Farklı dikim zamanları ve yetiştirme sistemlerinin brokkoli ve salatalık beyaz baş lahananın büyüme, gelişme ve verimine kantitatif etkileri

FARKLI DİKİM ZAMANLARI VE YETİŞTİRME SİSTEMLERİNİN BROKKOLİ VE SALATALIK BEYAZ BAŞ LAHANANIN BÜYÜME, GELİŞME VE VERİMİNE KANTİTATİF ETKİLERİ ÖZET Bu çalışma ile brokkoli (Platini F-ı) ve salatalık beyaz baş lahananın (Almanac Fi) Karadeniz bölgesinde yetiştirilme imkanlarının araştırılması, bununla birlikte bölgenin iklim verilerinin (özellikle sıcaklık ve fotoperiyot), açık tarla şartları yanında alçak tünel ve dalgalanan örtü (agryl) uygulamasının, farklı dikim zamanlarında (Nisan, Mayıs ve Haziran) bitkilerin büyüme, gelişme ve verimi üzerine etkilerinin belirlenmesi amacı ile planlanmıştır. Çalışmada, ayrıca kantitatif analizler sonucu bitkilerin büyüme, gelişme devrelerinin belirlenmesi ve verim tahminlerinde kullanılacak verim modellerinin oluşturulması amaçlanmış olup bu doğrultuda sonuçlar elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, I. dikim zamanında uygulanan dalgalanan örtü uygulaması brokkoli ve salatalık beyaz baş lahanada NAO (net asimilasyon oranı) ile NBH (nispi büyüme hızı) üzerine olumlu etki yapmıştır. I. dikim zamanındaki NAO ve NBH diğer dikim zamanlarına göre kararlı ve düzenli olduğu belirlenmiştir. Brokkolide vejetatif gelişme ve taç olgunlaşmasının sıcaklığa bağlı olduğu ve taç olgunlaşması için gerekli olan 300-400 C-gün'lük termal zamanın vejetatif gelişme için gerekli olan termal zamandan (700-1200 °C-gün) yaklaşık olarak üç kat daha az olduğu ortaya çıkmıştır. Salatalık beyaz baş lahanada tüketilen vejetatif aksamın (baş formunun) gelişmesine fotoperiyodun etkili olduğu ve dikim zamanı geciktikçe azalan fotoperiyodla birlikte baş olgunlaşması için gerekli olan termal zamanın arttığı belirlenmiştir. Brokkolide I. dikim zamanında vejetasyon süresinin uzun olması ve yan sürgün sayısının fazlalığı diğer dikim zamanlarına göre (II. ve III. dikim) toplam verimi artırmıştır (ortalama 550 g/bitki). Salatalık beyaz baş lahanada II. ve III. dikim zamanlarında bitki baş ağırlığı (1800-2000 g/bitki) I. dikim zamanına göre (800-1000 g/bitki) yüksek olarak belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Brokkoli, Salatalık beyaz baş lahana, dikim zamanı, yetiştirme sistemleri, büyüme, gelişme, verim THE QUANTITATIVE EFFECTS OF DIFFERENT PLANTING TIMES AND CULTIVATION SYSTEMS ON GROWTH, DEVELOPMENT AND YIELD OF BROCCOLI AND SALAD CABBAGE ABSTRACT In this study, it was aimed to determine growing possibilities of broccoli (Platini Fi) and salad cabbage (Almanac Fi) in the Blacksea region in order to investigate the effects of different planting times (April, May, June), varying temperature and photoperiod as well as the application of different covering systems namely low plastic tunnel, floating sheet on growth, development and yield of plants. It was also aimed to form yield models which would be used in yield assumption and determine the models regarding growth and development all stages of plants by means of quantitative analysis. Thus the results in the direction of these targets were obtained. According to the present results, floating sheet application at the first planting affected positively NAR (net assimilation rate) and RGR (relative growth rate) of broccoli and salad cabbage. NAR and RGR levels at the first planting were stable and regular comparing with other planting dates. It was also determined that vegetative growth and curd ripening were dependent on temperature in broccoli. Thermal time needed for curd ripening (300-400 °C-days) was approximately three times less than thermal time (700-1200 °C-day) needed for vegetative growth in broccoli. Photoperiod was found to be effective on the development of edible vegetative parts (head) of salad cabbage. It was determined that thermal time needed for head ripening increased whereas photoperiod decreased when the planting date was deleted in salad cabbage. Long-term vegetation and extra number of lateral shoots at the first planting time gave higher total yield (average 550 g/plant) than other planting dates (II. And III. Planting dates) in broccoli. Plant head weight at the II. and III. planting dates (1800-2000 g/plant) was more than I. planting time (800-1000 g/plant) in salad cabbage. Key words: Broccoli, salad cabbage, planting times, cultivation systems, growth, development, yield 76