigarette smoking decreased by 3% in men and 4% in women, while the percentage of heavy drinkers decreased by 3% in men and women.

RIVM rapport:Tot voor kort was bij diegenen die aan kanker overleden maagkanker de belangrijkste doodsoorzaak, echter sinds de tweede wereldoorlog dalen in de gehele wereld de sterfte cijfers voor maagkanker. Er worden twee typen maagkanker onderscheiden, het diffuse en het intestinale type. Het ontstaan van beide typen loopt waarschijnlijk langs verschillende wegen. Er wordt verondersteld dat het diffuse type meer met aangeboren erfelijke factoren samenhangt, terwijl het intestinale type eerder beinvloed lijkt te worden door omgevingsfactoren. Enkele belangrijke risicofactoren voor (voorstadia van) maagkanker zijn een infectie met Helicobacter pylori, het eten van veel zout en koolhydraten, het weinig eten van groenten en fruit, en blootstelling aan N-nitroso verbindingen. Het relatieve belang van deze factoren verschilt waarschijnlijk tussen verschillende bevolkingen. In voedingsmiddelen en in de maag kunnen N-nitroso verbindingen worden gevormd uit nitriet en nitroseerbare stoffen door zuur-gekatalyseerde nitrosering en door bacterie-gekatalyseerde nitrosering. Ascorbinezuur, tocopherolen, en (poly)fenolen zijn naast anti-oxidanten ook remmers van de nitroseringsreactie door in een zure omgeving als substraat te dienen voor nitroserende stoffen. Ascorbinezuur kan zowel bij een lage pH de zuur-gekatalyseerde nitrosering remmen alswel de bacterie-gekatalyseerde nitrosering die bij neutrale pH plaatsvindt. Het veel eten van groenten en fruit - belangrijke leveranciers van ascorbinezuur en andere potentiele remmers van maagkanker zoals beta-caroteen - werkt waarschijnlijk beschermend zowel vroeg als laat in het ontstaansproces van maagkanker en kan daarom worden aanbevolen. Er is nog veel onderzoek nodig naar de rol van N-nitroso verbindingen bij het ontstaan van maagkanker. Kortom, er bestaat een grote behoefte aan testen die de endogene vorming van specifieke N-nitroso verbindingen in de maag nauwkeurig kunnen weergeven., Until recently, gastric cancer was the leading cause of cancer mortality, but since the Second World War mortality rates have started to decline world-wide. Two types of gastric cancer have been identified, the diffuse type and the intestinal type, and they seem to be caused via different pathways. Diffuse gastric cancer is supposed to be more related to genetic susceptibility, while intestinal gastric cancer (the focus of this thesis) is supposed to be largely influenced by environmental factors. Some important risk factors that have been related to GC and its precursor lesions are the infection with H. pylori, a high salt and carbohydrate intake, a low intake of vegetables and fruit, and exposure to NOCs. The relative importance of these factors is likely to vary between populations. NOCs can be formed exogenously in foods and endogenously in the stomach from nitrite and nitrosatable compounds, through acid-catalysed nitrosation (ACN) and through bacteria-catalysed nitrosation (BCN). Inhibitors of the nitrosation reaction are ascorbic acid, tocopherols, and (poly)phenols, that apart from being potent antioxidants, also work as a substrate for nitrosating species under acidic conditions. Ascorbic acid can inhibit both ACN at low pH values and BCN at neutral pH values. A high intake of fruits and vegetables, important sources not only of ascorbic acid but also of other potential gastric carcinogenesis inhibitors such as beta-carotene, is likely to be protective and therefore recommendable in the early as well as the later stages of gastric carcinogenesis. Much research remains to be done to clarify the role of NOCs in gastric carcinogenesis. If NOCs play a role in the aetiology of gastric cancer, their composition most likely differs between countries. Thus, there is a special need for tests that can accurately assess endogenous formation of specific NOCs in the human stomach.

RIVM rapport:The aim of the MORGEN-project is monitoring of risk factors for chronic diseases in the general population (cardiovascular disease, cancer, respiratory diseases, diabetes mellitus, low back pain, neck and shoulder complaints and migraine). Each year a new random sample of approximately 5000 subjects will be examined between 1993 and 1997. Data collection includes self-administerated questionnaires, medical examination, determination of cholesterol and random glucose levels in blood. Part of the blood is stored at -196 degrees C for future analyses. Data from the MORGEN-project will make an important contribution to policy-oriented public health research.

RIVM rapport:Het project Monitoring Risicofactoren en Gezondheid in Nederland (het "MORGEN-project") is een onderzoeksproject van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiene (RIVM), waarin de gezondheidssituatie en het voorkomen van risicofactoren wordt gemeten in een steekproef van de Nederlandse bevolking gedurende de periode 1993 tot en met 1997. In 1993 werden 5154 mannen en vrouwen onderzocht. De prevalentiecijfers van de meest relevante risicofactoren (verhoogd cholesterolgehalte, hypertensie, obesitas) waren vergelijkbaar met die van het Peilstationsproject 1987-1991. Het percentage sigarettenrokers was ten opzichte van de periode 1987-1991 gedaald van 40% naar 37%. De zelf-gerapporteerde prevalentie van astma was 3%. Bijna de helft van degenen met astma gebruikte daarvoor regelmatig medicijnen. Lage rugpijn en nek- en schouderklachten in de 12 maanden voorafgaand aan het onderzoek werd door bijna de helft van de deelnemers gerapporteerd. Ruim 10% had weleens 1 week of langer van het werk verzuimd ten gevolge van de klachten. Ongeveer 9% van de onderzoekspopulatie rapporteerde regelmatige hoofdpijn met verschijnselen van migraine. De prevalentie van zelf-gerapporteerde diabetes was ongeveer 1%. Op basis van hoge niet-nuchtere glucose waarden werd diabetes geconstateerd bij 0.8% van de mannen en 0.1% van de vrouwen die geen diabetes hadden gerapporteerd., The Monitoring Project on Risk Factors for Chronic Diseases (MORGEN-project) is conducted by the National Institute of Public Health and Environmental Protection (RIVM). Its general purpose is to determine the prevalence of risk factors for chronic diseases as well as the prevalence of some specific chronic conditions in a sample of the general population. In the MORGEN-project, data on the health status and prevalence of risk factors are collected in a random sample of the general population in the Netherlands from 1993 through 1997. In 1993, 5154 men and women participated in the MORGEN-project. The prevalence figures of the most relevant risk factors (hypercholesterolemia, hypertension, obesity) are comparable to those observed in the Monitoring Project on Cardiovascular Disease Risk Factors 1987-1991. The proportion of smokers however, decreased from 40% over the period 1987-1991 to 37% in 1993. The prevalence of self-reported asthma was 3%. Almost half of those with asthma reported regular use of medication. The prevalence of low back pain and of neck-shoulder complaints was approximately 50%. Of those with low back pain or neck and shoulder complaints, 10% had been on sick leave for longer than one week due to their complaints. Approximately 9% of the respondents reported regular headache with symptoms of mi74aine. The prevalence of self-reported diabetes was about 1%. Based on non-fasting glucose measurements, diabetes was diagnosed in an additional 0.8% of men and 0.1% of women.

RIVM rapport:The goal of this study was to describe socio-economic differences in (risk factors for) cardiovascular diseases and in clustering of risk factors. For this investigation data from the Netherlands Monitoring Risk Factor Project were used. The study population consists of 36,588 men and women, aged 20 - 60 years. Men and women with lower socio-economic status had a less healthy lifestyle (smoking, alcohol consumption and physical activity) and a higher prevalence of biological risk factors (obesity, hypercholesterolemia and hypertension). The prevalence of cardiovascular diseases was lower for the higher educated than for the lower educated. The differences could to a certain degree be explained by the differences in life style and in biological risk factors.

RIVM rapport:The aim of this project is to study trends in the major risk factors for cardiovascular diseases e.g. total and HDL chlolesterol, blood pressure and smoking. Also the importance of less frequently measured risk factors e.g. contraceptive pill use and psycho-social factors in the etiology of cardiovascular diseases will be investigated. Pilot investigations were carried out in order to investigate the possibilities to extend the project towards a monitoring project on (risk factors for) chronic diseases. These projects were carried out in Amsterdam, Doetinchem and Maastricht. In the sixth year (1992) of this project a total of about 6,000 persons, aged 20-59, were examined.

RIVM rapport:The aim of this project is to study trends in the major risk factors for cardiovascular diseases e.g. total and HDL cholesterol, blood pressure and smoking. Also the importance of less frequently measured risk factors e.g. contraceptive pill use and psycho-social factors in the etiology of cardiovascular diseases will be investigated. Biologic material e.g. whole blood, plasma, white and red cells will be kept frozen at - 20 degrees C for future etiologic studies. This project is carried out in Amsterdam, Doetinchem and Maastricht. In the fifth year (1991) of this project a total of 7,500 persons, aged 20-59, were examined.

RIVM rapport:The aim of this project is to study trends in the major risk factors for cardiovascular diseases e.g. total and HDL cholesterol, blood pressure and smoking. Also the importance of less frequently measured risk factors e.g. contraceptive pill use and psycho-social factors in the etiology of cardiovascular diseases will be investigated. Biologic material e.g. whole blood, plasma, white and red cells will be kept frozen at -20 degr. C for future etiologic studies. This project is carried out in Amsterdam, Doetinchem and Maastricht. In the third year (1989) of this project a total of 7,500 persons, aged 20-60, were examined. A sample of 200 persons participated in a dietary validation study.

RIVM rapport:Doel van dit project is meting van de trends in de belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten, zoals totaal- en HDL-cholesterol, bloeddruk en roken. Daarnaast wordt onderzoek verricht naar het belang van minder frequent onderzochte risicofactoren, zoals het gebruik van de anticonceptiepil en psycho-sociale factoren, voor het ontstaan van hart- en vaatziekten. Er wordt ook een bank van biologisch materiaal, met name volbloed, plasma, witte en rode cellen aangelegd ten behoeve van toekomstig etiologisch onderzoek. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in Amsterdam, Doetinchem en Maastricht. In totaal zijn ongeveer 8200 personen van 20-60 jaar in deze drie plaatsen onderzocht. Dit is ongeveer 2000 personen meer dan in 1987. Hieruit kan geconcludeerd worden dat in het kader van dit project per jaar ongeveer 2500 personen per basisgezondheidsdienst onderzocht kunnen worden. Het jaar 1988 was het tweede jaar van dit project.