Search

Bu çalışmada, işçilik ve enerji masraflarının yüksek olduğu ülkemizde, özellikle mevcut işçilik masraflarının yüksek olduğu ve büyük sulama alanlarına sahip devlet üretme çiftliklerinde kullanılan sulama sistemleri yerine alternatif sulama sistemleri araştırılmıştır. Bu amaçla, yeraltı suyu ile sulanan Ceylanpınar Tarım İşletmesinde mevcut koşullar dikkate alınarak dairesel hareketli (center pivot) yağmurlama sistemleri ve doğrusal hareketli (linear move) sulama sistemleri projelendirilmiş ve işletme bünyesinde kullanılan diğer yan sabit yağmurlama sulama sistemleri ile ekonomik açıdan karşılaştırılmıştır. öncelikle, işletmeye ait Habur bölgesinde belirlenen 570 da'lık farklı iki alan için toprak özellikleri saptanmış ve bu proje alanları için bitki deseni oluşturulmuştur. Daha sonra, bitki su tüketimi, sulama suyu ihtiyacı, sulama modülü ve sulama aralığı hesaplanarak sistemlerin projeleme ilkeleri ortaya konmuştur. Sonuç olarak, her bir sistem için proje keşif ve metraj özetleri hazırlanarak tesis masrafları, yatırım masrafları, sabit masraflar, balom onarım masrafları, enerji masrafları ve sulama işçiliği masrafları gibi değişik masraf unsurlarına göre ekonomik analizler yapılmıştır. Sonuçta, dairesel hareketli sulama sisteminin sulama işçiliğine ve enerji masraflarına bağlı olarak diğer sistemlere oranla daha ekonomik olduğu saptanmıştır. 2002, 61 sayfaANAHTAR KELİMELER: Yan sabit yağmurlama sulama sistemi, dairesel hareketli yağmurlama sistemi, doğrusal hareketli yağmurlama sistemi, sistem maliyeti. In this study, in our country where energy and labour costs are expensive, alternative irrigation systems were searched instead of the irrigation systems which have been used particularly in state agriculture arms which have large areas for irrigation and of which available labour costs are high. Thus, considering the available conditions in Ceylanpinar Agriculture Farm which was irrigated by underground water, center pivot sprinkler systems and linear move irrigation systems were projected and economically compared with the other semi-fixed sprinkler irrigations which were used in the farm. At first, the properties of soil were determined for two different 570 da areas lor irrigation in Habur which is a part of Ceylanpinar Agriculture Farm and plant pattern was consructed for these areas which were projected. Then, the project criteria of the systems was determined by calculating plant water consumption requirements of irrigation water, irrigation module and interval of irrigation, m conclusion, the properties of system components were dimensioned and project costs were calculated based on the year 2002 costs and the economical analysis were found out considering various cost elements such as costs of construction, costs of investment, fixed costs, costs of repair and maintenance, cost of energy and cost of irrigation labour. In conclusion, the fact that center pivot irrigation system was more economical than the other systems by considering the costs of irrigation labour and energy was determined. 2002,61 pagesKey Words: Semi-fixed sprinkler irrigation systems, center pivot irrigation systems, linear move irrigation systems, system costs. 72

Yapılan çalışmada Mardin yöresinde küçükbaş hayvan barınaklarının yapısal yönden mevcut durumunun araştırılması amaçlanmıştır. Mevcut koşullar dikkate alınarak yürütülen çalışmada 2019 yılında toplam 77 adet işletmede anket çalışması yapılmış ve araştırma sonuçlarına göre bölgeye uyumlu ağıl sistemleri tasarlanmıştır. Araştırmada Neyman yöntemi kullanılarak %95 güven aralığıyla ve %0.5 hata payına göre örnek alınacak işletme sayısı belirlenmiştir. Çalışmada elde edilen verilerin işlenmesinde Excel bilgisayar yazılımı, ağıl proje çiziminde AutoCAD ve İdeCAD 8 bilgisayar programlarından yararlanılmıştır. İşletme sahiplerinin yarısından fazlası (%55.8) hayvancılığın yanında bitkisel üretimle de uğraşmaktadır. Barınakların taşıyıcı sistemlerine göre %76.6'sı yığma yapı, %23.4 karkas yapıdadır. Barınakların yığma yapılarında taşıyıcı sistem malzemesi genellikle briket (%62.7), karkas yapılarda ise taşıyıcı sistemlerin malzemesi % 50 oranında çelik kullanılmıştır. Barınakların %29.9'unda herhangi bir çatı sistemi kullanılmamaktadır. Çatı sistemi olan barınakların ise %11.7'si tek eğimli ve %2.6'sı beşik çatıdır. Çatı örtü olarak, %7.4 ahşap ve ahşap ürünleri, %51.9 toprak, %14.8 plastik , %20.4 beton ve %5.6 metal malzeme kullanılmıştır. Barınakların %20.8'i beton, %10.4'ü sıkıştırılmış toprak ve %63.6'sı doğal zemin üzerine kuruludur. Yemlikler çoğunlukla sac, beton, plastik ve ahşap malzemeden yapılmıştır. Suluklar ise ağırlıklı olarak sac malzemeden (%46.8) oluşmaktadır. İşletmelerin genelinde banyoluk, hasta hayvan bölmesi, doğum bölmesi, kuzu bölmesi, oğlak bölmesi, süt sağım bölmesi bulunmamaktadır. Barınakların %59.7'sinde yapay, %40.3'ünde ise doğal aydınlatma kullanılmaktadır. Barınakların %70.1'i doğal havalandırma özelliğe sahiptir. Çalışmada, sonuç olarak 300 baş kapasiteli küçükbaş hayvan barınağı projelendirilmiştir. Depo, ofis ve kuzu bölmesi kapalıdır. Dinlenme alanı üzeri sundurma çatı ile örtülü olup diğer kısımlar tamamen açık sistemlerden oluşmuştur. In this study, it was aimed to investigate the present situation of the ovine animal shelters from the structural direction in Mardin region. In this study taken into consideration of the existing conditions, a total of 77 survey were conducted in 2019 and according to the results of the research designed compatible corral systems. The Neyman method was used to determine the 95% confidence limit and the 50% error level. To processing of the data obtained from the enterprises were used Excel computer software and the corral project were done using AutoCAD and IdeCAD 8. More than half of enterprises (55.8%) deal with both livestock and plant production. According to the conveyor system of shelters, 23.4% of the corral are carcass and 76.7% are stacked. At the stacked structures of shelters, conveyor system equipment was used of briquette (62.7%), at the carcass structures, conveyor system equipment was used 50% of steel. 29.9% of the enterprises have no roof system. The roofs which were of the belonging to the enterprises with the roof systems are 11.7% single sloped roof and 2.6% cradle roof. As roof covering, it is used 7.4 % of wooden, 51.9 % of earth, 14.8 % of plastic, 20.4 % of concrete and 5.6 % of metallic.20.8 % of shelters are founded on concrete, 10.4 % on rammed earth, and 63.6 % on natural floor. Feedboxes are widely made of concrete, sheet metal, plastic and wooden. Drinking bowls generally consist of (46.8%) sheet metal. The enterprises usually have bath, sick animal section, birth section, lamb section, goat section and milking parlor. It is used artificial lightining in 59.7 % of shelters and natural lightining in 40.3 % of shelters. 70.1 % of shelters have natural ventilation feature. In this study, as a result, it is designed an ovine animal shelter which contains 300 ovine animals. Store house, office and lamb section are covered. Resting place is covered with pentroof and other parts completely consist of uncovered systems. 89

Enerji üretiminde en büyük paya sahip olan fosil kaynaklarının yakın zaman içerisinde tükenecek olması, dünyanın ve Türkiye'nin nüfusunda yaşanan artış ile birlikte atık miktarının artması, yenilenebilir enerji kaynaklarından biri olan biyogaz enerjisine yönlendirmektedir. Şanlıurfa ili, 351 861 büyükbaş hayvan (Sığır) varlığı ile Türkiye'de 13. sırada yer alırken toplam hayvan varlığının %2.05'ine sahiptir. Çalışmada 2018 yılında ilin ilçelere göre mevcut büyükbaş hayvan varlığı belirlenerek atık miktarları ile ilçelerde kurulması planlanan biyogaz tesislerin birbirlerine olan mesafeleri tespit edilmiştir. Şanlıurfa'nın toplam biyogaz üretim miktarı yıllık 115 878 375 m3 olarak hesaplanmıştır. Biyogaz kaynaklı toplam elektrik üretimi ise yıllık 215 900 058 kW olarak hesaplanmıştır. Üretilen gübrenin biyogaz tesislerinde işlem görmesi sonrasında elde edilecek organik gübre miktarı yıllık 347 126.40 ton ve bu organik gübrenin satışı sonrası elde edilecek olan yıllık gelir ise 4 807 701 €'dur. Model analizinde; Şanlıurfa'nın 13 ilçesinden Siverek ilçesinde 4 adet C tipi 1 adet D tipi, Viranşehir ilçesinde 5 adet C tipi, Eyyübiye ve Haliliye ilçelerinde 2'şer adet C tipi, Akçakale, Birecik, Bozova, Ceylanpınar ve Hilvan ilçelerinde ise 1'er adet C tipi biyogaz tesisi olmak üzere toplam 19 adet biyogaz tesisinin kurulmasını önerilmiştir. Siverek ilçesinde sadece 1 adet D tipi biyogaz tesisinin kurulumu optimal çözüm olurken, Harran, Halfeti, Suruç Karaköprü ilçelerinde optimal çözüm olmayacağı hesaplamıştır. Böylece Şanlıurfa ilinde üretilen 2 892 720 ton gübrenin tamamı işlenerek biyogaza dönüştürülebilecektir. Ayrıca kurulması öngörülen biyogaz tesislerinin ilk yatırım maliyeti göz önüne alındığında yapılacak olan bu bölgesel yatırımın geri alma süresi yaklaşık 5.47 yıl olarak hesaplanmıştır. The lack of fossil resources, which has the largest share in energy production will be exhausted within the next time, increase the amount of waste together with the increase in the population of the world and Turkey, it directs the biogas energy is one of the renewable energy sources. Şanlıurfa has 351 861 bovine (cattle), while the presence of the total animal being thirteenth row in Turkey 2.05%. In the study, 2018, it was determined the presence of the existing cattle according to the provinces and the distances of the biogas plants planned to be established in the districts were determined. The total biogas production amount of Şanlıurfa was calculated as 115 878 375 m3 per year. Total electricity generation from biogas was calculated as 215 900 058 kW per year. The amount of organic fertilizer to be obtained after processing of the produced manure in biogas plants is 347 126.40 tons year-1 and the annual income to be obtained after the sale of this organic fertilizer was 4 807 701 €. In the model analysis; It was suggested that totally 19 biogas plants including 4 C types, 1 D type; Siverek, 5 C types in Viransehir, 2 C types in both Eyyübiye and Haliliye, 1 C type in Akçakale, Birecik, Bozova, Ceylanpınar and Hilvan biogas plants among 13 districts of Sanliurfa shuld be esteblished. It was figured out that it would not be optimal solution to establish biogas plants in Harran, Halfeti, Suruc and Karaköprü districts while the establisment of only 1 D type biogas plant in Siverek district would be optimal solution. Thus, all 892 720 tons of fertilizer produced in the entire Şanlıurfa province could be processed and converted into biogas. In addition, it was calculated that considering the initial investment cost of the biogas plants which are planned to be established, the reimbursement period of this regional investment will be approximately 5.47 years. 82

Çalışmada, Harran ovası Harran kanalı sulama birliklerinde, 2016 yılında, performans değerlendirmesi amaçlanmıştır. İki aşamalı olarak yürütülen çalışmada, öncelikle Harranova, Gap, Tektek, Şuayb, Kurtuluş, Yeşilova, Bereket İmambakır, Reha ve Güzelyurt sulama birliklerinin performansı belirlenmiştir. Performans değerlendirmesinde; Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü (IWMI) karşılaştırmalı dışsal performans gösterge seti, diğer araştırmacılara göre geliştirilen performans göstergeleri ve çevresel etki ve sürdürülebilirlik performans göstergesi kullanılmıştır. Çalışmanın ikinci aşamasında ise; tersiyer kanal düzeyinde su dağıtımı ve sulama suyu kullanımı ile ilgili çiftçi tepkileri araştırılmıştır. IWMI'ye ait bitkisel üretim değeri göstergelerine göre elde edilen sonuçlar; Sulanan birim alan başına bitkisel üretim değeri 1 179 ile 25 217 $ ha-1 arasında, Sulanması öngörülen birim alan başına üretim değeri 1167-25 170 $ ha-1, Saptırılan suya karşılık bitkisel üretim değeri 0.09 ile 1.94 $ m-3 arasında, Bitki su tüketimine karşılık bitkisel üretim değeri ise 0.12- 2.47 $ m-³ olarak belirlenmiştir. Su temin göstergelerine göre; Su temini oranı %1.23-2.11, Sulama suyu temin oranı %0.66-1.14, Su dağıtım kapasitesi oranı ise %0.63-2.77 olarak elde edilmiştir. Finansal göstergelere göre; Mali Yeterlilik oranı %103.94 - 134.08 olarak belirlenmiştir. Diğer araştırmacılarca geliştirilen performans göstergelerine göre; sulama oranı % 73.2-99.8, verim etkinliği 0.65-0.95, tahsilat oranı %29.1-87.8, finansal yeterlik oranı %88.7-196.7, çiftçi katılım oranı %1.7- 5.3, teknik personele düşen alan miktarı 216-2 903 ha, sulama alanı personel yoğunluğu 173-2 163 ha personel-1, sulama şebekesi personel yoğunluğu ise 1-179 km personel-1 olarak belirlenmiştir. Çevresel ve sürdürülebilirlik performans göstergesine göre; sürdürülebilir sulama alanı oranı %52-100 olarak elde edilmiştir. Çiftçi tepkileri ile ilgili olarak; bölgedeki su kaynağının kullanım durumu, sulama sayısı ve su uygulama dönemleri, çiftçilerin sulama zamanına ve başlangıç tarihine tepkileri, çiftçilerin sulama sayısına tepkileri, çiftçilerin su yönetimine tepkileri ve çiftçilerin su dağıtımıyla ilgili sorunları ve gelecekle ilgili düşünceleri ortaya konmuştur. Performans değerlendirmesi ve çiftçilerin su dağıtımına ve su kullanımına tepkilerine ilişkin sonuçlar, bölgede sulama işletmeciliğinin geliştirilmesi yönünden önemlidir. Bununla birlikte sonuçlar gelecekte bilim insanlarına ve literatüre katkı sağlayacaktır. In the study, it was aimed to evaluation of performance in irrigation associations of Harran canal Harran plain, in 2016. The study carried out was performed in two stages. Firstly, performance evaluation was determined according to Harranova, Gap, Tektek, Şuayb, Kurtuluş, Yeşilova, Bereket İmambakır, Reha and Güzelyurt irrigation associations. In performance evaluation; International Water Management Institute (IWMI) benchmark performance indicators set, according to the other researchers developed performance indicators set and environmental impact and sustainability performance indicator were used. Then, farmers' reactions to water distribution and irrigation water use at tertiary canal level were investigated. The results of IWMI's vegetable production value indicators which were unit area irrigated (1 179-25 217 $ ha-1), the area watered according to the projected unit (1167-25 170 $ ha-1), according to the irrigation water diverted (0.09-1.94 $ m-3) and water supply (0.12- 2.47 $ m-3 ) were determined. According to water supplied indicators which were water supply rate (%1.23-2.11), irrigation water supply rate (%0.66-1.14) and water distribution capacity rate (%0.63-2.77) were obtained. According to financial capability indicator of irrigation associations were determined (%103.94-134.08). According to the other researchers developed performance indicators which were irrigation ratio (%73.2-99.8), yield effectiveness rate (0.65-0.95), the collection rate (%29.1-87.8), financial proficiency rate (%88.7-196.7), farmer participation rate (%1.7- 5.3), the amount of area per technical personnel (216-2 903 ha),density of irrigation area per technical personnel (173-2 163 ha personnel-1), density of irrigation staff (1-179 km personnel-1) were determined. According to environmental impact and sustainability performance indicator which was sustainable irrigation area ratio (%52-100) were obtained.Farmer responses related to; water resource usage, number of irrigations and water application periods, farmers' response to irrigation time and start date, farmers' response to irrigation number, farmers' response to water management and problems of farmers related to water distribution and their thoughts about the future were identified.The results of the performance evaluation and the results of the farmers' responses about the water distribution and use of irrigation water are significant in terms of the development of irrigation management in the region. In addition the results will contribute to scientists and the literature in future. 91

Şanlıurfa yöresinde 2017 Mayıs – 2018 Ağustos ayları arasında yürütülen çalışmada, çim bitkisinin 15 cm kök derinliğine döşenen toprak altı damla sulama laterallerinin çim bitkisindeki yeşil ve kuru ot verimine (m2gr-1), yaprak su içeriğine, klorofil miktarına etkileri ve ekonomik analizinin (elektrik, işçilik ve benzin masraflarının) belirlenmesi amaçlanmıştır. Deneme, Class A Pan'dan okunan buharlaşma miktarının %50'si (T1), %75'i (T2), %100'ü (T3), %125'i (T4) ve %150'sinin (T5) sulama suyu olarak uygulandığı, 2 metre uzunluğunda 1 metre genişliğinde 5 konu 3 tekerrür olarak oluşturulmuştur. Çalışmanın klorofil analiz sonuçlarına göre, tüm konular her iki dönemde istatistiksel olarak farklı gruplarda yer almıştır. Çalışmanın her iki döneminde klorofil değeri en düşük T1, en yüksek T5 konularından elde edilmiştir. Sulama konularının yaprak su içeriği sonuçlarına göre, denemenin ilk döneminde T1 konusu hariç diğer tüm konular istatistiksel olarak aynı grupta yer almıştır. Denemenin ikinci döneminde ise, T3 konusuna göre, T1, T2 ve T5 konuları istatistiksel olarak farklı, T4 konusu ise aynı grupta yer almıştır. Yaprak su içeriği en düşük T1 konusundan en yüksek T5 konusundan elde edilmiştir. Çalışma dönemlerinin yaş ağırlık analiz sonuçlarına göre konular arasında TUKEY testinde farklılık görülmemiştir. Fakat sulama konuları arasında çalışma dönemlerinin ortalamasına göre yeşil ot verimi en yüksek T5, en düşük T1 konusundan elde edilmiştir. Çalışmada elde edilen verilere göre; toprak altı damla sulama sisteminin çim bitkisinde verimi arttırdığı ve Şanlıurfa yöresinde kullanımının uygun olduğu görülmüştür. Şanlıurfa yöresinde çim bitkisine Class A Pan'dan okunan değerin %75'nin sulama suyu olarak uygulanması ile istenilen çim kalitesine ulaşılabildiği görülmüştür. Sulama konularına göre en ekonomik T1 konusu olarak belirlenmiştir. In the study conducted between May 2017 and August 2018 in Sanlıurfa region, subsurface drip irrigation laterals were laid at a root depth of 15 cm of the grass plant. The aim of this study was to determine the effect of these laterals on green and dry grass yield (m2gr-1), leaf water content, chlorophyll amount and economic analysis (electricity, labor and gasoline costs) in grass plant. The work was carried out with using 50% (T1), 75% (T2), 100% (T3), 125% (T4) and 150% (T5) of the evaporation amount, read from Class A Pan, as irrigation water. The experiment was composed of 5 subjects and 3 repetition, 2 meters long and 1 meter wide.According to the chlorophyll analysis results of the study, all subjects statistically took part in different groups in both periods. In the both periods of the study, the lowest chlorophyll value was obtained from the T1 subject while the highest one in the T5 subject. According to the results of the leaf water content of the irrigation subjects, with the exception of T1 subject, all subjects were statistically in the same group in the first period of the experiment. In the second period, compared to T3 subject; T1, T2 and T5 subjects were statistically in the different group while T4 subject was in the same group. The lowest leaf water content was obtained from the T1 while the highest content was from the T5. The results of age-weight analysis of the study periods did not differ between subjects in the TUKEY test. However, the highest green grass yield was obtained from the T5 and the lowest one was was from the T1 when looked at the averages of growth periods of the irrigation subjects.According to the data obtained in the study, first and foremost, it has been seen that the subsurface drip irrigation system increases the yield in grass plant and the irrigation system seems suitable to use in the Sanlıurfa region. Moreover, it has been seen that if 75% of the evaporation value read from Class A Pan is applied as irrigation water, the desired grass quality can be achieved in the region. Furthermore, compared to the other irrigation subjects, the T1 was determined as the most economical one. 78

Çalışmada Şanlıurfa yöresinde küçükbaş hayvan barınaklarının yapısal yönden mevcut durumunun araştırılması amaçlanmıştır. Mevcut koşullar dikkate alınarak yürütülen çalışmada, 2016 yılında toplam 122 adet işletmede anket çalışması yapılmış ve araştırma sonuçlarına göre bölgeye uyumlu ağıl sistemleri tasarlanmıştır. Araştırmada Neyman yöntemi kullanılarak %95 güvenirlik sınırı ve %0.5 hata payına göre işletme sayısı belirlenmiştir. İşletmelerden elde edilen verilerin işlenmesinde ve düzenlenmesinde Excel bilgisayar yazılımı, ağıl proje çizimlerinde Autocad2017 bilgisayar yazılımı ve ağıl projesine ait yük ve statik hesaplamalarda ise IdeCAD 8 bilgisayar yazımı kullanılmıştır. Şanlıurfa yöresinde barınakların %15.6'si eğimli, %78.7'u düz ve %5.7'ü engebeli arazi üzerine kurulmuştur. İşletmelerde barınakların uzun eksen yönünü; %46.7'si kuzey-güney, %41.8'i doğu batı, %7.4'ü kuzeydoğu-güneybatı ve %4.1'i ise kuzeybatı-güneybatı olarak belirlenmiştir. Ağılları %10.7'si karkas ve %89.3'ü ise yığma yapılardır. İşletmelerdeki barınak duvarlarının yapılmasında; taş (%19.7), tuğla (%6.6), briket (%67.0) ve plastik örtü (%6.7) malzemeler kullanılmıştır. Duvarlarının %62.3'ü iki yüzü sıvasızdır. Ağıl barınaklarının %39.0'unda herhangi bir çatı sistemi bulunmamaktadır. Çatı sistemi olan işletmelere ait barınakların barınaklara ait çatıların %87.7'si tek eğimli ve %12.3'ü beşik çatı olarak belirlenmiştir. Çatı örtü malzemesi olarak ahşap ve ahşap ürünleri (%12.0), toprak (%29.0), plastik (%7.0), beton (%22.0) ve metal (%30.0) malzemeler kullanılmıştır. Barınakların; %94.3'ünde kapı bulunmaktadır. Kapıların %66.4'u tek kanatlı ve %27.9'si çift kanatlı yapıdadır. Barınakların %77.0'sinde pencere bulunmamaktadır. Barınak zeminleri; %24.6'sı taş blok üzerine beton, %6.6'sı sıkıştırılmış toprak ve %68.8'i doğal zemin olarak belirlenmiştir. Şanlıurfa yöresinde barınaklarda kullanılan yemlikler; %19.7'si betonarme, %30.3'ü ahşap, %39.3'ü sac ve %10.7'si plastik malzemeden yapılmıştır. Sulukların; %41.8'i betonarme, %4.1'ü plastik ve %55.8'i diğer (kova, leğen, bidon, vb) malzemeden yapılmıştır. İşletmelerin %98.4'ünde süt sağım bölmesi, %95.1'inde barınaklara ait hasta hayvan bölmesi, %93.4'ünde doğum bölmesi, %93.4'ünde kuzu bölmesi ve %98.4'ünde oğlak bölmesi bulunmamaktadır. İşletmelerin %37.7'sinde kaba yem deposu, %36.9'unda kesif yem deposu %100'ünde silaj yem deposu bulunmamaktadır. İşletmelerin %100'ünde gübrelik bulunmamaktadır. İşletmelerde barınak içi drenaj kanalı bulunmamaktadır. İşletmelerde banyoluğa rastlanmamıştır. İşletmelerin hiç birinde hayvan yükleme ve indirme rampasının bulunmamaktadır. İşletmelerde doğal aydınlatma %40.2, yapay aydınlatma ise %59.8 olarak belirlenmiştir. İşletmelerde %91.0 doğal havalandırma, %9.0 yapay havalandırma kullanılmaktadır. Şanlıurfa ilinde küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapan işletmelere ait barınakların; %65.6'sının hava giriş açıklığı bulunmaktadır. İşletmelerin %63.1'inde gölgelik kullanılmaktadır. İşletmelerin %91.8'i mekanizasyon kullanımına uygun değildir. İşletmelerin %80.3'ünde kırkım işlemi yapılmakta olup %19.7'sinde yapılmamaktadır. Şanlıurfa yöresinde işletmelere ait barınakların %46.2'sinde gezinme alanları büyüklükleri yetersiz olup %51.6'sında gezinme alanı bulunmaktadır. Çalışmada barınaklara ilişkin elde edilen sonuçlara göre Şanlıurfa yöresinde küçükbaş hayvan barınaklarının açık ağıl sistemleri olarak projelenmesi önerilmiştir. Ağıl projesi 100 baş koyun için hazırlanmış ve projeye ilişkin metraj-kesif özetleri elde edilmiştir. In this study, It was aimed to investigate the present situation of the ovine animal shelters from the structural direction in Şanlıurfa region. In the study conducted in consideration of the existing conditions, A total of 122 survey study were conducted in 2016; and According to the results of the research designed compatible corral systems. in the study,The Neyman method was used to determine the 95% confidence limit and the 5% error level. To processing and arrangement of the data obtained from the enterprises were used Excel computer software and for the corral project drawings were used the Autocad 2017 computer softwar and load and static calculations of the corral project were done using IdeCAD 8 computer software. In Şanlıurfa region, 15.6 % of the shelters are inclined, 78.7% are flat and 5.7 % are built on rough terrain. Long axis direction of shelters in enterprises; 46.7% were determined as north-south, 41.8% as east-west, 7.4% as northeast-southwest and 4.1% as northwest-southwest. 10.7% of the corral are carcass and 89.3% are stacked. In the construction of shelter walls in enterprises; stone (19.7%), brick (6.6%), briquette (67.0%) and plastic cover (6.7%) were used. 62.3% of the walls' double-faced are no plaster. There is no roof system in 39.0% of the corral shelters. it was stated that The roofs which were of the belonging to the enterprises with the roof system are 87.7% single sloped roof and 12.3% cradle roof. As roofing material, wood (% 12.0), soil (% 29.0), plastic (% 7.0), concrete (% 22.0) and metal (% 30.0) were used. there is door at 94.3 % of shelters. 66.4% of the doors are single-winged and 27.9% are double-winged. 77.0% of the shelters have no window. İt was determined that floors of shelters; 24.6% were concrete on stone block, 6.6% were compressed soil and 68.8% were natural floors. Feeders used in shelters in Şanlıurfa region; 19.7% were made of reinforced concrete, 30.3% were made of wood, 39.3% were made of sheet metal and 10.7% were made of plastic material. Waterers; 41.8% were reinforced concrete, 4.1% were made of plastic and 55.8% were made of other materials (bucket, basin, bin, etc.). 98.4% of the enterprises have no milk department, 95.1% don t have a sick animal compartment, 93.4% have no a birth compartment, 93.4% don t have a lamb compartment and 98.4% have no compartment. in 37.7% of the enterprises don t have coarse feed storage; there is no silage feed storage in 100% of the enterprises and in 36.9% of the enterprises have no concentrate feed storage. There is no manure pit at 100% of the enterprises. There is no drainage channels and bath in enterprises. None of the enterprises have animal loading and unloading ramps. In enterprises, natural lighting is 40.2% and artificial lighting is 59.8%. 91.0% natural ventilation and 9.0% artificial ventilation are used in enterprises. The shelters belonging to the enterprises that make ovine breeding in Şanlıurfa; 65.6% have air entry. 63.1% of the enterprises used shading. 91.8% of the enterprises are not suitable for using mechanization. 80.3% of the enterprises are sheared and 19.7% are not done. 46.2% of the shelters in the Şanlıurfa have insufficient strolling areas and 51.6% have no strolling areas. According to the results of the study on the shelters, it was suggest to design ovine shelters as open barn systems in Şanlıurfa region. The corral project was prepared for 100 heads sheep and the quantity-discovery of the project has been obtained. 150

Şanlıurfa yöresinde yürütülen çalışmada büyükbaş hayvan barınaklarının yapısal yönden mevcut durumunun araştırılması amaçlanmıştır. Mevcut koşullara göre, 2016 yılında toplam 124 adet işletmede anket çalışması yürütülmüş ve araştırma sonuçlarına göre bölgeye uyumlu ahır sistemleri tasarlanmıştır. Araştırmada Neyman yöntemi kullanılarak %95 güvenirlik sınırı ve %0.5 hata payına göre işletme sayısı belirlenmiştir. İşletmelerden elde edilen verilerin işlenmesinde ve düzenlenmesinde Excel bilgisayar yazılımı, ahır proje çizimlerinde Autocad2017 bilgisayar yazılımı kullanılmıştır.İşletmelerin %75'i süt sığırcılığı, %10.49'u besi sığırcılığı ve %14.51'i karışık (süt ve besi )sığır yetiştiriciliği yapılmaktadır.Şanlıurfa yöresinde barınakların %8.87'isi eğimli, %84.68'i düz ve %6.45'i engebeli arazi üzerine kurulmuştur.İşletmelerde barınakların uzun eksen yönünü; %54.85'i doğu batı, %35.50'i kuzey-güney, %5.65'i kuzeydoğu-güneybatı ve %4'ü ise kuzeybatı-güneybatı olarak belirlenmiştir. Ahırların %100'ü yığma yapılardır. İşletmelerdeki barınak duvarlarının yapılmasında; taş (%13.7), briket (%78.23) ve tuğla (%2.42) malzemeler kullanılmıştır.Çatı sistemi olan işletmelere ait barınakların çatıları; %15.32'si düz çatı, %37.09'u tek eğimli çatı, %27.51'i beşik çatı ve %20.18'i diğer çatı olarak belirlenmiştir. Çatı örtü malzemesi olarak galvanizli sac (%42.74), toprak (%19.94), eternit (%18.55), beton (%13.71) ve plastik örtü (%4.84) malzemeler kullanılmıştır.Barınakların %73.38'inde pencere bulunmamaktadır. Barınak zeminleri; %62.9'u taş blok üzerine beton, %37.1'i doğal zemin olarak belirlenmiştir. Şanlıurfa yöresinde barınaklarda kullanılan yemlikler; %65.32'si betonarme, %18.70'i grup yemlikler, %13.70'i ise diğer (plastik) malzemeden yapılmıştır.Sulukların; %13.70'i betonarme, %29'u grup suluk, %57.3'ü diğer (plastik,sacsuluk,seyyar) malzemelerden yapılmıştır.İşletmelerin %95.95'inde hasta hayvan bölmesi, %90'nında buzağı bölmesi bulunmamaktadır.İşletmelerin %47.60'ında kaba yem deposu, %49.2'sinde kesif yem deposunun bulunmadığı ve %46.77'si ise kaba yem deposu aynı zamanda kesif yem deposu olarak kullanmaktadır.İşletmelerin %97.58'inde silajlık bulunmamaktadır. İşletmelerin %98.39'unda gübre çukuru bulunmamaktadır. İşletmelerde doğal aydınlatma %25.81, yapay aydınlatma ise %34.68, hem doğal hemde yapay aydınlatma kullan %39.52 olarak belirlenmiştir. İşletmelerde %75'inde çatı havalandırmasının olmadığı, %70.'inde duvarlarda hava giriş açıklıklarına rastlanılmıştır.Şanlıurfa yöresinde işletmelere ait barınakların %83'ünde gezinme alanı bulunmaktadır. Çalışmada barınaklara ilişkin elde edilen sonuçlara göre Şanlıurfa yöresinde büyükbaş hayvan barınaklarının açık ahır sistemleri olarak projelenmesi önerilmiştir. Ahır projesi süt sığırcılığında 10 baş, besi sığırcılığında 100 baş kapasiteli olarak hazırlanmış ve projeye ilişkin metraj-kesif özetleri elde edilmiştir. It has aimed to investigate the current situation of bovine shelters in the structural direction in the studywchis carried out in Şanlıurfa region. According to the current conditions, in 2016, a survey study was carried out in a total of 124 enterprises and according to the results of the research, compatible barn systems were designed to the region. in thestudy, The Neyman method was used to determine the 95% confidence limit andthe 5% errorlevel. To processing and arrangement of the data obtained from the enterprises were used Excel computer software and for the barn project drawings were used the Autocad 2017 computer software,75% of the enterprises are dairy bovine, 10.49% are fattening bovine and 14.51% are mixed (milk and fattening) bovine breeding. In Şanlıurfa region, 8.87% of the shelters are inclined, 84.68% areflatand 6.45% arebuilt on roughterrain. The long axis direction of the shelters in enterprises; 54.85% in the east-west, 35.50% in the north-south, 5.65% in the northeast-southwest and 4% in the northwest-southwest. 100 % of the barns are stacked. In the construction of shelter walls in enterprises; stone (13.7%), briquette (78.23%) and brick (2.42%) materials had been used. It was determined that the roofs of the belonging to the enterprises with the roof system 15.32% flat roof, 37.09% single sloped roof, 27.51% cradle roof and 20.18% other roof. As roofing material, galvanized sheet (42.74%), soil (19.94%), eternite (18.55%), concrete (13.71%) and plastic coverings (4.84%) were used. 73.38% of the shelters have no window. Shelter floors; 62.9% were concrete on stone block and 37.1% were natural floor. in Şanlıurfa region, Feeders used in shelters; 65.32% were reinforced concrete, 18.70% were group feeders and 13.70% were other (plastic); waterers; 13.70% were made of concrete, 29% were made of group waterer, and 57.3% were made of other materials (plastic, sheet metal, traveling). 95 % of the enterprises do not have a sick compartment, and 90% do not have a calf compartment. 47.60% of the enterprises dont have coarse feed store, 49.2% don t have concentrate feed store and 46.77% coarse feed store is alsoused as a concentrate feed store. There is nosilage at 97.58% of the enterprises. 98.39% of the enterprises do not have manure pit. it is stated that illumination swhich is used in enterprises; 25.81% natural lighting, 34.68% artificial lighting; 39.52% were both natural and artificial lighting. there was no roof ventilation of the 75% of the enterprises; At 70%, there were air inlet openings in the walls.There is strolling area in 83% of the shelters belonging to the enterprises in Sanliurfa region. According to the results of the study on the shelters, it was suggest to design bovine shelters as open barn systems in Şanlıurfa region. The barn project was prepared with 10 heads in dairy bovine and 100 heads in fattening bovine and the quantity-discovery of the project has been obtained. 128

Harran Ovası koşullarına göre, 2016 yılında Harran Üniversitesi uygulama alanında yürütülen çalışmada mısır (Zea mays L. indendata) bitkisi yetiştiriciliğinde farklı sulama uygulamaları içeren toprak üstü damla sulama sistemleri (TÜDSS) ve 40 cm (D40) lateral derinliğine uygulanan toprak altı damla sulama sistemleri (TADSS)'nin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Her iki sulama sisteminde sulama konuları Class A Pan buharlaşma kabına göre, I1 (1.5), I2 (1.25), I3 (1.0), I4 (0.75), I5 (0.5) belirlenmiş ve Class A Pan Bitki Katsayıları (Kcp) araştırılmıştır. Mısır bitkisi için verim ve verim unsurları elde edilmiş, sulama suyu miktarı (I), bitki su tüketimi (ET), su kullanım ve sulama suyu kullanım randımanları (WUE ve IWUE) hesaplanmıştır. Farklı sulama suyu uygulamalarının mısır bitkisine ait bazı morfolojik ve fizyolojik özellikleri üzerine etkisi irdelenmiştir. Diğer yandan, çalışmada sabit su (I3) uygulamasına bağlı olarak farklı lateral derinlikleri için; 30, 40, 50 cm (D30, D40, D50) en uygun TADSS lateral derinliği araştırılmıştır. Son olarak çalışmada, TADSS'de toprak derinliğine bağlı olarak topraktaki tuz değişimi irdelenmiştir. Çalışma sonucunda, Kcp katsayısı her iki sulama sistemi için 1.25 olarak elde edilmiştir. TÜDSS ile elde edilen verim miktarları 698.4 kg da-1- 1151.5 kg da-1, TADSS ile elde edilen verim miktarları ise 705.4 kg da-1-1157.5 kg da-1 olarak elde edilmiştir. TÜDSS ve TADSS ile uygulanan sulama suyu miktarı konulara göre aynı olup 421.5 ile 1264.5 mm arasındadır. ET değerleri; TÜDSS'ye göre 585.7-1294.6 mm, TADSS'ye göre 572.5-1286.7 mm'dir. WUE ve IWUE değerleri sırasıyla; TÜDSS için 0.82-1.19 kg m-3, 0.83-1.66 kg m-3 ve TADSS için 0.83-1.23 kg m-3, 0.84-1.67 kg m-3 olarak hesaplanmıştır. TÜDSS ve TADSS'de kök uzunluğu hariç, bitki boyu, bitki sap kalınlığı, koçan yüksekliği, koçan boyu, koçan kalınlığı, koçanda dane ağırlığı, bin dane ağırlığı, klorofil indeksi gibi bazı morfolojik ve fizyolojik özelliklerde sistemler arasında belirgin bir fark saptanmamış ancak su uygulama konuları arasında farklılıklara rastlanmıştır. TADSS için en uygun lateral derinliğin belirlenmesinde verim değerleri dikkate alınmış ve derinlikler arasında istatistiksel olarak belirgin bir farka rastlanmadığı görülmüştür. Toprak tuzluluğunun irdelendiği sulama konularında; I1, I2, I3, I4 ve I5 tuzluluğun 1.4-2.4 dS m-1 değiştiği gözlemlenmiştir. Toprak pH değeri ise 7.32 ile 7.64 arasında değişim göstermiştir. 30 cm ve 60 cm toprak katmanlarında tuz değişimi incelendiğinde istatistiksel yönden fark bulunmuştur.Toprak tuzluluğunda katmanlarda sulama suyu miktarına bağlı olarak her bir konuda doğrusal artış gözlemlenmiştir. Ancak, farklı lateral derinliklerinin araştırıldığı ve sabit sulama suyu miktarının (I3) uygulandığı D30, D40 ve D50 konularda ise, istatistiksel olarak toprak katmanlarında bir farka rastlanmamıştır. According to the condition of Harran Plain, it has been aimed comparison of surface drip irrigation system (SDIS) and subsurface drip İrrigation system (SSDIS) with different irrigation practices, in the study which is conducted at Harran University in 2016. Determining İrrigation subject in both İrrigation system, according to vaporization vessel Class A Pan it has been determined, I1 (1.5), I2 (1.25), I3 (1.0), I4 (0.75), I5 (0.5) plants of Class a pan's coefficients (Kcp) have been searched. Amount of yield obtained, amount of İrrigation water (I), water consumption of the plant (ET), yields of water and İrrigation water (WUE and IWUE) have been calculated. The effects of different irrigation water applications on some morphological and physiological characteristics of corn plant were investigated. The study also investigated the most appropriate lateral depth for SSDIS, lateral a depth has been applied as 0.30, 0.40, 0.50 and the salt exchange in the soil have been determined depending on the depths. As a result of the study, the Kcp coefficient was obtained as 1.25 for both irrigation systems. The yields quantities obtained with SDIS were obtained 698.4-1151.5 kg da-1, SSDIS yields quantities 705.4-1157.5 kg da-1. According to the subjects the amount of irrigation water applied by SDIS and SSDIS is the same and it is between 421.5-1264.5 mm. ET values are 585.7-1294.6 mm according to SDIS and 572.5-1286.7 mm according to SSDIS. WUE and IWUE values have been calculated as 0.82-1.19 kg m-3, 0.83-1.66 kg m-3 for SDIS and 0.83-1.23 kg m-3, 0.84-1.67 kg m-3 for SSDIS respectively. Some morphological features such as root length, plant height, stem handle thickness, stump height, of the cob, stump thickness, cob weight, weight on the stomach, 1000 seed weight in SDIS and SSDIS haven't determined clearly between the systems, but there difference between water application subject. The most appropriate lateral depth was determined for TADSS, yield values were taken into account and there is no statistically significant difference was found between the depths. In irrigation issues in which soil salinity is investigated; It has been observed that the salinity of I1, I2, I3, I4 and I5 is 1.4-2.4 dS m-1.Soil pH value varied from 7.32 to 7.64. When the salt changes were examined in 30 cm and 60 cm soil layers, there was found a statistical difference. In soil salinity, a linear increase in each area was observed depending on the amount of irrigation water in the layers. However, in D30, D40 and D50, where different lateral depths were investigated and the amount of constant irrigation water (I3) was applied, there was no statistically differences were found in the soil layers. 84

Harran Ovası koşullarına göre, 2016 yılında Harran Üniversitesi uygulama alanında yürütülen çalışmada biber (Capsicum annuum L.) bitkisi yetiştiriciliğinde farklı sulama uygulamaları içeren toprak üstü damla sulama sistemleri (TÜDSS) ve 15 cm (D15) lateral derinliğine uygulanan toprak altı damla sulama sistemleri (TADSS)'nin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Her iki sulama sisteminde sulama konuları belirlenerek Class A Pan buharlaşma kabına göre, I1 (1.5), I2 (1.25), I3 (1.0), I4 (0.75), I5 (0.5) olarak belirlenmiş ve Class A Pan Bitki Katsayıları (Kcp) araştırılmıştır. Verim miktarı elde edilmiş, sulama suyu miktarı (I), bitki su tüketimi (ET), su kullanım ve sulama suyu kullanım randımanları (WUE ve IWUE) hesaplanmıştır. Farklı sulama suyu uygulamalarının biber bitkisine ait bazı morfolojik ve fizyolojik özellikleri üzerine etkisi irdelenmiştir. Diğer yandan, çalışmada sabit su (I3) uygulamasına bağlı olarak farklı lateral derinlikleri için; 10, 15, 25 cm (D10, D15, D25) en uygun TADSS lateral derinliği araştırılmıştır. Son olarak çalışmada, TADSS'de toprak derinliğine bağlı olarak topraktaki tuz değişimi irdelenmiştir. Çalışma sonucunda, Kcp katsayısı her iki sulama sistemi için 1.25 olarak elde edilmiştir. TÜDSS ile elde edilen verim miktarları 3176.1 kg da-1- 5100.5 kg da-1, TADSS ile elde edilen verim miktarları ise 3195.7 kg da-1- 5120.8 kg da-1 olarak elde edilmiştir. TÜDSS ve TADSS ile uygulanan sulama suyu miktarı konulara göre aynı olup 483 ile 1449 mm arasındadır. ET değerleri; TÜDSS'ye göre 597-1519 mm, TADSS'ye göre 557-1479 mm'dir. WUE ve IWUE değerleri sırasıyla; TÜDSS için 3.29- 5.32 kg m-3, 3.45-6.57 kg m-3 ve TADSS için 3.39- 5.73 kg m-3, 3.46-6.61 kg m-3 olarak hesaplanmıştır. TÜDSS ve TADSS'de bitki boyu, gövde çapı, kök uzunluğu, meyve ağırlığı, meyve boyu, meyve çapı, meyve et kalınlığı gibi bazı morfolojik özelliklerde sistemler arasında belirgin bir fark saptanmamış ancak su uygulama konuları arasında farklılıklara rastlanmıştır. TÜDSS ve TADSS'de klorofil indeksi, meyve pH'ı, suda çözünen kuru madde oranı ve C vitamini miktarı gibi bitkiye ait bazı fizyolojik özellikler yönünden sistemler arasında istatistiksel olarak belirgin bir farka rastlanmamıştır. Ancak su uygulama konularında, suda çözünen kuru madde oranı ve klorofil indeksi yönünden bazı farklılıklar saptanmıştır. TADSS için en uygun lateral derinliğin belirlenmesinde derinlikler arasında istatistiksel olarak belirgin bir farka rastlanmamıştır ancak en yüksek verimin elde edildiği 25 cm derinlik en uygun lateral derinliği olarak belirlenmiştir. TADSS'de sulama konularına göre, 15 cm derinlik için, toprak tuzluluğunun 1.13 ile 2.29 dS m-1 arasında değiştiği gözlemlenmiştir. Toprak pH değeri ise 7.53 ile 7.69 arasında değişim göstermiştir. Toprak tuzluluğu, sulama suyu miktarına göre doğrusal olarak artış göstermiştir. Derinliklere göre sabit su miktarı uygulandığında ise, istatistiksel olarak belirgin bir farka rastlanmamıştır. Sonuç olarak, Harran Ovası'nda biber bitkisi yetiştiriciliğinde her iki sulama sisteminin de kullanılabileceği önerilmiştir. According to the condition of Harran, it has been aimed comparison of surface drip irrigation system (SDIS) and subsurface drip irrigation system (SSDIS) applied to a lateral depth of 15 cm (D15) with different irrigation practices, in the study which is conducted at Harran University in 2016. Determining irrigation subject in both irrigation system, according to vaporization vessel Class A Pan it has been determined I1 (1.5), I2 (1.25), I3 (1.0), I4 (0.75), I5 (0.50) plants of Class A Pan's coefficients (Kcp) have been searched. Amount of yield obtained, amount of irrigation water (I), water consumption of the plant (ET), yields of water use and irrigation water use (WUE and IWUE) have been calculated. The effects of different irrigation water applications on some morphological and physiological characteristics of pepper plant were investigated. On the other hand, the optimal TADSS lateral depth of 10, 15, 25 cm (D10, D15, D25) has been investigated for different lateral depths dependinay on the application of fixed water (I3) in the study. Finally, in the study, salt exchange in the soil has been investigated in TADSS due to soil depth. As a result of the study, the Kcp coefficient was obtained as 1.25 for both irrigation systems. The yield quantities obtained with SDIS were obtained 3176.1-5100.5 kg da-1, SSDIS yield quantities 3195.7- 5120.8 kg da-1. According to the subjects the amount of irrigation water applied by SDIS and SSDIS is the same and it is between 483-1449 mm. ET values are 597-1519 mm according to SDIS and 557-1479 mm according to SSDIS. WUE and IWUE values have been calculated as 3.29-5.32 kg m-3, 3.45-6.57 kg m-3 for SDIS and 3.39- 5.73 kg m-3, 3.46-6.61 kg m-3 for SSDIS respectively. Some morphological features such as plant height, stem diameter, root length, fruit weight, fruit size, fruit diameter, fruit flesh thickness in SDIS and SSDIS haven't been determined clearly between the systems, but there difference between water application subjects. There is no statistically significant difference between the systems due to some physiological characteristics such as chlorophyll index, fruit pH, water soluble, dry matter content and amount of vitamin C in SDIS and SSDIS. But some differences have been found in the water application subjects in terms of water- soluble dry matter content and chlorophyll index. No statistically significant difference have been found between the depths when determining the optimal lateral depth for SSDIS but the 25 cm depth at which the highest yield was obtained has been determined as the optimal lateral depth. It has been observed that in SSDIS the soil salinity changed from 1.13 to 2.29 dS m-1 for a depth of 15 cm according to water application subjects. The soil pH value has varied between 7.53 and 7.69. Soil salinity has been increased linearly with the amount of irrigation water. There was no statistically significant difference when fixed water was applied according to the depths. As a results it has been proposed that both irrigation systems can be used in pepper plant cultivation in Harran. 86