Search

Bu çalışmanın amacı, tarımsal üretim aşamasında lahanalarda zararlı güvelerin mücadelesi için kullanılan Türkiye'de ruhsatlı üç insektisitin kalıntılarını lahana turşusu örneklerinde 14 günlük fermentasyon süresi boyunca izlemektir. Bu çalışmanın hipotezi, "Lahana turşusu üretmek için uygulanan farklı fermantasyon süreçlerinin lahanada bulunan insektisit kalıntılarının parçalama sürecini etkileyebileceği" yönünde oluşturulmuştur. Bu amaçla, lambda-cyhalothrin, malathion ve chlorpyrifos-methyl ile kirletilmiş taze lahana yaprakları, Alman tipi lahana turşusu olarak hazırlanarak, ortama starter ilave (Lactobacillus plantarum'un 112 suşu) ederek veya startersiz (doğal-spontan) olarak fermantasyona tabi tutulmuştur. İnsektisit parçalanma süreçlerinde fermentasyonun etkisini ortaya koymak amacıyla yine aynı insektisitlerle kirletilmiş ve işlem görmeden taze bir şekilde vakumlanmış lahana yaprakları kontrol grubu olarak kullanılmıştır. Fermentasyon süresi boyunca lahana turşusu örneklerinde pH, asitlik ve tuz değişimi ile mikrobiyal gelişme periyodik olarak izlenmiştir. Aynı günlerde kontrol grubu ve turşu örneklerinin insektisit kalıntıları LC-MS-MS cihazı kullanılarak tespit edilmiştir. Chlorpyrifos-methyl ve malathion ile kirletildikten 14 gün sonra, bu insektisitlerin parçalanma oranı kontrol örneklerinde sırasıyla %69 ve %98 iken; starterli ve doğal fermente lahana turşusularında bu oran sırasıyla %12 ve %59, %31 ve %34 olarak tespit edilmiştir. Lambda-cyhalothrin ile kirletilen tüm muamele ve kontrol örneklerinde %13-19 oranında bir azalma görülürken, bu azalma oranı istatistiki anlamda önemli bulunmamıştır. Ayrıca, lahana turşusu fermentasyonu sırasında laktik asit bakterisi varlığının pH düşüşünü hızlandırdığı (≤4) ve buna bağlı olarak malathion ve chlorpyrifos-methyl parçalanmasının yavaşladığı görülmüştür. Bunlara ek olarak, aynı fermentasyon koşullarında farklı insektisitlerin farklı stabilite özellikleri gösterdiği belirlenmiştir. The aim of this study was to monitor the degradation of three insecticides licensed for the control of cabbage moths during the 14-day fermentation period of sauerkraut samples. The hypothesis of this study is that the different sauerkraut fermentation processes could affect the degradation process of the insecticides. For this purpose, the fresh cabbage leaves polluted with (lambda-cyhalothrin, malathion and chlorpyrifos-methyl) were left for fermentation with and without (natural) starter addition (Lactobacillus plantarum 112), and vacuum packed as control under laboratory conditions. The pH, total acidity and salt values and microbial growth were periodically monitored in sauerkraut samples during the fermentation period. In same days, the insecticide residues were detected in control and treatment samples with LC-MS-MS. In control samples, the degradation of chlorpyrifos-methyl and malathion were higher with rates of 69 and 98%, respectively, compared with the sauerkraut samples (12 and 59%; 31 and 34%, respectively) 14 days after the insecticide pollution. At the end of fermentation (14 d), no significant reduction in lambda-cyhalothrin was detected in both treatments and control (13-19% reduction). The current study demonstrated that the presence of the lactic acid bacteria in the sauerkraut fermentation accelerated pH decline (≤4.0) and these fermentation conditions decelerated the degradation of malathion and chlorpyrifos-methyl. The results showed that, the stability of different insecticides varied during same fermentation processes.

Amaç: Çalışmada angorjman gelişen annede lahana uygulamasının ağrıya, meme dokusundaki rahatlamaya, pompayla sağılan süt miktarına ve annenin kaygı düzeyi ile lahana uygulamasından memnuniyetine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma Eylül 2018-Ocak 2019 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hastanesi Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi’nde bebeği yatan ve her iki memesinde angorjman gelişen 18 anne ile yapılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında “Anne Tanıtım Formu” ve Durumluk-Sürekli Kaygı Ölçeği kullanılmıştır. Annenin bir memesine iki saat lahana uygulanmıştır. Diğer memeye herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Sonra her iki meme de aynı anda, aynı vakum ve hız ayarında elektronik süt sağma pompasıyla sağılmıştır. Bu sağma işleminden sonra annenin iki memesi için ağrı, rahatlama, memnuniyet düzeyi, sağılan sütün miktarı ve kaygı düzeyi tekrar değerlendirilmiştir. Bulgular: Annelerin yaş ortalaması 29.78±6.44 yıl olarak bulunmuştur. Annelerin %88.9’u isteyerek gebe kalmıştır. Annelerin %61.1’inin ilk doğumu olduğu, %38.9’unun iki ve daha çok doğum yaptığı belirlenmiştir. Annelerin %38.9’u vajinal doğum, %61.1’i sezaryen doğum yapmıştır. Bebeklerin %61.1’i 37 haftanın üstünde doğmuştur. Annelerin doğum sonrası iki ile 15. günleri arasında angorjman sorununun başladığı saptanmıştır. Annelerin yaşadıkları angorjmanın emzirme ya da sağma işlemlerini etkileme durumları incelendiğinde; %27.8’inin az, %27.8’inin orta ve %44.4’ünün çok etkilendiği belirlenmiştir. Annelerin ağrı şiddeti ortalaması lahana uygulanmayan memede 6.50±1.98, lahana uygulanan memede 3.56±2.12 olup; lahana uygulanan memedeki ağrı şiddeti, lahana uygulanmayan memeden istatistiksel olarak anlamlı düzeyde düşük saptanmıştır (p=0.001, p, Objective: In this study, it is aimed to determine the effect of cabbage leaf application upon pain, allayment of breast tissue, amount of milk by pumping in maternal having engorgement, and upon the anxiety level of maternal and her contentedness from the application of cabbage leaf. Method: The study has been conducted with 18 maternals whose infants were hospitalized in Neonatal Intensive Care Unit of Children’s Hospital in Faculty of Medicine of Ege University and whose both breasts had engorgement between the dates of September 2018 and January 2019. In the gathering of research data, “Maternal Description Form” and State-Trait Anxiety Inventory has been utilized. A leave of cabbage has been applied to a breast of maternal for two hours. But the other one hasn’t been applied. Afterwards both breasts have been milked through electronical milking pump simultaneously, at the same vacuum and speed. Thereafter the milking process, for both breasts of her, pain, allayment, level of contentedness, amount of milk taken by pumping, and level of anxiety has been re-evaluated. Findings: Age average of mothers has been found as 29.78±6.44 years. Of 88.9% mothers appealingly became pregnant. It has been determined that 61.1% of the mothers had the first delivery, and 38.9% of them had had two and more deliveries. Of 38.9% of the mothers had vaginal delivery and 61.1% of them had C-section. Of 61.1% of them were born in a period of above 37 weeks. It has been determined that the engorgement problems of the mothers emerged between the second and 15th postnatal days. When the mothers are asked about the state of engorgement’s affection that they experienced on breastfeeding or milking process, 27.8% of them gave answers as it tinctures, 27.8% of them answered as it effects reasonably, and 44.4% of them responded as it effects dreadfully. The average of pain level in maternals has been found as 6.50±1.98 in the breast cabbage leaf that hasn’t been applied on, and as 3.56±2.12 in the breast cabbage leaf applied on, and the pain level in the breast cabbage leaf applied on has been determined as statistically significant lower level than the breast that hasn’t been applied on (p=0.001, p

Amaç: Aritmi tedavisinde kullanılan amiodaron, birçok organda yan etkiye sebep olabilmektedir. Beyaz lahana (Brassica oleracea L. var. capitata) yurdumuzda ve dünyada yetiştirilen önemli sebzelerden biridir. Literatürde amiodaron ve beyaz lahananın kalp üzerindeki etkisini araştıran bir çalışma bulunmamaktadır. Çalışmamızda amiodaron ve beyaz lahana ekstraktının sıçan kalbi üzerine etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. GereçveYöntem: Sprague-Dawley cinsi dişi sıçanlar her grupta 8 adet olacak şekilde rastgele seçilerek mısır yağı verilen kontrol grubu; beyaz lahana ekstraktı (500 mg/kg/gün) verilen grup; amiodaron (100 mg/kg/gün) verilen grup; amiodaron + beyaz lahana sulu ekstraktı verilen grup olarak dört gruba ayrılmıştır. Yedi gün boyunca sıçanlara beyaz lahana ekstraktı ve amiodaron gavaj yolu ile verilmiştir. Amiodaron, beyaz lahana ekstraktı verildikten 1 saat sonra uygulanmıştır. Sekizinci günde hayvanların kalpleri alınarak homojenize edilmiştir. Homojenatta lipit peroksidasyonu (LPO), indirgenmiş glutatyon (GSH), total siyalik asit (TBA) ve protein seviyeleri ile süperoksit dismutaz (SOD), katalaz (CAT), glutatyon-S-transferaz (GST) ve doku faktörü (DF) aktiviteleri incelenmiştir. Sonuçlar istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Amiodaron uygulaması kalp dokusunda LPO ve SA düzeylerini arttırmış, GSH düzeylerini, CAT ve DF aktivitelerini azaltmıştır. SOD ve GST aktivitesini ise anlamlı olmamakla beraber azaltmıştır. Beyaz lahana ekstresinin verilmesi, LPO ve SA düzeylerini azalttı, GSH düzeylerini, SOD, CAT ve GST aktivitelerini ise arttırmıştır.Sonuçlar: Çalışmamızda amiodaron uygulamasının kalp dokusunda LPO ve SA düzeylerini arttırmış olması, amiodaronun toksik etkilerinin serbest radikalleri arttırmasına bağlı olduğunu gösteren çalışmalarla uyumludur. Beyaz lahana amiodaron uygulanan grupta, LPO ve SA düzeylerini azaltarak ve antioksidan sistem elemanlarını arttırarak olumlu etki göstermiştir. Sonuçlarımız doğrultusunda, beyaz lahana tüketimi, amiodaronun kalp dokusundaki yan etkilerinin azaltılması için alternatif bir önlem olarak değerlendirilebilir.Anahtar Sözcükler: Kalp, beyaz lahana, amiodaron, oksidan ve antioksidan parametreler, doku faktörü. 2.İNGİLİZCE ÖZETEffect Of White Cabbage (Brassica Oleracea L. var. capitata) Extract On Rat Cardiac Tissue in Amiodarone Induced Toxicity Name of the student: Hazal HazineciConsultant: Prof. Dr. Ebru Işık AlturfanDepartment: BiochemistryABSTRACTAim: Amiodarone is used to treat arrhythmia and can cause side effects in many organs. White cabbage (Brassica oleracea L. var. capitata) is one of the most important vegetables grown in our country and around the world. There is no study evaluating the effects of amiodarone and white cabbage on heart. This study aimed to examine the effects of amiodarone and white cabbage extract on rats' heart tissues.Methods: Sprague-Dawley female rats were randomly divided into 4 groups (n = 8) corn oil treated control group; cabbage extract (500 mg / kg / day) treated group; amiodarone (100 mg / kg / day) treated group; amiodarone+aqueous extract of white cabbage treated group. Cabbage extract and amiodarone were given to rats for seven days through gavage. Amiodarone was administered 1 hour after the adminitration of white cabbage extract. Hearts of the animals were removed and homogenized on the eighth day. In homogenates lipid peroxidation (LPO), reduced glutathione (GSH), total sialic acid (TBA), protein levels and superoxide dismutase (SOD), catalase (CAT), glutathione-S-transferase (GST) and tissue factor activities (TF) were examined. The results were analyzed statistically.Results: The application of amiodarone increased LPO and SA levels and decreased GSH levels, CAT and TF activities. SOD and GST activities decreased although not significant. White cabbage extract decreased LPO, SA levels, increased GSH levels, SOD, CAT and GST activities.Conclusion: In our study, increases in heart tissue LPO and SA levels of amiodarone treated rats are consistent with studies showing that toxic effects of amiodarone is due to the increase of free radicals. White cabbage positively affected heart tissue by decreasing LPO and SA levels and increasing antioxidant system components in amiodarone group. According to our results, cabbage consumption can be considered as an alternative way to reduce the adverse effects of amiodarone on the heart tissue.Keywords: Heart, white cabbage, amiodarone, oxidant and antioxidant parameters, tissue factori 105

Bu çalışmada, kırmızı lahana antosiyaninlerinin demir ile şelatlanarak mavi doğal renklendirici elde edilmesi ve bu renklendiricinin püskürtmeli kurutucuda enkapsülasyon yöntemi ile stabilitesinin artırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, kırmızı lahana ve demirin şelatlanması ile elde edilen doğal mavi renk maddesi sıvı ve kapsül halde, pH değerleri 4,5 – 5,0 – 5,5 ve 6,0'ya ayarlanan jelatin içerikli model sistemlere ilave edilmiş ve model sistemler mavi renklerini kaybedinceye kadar depolanmıştır. Depolama boyunca renk değerleri ölçülmüş ve depolama sonunda mavi renk kaybı için kinetik parametreler hesaplanmıştır. Enkapsülasyonda hava giriş sıcaklığı 140ºC ve hava akış hızı 601 L/sa olarak ayarlanmıştır. Kaplayıcı materyal olarak maltodekstrin ve gam arabik karışımı kullanılmıştır.Çalışma sonucunda, antosiyanin tozları için enkapsülasyon verimliliği %84,45; antosiyanin tutulma oranının %82,47 olarak hesaplanmıştır. Model sistemlerde mavi renk kaybı 25ºC'de 17 , 35ºC'de 5 , ve 45ºC'de ise 3. günde görülmüştür. Mavi renk kaybının tüm model sistemlerde sıcaklık arttıkça ve pH düştükçe hızlandığı gözlemlenmiştir. Enkapsüllasyon uygulamasının mavi renklendirici stabilitesini arttırdığı ve mavi renk kaybının birinci derece reaksiyon kinetiğine göre olduğu belirlenmiştir. Mavi rengi en çok koruyan örneğin 25ºC'de depolanan ve pH değeri 6,0 olan toz renklendirici ile renklendirilmiş model sistem olduğu görülmüştür. Bu model sistemin depolama boyunca toplam renk değişimi (∆E) 3,34; reaksiyon hız sabiti (k) 0,0289; aktivasyon enerjisi (Ea) 90,79 kj mol-1 (R2 0,8937 – 0,9945) ve yarılanma süresi (t1/2) 23,9 gün olarak hesaplanmıştır. In this study it was aimed to produce natural blue colorant by chelating anthocyanins extracted from red cabbage with iron and to increase the stability of this colorant using encapsulation method with spray drier. For this purpose, the solid and capsule form of natural blue colorant obtained from chelating of red cabbage anthocyanins and iron was added into gelatin based model systems at pH which was adjusted to 4.5 - 5.0 - 5.5 and 6.0 and model systems were stored at 25, 35, 45ºC until they lose their blue colors. Color values were measured throughout the storage period and kinetic parameters were calculated for the loss of color at the end of storage. Air inlet temperature and air flow rate were set 140°C, 601 L/h respectively for encapsulation process. The mixture of maltodextrin and gum arabic was used as coating material.In the result of the study, the process yield of anthocyanin powders was found as 84.45% and the anthocyanin retention was found as 82.47%. The loss of blue color was seen on 17, 5, and 3 day of storage at 25ºC , 35ºC, and 45ºC respectively. The loss of blue color in all model systems was observed as the temperature increased and pH decreased. The application of encapsulatiın enhanced the stability of blue color and its reaction kinetic was the first order. It was seen that the most stable blue color was found in the sample cloured with powdered model system of which pH was 6.0 and stored at 25ºC. The total color changes of this model system was determined as (∆E) 3.34, reaction rate constant was found as (k) 0.0289, activation energy was found as (Ea) 90.79 kj.mol-1 (R2 0.8937 – 0.9945) and half-life was found as (t1/2) 23.9 days. 95

Bu araştırma; Brassica türleri arasında melezlemeler yaparak lahana kök uru hastalığına dayanıklı hatlarının geliştirilmesinde embriyo kültür tekniğinin kullanım potansiyelinin belirlenmesi amacıyla, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümünde, iklimlendirme ünitesinde, doku kültür odasında, serada ve tarla koşullarında yürütülmüştür.Lahana (B. oleracea L.) türleri içinde yer alan Dürme lahana çeşidi ile şalgam (B. rapa L.) türü içinde yer alan ECD-1, ECD-2, ECD-3 ve ECD-4 şalgam hatlar arasında, sera koşullarında 831 çiçek tomurcuğu melezlenmiştir. Bu melezlemelerden oluşan toplam 284 adet harnuptan, toplam 2663 adet primitif embriyo besi ortamına aktarılmıştır. Besi ortamına aktarılan embriyolardan toplam 15 adet embriyo yaşatılmış ve bunlardan toplam 813 adet haploid bitki elde edilmiştir. Embriyo başına haploid bitki oluşum oranının % 30.5 olduğu saptanmıştır. Elde edilen haploid bitkilerden toplam 688 bitki katlamaya alınmış olup, katlama sonrası 348 sağlıklı double hapolid bitki sera koşullarına aktarılmış olup bu bitkilerden gelişmelerini tamamlayabilen toplam 263 double haploid bitki vernalizasyona alınmıştır. Vernalizasyona alınan double haploid bitkilerden toplam 162 adet double haploid bitki sağlıklı olarak sera koşullarına aktarılmış olup bu bitkilerden çiçeklenme periyoduna gelen bitkilerde yapılan kendilemeler sonucunda sadece DürmeXECD-4 melez kombinasyonuna ait toplam 8 melez bitkiden toplam 148 harnup ve bu harnupların harman edilmesi sonucu toplam 293 adet tohumdan oluşan bir gen havuzu oluşturulmuştur. Oluşturulan gen havuzundaki tohumlar, testlemek amacıyla steril koşullarda ekilerek toplam 210 adet double haploid kendilenmiş bitki yetiştirilmiş ancak bu bitkilerden sadece 95 tanesinde testleme yapılabilmiştir. Testlemeye tabi tutulan bu bitkilerden sadece 33 tanesinde hastalık kaydı yapılabilmiştir. Böylece lahana kök uru hastalığına karşı dayanıklılık geni taşıyan 33 double haploid kendilenmiş bitkiden oluşan bir gen havuzu oluşturulmuştur. This research was carried out at Ondokuz Mayıs University, Faculty of Agriculture, Department of Field Crops, in growth room, tissue culture room, greenhouse and field condition between 2010 and 2014,the possibility of use embryo culture technique in order to improvement resistance lines against clubroot (Plasmodiophora brassicae Wor.) via interspecific hybridization between B. oleraceae L. and B. rapa L. Study results: 831 flowers were hybridized between B. oreacea L. var. Dürme and B. rapa L. Line ECD-1, ECD-2, ECD-3 and ECD-4 and 284 bulbs were harvested for embryo culture. 2663 primitif embriyos were transferred to tissue culture medium and 15 of them successfully germinated and produced 813 haploid hybrid plants. So that, the percentage of haploid plant per embryo was found 30.5% 688 haploid plants were treated with colchicine to doubling choromosomes to get double haploid plants and 348 double haploid plants transferred to greenhouse condition for completing their growth. 263 double haploid plants of them were transferred to vernalization rooms. 162 double haploid plants transferred green condition after 3 mounts vernalisation and self-crossing was done in flowering condition. 148 bulbs were harvested from 8 hybrid plants from DurmexECD-4 hybrid combination and a gene poole created after treshing with 293 seeds.210 hybrid double-haploid plants were grown in vitro condition to grown sterile plants for clubroot disease tests but only 95 plants tedted for disease. After Clubroot disease testing, survival 33 plants were transferred to the greenhouse condition for completion their growth. Finally, a gene poole created with this 33 plants. 104

TEZ11360 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2015. Kaynakça (s. 114-123) var. xiv, 125 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu çalışmada arıtma çamuru ve toprak ile hazırlanan beş farklı ortam süs lahanası yetiştiriciliğinde kullanılmıştır; I) toprak-%100 (kontrol), II) toprak- %75;çamur-%25, III) toprak-%50;çamur-%50, IV) toprak-%25;çamur-%75, V) çamur-%100. Çalışmada, bitkisel büyüme parametreleri (bitki yüksekliği, gövde boyu, baş yüksekliği, kök uzunluğu, gövde ve kök boğazı çapı, yaprak uzunluğu ve genişliği, yaprak sapı uzunluğu ve çapı, tüm bitki, üst aksam ve kök yaş ağırlıkları, tüm bitki, üst aksam ve kök kuru ağırlıkları, oransal üst aksam ve kök ağırlıkları, kök/üst aksam oranı ve kompaktlık), fizyolojik parametreler (SPAD, PSII, turgor kaybı, yaprak oransal su kapsamı-YOSK, iyon sızıntısı ve zararlanma), bitki besin elementleri (N, P, K, Ca, Na, Cu, Fe, Mn, Mg, Zn ve B) ve çamurundaki bazı ağır metaller (Zn, Cr, Ni, Cd ve Mo) incelenmiştir. Çalışma sonunda, birçok bitkisel parametre bakımından, III. ortam’da (% 50 arıtma çamuru) en yüksek; arıtma çamurunun artması ile (%75 ve %100) en düşük sonuçlar alınmıştır. Ayrıca, yüksek oranda çamur içeren ortamlarda (%75 ve %100) PSII ve YOSK azalırken, turgor kaybı, iyon sızıntısı ve zararlanma artmıştır. Arıtma çamuru (özellikle %25 ve %50) besin elementi alımında (P, Ca, Mg, Fe, Mn ve Zn) etkili bulunmuştur. Sonuç olarak, süs lahanasında arıtma çamurunun yetiştirme harcında kullanılması uygun (%50’ye kadar) bulunmuştur. In this study, five different growing medium made from sewage sludge and soil mixture were used for growth of ornamental cabbage; I) soil (control)-100%, II) soil- 75%;sludge-25%, III) soil-50%;sludge-50%, IV) soil-25%;sludge-75%, V) sludge- 100%. In the study, plant growth parameters (plant height, stem length, head height, root length, stem and root collar diameter, length and width of leaf blade, length and diameter of leafstalk, fresh weights of plant, shoot and root, dry weights of plant, shoot and root, the relative weights of shoot and root, root/shoot ratio, compactness), physiological parameters (SPAD, PSII, loss of turgidity, leaf relative water content-LRWC, ion leakage, injury), plant nutrient (N, P, K, Ca, Na, Cu, Fe, Mn, Mg, Zn and B) and some heavy metals on sludge (Zn, Cr, Ni, Cd and Mo) were investigated. It was concluded that, depending on various vegetative parameters, the highest results were taken from Medium III (with 50 % sludge), while the lowest were from Medium IV and V (with parallel to the increase in sludge by 75 and 100%). Moreover, PSII and YOSK were observed to decrease in media with high sludge (that is in 75% and 100%), whereas turgor loss, ion leakage and damage were seen to increase. Sludge, especially in the case of 25 and 50%, was found to be effective in nutrient uptake, such as P, Ca, Mg, Fe, Mn and Zn. As a result, sewage sludge to the extent of 50% was found to be useful for the growth of ornamental cabbage. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: FYL-2015-4942.

Çalışmada, kültür bitkilerinde zararlı olan kök-ur nematodları (Meloidogyne spp. Goeldi, 1892) ile mücadelede, çevresel zararı en az olabilecek alternatifler araştırılmıştır. Çalışma biyofumigasyon, biyopreparatlar ve gübrelerin etkilerinin araştırılması olarak 3 farklı yöntemden oluşmuştur. Kök-ur nematodlarına karşı biyofumigasyon çalışmalarının ilk aşamasında, Franklin (Brüksel Lahanası), Karadeniz (Yaprak Lahana), Bilko (Çin Lahanası), Fiesta (Brokoli) ve Tiburon (Brokoli), Lectro (Kırmızı Baş Lahana), Megaton (Beyaz Baş Lahana) çeşitleri zayıf konukçu ve konukçu durumunda olmayan çeşitler olarak belirlenmiştir. Biyofumigasyon çalışmalarının ikinci aşamaları 8 lahana çeşiti üzerinden yürütülmüş ve 4 farklı lahana çeşidi [Karadeniz (Yaprak Lahana), Franklin (Brüksel Lahanası), Bilko (Çin Lahanası) ve Fiesta (Brokoli)] kök-ur nematodları popülasyonunda % 50 ile % 90 oranında bir azalma sağlamıştır ve biyofumigant materyal olarak etkili sonuçlar vermiştir. Kök-ur nematodları ile mücadelede biyopreparatların etkilerinin araştırılması amacıyla yapılan çalışmada, Bionematon ticari isimli biyopreparat (Paecilomyces lilacinus (Thom) Samson) kök-ur nematodu popülasyonları üzerinde biyolojik mücadele etmeni olarak önemli bir etki göstermiştir ve popülasyonda % 92 oranında bir azalma sağlamıştır. Bunu takiben Trichoflow (Trichoderma harzianum Rifai) ve Serenade (Bacillus subtilis (Ehrenberg) Cohn) isimli ticari preparatlar da etkili sonuçlar göstermiştir.Kök-ur nematodu zararına uğramış domates bitkileri üzerinde gübrelerin bitki gelişimine olan etkisinin araştırıldığı çalışmada ise, özellikle üre ve kompoze içerikli gübrelerin % 50 ile % 80 oranında bitki büyümesini arttırdığı belirlenmiştir. Bunun dışında potasyum ve fosfor içerikli gübrelerinde bitki büyümesini arttırdığı ortaya konmuştur. In this study, alternative methods which have environmentally the least side effects, were investigated for the control of root-knot nematodes (Meloidogyne spp. Goeldi, 1892) harmful in crop plants. The study was consisted of three different methods which were the effects of biofumigation, biopreparates and fertilizers.In the first stage of biofumigation studies against root-knot nematodes, Franklin (Brussels Cabbage), Black Sea (Leaf Cabbage), Bilko (China Cabbage), Fiesta (Broccoli) and Tiburon (Broccoli), Lectro (red cabbage), Megaton (white cabbage) varieties were determined as weak hosts and non-hosts. The second stage of biofumigation studies were conducted in eight cabbage varieties. Four different cabbage varieties [Black Sea (Leaf Cabbage, Franklin (Brussels Cabbage), Bilko (China cabbage) and Fiesta (Broccoli)] led to decrease root-knot nematode populations at %50-90 rates and were effective as biofumigant material.In the study which was aimed to investigate the effects biopreparates for the control of root-knot nematodes, Bionematon (Paecilomyces lilacinus (Thom) Samson) was significantly effective on root-knot nematode populations as biological control agent and led to decrease the population at %92 rate. Following this, Trichoflow (Trichoderma harzianum Rifai) and Serenade (Bacillus subtilis (Ehrenberg) Cohn) were effective, as well.In the study to investigate the effects of foliar fertilizers on tomatoes infested by root-knot nematodes, especially the fertilizers containing urea and compound increased the plant growth at %50-80 rates. Furthermore, it was found that the fertilizers containing potassium and phosphorus increased the plant growth, as well. 225

Bu araştırma, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Tohum Bilimi Laboratuarında, domates, soğan, lahana, marul ve havuç tohumlarının canlılığında tohum depolama neminin ve sıcaklığın etkilerini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Tohumların depolanmaları sırasındaki canlılıklarına etkileri araştırmak için Gambiya'dakine benzer yüksek sıcaklık ve bağıl nem koşullarında tohumlar depolanmıştır. Tohumlar, 2 ve 4 ay süresince 27oC ve %60 bağıl nem ve 30oC ve %70 bağıl nem koşullarında yapay olarak yaşlandırılmıştır. Yaşlandırma süresi boyunca nihai çimlenme ve çıkış oranları azalmıştır. KKF1 lahana çeşidi dışında 2 ay yaşlandırma süresi tohumların çoğu için canlılıklarını korumada önemli bir tahribata yol açmamıştır. Ancak 4 ay yaşlandırma sonrasında yalnızca domates Heinz ve Roma ve Stonehead lahana tohumlarının çimlenme ve çıkış oranları %50 üzerinde kalmıştır. KKF1, Aysberg, Texas Grano, Greatlakes ve New Kurado tohumları 4 ay yaşlandırma sonrasında tamamen ölmüş ve Violet de galmi ile Money Maker %25 altında nihai çimlenme ve fidelenme oranlarına sahip olabilmiştir. Yaşlandırılan tohumların kuvvetlendirilmek için çiftlik uygulaması 2 ay yaşlandırılan tohumlarda 4 ay yaşlandırılanlara göre daha başarılı olmuşken 4 ay yaşlandırılanlar için önemli bir nihai çimlenme ve çıkış etkisi gözlenmemiştir. Nihai çıkışında oranları Roma, Heinz, Stonehead, KKF1, Violet de Galmi ve İceberg için sırasıyla % 90 - % 94; %79 - %84; %71 -%75; %72 - %79; %77 - %89 olmuştur. Ancak kontrolle kıyaslandığında uygulama çimlenme ve fidelenmede hızlanma sağlamıştır. Yüksek sıcaklık ve bağıl nemin, tohumların yaşayabilirliğine büyük etkileri olduğu sonucuna varılmıştır. Gambiya koşullarında tohumların uzun süreli depolanmasının, tohum bozunumunu azaltmak ve tohum depolanma ömrünü artırmak için hermetik kaplarda yapılması önerilmektedir. This research was conducted at the Seed Science Laboratory of the Department of Horticulture Faculty of Agriculture at Ankara University to investigate the effects of seed storage moisture and temperature on the viability of cabbage, carrot, lettuce, onion and tomato seeds. The seeds were stored at high temperature and relative humidity that were simulative of the Gambian conditions in order to investigate the impacts on viability of seeds during storage. Seeds were stored at artificial ageing conditions for 2 and 4 months duration at 27oC and 60 % relative humidity and 30oC and 70 % relative humidity respectively. The final germination and emergence percentages declined as the ageing duration. Except for KKF1 Cabbage, 2 months ageing duration did not cause too much havoc on seed viability for most of the seeds. However, after 4 months ageing only Heinz and Roma, and Stonehead seeds exhibited more than 50 % final germination and emergence percentage. KKF 1, Iceberg, and Greatlakes, seeds were completely dead after 4 months ageing while Violet de Galmi, Texas Grano, New Kuroda and Money Maker exhibited less than 25% final germination and emergence. The invigoration of viability in aged seeds through `on farm` priming was much successful in those seeds aged for 2 months but after 4 months of ageing, priming had no significant effects on the final germination and emergence percentage. Significant increase in seedling emergence and final germination percentage 90-94 %, 74-84 %, 71-75 %, 72-79 % and 77-89 % was observed in Roma, Heinz, KKF 1, Violet de Galmi and İceberg seeds. However priming has lead to faster germination and emergence rate compared to the control. It was concluded that high temperature and relative humidity has significant effects on the viability of all the seeds used in the study. 66

Brassica juncea (kahverengi hardal), belli ağır metalleri hiperakümüle ettiği bilinen ve gelişmiş kök sistemine sahip bir kara bitkisidir. Bu çalışmada B. juncea var. P78 bitkisine, Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı tarafından açıklanan en tehlikeli 10 kirletici arasında bulunan kurşun (50 µM Pb(NO3)2) ya da kadmiyum (25 µM CdSO4) 24 saat boyunca uygulanmıştır. Pb uygulamasıyla anlatımı değişen genlerin tanımlanması ile ilgili çalışmaların çok sınırlı bulunması ve Pb'nin akümülasyonunda bitkideki en önemli kısmın kökler olması nedeniyle bu metalin uygulandığı B. juncea bitkisinin köklerinde mikroarray analiz yapılmıştır. B. juncea bitkisinin mikroarray platformunda ticari temsilcisi bulunmadığı için yapılan analizde aynı familyaya üye Arabidopsis bitkisine ait gen çipler kullanılmış ve türler arası hibridizasyon (TAH) denenmiştir. Ayrıca, TAH'ın gen ekspresyon profillemesi çalışmalarında kullanılabilirliği, Arabidopsis ve Brassica türleri öznelinde yapılan biyoenformatik çalışmayla irdelenmiştir. Mikroarray analiz sonucunda ağır metal metabolizmasında etkin olduğu düşünülen bazı genlerin mRNA düzeyindeki ekspresyon seviyeleri, Pb ya da Cd uygulamaları yapılan B. juncea bitkisinin kök, gövde ve yapraklarında RT-PCR yöntemiyle belirlenmiştir. Böylece bu genlerin metal homeostazisindeki rollerinin moleküler seviyede anlaşılması ve buna bağlı olarak türler arası hibridizasyonun kullanılabilirliğinin ortaya konması amaçlanmıştır.Bu çalışmada, B. juncea var. P78 bitkisinin farklı kısımlarında ağır metal içeriklerinin belirlenmesi sonucunda bu bitkinin iyi bir Pb akümülatörü ve Cd hiperakümülatörü olduğu tespit edilmiştir. Pb uygulanmış bitkilerin kök kısmında yapılan mikroarray analiz sonucunda çoğunlukla türler arası düzeyde korunmuş az sayıda gen tanımlanmış ve buna bağlı olarak türler arası hibridizasyonun geniş ölçekte gen ekspresyonu profillemesinde kullanılabilirliğinin başarılı olmadığı ortaya konmuştur. Bu sonuç ayrıca, Arabidopsis ve Brassica türleri öznelinde yapılan biyoenformatik çalışmayla desteklenmiştir. Mikroarray analiz verilerinin güvenilirliği, ağır metal metabolizmasında rol oynadığı düşünülen birbirinden bağımsız 6 adet genin RT-PCR'de çalışılmasıyla doğrulanmıştır. Ağır metal alımı ve taşınmasıyla ilişkili olarak bu genlerin, Pb ve Cd uygulamaları yapılan bitkilerin kök, gövde ve yapraklarında mRNA düzeyindeki ekspresyon seviyelerinin belirlenmesi ile her iki ağır metale özgü anlatım gösteren genler bulunmuştur. Brassica juncea (brown mustard) is a land plant that is known that it hyper-accumulates certain heavy metals and has a developed root system. In this study, lead (50 µM Pb(NO3)2) or cadmium (25 µM CdSO4), which are among 10 most hazardous pollutants that have been declared by United States of America Environmental Protection Agency, were administered to the plant of B. juncea var. P78 for 24 hours. Because the studies on identification of genes, whose expression has been changed through Pb administration, are very restricted and the most important part in plants in Pb accumulation is roots, microarray analysis was conducted on roots of B. juncea plant, which had been made expose to the metal. Because commercial representative of B. juncea plant is not available on microarray platform, gene chips of Arabidopsis plant, which is a member of the same family, were used in the conducted analysis and hybridization between species (TAH) was tested. Furthermore, usability of TAH in gene expression profiling studies was searched through the bioinformatics study conducted on the subject of Arabidopsis and Brassica species. mRNA expression levels of certain genes, which are believed to be effective in heavy metal metabolism, as a result of the microarray analysis, were identified in root, stem and leaves of B. juncea plant treated with Pb and Cd with the help of RT-PCR method. Thus, the objective has been to discover these genes? roles in metal homeostasis at molecular level and accordingly, to evidence usability of hybridization between species.It was understood as a result of identification of heavy metal contents in different parts of B. juncea var. P78 in the present study that this plant is a good Pb accumulator and Cd hyper-accumulator. Genes, which had mostly been protected at interspecies level, were identified in low number as a result of the microarray analysis conducted on root section of Pb-treated plants and thus, it was evidenced that usability of hybridization between species has failed in wide scale gene expression profiling. This result was supported by a bioinformatics study conducted on subject of Arabidopsis and Brassica species. Reliability of data from microarray analysis was verified by studying 6 independent genes, which are believed that they have a role in heavy metal metabolism, in RT-PCR. Genes displaying expression specific to both of the heavy metals were identified upon identification of mRNA expression levels in root, stems and leaves of the plants treated with Pb and Cd with respect to heavy metal intake and carrying. 171

Bu araştırmada, dört adet beyaz baş lahana ( Brassica oleracea L. var. capitata) çeşidine ait tohum partileri kullanılarak kontrollü bozulmanın ve hızlı yaşlandırmanın lahana tohumları üzerindeki etkileri incelenmiştir. Araştırmada, Bafra, Yalova 1, Yalova Sarmalık ve Bayraklı 85 çeşitlerine ait tohum partileri deneme materyali olarak kullanılmıştır. Denemeler, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü'ne ait Tohum Çimlenme ve Test Laboratuarında, çıkış testleri ise Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü'ne ait cam serada yürütülmüştür. Çalışmada standart laboratuar çimlenmesi % 77 - 98 olan tohum partileri torf içine ekilerek çıkış testi yapılmıştır. Kontrollü bozulma testi, 40 - 45o C'de % 20 nem içeriği ve 24 - 48 saat sürelerde uygulamalar şeklinde gerçekleştirilmiştir. Hızlı yaşlandırma testleri ise 40, 45 ve 50o C sıcaklık, % 10, 12 ve 14 nem ve 24, 48, 72, 96, 120 ve 144 saat sürelerde yapılmıştır. 40o C sıcaklık % 12 ve %14 nemde 72 ve 96 saat süreler öne çıkmıştır. Sonuç olarak, lahanalarda kontrollü bozulma testi 45o C sıcaklık % 20 nem ve 48 saatlik süre, hızlı yaşlandırma testinde ise 40o C sıcaklık % 12 ve 14 nem ile 72 ve 96 saat süre uygulamaları lahana çıkış performansını tahmin etmede rutin bir test olarak kullanılabilir. Araştırma sonuçlarına göre, kullanılan kontrollü bozulma ve hızlı yaşlandırma testlerinin tohum partilerinin güç açısından sınıflandırmasını sağlamıştır. In this research, the effects of controlled degeneration and accelerated aging on cabbage seeds were investigated by using seed lots from four units of white head cabbage (B. oleracea L. var. capitata) variety. Seed lots from Bafra, Yalova 1, Yalova Sarmalık and Bayraklı 85 varieties were used as trial material in this research. Trials have been conducted in seed germination and test laboratories of Food, Agriculture and Livestock, Variety Registration and Seed Certification Center, emergence tests were conducted in a glass greenhouse of variety registration and seed certification center. In this trial, emergence tests were conducted by sowing seed lots with % 77 ? 98 germination in turf. Controlled degeneration test was conducted at 40 ? 45 o C and 20 % moisture content for 24 - 48 hours of applications. Accelerated aging tests were done at 40, 45 and 50 oC and 10, 12 % and 14 % moisture content for 24, 48, 72, 96, 120 and 144 hours.72 and of the durations 96 hours were observed at 40 oC temperature and 12% and 14 moisture content. As a result, the combination of 45 oC temperature, 20 % moisture content and 48 hours duration for controlled degeneration test and 40 oC temperature and 12% and 14 moisture content with 72 and the application of 96 hours durations applications for accelerated aging can be used as a routine test for forecasting cabbage emergence vigor. Results of this research provided us to classify seed lots according to their performance by using controlled degeneration and accelerated aging. 52

Antioksidanlar, hücreleri serbest radikaller olarak bilinen kararsız moleküllerin zararlı etkilerinden koruyabilen maddelerdir. Damar tıkanıklığı, siroz, kanser gibi çeşitli hastalıklar serbest radikallerin neden olduğu oksidatif zararlarla ilişkilidir. Serbest radikal süpürücüleri ve antioksidanlar, lipid peroksidasyonunu ve reaktif oksijen türlerinin oluşumunu azaltırlar. Antioksidatif etki gösteren maddelerin ve antioksidan içeren gıdaların alınmasının oksidatif zararı azaltma ve insan sağlığını koruma açısından etkili bir yol olduğu kabul edilmektedir. İçerdikleri fenolik bileşikler nedeniyle sebze ve meyve tüketilmesinin kalp hastalıkları, kanser ve yaşlanma gibi oksidatif stres kaynaklı hastalıkları engellediği bilinmektedir. Bitkilerde bulunan fenolik maddeler, fitokimyasalların en geniş sınıflarından birini oluşturan, insan yaşamında gerekli olan bileşiklerdir ve flavonoidler, fenolik asitler ve fenolik polimerler (tanninler) olmak üzere başlıca üç gruba ayrılırlar.Sebzelerdeki flavonoidleri de içeren fenolik fitokimyasalların sağlık üzerindeki olumlu etkilerine ilgi giderek artmaktadır. Lahana (Brassica oleracea L. var. capitata), tüm dünyada ve ülkemizde yaygın olarak yetiştirilen sebzelerden biridir. Brüksel lahanası, brokoli, karnabahar ve kıvırcık lahanayı içeren Cruciferae (Turpgiller) familyasındandır. Çok sayıda araştırma bu sebzelerin antioksidan aktivitelerinin başlıca flavonoidler ve antosiyaninler gibi fenolik bileşiklerden ileri geldiğini göstermiştir.Çalışmamızda beyaz lahana, kırmızı lahana, karalahana ve Brüksel lahanasından oluşan lahana çeşitlerinin toplam antioksidan kapasiteleri anabilim dalımızda geliştirilen kolay ve ucuz bir yöntem olan CUPRAC (Cupric Ion Reducing Antioxidant Capacity, Cu(II) iyonu indirgeyici antioksidan kapasite) ve karşılaştırma yöntemi olarak ise troloks eşdeğeri antioksidan kapasitesinin (TEAC) belirlenmesinde yaygın kullanımı olan ABTS [(2,2'-azino-bis-(3-etilbenzotiazolin-6-sülfonik asit)]/HRP (horseradish peroksidaz) yöntemi ile belirlenmiştir. Lahana örneklerinin toplam fenol, toplam flavonoid ve toplam antosiyanin miktarları sırasıyla Folin-Ciocalteu, AlCl3/CH3COOK ve AlCl3/NaNO2 ve farklı pH yöntemleriyle belirlenip bu değerlerin, toplam antioksidan kapasite değerleriyle uyumu incelenmiştir. Antioksidan özellik gösteren başlıca bileşiklerin tek tek tanımlanması ve miktarlandırılması amacıyla ters-faz HPLC yöntemi kullanılmıştır.Çalışılan lahana türlerinin toplam antioksidan kapasiteleri (mmol troloks g-1) CUPRAC yöntemine göre kırmızı lahana > karalahana yaprakları > Brüksel lahanası > beyaz lahana (dış yapraklar) > karalahana sapı > beyaz lahana (iç yapraklar), ABTS yöntemine göre ise kırmızı lahana > karalahana yaprakları > beyaz lahana (dış yapraklar) > Brüksel lahanası > karalahana sapı > beyaz lahana (iç yapraklar) şeklinde sıralanmıştır.Tüm örneklerin toplam antioksidan kapasitelerinin toplam fenol, toplam flavonoid ve toplam antosiyanin içerikleri ile uyumu, yüksek (AlCl3/CH3COOK yöntemi ile belirlenen toplam flavonoid içerikleri hariç, çizilen doğruların korelasyon katsayıları 0.9 civarında) bulunmuştur.Lahana örnekleri ekstraktlarının kromatogramlarından bileşenleri belirlemek mümkün olamamıştır. Hidrolizat kromatogramlarından ise sadece karalahana ekstrakt hidrolizatlarında ferulik asit, kuersetin ve kamferol belirlenebilmiştir. Antioxidants are substances that may protect cells from the damage caused by unstable molecules known as free radical. Various diseases including atherosclerosis, cirrhosis, and cancer are believed to be correlated with the oxidative damage induced by free radicals. Free radical scavengers and antioxidants can reduce lipid peroxidation and the generation of reactive oxygen species. The intake of antioxidative supplements or foods containing antioxidants is now widely considered an effective strategy to reduce oxidative damage and preserve human health. It is known that consumption of vegetables and fruits prevent oxidative stress-oriented diseases like coronary disease, cancer and ageing in due to their phenolic contents. Phenolic compounds of plants are one of the widest class of phytochemicals and are necessary for human life. They can be classified into flavonoids, phenolic acids, phenolic polymers (tannins).The interest of phenolic phytochemicals ? also includes flavonoids in vegetables ? effect on human health is increasing. Cabbage (Brassica oleracea L. var. capitata) is one of the vegetables commonly grown worldwide. It belongs to the family Cruciferae, which includes Brussels sprouts, broccoli, cauliflower and kale. Many researchs represents that the antioxidant activities of these vegetables are resulting from phenolic compounds like flavonoids and anthocyanins.In our study, total antioxidant capacities (TACs) of white cabbage, red cabbage, black cabbage and Brussels sprouts were determined with CUPRAC (Cupric Ion Reducing Antioxidant Capacity) method which is a simple and low-cost assay developed in our laboratories. The TAC results obtained with CUPRAC have been compared to those of ABTS [2,2?-azinobis-(3-ethylbenzothiazoline-6-sulphonic acid)]/HRP (horseradish peroxidase) method which is commonly used to determine trolox equivalence antioxidant capacity (TEAC). Total phenol, total flavonoid, total anthocyanin contents of cabbage samples were determined by Folin-Ciocalteu, AlCl3/CH3COOK and AlCl3/NaNO2 and differential pH methods, respectively, and these values were correlated with the total antioxidant capacity. The individual antioxidant compounds were identified and quantified by RP-HPLC (reversed phase high performance liquid chromatography).The order of antioxidant capacities of cabbage species (mmol trolox g-1) determined with the CUPRAC method were: red cabbage > black cabbage leaf > Brussels sprouts > white cabbage (outer leaf) > stem of black cabbage > white cabbage (inner leaf), also with the ABTS method: Red cabbage > black cabbage leaf > white cabbage (outer leaf) > Brussels sprouts > stem of black cabbage > white cabbage (inner leaf).Correlations of total phenols, total flavonoid and total anthocyanin contents with the total antoxidant capacities of all samples were found as high (correlation coefficient is about 0.9, except with the content of total flavonoid which was determined with AlCl3/CH3COOK).The compounds could not be determined by the chromatograms of cabbage extracts. Ferulic acid, quercetin and kaempferol could only be determined at the hydrolysates of the black cabbage extract. 103

LAHANA KİST NEMATODU (HETERODERA CRUCIFERAE FRANKLIN) (NEMATA: TYLENCHIDA: HETERODERIDAE)'NA KARŞI KİMYASAL MÜCADELEYE ALTERNATİF YÖNTEMLER ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR: DAYANIKLI ÇEŞİT SAPTANMASI, BAZI BİTKİ EKSTRAKTLARININ ETKİLERİ VE KİSTLERDEN LARVA ÇIKIŞINA ETKİLİ OLAN FAKTÖRLERÖZBu çalışmada, Samsun ili Bafra ve Çarşamba ovaları lahana üretim alanlarında verimi azaltan Lahana kist nematoduna karşı dayanıklı genotiplerin saptanması ve yörede bulunan bazı yabancı otların ekstraktlarının kist nematoduna ve lahana bitkisinin gelişimine etkilerinin ortaya konması amaçlanmıştır. Ayrıca kistlerden larva çıkışına etkili olan faktörler üzerinde de durulmuştur.Heterodera cruciferae kistlerinden larva çıkışına etkili olan faktörler üzerine yapılan araştırmalar sonucunda, yumurta açılımı için optimum sıcaklığın 10 C° olduğu ve yaprak lahana kök salgılarının yumurta açılımını teşvik ettiği sonucuna varılmıştır.Dayanıklı lahana çeşidi belirleme çalışmaları sonucunda, denemeye alınan 30 genotip içinden, 3 genotip (% 10) hassas, 11 genotip (% 36,66) kısmen hassas, 9 genotip (% 30) dayanıklı ve 7 genotip ise (% 23,34) yüksek seviyede dayanıklı olarak belirlenmiştir. Denemeye alınan beyaz baş lahanalar, genotipler içinde dayanıklılığın en fazla olduğu lahana grubu olup, 7 tanesi yüksek seviyede dayanıklı, 5 tanesi dayanıklı olarak tespit edilmiştir. Kırmızı baş lahanalardan biri kısmen hassas, diğeri ise tamamen hassas olarak bulunmuştur. Yaprak lahanaların % 40'ının dayanıklı, % 60'ının ise kısmen hassas oldukları saptanmıştır. Denemeye alınan Çin lahanası ve Brüksel lahanasının ise kısmen hassas olduğu tespit edilmiştir.Lahana kist nematodu bulaştırılmış bitkilere yörede bolca bulunan 10 farklı yabancı ot ekstraktının uygulaması da yapılmış ve deneme sonucunda, ısırgan otu (Urtica urens L.) ekstraktı uygulanan bitkilerde en az sayıda dişiye rastlanmış, ısırgan otunu topalak (Cyperus rotundus L.) ve kokarot (Bifora radians Bieb.) izlemiştir.Anahtar Kelimeler: Heterodera cruciferae, dayanıklılık, genotip, hassasiyet, lahana grubu sebze türleri, Brassica oleracea, yabancı ot ekstraktları, yumurta açılımı. RESEARCH ON ALTERNATIVE METHODS TO CHEMICAL CONTROL OF THE CABBAGE CYST NEMATODE (HETERODERA CRUCIFERAE FRANKLIN) (NEMATA: TYLENCHIDA: HETERODERIDAE): DETERMINATION OF RESISTANT CULTIVARS, EFFECTS OF SOME PLANT EXTRACTS AND FACTORS AFFECTING THE EMERGENCE OF JUVENILES FROM CYSTSABSTRACTThe aims of this research were to determine cultivars resistant to cabbage cyst nematode (CCN) which causes major yield losses in cabbage growing areas in Bafra and Çarşamba plains, and to investigate the effects of some weed extracts on this nematode and cabbage growth. Factors affecting hatching and emergence of juveniles from cysts were also investigated.The optimum temperature for hatching was 10°C, and kale root diffusate encouraged egg hatching.Among 30 tested cultivars, three cultivars (10 %) were susceptible, 11 cultivars (36.66 %) were partly susceptible, nine cultivars (30 %) were resistant and seven cultivars (23.34 %) were highly resistant. White head cabbage species were the most resistant, of which seven cultivars were highly resistant and five were resistant. One red head cabbage was partly susceptible and one was susceptible. Forty percent of kale cultivars were resistant and 60 % were partly susceptible. Chinese cabbage and Brussels sprout were classified as partly susceptible.The extracts of ten weed species commonly found in this region were applied to CCN-inoculated cabbage plants. The number of females was lowest in the roots of plants treated by Urtica urens, followed by Cyperus rotundus and Bifora radians.Key Words: Heterodera cruciferae, resistance, genotype, susceptibility, cabbage, Brassica oleracea, weed extracts, hatching. 95

Bu çalışmada, farklı kaynaklar tarafından ülkemizin farklı bölgelerinden toplanmış yaprak ve baş lahana genotiplerinin morfolojik ve moleküler özelliklerinin belirlenmesi için 36 genotip kullanılmıştır. Açık tarla koşullarında yürütülen çalışmada lahana genotipleri IPGRI tanımlama kitapçığına uygun olarak bitki gelişme döneminden hasada kadar baş oluşturan genotiplerde toplam 34 morfolojik ve agronomik özellik, yaprak oluşturan genotiplerde ise toplam 28 özellik bakımından, moleküler bakımdan ise tüm genotiplerde toplam 54 SRAP primeri ile karakterizasyon yapılmıştır. İncelenen agronomik ve morfolojik parametreler yönünden genotip içerisinde ve genotipler arasında istatistiksel anlamda farklılıklar belirlenmiştir. Özellikle yaprak rengi, iç ve dış yaprak rengi, yaprak kenar kalınlığı, yaprak uzunluğu ve genişliği, baş şekli, baş çapı ve baş uzunluğu, baş ağırlığı, dekara verim, arasında farklılıklar tespit edilmesine karşın moleküler karakterizasyonda genetik çeşitliliğin çok fazla olmayıp genotipler arasında yakınlık ilişkisinin %57 ile %90 arasında değiştiği belirlenmiştir.Anahtar kelimeler: Çeşitlilik, karakterizasyon, lahana, morfolojik ve moleküler özellik, genotip. Investigation was carried out to assess morphological and molecular traits of 36 leaf and head cabbage genotypes, which was collected from different regions of Turkey. Cabbage cultivars grown in open field condition, 34 morphologic and agronomic traits were recorded on head cabbage genotypes and 28 morphologic and agronomic traits were recorded on leaf cabbage genotypes during crop maturity based on IPGRI descriptor and molecular traits recorded with 54 SRAP combination on all cabbage genotypes. There were statistical differences observed among and between cabbage genotypes investigated traits particularly; leaf colour, outer and inner leaf colour, head shape, leaf blade thickness, leaf length and width, head shape, head diameter, head height, head weight, yield. Although variation recorded on morphologic and agronomic traits there wasn?t too much genetically diiferences between genotypes. In this study genetically differences changes between %57-%90 among and between cabbage genotypes.Key words: Biodiversity, characterization, cabbage, morphologic and molecular traits, genotype. 94

TEZ7003 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2008. Kaynakça (s.41-46) var. x, 50 s. : rnk.res. ; 29 cm. Brassica türlerine dahil farklı bitkilere ait 16 tohum (13 adet lahana, 1 adet karnabahar ve 2 adet kırmızı lahana) örnekleri Xanthomonas, Pseudomonas ve Erwinia cinslerine ait bakterileriyel etmenlerle bulaşıklık oranları ve tanılanması yönünden incelenmiştir. Tohumlar ve bu tohumlardan gelişen hastalıklı fidelerden izole edilen 355 farklı bakteri izolatı geleneksel yöntemler, konukçu testi ve serolojik (ELISA) yöntemler kullanılarak tanılanmıştır. İncelemesi yapılan tohum örneklerinden gelişen fidelerde %5.8 ile %51.6 arasında değişen oranlarda lekeli fideler tespit edilmiştir. İzole edilen bakteriyel etmenlerin tanılanması sonucunda, testlenen tohumların Xanthomonas campestris pv. campestris ile bulaşık olmadığı belirlenmiştir. İki tohum örneğinin ise Brassica spp.'de hastalık yapma yeteneğinde olan Erwinia ve Pseudomonas spp. ile bulaşık olduğu saptanmıştır. Sixteen different seed lot samples from Brassicaceous plants (13 cabbage [Brassica oleracea L.var. capitata], one cauliflower [Brassica oleracea L.var. botrytis], and two red cabbage [Brassica oleracea L.var. rubra]) were assayed in terms of infestation rate and prevalence of plant pathogenic Xanthomonas Pseudomonas and Erwinia species and their identification. Totally 355 putative bacterial isolates were obtained from seeds and diseased sedlings developed from these seeds and identified by using traditional methods, host pathogenicity and serological (ELISA) methods. In examination of seedling tests, disease prevalence on seedlings developed from seeds under investigation varied between 5.8% and 51.6%. Results of identification of bacterial isolates revealed that seeds of Brassicaceous plants were not contaminated by Xanthomonas campestris pv. campestris, causal agent of black rot. Two different plant pathogenic bacterial species belongs to Erwinia and Pseudomonas genus were detected in different seeds lots. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No:ZF2008YL12

Bu çalışma, 2007?2008 yıllarında Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümüne ait organik tarım serasında sera denemesi şeklinde 6 karakter ve 4 tekerrürlü olarak tesadüf blokları deneme desenine göre yürütülmüştür. Çalışmanın ana materyalini organik tarım serası topraklarında bulunan değişik dönemdeki kök-ur nematodu bireyleri ile Beaufort anacı üzerine aşılı veya aşısız Gökçe domates çeşidine ait bitkiler Ricinus communis L. (Euphorbiaceae) (hint yağı) bitkisinin yaprakları ve meyveleri, Brassica olerace var. italica L. (Curciferae) (brokoli) bitkisinin kök ve toprak üstü kısımları ve Tagetes erecta L. (Asteraceae) (kadife çiçeği) bitkileri oluşturmuştur. Uygulama karakterleri, nematisidal etkiye sahip oldukları düşünülen üç farklı bitkinin farklı kısımlarının uygulanması, fiziksel savaş yöntemlerinden solarizasyon uygulaması, nematodlara karşı dayanıklı olduğu bilinen aşılı fide kullanımı ve nematodlu pozitif kontrolden oluşmaktadır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, hint yağı, kadife çiçeği ve aşılı fide deneme karakterlerinin tümünün kontrolle kıyaslandığında daha düşük ur skala değerlerine sahip oldukları ve istatistiki olarak (P ? 0,05) farklı grupta yer aldıkları saptanmıştır. Uygulamalar içinde en düşük ur skala değeri, aşılı fide (1,90 ± 0,19) deneme karakterinde saptanmış olup, en etkili uygulama olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca, deneme sonunda topraktaki 2. dönem kök-ur nematodu larva sayıları açısından yapılan değerlendirmede, aşılı fide ve hint yağı bitkisinin (yaprak+meyve) uygulandığı karakterlerde toprakta çok düşük sayılarda 2. dönem kök-ur nematodu larvası saptanmış ve bu uygulamalarda pozitif kontrolden istatistiki olarak farklı grupta yer almıştır. Bitki boyu, yaprak sayısı, kök gelişim skalası, kök yaş ağırlığı, kök kuru ağırlığı ve parsel verim değeri gibi bitki gelişim kriterleri açısından da aşılı fide ve hint yağı bitkisi uygulamalarındaki domates bitkileri kontrol bitkilerine kıyasla daha iyi bir gelişmeye sahip olarak değerlendirilmiştir. This study was conducted during 2007-2008 in greenhouse conditions according to randomized block parcel design with four replicates and six characters in the organic agriculture greenhouses of Horticulture Department, Agricultural Faculty, Ege University. The main material of experiment consisted of the individuals of root-knot nematode (Meloidogyne spp.) at different age found in the soils from the organic agriculture greenhouses, tomato plants of Gökçe cv grafted on Beaufort or nongrafted, the leaves and fruits of Ricinus communis L. (Euphorbiaceae) (castor oil plant), whole plants of Brassica olerace var. italica L. (Cruciferae) (broccoli) and Tagetes erecta L. (Asteraceae) (American marigold) plants. The characters consisted of the treatment of the plant parts as thought with nematicidal effects of mentioned above, soil solarization treatments, the using of grafting seedlings known as resistant against to root-knot nematodes and positive control with nematode. According to the findings obtained this experiment, it was determined that the all plant material treatments (castor oil plant, American marigold and grafting seedlings) have less gall index value and placed statistically (P ? 0,05) in different group compared with positive control. The least gall index value was determined in the characters of grafting seedlings (1,90 ± 0,19), and evaluated as the most effective treatment. Besides this, in the evaluation done at the end of this experiment in terms of the numbers of second stage juvenile of root-knot nematodes in the soil, there were less numbers of second stage juvenile of root-knot nematodes in the soils of grafting seedlings and castor oil plant characters and placed statistically (P ? 0,05) in different group compared with positive control treatments. In terms of plant growth characters such as plant height, compound leaves, root growth scale and fresh root weight, it was evaluated that the tomato plants in the grafting and castor oil plant treatments have got the better growth than the positive control tomato plants. 84

ÖZET Yüksek Lisans Tezi BAZI SEBZELERİN MUHAFAZA EDİLMELERİ SIRASINDA PEROKSİDAZ AKTİVİTESİNDE MEYDANA GELEN DEĞİŞMELER Zühal OKÇU Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Fevzi KELEŞ Günümüzde sebze ve meyve tüketimi daha büyük önem kazanmıştır. Sebzeler vitamin, mineral ve gıda lifsi maddeleri (gıda posası) içermelerine karşılık, enerji düzeyleri düşüktür. Dengeli beslenmede, şişmanlamamakta, şişman olanların sağlıklı zayıflamasında sebzelerin ayrı bir yeri vardır. Ülkemiz ekolojisi sebze ve meyve üretimine uygundur. Ancak varolan potansiyelin harekete geçirildiği söylenemez. Lahanagil sebzelerinden olan lahana ve şalgam tüketilen sebzeler arasında önemli yer tutar. Birçok bitkide ve sebzede bulunan peroksidaz enzimi taze ve işlenmiş üründe kalite düşmelerine yol açmaktadır. Bu araştırmada lahana ve şalgam sebzelerinin farklı haşlanma şartlarına maruz bırakıldıktan sonra konserve edilerek ya da dondurularak saklanmaları esnasında protein ve peroksidaz aktivitesindeki değişmeler tesbit edilmeye çalışılmıştır. Haşlama özellikle 95°C'de peroksidaz aktivitesi ve protein içeriğini belirgin şekilde düşürmüştür. Dondurularak saklanan sebzelerde saklama sırasında belirli düzeyde peroksidaz aktivitesi ölçülerken konserve sebzelerde aktivite belirlenmemiştir. Araştırılan bu sebzelerin genel yapıları konusunda bilgi edinmek için başlangıçta ve bir aylık süre sonunda kuru madde, ham selüloz, titrasyon asitliği, pH belirlemeleri yapılmıştır. Lahananın protein içeriği 0.78g / lOOg bulunmuştur. Haşlanmayanların ortalaması 0.75g/100 iken 75 ve 95°C'de haşlananlannki sırayla 0.15 ve O.lOg/lOOg'a düşmüştür. Dondurularak saklanan lahananın protein içeriği 0.39g/100g iken konserve edilenlerinki 0.28g/100g bulunmuştur. Lahananın kuru maddesi %8, titrasyon asitliği 0.14g/100g pH'sı 6.86, ham selüloz miktarı 1.52 g/100g olarak bulunmuştur. İşlemlerin bu bileşim oranlarına pek etkisi olmamıştır. Rakamlardaki değişmeler çok olduğundan buralarda istatistiksel analiz uygulanmamıştır. Ayrıca ara aşamalarda genel bileşim öğeleri belirlenmemiştir. Şalgamın kuru maddesi %10, titrasyon asitliği 0.14 g / lOOg pH'sı 5.78, ham selüloz değeri 1.52 olarak bulunmuştur. Yapılan enzim aktiviteleri sonuçlarına göre 95°C'de yapılan ısıl işlem enzimi inaktive edebilmiştir. Enzimin aktivitesi üzerine haşlama sıcaklığı ve muhafaza süresinin de etkili olduğu ortaya çıkarken, konservelerde enzim aktivitesi görülmezken dondurma işlemi uygulanan sebzelerde aktivite görülmüştür. 2003, 64 sayfa Anahtar Kelimeler: Peroksidaz, Şalgam, Lahana, Sıcaklık, Muhafaza. ABSTRACT Master Thesis CHANGE OCCURING IN PEROXIDASE ACTIVITY DURING THE PRESERVATION OF SOME VEGE TABLES Zühal OKÇU Atatürk Universty Graduate School of Naturel and Applied Sciences Department of Food Engineering Supervisor: Prof. Dr. Fevzi KELEŞ Today consumption of vegetable and fruit has become more important. Although vegetables have vitamins, minerals, and fibrous materials (dietary fiber). Their energy levels are low. Vegetables take an important role in balanced nutrition, fighting against the obesity, and healthy thinning of obeses. Ecology of our country is suitable for the vegetables to grow. However, it can not be said that the production potential of the country is used properly. Cabbage and turnip from cruciferous family have an important role in vegetables consumed. Enzyme peroxidase existing in many plants and vegetables causes the quality deterioration either in fresh or processed crops. Blanching, especially blanching at 95°C reduced the peroxidase activity and protein content obviously. While frozen vegetables had measurable peroxidase activities, canned vegetable had no activities during storage. In this research, it was enterprised to determine the changes in protein content and peroxidase activity of cabbage and turnip processed by canning or freezing, during storage for one month. In addition, general compositional characteristics of these vegetables such as total solids, titratable acidity, pH and crude cellulose at the beginning and of the end of storage were determined. Protein content of the fresh cabbage was 0.78g/100g. The protein content of cabbage storaged without blanching was 0.75g/100g. Cabbage blanched at 75°C and 95°C had protein amount 0.15 and O.lOg/lOOg, respectively. The protein content of cabbage storaged after canning and freezing were 0.28 and 0.30g/100g, respectively. The dry matter, titratable acridity and crude cellusose content of cabbage were 8.0, 0.14 and 2.13g/100g, respectively. These values for turnip were 10, 0.14 and 1.52 g/100g, respectively. pH values of cabbage and turnip were 6.78 and 5.78, respectively. The effect of storage on the compositional characteristics was not important. 2003, 64 pages Keybords: Peroxidase, Cabbage, Turnip, Temperature, Preservation. T.G. YÜKSEKÖ?RETİM KORULU DOKÜMANTASYON IISEBKEZ! 64

ÖZET Yüksek Lisans Tezi BEYAZ BAŞ LAHANADA (Brassica oleracea var. capitata sub. var. alba ev. Yalova 1) KENDİNE UYUŞMAZLIK MEKANİZMASININ İNCELENMESİ. Koray DOĞU Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Ruhsar YANMAZ Bu çalışmanın amacı, beyaz baş lahanada kendiyle uyuşmazlık mekanizmasının var olup olmadığının ve varsa bu uyuşmazlığın çiçeklenmenin hangi döneminde ortaya çıktığının belirlenmesidir. Bu amaçla çiçeklenme döneminde çanak yaprakların taç yapraklarla aynı hizada olduğu dönem ile çanak yaprakların bir miktar görüldüğü dönem olmak üzere iki farklı tomurcuk gelişme dönemindeki tomurcuklarda kendileme ve yabancı tozlama yapılmış, tozlamadan 12 saat sonra alınan örneklerden hazırlanan preparatlarda çiçek tozu çim borusu gelişimi, çiçek tozu canlılığı ve çiçek tozu verimi mikroskop altında izlenmiştir. Araştırma sonucunda lahanada belirtilen 2 farklı tomurcuk gelişme döneminde de kendine uyuşmazlık mekanizmasının bulunduğu saptanmıştır. 2002, 26 sayfa ANAHTAR KELİMELER: kendine uyuşmazlık, Brassica oleracea, lahanada hibrit tohum üretimi, hibrit tohum. ABSTRACT MSc. Thesis INVESTIGATION OF SELF INCOMPATIBILITY MECHANISM IN WHITE HEAD CABBAGE (Brassica oleracea var. capitata sub. var. alba ev. Yalova 1) KorayDO?U Ankara University Graduate School of Natural and Appiled Sciences Department of Horticulture Supervisor: Prof. Dr. Ruhsar YANMAZ In this study, worked for determining of self-incompatibility mechanism being in white had cabbage or not and if it is being, it occures which part of flowering period. For this aim have made self and cross pollination on buds which were in two differant floral bud period; the lenght of petal and sepal were same and petal was a little longer than sepal in flowering period. 12 hours after pollination hava made puree preparat with using this buds and have watched devoloping of the pollen tube in stilus, vigor and productivity of pollen by using microcope. End of the study have observed self-incompatibility in two different floral bud period. 2002, 26 pages KEY WORDS: self incompatibility, Brassica oleracea, hybrid seed production in cabbage, hybrid seed. 26

ÖZET Doktora Tezi FARKLI AZOTLU GÜBRELERİN ERZURUM YÖRESİNDE YETİŞTİRİLEN BEYAZ LAHANA {Brassica Olerecea var. Capitate)'NIN VERİM, NİTRAT BİRİKİMİ, TOPRAK VE BİTKİSEL ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ Metin TURAN Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Yıldırım SEZEN Bu çalışma, Erzurum ekolojik koşullarında yetiştirilen lahanada farklı azot kaynaklarının ve düzeylerinin, bitkinin verimliliğine, nitrat içeriğine ve toprak özellikleri üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, 2000 ve 2001 yıllarında Atatürk Üniversitesi Tarım İşletmesi deneme alanında yürütülmüştür. Denemede, Erzurum ve yöresinde yaygın olarak yetiştirilen Yalova- 1 lahana çeşidi kullanılmıştır. Denemede potasyum nitrat, amonyum nitrat, kalsiyum amonyum nitrat, diamonyum fosfat, üre, amonyum sülfat ve çiftlik gübresinin 0, 5, 10, 20 ve 40 kg N/da dozları kullanılmıştır. Taban gübresi olarak 12 kg P205/da ve 15 kgK20/da olacak şekilde triple süper fosfat ve potasyum sülfat gübreleri uygulanmıştır. Toprak ve bitki örneklerinin analizleri sonucunda elde edilen verilerle varyans analizleri yapıldıktan sonra, F testi önemli bulunan muameleler Duncan çoklu karşılaştırma testine tabi tutulmuşlardır. Ayrıca bitki besin elementleri ile bitki nitrat içerikleri arasında korelasyon analizleri ve gübre çeşitlerine bağlı olarak denemeden elde edilen verim miktarları ile azotlu gübre dozları arasında regrasyon analizleri yapılmıştır. Araştırmadan edilen sonuçlara göre, farklı azotlu gübre kaynak ve düzeylerinin hem deneme topraklarının hemde yetiştirilen lahana bitkisinin, azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, kükürt, magnezyum, demir, mangan, çinko, bakır gibi makro ve mikro element içeriklerini etkilediği tespit edilmiştir. Deneme bitkisi olarak yetiştirilen lahana bitkisinin verim ve verim unsurları da azotlu gübre doz ve çeşidine bağlı olarak değişiklikler göstermiştir. Lahana bitkisinin dekardan elde edilecek verim miktarlarını doğrudan etkileyen verim unsuru parametreleri olan baş ağırlığı, baş çapı, baş yüksekliği ve açık yaprak sayısı gübre doz ve çeşidine bağlı olarak değişiklikler göstermiştir. Gübre dozundaki artışa paralel olarak baş ağırlığı, açık yaprak sayısı, baş çapı ve baş yüksekliği parametreleri artış göstermiş, en yüksek artışlarda genellikle nitratlı gübre uygulamalarında meydana gelmiştir. Elde edilen regrasyon eşitliklerine bağlı olarak en fazla verim amonyum nitrat uygulamasının 33 kg N/da dozundan, en düşük verim ise çiftlik gübresi uygulamasından elde edilmiştir. Buna karşılık en fazla nitrat birikimi potasyum nitrat gübresi, en düşük birikimi ise çiftlik gübresi uygulaması ile olmuştur. Elde edilen ürün miktarı yanında kalitesi de dikkate alındığında, kârlı ve kaliteli bir lahana ürünü için en uygun gübre çeşidinin üre gübresi, dozunu da 34 kg N/da üre olacağı sonucuna varılmıştır. 2002, 183 sayfa Anahtar kelimeler: Lahana bitkisi, nitrat birikimi, makro element, mikro element, verim, okzalik asit ABSTRACT Ph.D. Thesis EFFECTS OF DIFFERENT NITROGEN SOURCES ON SOIL PROPERTIES, YIELD AND NITRATE CONTENTS OF CABBAGE (Brassica Olerecea var. Capitate) GROWN IN ERZURUM Metin TURAN Atatürk University Facullty of Agriculture Department of Soil Science Supervisor: Prof.Dr. Yıldırım SEZEN The objective of this study was to determine the effects of different nitrogen sources on soil properties, plant yield and nitrate contents of cabbage (Yalova- 1) grown in Erzurum. This study was carried out in the Agricultural Farmland of Atatürk University, Erzurum, Turkey on 2000 and 2001. The treatments of nitrogen consisted of 0, 5, 10, 20 and 40 kg N da`1 were used as potassium nitrate, ammonium nitrate, calcium ammonium nitrate, diammonium phosphate, urea, ammonium sulphate and farm manure. Triple super phosphate (12 kg P2O5 da`1) and potassium sulphate (15 kg K2O da`1) basal fertiliser were applied. Data from soil and plant analyses were subjected to analysis of variance. The Duncan's multiple range test was used for mean comparisons. Correlation and regression analyses were used to define the relationships between mineral composition of cabbage plants and nitrogen sources and doses. Result of this study was indicated that different nitrogen sources affected both soil and plant macro and micro nutrient contents such as nitrogen, phosphorus, potassium, calcium, magnesium, iron, manganese, zinc and copper. Different nitrogen sources and levels affected total yield and yield parameters such as the number of non wrapper leaves, diameter, height and weight of heads. Increasing doses of nitrogen increased the value of measured parameters. As data depending on analysis of regression, the highest yield were obtained from the ammonium nitrate fertiliser at 33 kg N da`1. The lowest yield was determined from the farm manure. The greatest nitrate accumulation in plants occurred from the potassium nitrate fertiliser application, and lowest from farm manure. It can be suggested that urea with an application rate of 34 kg N da`1 may provide the highest yield as well as better quality and profitability. 2002, 183 pages Keys words: Cabbage, nitrate accumulation, major nutrient, minor nutrient, yield, oxalic acid 207

ÖZET Pentoz fosfat metabolik yolunun anahtar enzimi olan glukoz 6-fosfat dehidrogenaz enzimi (D-glukoz 6-fosfat: NADP+ oksidoredüktaz, EC 1.1.1.49), maydanoz (Petroselinum hortense Mili) ve lahanadan (Brasicca olerace L) saflaştırıldı. Maydanoz (Petroselinum hortense Mili) enzimi, amonyum sülfat çöktürmesini takiben iyon değişim kromotografisi ile % 8,7 verimle, 2,146 EU/mg protein spesifik aktiviteye sahip olarak 58 kat saflaştırıldı. Enzimin molekül ağırlığı jel fıltrasyon kromatografısi ile 77,6 kdal, SDS- poliakrilamid jel elektroforezi ile 79,3 kdal olarak bulundu. Lahana (Brasicca olerace L) glukoz 6-fosfat dehidrogenaz enzimi, amonyum sülfat çöktürmesi yöntemiyle % 35,1 verimle, 0,903 EU/mg protein'lik bir spesifik aktiviteye sahip olarak 1,3 kat saflaştırıldı. Enzimin molekül ağırlığı jel fıltrasyon kromotografisi yöntemi ile 49,3 kdal bulundu. Her iki kaynaktan saflaştırüan enzimin optimum pH'sı 8,0 olarak gözlendi. Beutler'in spektrofotometrik metoduna göre yapılan kinetik analizler sonucu, maydanoz ve lahana G6PD enzimlerinin KM değerleri sırasıyla, NADP + için 0,000162 M, 0,00028 M, glukoz 6-fosfat için 0,251 M, 1,196 M, Vmax değerleri sırasıyla NADP + için 0,541 EÜ/ml, 0,191 EÜ/ml; glukoz 6-fosfat için 0,082 EÜ/ml ve 0,133 EÜ/ml olarak bulundu. Ayrıca, bazı zirai pestisitler ve iki antibiyotiğin her iki maydanoz ve lahana enzimleri üzerindeki in vitro etkileri araştırıldı. % Aktivite-[Pestisit] ve % Aktivite- [Antibiyotik] grafikleri çizildi. 11 SUMMARY Glucose 6-phosphate dehydrogenase (D-glucose 6-phophate: NADP+ oxidoreductase, EC 1.1.1.49), the key enzyme enzyme of pentose phosphate pathway, was purified from parsley {Petroselinum hortense Mill) and cabbage(i?r asicca oleracea L). 58 fold purification of the parsley enzyme was achieved by ion-exchange chromatography following ammonium sulphate precipitation with 8.7 % yield a specific activity of 2.146 EU/mg protein. The molecular weight of the enzyme was found to be 77.6 kdal by gel filtration chromatography, 79.3 kdal by SDS polyacrylamide gel electrophoresis. Cabbage glucose 6-phosphate dehydrogenase^ 6-PD) was partially, 1.3 fold, purified by ammonium sulphate precipitation method with 35.1 % yield and a specific activity of 0,903 EU/ mg protein. The molecular weight of the enzyme was found as 49.3 kdal by gel filtration chromatography. Optimum pH of the enzyme from both sources was observed as 8.0. Kinetic analyses, which were performed according to Beutler's spectrophotometric method, showed Km values of parsley and cabbage G 6-PDs for NADP+, 1.62xl0`4 M and 2.8xl0`4 M; and for glucose 6-P, 2.51x1ü`1 M and 1,196 M; and Vmax for NADP+, 0.541 EU/ml and 0.191 EU/ml, and for glucose 6-P, 0.082 and 0.133 EU/ml, respectively. Besides these, in vitro effects of some agricultural pesticides and two antibiotics on this parsley and cabbage enzyme were also investigated and % activity graphs were plotted. 91

ÖZET BAZI BEYAZ BAŞ LAHANA (Brassica oleracea var. capitata) ÇEŞİTLERİNİN TOKAT YÖRESİNE UYGUN EKİM ZAMANLARI VE VERİMLİLİKLERİNİN BELİRLENMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Zafer ETA Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi 2001, 57 sayfa Danışman: Yrd. Doç. Dr. Ali ECE Jüri : Prof. Dr. Şebnem ELLİALTIOĞLU Jüri : Yrd. Doç. Dr. Ali ECE Jüri : Yrd. Doç. Dr. Naif GEBOLOĞLU Mayıs 2000-Şubat 2001 tarihleri arasında Tokat koşullarında yürütülen bu çalışmanın amacı, beyaz baş lahana için uygun ekim zamanı ve çeşitlerini belirlemektir. Denemeye alınan 24 beyaz baş lahana çeşidinin tohumları 1 Mayıs, 20 Mayıs, 10 Haziran ve 30 Haziran 2000 tarihlerinde olmak üzere 4 farklı ekim zamanında ekilmiştir. Deneme bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Deneme sonucunda Awamori çeşidi 10,960 ton/da ile en verimli çeşit olarak belirlenmiştir. İncelenen özellikler bakımından çeşitler arasındaki fark, istatistiki olarak önemli bulunmuştur. En iyi ekim zamanı ise 10,472 ton/da ortalama verim ile 20 Mayıs ekim zamanı olmuştur. 1 Mayıs, 10 Haziran ve 30 Haziran ekim zamanlarındaki fark istatistiki olarak önemli bulunmamıştır. Anahtar Kelimeler: Beyaz baş lahana, çeşit, ekim zamanı ABSTRACT A RESEARCH ON DETERMINATION OF SOWING DATES AND YIELDS OF SOME CABBAGE CULTIVARS IN TOKAT ECOLOGICAL CONDITIONS Zafer ETA Gaziosmanpaşa University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Horticulture Masters Thesis 2001, 57 pages Supervisor : Asst. Prof. Dr. Ali ECE Jury : Prof. Dr. Şebnem ELLİALTIO?LU Jury : Asst. Prof. Dr. Ali ECE Jury : Asst. Prof. Dr. Naif GEBOLO?LU This research was carried out in Tokat ecological conditions between in May 2000- February 2001. The aim of the study was to determine the suitable sowing dates and cultivars of cabbage for Tokat district. Seeds of 24 cabbage cultivars were sowed in 1 May, 20 May, 10 June and 30 June 2000 as different sowing dates. Experiment was designed according to the split plots in randomized complete block design with three replications. According to results; Awamori cultivar and 20 May sowing date were determined as the most productive cultivar and the most suitable sowing date with 10.472 t/da average yield. No significant were found among 1 May, 10 June and 30 June sowing dates. Key Words : Cabbage, cultivar, sowing date. 557

FARKLI DİKİM ZAMANLARI VE YETİŞTİRME SİSTEMLERİNİN BROKKOLİ VE SALATALIK BEYAZ BAŞ LAHANANIN BÜYÜME, GELİŞME VE VERİMİNE KANTİTATİF ETKİLERİ ÖZET Bu çalışma ile brokkoli (Platini F-ı) ve salatalık beyaz baş lahananın (Almanac Fi) Karadeniz bölgesinde yetiştirilme imkanlarının araştırılması, bununla birlikte bölgenin iklim verilerinin (özellikle sıcaklık ve fotoperiyot), açık tarla şartları yanında alçak tünel ve dalgalanan örtü (agryl) uygulamasının, farklı dikim zamanlarında (Nisan, Mayıs ve Haziran) bitkilerin büyüme, gelişme ve verimi üzerine etkilerinin belirlenmesi amacı ile planlanmıştır. Çalışmada, ayrıca kantitatif analizler sonucu bitkilerin büyüme, gelişme devrelerinin belirlenmesi ve verim tahminlerinde kullanılacak verim modellerinin oluşturulması amaçlanmış olup bu doğrultuda sonuçlar elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, I. dikim zamanında uygulanan dalgalanan örtü uygulaması brokkoli ve salatalık beyaz baş lahanada NAO (net asimilasyon oranı) ile NBH (nispi büyüme hızı) üzerine olumlu etki yapmıştır. I. dikim zamanındaki NAO ve NBH diğer dikim zamanlarına göre kararlı ve düzenli olduğu belirlenmiştir. Brokkolide vejetatif gelişme ve taç olgunlaşmasının sıcaklığa bağlı olduğu ve taç olgunlaşması için gerekli olan 300-400 C-gün'lük termal zamanın vejetatif gelişme için gerekli olan termal zamandan (700-1200 °C-gün) yaklaşık olarak üç kat daha az olduğu ortaya çıkmıştır. Salatalık beyaz baş lahanada tüketilen vejetatif aksamın (baş formunun) gelişmesine fotoperiyodun etkili olduğu ve dikim zamanı geciktikçe azalan fotoperiyodla birlikte baş olgunlaşması için gerekli olan termal zamanın arttığı belirlenmiştir. Brokkolide I. dikim zamanında vejetasyon süresinin uzun olması ve yan sürgün sayısının fazlalığı diğer dikim zamanlarına göre (II. ve III. dikim) toplam verimi artırmıştır (ortalama 550 g/bitki). Salatalık beyaz baş lahanada II. ve III. dikim zamanlarında bitki baş ağırlığı (1800-2000 g/bitki) I. dikim zamanına göre (800-1000 g/bitki) yüksek olarak belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Brokkoli, Salatalık beyaz baş lahana, dikim zamanı, yetiştirme sistemleri, büyüme, gelişme, verim THE QUANTITATIVE EFFECTS OF DIFFERENT PLANTING TIMES AND CULTIVATION SYSTEMS ON GROWTH, DEVELOPMENT AND YIELD OF BROCCOLI AND SALAD CABBAGE ABSTRACT In this study, it was aimed to determine growing possibilities of broccoli (Platini Fi) and salad cabbage (Almanac Fi) in the Blacksea region in order to investigate the effects of different planting times (April, May, June), varying temperature and photoperiod as well as the application of different covering systems namely low plastic tunnel, floating sheet on growth, development and yield of plants. It was also aimed to form yield models which would be used in yield assumption and determine the models regarding growth and development all stages of plants by means of quantitative analysis. Thus the results in the direction of these targets were obtained. According to the present results, floating sheet application at the first planting affected positively NAR (net assimilation rate) and RGR (relative growth rate) of broccoli and salad cabbage. NAR and RGR levels at the first planting were stable and regular comparing with other planting dates. It was also determined that vegetative growth and curd ripening were dependent on temperature in broccoli. Thermal time needed for curd ripening (300-400 °C-days) was approximately three times less than thermal time (700-1200 °C-day) needed for vegetative growth in broccoli. Photoperiod was found to be effective on the development of edible vegetative parts (head) of salad cabbage. It was determined that thermal time needed for head ripening increased whereas photoperiod decreased when the planting date was deleted in salad cabbage. Long-term vegetation and extra number of lateral shoots at the first planting time gave higher total yield (average 550 g/plant) than other planting dates (II. And III. Planting dates) in broccoli. Plant head weight at the II. and III. planting dates (1800-2000 g/plant) was more than I. planting time (800-1000 g/plant) in salad cabbage. Key words: Broccoli, salad cabbage, planting times, cultivation systems, growth, development, yield 76

Özet Bu çalışmada amaç guvatrın en sık olduğu ve Brassica gurubu bitkilerin (karalahana, top lahana) bol tüketildiği bilinen Trabzon, Bayburt bölgeleri ile bu gurup bitkilerin az tüketildiği ancak guvatrın endemik olduğu bilinen Kastamonu, ve guvatr prevalansı iyi bilinmeyen Ankara bölgesindeki okul çağı çocuklarında (OÇÇ) sonografık tiroid volüm ölçümleri, serum SCN` ve human tiroglobülin (hTg) ölçümleri, idrar iyot ölçümleri gibi göstergeler kullanarak Brassica gurubu bitkilerin guvatr endemisindeki rolünü ve İE'ne olası ek etkilerini belirlemektir. Bu çalışmanın şimdiye kadar Türkiye'de konuda yapılan diğer çalışmalardan farkı, WHO/ICCIDD tarafından önerilen sonografık tiroid volümleri, idrar iyot düzeyleri, serum hTg düzeyleri gibi güvenilir ve doğrudan İE göstergeleri ve serum SCN` düzeyleri kullanılarak endemi etyoloj isinin, guvatrlı OÇÇ nm doğrudan kendilerinde, araştırılmış ve İE ile tabii guvatroj enlerin guvatr oluşumundaki etkilerinin değerlendirilmiş olmasıdır. Ekim ve Kasım 1997 de adı geçen bölgelere tarama ekibimiz ile birlikte gidilmiş ve değişik merkez ilkokullarından 9-11 yaş gurubundaki, toplam 251 ( tercihen guvatröz) okul çağı çocukları (OÇÇ) çalışmaya alınmıştır. Taranan OÇÇ nm tümünde sonografık olarak tiroid boyutları ölçülmüş ve volümleri hesaplanmış serum SCN` düzeyleri ve human30 tirogloblin (hTg) tayini için kan örnekleri ve iyot ölçümleri için fraksiyone idrar örnekleri alınmıştır. Kastamonu, Bayburt ve Trabzon bölgelerinde incelenen OÇÇ nın ortalama tiroid volümleri WHO/ICCIDD tarafından aynı yaş ve cins için önerilen üst değerlerin üzerinde bulunmuştur. Ankarada'da ise OÇÇ nın önemli bir kısmında volümler önerilen değerlerin üzerinde kalmışlardır. Ankara, ve Trabzon'daki OÇÇ ından alınan spot idrarlardaki ortalama iyot konsantrasyonları, orta derecede, İE'ni gösterir tarzda 20 ila 49 ug/1 düzeyleri arasında bulunmuş, ortalama sonografık tiroid volümünün en yüksek saptandığı Bayburt yöresinde idrar iyot konsantrasyonları da, 20 ug/1 nin altı olan ciddi İE sınırına yakın olarak, 20.7±31.1 ug/1 olarak saptanmıştır. Bireysel değerlere bakıldığında her 4 bölgede de bir çok OÇÇ nda ciddi İE anlamına gelen 20 ug/1 nin altında değerler bulunmuştur. Serum SCN' düzeyleri Trabzon, Bayburt ve Ankara için, genellikle yabancı yayınlarda bildirilen Avrupa şehirlerindeki rakamlardan yüksek olarak bulunmuştur. Ankara'da ortalama serum SCN` düzeyi 9-11 yaş arası gurubumuzda 0.40±0.22 mg/dl, Bayburt'da 0.35±0.21 mg/dl ve Trabzon'da 0.53±0.29 mg/dl olarak saptanmıştır. Kastamonu'da ise Brüksel kontrollerine yakın bir ortalama serum SCN' düzeyi (0.25+0.16 mg/dl) saptanmıştır. Çalışma bölgelerimizin ortalama serum SCN' düzeyleri arasında çok büyük fark gözlenmese de, bölgeler arasında yöre içinde ortak bir etkilenimi düşündüren anlamlı istatistiki farklar saptanmıştır (P

ÖZET Yüksek Lisans Tezi TAMPONLANMIŞ ORTAMDA TÜRK TİPİ LAHANA TURŞUSU ÜRETİMİ ÜZERİNDE ÇALIŞMALAR Yudum ŞİR Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Anabil im Dalı Danışman : Prof.Dr. Velittin GÜRGÜN 1997, Sayfa : 71 Jüri : Prof.Dr. Velittin GÜRGÜN Prof.Dr. Nezihe TUNAİL Prof.Dr. Jale ACAR Üç tekerrürlü ve altı kombinasyonlu olarak kurulan denemede tekerrürlerden iki tanesi periyodik olarak alman örnekler ile analize tabi tutulmuş 3. tekerrür duyusal analizlerin yapılması amacıyla aynı koşullarda 30 gün süre ile saklanmıştır. 30 gün süre boyunca 13 kez örnek alınmış ve bu örneklerde pH, toplam asitlik, invert şeker + sakkaroz, tuz miktarı ile toplam canlı bakteri, laktik asit bakterileri, enterobakter grubu ve maya + küf sayıları belirlenmiştir. Elde edilen değerler hem kendi aralarında hem de bu konu ile ilgili yapılan diğer araştırmalar ile kıyaslanmış olup, son olarak duyusal analiz sonuçlarına göre en uygun lahana turşusu kurma yöntemi tespit edilmiştir. Buna göre toplam asitlik oluşumu, pH'nın hızla düşmesi, bünyedeki şekerin hızla tüketilmesi ve enterobakter varlığının hızla ortamdan uzaklaştırılması amacıyla laktik asit bakterileri ile aşılamanın mutlaka gerekli olduğu sonucuna varılmıştır. Tampon madde (sodyum asetat) kullanılması sayesinde ani pH düşüşleri görülmediği gibi ulaşılabilen en düşük pH değeri de 3.6 olarak tespit edilmiş olup, bu halen laktik asit bakterilerinin gelişimini engellememektedir. Bütün bunlara ek olarak 20°C'yi aşmayan oda sıcaklığındaki fermentasyonun genelde 28°C'deki fermentasyona göre daha uygun olacağı sonucuna varılmıştır. ANAHTAR KELİMELER : Laktik asit fermentasyonu, laktik asit bakterileri, starter kültür, turşu, lahana, sauerkraut. ABSTRACT Masters Thesis STUDIES ON TURKISH TYPE BUFFERED CABBAGE FERMENTATION Yudum ŞÎR Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Food Engineering Supervisor : Prof.Dr. Velittin GÜRGÜN 1997, Sayfa : 71 Jury : Prof.Dr. Velittin GÜRGÜN ProfDr. Nezihe TUNAÎL ProfDr. Jale ACAR Two of three replicates of six combinations of cabbage pickles were analysed periodically, while the third one of each combination held at same conditions without opening until 30th day for sensory evaluation. During 30 days of fermentation period, 13 successive samples were taken and the analysis of pH, total acidity, invert sugar, sucrose and salt contents as well as aerobic mesophilic bacteriae, lactic acid bacterie, enterobacter group and yeast + mould counts were evaluated. All results were discussed whithin their own, as well as with other publications and most suitable pickle production method were selected under test conditions according to chemical and microbiological results and sensory evaluation. Inoculation step with LAB was strickly necessary to obtain adequate acid production, fast decrease of pH, fast depletion of sugar content of cabbage and fast decrease of enterobacter group in brine. Buffering of brine with sodium acetate was not allowed to suddenly dropping of pH of brine during fermentation and the lowest pH was obtained as 3.6 which is still not inhibit the LAB growth. Additionally, fermentation process at room temperature (not exceed + 20°C) was more convinient than fermentation process, held at 28°C. KEY WORDS : Lactic acid fermentation, lactic acid bacteria, starter cultures, pickle, cabbage, sauerkraut. 82

in ÖZET BAZI GÜBRELERİN EURYDEMA VENTRALEKM. (HETEROPTERA: PENTATOMIDAE)'NİN PİS KOKU VE SALYA BEZLERİNİN MORFOLOJİK YAPILARIYLA LAHANA BİTKİSİNDE OLUŞTURDU?U ZARAR DÜZEYİNE ETKİLERİ ÜZERİNDE ARAŞTİRMALAR FARSHBAF POUR ABAD, Reza Doktora Tezi, Bitki Koruma Bölümü Tez Yöneticisi; Prof. Dr. Feyzi Önder Temmuz 1 996, 1 23 sayfa Bitkilerin sağlıklı bir şekilde yetiştirilmesinde vazgeçilmez bir girdi olan N, P, K'lı gübrelerin endirekt yollarla böcekler üzerindeki bazı etkilerini incelemek amacıyla ele alınan bu çalışma 1993-1996 yıllan arasında Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Serasında gerçekleştiril miştir. Lahana ve karnabaharların önemli bir zararlısı olan Eurydema ventrale Kit. (Het.: Pentatomidae) bu çalışmada test böceği olarak ele alınmıştır. Saksı denemeleri şeklinde düzenlenen bu denemede Amonyum sülfat, Amonyum nitrat, Potasyum sülfat ve Triple süper fosfat'ın düşük, normal ve yüksek dozlarıyla gübrelenen lahana fideleri üzerine salınan E.ventrafe bireylerinin pis koku bezleri ve salya bezlerinde oluşan morfolojik değişimlerle, söz konusu zararlının lahana fidelerinde oluşturduğu zarar düzeyleri incelenmiştir. Denemeler 4 tekerrür ve 1 kontrol olacak şekilde düzenlenmiştir. Yapılan değerlendirmelere göre kullanılan değişik gübrelerin farklı dozları pis koku bezlerinin en önemli kısmı olan rezervuann boyutları üzerinde kontrole oranla bir farklılık yaratmamıştır. Rezervuann en, boy ve kalınlık değerleri tüm tekerrürlerde ortalama olarak sırasıyla 1.41, 0.85 ve 0.156 mm olarak bulunmuştur.IV Yukarıda isimleri verilen gübrelerin değişik dozlarının salya bezi üzerindeki etkilerini saptamak amacıyla salya bezine ait primer bezin ön ve arka loblarının uzunlukları araştırılmıştır. Yapılan değerlendirmelere göre değişik gübrelerin farklı dozlarının ön ve arka lob uzunluklarına belirgin bir şekilde etkili olduğu görülmüştür. Ön lob uzunluğu kontrol parsellerinde 0.82 mm olduğu halde bu değer, Amonyum sülfat'ın yüksek dozunda 1.00 mm'ye çıkarak en yüksek değere ulaşmıştır. Söz konusu lobun en düşük değeri 0.73 mm ile Potasyum sülfat'ın normal dozundan elde edilmiştir. Arka lob için bu değerler kontrolde 2.07 mm, Amonyum sülfat'ın yüksek dozunda 2.46 mm ile en yüksek ve Potasyum sülfat'ın normal dozunda 1.83 mm ile en düşük değerde bulunmuştur. Değişik gübreler ve bu gübrelerin farklı dozlanyla gübrelenen lahana fidelerinde E.ventrale'rim oluşturduğu zarar düzeyinde de gübrelerin ve dozların etkisi saptanmıştır. Buna göre en yüksek zarar % 70'le Amonyum sülfat'ın yüksek dozuyla gübrelenmiş saksı lardaki fidelerde, en düşük zarar ise % 5'le Potasyum sülfat'ın normal dozundan elde edilmiştir. Kontrolde saptanan zarar düzeyi ise daima % 20 olarak saptanmıştır. Anahtar Kelimeler : Pis koku bezleri, salya bezleri, gübre, lahana, Pentatomidae, E.ventrale ABSTRACT INVESTIGATIONS ON THE EFFECTS OF SOME FERTILIZERS ON THE MORPHOLOGIES OF SCENT AND SALIVARY GLANDS AND THE DAMAGE LEVEL ON CABBAGE OF EURYDEMA VENTRALE Kit. (HETEROPTERA: PENTATOMIDAE) FARSHBAF POUR ABAD, Reza Ph.D. in Plant Protection Department Supervisor : Prof. Dr. Feyzi Öncjer July 1996, 123 pages In order to asses the effects of macro-nutrients such as N, P, K that are most important input for the growth of healty plants on the phytophagous ipsects, this study was realized at the Plant Protection Department, Faculty of Agriculture, University of Ege, between the years 1994-1995. In this research Eurydema ventrale Kit. (Het: Pentatomidae) which is an important pest of cauliflower and cabbage was used on test insect. In this research realized in pots, morphological characters of scent and salivary glands of E.ventrale which live on cauliflower and cabbage seedlings that were fertilized with (NH4)2S04l NH4N03, K2S04 and Ca(H2P04)2 in three different levels were assessed on the other hand damage on the cabbage seedlings caused by above mentioned pest were also assessed. Experiments were done in randomized block design with 5 replicates. According to the results, first finding is that all the fertilizers used were not effected to the sizes of reservoirs of scent gland. Average width, length and height values of reservoirs were found on 1.41, 0.85 and 0.156 mm respectively. When the effects of fertilizers in all levels to the sizes of anterior and posterior lobes of primer gland of salivary gland of pest were researched, it was determined that all fertilizers and in all levels were found to be affected toVI the length of lobes. However the length of anterior lobes were 0.82 mm in control plots, this value were determined as 1.00 mm in plots with highest level of (NH4)2S04 applied. The lowest length values of anterior lob were found on 0.73 mm from the plots fertilized with K2SO4 in medium level. However the length of posterior lob was 2.07 mm in control, it was determined as 2.46 mm which was highest value, in plots with highest level (NH4)2S04 applied. The lowest length values was found as 1.83 mm of the medium level K2S04 applied plots. Differences between levels of damage caused by pest on the seedlings fertilized with different fertilizers in different levels were also found as significant. The highest level of damage was determined as 70 % on the seedlings fertilized with highest level of (NH4)2S04, the lowest level of damage was found as 5 % on the seedlings fertilized with medium level of K2S04. Level of damage on control plants was found on 20 % in all replicates. Key Words : Scent glands, Salivary glands, Fertilizer, Cabbage, Pentatomidae, E.ventrale 114

43 6. ÖZET Lahana'da artan miktarlarda verilen azotlu ve fosforlu gübre dozlarının verim, verim kriterleri ve besin maddesi içeriğine etkisinin araştırıldığı bu deneme 1994 yılında Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi arazisinde, tesadüf parselleri deneme desenine göre üç tekerrür şeklinde yürütülmüştür. Yörede ortalama yıllık yağış toplamı 384 mm ve ortalama sıcaklık 8,8°C'dir. Deneme toprağı organik madde, azot ve fosfor yönünden fakir, potasyum bakımından yeterli düzeydedir. PH'sı ise orta ve kuvvetli alkalin reaksiyonda dır. Denemede azot ve fosforun dörder dozu uygulanarak dekara 0, 9, 18 ve 27kg amonyum sülfat (% 2 İN) formunda azot, 0, 3, 6 ve 9 kg triple süper fosfat (% 40-42 P2O5) formunda fosforlu gübre verilmiştir. Araştırmada açık yaprak adedi (g), açık yaprak ağırlığı (g), baş tutma oranı (%), baş çapı (cm), baş yüksekliği (cm), pazarlama ağırlığı (g), toplam ağırlık (g), pazarlama ağırlığına göre verirn (kg/da), toplam ağırlığa göre verirn (kg/da), azot içeriği (%), fosfor içeriği (%), potasyum içeriği (%), kalsiyum içeriği (%), demir (ppm), çinko (ppm), mangan (ppm) ve bakır (ppm) miktarları belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre artan miktarlarda verilen azotlu gübre açık yaprak ağırlığı, pazarlama ağırlığı, toplam ağırlık, baş çapı, baş yüksekliği, baş tutma oram, toplam ağnlığa göre verim, pazarlama ağırlığına göre verirn, azot, fosfor ve bakır rniktarlarım arttırmıştır. Ancak açık yaprak adedi, kalsiyum, çinko, demir ve mangan içeriklerine azot dozlarının etkisi negatif yönde oluşmuştur. Artan oranlarda uygulanan fosforlu gübrelemenin; açık yaprak adedine, kalsiyum ve mangan miktarlarına istatistiksel olarak önemli etkisi bulunurken, diğer kriterler üzerine olan etkisi önemli bulunmamışta. 44 7. SUMMARY This study, nitrogenous and phosphorus fertilizers were applied to cabbage and the effects of the fertilizers on the yield, yield components and nutritional contents were researched. The study was earned out on the fields of Agricultural Faculty of Yüzüncü Yd University according to completely randomized design with three replications. The total precipitation of one year was 384.6 mm in the province and average temperature of one year was 8.8°C. The experiment soil was poor in terms of organic matter, nitrogen and prohphorus. However, it was suffecient in terms of Potassium. The soil showed medium and strong alcalic reaction in terms of pH. Four different dosages of nitrogen (0, 9, 18 and 27 kg/da as ammonium sulphate, % 2 IN) and phosphorus (0, 3, 6 and 9 kg/da as triple super phosphate, % 40-42 P205) were applied. In the study; the number of non wrapper leaves (g), the weight of non wrapper leaves (g), head forming rate (%), head diameter (cm), head hight (cm), marketting weight (g), total weight (g), the yield of marketting weight (kg/da ),the yield of total weight (kg/da), and the contents (%) of N, P. K, Ca, Fe, Zn, Mn and Cu were investigated.. The results obtained from the study suggested that the nitrogenous fertilizers given in ascending rates incerased the weight of non wrapper leaves, marketting weight, total weight, head height, head forrning rate, the yield of total weight, the yield of marketting weight and amounts of N,P and Cu. However, it negativelly affected the number of non wrapper leaves and the contents of, Ca, Zn, Fe and Mn. The phosphorus fertilizer applied in ascending rates had significant effect on the number of non wrapper leaves and amounts of Ca and Mn statistically. However, it had no effect on the other criteria. 61

öz Bu çalışmada. Adana pazarlarında satışa sunulan; lahana, ıspanak, marul, kıvırcık ve maydanozdan oluşan toplam 55 taze sebze örneği kullanılmıştır. Bu sebzelerde; küf, maya, toplam aerobik mezofil bakteri ve yumuşak çürüme yapan Erwim'u grubu bakteri sayımı ve belirlenmesine çalışılmıştır. Örneklerdeki ortalama küf, maya ve toplam aerobik mezofil bakteri sayılan sırasıyla; lahanada 2.0x10° edet/cm2, 9.0x100 edet/cm2 ve 3.9x1ü5 adet/cm2, ıspanakta 7.0x10° adet/cm2, 4.0x10° adet/cm2 ve 1.1 X104 adet/cm2, marulda 2.4x1ü1 adet/cm2, 2.0x10° adet/cm2 ve 2.9x10* adet/cm2, kıvırcıkda 1.5x1ü2 adet/g, 5.0x10° adet/g ve 4.3x10s ödet/g, maydanozda ise 3.6XI02 adet/g, 3.0x101 adet/g ve 9.7x10s adet/g olarak bulunmuştur. Sebzelerden genel olarak; Aspergiftus, fibizopttş. Pe/rte/JM/m, âûtrytis.. Aitermriû, Ctadosportum* Helmmittosportum, Geotrichtim* FttS?hı/m., $t&mpfiy/jtw. 7richütfiecwm.> fiucûjr. /fow/f&.. ve Trictıoöerms cinslerine ait küfler izole edilmiştir. Örneklerden az sayıda maya izole edilmiş, ancak tenımlenmemıştır. Ayrıca örneklerden; tficrscoccûceae, SrevibûcteriGcese, âecin&ceâe, Pseudomonödöcme ve £/fter&höctsrieceûa familyalarına ve Staphylococcus cinsine ait bakteriler izole edilmiş ve yumuşak çürümeye neden olan £rm'm*& grubu bakterilerine rastlanılmamıştır. VI ABSTRACT A research on the microflora of some leafy vegetables. Z. Seray Aydın In this study, 55 fresh vegetable samples, which were cabbage, spinach, cos lettuce, curled lettuce and parsley, sold in Adana markets, were used. In this vegetables; mold, yeast, total aerobic mesophil bacteria and bacteria of £rwm'& group were determined end counted. The average counts of mould, yeast and total aerobic mesophil bacteria in samples were found respectively; 2.0x10° cfu/cm2, 9.0x10° cfu/cm2 end 3.9x1ü3 cfu/cm2 in cabbage, 7.0x10° cfu/cm2, 4.0x10° cfu/cm2 and 1.1x10* cfu/cm2 in spinach, 2.4x1 01 cfu/cm2, 2.0x10° cfu/g, 2.9x1 04 cfu/g in cos lettuce, I.SxlO2 cfu/g, 5.0x100 cfu/g end 4.3x10s cfu/g in curled lettuce, 3.6x1 02 cfu/g, 3.0x10' cfu/g and 9.7x10s cfu/g in parsley. Generally, the molds belonging to the genus of AspargHtos, fifrteûjpvş, Penictltfum.. Botr&tis.. Alterrt&rîs, Ctedasparfum.. HeîmmtftGsporium, Gsûtricfium> Fus&rittm, Stemphytitw. Tricttotüecium, fti/cor, ttenttie and Tricûo&erme were isolated. Although a few yeast were isolated from vegetables, but not identified. Bacteria belonging to family of Micrococcoceee, BrevittöcterisceGe, Böciüûceöe, Ps&udomûmâ&ceöe., Fnteratsatendcese and genus of Stûphyfecocctts were isolated from samples, the groups of Erwt'm'Q which make soft rot could'rît be isolated. 54

ÖZET Yüksek Lisans Tezi LAHANA {Brassica oleracea L.) YAPRAKLARINDA POTASYUM BESLENMESİNİN ÇÖZÜNÜR KARBONHİDRAT BİRİKİMİ İLE İLİŞKİSİNİN DÜŞÜK SICAKLIK STRESİNDE İNCELENMESİ Yüksel KELEŞ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Danışman : Doç.Dr. Işıl ÖNCEL 1993, Sayfa : 60 Jüri : Prof.Dr. Ender YURDAKULOL Doç.Dr. Işıl ÖNCEL (Danışman) Doç.Dr. Sevil PEHLİVAN Bitkilerde düşük sıcaklık koşullarında çözünür karbonhidrat ların biriktiği bilinmektedir. Bu koşullarda bitkilerin çözünür kar bonhidrat biriktirme yeteneği üzerinde potasyumun önemli etkileri vardır. Bu çalışmada, bir kış sebzesi olan lahana (Brassica oleraeca L)'mn Yalova- 1 ve Bayraklı çeşitlerinde, düşük sıcaklık koşul larında, potasyum klorür, potasyum nitrat, potasyum sülfat ve potas yum dihidrojen fosfat gibi potasyum tuzlarının çözünür karbonhidrat birikimi üzerine etkileri araştırılmıştır. Potasyum tuzlarının 50 ppm, 100 ppm ve 200 ppm'lik çözel tileri ile gübrelenen bitkiler, 7 hafta süreyle büyütülmüş ve + 5°C, -3°C ve -10°C gibi düşük sıcaklıklara 1 ve 3 gün süreyle bırakıl mışlardır. Potasyum klorür ve potasyum nitrat tuzlarının düşük sıcaklıklarda lahananın çözünür karbonhidrat birikiminde artış sağlamadığı, potasyum sülfat ve potasyum dihidrojen fosfat tuzla rının ise çözünür karbonhidrat miktarını dolayısıyla soğuğa dayanıklılığı artırdığı bulunmuştur. Sıcaklığın azalması ve düşük sıcaklık etkisinde kalma süresinin uzaması, örneklerin çoğunda çö zünür karbonhidrat miktarını artırmıştır. Bayraklı çeşidinde +5°C ve -3°C de, Yalova 1 çeşidinde ise -10°C de daha yüksek çözünür kar bonhidrat birikimi olduğu bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Lahana, çözünür karbonhidrat, potasyum, düşük sıcaklık 11 ABSTRACT Masters Thesis THE RELATION WITH POTASSIUM NUTRITION AND THE ACCUMULATION OF SOLUBLE CARBOHYDRATE IN CABBAGE (Brasica oleracea L.) LEAVES AT LOW TEMPERATURE STRESS. Yüksel KELEŞ Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Biology Supervisor: Assoc. Prof.Dr. Işıl ÖNCEL 1993, Page : 60 Jury : Prof.Dr. Ender YURDAKULOL : Assoc.Prof.Dr. Işıl ÖNCEL (Supervisor) : Assoc.Prof. Dr. Sevil PEHLİVAN The accumulation of soluble carbohydrates in plants under low temperature conditions is known. In this conditions the potassi um has an. important effect on the plants accumulation ability of the soluble carbohydrates. In this study, the effects of potassium salts, such as potassium chloride, potassium nitrate, potassium sulfate and potassium dihydrogen phosphate on the accumulation of soluble carbohydrate in Yalova- 1 and Bayraklı varieties of a winter vegetab le cabbage (Brassica oleracea L.) have been investigated in low temperature conditions. The plants fertilized with the solution of 50 ppm, 100 ppm and 200 ppm of potassium salts have been grown for 7 weeks and have been exposed to low temperature like +5°C, - 3°C and -10°C for a period of 1 and 3 days potassium chloride and potassium nitrat salts did not provide an increase in the accumulation of soluble car bohydrate of cabbage, however, it has been found that potassium sulfate and potassium dihydrogen phosphate salts increased soluble carbohydrate amount and also the cold hardiness. The decrease of the temperature and the prolongement of the period in the influence of low temperature, increased the amount of soluble carbohydrate in most of the samples. It has been found that the accumulation of more soluble carbohydrate in Bayraklı variety at +5°C and -3°C and in Yalova- 1 variety at -10°C KeyWords: Cabbage, soluble carbohydrate, potassium, low temperature 60

7. ÖZET Brassica oleracea var.capitata yapraklarının petrol eteri, eter, etil alkol ekstraksiyonu ile elde edilen ekstre- nin antitümoral etkisi invivo olarak Mus-musculus Balb/c farelerinde oluşturulan katı ve sıvı Ehrlich ascites tümörüne (EAT) etkisi gösterildi. Farelerde oluşturulan katı Ehrlich Ascites Tümörlerin (EAT) 27 adet hayvanın 25 günlük 20 mg ekstre/0.5 mililitre serum fizyolojik (SF) ile intraperito neal olarak tedaviden sonra % 25' inin tamamen iyileştiği, %44'ünde tümörün küçüldüğü, % 4 'ünde tümörün büyüdüğü, kontrol grubu 13 adet farenin hepsinde tümörün geliştiği görüldü. Brassica oleracea var. capitata ekstresinin Mus- musculus Bal/c türü farelerde oluşturulan sıvı Ehrlich Ascites tümörlerini koruyucu etkisinin araştırılmasında 20 günlük 20 mg ekstre/0.5 mililitre serum fizyolojik ile intraperitoneal olarak tedaviden sonra % 72 'sinde sıvı Ehrlich ascites tümörü oluşmadığı, % 28 'inde sıvı Ehrlich Ascites tümörü oluştuğu gözlendi. Brassica oleracea var. capitata ekstresi verilmeyen Ehrlich ascites tümörü oluş turulan farelerin hepsinin ortalama 11 günde Öldüğü gözlendi. Brassica oleracea var. capitata ekstresinin mus- musculus Balb/c türü farelerde oluşturulan sıvı Ehrlich asci tes tümörlerini engelleyici etkisinin araştırılmasında 20 günlük 20 mg ekstre/0.5 mililitre serum fizyolojik ile intra peritoneal kolarak tedaviden sonra 15 fareden 13 tanesinde Ehrlich Ascites Tümörü oluşmadığı gözlendi. Kontrol grubu farelerin hepsinin öldüğü gözlendi. Mus-musculus Balb/c türü farelere kilogram basma 20 mg-500 mg Brassica oleracea var. Capitata ekstresi (0.5 mili litre serum fizyolojik içinde) intraperitoneal olarak verildiğinde toksik etkisi olmadığı gözlendi. Brassica oleracea var. capitata ekstresinin Müller Hinton Besiyeri ortamında proteus mirabilis. E.coli, Pseudomonas aeroginosa, staphyl lococcus aureus, Klebsiella, 64Enterobacter bakterilerine karsı antibakteriyel etkisi olmadığı görüldü. Kontrol grubu farelere ait tümör dokusunda sodyum, potasyum tarafından uyarılan ve aktivasyon için magnezyuma gereksinim duyan Adenozin 5'Trifosfataz enzimi (Na^-K^Mg*2 ATPaz), Magnezyum tarafından uyarılan Adenosin 5' Trifosfataz (Mg*2 ATPaz) enzimi, Kalsiyum tarafından uyarılan ve aktivasyon içeren magnezyuma gereksinim duyan Adenozin 5' Trifosfataz (Ca*VMg** ATPaz) enzimlerinin ortalama değerleri sırası ile 716±36.31. 626±26.078. 625.923±23.45 nmol Pi/mg/protein/ saat olarak saptanmıştır 20 gün süre ile Brassica oleracea var. Capitata ekstresi intraperitoneal olarak verildikten sonra Na4-KVMg*2 ATPaz, Mg *2 ATPaz ve Ca42/ Mg42 ATPaz enzimlerinin mortalama değerleri sırası ile 941.667±50.299, 618.33±24.205, 574.167±31.223 nmol Pi/mg protein/saat olarak saptanmıştır. 72

7. ÖZET Bu çalışma, 1989-1990 yıllarında Tarım-Orman ve Köyişleri Bakanlığı Samsun Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsünün Bafra Deneme istasyonunda, bitki sıklığının 2 kırmızı baş lahana çeşidinin morfolojik özellikleri ile verimleri üzerine etkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Denemede incelenen sıra arası mesafeler 40, 50 ve 60 cm; sıra üzeri mesafeler 30, 40 ve 50 cm; çeşitler ise Mohren Kohf ve Red Meteor' dur. Araştırmadan elde edilen bulgular aşağıda Özet olarak verilmiştir: 1. Çeşitlerin çıkış süreleri arasında büyük bir farklılık bulunmamıştır. Red Meteor çeşidi tohum ekiminden 7 gün sonra, Mohren Kohf çeşidi ise 9 gün sonra çimlenmiştir. 2. Çeşitlerin her ikisinin de hastalıklara dayanıklı olduğu görülmüştür. Fakat her iki çeşitte dar dikim mesafelerinde, daha fazla lahana kelebeği ve yaprak bitine rastlanmıştır. 3. Çeşitlerin baş bağlamaya başlama tarihleri arasında 5 gün fark vardır. Dikimden itibaren Red Meteor çeşidi 57, Mohren Kohf çeşidi ise 62 günde baş bağlamaya başlamıştır. Çeşitler ve sıra arası mesafelerin kırmızı baş lahananın köklü ağırlığına etkisi önemli bulunmuştur. Red Meteor çe şidinin köklü ağırlığı (787.33 g), Mohren Kohf çeşidine göre (687.39 g) daha fazla bulunmuştur. Sıra arası mesafelerin artmasıyla birlikte köklü ağırlık da artmıştır. Çeşitler ortalaması olarak 60 cm sıra arası mesafeden en fazla köklü ağırlık (795.98 g) elde edilmiştir. 5. Kırmızı baş lahanaların kök ağırlığı, sap uzunluğu ve sap ağırlığı üzerine çeşitler ve dikim uygulamalarının etkisi önemsiz çıkmıştır.50 - 6. Sap kalınlığı bakımından sıra üzeri mesafeler arasında fark bulunmuştur. En geniş sıra üzeri mesafe olan 50 cm'de ye tiştirilen lahanalardan en fazla sap kalınlığı (3.43 cm) elde edilmiştir. 7. Kırmızı baş lahanalarda baş ağırlığı üzerine sıra üzeri mesafeler ve sıra arası x sıra üzeri interaksiyonlarının etkisi Önemli olmuştur. 60x50 cm aralık mesafede, diğer aralık mesafe- lerdekinden daha fazla (881.50 g) baş ağırlığı tespit edilmiş tir. 8. Sıra arası mesafelerin baş kısmının yükseklik çevresi üzerine, sıra üzeri mesafe ve sıra arası x sıra üzeri interaksiyonlarının ise hem yükseklik hem de genişlik çevresi üzerine etkisi önemli bulunmuştur. Sıra arası mesafeler arttıkça, bas kısmının yükseklik çevresi de artmıştır. 60 cm sıra arası mesa fede en fazla yükseklik çevresi (36.53 cm) tespit edilmiştir. 50 cm sıra üzeri mesafede en fazla yükseklik (36.88 cm) ve genişlik (35.80 cm) çevresine sahip baslar tespit edilmiştir. Aynı şekilde, en geniş aralık mesafe olan 60x50 cm'de yetiştiri len lahanalar en fazla yükseklik (40.06 cm) ve genişlik (39.31 cm) çevresine sahip baslar vermişlerdir. 9. Şekil indeksi bakımından çeşitlerin her ikisinin de konik şekilli olduğu saptanmıştır. 10. Çeşitler, sıra arası ve sıra üzeri mesafelerin, kırmızı baş lahanaların yoğunluk ve kuru madde miktarı üzerine etki si önemsiz bulunmuştur. 11. Bitki sıklığının artmasına paralel olarak verim de artmıştır. Çeşitler ortalaması olarak 40x30 cm aralık mesafeden en yüksek verim 4683.45 kg/da olarak elde edilmiştir. SUMMARY A RESEARCH ON THE EFFECTS OF PLANT SPACING ON MORPHOLOGICAL PECULARITIES AND THEIR YIELD OF SEVERAL RED HEAD CABBAGE VARIETIES GROWN IN BAFRA ECOLOGICAL CONDITIONS This study was carried out to determine the effects of plant spacing of two red head cabbage varieties on morphological pecularities and their yields in Bafra Experiment Station that belongs to Ministry of Agriculture-Forestry and Rural Affairs, Samsun Rural Services Research Institute, in 1989- 1990. The between-row spacing, within-row spacing and the vari eties were 40, 50, 60 cmj 30, 40, 50 cm and Mohren Kohf, Red Meteor, respectively. The results can be summarized as fallows: 1. There were not a big differences between the emergence of the varieties. The Red Meteor and Mohren Kohf varieties have emergence after 7 and 9 days from sowing date, respectively. H. Both varieties were resistant to diseases but the amo unt of loopers and leaf louse were higher in closer spacings for two varieties. 3. There were 5 days difference between the heading of the varieties. Red Meteor and Mohren Kohf have begun to head after 57 and 62 days from planting date, respectively. 4. The effect of varieties and between-row spacings on rooted weight of red head cabbage found significantly. The roo ted weight of Red Meteor (787.33 g) was higher than Mohren Kohf (687.39 g). The rooted weight become increase with the increase of between-row spacing. According to the varieties average the5S - highest rooted weight (795.98 g) were obtained in the 60 cm between-row spacing. 5. The effect of varieties and planting treatments on root weight, stem length and stem weight of the red head cabbages were nonsignif icantly. 6. There were found difference within-row spacing accord ing to the stem thickness. The highest stem thickness (3.43 cm) was obtained in the widest within-row spacing (SO cm). 7. The effect of within-row spacing and between x within row spacings interactions on head weight of red head cabbages was significantly. The head weight (881.50 g) at the 60x50 cm plant spacing was higher than other plant spacings. 8. The effect of between-row spacings on the height surro undings of heads, and within-row spacing and between x within- row spacing interactions on both height and width was signifi cantly. When the between-row spacing become icrease, the height surrounding of heads become higher. The highest height surroun ding of heads (36.53 cm) were obtained in the 60 cm between-row spacing. The highest height (36.88 cm) and width (35.80 cm) surrounding of heads were determined on 50 cm within-row spa cing. At the same time, red cabbages grown in the widest plant spacing (60x50 cm) produced the height (40.06 cm) and width (39.31 cm) surrounding of heads. 9. In the accordance with the appearance of head form, both variety were conical. 10. The effect of varieties, between and within-row spa cing on density and dry matter of red head cabbages was nonsignificantly.- 53 11. The yield increased by the parallel of increasing the plant spacing. According to the varieties average, the highest yield as 4683.45 kg/da were determined at 40x30 cm spacing. 57

ÖZET Bu çalışmada B.oleracea var. capitata (beyaz lahana) bitkisinden elde edilen ve Rf = 0.33 olan Dragendorff-pozİtif bir maddenin İR, UV ve HPLC gibi spektral analiz yöntemleriyle yapı tayini gerçekleştirilmiş ve bu maddenin sitolitik etkisi araştırılmıştır. 46 SUMMARY This work covers up the investigation of the cytolitic effect and the spectral analysis of a Dragendorff-positive substance (Rf= 0.33) obtained from B.oleracea var. capitate IR, UV and HPLC are used for spectral analysis. 49

76 ÖZET Brassica oleracea var. acephala yapraklarının suyundan petrol eteri, eter, etil alkol ekstraksiyonu ve A1203 kolon kromatografisi ile elde edilen bir ekstrenin antitümöral etkisi in vivo olarak Mus musculus Balb/c farelerinde oluşturulan katı ve sıvı Ehrlich ascites tümörüne (EAT) etkisi ile gösterildi. Farelerde oluşturulan katı EAT'lerin 25 hayvanın 25 günlük 20 mg ekstre/0.5 mi serum fizyolojik (SF) (i.p) ile tedaviden sonra % 5^'sinin tamamiyle iyileştiği, % 24'ünde tümörün küçül düğü, % 4'ünde tümör büyüklüğünün sabit kaldığı ve % 16'sında tümörün geliştiği SF verilen kontrol grubunda 18 farenin hepsinde tümör geliştiği görüldü. 15 gün süreyle ekstre verildikten sonra tümör transplantasyonu ancak 30 farenin 3'ünde başarılı oldu. Kontrol grubunda 30 farenin 19'unda tümör gelişti. Ekstrenin sıvı EAT gelişmesini de önlediği gözlendi. Farelere kg başına 20 mg-500 mg ekstre SF içinde (0.5 mi) intraperitoneal olarak verildiğinde ve sıçanlara 80 mg/0.5 mi SF i.v. olarak verildiğinde toksik olmadığı gözlendi. Ayrıca bu ekstre in vitro olarak hemostatik parametrelere etkisi yönünden de değerlendirildiğinde ekstrenin doza bağımlı olarak ADP ile oluşan trombosit agregasyonunu (1. ve 2. dalga) inhibe ettiği euglobulin erime zamanını 133±17 dakikadan 1 18± 13 dakikaya indirerek (n:12) fibrin plakda 6.8010.86 cm2 lik eritme alanı vererek fibrinoli- tik sistemi (n:27) aktive ettiği, trombin zamanının ise 11.40+1.93 sani-77 yeden 16.65±2.17 saniyeye yükselterek antitrombinik etki de gösterdiği tesbit edildi (n:20). Ekstre Htc değerlerinde in vivo hiç bir değişiklik yapmadı. İn vivo olarak eritrositlerde gluttayonu 1.38±0.37 mmol GSH/gHb den 0.95±0.16 mmol GSH/gHb ye düşürdüğü, Hb ni 12.03±2.52 gHb/dl den 20.58±2.55 gHb/dl'e yükselttiği (n:15) ve glutat- yon peroksidazı (GPX) 40.33±8.12 U/l den 22.17±5.17 U/l'ye düşürdü ğü görülmüştür (n:8). Solid EAT li farelerin (n:14) eritrositlerinde glu- tatyon düzeyi 0.15±0.02 mmol GSH/gHb, hemoglobin düzeyi 10.79±1.06 Hb g/dl ve GPX 39.75+14.15 U/l olduğu saptanmıştır (n:8). Ekstre in vivo olarak plazma protein konsantrasyonunu 15 günde 40.01±1.72 mg/ml den 52.62±5.44 mg/ml ye çıkardığı (n:10) görülmüş ve tümörlü farelerde total plasma protein konsantrasyonu 46.06+1.45 mg/ml olarak bulunmuştur (n:10). Plazma protein dağılımı incelendiğinde (DAVIS-- PAGE) gel dansitometresinden elde edilen diyagramlarda 17 protein piki görüldü. Ekstre tatbikinden sonra 1. pikte (albümin) artma, 12., 13. ve 17.piklerdeki (7-globulinler kısmında) artmalar anlamlı bulundu (n:7). Plazma protein dağılımı izokratik HPLC ile incelendiğinde 55000 Da molekül ağırlığında bir proteinin normalde bulunmadığı, in vivo eks tre verilmesiyle ortaya çıktığı ve tümörlü farelerde de bulunduğu, ekstre ile tedaviden sonra kaybolduğu bulgularımız arasındadır (n;7). Ekstrenin kısmi analizinde glukoz, L-triptofan, indol türevi bir madde ve 4 protein bulunmuştur. Kara lahana ekstresinin SDS-PA- GE analizinde görülen proteinlerin molekül ağırlıkları 10.000 Da, 17.000 Da, 52.000 Da, 66.000 Da'dır. Proteinler (% 95 kesitli) (NH4)2S04 ile çöktürülerek diyaliz yapıldığında SDS-PAGE analizi sonucu molekül ağırlıkları 9.500 Da, 15.500 Da, 55.000 Da, 66.000 Da olan 4 protein görüldü. Ekstre asetonla çöktürüldüğünde 63.000 Da molekül ağırlıklı tek bir protein bandı görüldü ve Ekstre-As'ın fibrin plakların da eritme alanı gösterdiği tesbit edildi. 78 THE BIOLOGICAL ACTIVITIES AND THE BIOCHEMICAL EFFECTS OF AN BRASSICA OLERACEA VAR. ACEPHALA (BLACK CABBAGE) EXTRACT SUMMARY The in vivo antitumoral effect of the extract isolated from the juice of Brassica oleracea var. acephala leaves by petroleum ether, ether, ethylalcohol extraction and A1203 column chromatography was shown on the Mus musculus Balb/c mice with solid or liquid Ehrlich ascites tumors (EAT). Out of 25 mice with solid EAT, after 25 days of treatment with 20 mg extract in 0.5 ml saline each day intraperitoneal^, in 5$% of the animals the tumor completely disappeared, in 24% the tumor sizes decreased, in 4% tumor sizes were fixed and in 16% tumor sizes were increased. In the control group animals (n:18) all the tumor sizes were increased. Upon the administration of the extract for 15 days before tumor transplantation, out of 30 mice only 3 had tumor formation whereas in the control group 19 had tumor formation out of 30 mice. Also the extract prevented liquid EAT formation. The extract was nontoxic either when administered intraperitoneal^ to mice at 20 mg to 500 mg concentrations or when administered i.v. to rats at 80 mg concentration of the extract. This extract was also tested for it effects on hemostatic parameters. It caused concentration dependent inhibiton of both primary and secondary platelet aggregation induced by ADP. It79 decreased euglobulin lysis time from 133.25+16.69 min to 118.30±13.22 min (n:12) and it caused 6.80±0.86 cm2 (n:27) lysis area on fibrin plates, showing the extract's effect on the activation of fibrinolytic system. It had thrombinik effect by increasing the thrombin time from 11.40 + 1.93 sec to 16.65 + 2.17 sec (n:20). It caused no change on hemotocrite levels. In vivo administration of the extract for 15 days caused decrease in erythrocyte glutathione level from 1.38±0.37 m mole GSH/gHb to 0.95±0.16 mmole GSH/gHb (n:15), increase in hemoglobin level from 12.03±2.52 gHb/dl to 20.58±2.55 g Hb/dl (n:15), decrease in glutathione peroxidase level from 40.33±8.12 U/l to 22.17±5.17 U/l (n:8). The mice (n:10) with solid EAT had erythrocyte glutathione, hemoglobin and glutathione peroxidase levels as 0.15 m mole GSH/gHb, 10.79±1.06 Hb g/dl and 39.75±14.15 U/l, respectively. The extract caused increase in plasma protein level after 15 days treatment, from 40.01±1.72 mg/ml to 52. 6215.44 mg/ml (n:10). In the mice with solid EAT, the plasma protein level was 46.06il.45 mg/ml (n:10). When plasma protein distribution was examined with DAVIS-PAGE, 17 protein peaks were detected in the gel dansitometer diagrams. After extract treatment for 15 days increases in the l.peak (albumin) 12., 13. and 17. peaks were detected. 12., 13. and 17. peaks corresponded to gamma globulin peaks (n:7). The plasma, protein distribution was also examined with isocratic HPLC. A k55 Da protein was detected with the 15 days extract treatment and in the plasma of the mice with solid EAT. This protein disappeared in the mice which were treated with the extract. Partial identification of the extract showed presence of an indole containing compound, L-tryptophan, glukoz and 4 proteins with 10 kDa, 17 kDa, 52 kDa, 66 kDa. The 95% cut (NH4)2S04 precipitation of the extract and dialysis gave 9.5 kDa, 15.5 kDa, 55 kDa, and 66 kDa proteins. After asetone precipitation of the extract only one protein was isolated with a molecular weight of 63 kDa. This Extract-As caused lysis on both heated and unheated fibrin plates. 96

T Farklı gübre uygulamalarının Yalova-1 lahana varyetesi nin büyüme ve gelişmesine etkisini araştırmak amacıyla yapı lan bu çalışmada azotun 10 kg/da ve 20 kg/da N, potasyumun 15 kg/da ve J>0 kg/da K~0 olarak ikişer dozu kullanılmış ve fosforun dozu 10 kg/da PpOc olarak sabit tutulmuştur. Böyle ce yalnız fosfor uygulanan ve hiç gübre verilmeyen grupla birlikte toplam 6 uygulama grubu oluşturulmuştur. Çalışma sonunda en iyi verim 20 kg/da N ve 30 kg/da K20 uygulamasında elde edilmiştir. ABSTRACT This study was undertaken to find out the effects of various fertilizer applications on Yalova-1 cabbage variety. Two rates of nitrogenous and potassic fertilizers were applied as : 10 and 20 kg/da N, 15 and 30 kg/da KgO, where as phosphorous level wa3 kept constant as 10 kg/da. Thus, a total of 6 different treatments were made with the inclusion of the parcel which had no fertilizer application and the parcel treated with phosphorous only. As a result of the investigation, the highest yield was obtained with the application of 20 kg/da N and 30 kg/da K20. ABSTRAKT Farklı gübre uygulamalarının Yalova-1 lahana varyetesi nin büyüme ve gelişmesine etkisini araştırmak amacıyla yapı lan bu çalışmada azotun 10 kg/da ve 20 kg/da N, potasyumun 15 kg/da ve J>0 kg/da K~0 olarak ikişer dozu kullanılmış ve fosforun dozu 10 kg/da PpOc olarak sabit tutulmuştur. Böyle ce yalnız fosfor uygulanan ve hiç gübre verilmeyen grupla birlikte toplam 6 uygulama grubu oluşturulmuştur. Çalışma sonunda en iyi verim 20 kg/da N ve 30 kg/da K20 uygulamasında elde edilmiştir. ABSTRACT This study was undertaken to find out the effects of various fertilizer applications on Yalova-1 cabbage variety. Two rates of nitrogenous and potassic fertilizers were applied as : 10 and 20 kg/da N, 15 and 30 kg/da KgO, where as phosphorous level wa3 kept constant as 10 kg/da. Thus, a total of 6 different treatments were made with the inclusion of the parcel which had no fertilizer application and the parcel treated with phosphorous only. As a result of the investigation, the highest yield was obtained with the application of 20 kg/da N and 30 kg/da K20. 43

8. ÖZET Bu çalışma 1988-1989 yıllarında 15 beyaz baş lahana çeşidi ile Tarım-Orman ve Köyişleri Bakanlığı Samsun Köy Hizmet leri Araştırma Enstitüsünün Bafra Deneme İstasyonunda yapılmış tır. Çeşitlerin fenolojik gözlemleri yapılmış, morfolojik özel likleri ile mahsüldarlıkları incelenmiştir. Araştırmadan aşağıdaki sonuçlar alınmıştır. 1. Çalışmada yer alan çeşitler ekimden itibaren 5-9 gün arasında çimlenmiştir. En erken Çı,Ç5,ve Ç10, en geç olarak Ç13-Ç7, ve Ç8 çimlenmiştir. 2. Hastalıklara en hassas çeşitler Ç3 ve Ç5- zararlı lara en hassas olan çeşitler Ç12,Ç14 ve Ç15 dir. Sekiz çeşitte ne hastalık ne de zararlı görülmemiştir. 3. Seyreltme 29.06.1988 tarihinde tüm çeşitlerde ya pılmıştır. 4. Göçertme 1.08.1988 tarihinde tüm çeşitlerde ya pılmıştır. 5. Araştırmada yer alan çeşitler tohum ekiminden 80- 135 gün sonra baş bağlamaya başlamışlardır. En erken baş bağla yan çeşit Ç15, en geç baş bağlayan çeşitler ise Ç12- ve Ç13-dür. 6. Denemeye alınan tüm çeşitlerde hasat iki farklı zamanda (6.10.1988-20.11.1988) yapılmıştır. 7. Hasat edilen beyaz baş lahananın köklü ağırlığı en fazla olan çeşit Ç14, (1600 gr.), en az olan çeşit ise Ç8 (761. 75 gr. ) 'dir. 8. Bitki kök ağırlığı en fazla olan çeşit Ç5 (19.25 gr.), en fazla olan çeşit Ç3 (11.00 gr.) olarak bulunmuştur. -77--78- 9. Bitki kök uzunluğu en uzun olan çeşit Ç8 (21.35 cm.), en kısa olan çeşit Ç14,(7.39 cm.) olarak bulunmuştur. 10. Bitki sap uzunluğu en uzun olan çeşit Ç10 (38.45 cm.), en kısa olan çeşit Ç7 (13.89 cm.)'dir. 11. Bitki sap ağırlığı en ağır olan çeşit Ç9 (198.50 gr.), en hafif olan çeşit Ç12 (87.75 gr.)'dir. 12. Bitki sap kalınlığı en kalın olan çeşit Ç2 (4. 34 cm.), en ince olan çeşit Ç12 (3.05 cm.) olarak bulunmuştur. 13. Baş ağırlığı bakımından en ağır olan çeşit Ç1 (1459.00 gr.), en hafif olan çeşit Ç8 (633.50 gr.) olarak bu lunmuştur. 14. Yükseklik çevresi bakımından en uzun olan çeşit Çr (49.565 cm.), en kısa olan çeşit Çft (39.720 cm.) olarak bu lunmuştur. 15. Genişlik çevresi bakımından en uzun olan çeşit Ç6 (51.925 cm.), en kısa olan çeşit Ç8 (37.220 cm.) olarak bu lunmuştur. 16. Şekil indeksi bakımından çeşitler basık, yassı yuvarlak, yuvarlak ve konik olarak sınıflandırılmışlardır. 17. Beyaz baş lahananın yoğunluğu en fazla olan çe şit Ç9 (3.918 gr/cm3) en az olan çeşit Ç15- (1.250 gr/cm3) ola rak bulunmuştur. 18. Beyaz baş lahananın dış yaprak renkleri yeşilin tonları olarak, iç yaprak renkleri krem-yeşil arası renkler o- larak saptanmıştır. 19. Turşuluk ve dolmalık olarak iki şekilde kulla nım alanına sahip olanlar Ç2,Ç6,Ç8, sadece dolmalık olarak-79- kullanım alanına sahip olanlar Ç,,Ç1,Ç3,Ç4,Ç5,Ç10,Ç12, sadece tur şuluk olarak kullanım alanına sahip olanlar Ç7,Ç9,Ç14, Ç15, olarak bulunmuştur. Ayrıca Ç7 ve Ç8 salata olarak da kullanım alanına sahip bulunmuştur. 20. Kuru madde miktarı bakımından en fazla olan çe şit Ç1,( %17.09), en az olan çeşit Ç1,- ( %5.77) olarak bulunmuş tur. 21. Parsele ve dekara verim bakımından en iyi çeşit ler Ç1, (Ekinci 79) ve Ç12(Bayraklı) olup, parsele verimleri sıra sı ile 21.88-21.87 kg'dır. Dekara verimleri ise 3473.87-3471.49 kg. arasındadır. Verimi en az olan çeşit ise Ç8 (Quisto SG 637) olup parsele verimi 9.50 kg., dekara verimi ise 1508.36 kg'dır. 9. SUMMARY This study in 1988-1989 with 15 white head cabbages in Bafra Experiment Station that belongs to Ministry of Agricul ture-Forestry and Rural Affairs, Samsun Rural Services Research Institute has been done. About phenological observation af var ieties have been done and crop productivity and morfological peculiarities have been examined carefully. Research results are below : 1. Varieties in study v have eaten tid-bits between 5 and 9 days dating from sowing. First of all, Variety 1, Variety 5 and Variety 10, lastly Variety 13, Variety 7, and Variety 8, have eaten tid-bits. 2. For diseases, the most sensitive varieties are Variety 3, and Variety 5. For pests, the most sensitive varieties are Variety 3, and Variety 5. For pests, the most sensitive variet ies are Variety 12, Variety 14 and Variety 15. There weren't dise ase and pest for eight verieties. 3. All of the seedlings have become infrequent in 29 June 1988. 4. Transplanting, in 1 August 1988 for all varieties has been done. 5. Varieties in study, have begun to head after 80 and 135 days dating from sowing. The earliest heading variety is Variety 15 and the latest heading varieties are Variety 12 and Variety 13. 6. Harvest has been done in two different times. (6.10.1988-20.11.1988) 7. Harvested cabbages rooted weight which is the most -80--81- variety is Variety 14 (1600.00 gr.), the least variety is Variety is Variety 8 (7.61.75 gr). 8. The weight of plant root which is the most variety is Variety 5 (19.25 gr.), the least variety is Variety 3 (11.00 gr.). 9. The length of plant root which is the most variety is Variety 8 (21.35 cm.), tne least variety is Variety 14 (7.39 cm. ). 10. The length of plant stem which is the most variety is Variety 10 (38.45 cm.)., the least variety is Variety 7 (13.89 cm. ). 11. The weight of plant stem which is the most variety is Variety 9 (198.50 gr.), the least variety is Variety 12 (87. 75 gr.). 12. The thickness of plant stem which is the most var iety is Variety 2 (4.34 cm.), the least variety is Variety 12 (3. 05 cm.). 13. The weight of head which is the most variety is Variety 1 (1459.00 gr.), the least variety is Variety 8 (633.50 gr.). 14. The height surroundings of plant which is the most variety is Variety 6 (49.565 cm.), the least variety is `Variety 8 (39.720 cm.). 15. The wideness surroundings of plant wich is the most variety is Variety 6 (51.925 cm.), the least variety is Variety 8 (37.220 cm.). 16. In appearance j the varieties wich are low, low round, round and conic are classified.-82- -17. The density of head cabbage wich is the most var iety is Variety 9 (3.918 gr/cm3), the least variety is Variety 15 (1.250 gr/cm3). 18. The outside leaf colours of cabbage which are the tones of green and the inside leaf colours of cabbage which are between cream and green colour are fixed. 19. Variety 2, Variety 6, Variety 8 and Variety 11 can be used as pickle and fitting for stuffing. Variety 1, Variety 3, Variety 4. Variety 5, Variety 10 and Variety 12 can be only used as fitting for stuffing. Variety 7, Variety 9, Variety 13, Variety 14 and Variety 15 can be only used as pickle. In addit - ion,v Variety 7 and Variety 8 can be used as salad. 20. The quantity of dry matter which is the most var iety is Varitey 1(%17.09), the least variety is Variety 15 (%5. 77). 21. In plot of land and in a thousand square metres land because of output the best varieties have Variety 1 (Ekin ci 79) and Variety 12 (Bayraklı). Output in plot of land were 21.88-21.87 kg. Output in althousand square metres land are bet ween 3473.87-3471.49 kg. Because of output at least variety is Variety 8 (Ouisto SG 637). Output in plot of land of its is 9.50 kg. output in a thousand square metres land is 1508.36 kg. 88

28 ÖZET - Tokat Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri bölümünce 1988 yılanda yurt dışından getirtilen altı çeşit Kale ve Kola (Collard) lahanası ile yerli Kara lahananın Tokat koşullarına adaptasyonu araştırılmıştır. Bu çeşitler Kara lahana, Kale Dwarf Blue Curled Va- tes, Kale Dwarf Siberion, Collard Vates, Kale Chou Mollı- ere, Kale Collard green ve Chinese Kale'dir. Bu lahana çe şitlerinin tohumları ilkbahar devresinde 5 Nisan 1988!de ekilmiştir. Sonbahar devresinde ise 1 Ağustos 1988' de e- kilmiştir.Her iki ekim döneminde de 7 çeşit 3 tekerrürle tesadüf blokları deneme desenine göre sonuçlar değerlen dirilmiştir. Lahana çeşitleri arasında verim yönünden el de edilen sonuç önemli bulunmuştur. Sonuç olarak Kale Collard Green çeşidi ile Collard Vates çeşidi Kara lahanadan daha iyi verim ve kalitede çeşit olup, tanıtımının ve pazarlanabilme imkanının do ğacağı ihtimal dahilindedir. Bu nedenle bu iki çeşidin Tokat bölgesine ilkbahar döneminde yetiştiriciliğini ö- nerijoruz. Ayrıca Kale Collard Green çeşidinde yapılan gözlem ve tad muayenelerinde acımsı bir aroma taşıdık larından damak zevkimize uymamaktadır. Keza Kale Chou Molliere çeşidi soğuklara çok dayanıklı olması nedeniyle Ocak ortasında hasat edilmiş olup, kışın yeşil yemin az olduğu zaman değerlendirilebilinir, Collard vates çeşidin de yapılan gözlem ve tad muayenelerine göre tatlı bir aroma taşıdığından damak zevkimize uymaktadır. 29 SIMM AH Y An. adaptation experiment with six of Kale and Kola (Collard) cabbage varieties brought from outside one local variety called Kara (black) cabbage variety were conducted under Tokat conditions in the Deportment of Horticulture Agriculture Faculty Tokat. The varieties are Kara (black) cabbage, Kale Dwarf blue curled vates, Kale Dwarf Siberian, Collard vates, Kale chou molliere, Kale ^ollard green and Chinese Kale.. Seeds of these varieties were sown, during spring season on 5th April 1988 and during autumn on 1st August 1988. The results were evaluated according to randomized block design with seven varieties and 3 replications. The results were significant for yield among the varie ties tested. Kale collard green and Collard vates varieties ga ve higher yield together with high quality as compared to local Kara (black) cabbage variety. There are good possibilities for introducing and marketting the above mentioned foreign origin varieties. This is the reason that we are recommending the cultivation of these two, varieties under Tokat conditions. From our observations for odor and taste, it was found to have a bitter/ odor and tasteless. Whereas Kale chou molliere variety was found to be resistant to cold and was harvested in^ the middle of January and hence it is possible to use it as a green a fodder in winter season. Odor and taste obser vation made on Collard vates variety was found to be tasty with sweet odor. 39