Search

06.03.2018 tarih ve 30352 sayılı Resmi gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Ekonomik gelişme, bir ülkenin imkân ve değerlerinin tümüyle kullanılması sonucu erişilebilecek bir düzeydir. Gelişme, ekonomik büyümeye ek olarak sosyo-kültürel yapının gelişmesi gibi yapısal değişmeleri de içine alan çok boyutlu bir kavramdır. İkinci Dünya Savaşından sonra daha çok ön plana çıkan ekonomik gelişme, iktisatçıların üzerinde durduğu önemli konulardan biri olmuştur. Günümüz dünya ekonomisinde bilgi toplumuna yönelik oluşumlar, ekonomik gelişmede beşeri sermayenin önemini daha da belirginleştirmiştir. Klasik üretim faktörlerine ek olarak beşeri sermayenin öneminin artması ekonomik gelişme ve büyüme politikalarının yeniden gözden geçirilmesine neden olmuştur. Bilgi toplumuna geçiş sürecinde başarılı olabilmenin temel koşullarından biri, teknolojiyi etkin kullanabilecek eğitimli, bilgili, becerili ve alanında uzmanlaşmış nitelikli insan gücüne yani beşeri sermayeye sahip olmaktır. Beşeri sermayenin ortaya çıkmasında en önemli faktör ise eğitimdir. Bu çalışmanın amacı, beşeri sermayenin ekonomik gelişme sürecindeki rolünü ortaya koymak ve Bartın özelinde mevcut durumu değerlendirmektir. Çalışma yöntemi olarak kaynak taraması ve yüz yüze anket uygulaması tercih edilmiştir. Çalışma kapsamında katılımcıların eğitim düzeyi ile gelir düzeyleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Elde edilen veriler SPSS programına aktarılarak, değişkenler ve değişkenler arasındaki ilişkiler istatistiki testlere tabi tutulmuştur. Anket sonucunda Ki-kare Testi ile yapılan değerlendirmeden elde edilen bulgulara göre eğitim düzeyi ile aylık toplam gelir arasında istatistiksel olarak önemli bir farklılık bulunmuştur (p

Türkiye'de sermaye birikim sürecine bağlı olarak toplumsal alanda yaşanan değişimler eğitim alanına da yansımıştır. Tüm toplumsal alanların piyasanın belirleyiciliği altına girmesiyle eğitim de piyasa mekanizmasını düzenleyen ilkeler ve kurallar doğrultusunda yeniden yapılandırılmaya başlamıştır. Eğitim sisteminde yaşanan dönüşüm, bir yandan eğitimin kamusal alandan özel alana geçmesiyle yaygınlaşan özelleştirmeleri içerirken, diğer taraftan eğitim ile ekonomi arasındaki ilişkinin kuvvetlendirilmesi ve yaşanan teknolojik gelişmelerin eğitimde uygulanmasını içermektedir. 1960'lı yıllardan itibaren `beşeri sermaye` kavramıyla tartışılmaya başlanan eğitim-kalkınma ilişkisi başlangıçta ekonomik büyümeyi işaret ederken eğitim ekonomi arasındaki bağın güçlenmesiyle birlikte uluslararası rekabetin gerçekleştirilmesinde bir araç olarak görülmeye başlanmıştır. Bu çalışma, Türkiye'de eğitim-kalkınma ilişkisinin üretim sürecine bağlı olarak yaşadığı dönüşümleri ilköğretim müfredatları üzerinden analiz etmeyi amaçlamaktadır. Depending on the stage reached in the process accumulation in Turkey, changes in the social sphere in the education field. The determinism of the market in all social areas began to be structured by regulating and regulating fort he rules in the market in open education. On the one hand the transformation in the educaito system includes privatizations that have become widespread with the transition of education from public to private, while strengthening the relationship between education and economy and applying tecnological developments in education. The relationship between education and devolopment, which started to be discussed with the concept of `human capital` since the 1960s, intially pointed to economic growth, while education was seen as a means of achieving international competition with the strengthening of the bond between the econmy. In this study, age, depending on the production process of the transformation of education in Turkey aims to anlyze of relations out of tht primary school curriculum. 131

Kalkınma olgusunu geniş anlamda ele aldığımızda gelişmemiş veya gelişmekte olan ülkelerin beşerî sıkıntılarının minimize edilebilmesi ve bireyin refahının arttırılması noktasında gerekli dinamiklerin çalıştırılma çabası olarak ifade edilebilir. Bu kavramı sadece ekonomik temelli bir olgu olarak ele almak doğru olmaz. Tabi olarak kalkınma olgusunun iktisat dışı alanlarla da bu bağlamda ilişkilerinin olması kaçınılmazdır. Bu bizi kalkınma kavramının ekonomi harici alanlarda da izah edilebileceği yönünde fikir sahibi yapar.Eğitim kurumu nitelikli işgücü sağlanması noktasında kalkınmada kilit rol oynamaktadır. Aynı zamanda eğitim kurumları beşeri sermayenin de kaynağıdır. Başka bir açıdan ele alacak olursak eğitim kurumları, bireyin yaşam seviyesini yükseltici rolü vasıtası ile sosyal refaha, insani gelişmeye olumlu yönde etki etmektedir. Daha önce yapılmış araştırmalar ışığında yapılan bu çalışmanın amacı, 1980 sonrası Türkiye'de eğitim ve kalkınma ilişkisini 1980-2018 yılları arası mevcut yıllık veriler ışığında incelemek ve değerlendirmektir. Çalışma sonucunda, eğitimin kalkınmaya olan etkisinin yanında kalkınmanın belirleyicileri ile olan ilişkisi temsili seriler ile Johansen eşbütünleşme ve Granger nedensellik testleri yardımıyla incelenerek aralarında bağ olduğu sonucuna varılmıştır. When we consider the phenomenon of development in a broad sense, it can be expressed as an effort to minimize the human problems of the underdeveloped or developing countries and to employ the necessary dynamics in order to increase the welfare of the individual. It is not right to consider this concept as an economic-based fact. Of course, it is inevitable that the phenomenon of development will have relations with non-economic areas in this context. This gives us the idea that the concept of development can also be explained in non-economic areas. The education institution plays a key role in the development of qualified labor force. Educational institutions are also the source of human capital. On the other hand, educational institutions have a positive impact on social welfare and human development through the role of raising the individual's level of life. The aim of this study have been made in the light of earlier research, education and development in Turkey is after 1980 to examine the relationship between the current year in light of the data and evaluate the 1980-2018 year. At the end of the study, the relationship between the determinants of development and development as well as the effect of education on development were examined by means of Johansen cointegration and Granger causality tests. 156

Ekonomik birimlerin ekonomik kalkınmayı sağlamak ve refaha ulaşmak için koydukları bazı hedefleri vardır. Bu hedeflerin başında büyüme, kalkınma, sürdürülebilirlik ve gelişme gibi unsurlar yer alır. Büyüme için ülkelerin üretim yapmaları gerekmektedir. Üretimde etkinlik ise üretim faktörlerinin verimli kullanımı ile mümkün olabilecek bir unsurdur. Üretim faktörlerinden birisi olan emek faktörü ise bu tez çalışmasında üzerinde derinlemesine durulacak olanıdır. Emek faktörünün verimliliği ise insana yapılan yatırımla artar ve emek faktörü denilince de akla en başta eğitim harcamaları gelmektedir. Bu harcamalar neticesinde bireylerin bilgi, beceri ve deneyim kazanmaları da beşeri sermaye olarak nitelendirilir.Beşeri sermaye için günümüze kadar geçen süreçte birçok tanımlama yapılmış ve bahsi geçen kavram iktisatçılar tarafından farklı yönleriyle ele alınmıştır. Bu farklılıklar sebebiyle çalışmada; beşeri sermayenin tarihsel gelişimi aktarılmış ve ekonomik büyüme modelleri kapsamında önemine değinilmiştir. İlk olarak klasik dönemde beşeri sermaye daha sonra neoklasik dönemde ve en son olarak içsel büyüme modellerinde beşeri sermayeden bahsedilerek bu kavramın günümüz ekonomilerinde de ne kadar önemli olduğu hususu tartışılmıştır.Köy Enstitüleri ise model olarak beşeri sermaye yatırımının güzel örneklerinden bir tanesidir. Köy Enstitüleri sadece eğitim alanında farklı bir model değil aynı zamanda kültürel, tarımsal ve teknik ders müfredatı ile bireylerin beceri ve donanım kazanmasında önemli rol oynayan bir kalkınma modelidir.Bu tez çalışması da beşeri sermaye yatırımlarının önemini ortaya koymayı amaçlamış ve bu amacı desteklemek için de Köy Enstitüleri örneği üzerinde durmuş, büyüme ve kalkınma için beşeri sermaye yatırımının oldukça önemli olduğu ve Köy Enstitüleri'nin de büyüme ve kalkınmaya katkı sağlamış bir model olduğu sonucuna ulaşmıştır. In order to achieve economic development and prosperity, economic units set some objectives. These objectives mainly include growth, advancement, sustainability and development. Countries need to produce for growth. Efficiency in production is possible only with the efficient use of production factors. Labor factor in the production factors, is one of the concepts mentioned in this thesis. The efficacy of the labor factor increases with the investment on people and when the term labor factor is mentioned, education expenditures come to the mind first. As a result of these expenditures, individuals gaining knowledge, skills and experience are also considered as human capital.Many definitions have been made for human capital in the process so far and economists have dealt with this concept in different aspects. Due to these differences in the study; the historical development of human capital has been mentioned and its importance has been evaluated in the context of economic growth models. Firstly, human capital has been mentioned in the classical period and then in the neo-classical period and finally in the internal growth models and the importance of this concept in today's economies is also discussed.The Village Institutes, as a model, are one of the good examples of human capital investment. Village institutes are not only a different model in education field but also a development model that plays an important role in helping the individuals gain skills and qualities with cultural, agricultural and technical curriculum.This thesis aims to put forward the importance of human capital investments and emphasizes the example of Village Institutes in order to support this aim and concludes that human capital investment is very important for growth and development and Village Institutes are a model which also contribute to growth and development. 121

1980 sonrasında, Türkiye döviz darboğazını aşmak için sabit kur sisteminde ithal ikameci sanayileşme ile kalkınma stratejisinden, serbest döviz kuru sisteminde ihracata yönelik sanayileşme ile kalkınma stratejisine geçmiştir. Fakat genişletici maliye politikası uygulaması sabit kur sisteminde ithal ikameci sanayileşerek kalkınma döneminde daha etkin olurken; serbest kur sisteminde ihracata yönelik sanayileşerek kalkınma döneminde etkinliğini sermaye hareketlerinin serbestleşmesiyle kaybetmiştir. Çünkü açık bütçe politikasının faiz oranlarını ve talebi arttırması dış ticaret açıklarıyla beraber iç ve dış borç stokunu daha da arttırmıştır. 2002 sonrasında, bütçe reformu, vergi sisteminin etkinliğinin arttırılması ve özelleştirmeler ile mali disiplin sağlanmış, kamu borçlanma gereksinimi azaltılmış ve faiz oranları aşağıya çekilmiştir. Bu dönemde, sıkı maliye politikası asimetrik etki göstererek büyümeyi olumlu etkilemiştir. İstatistiksel verilere göre, Türkiye maliye politikası aracı olarak denk bütçeyi kullandığı 1923-1952 yılları arası dönemde, ekonomi daha hızlı büyümüştür. Cumhuriyet tarihinin (II. Dünya Savaşı yılları hariç) en düşük büyüme hızı ortalaması ise bütçe açıklarının en fazla olduğu 1990-2001 yılları arası dönemdedir. 1923-1979 yılları arası % 5,5 olan ortalama büyüme hızı, 1924-2012 yılları arası % 4,9 oranına düşmüştür. 2003-2017 yılları arasında ekonominin ortalama büyüme hızı yaklaşık % 5,5 oranındadır. Bu nedenle serbest döviz kuru sisteminde maliye politikası olarak açık bütçe yerine denk bütçe tercih edilmelidir.Türkiye'nin kalkınma planlarında da hedeflediği ortalama büyüme hızını artıramamasının üç temel sebebi açık bütçe politikasının faiz oranlarını yükseltmesi, üretim artışının ithal girdiye bağımlı olması ve ihracatın ithalatı karşılama oranının düşük olmasıdır. 2002 yılından sonra devletin ekonomiden çekilmesiyle beraber küçük ve denk bütçe politikası düşük faiz ve vergi oranlarında özel yatırımları ve ihracatı olumlu etkileyecek bir ekonomik ortam yaratacaktır. Maliye politikasının teşvik ettiği yatırım artışını kısıtlayan döviz darboğazı ise teknolojinin içselleştirilmesi ile aşılabilecektir. Böylece, Dokuzuncu ve Onuncu Kalkınma Planlarında hedeflenen bilgi toplumuna dönüşüm süreci de hızlanacaktır. Bu gerekçelerle, hızlı büyümeyle kalkınmanın sürdürülebilmesi için seçilen yeni teknolojilere dayalı bilgi bazlı inovatif sanayileşme stratejisinin başarısını sağlayacak olan denk bütçe politikası çerçevesinde altyapı harcamalarını artıran, beşeri sermaye ve inovasyon yaratacak kurumları ve teknoloji yatırımlarını teşvik eden bir maliye politikasının kullanılması önerilmektedir. After 1980, Turkey foreign exchange bottleneck in the development strategy of import substitution industrialization to overcome the fixed exchange rate system, have passed into the development strategy of export-oriented industrialization with the floating exchange rate system. However, while the application of the expanding fiscal policy is more effective in the development period by industrialization of the import substitute in the fixed exchange rate system, industrialization aimed at exportation in the free exchange system and lost its effectiveness in the development period with the liberation of capital movements. Because of the open budget policy and increasing interest rates and foreign trade deficits, domestic and foreign debt stock has increased even more. After 2002, budget reform, increased effectiveness of the tax system and fiscal discipline through privatizations, reduced public borrowing requirements and reduced interest rates. In this period, the tight fiscal policy has had an asymmetrical effect and positively affected the capital. According to statistical data, Turkey's economy in the period between the years 1923-1952 as a fiscal policy tool he uses a balanced butget has grown faster. The lowest rate of growth in Republican history (except for World War II) is the period between 1990-2001 when budget deficits are the highest. The average growth rate, which was % 5,5 between 1923-1979, decreased by % 4,9 between 1924-2012. Between 2003-2017, the average growth rate of the economy is about % 5,5. For these reason, the flexible exchange rate system should be budgeted instead of the open budget as the fiscal policy.Turkey's development plan that also aims at increasing inability to raise the average growth rate of the three mainreasons the budget deficit policy interest rate, to be dependent on imported inputs increase of production and export-import coverage ratio is low. With the withdrawal of the state from the economy after 2002, the small and equal budgetary policy will create an economic environment that will positively affect private investments and exports at low interest and tax rates. The foreign exchange bottleneck, which restricts the investment increse promoted by fiscal policy, can be overcome by the internalization of technology. So that the process of transformation to information society targeted at the Ninth and Tenth Development Plans will also accelerate. For this reason, it is proposed to use a fiscal policy that promotes human capital and innovation and technology investments that increase infrastructure spending within the framework of equivalent budgetary policy, which will ensure the success of knowledge-based innovative industrialization strategy based on selected new technologies to sustain rapid growth. 280

Ekonomik büyümenin başlıca bileşenlerinden birisi de beşeri sermayedir. Eğitim, beşeri sermayenin geliştirilmesinde önemli bir etkendir. Bu çalışmada, iki aşamalı Engle Granger (1987) eşbütünleşme analizi kullanılarak 1990-2015 döneminde Azerbaycan'da eğitimin ekonomik kalkınma üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda eğitimin ekonomik kalkınma üzerinde pozitif etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. One of the main component of the economic growth is the human capital. Education has an important impact on the development of human capital. In this study, the impact of education on economic development in Azerbaijan for the period 1990-2015 was analyzed by using the two step Engle Granger (1987) cointegration analysis. As a result of the study, it has been determined that education has a positive effect on economic development of Azerbaijan. 174

Ülkelerin gelişmişlik düzeyine ulaşmalarında ekonomik olarak kalkınmaları gerekmektedir. Ekonomik kalkınmanın gerçekleşmesinde ise toplumun bilgi üretmesi ve bu bilgiyi en iyi şekilde işlemesi gerekmektedir. Bilginin üretilmesi ve işlenmesi ise eğitimli ve sağlıklı insan gücü ile doğrudan ilişkilidir. Eğitimli ve sağlıklı insan gücü yani beşeri sermaye, ekonomilerin kalkınmasında en önemli faktörlerden biridir. Bu çalışmada beşeri sermaye ve ekonomik kalkınma arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma kapsamında beşeri sermaye ve ekonomik kalkınma ilişkisinin tespitinde öncelikle birim kök testi uygulanmış ve birim kök testi sonucuna göre Granger Nedensellik testi uygulanmıştır. Araştırma sonucuna göre Türkiye'de ekonomik kalkınma, beşeri sermayeyi olumlu yönde etkilemektedir. Ekonomik kalkınma kısa ve uzun dönemde beşeri sermayede olumlu değişikliklere neden olmaktadır. Beşeri sermaye ise ekonomik kalkınmayı uzun dönemde olumlu yönde etkilemektedir. Are required for access to the development level of economic development in the country. ISE needs to be functioning the best way to produce knowledge and the most economical development of the community in the realization of this information. ISE the production and processing of knowledge is directly related to the strength of educated and healthy people. Educated and healthy people is one of the most important factors in the models, namely the power of human capital, the development of the economy. In this study, we examined the relationship between human capital and economic development. The scope of the research human capital and Economic Development Unit root test unit root test Granger causality in the determination of the first relationship test was applied. According to the results of research in Turkey, economic development, human capital has a positive impact on. Positive changes in human capital lead to economic development in the short and long term in months. Human capital and economic development has a positive impact in the long term 109

Türkiye'nin iktisadi kalkınmasının sağlanmasının ve sürdürülebilir olmasının en temel şartı ülkenin sahip olduğu doğal, beşeri ve ekonomik kaynakların etkin biçimde kullanılmasıdır. Türkiye'de sürdürülebilir iktisadi kalkınmayı sağlayacak doğal ve ekonomik kaynaklardan olan hazine taşınmazlarının tamamının rasyonel, etkin ve verimli kullanımı vazgeçilmez bir unsurdur. Bu nedenle hazine taşınmazlarının kısa, orta ve uzun dönemli olarak ekonomiye kazandırılması gerekmektedir. Türkiye'de hazine taşınmazlarının ekonomiye kazandırılmasına yönelik yapılan işlemler: tahsis, kira, irtifak hakkı tesisi, satış ve ecrimisildir. Ancak, bu taşınmazların ekonomiye kazandırılmasına yönelik yapılan işlemler istenilen düzeyde değildir. Hazine taşınmazlarının yönetimi ve ekonomiye kazandırılmasına ilişkin yasal ve kurumsal değişiklik yapılması gerekmektedir. Bu değişikler ile birlikte yapılacak bir planlama doğrultusunda hazine taşınmazları ekonomiye kanalize edilmelidir. Böylelikle, hazine taşınmazları rasyonel, etkin ve verimli ticari yatırımlara konu edilerek ekonomiye kazandırılacak ve iktisadi kalkınmaya katkı sunacaktır. Bu çalışmada Türkiye'de hazine taşınmazlarının ekonomik kalkınma üzerindeki rolü tartışılacaktır. The achievement of Turkey's economic and sustainable development of the country's most basic requirement is to be used of natural, human and economic resources efficiently. One of the natural and economic resources in Turkey is treasury properties that will support sustainable economic development by using the whole of treasury real estates rationally, effectively and efficiently. Therefore, the immovable property of the treasury in the short, medium and long term are required to be brought into the economy. Immovable transactions of the treasury in Turkey towards the economy: allocation, lease, easement, sales and ecrimisil. However, actions towards these real estates economy is not at the desired level. Treasury in relation to the management of his real estate and the economy the legal and institutional changes is necessary. These changes are in line with the treasury's planning to be held in conjunction with the real property must be channelled into the economy. Thus, with the usage of treasury of real property in rational, effective and efficient way will be introduced into the economy by commercial investments, subject to, and will provide a contribution to economic development. In this study, in Turkey, the role of treasury real estates on the economic development will be discussed. 125

Beyin göçü gelişmekte olan pek çok ülkenin karşılaştığı önemli sorunlardan biridir. Günümüzde nitelikli işgücü kaybı yaşayan bu ülkeler çeşitli kalkınma politikaları ile yurtdışındaki beyinlerini kazanabilmişlerdir. Bu çalışmanın amacı beyin göçü ve kalkınma ilişkisinin incelenmesidir. Söz konusu amaçla ABD'de yaşamakta olan doktora derecesine sahip ve Türk diaspora ağlarına üye olan 227 Türk bilim adamından elektronik anket yoluyla veri toplanmıştır. Araştırmada Türk diaspora ağları ve Türkiye'nin devlet politikalarının beyin göçünden kalkınma sağlamaya yönelik katkıları iki farklı ölçek oluşturularak test edilmiştir. Ulaşılan sonuçlara göre; ABD'de yaşayan Türk bilim adamları ağırlıklı olarak ABD'nin kalkınmasına katkı sağlamaktadır. Aynı zamanda ağ üyesi bilim adamları, üye oldukları ağların Türkiye'nin kalkınmasına katkı sağlamadığı algısına sahiptir. Ayrıca ağ üyesi bilim adamları arasında Türkiye'nin devlet politikalarının beyin göçünden kalkınma sağlamadığına yönelik algının hakim olduğu görülmüştür. Son olarak, Türk devlet politikaları diaspora ağlarının Türkiye'nin kalkınmasına katkı sağlamalarında belirleyici bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Beşeri Sermaye, Beyin Göçü, Kalkınma, Diaspora Ağları, Gelişmekte Olan Ülkeler. Brain drain is one of the major problems faced by many developing countries. Today these countries who lose skilled labor were able to gain back their brains abroad with various development policies. The aim of this study was to research the relationship between brain drain and development. For this purpose it was collected data through electronic survey of 227 Turkish scientists with phd degrees member of Turkish diaspora networks and living in US. In the research it was tested contribution to development of Turkish diaspora networks and Turkey's state policies from brain drain by creating two different scales. According to the results; Turkish scientists living in US mainly contributed to development of US. Also the scientists member of diaspora networks had a perception that their networks didn't contribute to development of Turkey. Moreover it was seemed the dominant perception among the scientists member of the networks that Turkey's state policies didn't contribute development from brain drain. Finally Turkish state policies were determining in contribution to development of the diaspora networks in Turkey. Key Words: Human Capital, Brain Drain, Development, Diaspora Networks, Developing Countries. 311

ÖZETEğitim ekonomisi, bireylerin sahip olduğu bilgi, beceri ve eğitim düzeyi ile ekonomik değişkenler arasındaki ilişkileri araştırmaktadır. Bu ilişkiler beşeri sermaye donanımına bağlı olup, ekonomik büyüme, kalkınma, gelir dağılımı, istihdam, işsizlik, yoksulluk, dış ticaret, tüketim ve dışsallık gibi yönlerden ortaya çıkabilmektedir. İnsana yapılan bir yatırım olarak da değerlendirilen eğitim, üretim sürecinde bir girdi olarak yer almakta, teknoloji, AR-GE, bilgi üretimi ve yayılımı ile ilişkilendirilmektedir. Ekonomik kalkınmanın temel belirleyicisi olan eğitim, işgücünün niteliğini artırarak verimlilik, üretim ve gelir artışına neden olmaktadır. Bu çalışmada, eğitim ekonomisi ile ilgili kuramsal tartışmalar bağlamında eğitimin ekonomik etkileri araştırılmıştır. Genel olarak okullaşma oranı, kamunun eğitime ayırdığı kaynaklar, eğitim yatırımları, eğitim harcamaları, gelir dağılımı, AR-GE, kişi başına düşen gelir, ekonomik büyüme, istihdam, işsizlik, ücret ve yoksulluk yönünden eğitim ve ekonomi ilişkileri analiz edilmiştir. Ayrıca, Türkiye'nin de yer aldığı farklı ülkeleri içeren karşılaştırmalara yer verilmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre, eğitim düzeyi yüksek olan gelişmiş ülkelerin kişi başına düşen gelir ve refah düzeyi de yüksektir. Aynı zamanda ekonomik gelişmişlik eğitim düzeyini de olumlu etkilemektedir. Bu sonuçlar hem gelir düzeyinin eğitim düzeyini hem de eğitim düzeyinin gelir düzeyini etkilediğini göstermektedir. Eğitim düzeyi ile gelir dağılımı arasında da yakın bir ilişki bulunmaktadır. Gelişmiş ülkelerde gelir dağılımı adaletsizliklerinin daha az olduğu, gelişmekte olan ekonomilerde ise gelir adaletsizliklerinin arttığı görülmektedir. Çalışmanın diğer sonuçlarına göre, gelişmiş ekonomilerde gelişmekte olan ekonomilere göre kamu kesimi eğitime daha fazla kaynak ayırmaktadır. Eğitim düzeyi yüksek olan ülkeler, Ar-ge, teknoloji, istihdam ve dış ticaret hacmi bakımından gelişmekte olan ülkelere göre üstün ve avantajlı konumdadırlar. Buna göre, eğitime ayrılan kaynakların artırılması ekonomik sorunların çözümünde temel bir belirleyicidir.Anahtar Kelimeler : Beşeri Sermaye, Eğitim, Eğitim Ekonomisi, İktisadi Kalkınma, Ekonomik Büyüme ABSTRACTEducation economics searches relationship between individuals' knowledge, skill, education level and economical variables. This relationship depends on human capital and arises from the ways like economic growth, developement, income distrubition, employment, unemployment, poverty, foreign trade, consumption and externality. Education, which is evaluated as an investment for human, is an input in the production process and associated with technology, R & D, information production and its extension. Education, which is main determinant of economic development, enhances quality of workforce which leads to increase in productivity, production and income.In this study, economic impacts of education is investigated depends on education economy and theoretical debates. Generally, education and economical relationships between schooling ratio, government sources for education, education investments, education expenditures, income distrubition, R&D, per capita income, economic growth, employment, unemployment, wage and poverty has been analyzed. Moreover, the comparison which also includes Turkey and different countries are showed. According to results of this study, developed countries, which have high education level, also have high level of per capita income and welfare. At the same time, economic development impacts positively on education level. These results show that both income level and education level effect each other mutually. There is also a close relationship between education level and income distribution. In developed countries income distrubition injustice is seem less than developing economies. According to other results of the study, in developed economies, goverment allocate more resources than developing economies. Countries that have higher education level are better position and advantage on R&D, technology, employement and foreign trade capacity than developing countries. According to that, increases in resources for education is a main determinant for the solution of economic problems. Keywords: Human Capital, Education, Education Economics, Economic Development, Economic Growth 138

Günümüzde ülkelerin ekonomik büyüme ve kalkınma süreçlerinde, çok sayıda farklı faktörün etkili olduğu görülmektedir. Mevcut literatürde ise sadece fiziki sermayenin değil, aynı zamanda beşeri sermayenin de önemli bir rol oynadığı vurgulanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin ekonomik kalkınma sürecinde beşeri sermayenin önemini, literatürdeki seçilen çalışmaların sonuçlarına bağlı olarak ortaya koymaktır. Ayrıca beşeri sermayenin ekonomik kalkınma sürecindeki rolü ve Türkiye’nin beşeri sermaye potansiyeli incelenmektedir. Bir ülkedeki nitelikli iş gücü ile birlikte ve nüfusun genç ve dinamik yapısı, ekonomik kalkınmada, farklı kanallardan gelişen avantajlar sağlamaktadır. Bu kapsamda çalışma, ülkelerin ekonomik kalkınma sürecinde özellikle beşeri sermayenin rolüne dikkat çekerken, ülkelerin bu alanda yatırım yapmaları gerektiğini vurgulamaktadır. Ayrıca, uygulanacak olan eğitim ve sağlık politikalarının nüfusun niteliğini artırmaya yönelik diğer politik uygulamalarla desteklenmesi beşeri sermaye yatırımlarının etkinliğini daha da artırmaktadır. Sonuç olarak çalışmada, mevut literatürdeki sonuçlar ve farklı kaynaklardan elde edilen veriler doğrultusunda Türkiye için beşeri sermaye yatırımlarının ekonomik büyümeye ve kalkınmaya katkısının artırılabilmesi için uzun dönemli özel sektör ve kamu politikalarının önemi ortaya konulmaktadır., Today, countries in economic growth and development process, it appears that a number of different factors to be effective. In the current literature, not only in physical capital, but also it emphasizes that play an important role in human capital. The aim of this study is the importance of Turkey's human capital in the economic development process is to determine, depending on the results of studies in the literature selected. Moreover role in the economic development potential of human capital and human capital in Turkey are examined. With skilled labor in the country and its young and dynamic population structure, economic development, providing the advantages of developing different channels. Work in this context, countries in the economic development process draws attention to the role of human capital in particular, it emphasizes the need for countries to invest in this area. In addition, the education and health policies that will be applied to support other political practices to improve the quality of population increase further the efficiency of investment in human capital. As a result, work long-term in order to increase the contribution to economic growth and development of their human capital investments to Turkey in the data line obtained from the results and the different sources available, each literature is revealed the importance of the private sector and public policy.

Bu çalıĢmada Türkiye‟de kalkınmanın ve beĢeri sermayenin durumuincelenmiĢtir. ÇalıĢmanın temel amacı, Türkiye‟de kalkınmanın tam anlamıylagerçekleĢebilmesi için sermaye olarak sadece fiziki sermayenin yeterli olmadığınıaynı zamanda beĢeri sermayenin de gerekli olduğunu ifade etmektir. Ġlk bölümdeekonomik kalkınma kavramı ele alınmıĢ olup bu kavramın tarihsel süreci, etkilerianlatılmaktadır. Bu kavram çerçevesinde kalkınma planlarına da tarihi sırayla yerverilmiĢtir. Ġkinci bölümde beĢeri sermaye kavramı ele alınmıĢ olup bu kavramınönemi, etkileri ve göstergeleri üzerinde durulmuĢtur. Ayrıca bu bölümde beĢerisermaye formu olarak Türkiye‟deki sağlık-eğitim-nüfus gibi kavramların önemivurgulanmakta ve bu kavramlara iliĢkin sayısal veriler verilmektedir. Son bölümdeise kalkınma ve beĢeri sermaye kavramları insani geliĢmiĢlik endeksine görekarĢılıklı olarak ele alınmıĢtır. AraĢtırma sonunda ise, beĢeri sermayeye verilenönem arttığında ekonomik kalkınmanın daha iyi ve niteliksel Ģekilde gerçekleĢtiğisöylenebilmektedir.ANAHTAR KELĠMELER: Ekonomik Kalkınma, BeĢeri Sermaye, Ġnsani GeliĢmiĢlik Endeksi In this study, the position of economic development and human capital inTurkey are examined. Basic aim of this study underlines that not only physicalcapital is enough as a capital bu t also human capital is need to carry out fullyeconomic development in Turkey. In first part economic development is examineddetaily and is explained clearly historical process and effects of this termDevelopment plans are explained historically within the frame of this term. Insecond part, human capital is explained and the importance, effects, indicators ofthis term are underlined. The importance of terms such as health, education,population in Turkey is underlined in this part as special forms of human capitaland digital figures is given regarding these terms. In last part, the terms ofeconomic development and human capital are examined reciprocally by humandevelopment index. As a result of research, As the importance given to humancapital increase, it can be said that economic development is better and qualitative.KEYWORDS: Economic Development, Human Capital, Human Capital Index 133

Kalkınma ve beşeri sermaye çok yakın ilişkili iki kavramdır. Kalkınma sadece ulaşılması gereken bir hedef değil aynı zamanda sürekli kovalanması ve geliştirilmesi gereken bir olgudur. Bu yönüyle Kalkınma tüm dünya ülkeleri için önemli olmakla birlikte Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için ayrıca büyük bir öneme haizdir. Kalkınmanın kaynağı olan üretim faktörlerinin önemi zaman içinde değişiklik göstermiş olup bu değişiklik beşeri sermayeyi her geçen gün daha fazla öne çıkarmıştır. Günümüzde kalkınmanın kilit rolünü beşeri sermaye üstlenmiştir. Beşeri sermaye başlıca eğitim ve sağlık unsurlarından meydana gelmiş olup insanın sahip olduğu bilgi, beceri, tecrübe ve niteliklerin toplamıdır. Beşeri sermaye makro düzeyde önemli bir kavram olduğu gibi mikro düzeyde de önemli bir kavramdır. Bu çalışmada kalkınmada beşeri sermayenin rolü mikro düzeyde Burdur ili imalat sanayi üzerinde incelenecektir. Bu inceleme 39 şirkette 395 kadın ve erkek çalışan üzerinde anket uygulanarak yapılmıştır. Çalışma sonuçları çapraz tablolar ve tek yönlü Varyans analizi ile yorumlanmıştır. Development and Human Capital are both closely related notions. Development is not only a goal which should be achieved but also it is a fact which must be always pursued and improved.In this respect Development is important for all countries in the World at the same time it is also has a great importance for developing countries such as Turkey. The importance of production factors has varied over time so these changes in human capital have been put forward more and more every day. Today human capital has assumed a key role in the development. Human capital is formed of two main elements which are education and health. So human capital can be explained with information and skills owned by the people and the sum of the experience and qualifications. Human capital is an important concept at the micro level as well as at the macro level. In this study, the role of human capital in the development will be examined at the micro level on the province of Burdur manufacturing sector. This study was conducted in 39 companies by applying the survey on 395 male and female workers. The study results were reviewed by cross tables and one-way ANOVA analysis. 140

Küreselleşme süreciyle birlikte dünyada, ekonomik, sosyal ve kültürel alanda birçok değişiklikler yaşanmış ve teknolojideki hızlı değişim sonucu nitelikli işgücüne olan talep artırmıştır. Ülkelerin kalkınmasında büyük rol oynayan nitelikli işgücünün yetiştirilmesi ise eğitim, özellikle de mesleki eğitime bağlıdır. Bundan dolayı Türkiye'de mesleki eğitimin yeni baştan değerlendirilmesi gerekmektedir.Bu çalışmanın amacı, 1975-2011 dönemi için Türkiye'de mesleki ortaöğretim ile kalkınma düzeyi arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Araştırmada bağımlı değişken olarak GSYİH, bağımsız değişken olarak ise ilköğretim, genel ortaöğretim, mesleki ortaöğretim, yükseköğretim öğrenci sayıları ve eğitim harcamalarını temsilen bütçeden Milli Eğitim Bakanlığına ayrılan pay alınmıştır. Çalışmada Türkiye'de mesleki eğitim ile ekonomik büyüme arasında pozitif yönlü bir ilişki olup olmadığı Granger nedensellik testi ve regresyon analizi yardımıyla araştırılmıştır.Ekonometrik analizlere göre, mesleki ortaöğretim, GSYİH'nın nedeni çıkmıştır. Dolayısıyla mesleki ortaöğretimin Türkiye'nin gelişmişlik düzeyine katkı sağladığı belirlenmiştir. Yapılan çalışmanın ampirik sonuçları, öğrenci sayılarından hareketle eğitime yapılan yatırımların uzun dönemde ülkenin gelişmişlik düzeyi ile ilişkisinin olduğunu ifade etmektedir. Ayrıca çalışmanın içeriğine yönelik olarak regresyon analizinden elde edilen verilere göre mesleki ortaöğretimde meydana gelen % 1'lik artış GSYİH'yı yaklaşık % 0.528729 oranında arttırdığı tespit edilmiştir.Yapılan ekonometrik analiz sonucu, Türkiye'de mesleki ortaöğretim ile ekonomik büyüme arasında pozitif yönlü bir ilişkinin olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Eğitim, Beşeri Sermaye, Mesleki Eğitim, İktisadi Kalkınma ABSTRACTPREVALENCE OF VOCATIONAL SECONDARY EDUCATION AND ITS RELATIONSHIP BETWEEN DEVELOPMENT:TURKEY APPLICATIONÇALIŞKAN, AdnanPh. D. Dissertation, Department of EconomicsThesis Advisor: Associate Prof.Dr. Mustafa DURMANJune 2015, 143 pagesWith the process of globalization, the world numerous of changes have been experinenced in economic, social cultural areas and as a result of rapid changes in technology demand for skilled labour have increased. Cultivating the skilled workforce that play a major role in the development of the country depend on education in particular on vocational education. Therefore, it is necessary to evaluate vocational education all over again in Turkey. The aim of this study is to determine the relationship between the vocational secondary education in Turkey for the period of 1975-2011 and the level of economic development. GDP was taken as dependent variable in this research while number of primary school, secondary-school, vocational secondary school, higher education students, and the share allocated to ministry of education, representing educational budget expenditures, were taken as independent variables. In this study, whether there is a positive relationship between the economic development and vocational training in Turkey has been tested by Granger casuality test and regression analysis.The results of econometric analysis showed that vocational secondary education is the cause of GDP. Therefore, it was determined that vocational secondary education contribute to the economic development level in Turkey. Ampirical results of this completed study expresses that in the long-term, from the perspective student numbers the investments in education is in relationship with the development of country. In addition, as for the content of the study based on the data obtained from the regression analysis it has been determined that a unit increase in the secondary education results an increase approximately 0.528729 percent in GDP.As a result of econometric analysis, it was found that there is a positive relationship between the vocational secondary education and economic growth / development.Keywords: Education, Human Capital, Vocational Education, Economic Development 146