Search

Güç elektroniği alanında gerçekleşen gelişmelerle birlikte, devre kayıplarınınazaltılması, verimliliklerinin arttırılması, özellikle 100W üzeri güçlerde maliyetin veboyutların düşürülmesi hedeflenmektedir. Devrelerdeki kayıpların azalması, yüksekverimler elde edilebilmesi ve boyutlarının küçülebilmesi için, etkin anahtarlamafrekansını arttırmak ve anahtarlama elemanının akımını azaltmak gerekmektedir.Klasik yükseltici DA dönüştürücülerde anahtarlama frekansının arttırılması, pasifdevre elemanlarının boyutlarının küçülmesini sağlar, fakat anahtarlama kayıplarıartmaktadır. Anahtarlama elemanı akımını azaltmak için, toplam giriş akımı birdenfazla anahtarlama elemanına paylaştırılır. Birden fazla anahtarlama elemanıkullanılarak ve anahtarlama sinyalleri arasında faz farkı oluşturarak; giriş akımı veçıkış gerilimi dalgalılığının azalması, devre elemanlarında meydana gelen kayıplarınazalması, yüksek verimler elde edilmesi, boyutlarının küçülmesi, etkin anahtarlamafrekansının artması ve tüm anahtarlama elemanlarının akımlarının azalmasımümkündür. Faz farklı anahtarlama sinyaline sahip, birden fazla anahtarlama elemanıkullanabilmek için güç katının paralellenmesi gerekmektedir. Çok katlı yapınındezavantajı ise devrede bulunan anahtarlama elemanı sayısının artmasıdır.Anahtarlama elemanlarında, yüksek güç ve yüksek anahtarlama frekansında oluşankayıplar devrenin verimliliğini düşürmektedir.Bu çalışmada, 25 kHz anahtarlama frekansına sahip, klasik doğru akım dönüştürücüsüile etkin anahtarlama frekansı 50 kHz olan ve katlar arasında 180° faz farklıanahtarlama sinyaliyle kontrol edilen, iki katlı yapı benzeşim ve deneysel olarakkarşılaştırılmıştır. Associated with the developments in the field of power electronics, it is targeted toreduce circuit losses, increase their efficiency, reduce costs and dimensions, especiallyfor power over 100W. In order to reduce the losses in the circuits and to obtain highefficiency, to reduce circuit dimensions it is indispensable to increase the effectiveswitching frequency and reduce the current of the switching element. Increasing theswitching frequency in conventional boost DC converters reduces the size of thepassive circuit elements, however increases the switching losses. In an effort to reducethe switching element current, the total input current is distribute into several switchingelements. By using more than one switching element and creating a phase differencebetween the switching signals; it is feasible to reduce the input current and outputvoltage fluctuations, decrease the losses occurring in the circuit elements, obtain highefficiency, reduce size, increase the effective switching frequency and reduce thecurrents of all switching elements. In order to use more than one switching elementwith different phase switching signals, the power layers should be paralleled. Thedisadvantage of multi-layers structure is that the number of switching elements incircuit increases. In switching elements, losses in high power and high switchingfrequency reduce circuit efficiency.In this study, the conventional DC converter and two-layer structured with a switchingfrequency of 25 kHz, which has an effective switching frequency of 50 kHz andcontrolled by 180° phase different switching signal between the layers, is comparedanalogically and experimentally. 85

Bu çalışmada, kaynak paylaşımına izin veren kaynak kısıtlı montaj hattı dengeleme problemi ele alınmıştır. Literatürde kaynak kısıtlı montaj hattı dengeleme problemi için az sayıda çalışma mevcuttur. Fakat istasyonlar arası kaynak paylaşımına izin veren şimdiye kadar herhangi bir çalışma ele alınmamıştır. Bu çalışmada kaynak paylaşımına izin veren kaynak kısıtlı montaj hattı dengeleme problemi için bir matematiksel model geliştirilmiştir. Dikkate alınan problem, düz, tek modelli, kaynak kısıtlı, istasyonlar arası kaynak paylaşımlı, montaj hattı dengeleme problemidir. Matematiksel model ile kaynak paylaşımına izin veren ve vermeyen genel kaynak atama durumu için sonuçlar elde edilmiştir. Orta ve büyük boyutlu problemlerde matematiksel model kabul edilebilir sürelerde sonuca ulaşamadığı için meta-sezgisel yöntemlerden Tavlama Benzetimi algoritması uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar geliştirilen matematiksel modelin küçük boyutlu problemlerde ve önerilen tavlama benzetimi algoritmasının da orta ve büyük boyutlu problemlerde etkin olduğunu göstermektedir. In this study, resource constrained assembly line balancing problem with resource sharing is handled. There are limited studies in the literature for the problem of resource constraint assembly line balancing problem. However, there is no study that allows resource sharing between stations so far. In this study, a mathematical model has been developed for the resource constrained assembly line balancing problem that allows resource sharing at consecutive stations. The problem to be considered is a straight line, single model, resource constrained, assembly line balancing with resource sharing between stations. Results were obtained for the general resource assignment case and resource sharing case with the mathematical model. Since the mathematical model does not reach the results in acceptable time in medium and large sized problems, the Simulated Annealing algorithm which is one of the meta-heuristic methods is applied. The obtained results show that the mathematical model is effective in the small-sized and the proposed heuristic algorithm is effective in the medium and large-sized problems. 139

Son yıllarda belirsizlik ve eksik bilgi içeren birçok çalışmada bulanık zaman serileri analizi tahmin problemleri için uygun bir metot olarak seçilmektedir. İstatistiksel zaman serilerinin kısıtlarını barındırmaması ve geçmişe yönelik az sayıda bilgiyi analiz etmekte başarılı sonuçlar vermesi tercih edilme sebeplerini arttırmıştır. Bu çalışmada literatürde önerilmiş olan bulanık zaman serileri yöntemleri geliştirilmiş ve yeni bir model önerilmiştir. Literatürde bulunan bu iki yöntem ve önerilen yöntemler Karayolları Genel Müdürlüğünün yayınladığı 2000- 2017 taşıt- km verisi üzerinde uygulanmış ve elde edilen öngörüler kıyaslanmıştır. Kıyaslama sonucunda önerilen yöntem ile elde edilen öngörüler gerçek değerlere daha yakın sonuç verdiği gözlenmiştir. Elde edilen öngörüler ile karayolu planlaması, mühendisliği, işletmesi, güvenliği ve politikalarında iyileştirmeler yapılabileceği düşünülmektedir. In recent years, fuzzy time series analysis has been chosen as a suitable method for prediction problems in many studies containing uncertainty and incomplete data. The fact that it does not contain the limitations of statistical time series and that it can give successful results in analysis of limited data has increased its reasons for being used. In this study, the fuzzy time series methods proposed in the literature have been improved upon and a new method has been proposed. These two methods found in litterature and the methods suggested have been applied to the General Directorate for Highways' 2000-2017 Vehicle - km data that was published and the predictions obtained have been compared. As a result of the comparison, it has been observed that the predictions yielded by the suggested method are closer to the real values. With the acquired predictions, it is thought that improvements could be made to Highway planning, engineering, management, safety and policies. 55

Sel taşkınları dünyadaki en önemli afetlerden biri olup suyun akış hızının ve akımın artmasıyla birlikte çevresindeki yapıları, canlıları, tarlaları su altında bırakarak insanlara zarar verir.Akarsu kenarlarının betonlaştırılması ve dip kazıma çalışmaları yaygın olarak kullanılan taşkın kontrol çalışmalarındandır. Bu çalışmanın amacı taşkın kontrol işleminin etkisi altında bentik makroomurgasızların fonksiyonel grup çeşitliliğinin nasıl değişim gösterdiğini araştırmaktır. Akarsu üzerinde taşkın kontrol işlemlerinin Temmuz 2017'de başladığı Çanakkale ili Kepez deresi araştırma alanı olarak belirlenmiştir. Dere üzerinde işlem yapılan Kp1 veKp2 olmak üzere iki istasyondanKasım 2017–Mayıs 2019 tarihleri arasında aylık örneklemeler kuadrat yardımı ile üç tekrarlı olarakyapılmıştır. Ayrıca derenin örneklem istasyonlarına yakın hiçbir işlem görmemiş Kp3 istasyonu seçilmiş ve Mart 2019–Mayıs 2019ayları arasında ayda iki kez üç tekrarlı örnekleme yapılmıştır.Toplanan örnekler laboratuvarda teşhis edildikten sonra toplayıcı-biriktirici (CG), kazıyıcı (SCR), parçalayıcı (SHR), toplayıcı-filtre edici (CF) ve avcı (PRE) olmak üzere beş fonksiyonel grupta toplanmıştır.Her üç istasyonda da CG grubunun bolluğu baskındır.Taşkın önleme çalışmalarının akarsudaki makroomurgasız yoğunluğunun azalması yönünde etkili olduğu, akarsuyun aşağı kesiminde bir tahribattan sonra yeni kolonilerin kurulduğu, mevsime göre değişmekle birlikte ilk yerleşenlerin CG grubundan olduğu, ilkbahar mevsiminde çeşitliliğin arttığı tespit edilmiştir. Floods are one of the most important disasters in the world and with the increase of the flow rate and discharge, they cause harm to people by leaving the surrounding structures and living organisms' beings under water.Concretization and bottom dredging of streams are among the most widely used flood control studies. The aim of this study is to investigate how the functional group diversity of benthic macroinvertebrates changes under the influence of flood control. Kepez Stream, Çanakkale province, where flood control procedures started on the river in July 2017, has been identified as a research area. From November 2017 to May 2019, monthly sampling from the two stations, Kp1 and Kp2, was performed in triplicate using quadrate. In addition, Kp3 station, which has not been processed near the sampling stations of the creek, was selected and three replications were made twice a month between March 2019 and May 2019. The collected samples were identified in the laboratory and then collected into five functional groups: collector-gatherer (CG), scraper (SCR), shredder (SHR), collector-filter (CF) and predator (PRE). The abundance of the CG group is dominant in all three stations. It can be said that flood prevention studies are effective in decreasing the macroinvertebrate density in the stream, new colonies are established after a destruction in the lower part of the river, although the first settlers are in the CG group depending on the season, diversity increases in spring season. 57

Katı madde taşınımı, kanallarda oyulma ve birikmelerde, barajların ekonomik ömürlerinin belirlenmesinde, köprü ve viyadük ayaklarında yerel erozyonların hesaplanmasında, su temini ve atık suyun uzaklaştırılması projelerinde, su kalitesinin belirlenmesinde, denizlerde delta oluşumunda, dere ıslah projelerinde büyük rol üstlenir. Bu sebeple ekonomik, çevresel ve sosyal faydalar açısından katı madde hareketinin başlangıcının, şekillerinin ve taşınan katı maddenin miktarının belirlenmesi çok önemlidir.Katı madde su tarafından bir kanal içerisinde taşınır. Bu kanal doğal oluşmuş ya da insan yapımı olabilir. Doğal oluşmuş veya insan yapımı kanallar farklı amaçlar için farklı malzemeden, ebatlarda, eğimden ve enkesit şekillerinden oluşmuş veya oluşturulmuş olabilirler. Kanalların her bir özelliği, katı madde taşınımı için ayrı bir rol oynar.Katı madde taşınımından bahsedebilmek için öncelikle bir katı maddeye ve bir su akışına ihtiyaç vardır. Lakin her katı madde ve su akımı buluşmasında katı madde hareketinden söz edilemez. Katı madde hareketini kontrol eden koşullar vardır. Bir katı maddenin harekete başlaması için akım koşullarının katı maddeyi harekete geçirecek kadar güçlenmesi gerekir. Bu kritiğe harekete başlama kriteri denir.Katı madde harekete başladıktan sonra akım koşullarına bağlı olarak kanal içinde su vasıtasıyla farklı şekillerde taşınabilir. Bu taşınma şekilleri, katı madde yatak tabanı ile ilişkisi kesilmeden taşınıyorsa taban malzemesi hareketi, kanal yatağından bağımsız su ortamı içinde taşınıyorsa askı hareketidir. Bir katı madde harekete başladığında ilk olarak taban malzemesi hareketi yapması beklenir. Bu yüzden taban malzemesi hareketi ile hareketin başlaması birbirleriyle ilişkilidir.Bu tezde, akarsularda katı madde taşınımının temelleri hakkında tezin daha iyi anlaşılabilmesi için literatür özetlendikten sonra kanal enkesit şeklinin etkisini incelemek için farklı hidrolik yarıçaplarda, şev açılarında, taban genişliği ile derinlik oranlarında üçgen ve trapez kanallar oluşturulmuştur. Katı maddenin harekete başlamasını ve başlayacağı yeri belirlemek için kayma gerilmeleri dağılımları; kayma gerilmesi dağılımlarını belirleyebilmek için ise metotlar araştılmıştır. Kayma gerilmeleri dağılımlarını bulmak için Birleştirilmiş Dikmeler Yöntemi (Merged Perpendicular Method) ve Yang ve Lim'in Yöntemi denenmiş; bu tezde Yang ve Lim'in Yöntemi kullanılmıştır. Harekete başlama kriteri kanal şevinlerinde ve tabanında incelenmiştir. Çıkan neticeler ışığında kanal genelinde ve yerel noktalarda hareket anlayışıyla taban malzemesi(yükü) debileri karşılaştırılmıştır. Her bir incelemede değişen kanal özelliklerinin etkisi gösterilmiştir. Water is life and our lives depends on water. While our dear planet Earth having troubles because of us and before generations, we should not be allowed to waste any source of water. Not only water that we are as humans wasting, we are wasting natural sources, energy and time. We are building structures with or without a future. Over design can be a waste of sources and money but lack of design can put more dangerous results when it comes to water in any aspects. So here comes the importance of understanding the nature of water and not to act like we can rule it while water can build our lives or destroy since the beginning of life.We are building dams for water collection or energy production mainly, or building irrigation channels, sewers, ports but there is an insidious way of water: sediment transport. Sediment transport plays a great role in the erosions and accumulations of streams, at determination of economic life of dams by depositions in dams, local erosions on the feet of bridges can cause collapse and viaducts in water supply and waste water disposal projects, determination of water quality, delta formations at the seashore. Therefore, in terms of economics, environmental and social benefits, it is very important to determine the ways of the sediment transport, initiation of sediment transport and the amount of sediment being transported.The sediments are carried by water in a channel. This channel can be either naturally formed or man-made. Naturally formed or man-made channels may be formed for different purposes from various materials, different sizes and cross-sectional shapes. Each feature of the channel plays a different role for sediment transport.In order to be able to talk about sediment transport, first there must be a sediment and water flow. However, it cannot be said there is a sediment transport in every meeting of a sediment and water flow. There are conditions that are controlling sediment transport and have to be satisfied. The current conditions need to be strengthened enough for a sediment to initiate its motion. With a basic explanation, it can be said that forces to move sediment has to be equal or greater than the forces that keep sediment stabile. Truly, nature of sediment transports is very complex. Even angularity of sediment can affect initiation of motion while there is turbulence, double-phase-flow and more. More often initiation of motion is checked with a parameter called Shields parameter. If the sediments Shields value exceed critical Shields value, it can be said there is motion. Sediments Shields value is a non-dimensional boundary shear stress by dividing the shear stress that acting on the sediment to sub-merged unit weight and diameter of sediment. Critical Shields is found on Shields curve by grain Reynolds number. If sediment is stand on a transverse slope, critical Shields value will change due to transverse angle of channel and friction angle of sediment.After a sediment initiated its motion in the water, it could be transferred by different transport types. This transport types are, if the contact between sediment and channel's bed are not lost yet, then it is bed load transport; if the contact between sediment and channel's bed are lost, then it is suspended transport. When a sediment starts to initiate its motion, first of all, it is expected to move as bed load transport. For that reason, bed load transport and initiation of motion are related.In this thesis, after giving the literature summary to get a better understanding of basics of sediment transport, channels with different cross-sectional shapes, changing transverse slope angle, channel bottom base width and water depth ratio, internal friction angle of the channel bed material and hydraulic radius values are created. For the initiation of solid material movement on the channel base, transverse slope and across the channel are examined by the understanding of motion in the general channel and the locals of channel. The bed load flow rates are examined using analytical methods.To examine the effects of the cross-section, 12 different triangle-cross-sectioned channels and 48 different trapezoidal-cross-sectioned channels (in terms of hydraulic radiuses, base bed width to depth ratios and side slope angles), have been created. Methods for boundary shear stress distributions on the wetted perimeter of the channels have been searched. For determining, boundary shear stress distributions on wetted perimeter, Merged Perpendicular Method (MPM) and Yang and Lim's Method (YLM) have been tried. Due to the lacks of MPM, MPM could not be used. Because of easiness and analytic way of Yang and Lim's Method, YLM have been used in this thesis. There is an important point in YLM which is maximum shear stress on transverse slope and flatbed is equal to each other. After boundary shear stress distributions found on 60 different channels, initiation of motion has been examined at channel's bed and side slopes by using Shields parameter. Because of critical Shields parameter is lower on transverse slope than on flatbed and besides shear stresses are equal on bed and transverse slope; it is seen that motion initiation on transverse slope is starting earlier than on flatbed. After finding out this, to compare the general and the local of channels, a slope called `critical slope` is calculated. This critical slope refers to the minimum slope that can initiated single sediment movement on a surface of transverse slope or flatbed or general channel. This critical slope is going to help finding bed load transport rates difference between local (transverse slope or flatbed) and general (channel). In the light of the results, bed load discharged of concept of the local point's movement and bed load discharged of concept of overall channel movement have been compared and it is seen that concept of `general` or `average` concept of thinking and designing is not enough to say `there is no bed load transport due to no motion`. Also, it is shown transverse slopes, that generally neglected by general concept, have significant role on bed load transport due to the early initiation of motion on them. Examinations show the effects of different cross-sectional shapes, changing transverse slope angle, channel bottom base width and water depth ratio, internal friction angle of the channel bed material and hydraulic radius values that are the basic channel properties, in bed load transport.Overall, this thesis showed effects of channel crossection on intitation of motion and bed load discharge in a simple way. With this regard this thesis study can be considered as a first step to understand the influence of channel geometry on the mobility of the bed sediment. Results proved that the effect of channel geometry cannot be overlooked, especially when the channel is not very wide. 402

Zirkonya malzemeler üstün özellikleriyle, başta dental uygulamalar olmak üzere insanların biyomalzeme olarak sıklıkla kullandığı seramik malzemedir. İnsanların yaşadığı herhangi bir kaza sonrası veya yaşlılık, hastalık gibi bir sebeple dişlerini kaybetmesi veya işleminin azalması nedeniyle çok eski yıllardan beri farklı biyomalzemeler kullanılmıştır. Dental uygulamalar içerisinde olan diş implantları için zirkonyanın kullanımı, gösterdiği yüksek mekanik özellikler ve biyouyumluluğu nedeniyle ideal bir malzeme olarak bilinmektedir. Dental uygulamalarda kullanılan zirkonyanın tetragonal-monoklinik faz dönüşümüyle hacimindeki değişim karakteristik bir özelliğidir. Saf zirkonyanın kullanımını engelleyen bu durum yüzünden, zirkonya farklı stabilize edici oksitler kullanılarak oda sıcaklığında stabil halde bulunmaları sağlanır. Bu çalışmada, zirkonyanın içerisine itriyum ( Y2O3) ilavesi ile stabilize edilen, yüksek sertlik gibi üstün mekanik özelliklere sahip Y-TZP ile üstün yüksek sıcaklık özellikleri gösterdiği bilinen Mg ile kısmen stabilize edilmiş Mg-PSZ kullanılmıştır. Tozlar belli oranlarda karıştırıldıktan sonra, kuru pres ve soğuk izostatik presleme (CIP) şekillendirilmiştir. Şekillendirme sonrası numuneler 1450-1500 °C sinterme sıcaklığı ve 1-2 saat sinterleme süresi kullanılarak numuneler hazırlanmıştır. Elde edilen numunelerin vickers sertlikleri, faz oranları, kırılma toklukları, sinterleme sonrası azalmaları, teorik yoğunlukları ve su emme oranları gibi özellikleri karakterize edilmiş, diş implantı olarak kullanabilecek kompozit malzemeye uygunluğu yorumlanmıştır. Anahtar Sözcükler: Zirkonya, Y-TZP, Mg-PSZ, Biyomalzeme, Diş implantı. Zirconia materials, with their superıor propeıties, are ceramic materials that people use frequently as biomaterials notably for dental applications. For many years, different biomaterials have been used after any accident or due to the loss of teeth due to old age, illness or decrease in the functionality of tooth. Zirconia usage for dental implants is known as an ideal material because of its high mechanical properties and biocompatibility. The change in volume of zirconia used in dental applications with tetragonal-monoclinic phase transformation is a characteristic feature. Due to this situation which prevents the use of pure zirconia, zirconia is stabilized at room temperature by using different stabilizing oxides. in this study, into zirconia, Y-TZP which has high mechanical properties such as high hardness- stabilized with the addition of yttrium (Y203), Mg, which is known to have superioı· high temperature propeıties, and partially stabilized Mg-PSZ were used. After mixing the powders at certain rates, dry-press and cold isostatic pressing (CiP) are formed. After the forıning, the samples were prepared by using 1450-l 500°C sintering temperature and 1 -2 hours sintering time. The properties of the obtained samples such as Vickers hardness, phase rates, fracture toughness, post-sintering reduction, theoretical densities and water absorption rates were characterized and the suitability of the composite material which can be used as dental implant was interpreted. Keywords: Zirconia, Y-TZP, Mg-PSZ, Biomaterial, Dental implant. 98

Kentleşme oranının çok yüksek değerlere ulaştığı şehir merkezlerinde ve özellikle metropol alanlarında ulaşım ihtiyaçlarına çözüm olarak raylı sistemler düşünülmektedir. Yine yapılaşmadan kaynaklı fiziksel alanların yetersizliği de raylı sistemlerin tercihinde önemli etkenlerden birisidir. Raylı sistemler enerji verimliliği ve çevre duyarlılığı açısından bakıldığında da diğer ulaşım sistemlerine üstünlük sağlamaktadır. Trenlerle yapılan yolculuk uçaktan sonra ikinci güvenli taşıma olarakta bilinir. Tüm bunlara rağmen demiryollarında da bazı istenmeyen özellikler bulunmaktadır. Bunlardan birisi kötü frenleme koşullarından dolayı trenlerin durma mesafeleri fazladır. Bu sebeple hem emniyeti sağlamak hemde işletmede esnekliği artırmak için sinyalizasyon sistemleri kullanılır. Farklı tasarımlar yapılsada temelde iki tren arasında güvenli bir mesafede tutulması gerekmektedir. Geleneksel sinyalizasyon sistemlerinde bu ayrım fiziksel bloklarla sağlanmaktaydı. Her bloğa tek bir trenin girişine izin verilebildiği için sefer sıklığı yüksek olan bu sistemler kapasiteyi de sınırlamaktaydı. Bu sınırlamanın çözümü olarak hareketli blok sinyalizasyon sistemleri karşımıza çıkmaktadır. Her bir trenin kendi başına blok kabul edilmesi sebebiyle artık sabit fiziksel bloklar yoktur. Kent içi demiryollarında kullanılan CBTC sistemleri de hareketli blok yapısına sahiptir. Çift yönlü ve yüksek kapasiteli very haberleşme sistemine sahip olduğu için de CBTC sistemlerinin peroformans değerleri çok üst düzeye dayanmaktadır. CBTC sistemlerini oluşturan donanımların yüksek güvenilirliğe ve düşük arıza oranına sahip olması gerekmektedir. Sistem tasarımında performans gerekliliklerini sağlamak için RAMS süreci yürütülmektedir. Günümüzde CBTC haberleşmesi daha çok radyo tabanlıdır ve kullanılabilirliğin en fazla olduğu alt sistemlerdendir (5-9s). CBTC sistemlerinin ray devrelerinden bağımsız çalışıyor olması hatta ki donanım sayısını da azaltmaktadır. Bazı durumlarda CBTC sistemine ek olarak ikincil bir sinyal sistemi (Fallback) veya koruma sistemi kurulmak istenir. Olası arızalar, karma işletme, hattın bir üst sinyalizasyon seviyesine çıkarılması, bakım araçlarının kontrolü gibi biröok sebep için tasarlanabilir. Çalışmalar göstermektedir ki CBTC sistemleri yüksek güvenilirliğe sahip donanımları barındırması ve modüler tasarımından dolayı (MTTR değerinin düşük olması) yüksek bir kullanılabilirliğe sahiptir. Eğer zorunlu bir durum yoksa kesinlikle bu gibi sistemlerden kaçınılması gerekmektedir. 30 yıl üzerinden bakım ve lojistik maliyetleride dahil edildiğinde bakım araçlarının kontrolü içinde hiç uygun olmayacaktır. CBTC sistemlerine ikincil bir sistem daha kurma ancak hattın yenileme çalışmalarında işletmenin aksamaması veya daha az etkilenmesi adına bir çözüm olabilir. Karma işletme artık çok nadir düşünülen çalışmalar olsa gerek ki kent içi raylı sistemlerde tamamen sürücüsüz çalışan sistemler yapılmaktadır. Rail transport is universally accepted as one of the safest public transport. Over the last decade, there has been a huge focus on railway systems. The implementation of railway systems depend on infrastructure cost. Nowadays there are many projects that planned to expand the rail network in Turkey, especially metro systems. Also European rail market is expected to grow to approximately 176 billion euro by 2017.A feature of railways is the low friction between steel rails and steel wheels; this has its advantages but means long distances to stop are required due to the severely limited adhesion. Trains can also be extremely heavy and travel at considerable speeds; a moving train therefore has significant momentum and there is a lot of kinetic energy to convert to other forms of energy during the process of stopping a train. Hence braking assumes a much bigger significance within the design of a railway system than it is within the design of a road network for example. The most fundamental role of a railway signalling system is to communicate to the driver information needed for the train to be driven safely and efficiently. Since braking distances are generally far greater than the distance over which direct observation is possible, the warning to brake for an unseen hazard is the most important piece of information to transfer to the driver.The Signalling system is an essential part of the railway. Its principal task to ensure that trains run safely. The overall purpose of signalling is to facilitate the safe and efficient movement of trains on the railway. Trains can be run without signals but at the risk of human error; it is the signalling that allows this risk to be managed to very low levels. Operation of the conventional signalling system is based on the fixed physical blocks. In this approach, railway line is divided into blocks. Block lengths have effect on the capacity of the line. The safe train separation is performed by the allowing one train in each block. Signalling system is one of the most costly systems in the railway field. It compromise so many subsystems and components.The fixed block concept employs fixed sections each made up of track circuits to detect the presence of trains. The track is divided into block sections with fixed boundary locations. The minimum length of these block sections are chosen to ensure protection under all operating conditions; the maximum lengths are determined by desired headway and operating speeds. In CBTC systems generally, the moving block concept can be defined as an automation system allowing each train to receive a `movement authority info` from the zone controller. The zone controller has to have a continuous communicate with all the trains and to know continuously their speed and position. On this basis, the zone controller can calculate and dispatch to each train the current `movement authority info`. Together with the `movement authority info` safe data, the control centre can also dispatch to the train some non-safe data, related to traffic regulation purposes. The fixed block technology leads to lower dynamic performances with respect to the moving block. However, to obtain a full exploitation of the performances of the moving block, the control centre has to perform a continuous traffic regulation, suggesting the best drive parameters to the trainsFallback mode is an auxiliary method of detecting trains using conventional means, it is not the primary method. Secondary train control system is defined, `… a secondary train control system is defined as signaling equipment that, when integrated with the primary CBTC system, provides a level of automatic train protection functionality for trains either:Dependability is measure of the capability of a system to perform its intended function. Dependability affects financial justification of the project. Dependability consist of the four elements. These elements have been extensively applied to the signalling field. Moreover, this process called the RAMS that are known as Reliability, Availability, Maintainability and Safety techniques. RAMS techniques allow reliability engineers to forecast failures from the observation of operational field data. RAMS parameters that may be forecast are reliability, availability, failure rate, Mean Time Between Failures (MTBF), Mean Down Time (MDT), among others. In this thesis, one of the RAMS parameters, availability is examined to evaluate that luxury or neccesity the case of fallback system focusing on the rail component.From the railway standards, there are two type of failure: random and sistematic. This analysis is based on random failures. When a failure occurs in the railway signalling system, other operational scenarios are used to continue railway service, e.g. degraded mode, reduced speed. Signalling system failures have great effect on availability and safety. In railway environment there is an increasing demand for greater reliability and availability of systems and for closer integration of systems. To succeed these aims, it is required to improve overall system reliability and safety and maintainability. In early devolopment process, in terms of achieving reliability goals, safety and availability are critical parameters. Railway systems provide a service to customer by performing more functions. There are a certain number of key system attributes which must be considered during the design and devolopment of a system required to be reliable. These are logistic reliability, operational reliability and operational avalability.Depends upon the sum of the reliability of each individual component, system reliability are influenced by some technical and operational conditions. Such as level of fault tolerance level, early warning fault, latent faults, immunity, degradation mode, duplication of subsystem or equipment etc. The greater the availability of system the less chance of needing to operate in degraded conditions. Availability is extremely affected by reliability of components that comprise the system. In terms of failure rate, low number of failure minimise the probability of degraded mode working. In addition to this, system configuration have important effect on system availability. In some cases, with redundant equipments, a subsytem failure does not cause the system to be functionless and this permits it to be repaired/replaced when reasonably convenient rather than as a matter of urgency to restore service. Conversely if the means of achieving the availability target is arranging the system architecture to have much diversity, this inevitably has an adverse effect on reliability because the increased quantity of equipment subject to suffering failures. It also increases system complexity and as a consequence the possibility of human error is increased; unexpected failure modes may ocur. Maintainability means ability of a system to be retained in, or restored to, a state in which it can perform a required function. The better the maintainability of system the less time which is spent operating in degraded mode. Maintainability considerations include: accessiability physical and from overall system viewpoint, protection against environment (corrosion, vibration, temperature, humidity), preventing of wear or lubrication, regular replacement of components with relatively short lifespan, training of personnel, availability of spares and system documentation and proccedures etc. 115

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. MR damperler sahip oldukları yüksek potansiyelden dolayı gün geçtikçe daha çok bilim insanının ve bilim dalının ilgisini çekmektedir. Otomotiv, inşaat, optik ve biyomedikal gibi alanlar kullanım alanlarının başında gelmektedir. Bu çalışmada bir MR sönümleme elemanı tasarlanıp, imal edilip ve aynı akım ve strokta testlere tabi tutulmuştur ve bu testlerde farklı sıcaklıkların etkileri araştırılmıştır. Dinamik davranışları klasik Bouc-Wen temelinde modellenmiştir. Daha sonra bu modelin yedi değişken parametresi sadece sıcaklığa baglı olacak şekilde ifade edilmiştir. Bu şekilde toplam damper kuvveti denklemi sadece sıcaklığa bağlı olarak analitik bir forma dönüştürülmüştür. Deneysel verilerden elde edilen sonuçlarla modelin sonuçları karşılaştırılmış ve uyumlu sonuçlar gözlemlenmiştir. Daha sonra aralarındaki hata oranları hesaplanmıştır. Ayrıca MR sıvının farklı sıcaklıklarda davranışları test edilmiş ve buradan elde edilen veriler sayısal analizlerde kullanılmıştır. MR damperin manyetik alan analizleri ve analizlere bağlı olarak modelin hesaplamalı akışkanlar dinamiği (HAD) analizleri bir paket programı kullanılarak elde edilmiştir. Bu çalışmada ayrıca Taguchi deneysel yöntemi kullanılarak dört farklı parametre için üç farklı seviye belirlenmiş ve bu seviyelerin damperin performansına olan etkileri incelenmiştir. Since MR dampers have a high potential, they are increasingly attracted to the interests of scientists and science. Areas such as automotive, construction, optics and biomedical are at the top of their use. In this study, an MR damping element was designed, manufactured and subjected to the same current and stroke tests, and the effects of different temperatures were investigated in these tests. Dynamic behaviors are modeled on the basis of classical Bouc-Wen. Then, the seven variable parameters of this model are expressed as only temperature dependent. In this way, the total damper force equation is transformed into an analytical form only depending on the temperature. The results of the model and the results obtained from the experimental data were compared and harmonized results were observed. Then the error rates between them are calculated. In addition, the behavior of MR fluid at different temperatures was tested and the data obtained from there were used for numerical analysis. Depending on the magnetic field analysis of the MR damper, the model's calculated fluid dynamics (HAD) analysis were obtained using a packet program. In this study, three different levels were determined for four different parameters using Taguchi experimental method and the effects of these levels on damper performance were examined.

Bu çalışmada; entomopatojen özelliğe sahip Bacillus türü bakterilerin izolasyonu ve karakterizasyonu için Amasya ilinde 5 farklı mevkide meyve bahçelerinden ve topraklarından örnekler elde edildi. Toplanan örneklerden Nutrient Agar ortamında sporlanma özelliği olan 29 Gram-pozitif bakteri izolasyonları yapıldı. Kolorimetrik ve mikroskopik identifikasyon neticesinde morfolojik, fizyolojik ve biyokimyasal özellikleri (Gram +/-, hemoliz, indol, katalaz, oksidaz vb.) tanımlanarak Bacillus cinsine ait izolatlar belirlendi. Sonra, genetik tanımlama amaçlı 16s rDNA izolasyonları yapılarak türe spesifik gen analizleri ile beş Bacillus thuringiensis (Bt) türü tanımlandı (%97-99). Pestisit geni varlığının araştırılması amaçlı, önceki aşamada tanımlanan Bt izolatlarının DNA izolasyonu sonrası takiben Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PCR) analizi ve standard Bt pestisit suşu ile birlikte agaroz jel elektroforezi (AGE) yürütmeleri yapıldı. Moleküler tanımlama sonunda cry gen varlığı jel elektroforezinde bantlarla gözlemlenerek belirlenen iki Bt izolatımızın (US19 ve US20) biyolojik mücadelede kullanılabilir entomopatojen Bacillus türü izolatlar olabileceği gözlendi. In this study, for the isolation and characterization of the entomopathogenic Bacillus bacterial species, samples were collected from the fruit garden soils and diseased fruit trees from five different localities in Amasya. From the samples, 29 sporulating Gram- positive bacteria were isolated on Nutrient Agar culture media. Morphological, physıological and biochemical charactheristics of them were identified (Gram+ , spores, hemolysis, indole, oxidase etc.). Later the Bacillus spp. were determined by using the standardized colorimetric identification system utilizing conventional biochemical tests. Later, 16s rDNA-based genetical identification of the Bacillus thuringiensis (Bt). Were performed for reasons including its universal distribution among bacteria and the presence of species-specific variable regions in five isolates (%97-99 probabilities). PCR and agarose gel electrophoresis were applied to the identified B. thuringiensis isolates for determination of the presence of the pesticidal cry gene in the newly identified Bt isolates. The PCR product profiles showed the presence of pesiticidal cry genes in two of the Bt isolates by comparision with our Standard Bt pesticide strain. After this molecular identification of the presence of cry genes as observed on the electrophoretic gel slabs, eventually, two new possible entomopathogenic Bt isolates (US19 and US20) to be used in a biological control, were obtained. 74

Mikotoksinler funguslar tarafında üretilen sekonder metabolitlerdir. Canlılar üzerinde alındıkları dozlara ve kişisel dirence bağlı olarak ölümle sonuçlanan akut etkileri olabileceği gibi kanserojenik, teratojenik, hemorajik, dermatitik, hepatotoksik, nefrotoksik ve neurotoksik etkilerinden de söz edilmektedir. Mikotoksinler, çok sayıda fungus cinsi tarafından üretilse de Aspergillus, Penicillium ve Fusarium cinsleri öne çıkmış görünmektedir. Daha yaygın ve toksik olmaları nedeni ile Aflatoksin B1 ve Okratoksin A özel öneme sahip mikotoksinlerdir.Bu çalışmada, yüzden fazla makrofungus izolatının ekstraselüler enzimleri ile aflatoksin B1 ve okratoksin A degradasyon potansiyeli araştırılmıştır. Aflatoksin B1 ve okratoksin A miktarındaki azalma yarı sayısal ölçüm metodu olan HP-TLC ile görselleştirilmiştir. Her mikotoksinin yıkımında en başarılı olan onar adet makrofungus izolatının degradasyon yetenekleri yüksek basınçlı sıvı kromatografisi cihazı ile de doğrulanmıştır.Çalışılan izolatlardan OBCC 5004 ve OBCC 5048 kodlu Lentinus strigosus ve Agaricus campestris sırası ile aflatoksin B1 ve okratoksin A degradasyonunda en başarılı makrofungus izolatlarıdır. Bu izolatların toksin degradasyon oranları Plackett Burman ve Response Surface Metodu ile optimize edilmiştir. Aflatoksin B1 ve okratoksin A degradasyonu optimize koşullarda sırası ile %49 ve %48 oranında gerçekleşmiştir. Artemia salina ile yapılan toksisite testinde aflatoksin B1 ve okratoksin A' nın %20 ve %60 oranlarında detoksifiye olduğu belirlenmiştir . Mycotoxins are secondary metabolites that produced by fungi. Mycotoxins can have fatal acute effects on organisms according to dose and individual resistance. They have carcinogenic, teratogenic, hemorrhagic, dermatitic, hepatotoxic, nephrotoxic and neurotoxic effects. Even if mycotoxins are produced by a lot of fungal genera, but Aspergillus, Penicillium and Fusarium genera have outshined. Aflatoxin B1 and ochratoxin A are special important mycotoxin because of their toxicity and prevalence. In this study, degradation potential of more than 100 macrofungi isolates was investigated for aflatoxin B1 and ochratoxin A by their extracellular enzymes. The reduction in the amount of aflatoxin B1 and ochratoxin A was visualized by semi-quantitative method HP-TLC. Mycotoxin degradation ability of most successful 10 macrofungi isolates for each toxin was confirmed by high pressure liquid chromatography.Lentinus strigosus and Agaricus campestris coded as OBCC 5004 and OBCC 5048 were the most successful macrofungi isolates for aflatoxin B1 and ochratoxin A degradation, respectively. The toxin degradation rates of these isolates were optimized by Plackett Burman and response surface methods. Aflatoxin B1 and ochratoxin A degradation realized 48% and 49%. under optimized conditions, respectively. In the toxicity test made with Artemia salina, aflatoxin B1 and ochratoxin A detoxification ratios were determined as 20% and 60%, respectively. 136

Son yirmi yılda dünya genelinde neoliberal politikaların etkisinin artması ve kültürel küreselleşme ile birlikte sınır bölgeleri, daha yoğun mal, bilgi ve insan akışına sahne olmakta ve çeperde kalan dışlanmış mekânlar olmak yerine, daha merkezi ve önemli aktivite mekânları haline dönüşmektedir. Sınır bölgelerinde artan etkileşimler ve politik coğrafyanın sınırlarının aşılması, sınır çalışmalarında da önemli yapısal değişikliklerin yaşanmasına sebep olmuştur. Bu değişim, sınırın, kurumsal yapılar üzerinden tanımlanmasının ötesinde, sınır ötesi politika ve kurumları ve sosyo-mekânsal etkileşimleri dikkate alan geniş bir yelpazede değerlendirilmesini gündeme getirmiştir. Bu çalışmanın amacı; ulusal sınırlardaki, sınır ötesi sosyal, ekonomik ve mekânsal etkileşim düzeylerinin, belirlenen nesnel göstergeler ile ölçülerek, `çok değişkenli sınır geçirgenlik endeksi` oluşturulması; etkileşimin orta ve yüksek düzeyde olduğu sınır bölgelerinde sosyo-mekânsal etkileşim biçimlerinin sosyal ağ analizleri yardımıyla tanımlanması ve sosyo-mekânsal etkileşimden yola çıkılarak, kamu politikalarını yönlendirici, yenilikçi bir yönetişim çerçevesi geliştirilmesidir. Bu kapsamda öncelikle, ekonomik, sosyal, idari ve mekansal göstergeler kullanılarak ulus devlet sınırının geçirgenliği irdelenip, Türkiye kara sınırları için çok değişkenli sınır geçirgenlik endeksi üretilmiştir. Elde edilen sınır geçirgenlik endeksi sonucunda yarı geçirgen ve geçirgen olarak ortaya çıkan iki sınır bölgesinde (AB ve Gürcistan) sosyo-mekansal etkileşimi ortaya koymak üzere alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Sınırın her iki tarafını içerecek biçimde kurgulanan alan araştırmasında, sınır bölgesinde yaşayıp sınır ötesi ile ilişki kuran 800 hanehalkının dahil edildiği anket uygulamaları ve sınır ötesi ile ekonomik, sosyal ve yönetsel ilişki içinde bulunan 108 kurum ve kuruluş temsilcileri ile derinlemesine görüşmeler yapılmış ve alan çalışması bulgularıyla sosyal ağ analizleri gerçekleştirilmiştir. Sınır bölgelerinin ağ yapıları üzerinden eylem mekanları olarak tanımlanması ile birlikte; sosyal, ekonomik ve politik aktörler arasında kurulan ortaklıklar ve işbirlikleri ve ortak yönetim ihtiyacı bölgeye özgü yönetişim çerçevesinin de çizilmesine katkı sağlamıştır. Elde edilen sınır bölgesi yönetişim modeli çerçevesi, ulusüstü, ulusal ve yerel aktörleri de içeren sınır bölgelerine özgün sosyo-mekansal etkileşimi ortaya koymaktadır. In the last two decades, with the increasing effect of neo-liberal policies and cultural globalization all over the world, border regions have become scenes for the flow of more intense goods, information and people, and instead of being excluded spaces in the periphery, they have transformed into more centralized and important spaces of activity. Increasing interactions in the border regions and crossing beyond the borders of political geography have caused significant structural changes in border studies. Beyond the institutional definition of borders, this change has brought a wider range of issues such as the evaluation of borders considering cross-border policies and socio-spacial interactions on the agenda. The aims of this study are the formulation of a `multivariate border permeability index` created by measuring the level of cross-border social, economic and spatial interaction levels at the national borders using determined objective indicators; the definition of socio-spatial interaction patterns with the help of social network analysis in the border regions having moderate and high interaction levels, and by using this socio-spatial interaction, the development of an innovative governance framework to guide public policies. In this context, firstly, the permeability of the nation state border has been analyzed by using economic, social, administrative and spatial indicators and a multivariate border permeability index has been developed for Turkish land borders. As a result of the achieved border permeability index, a field survey was carried out to reveal the socio-spatial interaction in two border regions (EU and Georgia) that appeared as semi-permeable and permeable. Including both sides of the border, a field survey of questionnaires was carried out with 800 households living in border areas and in-depth interviews with 108 institutions and organizations having economic, social and administrative cross-border relations, and social network analyzes were conducted on the field survey data. In addition to the definition of border areas a spaces of action via network structures, cooperation and partnerships built among social, economic and political actors and the need for joint management of these areas have also contributed to shape the framework of regional governance specific to border regions. The outcome including the framework of a governance model for border regions reveals the need for socio-spatial interaction including supranational, national and local actors specific to the border regions. 319

Gömülü boru hatları, bir bölgeden diğerine, kısa mesafelerden (yüzlerce metre) uzun mesafelere (binlerce kilometre) kadar akışkan (su, gaz, petrol vb.) taşınmasının en yaygın, ekonomik ve güvenli yöntemlerinden biridir. Bu borular, trafik yükleri, ağır statik yükler, eğimli zemin yükleri vb. gibi farklı yüklemeler altında hasar görebilir veya deforme olabilir. Bu tür istenmeyen senaryolar, gömülü esnek boru hatları projelerinde köpüklerin (geofoam) kullanılması ile engellenebilir.Bu çalışmada, gömülmüş esnek bir borunun iyileştirilmesi için üzerine geofoam köpük yerleştirilmesinin etkisi laboratuvarda 1-g fiziksel model deneylerle incelenmiştir. Deneyler 1 m x 1 m x 1m kutuda, yatak malzemesi olarak temiz kum kullanılarak yapılmıştır. 20-cm çapında PVC boru yatak tabakası üzerine yerleştirilmiş, ve üzerine farklı yoğunluklarda ve boyutlarda geofoam köpük malzemesi konulmuştur. Yüzeyde dairesel bir plaka ile uygulanan, kademeli artan statik yükler altında borunun ve zemin yüzeyinin düşey deformasyonları ölçülmüştür (bir statik plaka yükleme deneyinde olduğu gibi). Borunun üzerine geofoam köpük yerleştirilmesi, sıkıştırılabilir bir tabaka oluşturur ve bu da toprağın kemerlenmesine neden olur. Bu da, borunun üzerindeki toprak prizmasının ağırlığının bir kısmını yanlardaki zemine aktararak, boru üzerindeki yüklerin azalmasını ve boru yüzey alanının daha az deformasyon göstermesini sağlar. Bu çalışmada, farklı köpükler uygulanarak – varsa- boru üzerindeki iyileştirme etkisi, köpük panellerinin kalınlığı, genişliği ve yoğunluğu açısından karşılaştırılmıştır. Ayrıca, boru tacına göre köpüklerin konumu da çalışmanın bir parçası olarak ele alınmış ve ilgili deneyler yapılmıştır. İki katlı geofoam köpük uygulaması için, iki geofoam tabakası arasındaki mesafesinin etkisi ve boru deformasyon davranışı üzerindeki verimliliği de araştırılmıştır. Tüm bu deneylerde borunun üstündeki sıkışabilir bölgedeki değişim ve bunun kemerlenme oluşumu üzerindeki etkisi incelenmiştir.Geofoam köpük kullanımının etkileri, yatak katsayısı (modülü) değerlerini kıyasladığımızda, köpük kullanımının, köpüksüz sadece boru kullanılan deneylere kıyasla borunun üzerinde bir sıkıştırılabilir katman oluşturduğunu göstermektedir. Köpükler büyük düşey deformasyonlar altında yenilene kadarki süreçte, neredeyse tüm köpük deneyleri statik yükleme altında boru deformasyonunu azaltmıştır. Bununla birlikte köpükler yenildiklerinde, yalnızca boruların kullanıldığı deneylerle karşılaştırıldığında sistemi daha da kötüleştirdikleri görülmektedir. Borular üzerinde geofoam kullanmanın yararı, geofoam basınç yenilme gerilimiyle ilişkili olarak uygulanan düşey yüklemelerin büyüklüğüne bağlı olduğu sonucu çıkarılabilinir.Bu çalışma, statik yükler altında gömülü esnek PVC boru hattı projeleri için köpük kullanımının verimliliği ve geofoam özelliklerinin önemi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmaya, nihai olarak da böyle sistemlerin daha etkili dizayn edilmesine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Buried pipelines have become one of the most common, economical and safe means of conveying fluids (water, gas, petroleum, etc..) from a region to another ranging from very small (hundreds of meters) to large distances (thousands of kilometers). These pipes may be damaged and deform due to the application of different kinds of loading such as traffic loads, heavy static loads, sloping ground, etc. Such unwanted scenarios can be avoided by using geofoams in the flexible buried pipeline projects. In this study, the effect of geofoam for the improvement of a buried flexible pipe is investigated in laboratory physical model tests. The laboratory experiments are conducted in a box having 1 m x 1 m area and 0.6 m height, where a clean sand is used as the bedding and surrounding material. A 20-cm-diameter PVC pipe is positioned on the bedding soil layer, over which EPS geofoam having different densities and dimensions are placed. Incremental static loading is applied to the ground surface via a circular steel plate (such as in a plate load test) and deformations of the pipe, as well as that of the ground surface, are measured. Introduction of geofoam above the pipe creates a compressible layer, which results in soil arching. This action reduces the loads by transferring some portion of the weight of the soil prism above the pipe to the side soil and leads to smaller deformations of the pipe cross-section. By applying different geofoams, the improvement effect –if any- was compared in terms of thickness, width and density of the geofoam panels. Moreover, the location of the geofoam relative to the pipe crown was also part of the study and related experiments were conducted. For two-layer geofoam applications, the effect of geofoam layer spacing on the pipe deformation behavior is also studied. In all of the experiments, the change in the compressible zone above the pipe and arching effect is investigated. The benefit of using geofoam is demonstrated by comparing subgrade modulus values for the cases of pipe with or without geofoam. It is found that, in nearly all experiments where geofoam was used, until the geofoam yields, it improved the pipe deformation under static loading. However, it is also seen that once the geofoam fails at large vertical deformations, they worsen the system significantly, when compared with the experiments in which geofoam was not used. It can be concluded that the benefit of using geofoam over pipes depends on the magnitude of the applied vertical stresses, in relation to the geofoam compression failure stress.This study aims to contribute to a greater understanding of the benefit and efficiency of geofoam usage and the importance of geofoam characteristics for the flexible PVC buried pipeline projects under static loads, ultimately to aid the efficient design of such systems. 103

Bu tez çalışması polimerik nanoyapıların sentezinde yeni bir yaklaşım olan; iki tip organo-modifiye montmorillonit (dimetildodesilamin ve oktadesil amin ile modifiye) kullanılarak seçilen RAFT Ajan varlığında, tabakalar arası kontrollü canlı RAFT polimerizasyonu ile elde edilen polimerik nanokompozit sentez ve karakterizasyonu aşamalarını açıklamaktadır. Çalışma sırasıyla belirtilen aşamalardan oluşmaktadır. (1) İki farklı RAFT ajanı S-Dodesil-S'-(α,α'-dimetil-α''-asetik asid)tritiyokarbonat (RAFT-1), 2-Siyano-2-propil benzoditiyoat (RAFT-2) ile Poli(MA-BMA), kopolimerlerinin sentezi, yapı oluşumları, polidispersite davranışları ve molekül ağırlık dağılım özelliklerinin incelenmesi (2) Yüzey katları iki farklı amin grubu (dimetil dodesilamin, oktadesilamin) ile modifiye edilmiş silikat tabakaları arasına, seçilen RAFT ajan (S-Dodesil-S'-(α,α'-dimetil-α''-asetik asit)tritiyokarbonat) yerleştirilerek elde edilen aralanmış yapılı RAFT/Organo-Silikat komplekslerinin sentezlenmesi ve tabakalı yapıların analizi (3) Elde edilen aralanmış tabakalı RAFT Ajan/Organo-Silikat komplekslerini kullanarak kontrollü/canlı radikal polimerizasyon ile farklı monomer oranlarında yeni nesil Poli(MA-ko-BMA)/(RAFT/Organo-MMT, Poli(IA-ko-BMA)/(RAFT/Organo-MMT hibrit nanokompozitlerinin sentezlenmesi ve sentezlenen nano-yapıların, termal ve kristalinite davranışlarının X-ışını difraktometresi, FTIR, DSC-TGA termal analiz yöntemleri kullanılarak incelenmesi, morfoloji ve yüzey özelliklerinin SEM-TEM görüntüleme yöntemleri ile incelenmesi ve nano-yapı oluşumu mekanizmasının yapısal modellenmesi ve açıklanması aşamalarından oluşmaktadır. Alınan karşılaştırmalı analiz sonuçlarına göre, genel anlamda yüksek bir aralanmış/dağılmış tabakalı yapı değerine (%87,6-95,8) ulaşıldığı görülürken, RAFT…ODA-MMT ile hazırlanan nanokompozitlerde yüksek derecede dağılmış tabakalı yapı elde edilirken (ID/ED %92,4-95,8), yüksek kristalinite ve iyi yüzey morfolojisi izlenmiştir. RAFT…DMDA ile sentezlenen ve yüksek oranda aralanmış tabakalı yapı özellikleri (ID/ED %85,3-91,0) gösteren nanokompozitlerde ise dağılmış tabakalı RAFT…ODA nanokompozitlerine göre yüksek termal stabilite ve daha yüksek camsı geçiş/erime sıcaklık değerleri elde edilmiştir. IA-BMA nanokompozitinin, kopolimere göre kütle kayıplarının %20-25 oranında daha düşük olduğu, Tg ve Tm değerlerinin de nanokompozitlerde 18-35°C yükseldiği gözlenmiştir. Bunun yanında nanokompozit yapılarında esnek BMA birimlerinin artması, amorf ve plastikleştirici etki artışından dolayı, kristalinite değerlerinde ve termal stabilite özelliklerinde düşüşe neden olmaktadır. Bu yöntem, geniş bir monomer/polimer ağı ve çok fonksiyonlu RAFT bileşikleri kullanılarak, yeni nesil nanomalzeme ve nanokompozit oluşumunda önemli bir metod olarak kullanılabilir. This thesis presents a new approach for the synthesis of polymer nanostructures using a bifunctional reversible addition-fragmentation chain transfer (RAFT) agent, two types of modified organo-montmorillonites, such as a non-reactive dimethyldodecyl ammonium (DMDA)-MMT and a reactive octadecylamine (ODA)-MMT organoclays, and a radical initiator. The thesis includes the following stages: (1) The synthesis of Poly(maleic anhydride-co-n-butylmethacrylate) copolymers by RAFT polymerization method with two different RAFT Agents (RAFT-1: S,S-bis(dimethyl-acetic acid)trithiocarbonate and RAFT-2: 2-Cyano-2-Propyl benzodithioate) and selection of proper RAFT agent for the nanocomposite synthesis. (2) The synthesis of RAFT intercalated DMDA-MMT and ODA-MMT's by a physical or chemical interaction of the RAFT having two pendant carboxylic groups [S,S-bis(-dimethyl-acetic acid)trithiocarbonate] with surface alkyl amines of O-MMT containing tertiary ammonium cation or primary amine groups through strong H-bonding and complexing/amidization reactions, respectively. (3) Utilization of these well-dispersed and intercalated RAFT…DMDA-MMT and RAFT…ODA-MMT complexes and their amide derivatives as new modified RAFT agents in radical-initiated interlamellar controlled/living copolymerization of maleic anhydride (MA)-n-butylmethacrylate (BMA) and itaconic acid (IA)-n-butyl methacrylate (BMA) monomer pair. The structure and compositions of the synthesized RAFT…O-MMT complexes and functional copolymer/O-MMT nanocomposites were confirmed by FTIR, XRD, thermal (DSC-TGA), SEM and TEM morphology analyses. The results of the comparative analysis of the nanocomposites structure-composition-property relations show that all studied nanosystems have higher degree of exfoliation (%87,6-95,8) and the functional copolymer-organoclay hybrids prepared with reactive RAFT…ODA-MMT complex and containing a combination of predominantly exfoliated nano-structures (ID/ED %92,4-95,8), exhibit fine dispersed morphology. The nanocomposites which are prepared with RAFT…DMDA complexes with higher intercalation degree (ID/ED %85,3-91,0) show higher thermal stability, glass transition and melting temperatures than RAFT…ODA clay containing analogs with a completely exfoliated structures. IA-BMA nanocomposites show %20-25 higher thermal stability than copolymers and also nanocomposites have 18-35°C higher Tg and Tm values than copolymers. The results indicate that increasing concentration of BMA flexible linkages decrease crystallinity, glass-melt transition temperatures and provide a higher degree of exfoliation of nanocomposites due to the internal plasticizing effect of the BMA units during in-situ processing.This simple and versatile method can be applied to a wide range of functional monomer/comonomer systems and multifunctional RAFT compounds for preparation new generation of nanomaterials. 139

This thesis presents a new approach for the synthesis of polymer nanostructures using a bifunctional reversible addition-fragmentation chain transfer (RAFT) agent, two types of modified organo-montmorillonites, such as a non-reactive dimethyldodecyl ammonium (DMDA)-MMT and a reactive octadecylamine (ODA)-MMT organoclays, and a radical initiator. The thesis includes the following stages: (1) The synthesis of Poly(maleic anhydride-co-n-butylmethacrylate) copolymers by RAFT polymerization method with two different RAFT Agents (RAFT-1: S,S-bis(-dimethyl-’’-acetic acid)trithiocarbonate and RAFT-2: 2-Cyano-2-Propyl benzodithioate) and selection of proper RAFT agent for the nanocomposite synthesis. (2) The synthesis of RAFT intercalated DMDA-MMT and ODA-MMT’s by a physical or chemical interaction of the RAFT having two pendant carboxylic groups [S,S-bis(-dimethyl-’-acetic acid)trithiocarbonate] with surface alkyl amines of O-MMT containing tertiary ammonium cation or primary amine groups through strong H-bonding and complexing/amidization reactions, respectively. (3) Utilization of these well-dispersed and intercalated RAFT…DMDA-MMT and RAFT…ODA-MMT complexes and their amide derivatives as new modified RAFT agents in radical-initiated interlamellar controlled/living copolymerization of maleic anhydride (MA)-n-butylmethacrylate (BMA) and itaconic acid (IA)-n-butyl methacrylate (BMA) monomer pair. The structure and compositions of the synthesized RAFT…O-MMT complexes and functional copolymer/O-MMT nanocomposites were confirmed by FTIR, XRD, thermal (DSC-TGA), SEM and TEM morphology analyses. The results of the comparative analysis of the nanocomposites structure-composition-property relations show that all studied nanosystems have higher degree of exfoliation (%87,6-95,8) and the functional copolymer-organoclay hybrids prepared with reactive RAFT…ODA-MMT complex and containing a combination of predominantly exfoliated nano-structures (ID/ED %92,4-95,8), exhibit fine dispersed morphology. The nanocomposites which are prepared with RAFT…DMDA complexes with higher intercalation degree (ID/ED %85,3-91,0) show higher thermal stability, glass transition and melting temperatures than RAFT…ODA clay containing analogs with a completely exfoliated structures. IA-BMA nanocomposites show %20-25 higher thermal stability than copolymers and also nanocomposites have 18-35°C higher Tg and Tm values than copolymers. The results indicate that increasing concentration of BMA flexible linkages decrease crystallinity, glass-melt transition temperatures and provide a higher degree of exfoliation of nanocomposites due to the internal plasticizing effect of the BMA units during in-situ processing. This simple and versatile method can be applied to a wide range of functional monomer/comonomer systems and multifunctional RAFT compounds for preparation new generation of nanomaterials. ÖZET………………………………………………………………………………… i ABSTRACT…………………………………………………………………………. iii TEŞEKKÜR…………………………………………………………………………. v İÇİNDEKİLER………………………………………………………………………. vi ŞEKİLLER…………………………………………………………………………... ix ÇİZELGELER………………………………………………………………………. xiii SİMGELER VE KISALTMALAR………………………………………………….. xv 1. GİRİŞ……………………………………………………………………………... 1 2. GENEL BİLGİLER………………………………………………………………. 4 2.1. Nanoteknoloji ve Nanobilim………………………………………………….. 4 2.1.1. Nanomalzeme Elde Etme Yöntemleri……………………………………. 6 2.1.2. Nanoyapıların Özellikleri ve Avantajları………………………………….. 6 2.1.3. Nanoteknolojinin Araştırma ve Uygulama Alanları……………………… 10 2.2. Nanokompozitler………………………………………………………………. 16 2.2.1. Polimer Silikat Tabakalı Nanokompozitler……………………………….. 17 2.2.2. Polimer Silikat Tabakalı Nanokompozitlerin Sentez Yöntemleri………. 18 2.2.2.1. Eş-Anlı (In-Situ) Polimerizasyon……………………………………....... 18 2.2.2.2. Eriyik Fazda Polimerizasyon……………………………………............ 19 2.2.2.3. Çözelti Ortamında Polimerizasyon……………………………………... 20 2.2.3. Polimer Silikat Tabakalı Nanokompozitlerin Yapı ve Türleri (Lamellerarası Polimerizasyon)..20 2.2.3.1. Faz Ayrışık Mikrokompozit Yapı……………………………………....... 21 2.2.3.2. Aralanmış Tabakalı Nanokompozit Yapı………………………………. 21 2.2.3.3. Dağılmış Tabakalı Nanokompozit Yapı………………………………… 22 2.2.4. Polimer Silikat Tabakalı Nanokompozitlerin Kullanım Alanları………… 22 2.3. Silikatlar………………………………………………………………………… 24 2.3.1. Silikatların Genel Yapısı ve Özellikleri……………………………………. 24 2.3.2. Montmorillonit (MMT)………………………………………………………. 26 2.3.3. Silikatlarda Yüzey Modifikasyonu – Katyonların Değişimi……………… 28 2.4. Kontrollü/Canlı Radikal Polimerizasyon……………………………………. 29 2.4.1. Azot Aracılı Radikal Polimerizasyon (NMP)……………………………... 30 2.4.2. Atom Transfer Radikal Polimerizasyon (ATRP)…………………………. 30 2.4.3. Tersinir Katılma-Parçalanma Zincir Transfer Polimerizasyonu (RAFT) ........33 2.4.3.1. RAFT Mekanizması………………………………………………………. 33 2.4.3.2. Zincir Transfer Ajanı (RAFT) Seçimi……………………………………. 35 2.4.3.3. RAFT Polimerizasyonunda Kullanılan Monomerlerin Seçimi………... 37 2.5. Fonsiyonel Kopolimer Bazında Nanokompozitler Üzerine Yapılan Çalışmalar……38 3. DENEYSEL ÇALIŞMALAR…………………………………………………….. 43 3.1. Malzemeler…………………………………………………………………….. 43 3.1.1. Monomerler………………………………………………………………….. 43 3.1.1.1. Maleik anhidrit…………………………………………………………….. 43 3.1.1.2. İtakonik Asit……………………………………………………………….. 43 3.1.1.3. n-Bütilmetakrilat ………………………………………………………….. 44 3.1.2. Başlatıcı ve diğer kimyasal maddeler…………………………………….. 45 3.1.2.1. Azoisobütironitril (AIBN) ………………………………………………… 45 3.1.2.2. Dimetildodesilamin-Montmorillonit (DMDA-MMT)…………………….. 45 3.1.2.3. Oktadesilamin-Montmorillonit (ODA-MMT)……………………………. 46 3.1.2.4. S-Dodecyl-S′-(α,α′-dimethyl-α′′-acetic acid)trithiocarbonate(RAFT-1) 46 3.1.2.5. 2-Cyano-2-propyl benzodithioate (RAFT-2) …………………………... 47 3.1.3. Çözücüler ve diğer kimyasallar……………………………………………. 48 3.2. RAFT Polimerizasyonu ile Kopolimer Sentezi……………………………... 49 3.3. Aralanmış Tabakalı RAFT...ODA-MMT Kompleksi ve RAFT...DMDA-MMT Kompleksi Sentezi…52 3.4. Tabakalar Arası Kontrollü/Canlı RAFT Kopolimerizasyonu………………53 3.4.1. (MA-BMA) / (RAFT...O-MMT) Kompleks Hibrit Nanokompozit Yapıların Oluşumu…53 3.4.2. (IA-ko-BMA)/(RAFT...O-MMT) Kompleks Hibrit Nanoyapılarının Oluşumu………54 3.5. Kopolimerlerin ve Nanokompozitlerin Analiz Yöntemleri ve Karakterizasyonu…57 3.5.1. FTIR spektroskopisi………………………………………………………… 57 3.5.2. XRD analizi………………………………………………………………….. 57 3.5.3. Termogravimetrik Analiz (TGA) ve Diferansiyel Termal (DTA) Analizleri…….59 3.5.4. DSC analizi………………………………………………………………….. 59 3.5.5. Taramalı elektron mikroskobu (SEM) analizi……………………………. 59 3.5.6. Geçirimli elektron mikroskobu (TEM) analizi…………………………….. 59 3.5.7. Nükleer Manyetik Rezonans (NMR) Spektroskopisi Ölçümleri………... 60 3.5.8. Jel Geçirgenlik Kromatografisi (GPC)…………………………………….. 60 4. TARTIŞMA VE SONUÇLAR…………………………………………………… 61 4.1. RAFT Polimerizasyonu ile Kopolimer Eldesi ve Karakterizasyonu……… 61 4.2. RAFT...O-MMT ve Amid Türevleri Kompleks Yapı Oluşumu…………….. 68 4.3. Kopolimer/RAFT...O-MMT ve amid türevleri Nanoyapılarının Karakterizasyonu ve Özellikleri…74 4.3.1. Yapı Özellikleri (FTIR)……………………………………………………… 74 4.3.2. Kristalik Yapı, Fiziksel İçerik Özellikleri(XRD)…………………………… 78 4.3.3. Yüzey Morfoloji Özellikleri (SEM, TEM)………………………………….. 89 4.3.4. Termal Davranış ve Özellikleri (TGA-DSC)……………………………… 94 5. SONUÇLAR …………………………………………………………………….. 106 KAYNAKLAR……………………………………………………………………….. 112 ÖZGEÇMİŞ…………………………………………………………………………. 119 Bu tez çalışması polimerik nanoyapıların sentezinde yeni bir yaklaşım olan; iki tip organo-modifiye montmorillonit (dimetildodesilamin ve oktadesil amin ile modifiye) kullanılarak seçilen RAFT Ajan varlığında, tabakalar arası kontrollü canlı RAFT polimerizasyonu ile elde edilen polimerik nanokompozit sentez ve karakterizasyonu aşamalarını açıklamaktadır. Çalışma sırasıyla belirtilen aşamalardan oluşmaktadır. (1) İki farklı RAFT ajanı S-Dodesil-S’-(α,α’-dimetil-α’’-asetik asid)tritiyokarbonat (RAFT-1), 2-Siyano-2-propil benzoditiyoat (RAFT-2) ile Poli(MA-BMA), kopolimerlerinin sentezi, yapı oluşumları, polidispersite davranışları ve molekül ağırlık dağılım özelliklerinin incelenmesi (2) Yüzey katları iki farklı amin grubu (dimetil dodesilamin, oktadesilamin) ile modifiye edilmiş silikat tabakaları arasına, seçilen RAFT ajan (S-Dodesil-S’-(α,α’-dimetil-α’’-asetik asit)tritiyokarbonat) yerleştirilerek elde edilen aralanmış yapılı RAFT/Organo-Silikat komplekslerinin sentezlenmesi ve tabakalı yapıların analizi (3) Elde edilen aralanmış tabakalı RAFT Ajan/Organo-Silikat komplekslerini kullanarak kontrollü/canlı radikal polimerizasyon ile farklı monomer oranlarında yeni nesil Poli(MA-ko-BMA)/(RAFT/Organo-MMT, Poli(IA-ko-BMA)/(RAFT/Organo-MMT hibrit nanokompozitlerinin sentezlenmesi ve sentezlenen nano-yapıların, termal ve kristalinite davranışlarının X-ışını difraktometresi, FTIR, DSC-TGA termal analiz yöntemleri kullanılarak incelenmesi, morfoloji ve yüzey özelliklerinin SEM-TEM görüntüleme yöntemleri ile incelenmesi ve nano-yapı oluşumu mekanizmasının yapısal modellenmesi ve açıklanması aşamalarından oluşmaktadır. Alınan karşılaştırmalı analiz sonuçlarına göre, genel anlamda yüksek bir aralanmış/dağılmış tabakalı yapı değerine (%87,6-95,8) ulaşıldığı görülürken, RAFT…ODA-MMT ile hazırlanan nanokompozitlerde yüksek derecede dağılmış tabakalı yapı elde edilirken (ID/ED %92,4-95,8), yüksek kristalinite ve iyi yüzey morfolojisi izlenmiştir. RAFT…DMDA ile sentezlenen ve yüksek oranda aralanmış tabakalı yapı özellikleri (ID/ED %85,3-91,0) gösteren nanokompozitlerde ise dağılmış tabakalı RAFT…ODA nanokompozitlerine göre yüksek termal stabilite ve daha yüksek camsı geçiş/erime sıcaklık değerleri elde edilmiştir. IA-BMA nanokompozitinin, kopolimere göre kütle kayıplarının %20-25 oranında daha düşük olduğu, Tg ve Tm değerlerinin de nanokompozitlerde 18-35°C yükseldiği gözlenmiştir. Bunun yanında nanokompozit yapılarında esnek BMA birimlerinin artması, amorf ve plastikleştirici etki artışından dolayı, kristalinite değerlerinde ve termal stabilite özelliklerinde düşüşe neden olmaktadır. Bu yöntem, geniş bir monomer/polimer ağı ve çok fonksiyonlu RAFT bileşikleri kullanılarak, yeni nesil nanomalzeme ve nanokompozit oluşumunda önemli bir metod olarak kullanılabilir.

Çalışma alanı olarak belirlenen Sinop Yarımadası Türkiye'nin kuzeyinde Orta Karadeniz Bölgesinde yer almaktadır. 2015 – 2016 yılları arasında farklı mevsimlerde düzenlenen arazi çalışmalarında, alandaki vejetasyon tiplerini yansıtacak 36 örnekleme noktası belirlenmiştir. Toplanan 406 örneğin değerlendirilmesi sonucunda Marchantiophyta'dan (Ciğerotları) 16 familyaya ait 16 cins ve 21 tür, Anthocerotophyta'dan (Boynuzotları) 2 familyaya ait 2 cins ve 2 tür, Bryophyta'dan (Karayosunları) 26 familyaya ait 62 cins ve 100 tür ve tür altı takson, toplamda ise 44 familya ve 80 cinse ait 123 tür ve tür altı takson tespit edilmiştir. Toplanan örnekler içerisinde 18 takson Henderson (1961) Kareleme sistemine göre 3. kare için yenidir. Floristik listede taksonlar sistematik hiyerarşiye uygun olarak, lokalite bilgileri, dağılımları, bazı ekolojik özellikleri ve hayat formlarına ait bilgiler ile birlikte sunulmuştur. This study aims to reveal the bryophyte flora of the Sinop Peninsula. 36 different sampling points were determined to reflect the vegetation types at field trips organised in the different seasons, between 2015 and 2016. As a result of the evaluation of 406 collected samples, 21 species of 16 genera belonging to 16 families from Marchantiophyta (Liverworts), 100 species of 62 genera belonging to 26 families from Bryophyta (mosses), 2 species of 2 genera belonging to 2 families from Anthocerotophyta (Hornworts) were observed. In total, 123 specific and infraspecific taxa belonging to 44 families and 80 genera were identified. Among these, 18 taxa are new to 3th square according to Henderson (1961) grid system. Taxa listed according to the systematic hierarchy were presented by data locality, distributions, some ecological features and life forms in the floristic list. 103

Bu çalışmada, heterojen hücresel ağlarda (Heterogeneous Cellular Network, HCN) girişime maruz kalan kullanıcıların bu girişimi gidermek için başka kullanıcılardan destek aldığı durum ele alınmıştır. Destek veren kullanıcı, kuvvetlendir-aktar (Amplify-and-Forward, AF) yöntemini kullanarak girişime maruz kalan, kurban durumundaki kullanıcıya girişim aktarması (Interference Forwarding, IF) yapar. Diğer kullanıcıların röle olarak kullanıldığı bu haberleşme yapısında en iyi röle seçimi 3 farklı algoritmaya göre yapılmış ve başarımları karşılaştırılmıştır.Makro baz istasyonunun (Macro Base Station, MBS), Femto erişim noktası (Femto Access Point, FAP) nedeniyle girişime maruz kalan bir kullanıcısı Kurban olarak modellenmiş, ona yakın 3 MBS hücre kullanıcısı ise girişim aktarmayı sağlamak için Röle olarak kullanılmıştır. Kurban'nin girişimi gidermesi için girişim sinyali ve arzulanan sinyalin güçleri arasındaki farkın büyük olması gerekmektedir. Rölelerin girişimi Kurban'a aktarmasıyla bu fark sağlanmaktadır.İstasyonlar-kullanıcılar ve kullanıcılar-kullanıcılar arasındaki linkler ilişkisiz Rayleigh kanalı olarak modellenmiştir. En iyi röle seçimi mesafeye ve kısa süreli kanal sönümlemesine bağlı olarak yapılmıştır. MATLAB kullanılarak bilgisayar benzetimi ile hedeflenen spektral verimliliğe karşı başarı oranı gözlemlenmiştir.Röleli haberleşmede kaynak-röle arasında optimum güç paylaşımı yapılmış ve sonuç bilgisayar benzetimiyle verilmiştir. Ayrıca rölenin açısı değiştirilerek açıya bağlı başarı oranı incelenmiştir. In this study, users who are exposed to interference in Heterogeneous Cellular Networks are considered to be supported by other users to recover from this interference. The supporting user makes an Interference Forwarding (IF) to the victim user who is exposed to the interference using the Amplify-and-Forward (AF) method. The best relay selection was made according to 3 different algorithms and its performances were compared in this communication structure where other users are used as relays.A Macro Base Station user is modeled as a Victim exposed to the interference due to the Femto Access Point network, and 3 MBS users close to it are used as a relay to provide interference forwarding. The difference strength between the interference signal and the desired signal for the victim to initiate must be great. This difference is achieved by relaying the interference to the victimThe links between stations-users and users-users are designed as an unrelated Rayleigh channel model. The best relay selection is made based on distance and small scale channel fading. Computer simulations using MATLAB showed a success rate against the spectral efficiency targeted.Optimal power sharing between the source and the relay is performed in the relay communication and the result is given by computer simulation. In addition, the angle-related success rate is examined by changing the angle of the relay. 76

1,2,3-Triazol bileşikleri biyolojik sistemlerde önemli bir rol oynar. İlaç kimyasında anti-HIV antialerjik, antifungal ve antimikrobiyal olarak, koordinasyon kimyasında, kemosensörlerde, materyal ve polimer kimyasında ve daha pek çok alanda uygulanabilirliğe sahip çok önemli bileşiklerdir. 1,2,3- Triazoller çok çeşitli biyolojik aktiviteler göstermelerine rağmen doğada bulunmazlar. Bu sebeple yüksek verimlerle sentezlenmeleri oldukça önem taşımaktadır. Cu(I)-katalizörlü Huisgen katılması, organik azidleri uç alkinlere bağlayarak 1,2,3-triazol eldesi için kullanılan en yaygın metottur. Fakat, organik azidler zehirli ve patlayıcı özelliğe sahip bileşiklerdir. Bu sebeple organik azidleri izole etmeksizin triazol sentezi için one-pot metodlar geliştirilmiştir. Homoproparjil alkoller yapılarında bulunan terminal üçlü bağlar ile triazol sentezleri için uygun başlangıç maddeleridir. Bu çalışmada fenil- ve tiyofen-sübstitüe homoproparjil alkoller başlangıç maddeleri olarak sentezlenmiştir. Elde edilen alkin yapıları azid ve çeşitli halojenürlerle one-pot sentez metoduyla tepkimeye sokularak yeni 1,4-disübstitüe 1,2,3- triazol türevleri sentezlenmiştir. 1,2,3-Triazole compounds play an important role in biological systems. They are very important compounds having many applicabilities as anti-HIV , antiallergic, antifungal and antimicrobial in drug chemistry, coordination chemistry, chemosensors, material and polymer chemistry. 1,2,3-Triazoles have not been in nature although they show various biological activities. For this reason, their synthesis with high yields is very important.Cu(I)-catalyzed Huisgen cycloaddition, is the most common method to obtain 1,2,3-triazole by attaching organic azides to terminal alkynes. However, organic azides are toxic and explosive compounds. Therefore, one-pot methods for the synthesis of triazoles without isolating organic azides have been developed. Homopropargyl alcohols with triple bonds in their structures are proper starting compounds for the synthesis of triazoles. In this study, phenyl- and thienyl-substituted homopropargyl alcohols have been synthesized as starting compounds. Obtained alkyne structures have been reacted with azide and various halides by one-pot synthesis method and new 1,4-disubstituted 1,2,3-triazole derivatives have been synthesized. 74

Bu çalışmada, viskozitesi yüksek olan polietileniminden (PEI) elektrospinleme yöntemiyle nanofiber üretilmesi amaçlanmış ve grafen oksit (GO) katkısının üretilen nanofiber yapıya etkisi incelenmiştir.PEI, nanofiber oluşturma özelliğini arttırmak için polivinil alkol (PVA) ile çözelti haline getirilerek kullanılmıştır. Elektrospinleme işlemine uygun PEI/PVA oranı %10 olarak belirlenerek hazırlanan PVA-PEI çözeltisinden, elektrospinleme yöntemiyle nanofiber yapı üretilmiştir. Ardından PVA-PEI nanofiber yapısının kullanım alanı uygulaması yapılmıştır. PVA-PEI nanofiber yapısına farklı nitelikler kazandırmak ve polimer esaslı nanofiber yapı çeşitliliğine katkıda bulunmak için GO katkısı yapılmıştır. Optimum PVA-PEI-GO oranı 100:10:5 olacak şekilde belirlenerek hazırlanan PVA-PEI-GO çözeltisinden elektrospinleme yöntemiyle nanofiber üretimi gerçekleştirilmiştir. Üretilen PVA, PVA-PEI ve PVA-PEI-GO nanofiber yapılarının termal karakterizasyonu termogravimetrik analiz (TGA) ve diferansiyel taramalı kalorimetri (DSC) ile, yüzey karakterizasyonu taramalı elektron mikroskobuyla (SEM), yapısal karakterizasyonu Fourier Transform Infrared (FT-IR) Spektrometresi analizleri ile yapılmış ve birbirleriyle kıyaslanmıştır. Çalışmanın sonunda, PVA'ya PEI katkısıyla birlikte nanofiberlerin yapısında dallanmanın, çapraz bağlanma yoğunluğunun ve çapların arttığı fakat termal kararlılığın azaldığı görülmüştür. PVA-PEI nanofiber yapısına GO katkısının ise dallanma ve çapraz bağlanma yoğunluğunun daha fazla arttırarak, nanofiber çaplarını küçülttüğü ve termal kararlılığı arttırdığı görülmüştür. In this study, producing nanofibers from polyethyleneimine (PEI), which has high viscosity, was aimed by using the electrospinning technique and the effect of graphene oxide (GO) on the produced nanofibers was investigated. PEI was used with polyvinyl alcohol (PVA) in a solution to increase the capability of producing nanofibers. The suitable PEI/PVA rate was decided as %10 and nanofibers were produced from this prepared PVA-PEI solution by using the electrospinning technique. Subsequently, this PVA-PEI nanofiber structure was tested in an area of utilization. GO was used to add new properties of PVA-PEI nanofiber structure and make contribution to variety of polymer based nanofiber structures. Optimal PVA-PEI-GO rate was decided as 100:10:5 and nanofibers were produced from this prepared PVA-PEI-GO solution by using the electrospinning technique.The thermal properties of produced nanofibers PVA, PVA-PEI an PVA-PEI-GO was characterized by TGA and DSC. The surface structures of the nanofibers were characterized by SEM and the chemical structures of them were characterized by FT-IR. Also, the results were compared with each other.As a result, adding PEI to PVA increased the branching, cross-link density and diameter of nanofibers but decreased the thermal stability. Adding GO to PVA-PEI nanofiber structure increased the branching, cross-link density and thermal stability of nanofibers more but decreased the diameter of nanofibers. 96

Bu tezde, elementleri kompleks sayılar olan değişken boyutlu matrikslerin çarpım hesaplamalarıyla ilgili iki farklı mimari tanıtılmakta, tartışılmakta ve FPGA üzerindeki uygulamaları anlatılmaktadır. İlk olarak, etkin kaynak kullanımı amacıyla seri matriks çarpıcı mimarisi üretilmiştir. Daha sonra, performans ve kaynak kullanımı dengesini ölçmek amacıyla yarı-paralel matriks çarpıcı mimarisi üretilmiştir. Tezde bu iki mimarinin foksiyonları anlatılmış, birbirlerine göre üstünlük ve eksiklikleri karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada bahsi geçen mimarilerin VDHL ile uygulamaları, analizleri ve kaynak kullanım, hız ve verimlilik parametrelerinin karşılaştırılması hedef alınmıştır. Sonuçlar, tartışılan iki mimarinin de 16-bit herhangi boyutlu iki matriks çarpımı için kullanılan cihazın sağlayabileceği maximum frekansa yakın bir frekansta çalışabildiğini göstermiştir. In this thesis, two designs with different architectures are presented and discussed in detail for scalable matrix-by-matrix multiplication on FPGAs where the elements of matrices are complex numbers. Firstly, serial matrix multiplier is implemented to have a resource efficient design. Secondly, semi-parallel matrix multiplier is created for resource-performance balanced implementation. The basic functionality of designs are explained and benefits and disadvantages are discussed. This work mainly aims at the practical implementation of both designs in VHDL as well as their analysis and comparison of resource usage, speed and efficiency. The results reached have shown that both designs are capable of running nearly at the maximum frequency of the DSP blocks that our targeted device can deliver, for 16-bit any sized input matrices. 57

Bu çalışma kapsamında, kazıklı radye temeller statik ve dinamik durum için analiz edilmiştir. Geleneksel ve kazıklı radye temel sistemi için sürtünme ve uç kazığı olan kazıkların kullanılması durumuve kazık uzunluğunun etkisi irdelenmiştir.Genellikle, kazıklı temeller radyenin etkisi ihmal edilerek, bütün yüklerin kazıklar tarafından taşındığı varsayımı ile projelendirilir. Bununla birlikte, radye de temel sisteminin bir parçasıdır ve radye ve zemin arasında temas var ise radyenin de yüklerin bir kısmının taşınmasına katkıda bulunduğu aşikârdır. Bu katkıyı dikkate almak önemli miktarda ekonomi sağlayabilmektedir.Bu çalışmada, kazıklı radye temellerin statik ve sismik davranışı ile tasarım kriterleri değerlendirilmiştir. Poulos ve Randolph tarafından önerilen iki farklı yaklaşım el hesabı yapılırken kullanılmıştır. Nümerik analizler için Microsoft Excel Programı, sonlu elemanlar yöntemi kullanılarak yapılan analizler için ise Plaxis 2D 2012 AE kullanılmıştır. Statik durum için yapılan bütün analizler nümerik hesap yöntemleri ve sonlu elemanlar metodu kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Statik analizlere ek olarak, üç tane geçmiş yıllardaki deprem ivmesi kullanılarak zaman tanım alanında hesap yapılmış ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. Analizlerde kullanılan malzeme parametreleri tecrübeye dayanarak seçilmiş, analiz metodu ve yük seviyesi referans çalışmalardan elde edilmiştir. Kil zemini temsil etmek için hem yüzen kazıklarla hemde uç kazıkları ile tasarlanan kazıklı radye temellerde drenajsız ve drenajlı malzeme modelleri kullanılmıştır.Kısa dönem analizlerine odaklanan bu tez kapsamında, kazıklı radye temellerin davranışı, temel sisteminin deplasmanları ve iç kuvvetleri, kazıkların elastik deplasmanları vs. değerlendirilmiştir. In the scope of this thesis, piled raft foundation systems wereanalyzed for both static and dynamic cases. The effect of end bearing and shaft friction piles and also the effect of pile lengths were evaluated for both piled and conventional raft foundations. Usually, neglecting the contribution of the raft, pile foundations are designed with an assumption that piles are resisted all loads. However, it is obvious that raft is a part of foundation system and if there is a contact between raft and soil, raft carries some proportion of structural loads. Regarding this contribution, it can be lead considerably economy. In this study, static and dynamic behavior and their design criteria of piled raft foundation is evaluated. Two different simplified approaches which are developed by Poulos and Randolph were used forall hand calculations. Microsoft Excel for numerical analyses and Plaxis 2D 2015 AE commercial software for FEM analyses were used. Both numerical analyses and finite elements analyses were conducted for all static models. In addition to static analyses, by using previous earthquake accelerations, three time history analyses were performed for both conventional and piled raft foundations and their results were compared. The material parameters used in the analysis are selected by personal experience and the analysis method and load levels were obtained from the reference studies. An undrained -– drained material models were employed in the short and long term analysis of this study inmodeling the soil to analyze clay behavior for piled raft foundations that designed with both floating and end bearing piles. Within this thesis, the researchers basicly focused on the short term behavior. Additionally, the behavior of the piled raft foundation systems, deflections and internal forces of the foundation members, elastic displacements of piles etc. were evaluated. 154

Performansın iki önemli göstergesi olan verimlilik (productivity) ve etkinlik (efficiency) kavramları günlük hayatta birbirlerinin yerine kullanılsa da gerçekte taşıdıkları anlamlar birbirinden farklıdır. Verimlilik kavramı çıktılar ile girdiler arasındaki oransal ilişkiyi ifade eder. Etkinlik kavramı ise literatürde daha çok, Karar Verme Birimlerinin (Decision Making Unit) performanslarını, birbirleri ile kıyaslama imkânı verecek şekilde açıklamak için kullanılmaktadır. Etkinliğin ölçülmesine yönelik birçok analiz yöntemi geliştirilmiştir. Bu yöntemler; Parametrik Ölçüm Yöntemleri, Parametrik Olmayan Ölçüm Yöntemleri ve Oran Analiz şeklindedir. Veri Zarflama Analizi, KVB'lerin etkinliklerini çok girdili ve çok çıktılı ortamlarda, göreli olarak ölçmeyi amaçlayan Doğrusal Programlama tabanlı, parametrik olmayan bir yaklaşımdır. Veri Zarflama Analizi, 1978 yılında Charnes vd. tarafından ölçeğe göre `sabit getiri` varsayımı altında varlıkların etkinliklerini analiz etmek için önerilmiştir. Geliştirilen bu ilk Veri Zarflama Analizi modeli, CCR modeli olarak bilinmektedir. 1984 yılında Banker vd. tarafından ölçeğe göre `değişken getiri` varsayımı ile BCC modeli geliştirilmiştir. Literatürde Veri Zarflama Analizinin sonuçlarının grafiksel gösterimine yönelik çalışmalar kısıtlı sayıdadır. Grafiksel gösterim için CoPlot tekniğinden yararlanılabilir. Çok Boyutlu Ölçekleme (Multi Dimensional Scaling)'nin bir uzantısı olan CoPlot tekniği, gözlemleri ve değişkenleri, iki boyutlu bir uzaya aralarındaki korelasyonu maksimum yapacak şekilde, birlikte konumlandırır. Lipshitz vd tarafından önerilen Klasik CoPlot tekniği aykırı değerlere karşı duyarlıdır. Atılgan tarafından önerilen Robust CoPlot tekniği bu duyarlılığı ortadan kaldırmayı amaçlamıştır.Bu tez çalışmasının amacı, Robust CoPlot tekniği ile Veri Zarflama Analizinde kullanılacak veri kümesinin ön incelemesini yapmak; analiz sonuçlarının sonuçlarının grafiksel gösterimini elde etmek; Karar Verme Birimleri ile değişkenlerin arasındaki ilişkileri araştırmak; çok sayıda girdi ve çıktı değişkeninin yer aldığı Veri Zarflama Analizi uygulamalarında birbirleri ile yüksek korelasyona sahip olan değişkenleri tespit ederek değişken sayısını azaltmak ve bunu yaparken de aykırı değerlerin değişken vektörleri üzerindeki etkisini ortadan kaldırmaktır. Ayrıca elde edilen grafik ile Karar Verme Birimleri üzerinde hangi değişkenlerin daha etkili olduğunu görsel olarak araştırmaktır. Verimlilik, etkinlik vb. kavramlar hakkında bilgi verilmiş; etkinlik ölçüm yöntemlerinden kısaca bahsedilmiştir. Veri Zarflama Analizi, girdi odaklı yaklaşımla kurulan CCR modeli üzerinden detaylı bir şekilde anlatılmıştır. Anlatımlar grafiklerle ve matematiksel çıkarımlarla desteklenmiştir. Çıktı odaklı CCR modeli ile girdi ve çıktı odaklı BCC modelleri üzerinde durulmuştur. Adler'in Veri Zarflama Analizi ve Klasik CoPlot tekniğini birlikte kullandığı önceki bir çalışmasına ait veri seti, uygulama amaçlı seçilmiştir. Böylece, CoPlot tekniği sonuçları klasik ve robust yaklaşımda karşılaştırılmış ve klasik yaklaşımın aykırı değerli gözlemlere duyarlılığı ortaya konmuştur. 3 girdi ve 3 çıktı değişkenin yer aldığı ortamda, 35 Çin Halk Cumhuriyeti şehrinin CCR ve BCC etkinlik skorları hesaplanmıştır. Çıktıların girdilere oranı şeklinde tanımlanan yeni değişkenlerle çizdirilen Robust CoPlot grafiği ile birlikte Veri Zarflama Analizinin grafiksel sunumu elde edilmiştir. Ayrıca bu grafiksel sunum sayesinde aynı miktarda bilgi taşıyan aralarında yüksek korelasyon bulunan değişkenler saptanmıştır. Aralarında yüksek korelasyon bulunan değişkenlerden birinin analize seçilmesinin etkinlik skorlarını çok fazla etkilemediği gözlemlenmiştir. Böylece Veri Zarflama Analizinde değişken seçimi için Robust CoPlot yönteminin katkısı ortaya konulmuştur. The term of productivity and the term of efficiency, two important indicators of performance, are used interchangeably in daily life, although in reality the meanings they have are different from each other. The term of productivity refers to the proportional relationship between output and inputs. In literature, the term of efficiency is rather used to describe in a way that gives the possibility to benchmark Decision Makin Units performance with each other relatively. Several analysis methods have been developed for the measurement of the efficiency. These methods are Parametric Measurement Methods, Non-parametric Measurement Methods and Ratio Analysis. Data Envelopment Analysis is a Linear Programming-based Non-parametric Approach, which aims to measure efficiencies of DMUs in multi-input and multi-output environments. Data Envelopment Analysis was offered to analyze the efficiencies of the entities under the assumption of constant returns to scale by Charles et al, in 1978. The first developed DEA model is known as CCR model. In 1984, BCC model was developed under the assumption of variable returns to by Banker et al.In the literature, the number of studies on the graphical representation of Data Envelopment Analysis results is limited. CoPlot analysis can be used for graphical representation. CoPlot Technique, an extension of Multidimensional scaling, locates observations and variables together in a way maximizing correlations between them, into a two-dimensional space. The Classical CoPlot Technique proposed by Lipschitz et al is sensitive to outliers. The Robust CoPlot Tecnique proposed by Atilgan aims to eliminate this sensitivity. The aims of this thesis are to obtain a graphical representation of Data Envelopment Analysis results; to investigate the relationships between the variables and Decision Making Units; to make a preliminary test of dataset; to investigate the relationships between variables and Decision Making Units; to eliminate the influence of outliers and reduce the variables highly correlated with each other, by Robust CoPlot technique. Also our purpose is to investigate which variable is important on Decision makin Units by CoPlot Graphic. The terms of efficiency, effectiveness, etc. were explained; the methods of efficiency measurement are briefly mentioned. Data Envelopment Analysis is explained via input-oriented CCR model in detail. Expressions were supported through graphics and mathematical implications. It is focused on output-oriented CCR and input and output-oriented BCC models. The dataset used by Adler with Data Envelopment Analysis and Classic CoPlot technique together in a previous study has been taken as application dataset. Thus, the results of classic and robust CoPlot approach could be compared with each other; the sensitivity to outliers was shown. The efficiency scores of 35 cities in Republic of China were calculated through CCR and BCC models in the 3-input and 3-output environment. Data Envelopment Analysis graphical representation obtained with Robust CoPlot graphic drawn by new variables defined as the ratio of outputs to inputs. Also, highly correlated variables which carry same amount of information has been determined thanks to this graphical presentation. It was observed that selecting one of highly correlated variables to the analysis has no influence on efficiency scores. Thus, the contribution of Robust CoPlot method for variable selection to Data Envelopment Analysis has been revealed. 84

'?- dizi uzayları' isimli bu tez çalışması beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde literatür özeti verilerek çalışmanın amacı açıklandı. İkinci bölümde, sonraki bölümlerde kullanılacak olan temel tanım ve teoremler verildi. Üçüncü bölümde, ?- yakınsak ve sınırlı diziler kavramı ile ℓ∞?, ?? ve ?0? dizi uzayları tanıtıldı. Bu uzaylar arasındaki kapsama bağıntıları, ?−,?−ve γ− dualleri ve bazı matris dönüşümleri verildi. Dördüncü bölümde, mutlak olmayan tipten ℓ?? dizi uzayı takdim edildi ve ℓ? ile lineer olarak izomorfik olduğu gösterildi. ℓ?? uzayının Schauder bazı inşa edildi. Son olarak bu uzayın dualleri belirlendi ve bazı matris sınıfları karakterize edildi. Beşinci bölümde ise mutlak olmayan tipten paranormlu ℓ∞(?,?) ,?(?,?) ve ?0(?,?) dizi uzayları tanıtıldı. Ayrıca, bu uzaylar arasındaki bazı kapsama bağıntıları, dualleri ve matris dönüşümleri verildi.Anahtar kelimeler: ?− dizi uzayı, izomorfizm, ?- , ?- ve ?- dualleri, matris dönüşümleri This thesis study called `? – sequence spaces` consists of five parts. In the first part, the main aim of the study is explained by being given the summary of literature. In the second part, basic definitions and theorems that are going to be used in the following parts have been given. In the third part , ℓ∞?, ?? and ?0? spaces with ? – convergent and bounded sequences concept was defined. Inclusion relations among these spaces, the ?−,?−,γ− duals and some matrix transformations were given. In the fourth part, the sequence space ℓ?? of non- absolute type was presented. and proved that the spaces ℓ?? and ℓ? are linearly isomorphic. The Schauder basis for the space ℓ?? was constructed. Finally, the duals of this space was determined and some matrix classes have been characterized. In the fifth part, paranormed ℓ∞(?,?) ,?(?,?) and ?0(?,?) sequence spaces of non-absolute type was defined. Furthermore, some inclusion relations between these spaces, the duals and some matrix transformations were given.Key words: ?− sequence space, isomorphizm, ?- , ?- and ?- duals, matrix transformations. 94

Bu çalışmada, ahşap yapı restorasyonu uygulamalarında mevcut olan sorunlarının belirlenerek bu sorunların çözümüne yönelik önerilerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaca uygun olarak geliştirilen kapsamlı bir anket yardımı ile Türkiye'nin farklı illerinde ahşap yapı ve yapı elemanları restorasyonu alanında faaliyet gösteren 47 adet işletmenin uygulamada karşılaştıkları sorunlar belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, işletmelerin %11'i ferdi mülkiyet, %64'ü limited şirket, %15'i anonim şirket, %11'i diğer hukuki statü ile faaliyet göstermektedir. Bu işletmelerin %15'i küçük, %9'u orta, %9'u ise büyük ölçeklidir. Küçük ölçekli işletmenin %80'i, orta ölçekli işletmenin %78'i ve büyük ölçekli işletmenin %89'u kültür varlıklarına ilgi duydukları için restorasyon alanında faaliyet göstermekte olduklarını bildirmişlerdir. İşletmelerin %63'ü restorasyon izin sürecini uzun, %43'ü ise mevzuatı yetersiz bulmaktadır. Diğer yandan işletmelerin %63'ü restorasyon işlerinin niteliğine uygun personel bulamada zorluk yaşamakta olup, en yüksek düzeyde (%51) ihtiyaç duyulan kalifiye işgücüdür (oyma, kakma, kündekâri gibi işlemler için). İşletmelerin %55'i restorasyonda kullanılan ahşap malzeme temininde, özellikle istenilen boyut, tür ve rutubette ahşap malzeme bulmada zorluk yaşamaktadır. Ahşap yapıların / eserlerin %40'ında çürüme, %55'inde çatlama, %30'unda renk değişimi, %36'sınde boyutsal değişim, %30'unda çarpılma ve %47'sinde ise koruyucu katman deformasyonu meydana geldiği bildirilmiştir. Ankete katılan işletmelerin vermiş olduğu bilgilere göre, tarihi yapıya/esere kullanıcısı tarafından bilinçsiz uygulanan koruma yöntemlerinin oranı %92 olup, bu uygulamalar ile çok sık (%38) ve sık (%40) karşılaşılmaktadır. Kullanıcı uygulamalarının %21'i telafisi mümkün olmayan, %43'ü telafisi mümkün ama önemli maddi kayıplara yol açan, %13'ü ise yapının/eserin korunmasına bir süre yardımcı olabilecek uygulamalardır. Ahşap yapı restorasyon uygulamalarının %62'sinde öngörülemeyen sorunlarla karşılaşıldığı tespit edilmiştir. Bilim Kodu :711.3.023Anahtar Kelimeler:Restorasyon, Ahşap malzeme, ahşap yapılarSayfa Adedi :63Tez Danışmanı:Doç. Dr. Cevdet SÖĞÜTLÜ In this study, it is aimed to detect problems and to bring forward suggestions for the solutions of those problems which exist in applications of restoration in wooden constructions. By means of an extensive survey which is improved in accordance with this aim, problems, which are encountered by 47 enterprises which operates in restoration in wooden constructions and construction elements in various cities of Turkey, have been designated. According to the research results, 11% of those enterprises operate as individual ownership, 64% of them as limited enterprises, 15% of them as stock corporations and 11% of them with other legal statuses. 15% of those enterprises are small scale, 9% are medium scale and 9% are large scale enterprises. 80% of small-scale enterprises, 78% of medium scale enterprises and 89% of large scale enterprises state that they operate in the field of restoration because of their interest in cultural assets. 63% of those enterprises believe that the process for permission to restoration is too long and 43% of them believe that the regulation is inadequate. On the other hand, despite having the biggest rate in needs (need of qualified labor by 51%), 63% of those enterprises have difficulties in finding proper employees for restoration works (for operations like carving, inlaying and Kundekari). 55% of enterprises has difficulties in supplying wooden materials which are used in restorations; especially in proper dimensions, types and moisture. It is stated that decay occur at 40%, crack occur at 55%, color changes occur at 30%, dimensional changes occur at 36%, distortions occur at 30% and deformations of facing occur at 47% of wooden constructions/artifacts. According to the information given by those enterprises which attend the survey, the rate of protection methods which are applied to historical structure/artifact unconsciously by it is user is %92 and these applications are seen very often (38%) and often (40%). 21% of user applications are nonrecoverable, 43% of them cause significant financial losses and 13% of them can be helpful for protection of structure/artifact. It is determined that unforeseen problems occur in 62% of applications of wooden construction restorations.Science Code :711.3.023Key Words:Restoration, Wood material, Wooden constructionsPage Number :63Supervisor:Assoc. Prof. Dr. Cevdet SÖĞÜTLÜ 63

Bu tez beş bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm giriş kısmına ayrılmıştır. İkinci bölümde, tezde kullanılacak olan, kompleks analizin temel kavramları ve teoremlerine, q-analizin gerekli gösterimlerine yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, reel Baskakov operatörleri ve q-Baskakov operatörleri, bu operatörlerin bölünmüş farklar ile ifadeleri ve Stancu genelleşmeleri verilerek, Voronovskaja-tipli sonuçlar ifade edilmiştir. Dördüncü bölümde, uygun disklerde analitik fonksiyonlar için Baskakov ve Baskakov-Stancu operatörlerinin bölünmüş farklar ile ifadelerinin kompleks genelleşmeleri ele alınarak, kompakt disklerde eş zamanlı yaklaşım ve Voronovskaja-tipli sonuçlar için nicel tahminlere yer verilmiştir. Beşinci bölüm orijinal olup, iki kısımdan oluşmaktadır.Birinci kısımda, kompleks q-Baskakov operatörü Zn;q (f) (z) ve bölünmüş farklarile ifadesi olan Wn;q (f) (z) operatörü tanımlanarak, operatörlerin varlığı için yeter koşullar belirtilmiştir. Wn;q (f) (z) operatörleri, uygun disklerde analitik, kompakt disklerde üstel büyüyen ve pozitif yarı eksende her basamaktan türevleri sınırlı olan f fonksiyonları için dikkate alınarak, kompakt disklerde eş zamanlı yaklaşım ve Voronovskaja-tipli sonuç için nicel tahminler, yaklaşımın kesin derecesi bulunmuştur. İkinci kısımda, kompleks q-Baskakov operatörlerinin Stancu genelleşmesi tanımlanarak, ilk kısımdaki sonuçlar bu operatörlere genişletilmiştir. This thesis consists of ve five chapters. The first chapter is devoted to the introduction. In the second chapter, basic denitions and theorems of complex analysis, essential representations of q-calculus have been given. In the third chapter, real Baskakov and q-Baskakov operators, their representation in the terms of divided differences, Stancu generalization of these operators have been given. Voronovskaja-type results have been stated. In the fourth chapter, considering complex generalization of Baskakov and Baskakov-Stancu operators represented in terms of divided differences for the analytic functions in the suitable disks, quantitative estimates for simultaneous approximation in compact disks and Voronovskaja-type results have been given. The fifth chapter includes original results and consists of two sections. In the first section, complex q-Baskakov operator Zn;q (f) (z) and its representation in terms of divided di¤erences Wn;q (f) (z), have been introduced. Conditions of existence and analyticity of these operators have been stated. Considering Wn;q (f) (z) ; such f that is analytic on suitable disks, has exponential growth in a compact disks and with all its derivatives bounded in the positive half line by the same constant, simultaneous approximation in compact disks and quantitative estimates for Voronovskaja-type result and exact degree of approximation have been obtained. In the second section, Stancu generalization of complex q-Baskakov operators have been defined. The results given in the first section, have been extended for the new operators. 78

Hekzaklorosiklotrifosfazen[(NPCl2)3](1) ile 4-hidroksibnezaldehit ve 4-hidroksi-3-metoksibnezaldehidin tepkimesi K2CO3 varlığında oda şartlarında asetonitrilde gerçekleştirildi. Bu tepkimelerden..hekza(4-formil-fenoksi)siklotrifosfazen(2).ve.hekza(4-formil-2-metoksi) siklotrifosfazenin (3) bileşikleri %81 ve %75 verimde elde edildi. Bu bileşikler ile anilin, 1-naftilamin, 3,4-dikloroanilin, 2-tiyolilanilin, 5-amino-2-mercapto-1H-benzimidazol, 5-amino-1H-benzimidazol, 5-amino-izoquinolin ve 2-aminofluoren tepkimelerinden imin taşıyan organofosfazenler türetildi. Bazı aminlerden kısmen bazılarından da tam substitüe organofosfazenler türetildi. Bileşiklerin yapıları NMR(1H, 31P), IR ve elementel analiz yöntemleri ile belirlendi. (NPCl2)3 bileşiği ve sentezlenen bileşiklerin fotofiziksel özellikleri THF çözeltisinde incelendi. Bütün bileşiklerin sentezinde ilk kullanılan (NPCl2)3 bileşiği görünür bölgede floresan özellik gösterdi. Sentezlenen organofosfazenlerenden bazıları floresan özellik göstermez iken bazıları da floresan özellik gösterdiği belirlendi. Hexachlorocyclotriphosphazene[(NPCl2)3](I) were reacted with 4-hydroxybenzaldehyde, 4-hydroxy-3-methoxybenzaldehyde in presence of K2CO3 in room conditions.in acetonitrile solvent. In these reaction, hexa(4-formyl-phenoxy)cyclotriphosphazene and hexa(3-metoxy-4-formyl-phenoxy)cyclotriphosphazene were obtained in 81% and 75% yield, respectively. The organophosphazene bearing imine were derived from the reactions of hexa(4-formyl-phenoxy)cyclotriphosphazene and hexa(3-metoxy-4-formyl-phenoxy)cyclotriphosphazene with aniline, 1-naphthylamine, 3,4-Dichloroaniline, aniline 2-thiol, 5-amino-2-mercapto-1H-benzimidazole, 5-amino-1H-benzimidazole, 5-amino-isoquinoline and 2-aminofluorene. The structures of the compounds were determined by elemental analysis, IR and NMR spectroscopy. Photophysical properties of synthesized compounds and hexachlorocyclotriphosphazene were evaluated in a THF solution. Hexachlorocyclotriphosphazene showed fluorescence in the visible region. While some synthesized organophosphazenes show fluorescent, some of them did not show fluorescence. 84

Bu çalışmada iki adet ürün için çok kriterli çok aşamalı aşamalar arasında fire bulunan tedarik zincir ağında tedarikçi seçimli sipariş büyüklüğü belirleme problemi incelenmiş ve bir uygulama yapılmıştır. İlk olarak karar verici tarafından kriter sırası belirlenmiş ve bu önem sırasına göre en iyi puana sahip tedarikçiler hesaplanmıştır. Belirlenen tedarikçiler ile stokastik durum için statik belirsizlik yaklaşımı dikkate alınarak beklenen talep değerleri kullanılarak tahmini talep miktarları hesaplanıp deterministik durum için en iyi çözüm bulunmuştur. Stokastik talep durumunda ürünler için gerekli olan hammadde miktarının satın alınmasından müşterilere bitmiş ürün teslimine kadar süreç incelenmiştir. Aşamalar arasında gerçekleşen firelerde göz önünde bulundurularak müşterilere eksik ürün teslimi önlenmiştir. Bu çalışmada Arena 4.0 programı kullanılarak 5 tekrar ve statik belirsizlik yaklaşımı ile elde edilen tahmini talep için sonuçlar bulunmuştur. Tedarikçilerden alınan hammadde miktarları, müşterilerin tahmini talep miktarları ve gerçekleşen maliyetler ve sapma yüzdeleri hesaplanmıştır. In this study, the problem of lot sizing with supplier selection problem in multi-echelon multi-product defective supply chain network is investigated and an application is studied. Firstly, decision maker decides sequences of criteria and suppliers with the best ratings are calculated. The static uncertainty model is considered for stochastic model to determine estimated demand. The processes from determining the amount of raw materials to delivering final products are examined. Defects take place between stages missing product delivery to customers prevented from considering. In this study, using Arena 4.0 software program is used to find 5 replication and results of the estimated demand is calculated. Quantities of raw materials from suppliers, the amount of expected demand and the actual cost and the amount of deviation were calculated. 99

Bu çalışma; anaç tavuk köftelerinin çeşitli fiziksel, kimyasal, teknolojik ve tekstürel özellikleri üzerinde galeta unu, yumurta akı tozu ve jelatin etkisinin saptanması ve bu etkilerin, Merkezi Bileşik Desen (Central Composite Design) modeli kullanılarak yanıt yüzey yöntemine (Response Surface Methodology) göre modellenmesi amacıyla yapılmıştır.Araştırmada, hammadde olarak kullanılan 64 haftalık anaç tavuk eti, baharatlar ve galeta unu (%0-10), yumurta akı tozu (%0-0.5) ve jelatin (%0-1) kombinasyonları kullanılarak tavuk köfteleri hazırlanmış ve bu köftelerde çeşitli fiziksel-kimyasal, teknolojik, duyusal ve tekstürel analizler yapılmıştır.Köfte üretiminde katkı maddesi olarak kullanılan galeta ununun fiziksel-kimyasal özelikleri içinde pH, nem ve yağ üzerinde, tekstür özellikleri içerisinde kesme kuvveti ile yapışkanlık değerleri üzerinde ve renk parametreleri üzerinde (L*, a*, b*) etkisinin önemli olduğu bulunmuştur. Kullanılan jelatinin yağ ve protein, tat-aroma ve b* değerleri üzerinde etkili olduğu bulunmuştur. Kullanılan yumurta akının sadece tekstür değerlerinden sertlik ve yapışkanlık parametrelerine etki ettiği bulunmuştur.Sonuç olarak; yumurta akı tozunun kullanılan seviye aralığında fazlaca etkili olmadığı, galeta ununun yaklaşık %5, jelatinin ise %0.5?e kadar kullanımının genel olarak anaç tavuk köftesi özelliklerini iyileştirdiği belirlenmiştir. This study was done to determine effects of bread crumbs, egg white powder and gelatin on various physical, chemical, technological, sensorial and textural properties of spent hen patties and to model these effects with Response Surface Methodology by using Central Composit Design Model.In this research, chicken patties were prepared by using 64-week-old spent hen meat as raw material and combinations of spices, bread crumbs (0-10%), egg white powder (0-0.5%) and gelatin (0-1%). Various physical-chemical, technological, sensorial and textural analysis were made on these chicken patties.It was found that L*, a*, b* had crucial effects on the physical-chemical properties such as pH, moisture and fat, on the textural properties such as shear force and cohesiveness, and on the color parameters of the bread crumbs which were used as additive on the manufacturing of the chicken patties.It was also found that the usage of gelatin was effective on fat, protein, flavor-aroma and b* values. In addition, it was found that the usage of egg white powder affected solely hardness and cohesiveness, parameters of textural values.Consequently, it was determined that egg white powder was not effective on used level range, and in general, usage of bread crumbs up to 5% and gelatin up to 0.5 % improved the quality of spent hen patties. 106

İki aşamada gerçekleştirilen bu çalışmanın ilk aşamasında etil, fenil ve allil sübstitüe olmak üzere üç adet 1,2,4-triazol sentezlenmiş ve karakterize edilmiştir. İkinci aşamada, sentezlenmiş olan sübstitüe 1,2,4-triazoller; formaldehit ve sekonder amin türevleri ile etkileştirilerek onbir adet Mannich bazı elde edilmiştir. Elde edilen yapılar 1H-NMR, 13C-NMR ve FT-IR teknikleriyle aydınlatıldı. In the first stage of this work which was planned in two stages, three 1,2,4-triazole compounds were synthesized by using 2-thiophenecarboxylic acid hydrazide and three isothiocyanate. In the second stage of this study eleven Mannich bases were synthesized by using formaldehyde and secondary amine with 1,2,4-triazole. The structures of all the synthesized compounds were characterized by using 1H-NMR, 13C-NMR, and FT-IR spectroscopy techniques. 95

H boş kümeden farklı küme ve HxH'dan P*(H)'a A hyperstructure is a set H together with a function 62

Bu tez kapsamında; TÜBİTAK - BİLGEM - UEKAE / Yazılım ve Veri Mühendisliği Bölümü (G222)'nün yazılım geliştirme sürecini ve ürün kalitesini iyileştirmek amacıyla, geliştirme süreci içerisinde kaydedilen, ürünün kalitesi için kritik öneme sahip hataların analizi ve bu hataların tekrar oluşmasını önlemek için önerilen yöntem anlatılacaktır.Yöntem ile hataların kök sebeplerinin incelenmesi ve ileride tekrarlamaması için önleyici tedbirlerin alınması amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak Dikey Hata Sınıflandırması (?Orthogonal Defect Classification?) tekniğini ve hataların çıktığı yazılım geliştirme sürecinin bağlam bilgisini birlikte ele almak önerilmektedir. Yöntemin uygulanması ile hataların hem süreç yönünden hem de teknik yönden analizi yapılarak kaliteli ve güvenilir ürünler elde edilmesi hedeflenmektedir. Yöntemin gerçekleştirilebilirliği, örnek bir uygulama üzerinde gösterilmiş ve hataların kök sebeplerine ulaşılabildiği görülmüştür. Ayrıca, kök sebeplerine ulaşılan hataların bir daha tekrarlamaması için alınması gereken tedbirlerin neler olabileceği belirlenmiştir. Yöntemin uygulanması ile elde edilen ölçme sonuçları değerlendirilmiş ve yöntem uygulanmadan önceki hataların durumu ile karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma sonuçları önerilen yöntemin geliştirme sürecini ve ürün kalitesini iyileştirebileceğini göstermektedir. In this thesis, for the purpose of improving the quality and reliability of software development process and product of TÜBİTAK - BİLGEM - UEKAE / Software and Data Engineering Department (G222), the method that has been proposed for investigating the root causes and preventing from reoccuring of software defects, recorded in software development process and having critical role in software product?s quality and reliability, will be explained.It is aimed to investigate software defects? root causes and develop precautions to prevent software defects in the following software development phases with this method. It is proposed to handle ODC (?Orthogonal Defect Classification?) method and the context information of software development process producing software defects together. In order to develop qualified and reliable software product by implementing this method, software defects will be investigated in terms of both software development process and technical aspects. The achievability of this method was shown on a case study which showed that software defects? root causes could be found by this method. Besides, precautions that needed to apply to prevent software defects from reoccurring in following software development phases, was determined. After implementing this method, measurement results were compared to the state of the software defects before implementing this method. Comparison results show that the proposed method can improve the development process and product quality. 108

Maraş otu, Nicotiana Rustica L. türü bir tütün kullanılarak hazırlanan ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile Kahramanmaraş ilinde oldukça yaygın olarak kullanılan bir dumansız tütün şeklidir. Bu çalışmada, Maraş otunun plazma paraoksonaz (PON1) ve arilesteraz (ARE) aktiviteleri ile malondialdehit (MDA) düzeylerine etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla her bir grupta 20?50 yaş aralığında, sigara içen 30 (Grup I), Maraş otu kullanan 31 (Grup II) ve kontrol grubu olarakda sigara ya da Maraş otu kullanmayan sağlıklı 27 kişiden (Grup III) alınan plazma örneklerinde bu parametreler ölçülerek karşılaştırılmıştır.Plazma örneklerinde PON1, ARE ve MDA ölçümleri spektrofotometrik yöntemlerle yapılmıştır.PON1 ve ARE aktivite değerleri kontrol grubunda, Grup I ve Grup II'ye göre, MDA değerleri ise Grup I ve Grup II'de kontrol grubuna göre yüksek bulunmuştur. Ancak, PON1 aktivitesinde gruplar arasındaki farklar istatistiki olarak önemsizdir (p>0.05). ARE değerlerinde Grup I ile Grup III (p0.05). MDA değerlerinde, Grup I ile Grup II (p0.05). The differences of plasma ARE values of between Group I and Group III (p0.05). The differences of MDA values between Group I and Group II (p

Göz durumu, günümüzde bir çok uygulamaya giriş verisi olarak kullanılmaktadır. Bu uygulamalara örnek olarak yüz ifadelerinin tanınması, insan-bilgisayar etkileşimi ve sürücü yorgunluk tespit sistemi verilebilir. Bu tarz uygulamaların akademik ve ticari alanlarda kullanılmasıyla göz durumu tespiti son birkaç yılda büyük bir ilgiyle karşılaşmıştır.Bu tez çalışmasında, irisin göz içerisinde oluşturduğu dairesel yapının, dairesel Hough dönüşümü vasıtasıyla tespit edilmesine dayalı bir göz durumu tespit sistemi gerçekleştirilmiştir. Başlangıçta verilen karmaşık bir görüntüden Viola- Jones nesne tespit sistemi yardımıyla yüz imgeleri ve göz çifti imgeleri elde edilmiştir. Ardından bu göz çifti imgeleri kullanılarak asıl ilgi alanımız olan gözler elde edilmiştir. İrisin oluşturduğu dairesel yapının göz akından ayrıştırılabilmesi için histogram eşitleme ve eşikleme gibi görüntü iyileştirme yöntemleri uygulanmıştır. Bu aşamaların ardından elde edilen siyah beyaz imge üzerinde ilgilendiğimiz bölümü öne çıkaracak işlemler yapılmıştır. Devamında Canny kenar dedektörü yardımıyla kenarlar çıkarılmış ve çıkarılan kenarlar dairesel Hough dönüşümü kullanılarak gerçekleştirilen daire tespit işlemi için kullanılmıştır.Anahtar Kelimeler: Göz Durumu Tespiti, Dairesel Hough Dönüşümü Nowadays eye states are used as inputs to many applications. Facial expression recognition, human-computer interaction and driver fatigue detection systems could be given as an examples to this applications. By employing these kinds of applications in academical and commercial fields, eye state detection has drown great attention in the past decade.In this thesis study, an eye state detection system has been developed which is based on detecting the circular structure that iris forms inside the eye by means of circular Hough transform. Initially, face and eye pair images are obtained by employing Viola-Jones object detection framework. Later, eye images are cropped from eye pair images that are acquired from the previous step. For extracting the iris from the sclera, image enchancement techniques like histogram equalization and thresholding were used. Sequel to this, some process has been made for putting forward the region of interest on the black and white image. With the help of canny edge detector, edges were obtained in the black and white images and these edges were used for circle detection with the help of circular Hough transform.Key Words: Eye State Detection, Circular Hough Transform 52

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2011, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2011, Son yıllarda ferrosen ve türevleri oldukça ilgi çekmektedirler. Çünkü ferrosen içeren yapılar asimetrik sentez ve ilaç tasarımı özellikle de malzeme bilimi konularında çeşitli amaçlara yönelik kullanılmaktadırlar. Yüksek kimyasal ve termal kararlılığa sahip güçlü bir elektron verici olan ferrosen, elektron iletim sistemlerinde elektron alıcı türlerle birlikte yer alarak potansiyel elektro-optik materyalleri oluşturdukları bilinmektedir. Bundan başka ferrosen içeren maddeler biyoorganometalik kimyanın yükselişiyle biyolojik aktiviteye sahip moleküllerin yeni bir kaynağı olarak dikkatleri çekmektedir. Özellikle göğüs kanseri hücrelerine karşı etkisi görülen ferrosen sübstitue tamoksifen analoglarının (ferrocifenlerin) ve anti-sıtma ajanları olarak bilinen ferrosen-klorokinin türevlerinin sentezi bu alandaki önemli başarılardır. Ferrosen içeren yapıların çeşitli amaçlara yönelik kullanımı, yeni ferrosen türevlerine olan ilgiyi ve ferrosen türevlerinin kolay ve etkili yoldan sentezlenmesi üzerine yapılan çalışmaları arttırmaktadır. Bu çalışmada o-iodo ferrosenil alkol başlangıç maddelerinin çeşitli internal alkinlerle olan paladyum katalizli tepkimeleri incelenmektedir. Bu tepkimelerle yapısında olefinik grup içeren yeni ferrosenil aldehit ve ferrosenil keton türevleri tek bir sentetik operasyonla üretilmektedir. Bundan başka o-iodo sekonder ferrosenil alkol türevinin internal alkinlerle olan paladyum – katalizli tepkimesi sonucu ferrosenil piran türevleri de elde edilmektedir., In recent years, ferrocene and its derivatives have received considerable attentions since they have found potential applications in the field of asymmetric synthesis, drug design and particularly in material science. It is known that, as a strong electron donor having chemical and thermal stability, ferrocene participates in electron transfer systems with electron acceptor species to produce potential electro-optical materials. Moreover, ferrocene substituted compounds are attracted interests as a new source of biologically active molecules in bioorganometallic chemistry. Particularly, synthesis of ferrocene substituted tamoxifen analogs “ferrocifens” found active against breast cancer cells and ferrocene-chloroquine derivatives as antimalarial agents are important achievements in this area. Thus, the number of studies on new ferrocene derivatives and effective, short synthetic methods to furnish them increase to provide desired structures in different research areas. In this work , the palladium catalyzed reactions of o-iodo ferrocenyl alcohols with internal alkynes are studied. These reactions produce novel ferrocenyl carboxaldehyde and ferrocenyl ketones involving olefinic side chain in a single synthetic operation. Moreover, the palladium-catalyzed reactions of o-iodo secondary ferrocenyl alkohol with internal alkynes give ferrocenyl pyran derivatives, Yüksek Lisans, M.Sc.

Şekil bellekli alaşımlar yüksek birim ağırlık başına düşen güç çıktısı oranlarıyla eyleyici uygulamalarında kullanılan yeni, işlevsel malzemelerdir. Şekil bellekli alaşımlar, yüksek kuvvet veya deplasman kullanımlarıyla doğrudan tahrik uygulamalarında, güç aktarım elemanlarına ihtiyaç bırakmadan kullanılmaya uygundurlar.Bu araştırmanın amacı, füze sistemleri, uzay uygulamaları ve test ekipmanlarında kullanılmak üzere şekil bellekli alaşımlar ile eyleyici tasarım ve üretiminde izlenecek yol ve gerekli araçların geliştirilmesidir.Bu çalışmada ince şekil bellekli tellerin karakterizasyonu için tasarlanmış ve üretilmiş test cihazı anlatılmış daha sonra bir tel üzerinde gerçekleştirilen karakterizasyon testleri, modelleme ve kontrol çalışmaları açıklanmıştır. Kontrol çalışmalarında gerinim, elektriksel direnç ve tüketilen güç geri besleme değişkenleri kullanılan değişik kontrol stratejileri (oransal-integral, ileri besleme takviyeli oransal-integral ve yapay sinir ağları) ile deplasman kontrolü gerçekleştirilmiştir. Karakterizasyon testlerinin, simülasyonların ve deneylerin sonuçları hem grafik hem de tablo halinde sunulmuştur. Bu sonuçlara göre, titiz bir karakterizasyon ile şekil bellekli alaşımlı tellerin davranışlarının değişik kontrol stratejilerini simülasyonlarla test etmek üzere modellenebileceği gösterilmiştir. Ayrıca, uygun geri besleme değişkenleri ile şekil bellekli tellerin tatmin edici pozisyon kontrolünün hem klasik hem de yapay sinir ağları kullanılan kontrolcülerle sağlanabileceği ve tüketilen gücün uygun bir geri besleme değişkeni olduğu anlaşılmıştır.Nihayet, örnek çalışma olarak şekil bellekli tel kullanılan doğrusal bir eyleyici tasarlanmıştır. Geliştirilen eyleyici üretilmiş, uygun kontrol stratejileri uygulanmış ve teorik öngörüleri doğrulamak amacıyla gerekli testler gerçekleştirilmiştir.Bu çalışma sonucunda geliştirilen eyleyici ve yöntemler, esas itibariyle bir teknoloji gösterimi olup, şekil bellekli alaşımların TÜBİTAK-SAGE kapsamında yürütülen çeşitli savunma sanayii ve uzay projeleriyle tasarlanan test ekipmanlarında kullanılabileceğini göstermektedir. Öncelikle savunma daha sonra havacılık ve uzay uygulamalarında kullanılacak şekil bellekli alaşım kullanılan eyleyicilerin geliştirilmesi ulusal savunma sanayii için kritik bir AR-GE yaklaşımıdır. Shape memory alloys are new, functional materials used in actuator applications with their high power to weight ratio. The high strength or displacement usage of shape memory alloys makes them suitable for direct drive applications, which eliminate use of power transmission elements.The aim of this research is to develop the methodology and the necessary tools to design and produce linear shape memory alloy actuators to be used in missile systems, space applications, and test equipments.In this study, the test apparatus designed and built to characterize shape memory alloy thin wires is described, and then the characterization tests, modeling and control studies performed on a wire are explained. In the control studies, displacement control through strain, resistance and power feedback is investigated and different control strategies (proportional-integral, proportional-integral with feedforward loop, and neural network) are employed. The results of the characterization tests, simulations and experiments are all presented in graphical and tabular form. From the results it is concluded that through careful characterization, the behavior of SMA wire can be closely approximated through models which can be used effectively to test various control strategies in simulations. Also, satisfactory position control of SMA wires can be achieved through both classical and NN control strategies by using appropriate feedback variables and power is found to be a viable feedback variable.Lastly, a linear SMA wire actuator is designed as a case study. The actuator prototype is produced, suitable control strategies are applied and actuator is experimented to validate the theoretical assumptions.The actuator developed through this work is a technology demonstration and shows that shape memory alloy elements can be utilized in several defense and space applications contracted to TÜBİTAK-SAGE as well as certification test equipments. The development of shape memory alloy actuators that can be used in defense and later in aeronautical/space applications is a critical research and development project for national defense industry. 221

Grafik tasarımların bilgisayar ortamında yapılması hem zamansal hem de maddi anlamda maliyeti düşürmektedir. Son yıllarda bilgisayar teknolojilerinin de gelişmesi ile birlikte bilgisayar ortamında tasarım kavramı bir hayli gelişmiştir.Geleneksel sanatlarımızdan olan çini tasarımı için şimdiye kadar bilgisayar ortamında klasik desenler ile tasarıma olanak sağlayan bir çalışma yapılmamıştır. Tez kapsamında yeni yazılım teknolojilerini kullanarak çini desenlerinin bilgisayar ortamında yapılabilmesine olanak sağlayan bir resim işleme yazılımı geliştirilmesi ve onun kullandığı teknolojiler araştırıldı. Yazılım .NET teknolojilerinden GDI+ kullanıldı. GDI+ ın yazılım içerisinde kullanılan özellikleri GDI+ özellikleri bölümünde detaylandırıldı. Gerekli bilgileri açıklandıktan sonra yazılım ile ilgili detaylar ortaya konuldu.Sonuç olarak geliştirilen yazılım eğitim amaçlı yada ticari olarak kullanılabilecek bir ürün olarak değerlendirilebilir. Açık kaynak kodlu olması sebebi ile ihtiyaçlara göre geliştirilerek kullanılabilecektir. Computer-aided design (CAD) reduces cost in the manner of time and money. In recent years with the development in computer tehcnology CAD is developed accordingly.There is no research for Turkish traditional tile-art designing with classical patterns using computer aid. With this thesis I try to figure out how this traditional art could be designed using a software and which technologies will be used to develop this software. This Design software is developed using .NET technology and GDI+ Library for graphical programming. I tried to explain GDI+ technologies in details. After techology explanations I described software architecture.As a result of this thesis, this software would be used for commercial purpose and education as well. And the software is developed under GPL Open Source licence, so it could be modified and developed for other requeriments by other researchers. 97

Bu çalışmada amaç, son yıllarda sıklıkla kullanılan Veri Madenciliği (VM) tekniklerini kullanarak bir bankanın kredi değerlendirme sonuçlarını tahmin eden bir scorecard modeli kurmaktır.Bu amaç doğrultusunda çalışmanın birinci bölümünde VM'nin tanımına, ikinci bölümünde VA'na, üçüncü bölümde VM fonksiyonlarına ve dördüncü bölümde VM süreç modellerine değinilmiştir. Beşinci bölümde ise SPSS Clementine programı üzerinden bir bankanın bireysel müşterilerinin kredi değerlendirme sonuçlarını en iyi tahmin eden scorecard modelinin oluşturulması ile ilgili uygulama yapılmıştır. In this study, the aim is using the data mining techniques which is used often nowadays, for setting up a scorecard model to predict credit evaluation process result for a bank.In accordance with the purpose, in the first part of the study data mining definitions have been made, in the second part data warehouse has been told, in the third part data functions have been discussed and in the fourth part data mining process models have been dealt with. In the fifth part there has been a demonstration about setting up a scorecard model which predict the best scorecard model for credit evaluation process results for a bank's individual customer, using SPSS Clementine program. 80

Bu tez dört bölümden oluşmaktadır.İlk bölüm giriş kısmına ayrılmıştır.İkinci bölümde, tez içinde kullanılacak temel kavramlar verilmiştir.Üçüncü bölümde, Önce C_{B}[0,?) uzayının bir alt uzayı olan H_{?} uzayı tanımlanıp Bleimann, Butzer ve Hahn operatör dizisinin H_{?} uzayındaki fonksiyonlar için [0,?) aralığında düzgün yakınsaklığı incelenmiştir. Daha sonra bu operatörün n ye göre monotonluğu bölünmüş farklar yardımıyla verilmiştir.Dördüncü bölümde, q- tamsayısına dayalı Bleimann, Butzer ve Hahn operatorlerinin tanımı verilip bu operatör dizisinin düzgün yakınsaklığı incelenmiştir, ayrıca yaklaşım hızı; önce fonksiyonun süreklilik modülü ile, ardından, Lipschitz tipli maksimal fonksiyonlar uzayındaki fonksiyonlar için hesaplanmıştır. Son olarak operatörün n ye göre monotonluğu verilmiştir. This thesis consists of four chapters.The first chapter is devoted to the introduction.The second chapter, basic consepts which will be used in further chapters are given.In the third chapter, previously, H_{?} space which is a subspace of C_{B}[0,?) has been defined, later, uniform convergency of the sequence of Bleimann, Butzer and Hahn operators on [0,?) for those functions belonging to H_{?} space is investigated. Moreover monotonicity of BBH operator has been obtained with the help of divided differences.In the last chapter, the definition of Bleimann, Butzer ve Hahn operator based on q-integer has been given, moreover uniform convergency of the sequence of these operators has been examined, moreover, the rate of convergence has been calculated firstly, by means of modulus of continuity of the function and subsequently, for the functions in the space of Lipschitz type maximal functions. Finally monotonicity of the operator with respect to n has been given. 61

U ? ? evrensel küme, ? , U da bir denklik bağıntısı olmak üzere (U,?)ikilisine bir yaklaşım uzayı adı verilir.Bu çalışmada rough kümeler, fuzzy kümeler ve halka teorisi arasındaki ilişkiincelenecektir.Evrensel kümeyi bir halka olarak alındı. Fuzzy ideallerden yararlanarakhalkada alt-üst yaklaşımlar tanımları verildi. Ayrıca, halkada alt-üst yaklaşımlarınbazı özellikleri verildi.Halkada alt-üst yaklaşımların homomorfi görüntüleri incelendi.S değişme özelliğine sahip R halkasının bir çarpımsal alt kümesi olsun.Evrensel kümeyi bir RxSolarak alındı ve RxS de alt-üst yaklaşımları incelendi.Aynı zamanda bu alt-üst yaklaşımların bazı özellikleri verildi.Özellikle, S değişme özelliğine sahip R halkasının bir çarpımsal alt kümesihalkında yeni fikir elde ettik. Ayrıca, rough ideallerin bazı özellikleri verildi.Anahtar kelimeler: Rough Küme, Fuzzy Küme, Çarpımsal Küme, Alt-ÜstYaklaşımlar, Halka, İdeal, Fuzzy İdeal, Homorfi Let U be a universal set. A pair (U,?) is called an approximation space ifU ? ? and ? is an equivalence relation on U.In this work, we give a relationship between rough sets, fuzzy sets and ringtheory.We consider a ring as a universal set and shall introduce the notion of fuzzyideal of a ring for definitions of the lower[upper] approximations in a ring. Also, weshall give some properties of the lower[upper] approximations in a ring.We will discuss homomorphism images of the lower[upper] approximationsin a ring.Let S be a multiplicative subset of a commutative ring R. We consider aRxS as a universal and introduce the notion of lower[upper] approximations in aRxS. We also give some properties of the lower[upper] approximations in a RxS.Especially, we may gain new ideas on the multiplicative subset of acommutative ring R. Also, we give some properties of rough ideals.Key Words: Fuzzy Set, Rough Set, Multiplicative Set, Lower[Upper]Approximations, Ring, İdeal, Fuzzy İdeal, Homomorphism. 60

Temel bir yapı malzemesi olan beton, ilerleyen teknolojinin getirdiği avantajlarla birlikte günümüzde çok önemli bir yer tutmaktadır. Agrega, çimento ve su ile birlikte betonu oluşturan temel malzemelerden birisidir. Agreganın beton yapımında ekonomik ve teknik yönlerden çok önemli bir konumu bulunmaktadır. Betonda agrega kullanılması, sertleşme ve beton hacim değişikliğini önlemekte veya azaltmakta, ayrıca çevre etkilerine karşı betonun dayanıklılığını artırmaktadır.Bu çalışma çerçevesinde beton yapımında kullanılan agregaların özellikleri incelenerek, bunlara ait standartlara değinilmiş, bu standartlar kapsamında Sivas bölgesi, Kabaktepe kırmataş ürünlerinin beton agregası olarak kullanılabilirliği ve Hafik dere malzemesi ile mukayesesi yapılarak avantaj ve dezavantajlarına değinilmiştir. Concrete, that is one of the fundamental construction material, has nowadays an important place together with advantages of improving technology. Aggregate is again one of the main material composing concrete with cement and water. Aggregate has a major place in concrete formation in economical and technical ways. Using aggregate in concrete prevents or reduces hardening and concrete volume changes, in addition that increases durability of concrete against environmental effects. In this study, the standards have been defined by examining the features of aggregates used in concrete formation, within the context of these standards the usability of Kabaktepe crushed stone products and the comparison of them with stream material in Sivas Region have been examined, and therefore the advantages and disadvantages of them have been mentioned. 116

Bu tez çalısmasında N,N'-dimetildodesilamin (DDA) ile modifiye edilmismontmorillonit (MMT) nano reaktör olarak kullanılarak, maleik anhidrit (MA), stiren(S), n-bütilmetakrilat (BMA) monomerlerinin radikal ve lameller arası kompleksradikalçözelti ko(ter)polimerizasyon metoduyla elde edilen, kopolimer, terpolimer veko(ter)polimer/organo-MMT nanokompozitlerinin sentez ve karakterizasyonusunulmustur. Sentezlenen ko(ter)polimerler ve hibrit nanokompozitler FTIR, 1H ve13C NMR spektroskopisi, X-ısını difraktogramı (XRD), dinamik mekanik analiz(DMA) ve TGA-DTG-DSC ısısal analiz metotlarıyla ve SEM mikrografıylakarakterize edilmistir. Çalısılan polimer sistemde nano-yapıdaki kristal fragmanların,lamellerarası kopolimerizasyon boyunca polimer zincirlerinin etkili interkalasyonusonucu, silikat tabakaları yüzeyindeki alkilamin ve anhidrit birimleri arasındaki güçlüH-bagı etkilesimlerine baglı oldugu görülmüstür. Organo-MMT varlıgında ve organo-MMT olmaksızın hazırlanan poli(MA-rand-BMA) ve poli[(MA-alt-S)-ko-BMA]kopolimer ve nanokompozitlerinin karsılastırmalı ısısal analiz davranısları (Tg, Tm,Td), nanokompozitlerde nano-yapısal olusumdan dolayı termal, kristalin ve mekaniközelliklerde önemli derecede artıs oldugunu göstermektedir. Bu gözlenen durum,farklı oranlarda n-BMA esnek bagları içeren ko(ter)polimer/organo-MMTnanokompozitlerde XRD, DMA, ve SEM morfoloji çalısmalarıyla dogrulanmıstır.Sentezlenen poli(MA-rand-BMA)/organo-MMT ve poli(MA-alt-S-ko-BMA)/organo-MMT nanokompozitleri yüksek performanslı mühendislik malzemesi ve çesitlitermoplastik polimer karısımları, kompozit ve nanomateryallerin hazırlanmasındareaktif uygunlastırıcı olarak kullanılabilir.Anahtar Kelimeler: lamellerarası kopolimerlesme, maleik anhidrit, stiren,bütilmetakrilat, organik silikat, nanokompozitler, ısısal davranıslar, morfoloji This thesis presents the synthesis and characterization of copolymers, terpolymersand (ter)copolymer/organo-montmorillonite (MMT) silicate nanocomposites byradical and interlamellar complex-radical solution (ter)copolymerization ofmonomers from ternary MA?styrene (S)?butylmethacrylate (BMA) system in thepresence of N,N?-dimethyldodecylamine (DDA)-MMT (organo-MMT), intercalerydistance (25.1 Ao) of which is used as a nano-reactor. Synthesized (ter)copolymersand hybrid nanocomposites, were characterized by FTIR and 1H and 13C NMRspectroscopy, X-ray powder diffraction (XRD), dynamic thermal mechanic (DMA)and TGA-DSC thermal analysis methods and SEM microscopy. It wasdemonstrated that the formation of nano-structural crystalline fragments in thestudied polymer systems is proceed through strong hydrogen bonding betweenanhydride units and alkylamine on the surface of silicate layers, providing aneffective in-situ intercalation of polymer chains during interlamellar(ter)copolymerization. Comparative analysis of thermal behavior (Tg, Tm and Td) ofthe poly(MA-rand-BMA) and poly[(MA-alt-S)-co-BMA]s prepared in the absence andpresence of organo-silicate indicated the significant increase of thermal, crystallineand thermal dynamic mechanical properties of (ter)copolymer due to formation ofnano-structure. This observed phenomenon is confirmed by XRD, DMA and SEMmorphology studies of (ter)copolymer/organo-MMT nanocomposites, containingdifferent amounts of BMA flexible linkages. Synthesized poly(MA-rand-BMA)/organo-MMT and poly((MA-alt-S-co-BMA)/organo-MMT nanocomposites canbe used as high performance engineering materials and reactive compatibilizers forthe preparation of various thermoplastic polymer blends, composites and nanomaterials.Keywords: interlamellar copolymerization, maleic anhydride, styrene,butylmetacrylate, organic silicate, nanocomposites, thermal behavior, morphology 103

CBS - DESTEKL ARAMA TEOR S UYGULAMASI VE ARAMAKURTARMA PLANLAMASISÖYLEMEZ, EmrahArama kurtarma operasyonları, kayıp nesneleri belirli bir alanda en kısa sürede veen uygun kaynak kullanarak bulmayı hedefler. Bu operasyonlarda temelde ikisorun ile karşılaşılır. Birincisi, güvenilirliği yüksek bir olasılık haritası elde etmek;ikincisi ise, üretilen olasılık dağılımına göre belirlenen bölgeyi, en kısa süredehavadan taramada kullanılabilecek arama desenini belirlemektir. Yüksekgüvenilirliğe sahip olasılık haritaları üretmek, taranacak alanın küçültülmesi vetarama süresinin azalması için gereklidir.Bu çalışmada, kayıp nesnelerin en kısa sürede bulunması ve en uygun kaynakkullanımına altlık sağlayacak Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) tabanlı Çok ÖlçütlüKarar Verme Analizi (ÇÖKVA) ile bütünleştirilmiş arama teorisine dayalı birmodel geliştirilmiştir. Geliştirilen model, arama kurtarma uzmanlarının CBSortamında kullanabileceği bir arama kurtarma planlama yazılımı olarakkodlanmıştır. Model girdisi olarak kaybolan nesnenin en son görülme koordinatlarıve ilintili diğer bilgiler kullanılmaktadır.Modelde öncelikle ilgili katmanlar uzman görüşüne göre öznel olarakönceliklerine göre sıralanır. Ardından uygun olan ÇÖKVA metodu seçilir ve herkatman uzmanın verdiği ağırlığa göre sıralanır. Olasılık haritası ÇÖKVAmetodunun çıktılarına göre belirlenir. kinci basamakta ise oluşturulan olasılıkharitası temel alınarak literatürde kullanılan arama teorisine dayalı metotlarkullanılarak en uygun arama metodunun deseni belirlenir. Geliştirilen model veyazılım arama kurtarma operasyonlarındaki arama süreçlerini kısaltması ve farklıkazaların verilerine göre en uygun arama desenini bulması bakımından alanda yenibir yaklaşımdır.Anahtar Kelimeler: Arama Kurtarma, Çok ölçütlü karar analizi, CBS, AramaTeorisi, Kütahya GIS-BASED SEARCH THEORY APPLICATION FOR SEARCH ANDRESCUE PLANNINGSÖYLEMEZ, EmrahSearch and Rescue (SAR) operations aim at finding missing objects with minimumtime in a determined area. There are fundamentally two problems in theseoperations. The first problem is assessing highly reliable probability distributionmaps, and the second is determining the search pattern that sweeps the area fromthe air as fast as possible.In this study, geographic information systems (GIS) and multi criteria decisionanalysis (MCDA) are integrated and a new model is developed based upon SearchTheory in order to find the position of the missing object as quickly as possiblewith optimum resource allocation. Developed model is coded as a search planningtool for the use of search and rescue planners. Inputs of the model are last knownposition of the missing object and related clues about its probable position.In the developed model, firstly related layers are arranged according to theirpriorities based on subjective expert opinion. Then a multi criteria decision methodis selected and each data layer is multiplied by a weight corresponding to searchexpert?s rank. Then a probability map is established according to the result ofMCDA methods. In the second phase, the most suitable search patterns used inliterature are applied based on established probability map. The developed modelis a new approach to shortening the time in SAR operations and finding thesuitable search pattern for the data of different crashes.Keywords: Search and Rescue, Multi-Criteria Decision Analysis, GIS, SearchTheory, Kütahya 129

Catharanthus roseus ve Berberis vulgaris bitkilerinin tohumları in vitro'daçimlendirilerek steril bitkiciklerin kök, hipokotil, epikotil ve kotiledon explantlarıkallus elde etmek için kullanılmıştır. Catharanthus roseus, pervane çiçeği,(Apocynaceae) bitkisinde 0.l mg/1 Kin + 1.0 mg/l NAA bitki büyümedüzenleyicilerini içeren Murashige Skoog (MS) ortamında kallus oluşumu %76.3iken 0.1 mg/l Kin + 2.0 mg/l 2,4D bitki büyüme düzenleyicilerini içeren MSortamında ise %47.3 bulunmuştur. Elde edilen kallusların yaş ve kuru ağırlıkları bitkibüyüme düzenleyicisi kombinasyonuna göre istatistiki açıdan önemli bir farklılıkgöstermemiştirBerberis vulgaris, kadın tuzluğu, (Berberidaceae) için ise 0.l mg/1 Kin + 2.0mg/l 2,4D kombinasyonlu MS ortamında kallus oluşumu % 100 gerçekleşmiştir.Aynı bitkide 0.l mg/1 Kin + 1.0 mg/l NAA bitki büyüme düzenleyicilerini içeren MSortamında kallus oluşumu başarısız olmuştur.Anahtar Kelimeler : Catharanthus roseus, Berberis vulgaris, kallus kültürü. Callus, the seeds of Catharanthus roseus (Apocynaceae) and Berberisvulgaris (Berberidaceae) were germinated in vitro and epikotils, hipokotils,kotiledons explants of these plants? aseptic seedlings were used with aim to obtaincalli. For Catharanthus roseus, the callus percentage (%76.3) obtained from theMurashige Skoog (MS) media which contained 0.1 mg/l Kin+ 1.0 mg/l NAA plantgrowth regulators combination were higher than MS media containing 0.2 mg/lKin+2.0 mg/l 2,4D plant growth regulators combination, 47.3%. But the se calliprovided the same dry and fresh weight average for both of the hormone types.For Berberis vulgaris, the callus percentage obtained from the MS mediacontaining 0.1 mg/l Kin+2.0 mg/l 2,4D plant growth regulators combination was100%. The callus formation was unsuccesfuly on MS media 0.1 mg/l Kin+ 1.0 mg/lNAA plant growth regulators combination.Key Words : Catharanthus roseus, Berberis vulgaris, callus culture 46

ivM MARLIĞIN TÜKET M KÜLTÜRÜ VE KÜLTÜREL LET Ş MBAĞLAMINDA REM KOOLHAAS ÖRNEĞ ÜZER NDEN RDELENMES(Yüksek Lisans Tezi)Nurhan Fatma SÖYLEMEZGAZ ÜN VERS TESFEN B L MLER ENST TÜSÜEylül 2006ÖZETBu çalışma tarım toplumundan sanayi toplumuna geçiş süreciyle birlikteyüzyıllardır kullanılagelen ekonomik sistemin dönüşmesine paralel olaraktoplumsal yapının değiştiği fikrinden hareket eder.Çalışma alanı olarak bu dönüşümle birlikte ortaya çıkan tüketim toplumununen önemli kavramlarından biri olan markalaşma ve mimari arasındaki ilişkiseçilmiştir. Bu çalışmanın amacı genel olarak marka kavramı ve mimarınmarkalaşması arasındaki ilişki ve bu ilişkinin mimari tasarım üzerindekietkilerinin incelenmesidir.Her şeyin anlamının değiştiği, birbirine geçtiği günümüzde mimarlık da birmarka yaratma sürecinde tüketim toplumuna hizmet ederken aynı zamanda daçok yönlü yapısı gereği tüketim toplumunda var olmak amacıyla bir tüketimtoplumunun araçlarından biri olan marka kavramından yararlanmaktadır.vBu aşamada mimarın çevresinde yaşanan gelişmelerden etkilenmesinin doğalbir süreç olduğu ancak markalaşırken de sanatçı kimliğinden vazgeçmemesigerektiği fikriyle tez sonuçlandırılmıştır.Bilim Kodu : 802.1.099Sayfa Adedi : 110Anahtar Kelimeler :Mimarlık, marka, tüketim kültürü, kültüreliletişim, star mimar, Rem KoolhaasTez Yöneticisi : Prof. Dr. Nur Çağlar viINVESTIGATION OF ARCHITECTURE DESIGN, DESIGN CULTURE,CULTURAL COMMUNICATION ON REM KOOLHAAS(M.Sc. Thesis)Nurhan Fatma SÖYLEMEZGAZ UNIVERSITYINSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGYSeptember 2006ABSTRACTThis thesis begins the idea that revolution of living economic system effectssocial system equally by transition process from agriculture society to industrysociety.Study area was being chosen relationship between architecture and brandingwhich is the most important terms of consumption society that forms by thisrevolution.This studies aim is term of brand, relationship between brand and branding ofarchitect, and effects of this relation on the architectural design criterias.At a time that meaning of everything changes and mixes; on the one hand,architecture serves the consumption society to create brand, on the other hand,by its abundant directional structure, architecture is being an object ofconsumption society and brands.viiAt this stage; study is being concluded by the idea that when architect is beingbrand he must not persist his identity of artist.: 802.1.099Science CodeKey Words :Architecture, brand, consumption culture, starchitect,cultural communication, Rem KoolhaasPage Number : 110Adviser : Prof. Dr. Nur Çağlar 123

HATA TÜRÜ VE ETK LER ANAL ZŞ GÜVENL Ğ UYGULAMASI(Yüksek Lisans Tezi)Cenk SÖYLEMEZGAZ ÜN VERS TESFEN B L MLER ENST TÜSÜHaziran 2006ÖZETHata Türü ve Etkileri Analizi; hata türlerini belirleyen, hataların sonuçlarıve etkilerini göz önüne alan, hata durumlarının tespiti ve önlenebilmesiiçin çalışan analitik bir tekniktir. Bu teknik kalite sisteminde bir önleme,sürekli iyileştirme yöntemidir. ş güvenliğini tehdit altına alacak risklerinve ortaya çıkaracağı sonuçların tespit edilmesinde de kullanılan etkin biryöntemdir. Bu çalışmada Hata Türü ve Etkileri Analizinin iş güvenliğialanında kullanımı anlatılarak, bu alanda gerçek bir uygulaması icraedilmiş, başarılı neticeler elde edilmiştir.Bilim Kodu : 906.1.141Anahtar Kelimeler : Hata Türü ve Etkileri Analizi, ş GüvenliğiSayfa Adedi : 105Tez Yöneticisi : Prof. Dr. Hadi GÖKÇEN FAILURE MODE AND EFFECTS ANALYSISSAFETY AT WORK APPLICATION(M.Sc. Thesis)Cenk SÖYLEMEZGAZ UNIVERSITYINSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGYJune 2006ABSTRACTFailure Mode and Effects Analysis is a analytical method, thatdetermines failure modes, their effects and causes, then works forpreventing them. This method is a preventive and continuousimproving tool for quality system. It is also an effective method fordetermining the risks and failure modes and their effects on Safety atWork. In this study, it is explained that using of Failure Mode andEffects Analysis on Safety at Work and a real application was studiedin this subject which results are very successful.Science Code : 906.1.141Key Words : Failure Mode and Effects Analysis, Safety at WorkPage Number : 105Adviser : Prof. Dr. Hadi GÖKÇEN 116

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2006, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2006, Benzinli motorların icadından bu yana karşılaştığı en büyük sorunlardan biri yakıt tüketiminin azaltılmasıdır. Yakıt tüketimini azaltmak için birçok farklı yöntem uygulanmaktadır. Bu yöntemlerden bazıları özellikle kısmi yüklerdeki verimi ve dolayısıyla yakıt harcamını etkilemeyi hedeflerler. Kısmi yüklerde artan pompalama kayıpları sonucu benzinli motorların verimi %10 seviyelerine kadar inmekte ve yakıt tüketimi, bu durumdan oldukça olumsuz biçimde etkilenmektedir. Çevrim atlatma yönteminin ne olduğu ve neden uygulanacağı anlatıldıktan sonra bu yöntemin fiziksel olarak nasıl gerçekleştirileceğine ve kısmi yük rejiminde denenebilmesi için bir deney motorunun nasıl geliştirildiğine değinilmiştir. Bu deney motoru ilk olarak oluşturulduğunda yapılan deneylerde karşılaşılan sorunlar nedeniyle birçok ekipmanı yeniden tasarlanmış ve birçok yeni uygulama yapılmıştır. Bu deney motoru yeni haliyle oldukça hassas bir sisteme kavuşacaktır. Bu kısımdan sonra da kısmi yüklerde uygulanan bir termodinamik model çevrim atlatmayı tarif eder hale getirilmiştir. Bu geliştirilen modelde deney motoruna ait datalar denenmiş ve bu deney motorunun termodinamik analizi yapılmıştır., Reducing the fuel consumption is one of the biggest problems whcih has been faced since the invention of internal combustion gasoline engines. The high level of consumption depends upon the low efficiency whcih is different than the Diesel engines. To reduce fuel consumption, there has been a great deal of methods implemented. Some of these methods specially applied to part load efficiency. Due to the pumping losses in part loads, the efficiency of gasoline engines reduces to 10% and affects the fuel consumptions. In this thesis, a similar implementation of variable stroke volume method called “skip-cycling” is presented. After this presentation, it is told why we use this method and how we apply it. It has been developed a single-cylinder test engine to test skip-cycling in part loads. The first experimental results show that, some of this test engine’s part must be developed or changed. So this development has been designed and produced for the next experimental studies. Next part of this thesis includes thermodynamic model within described skip-cycling. This model is used to practise test engine data., Yüksek Lisans, M.Sc.

Özellikle Türkiye gibi mevcut yapı stoğunun değerlendirilmesi ve güçlendirilmesinde etkinbir şekilde kullanılan performansa dayalı tasarım yöntemlerinin kullanımındaki hızlı gelişme,betonarme elemanların eğilme davranışlarının basit ve gerçekçi bir şekilde modellenmesineduyulan ihtiyacı arttırmıştır. Literatürde mevcut deneylerin bir kısmını temel alarak türetilenampirik modellerde (Kent ve Park 1971, Sheikh ve Üzümeri, 1983, Mander vd. 1988, vb.)kuşatma basıncının hesaplanmasında kullanılan pek çok genelleştirici varsayımbulunmaktadır. Bu konu üzerine yapılan çalışmalarda kullanılan yaklaşımların yetersiz kaldığıdurumların bulunması ve genel bir modelin önerilememesindeki başlıca neden, yanaldonatıların çekirdek betona uyguladıkları kuşatma basıncının hesaplanmasında kullanılanvarsayımların gerçekten uzak kalmasıdır.Bu çalışmada, betonarme kolonların, eksenel yük etkisindeki davranışlarında, yanaldonatıların beton çekirdek üzerine uyguladıkları kuşatma etkisi araştırılmıştır.Günümüz betonarme yönetmeliklerinde, kolonlar için halihazırda kuşatma basıncıhesaplarında kullanılacak bir bağıntı bulunmadığından literatürde önerilmiş bazı analitikyöntemlerin kullanılması kaçınılmaz olmaktadır. Bunun sonucunda ise güvenli taraftakalabilmek adına gereğinden fazla donatı kullanımı maliyeti artırabileceği gibi yanaldonatının hatalı kullanımı veya seçimi sonucunda oluşabilecek durumların araştırılması uygunolacaktır.Bu tez kapsamında; çekirdek beton etrafındaki donatı etkisi bir yay sistemiyle tanımlanmayaçalışılmış, boyuna donatı yüzdesi, boyuna donatı sayısı ile çapı, etriye aralıkları, betonmukavemeti gibi parametreler göz önüne alınarak, öncelikle kuşatma basıncı ve yay katsayısıolmak üzere tüm değerlerdeki değişimlerin kolonların gerçek davranışına uygun olupolmadığı araştırılmıştır (kolon düktilitesinin değişimi incelenmemiştir).LUSAS programında Sonlu Elemanlar yöntemiyle 3D olarak modellenen kolonlarda,izotropik hasar modeli kullanılarak, doğrusal olmayan analiz yapılmış ve yukarıda bahsedilenparametrelerin değişimleri incelenmiştir. Taşıma gücünü doğru olarak hesaplamada en önemlikriter olan kuşatma basıncının belirlenmesinde, bu parametrelerin değişimlerinin dikkatealınması gerekliliği vurgulanmıştır.Anahtar kelimeler: Kuşatılmış betonarme kolonlar, kuşatma etkisi, kuşatma basıncı, yanaldonatı, doğrusal olmayan analiz, sonlu elemanlar yöntemi. Necessity of easy and realistic modelling of the behaviour of reinforced concrete columns inbending has increased by the rapid development in performance based design methods whichare important for evaluation of existing buildings. There are a lot of assumptions to calculateconfinement pressure in emprical models (Kent and Park 1971, Sheikh and Uzumeri, 1983,Mander et al. 1988, etc.) which are based on existing experiments.Although lateral confinement in reinforced concrete components has been observed before bymany researchers, there are some indefinite issues of fact and a general model can not beoffered because the assumptions in calculation of the confinement pressure applied by lateralreinforcements are not realistic.Confinement that lateral reinforcement applies to the core concrete in reinforced concretecolumns under axial load has been searched in this thesis.Because of not having a formula to calculate the confinement pressure in present reinforcedconcrete regulations using proposed analytical methods in literature is a necessity. In thisconsequences, superfluous reinforcement used for safety may cause an increase in cost, and itwould be convenient to search situations like incorrect usage or selection of lateralreinforcement.In this study, lateral confinement around the core concrete has modelled with a spring systemand some parameters like volumetric ratio of longitudinal reinforcement, number anddiameter of longitudinal reinforcement, space between lateral reinforcements and concretestrength studied to find if the changes in lateral confinement pressure and spring coefficientare suitable with realistic column behaviour (change in column ductility is neglected).3D column models were analysed with LUSAS that uses finite elements method andalteration of parameters mentioned above have been studied by nonlinear analysis with anisotropic damage model. It is emphasized that the changes in these parameters are veryimportant for computing lateral confinement pressure which is a key variable to determine themaximum load carried by columns.Keywords: Reinforced concrete columns, lateral confinement, confinement pressure, lateralreinforcement, nonlinear analysis, finite elements method. 106

ÖZYÜKSEK L SANS TEZTÜRK YE'DEK LK 1.000 BÜYÜK ŞLETME Ç N ŞLETMELER ARASIELEKTRON K T CARET N (B2B) DURUM DEĞERLEND RMES VEÖNER LERFatih SÖYLEMEZÇUKUROVA ÜN VERS TESFEN B L MLER ENST TÜSÜENDÜSTR MÜHEND SL Ğ ANA B L M DALIDanışman: Yrd. Doç. Dr. Oya H. YÜREĞ RYıl 2006, Sayfa :112Jüri: Doç. Dr. Rızvan EROLYrd. Doç Dr. Oya H. YÜREĞ RYrd. Doç Dr. Murat AKSOYGloballeşen dünya ile birlikte büyük sanayi firmaları ve kuruluşlar sadecebulundukları ülkede değil, dünya çapındaki birçok ülke ile de rekabet etmekzorundadırlar. Artan rekabet ile birlikte büyük işletmeler için maliyetlerindüşürülmesi çok önem kazanmıştır.Firmalar artık maliyetlerini düşürmek amacıyla çağın getirdiği teknolojikgelişmeleri yakından takip etmekte ve teknolojik gelişmelerin sağladığı avantajlarırekabet etmede kullanmaktadırlar.Günümüzde birçok firmanın maliyet unsurlarını oluşturan kalemlerinbaşında hammadde, sarf malzemeleri ve işçilik yer almaktadır. Firmaların rekabetedebilme şanslarını arttırmaları için bu kalemlerde maliyet düşürücü yollara gitmelerigerekmektedir. Bugün nternet üzerinden yapılan B2B işletmeler arası ElektronikTicaret ile maliyetleri düşürmek mümkündür.Yapılan bu çalışmanın amacı Türkiye'nin ilk 1.000 büyük işletmesi içinB2B e-ticaret durum değerlendirmesi ve öneriler yapmaktır. Anket çalışmasıTürkiye'de ciroya göre 1.000 büyük işletmeye gönderilmiş, sonuçları ve hazırlananhipotezler SPSS istatistiksel programı kullanılarak test ve analiz edilmiştir. 111firmadan anketlere cevap gelmiş ve değerlendirilmiştir. Hipotezlerin test sonuçlarıdaha sonra analiz edilip, sonuçlar doğrultusunda önerilerde bulunulmuştur.Anahtar kelimeler: B2B, B2C, Elektronik Ticaret, Tedarik Zincir Yönetimi, nternet ABSTRACTMSc THESISAN EVALUATION OF B2B ELECTRONIC COMMERCEAPPLICATIONS FOR THE TOP 1.000 FIRMS IN TURKEY ANDRECOMMENDATIONSFatih SÖYLEMEZDEPARTMENT OF INDUSTRIAL ENGINEERINGINSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCESUNIVERSITY OF ÇUKUROVASupervisor: Assist. Prof. Dr. Oya H. YÜREĞ RYear 2006, Page:112Jury: Assoc. Prof. Dr Rızvan EROLAssist. Prof. Dr. Oya H. YÜREĞ RAssist. Prof. Dr. Murat AKSOYBecause of the globalization, all the companies and enterprises shouldcompete with each other not only in their countries but also with the worldwidecompanies. With the increasing competition, reducing of the costs for these bigcompanies becomes one of the most important issues .In order to reduce their costs companies started to follow technologicimprovements and use the advanced technology to compete with each other.Nowadays, raw material, office materials and labor cost are the major itemsthat make the companies main costs. To increase the power of the competitiveness,companies should reduce these main costs. Today, with the help of B2B ElectronicCommerce it is possible to decrease those costs.The purpose of this study is to evaluate the usage of B2B ElectronicCommerce for the top 1.000 big firms in Turkey. The results of the questionnairesanalyzed and the hypotheses were tested by SPSS statistical software. 111questionnaires were replied and those replies were examined. After that the testresults of the hypothesis were examined and there are recommendations according tothe test results.Keywords: B2B, B2C, Electronic Commerce, Supply Chain Management, Internet 127

ÖZETKontrol; rüzgar türbinlerinde enerji eldesini artt ran ve dinamik yükleri azaltan bir etkendir.1970 ve 1980'lerde rüzgar türbinlerinde güç ve h z regülasyonu yapan klasik kontrolsistemleri bulunmaktayd . Kullan lan metodlar da ba ar olmaktan uzaktayd lar. Busistemlerde büyük ihtimalle var olan destabilize dü ük-sönümlü modlar, yüksek dinamikyüklere ve yorulma hatalar na sebep olmaktayd . Modern türbinler art k daha büyük ebatl ,daha yüksek kuleler üzerine in a edilmi ve önceki tiplere oranla daha dinamik yükleremaruz kalmaktad rlar. Bu nedenle özellikle kontrol sisteminin tasar türbinin gelecektekiçal mas için hayati önem ta r. Bilinen yöntemlerin haricinde yeni ve geli mi kontrolyakla mlar özellikle dinamik yüklerin azalt lmas na yard mc olacak biçimdedir ve 20-25ll k ömür boyunca da bu i levlerine devam ederler.Bu tez çal mas nda kontrol sistemlerinde uygulanan tüm yakla mlar tan tmak, birbirlerinegöre farkl klar ön plana ç kartmak amaçlanm r. Bunun d nda rüzgar türbinin di erbile enlerini de tan tmak gerekti i unutulmam ve bunlara da yer verilmi tir. Ayr ca rüzgartürbinin farkl kullan mlar na ve de ik uygulamalara da yer verilmeye çal lm r.Anahtar kelimeler: Kontrol, rüzgar türbinleri ve kontrol, rüzgar türbinlerinden enerji eldesi ABSTRACTControl is the most important aspect in wind turbines which increases energy output andreduces dynamic loads. In 70?s and 80?s classic control methods used in wind turbines. Thesemethods applied power and speed regulation in the name of control and they had not beensuccessful. These systems often had bandwidths large enough to destabilize low-dampedflexible modes leading to high dynamic load fatigue failures. Modern wind turbines arelarger, mounted on taller towers and more dynamically active. According to this, design ofthe control system is so important for wind turbine?s future work. New advanced controlapproaches must account in order to reduce structural dynamic loading and achieve the 20-25 year operational life.In this study it is aimed to introduce control system theory and methods. It is also objectedwind turbine components and different wind turbine applications.Keywords: Control, wind turbines and control theory, energy production by wind turbines 171

75

126