Search

Artykuł proponuje rozumienie mitu, jako efektu naturalnego dla człowieka sposobu opisu rzeczywistości. W opisie tym istotną rolę pełnią fikcja, narracyjna forma, perspektywa światopoglądowa, a także przywiązanie do konkretu, nastawienie intencjonalne oraz wyobrażenia kontrintuicyjne. Wszystkie te fenomeny znajdują swoje genetyczne i funkcjonalne uzasadnienie w modularnie rozumianej architekturze ludzkich procesów poznawczych. W konsekwencji pozwala to na postawienie tezy, że ukonstytuowanie się specyficznego mitycznego oglądu rzeczywistości jest efektem ewolucyjnej historii, która doprowadziła do pojawienia się współczesnego ludzkiego umysłu. Taka perspektywa wyjaśnia również dlaczego, wbrew kojarzeniu mitu ze społecznościami tradycyjnymi dobrze funkcjonuje on także w społecznościach nowożytnych. Dzieje się tak, gdyż architektura poznawcza człowieka współczesnego nie uległa istotnym modyfikacjom od momentu jej pojawienia się około stu tysięcy lat temu. Zmianie ulegają jedynie kulturowe okoliczności, które w różnym stopniu (generalnie coraz większym) wymuszają posługiwanie się mniej naturalnymi od mitu sposobami opisywania rzeczywistości. The article proposes to view myth as a consequence of a natural human way of describing reality. What plays an important role in this type of description is fiction, narrative form, and world-view perspective, as well as attachment to the concrete, intentional attitude and counterintuitive concepts. All these phenomena find their genetic and functional justification in modularly understood architecture of human cognitive processes. Consequently, it allows for formulation of the thesis that the constitution of the specific mythical view of reality is a result of evolutionary history, which has led to the emergence of the contemporary human mind. Such a perspective also explains why myth, despite being associated with traditional communities, also functions well in modern societies. This is due to the fact that the cognitive architecture of contemporary man has not undergone any significant modifications since its emergence around 100,000 years ago. What has changed is the cultural circumstances, which force (with varying yet generally increasing intensity) the use of ways of describing reality that are less natural than myth.

Celem artykułu będzie ukazanie, iż krzywa przemocy na przełomie historii człowieka jest krzywą opadającą, a najważniejszym czynnikiem, który przyczynił się do owej tendencji w różnych okresach rozwoju społeczeństw była instytucja Lewiatana. Wywód będzie miał swój początek w rekonstrukcji filozoficznych źródeł i przedstawieniu dwóch prawdopodobnie najbardziej wpływowych koncepcji życia człowieka w stanie natury tj. Jeana-Jacquesa Rousseau i Thomasa Hobbesa. Zrozumienie i wyprowadzenie wniosków z owych koncepcji jest kluczowe dla wszelkich prób myślenia o Lewiatanie jako o mechanizmie redukującym przemoc. Bowiem, jeśli człowiek jest z natury szlachetnym dzikusem, jak twierdził Rousseau, wtedy upada teza o tym, iż Lewiatan przyczynia się do spadku przemocy, bowiem jak każdy wytwór kultury musiałby mieć jednoznacznie negatywny wpływ na człowieka i jego dobrobyt. Jeśli natomiast człowiekiem z natury rządzą destrukcyjne popędy, jak sądził Hobbes,możliwa staje się konsekwentna teoria, iż pewne zewnętrzne czynniki przyczyniają się do redukcji przemocy. By rozwiązać filozoficzne trudności z orzeczeniem, który obraz natury ludzkiej jest bliższy prawdziwemu stanowi rzeczy, powołam się na argumenty płynące ze współczesnych badań w obrębie teorii ewolucji, teorii gier, prymatologii, paleoantropologii, psychologii rozwojowej i last but not least psychologii ewolucyjnej. Po rekonstrukcji obrazu natury ludzkiej, który ukazują wymienione powyżej dziedziny wiedzy, przejdę do scharakteryzowania logiki przemocy, a także dokonam wskazania jej poziomu na przełomie historii ludzkich społeczeństw: od plemion łowiecko-zbierackich przez społeczeństwa starożytne, średniowieczne i nowożytne, a kończąc na współczesności. Po prezentacji danych świadczących o spadku przemocy, będę starał się ukazać, iż i dlaczego głównym czynnikiem, który odpowiada za ów proces jest instytucja Lewiatana. W podsumowaniu zwrócę jednak uwagę, iż Lewiatan nie jest rozwiązaniem ludzkich problemów z przemocą. Przyczyniając się do redukcji danej klasy problemów generuje bowiem inne. Lewiatan prowadzi bowiem do sytuacji opisywanej już przez Tacyta: "Tak jak kiedyś cierpieliśmy z powodu zbrodni, tak obecnie cierpimy z powodu praw". The aim of the article is to show that the curve of violence at the turn of human history is a falling curve and the most important factor that contributed to this tendency in different periods of society development was the institution of Lewiatan. Dilatation has its beginning in the reconstruction of philosophical sources and the presentation of two probably most influential concepts of human life in the state of nature, i.e. Jean-Jacques Rousseau and Thomas Hobbes. Proper understanding and deriving valid conclusions from these ideas is crucial for any attempts to think about Leviathan as a mechanism which reduce violence. Therefore if human is the noble savage from nature, as Rousseau claimed, then the thesis that Lewiatan contributes to the decline of violence, is falling down, because like any product of culture would have to have an unambiguously negative impact on man and his well-being. If, on the other hand, man naturally rules destructive drives, as Hobbes thought, a consistent theory is possible that some external factors contribute to the reduction of violence.To solve the philosophical difficulties of the judgment, which the image of human nature is closer to the true state of affairs, I will refer to the arguments of contemporary research in the theory of evolution, game theory, primatology, paleoanthropology, developmental psychology and last but not least evolutionary psychology. After reconstructing the image of human nature, which shows the above-mentioned fields of knowledge, I will go on to characterize the logic of violence, and I will show its level at the various periods of the history of human societies: from hunter-gatherers to ancient, medieval and modern societies to modern times. After the presentation of data proving the decline in violence, I will try to show that and why the main factor that is responsible for this process is the institution of Lewiatan. In summary, however, I would like to point out that Lewiatan is not a solution to human problems with violence. By contributing to the reduction of a given class of problems, it generates different problems. Therefore, Leviathan leads to the situation already described by Tacitus: "As we once suffered because of the crime, so now we suffer from rights".

Celem niniejszego opracowania jest analiza argumentu zdrowia publicznego w kontekście debaty nad legalizacją miękkich narkotyków. W pierwszej części przybliżona zostaje treść pojęć, które występują w kontekście prezentowanego tematu. Na dalszych stronach przedstawiona zostaje analiza pojęcia zdrowia publicznego występującego w terminologii prawniczej. Analiza funkcjonowania tego pojęcia oraz argumentów budowanych na jego podstawie prowadzi do wniosku, że argument ze sfery zdrowia publicznego w dyskusji nad legalizacją miękkich narkotyków jest mało przekonywający oraz brakuje mu solidnej teoretycznej podbudowy. Mimo to zdrowie publiczne wciąż pozostaje jednym z najczęściej podnoszonych argumentów w dyskursie narkotykowym, w ostatniej części pracy – w oparciu o badania J. Haida z zakresu psychologii moralności − przedstawione zostaje możliwe wyjaśnienie faktu, dlaczego argument ze sfery zdrowia publicznego cieszy się nieustającą popularnością. The purpose of the present text is to provide analysis of the public health argument in the context of the debate over legalisation of soft narcotics. The first part provides an explanation of the terms used, followed by an analysis of the term ‘public health’ in the legal terminology. The analysis of this termand the arguments built on that basis leads to a conclusion that the public health argument in the discussion about legalisation of soft narcotics is little convincing and lacks a sound, theoretical basis. Despite the fact that public health remains among the arguments most often raised in the narcotics discourse, in the final part of this work – drawing on the study of J. Haid in the area of psychology of morality – a possible explanation is presented as to why the argument of public health remains popular.

Amongst issues that evolutionary psychology (EP) undertake there is a problem of morality. Evolutionary psychologists not only consider evolution and nature of morality, but also discus the problems of normative ethics and metaethics. This paper is the critical analysis of the possible implications of evolutionary psychology for free will, responsibility and punishment. On the ground of EP I will argue (1) in favour of free will and moral responsibility (2) but against the traditional form of punishment by imprisonment in case of offenders which crimes are results of biologically determined dysfunction of brain. These conclusions are broadly consistent with the solutions adopted in many systems of criminal law.

The topic of the article is evolutionary reflection on human sense of happiness, its causes and determinants. According to evolutionary foundations, emotional and cognitive processes connected with feeling of psychological well‑being represent the symptom of functioning of psychic mechanisms developed in response to environmental problems of adaptation. Based on this thesis we present explanations of such phenomena as positive and negative emotionality, commonness of optimistic attitude and general positive inclination and influence of contemporary environmental conditions on our sense of happiness. The last part of the article treats shows some ways of practical employment of evolutionary knowledge to develop human well‑being.

To begin with, a hypothesis is made regarding the possibility of treating imitation as a key mechanism in the induction of trance states. The author argues that this thesis can be justified convincingly on the basis of empirical material collected by researchers of shamanism. The theories of religion formulated by evolutionary psychologists place emphasis on the origins of religious concepts. However, they leave aside the question of ritual, and also do not permit a more thorough study of the mechanisms generating a ritual trance state. In order to analyse the cognitive aspects of trance, it is therefore necessary to construct a different theoretical model.

Trivers (1974) argued that offspring demand much more parental investment than parents want to give. This conflict of interest stems from a genetic conflict. Parents are genetically equally related to all of their offspring (the coefficient of relatedness r = 0.5; children share 50% genes of each of parents) and, for the parents, they present the same value as the "vehicle" of their genes. For this reason, parents are selected to balance investment among their offspring. For the offspring, it is a different standpoint: for each “full” sibling (r = 0.5) its value is twice as much to the other sibling (because it has 100% of its own genes, and the second sibling shares only 50% of its genes), and its value is fourfold higher than the value of a half-sibling (r = 0.25). The "selfish" children, driven by their own genetic interest, try to obtain more parental investment than their parents intend to provide, even at their siblings’ disadvantage. In this situation, a parent–offspring conflict arises that concerns the distribution of parental investment, and what is important, one can expect a sibling rivalry for these resources. In this paper the social and psychological consequences of parent-offspring conflict are discussed: i.a. infanticide, mate preference conflict, sibling rivalry and allomothering as a way in which parent-offspring can be reduced

Artykuł wskazuje na ewolucyjne podstawy kluczowych dla zarządzania procesów: kierowania, przywództwa i sprawowania władzy, komunikacji, konfliktu i kooperacji. Stanowi próbę wykorzystania paradygmatu ewolucjonistycznego w nauce zarządzania, integrując ją w ten sposób z innymi dyscyplinami naukowymi na płaszczyźnie opisu uniwersalnego behawioru człowieka.