Search

Metropolita Antoni Bloom zapisał się w historii XX wieku jako wybitny hierarcha, teolog, kaznodzieja i misjonarz. Jest bardzo prawdopodobne, że jego postać zostanie jeszcze doceniona przez następne pokolenia prawosławnych chrześcijan i wszystkich tych, którzy w chaosie eklektycznych wartości, moralnej relatywności, powszechnego materializmu i egocentryzmu próbują znaleźć swoje prawdziwe przeznaczenie, znaleźć Boga. Na tle powyższych uwarunkowań twórczość homiletyczna ekscelencji jest bardzo aktualna, gdyż w oparciu o bogatą chrześcijańską tradycję patrystyczną i doświadczenie Kościoła w osiąganiu pełni człowieczeństwa, przemawia on przenikliwym i potężnym głosem, pełnym mądrości i prawdy o człowieku. Owa potęga nie zasadza się na wadze gatunkowej przytaczanych argumentów i krasomówstwie, choć są one nieodłącznym elementem jego nauczania, lecz na wewnętrznej głębi poruszającej nawet najbardziej zatwardziałe serca i skrępowane umysły.

Przedmiotem badań, podjętym w niniejszym artykule, jest analiza konsekwencji nasilonych emigracji zagranicznych dla lokalnego społeczeństwa obywatelskiego w województwie opolskim. W oparciu o wybrane teorie emigracji związane z kapitałem społecznym, ustalono najważniejsze relacje występujące między tymi kategoriami. W opracowaniu uwzględniono przede wszystkim wpływ zagranicznych wyjazdów na sferę społeczną, na poziomie jednostki, rodziny i społeczności lokalnej, a także na wybrane aspekty demograficzne i gospodarcze. W pracy przedstawiono perspektywę rzeczywistą wyjazdów zarobkowych, opartą na danych statystycznych, raportach eksperckich i publikacjach naukowych oraz medialną, związaną z analizą dyskursu prasy regionalnej., The subject of research undertaken in this article is to analyze the consequences of intensified foreign emigration for local civil society in Opole Voivodeship. On the basis of selected theories of emigration related to social capital, the most important relationships existing between these categories has been established. This study considers, first and foremost, the impact of foreign emigration on the social sphere, at the individual, family and community level, and on selected demographic and economic aspects. The paper presents the real prospect of economic migration, based on statistical data, expert reports and scientific publications, as well as the prospect of media associated with the analysis of regional press discourse.

Strajki i demonstracje w Polsce, do których doszło 25 czerwca 1976 r. odbiły się żywym echem wśród emigracji w Wielkiej Brytanii. W artykule przedstawiono opinie i oceny emigracyjnych polityków oraz publicystów dotyczące przyczyn, przebiegu i konsekwencji czerwcowych protestów w kraju., The news of strikes and demonstrations that broke out in Poland on 25 June 1976 resounded throughout the Polish exile community in Britain. The article presents the opinions and assessments expressed by the emigré politicians and journalists concerning the causes and possible consequences of the events taking place in Poland.

Historia codzienności - kompleksowe badanie tego, co się powtarza, "normalne" oraz zwyczajne, takie co tworzy styl i sposób życia u przedstawicieli różnych warstw społecznych, łącznie z reakcjami emocjonalnymi na wydarzenia życiowe i motywację zachowań. Jednak rekonstrukcja codzienności nie jest prosta. Po pierwsze, ten rodzaj działalności jest dość szeroki i wszechogarniający. Po drugie, historyk, badający codzienność ma zupełny brak źródeł lub też odwrotnie, ma bardzo dużo i te źródła dotyczą wyłącznie codzienności. Jednym ze strukturowych elementów życia codziennego jednostki jest jej działalność produkcyjna, która w warunkach emigracyjnych przejawia się w formie: "Rosyjska akcja pomocowa", działalność szkoleniowa i wspólna, wynalazczość, manipulowanie ludzkimi słabościami, honorarium literackie, audiencję u wysoko postawionych osób (w celu konsumpcji i konwersacji), oddawanie drogich rzeczy do lombardu, kredyt w sklepach, budowa dróg, prace w prywatnych czeskich gospodarstwach, praca w czeskich zakładach żywieniowych, fizyczna niewykwalifikowana praca., THE PROBLEM OF THE UKRAINIAN ELITE'S EMPLOYMENT IN EMIGRATIONAL CONDITIONS: PRODUCER (LABOR) SUSTAINABILITY BETWEEN URGENT AND DISABLED (CHSR, 1921-1939 gg.) The history of everyday life is a complex study of repetitive, "normal" and habitual, that constructs a style and way of life among representatives of different social strata, including emotional reactions to life events and motives of behavior. However, the reconstruction of everyday life is not easy. Firstly, because this side of reality is quite wide and comprehensive. Secondly, the historian who studies the everyday or completely absent historical sources, or vice versa, has a lot of them and they (sources) are those relating exclusively to everyday life. One of the structural elements of everyday life of an individual is his production (labor) activity, which, under emigration conditions, manifested itself in the forms: "Russian aid action", course and circular activity, invention, manipulation of human weaknesses, literary fees, audiences from senior officials (with the aim eat and talk), put expensive things in pawnshop, loans in stores, road construction, work in private Czech farms, work in Czech catering establishments, physical unskilled labor. Key words: history of everyday life, Ukrainian emigration, interwar Czechoslovakia, production (labor) activity.

Myślą przewodnią artykułu jest ethos ludzkiej pracy w nawiązaniu do zjawiska emigracji na przykładzie emigrantów polskich pracujących w państwach przyjmujących Unii Europejskiej. Artykuł opisuje powyższe zagadnienie w świetle katolickiej nauki społecznej. Wartości pracy ludzkiej są tu fundamentalne i znaczące dla egzystencji ludzkiej. Historycznie ujmując to zagadnienie, trzeba podkreślić, że wartości związane z pracą człowieka ulegały ewolucji, począwszy od pracy niewolniczej, do aktów prawnych wyrażonych w kodeksach pracy czy kodeksów etyki zawodowej, wskazując w ten sposób na wymiar godności osoby ludzkiej. Ta myśl ethosu pracy w odniesieniu do godności jej podmiotu została szczególnie przywołana w polemice z filozofią marksistowską. Wielki wkład ma tu papież Jan Paweł II ukazując społeczny i podmiotowy wymiar pracy ludzkiej, zwłaszcza w słynnej encyklice Laborem exercens (O pracy ludzkiej). Konsekwentnie Jan Paweł II opowiedział się tutaj za pierwszeństwem osoby ludzkiej i pracy ludzkiej przed kapitałem – zmiany idące po linii zdecydowanego przeświadczenia o pierwszeństwie osoby przed rzeczą, pracy człowieka przed kapitałem jako zespołem środków produkcji (LB 13). Papież Franciszek jeszcze bardziej wzmocnił i uwydatnił tę myśl społeczną mówiąc o nowych formach przestępstw i ucisku – przemocy przeciwko chrześcijańskim wartościom i pojęciu pracy, a jednocześnie podkreśla godność osoby w miejscu pracy, podnosząc przy tym głos krytyki, co do zachodzących procesów na rynkach pracy, tj. globalizacji, neoliberalizmu, neokolonializmu. W tym specjalnym więc, społecznym kontekście migracje wydają się nowym wyzwaniem w trosce o godność i sprawiedliwość pracy ludzkiej., Szkoła - Zawód - Praca, Nr 16 (2018): Szkoła - Zawód - Praca

Aleksander Bocheński był jednym z czołowych publicystów dwutygodnika pod na­zwą „Bunt Młodych", którego stanowisko redaktora piastował Jerzy Giedroyć. Bocheński stał się współtwórcą koncepcji ideowych środowiska skupionego wokół pisma, szczególnie w kwestii mniejszości narodowych. W artykułach wyraźnie sprzeciwiał się polityce dyskry­minacji wymierzonej wobec mniejszości ukraińskiej, a także białoruskiej. Podkreślał potrzebę utworzenia dla nich autonomii i wspierania dążeń niepodległościowych. W jego przekonaniu zapewnienie odpowiednich warunków do rozwoju potrzeb kulturalnych i ekonomicznych Ukraińców ostatecznie miało wyeliminować napięcia polsko-ukraińskie. W odniesieniu do mniejszości żydowskiej prezentował stanowisko bezwzględnego wykluczenia tendencji anarchicznych, których przejawem były, częste wówczas, pogromy. W kwestii rozwiązania sytuacji żydowskiej w Polsce międzywojennej, jak większość publicystów „Buntu Młodych", proponował asymilację lub emigrację; jednak wyraźnie przychylał się do tej pierwszej z wy­mienionych wcześniej, propozycji. The political conceptions of the conservatives from „Bunt Młodych" were inspired by tradition. One of the main publicists was Aleksander Bocheński. He, like the other conservatives from "Bunt Młodych", opted for the guaranteeing of the individual's rights and freedoms, within the bounds determined by the common good and the norms of Christian morality. On the national issue there were three trends among the conservatives: nationalistic, universalistic and imperialist. The latter two recognized the primacy of the state interests over the national ones, the imperialist also postulating territorial expansion. Aleksander Bocheński didn't support for the nationalism, he rather emphasized the need to strengthen Poland's independence through the autonomy of Ukrainian minority. On the Jewish minority issue his opinion was not so clear definite. He considered at that time two options such as the assimilation or the emigration.

Z pięćdziesięciu siedmiu lat swojego życia dwadzieścia sześć spędził Lechoń na emigracji, najpierw w Paryżu, pełniąc funkcję ambasadora polskiej kultury (1930–1939), a następnie jako uchodźca w Nowym Jorku (1940–1956). Gdziekolwiek nie przebywał, promował polską kulturę i literaturę oraz skupiał wokół siebie Polonię. Prowadził audycje radiowe, odczyty, pisał książki i wiersze. Współpracował z „Wiadomościami” londyńskimi. Zakochany w starej Warszawie, nie nadążał za nową literacką modą. Upodobał sobie literaturę klasyczną i tradycję. Na emigracji borykał się z biedą i tęsknotą za ojczyzną. Wzmogły się jego złe stany psychiczne. Gdy już przeczuwał, że do niej nie wróci, marzył o pochówku w polskiej ziemi. 26 out of 57 years of Lechoń life he spent in exile, first in Paris, serving as ambassador of Polish culture (1930–1939) and then as a refugee in New York (1940–1956). Whenever he stayed, he promoted Polish culture and literature and concentrated around Poland. He ran radio shows, readings, posted books and poems. He worked with the “News” in London. In love with old Warsaw, he didn’t keep up with the new literary fashion. He liked classic literature and tradition. His refugee life was full of poverty and longing. Away of homeland his bad mental states grew. When he sensed that he wouldn’t return to Poland, he dreamed of burial in Polish soil.

Rada Narodowa była organem doradczym prezydenta i rządu. Członkowie Rady Narodowej uważali, że Polska znajduje się pod okupacją sowiecką, a rządy w kraju sprawuje narzucona agentura. Wiadomości napływające z Polski wskazywały, że rządzący w nad Wisłą komuniści zmierzali do jej całkowitej sowietyzacji. Na posiedzeniach Rady Narodowej analizowano sytuację gospodarczą w Polsce. Zastanawiano się również nad sposobem informowania rodaków w kraju o sytuacji międzynarodowej oraz własnych dokonaniach i zamierzeniach. Ograniczone możliwości finansowe i kadrowe oraz brak łączności z krajem utrudniały tego typu działania. Rada Narodowa z oburzeniem zareagowała na prześladowanie Kościoła katolickiego. Emigracyjni politycy wielokrotnie apelowali też do rodaków w kraju, aby nie podejmowali walki zbrojnej. Obawiali się, że antykomunistyczne powstanie zakończyłoby się klęską.

According to the source query, more than 60 chaplains from the November Uprising emigrated in the years 1831–1832 to Western Europe (mainly France), the United States and to Algeria which was being conquered by the government of Louis Philippe. In the period 1832–1863 further 50–60 priests had to leave their homeland. Moreover, the defeat of the January Uprising caused even further emigration of clergymen. According to estimates, in 1863–1865 there were about 210 priests in France and the Papal States. The author undertakes an analysis of selected correspondence of chaplains as a source for the history of Polish emigration in France in the nineteenth century. Among the numerous epistolary sources, selected letters were chosen which can be found in the Military Archives at Chateau de Vincennes, the Princes Czartoryski Library and the Bernardine Archives in Krakow. This is both official and private correspondence. Epistolary legacy is an important source in biographical research, as one can find there, among others, details concerning social origin, participation in the uprising, places of emigration or pastoral activities. Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

Wydane na obczyźnie książki Wiesława Lasockiego dla młodego odbiorcy były popularne w szerokich kręgach emigracyjnych. Adresowane raczej do starszych dzieci opowieści o tematyce przyrodniczej, przygodowej i historycznej pełniły jednocześnie funkcję edukacyjną, wychowawczą i rozrywkową. W zwięzły i klarowny sposób (zrozumiałe słownictwo, objaśnienia rzeczowe) przekazywały wiedzę o świecie przyrody i wydarzeniach historycznych, a także wychowywały w duchu miłości do ojczyzny dziadków i rodziców, której młodzi odbiorcy w ogóle lub prawie nie znali. Książki Lasockiego dawały więc młodzieży namiastkę Polski. Dorosłym czytelnikom przypominały zaś kraje lat dziecinnych, wywoływały i zarazem odpowiadały na nostalgię. Są to interesujące i wartościowe – mimo że nie zawsze artystyczne – opowieści adresowane zarówno do młodych, jak i dorosłych. Należy jednak podkreślić, że dla pełnego zrozumienia dorobku Lasockiego przez dzisiejszego odbiorcę niezbędna byłaby znajomość kontekstów historycznych, tzn. wojennego, uchodźczego, emigracyjnego i kolonialnego (ten ostatni dotyczy opowieści o malajskim niedźwiedziu Ali Babie). Wyjątek stanowi opowieść o żubrze Pulpicie niewymagająca szczególnego komentarza, którą moim zdaniem warto byłoby wydać (choćby we fragmentach) ponownie – ze względu na jej walory literacko-dydaktyczne.

In this article, the analysis has been subjected to discussing the autobiographical novel: The Prologue of Galina Kuznetsova- the representative of the Russian Emigration and the First Wave. This article presents the process of formation of the novel and identifi es the impact of the personality and work of Ivan Bunin on its shape. Kuznetsovas novel was presented in a broader context of autobiographical novels of the Russian Emigration.

Po podpisaniu w 1921 roku traktatu pokojowego w Rydze, na terenie Polski znalazło się 20 tysięcy ukraińskich żołnierzy atamana Petlury. Ukraińscy żołnierze zostali umieszczeni w obozach na terytorium całego kraju. Jednym z miejsc internowania był Piotrków Trybunalski, w którym w maju 1921 roku przebywało 546 żołnierzy. Obóz internowania zostały zlikwidowany w listopadzie 1921. Zwolnieni z obozu żołnierze powracali na Ukrainę Sowiecką, albo wyjeżdżali do innych krajów. Około 100 weteranów wojny z Rosją Sowiecką zdecydowała się pozostać w Piotrkowie. Jako emigranci polityczni stanęli przed potrzebą organizacji codzien-nego życia. Najważniejszymi problemami emigrantów było znalezienie pracy oraz zachowanie swojej tożsamości narodowej., Після підписання у 1921 році Ризького мирного договору на польських теренах опинилося 20 тисяч україн-ських воїнів отамана Петлюри. Українські воїни були розміщені у таборах по всій Польщі. Одним із місць інтернування був Петрків Трибунальський, у якому в травні 1921 року перебувало 546 воїнів. Табори інтерну-вання були ліквідовані в листопаді 1921 року. Звільнені з табору воїни повернулися в Радянську Україну, або виїхали до інших країн. Близько 100 ветеранів війни з Радянською Росією вирішили залишитися в Петркові. Як політичні емігранти опинилися перед необхідністю впорядкування щоденного життя. Найважливішим питан-ням для емігрантів був пошук роботи та збереження своєї національної ідентичності., After signing a peace treaty in the Riga in 1921 year, on the polish territory were 20 thousand ukrainian soldiers of the ataman Petlura. Ukrainian soldiers were put in camps to territory of the entire country. Piotrków Trybunalski was one of places of the internment, where in May 1921 year stayed 546 solidiers. The camp of the internment was liquidated in November 1921. Soldiers dismissed from the camp returned to Soviet Ukraine, or left to other country. About 100 veterans war with Soviet Russia decided to stay in Piotrków. As political emigrants they stood up before the need to organize the daily living. The most important problems of emigrants was to find a job and keeping the own national awareness.

The text is part of research regarding the issue of space. Space is described as an object of valuation. The aim of the article is to show the linguistic means by which Maria Pawlikowska-Jasnorzewska evaluates England’s space of emigration. The text consists of three parts, which comprise: 1. presentation of elements of the poet’s biography, the characteristics of a letter as a communication tool; 2. clarification of the concepts of value and valuation, presentation of examples and their interpretation; 3. summary and conclusions. In the letters linguistic material is a predominance of means negatively evaluating space. Among them, the largest number constitutes of lexical means. Formative, connotative and metaphorical means are also present.

"Przez całe lata punktem odniesienia dla działania powojennej emigracji polskiej w Wielkiej Brytanii była sytuacja w kraju. Związek z krajem utrzymywano nie tylko w formie wyjazdów, korespondencji, ale był on też obecny w działaniach czy koncepcjach funkcjonujących na emigracji partii politycznych czy organizacji społecznych. Oczekiwano zmian w Polsce, które miały w konsekwencji przywrócić jej niepodległość i umożliwić emigrantom powrót do ojczyzny. To odniesienie do kraju było obecne nad Tamizą przez wiele lat, chociaż z biegiem czasu słabło. W tej sytuacji każde osłabienie władzy komunistycznej przyjmowano z nadzieją zmiany na lepsze." [fragment tekstu]

Z Rozdziału I "W CESARSKO-KRÓLEWSKIEJ GALICJI I LODOMERII": "Głośne kichnięcie obwieściło domownikom narodziny Henryka Tadeusza, syna Tadeusza Kapiszewskiego i Zofii z domu Skanderbeg Bułharyn. Działo się to 19 grudnia 1899 roku w Niżankowicach (leżących na ziemi sanockiej – wówczas w Królestwie Galicji i Lodomerii. Opowieść o życiu Henryka zacznijmy od opisu domu rodzinnego. Wyobraźmy sobie dużą piętrową kamienicę, na parterze której Tadeusz Kapiszewski – szczęśliwy ojciec pierworodnego Henryka – prowadził aptekę „Pod Gwiazdą”. W drugiej części parteru mieścił się obszerny salon. Każdy mieszkaniec i gość domu państwa Kapiszewskich zapamiętywał go dobrze, bowiem jego wielką ozdobą był biegnący u szczytu, na wszystkich ścianach, pod samym sufitem fryz przedstawiający dumnie kroczące gęsiego pawie, z przepięknie rozłożonymi wachlarzowato ogonami. Namalował je zaprzyjaźniony z rodziną malarz Andrzej Demkowicz, Rusin."(...)

W ostatniej dekadzie wraz z otwarciem unijnych rynków pracy dla Polaków niepomiernie wzrosła liczba emigrantów zarobkowych. Poakcesyjna fala migracji za - robkowych wyróżnia się dwiema cechami, których nie obserwowaliśmy podczas wcześniejszych fal migracji zarobkowych. Po pierwsze wraz z rozwojem środków szybkiej komunikacji w czasie i przestrzeni są to głównie wyjazdy o charakterze wahadłowym. Po drugie o ile wcześniej emi - growali w dużej mierze ludzie dysponujący pewnym kapitałem społecznym i kulturowym, o tyle dziś migranci zarobkowi są bardzo zróżnicowani zarówno pod względem wieku, jak i posiada - nych kompetencji językowych i zawodowych. Powyższe czynniki w dłuższym czasie rodzą szereg problemów, także natury zdrowotnej. Celem artykułu jest charakterystyka czynników ryzyka, na które narażeni są migranci zarobkowi i ich rodziny oraz stanu zdrowia migrantów zarobkowych, a także przedstawienie rozwiązań systemowych z zakresu polityki zdrowia publicznego mających na celu pomoc migrantom i ich rodzinom w sytuacji wystąpienia problemów zdrowotnych, ale także podjęcie działań o prewencyjnym charakterze. Due to the opening of union labour markets, the last decade brought about an increase in Polish work migration. There are two unique features that make the post-accession migration wave stand out from the earlier ones. Firstly, the development of means of fast communication and transport encouraged mainly pendulum migration. Secondly, unlike the former migrants with certain social and cultural capital, present-day work migrants are diverse as far as age, language and work competence are concerned. The above factors, in the long run, may lead to a number of problems, also health related. The article is to characterize risk factors, which work migrants and their families are exposed to, as well as, to present system solutions for public health policy aiming to support the migrants when a health problem occurs and take up preventive measures.

Review: Ewa Kolodziejczyk, Amerykanskie powojnie Czeslawa Milosza [Czeslaw Milosz’s Postwar Years in America], Wydawnictwo The Institute of Literary Research of the Polish Academy of Sciences (Warsaw), Warsaw 2015

Wspomnienia Kaspra Pawlikowskiego dotyczące środowiska polskich emigrantów w Londynie z przełomu lat 40 i 50. XX w. (jego instytucje, media, funkcjonujące podziały polityczne, nastroje i życie towarzyskie) oraz wyjazdu autora do Kanady. Autor opisał swoje poszukiwanie pracy na preriach a także kontakty z grupą emigrantów pochodzących z polskich rodzin arystokratycznych mieszkających w Montrealu, która stworzyła specyficzne, polskie skupisko w Rawdon w Quebecu, u podnóża Gór Lorentyńskich. Kasper Pawlikowski utrwalił atmosferę Rawdon oraz ciekawą galerię jego stałych mieszkańców i wakacyjnych gości.

Niniejszy tekst stanowi prezentację postaci oraz dorobku twórczego współczesnego przedstawiciela emigracji rosyjskiej - Michaiła Szyszkina, którego emigracyjną "stacją docelową" stała się Szwajcaria. Szyszkin przedstawia w swych utworach szeroki zasięg zjawiska emigracji i jego stałą obecność w historii, wyraźnie podkreślając wagę tego problemu w rozważaniach politycznych, ekonomicznych i kulturalnych. W ten sposób pisarz włącza się w wielką rosyjską tradycję związaną z tematem uchodźstwa z Rosji. Szyszkin porównuje swoją ojczyznę, jej historię, kulturę politykę do tych samych obszarów życia w Szwajcarii. Pisarz próbuje odpowiedzieć na pytanie: dlaczego rosyjscy reprezentanci klasy średniej stale opuszczają Federację Rosyjską? Żyjąc za granicą, Szyszkin, podobnie jak jego liczni poprzednicy, buduje tam "małą Rosję". Zainteresowany jest jednak o wiele bardziej rosyjskimi niż szwajcarskimi problemami. Symptomatyczny jest fakt, iż twórca nie uważa się za emigranta - przybył do Szwajcarii po upadku ZSRR, w 1995 roku, ponieważ jego żona jest obywatelką kraju Winkelrieda, ale nadal dużo czasu spędza w Rosji, posiada dwa paszporty, otrzymuje prestiżowe, rosyjskie nagrody literackie. Jego zdaniem prawdziwi emigranci "pozostali" w ubiegły stuleciu, szczególnie, jeśli rozumiemy emigrację jako niemożność powrotu do rodzinnego kraju, jako zerwanie z przeszłością. Pojęcie to straciło bowiem swoje poprzednie znaczenie wraz z otwarcie granic. Według Szyszkina, cele współczesnego pisarza jest tworzenie książek, które będą symbolem wolności i godności ludzkiej. This article concentrates on presentation of the character and the output of the modern representative of Russian emigration - Mikhail Shishkin whose "foreign destination" beca e Switzerland. Shishkin shows in his writing the extensiveness of emigration, its permanent presence in history and, in this way, he emphesises the importance of this issue in political, economic and cultural consideration. So, a writer is included into great Russian tradition connected with the topic of the exile from Russia. Shishkin compares his homeland, its history, culture, politics to the same life areas in Switzerland. In this way the writer tries to ask a question: why Russian representatives of the middle class leave Russian Federation all the time? Living abroad, Shishkin, alike his predecessors, builds there "the s all Russia". He is interested much more in Russian than in Swiss problems, returns to memories about Russian culture, thinks about native history, hides in the corners of Russian literature… Very sy pto atically see s to be Shishkin's state ent that he does not consider himself as an emigrant: he arrived to Switzerland after the collapse of the USSR, in 1995, because his second wife is a citizen of this country, a lot of time he spends in Russia, owns two passports (so he is a citizen of two countries), he received lots of prestige literary awards. As he says, the real e igrants "stayed" in the for er century, especially if we understand emigration as the inability to return, as breaking with the past. Emigration lost its literal meaning together with the opening of borders. According to Shishkin, the aim of a modern writer is to create books which will symbolize freedom and human dignity.

The article describes the contacts of the philosopher, writer, publicist and Christian Democrat activist Jerzy Braun with the Communist Secret Police (Służba Bezpieczeństwa, SB) of the People's Republic of Poland, throughout the last 10 years of his life, when he lived in Italy. Braun made his mark on the history of Poland, particularly during World War II, as head of the underground organisation "Unia", the last head of the Council of National Unity (Rada Jedności Narodowej, RJN) and the de facto last delegate of the government of Poland to the country. However, several years ago, accusations were levelled in the media, that in the 1960s and 70s, the writer cooperated with the Secret Police. They gave rise to disputes between historians and journalists and discord between members of his family. The author of the article examined the matter and attempts to explain it as thoroughly as possible. The events described indicate that while in Italy, Braun knowingly maintained contacts with officers of the civilian intelligence agency (the so-called Department 1 of the Ministry of the Interior) and had been taking money from them for many years. They treated him as a source of information, although they emphasised that the cooperation was not easy, as Braun often gave evasive answers. Nevertheless, he got himself involved in the game and profited from it. Although the money he received was neither substantial nor regular, it saved him many times, when he found himself in dire straits. Additionally, thanks to his relations with the Secret Police, he did not have any trouble prolonging his stay abroad.

Recenzja: "Strącony z rodzinnego gniazda wprost w kipiel epoki. Twórczość Zygmunta Ławrynowicza. Studia i szkice", red. Alicja Jakubowska-Ożóg, Jan Wolski, Rzeszów, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne "Fraza", 2017.

Migrations of senior citizens are an important aspect of the social and economic development of local communities. Especially in the era of ageing populations and increasing life span, they are a challenge for local governments. The social capital constituted by senior citizens is very valuable and should be supported and strengthened. In the places where the pensioners migrate to, new types of services offered specifically to the elderly may be developed. The main aim of the study was to identify the patterns of the migration of the old age pensioners in Poland with regard to the stage of life they are in. It has been assumed that there are certain differences in this respect between old age pensioners within different age ranges. It has been found that they issue from different health status of the senior citizens and the benefits the destination offers. The research findings allowed showing the real scale of the retirees migration at the municipal level, which is around 30,000 annually as to internal migration, and about 2 thousand (migration turnover) as to international migration. The migrations are dominated by females, who migrate about three times more often than males, whereas the main directions of the migrations are municipalities, and they are twice more numerous than to rural communities. Since the phenomenon is a multidimensional process, the paper looks at migration concepts with regard to spatial, motivational, cost and benefit approach, and discusses the dynamic model of the senior citizens migration consisting of three cycles: industrial, post-industrial and informational. In each of the cycles the factors that have influenced migration were indicated, as well as the directions in which migration occurred, and the benefits and costs borne by the migrating pensioners. What should be indicated among the migration factors in the industrial period, are health and familial and financial factors. They played a major role in making a decision about migration by the pensioner. The dominant destination was the city or town, because it is associated with easier life. Unfortunately, during the industrial period, the migrating pensioners lost more than they gained, in terms of housing, economic and social aspects. The most frequently, the migrants were elderly, poorly educated pensioners, who moved within short distances. In the post-industrial period, familial and financial factors were the dominant aspects, whereas health was of the secondary (far lesser) importance. The main destination of the migration was the city or town. The costs were outweighed by the benefits, and the most important of the latter were housing and social benefits. The most frequently migrating pensioners were younger, well-educated senior citizens, who moved within short distances. In the information period, health and environmental factors play the most important role among the migration factors, while the main directions are: to the city or town and abroad. The benefits (the most important of which are housing and social benefits) outweigh the costs. The most frequently, the migrants are younger, very well-educated pensioners, who migrate at long distances. In the case of industrial society, pushing out forces play a pivotal role, whereas in the case of post-industrial and informational societies, the forces of attraction are crucial. The conducted survey of migration studies in chronological terms, subdivided into study periods, indicates that the monograph is innovative, and that there is no similar study of such a research scope in the literature on the subject. The paper shows the regional background of the migration of old age pensioners in other countries. The migration of elderly people in the Mediterranean, North America and selected Asian countries was discussed in detail, therefore it was possible to determine prospects of the migration of old age pensioners in Poland. It has been found that there is a significant impact of tourism on the migration of senior citizens. In the monograph, on the basis of questionnaire surveys, the factors that influenced the pensioner’s decision about migration have been determined. The causes of migration have been further distinguished due to gender, education, age and family status. The main reasons for the migration of the old age pensioners comprise: • building or purchasing a house or a flat, • improving the standard and quality of life, • stopping work and going into retirement, • deterioration of health, the need for treatment and care, • desire to improve the climatic and environmental conditions, • accompanying the family when they move to a different place of living, • intention to reduce the living area and decrease relevant fees, • high tourist and social attractiveness of the destination, • need to take care of grandchildren, • loneliness and longing for the family. The phenomenon of the migration of Polish senior citizens was characterized in terms of their material situation, housing situation and family situation. The study comprises the description of the direction and volume of the migration of the old age pensioners. The scale of the phenomenon occurring between 1990 and 2013 was determined with regard to both national and international migration. The occurrence of migration cycles in five-year periods was shown and a summative analysis of the cycles was carried out. In three time periods (2000, 2006, 2013), a meticulous analysis was performed individually for gender, within five-year intervals, as to influx to and outflow from municipalities of up to 5, 10, 20, 20–100 thousand inhabitants and more than 100 and 200 thousand inhabitants. In the aforesaid time periods, the municipalities where the highest number of pensioners migrated into were indicated, both in absolute values and per 1000 inhabitants. A spatial distribution of the influx of the pensioners was presented. In addition, the influx of the retired people with regard to different age groups was presented cartographically: up to 70 years of age, 70–79, and 80 years of age and above. The volume of the migration influx of the retired people to municipalities in Poland was determined, and thus it proved to be systematically increasing from 1990 until 1998 when it reached the highest level (1025 pensioners). After 1998, it dropped to about 800 immigrants in 2001, and has remained at this level until today. The typology of the migration of the pensioners was developed in three aspects: • spatial classification of the migrants’ age (k-means clustering), • typology of the causes of the migration (cluster analysis method), • typology of the migration directions (character table method). Distinguished types have been presented graphically. On the basis of the proposals of actions of numerous local authorities, recommendations have been made for the other ones. They were presented in 10 groups concerning the following issues: social activity, volunteering, actions preventing loneliness, health promotion, the Silver Economy, transport and infrastructure, meals, housing, senior citizens- friendly places, information for senior citizens. The study of the senior citizens migration counters the myth persisting in Polish society that “you cannot shift an old tree without it dying” – the monograph unequivocally confirms that the migration of Polish pensioners amounts to several tens of thousands each year during the period considered. Such a scale of migration may indeed cause the emergence of retirement towns in the nearest future (so far, senior citizens settlements are growing up in our cities or towns). The migration of old age pensioners plays an important role in the social and economic development of cities and villages. It brings about transfer of income to these places, development of the infrastructure necessary for the retirees, and creation of new jobs associated with the assistance to the elderly people. On the other hand, it may become a burden on municipal social services because of an increasing demand for care services, and it also may reduce the investment of enterprises looking for new employees. Whether the migration of the retirees will facilitate the development or will become a hindrance to our cities and villages, will depend on social policy, especially in terms of developing the social potential of active, creative, experienced and professional senior citizens.

Celem niniejszego artykułu jest przypomnienie postaci i działalności Marcina Rosienkiewicza, niemal zapomnianego patrioty, autora pierwszej książki dla Polaków wydanej w Stanach Zjednoczonych, założyciela pierwszej polskiej szkoły w tym kraju, jak również biblioteki polskiej w Filadelfii, a także współzałożyciela Komitetu Polskiego, pierwszej polskiej organizacji w Ameryce. Praca stanowi pokłosie kilkumiesięcznych badań źródłowych prowadzonych przez autorkę w ramach stypendium Fundacji Kościuszkowskiej między innymi w Muzeum Polskim w Chicago, Historical Society of Pennsylvania, Ohio State University oraz Bibliotece Polskiej w Paryżu. W artykule szczególny nacisk kładzie się na nieznane fakty biograficzne, a także na literacką działalność Rosienkiewicza, nauczyciela krzemienieckiego, który po powstaniu listopadowym został internowany do Stanów Zjednoczonych w grupie 234 Polaków. W artykule została omówiona jego współpraca z Julianem Ursynem Niemcewiczem, a także próby współtworzenia polsko-amerykańskiego środowiska literackiego oraz ocalenia od zapomnienia pamięci Polaków tworzących w Stanach Zjednoczonych w XIX wieku. The purpose of the present article is to remind the public about the life and work of Martin Rosienkiewicz, a patriot who has virtually sunk into oblivion. He was the author of the first coursebook for Polish learners published in the United States, the founder of the first Polish school established therein and of the Polish library in Philadelphia, as well as the co-founder of the Polish Committee, the very first Polish organisation in the U.S. This work comes as an outcome of a series of studies being conducted by the author as part of the Kosciuszko Foundation scholarship in the following institutions: The Polish Museum in Chicago, the Historical Society in Pennsylvania, Ohio State University and the Polish Library in Paris, which altogether took several months. The article lays a special emphasis on so far unknown biographical facts together with the literary activity of Rosienkiewicz, who used to work as a teacher in Krzemieniec and after the November Uprising was interned to the United States in a group of 234 Poles. Another aspect discussed in the present work is Rosienkiewicz's cooperation with Julian Ursyn Niemcewicz. Finally, it describes how the former author attempted to have his share in shaping the literary life of Polish community in the U.S. and how he managed to make the memory of the Polish writers creating in the 19th century America preserved from obscurity.

The subject of the article is a migration movement of the population in the suburban area of the complex settlement system – Katowice conurbation. The aim of the study is to show the directions and trends in the internal migration of the population of eight selected rural communities. The analysis includes statistical data about migration movement and de-tails about the inflow and outflow of population. The researched rural communities are the subject of the process of sub-urbanization and are located in the zone of influence of large and medium-sized cities.

After WWII the Polish ocean liner “Batory” operated on the route Gdynia–New York, and from 1951 to India. The captain of the ship was Jan Ćwikliński. The Ministry for Public Security accused him of having a hostile attitude towards the People’s Republic of Poland and insisted on him being removed from his position as Batory captain. In the spring of 1953 the ship underwent a technical check-up at a shipyard in Great Britain. In the mean-time it was rumoured that the captain was to be arrested upon his return to Poland on suspicion of espionage. When the renovation works were about to be completed, Ćwikliński decided to escape and left his ship for good. The captain was given political asylum in Great Britain. At the beginning of 1954 he left for the USA. He became captain of the cargo ship “Wolna Polska” [Eng. “Free Poland”] which sailed between the USA and Western Europe. His crew consisted of seamen who had also escaped from Polish ships. The project was financed by the Pulaski Transport Line – the shipping company of the Polish diaspora. Ćwikliński frequently took part in meetings with members of the Polish minority organised by the Congress of the American Polish Diaspora where he told Poles about the situation of the Polish shipping industry and the circumstances of his escape. He ended his career in 1957 and lived in New York. He never returned to Poland and died in 1976.

Celem artykułu jest opis społeczno-historycznej sytuacji polskich artystek na przełomie XIX i XX w., które w celu zdobycia wykształcenia wyjeżdżały na emigrację. Poprzez wybrane studia życiorysów i twórczości pokazano relację, jaka zachodziła pomiędzy edukacją, emigracją, twórczością i losem malarek. Przywołane nazwiska kobiet należą do bardzo znanych, ale i tych nieznanych w obiegu sztuki. Powody nieobecności malarek w historii sztuki są złożone. Wydaje się, że jednym z istotnych czynników może być emigracja. Jeśli artystki cieszyły się popularnością na obczyźnie, nierzadko przeoczono ich talent w kraju, a ich sztuka była nieobec¬na w rodzinnych stronach. Z kolei udana kariera zagraniczna nie oznaczała uznania w Polsce. Ważnym aspektem rozważań pozostaje kwestia kobiecej roli społeczno-kulturowej, zwłaszcza w aspekcie autonomii, autorytetu, zobowiązań. Artykuł jest szkicem odwołującym się do płaszczyzny socjologii artysty i historii sztuki oraz socjologii sztuki. Materiał źródłowy stanowiły różnego rodzaju studia i teksty: opracowania historyczne, artykuły naukowe, dzienniki, listy, wystawy malarstwa i albumy, recenzje, kalendaria twórczości, dokumenty życia społecznego i artystycznego, wywiady prasowe. The aim of this article is to describe the socio-historical situation of Polish artists-women (in the late 19th and early 20th centuries), who were going abroad in order to get an education. Through selected “case studies” (biography and artistic creation) showing relationship that occurred between education, immigration, and the fate of the works of painters-women. The cited names of women are known, but also unknown in the art circuit. The reasons for the absence of painters-women in the history of art are complex. It seems that one of the factors of this condition may be emigration. If the artists-women were popular abroad, often overlooked their talent in the country, and their art was absent in the homeland. In turn, successful career abroad did not mean recognition in Poland. An important aspect of the discussion is the issue of women’s socio-cultural role, especially in terms of autonomy, authority, obligations. The article is a sketch to referring to the sociology of artist, art history and sociology of art. The source material were all kinds of studies and texts: historical books, scientific articles, journals, letters, written memories, diaries, an exhibition of paintings, albums, reviews, calendars works, documents of social and artistic life, press interviews.

The article presents issues in Ukrainian society that have arose since 2014and that relate with the raising rates of immigration. The first part distinguishes the new wave of migration, but also pays attention to the rising rates of students migrating abroad-especially to Poland. Next, the article shows the correlation between the growing number of the Ukrainian immigrant society and the changes of attitudes towards them. In the concluding paragraph, the article looks at personally collected data and research exploring the change in Ukrainian mentally., W artykule przedstawione są wyzwania ukraińskiego społeczeństwa, którepojawiły się po roku 2014 związane ze wzrostem emigracji. W pierwszej części przedstawiono propozycję wyodrębnienia kolejnej fali emigracji, ale także zwrócono uwagę na coraz częstsze zjawisko studentów wyjeżdżających na studia za granicą, zwłaszcza do Polski. Następnie pokazano współzależność pomiędzy zwiększającą się liczbą ukraińskiego społeczeństwa a zmianą sympatii do nich. I na sam koniec przedstawiono wyniki własnych badań na temat zmiany świadomości studentów powyjeździe za granicę., У статті висвітлено проблеми українського суспільства, котріпоявилися після глибоких змін по 2014 році пов’язані зі збільшенням обсягів еміграції. Спершу представлено пропозицію виділення наступної хвилі еміграції, а також звернуто увагу на щораз частіше явище виїзду студентів на навчання за кордон, зокрема до Польщі. У наступній частині показано взаємозалежність збільшення українського населення у Польщі та зміни симпатії до них. А на сам кінець наведено результати власних досліджень на тему зміни свідомості студентів після виїзду за кордон.

Analyses of the phenomenon of international migration of Poles do not address the biographical experiences of young Polish post-accession emigrants or their judgments and opinions. This publication is therefore targeted toward research on migration prospects for individuals as seen from three temporal perspectives. A quest for answers to questions concerning many aspects of migrants’ biographies has become an important topic – from the motives for economic emigration to the arguments in favour of returning to Poland and the entire spectrum of issues related to one’s functioning in the country of emigration as well as after returning to the country of origin. The importance of the emigration experience in the biographies of the respondents is another important aspect of this book. A temporal or permanent change of one’s life and work is a great challenge which generates many difficulties. These, in turn, are the reason why migrants should receive both formal and informal multifaceted support. The proposed approach should inspire the reader to reflect on the quality of migrants’ biographies as it blends with the mainstream humanist discourse on the temporal multidimensionality of the life of a human being who is condemned to a permanent search for his or her place (related to living, working and fulfilling one’s family role) in global reality that is constantly reconstructed anew. The monograph also presents a broad range of biographical experiences of young Polish migrants from three temporal perspectives. Publikacja sfinansowana przez Narodowe Centrum Nauki w Krakowie,numer grantu NN 106 348 140

Recenzja: Anna Maria Anders, "Córka generała i piosenkarki", koncepcja i układ książki Roman Dziewoński, Łomianki, LTW, 2015.

Celem artykułu jest przybliżenie strategii autokreacyjnych zawartych w szkicach Kazimierza Wierzyńskiego Cygańskim wozem. Miasta, ludzie, książki (1966) oraz Moja prywatna Ameryka (1966). Autorka opisuje aspekt tworzenia wizerunku własnego przez pisarza, skupiając się na akcentowanym przez niego statusie emigranta. W artykule zwrócono także uwagę na metanarrację oraz świadomie odgrywane role, które wynikają z przyjętej przez pisarza strategii twórczej. The paper aims to present the autocreation strategies of Kazimierz Wierzyński in Cygańskim wozem. Miasta, ludzie, książki (1966) and Moja prywatna Ameryka (1966) essays. The author indicates the aspect of the writer’s self-creation via immigrate status prism that had been given to him. The paper attempts to draw attention to Wierzyński’s awareness in the metanarrative area and consciously played roles which were the result of creative strategy.

During the Russo-Turkish War (1877-1878) and the first months after that conflict about 500 thousands Muslims emigrated from Bulgarian lands, 250 thousands died because of hostilities, hunger, diseases and cold. The prewar number of Muslim population of Principality of Bulgaria and Eastern Rumelia decreased by about 50%. After the peace, the emigration of Muslims was still progressing - it is estimated that in 1878-1912 350 thousands Muslims left Bulgarian lands. The paper concentrated on the main causes and effects of that phenomenon: a lack of career possibilities for the Muslim elites, the fear of retaliation for taking part in pogroms during the April Uprising, the so-called Agrarian Revolution, the defeat of rebellions against the new authorities, army recruitment and an inability to adapt to transformations of the Bulgarian society. There are also presented the attitude of Bulgarian authorities to these phenomenon, which had the pivotal meaning for the demographic structure of Bulgarian state: the percent of Muslims declined from 23,5% in 1879\1881 (for Principality of Bulgaria and Eastern Rumelia) to 15% in 1905.

Problematyka emigracyjnej literatury dla młodego odbiorcy jest prawie nieobecna w emigracyjnej i krajowej refleksji naukowej. Na jej temat ukazało się zaledwie kilka syntetycznych artykułów, sporadycznie jest także wzmiankowana w rozproszonych publikacjach naukowych. Tymczasem już od czasów II wojny światowej aż do początku XXI wieku ukazała się pokaźna liczba publikacji adresowanych do młodego czytelnika. Wraz z ostatnimi przedstawicielami emigracji wojennej odchodzi w zapomnienie niedoceniana część jej literackiej spuścizny.

Książka opisuje funkcjonowanie Komitetu Koordynacyjnego NSZZ „Solidarność” w Paryżu, którego zadaniem było informowanie światowej opinii publicznej o nierównej walce polskiego społeczeństwa z reżimem generała Wojciecha Jaruzelskiego. Autorka omawia również działalność innych ośrodków zagranicznych Solidarności, dzięki czemu jej diagnozy odnoszą się do całego zjawiska emigracji lat osiemdziesiątych. Magdalena Jedlicka

Księgozbiór arcybiskupa Szczepana Wesołego, wieloletniego delegata prymasa Polski do spraw duszpasterstwa emigracji, to jedna z najcenniejszych kolekcji znajdujących się w Bibliotece Teologicznej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jej unikatową częścią są publikacje pamiątkowe wydane przez polską emigrację i Polonię. Reprezentujące różne formy wydawnicze i piśmiennicze druki dokumentują jubileusze Kościoła polskiego za granicą, polskich instytucji i towarzystw, upamiętniają wybitne osobistości, duszpasterzy polonijnych oraz wydarzenia historyczne. Wydawnictwa są wartościowym źródłem do badań nad polską diasporą oraz świadectwem działań Polaków za granicą na rzecz zachowania tożsamości narodowej, podtrzymywania ducha patriotyzmu oraz przekazywania dziedzictwa kulturowego.

Recenzja: Agata Paliwoda, „Swoja i obca”. Twórczość literacka Danuty Ireny Bieńkowskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2015.

"Motywy destrukcji i transgresji w twórczości pisarki irackiej Haify Zangany" Podstawowym założeniem niniejszej pracy jest przedstawienie motywów zniszczenia i transgresji w dziełach literackich irackiej pisarki Haify Zangany (1950 -) i głęboki wpływ przeszłości na życie autorki i jej bohaterów. Pierwsza część "Życie i twórczość Haify Zangany" prezentuje jej biografię i jest próbą klasyfikacji jej dzieł literackich. Kolejna część"Motywy destrukcji w twórczości Haify Zangany" prezentuje różne formy destrukcji w utworach. Dotyczy to głównie więzienia, przemocy, tortur i chorób. Zniszczenie ukazuje degradację psychiczną, która przejawia się apatią, depresja, bezsennością i ciągłym przeżywaniem traumatycznych wydarzeń z życia. Emocje, niepowodzenia i zachowania bohaterów na emigracji są kolejnym elementem świata narracji i przedmiotem analizy literackiej. Trzecia część "Motywy transgresji w twórczości Haify Zangany" pokazuje zmiany w świadomości i postawach bohaterów. Niektórzy z nich stoją przed wyzwaniami i próbują zmienić swoje życie a inni uciec w świat snów, koszmarów sennych i niesamowitości. Ostatnia część "Między destrukcją a transgresją" ukazuje publicystykę Haify Zangany. W marcu 2003 roku przestała pisać prozę i skoncentrowała się na dziennikarstwie i prawach człowieka w Iraku. Stało się to jej narzędziem krytyki i ukazywania problemów, które wymagają rozwiązania lub publicznej dyskusji. "The Motifs of Destruction and Transgression in the Literary Works of the Iraqi Writer Haifa Zangana" The primary objective of this dissertation is to present motifs of destruction and transgression in the literary works by the Iraqi writer Haifa Zangana (1950-) and the profound influence the author’s past has had on the lives of her characters. The first part “Haifa Zangana’s Life and Works” presents her biography and is an attempt at a classification of her literary works. The second “Motifs of Destruction in Haifa Zangana’s Works” presents the destruction found in the texts referring to imprisonment and violence, including torture and illnesses. The destruction shows psychological degradation manifested in apathy, depression, insomnia and constant revisiting of traumatic events. Emigration, emotions and behaviours of characters associated with it are another element of the narrative world and have been the subject of literary analysis. The third part “Motifs of Transgression in Haifa Zangana’s Works” shows changes in the awareness and attitudes of the characters. Some of them face challenges and try to change their lives or escape into the unreal, which can be seen in dreams, nightmares and eeriness. The last part “Between Destruction and Transgression” presents Haifa Zangana’s articles. In March 2003 she stopped writing prose and focused on journalism and human rights in Iraq. It is her tool used to condemn mistakes and point to problems which require a solution or public discussion.

The article is devoted to the analysis of thanatological motifs in the prose by Galina Kuznetsova - the writer of the younger generation of the first wave Russian emigration. The author is interested in two aspects of the death phenomenon: naturalistic and mystic. In the article analyzed collection "Utro", novel "Prolog" and "Grasski dnievnik".

First volume of Jan Lechoń poetry appears in print when he was 13. It surprises its maturity and depth. The young poet reached the common motives of decadent sadness and doubt, but spiritual loneliness, interest of existential themes were not typical for teenager. “Karmazynowy poemat” was received as a literary revelation. Lechoń reaches literary perfection as a young man, so all the adult life he efforts to remain poetic laurel. As a mature creator he glanced at his reflection in the mirror, not only to seek the passage of himself, but also to examine his conscience to settle with the past. At the end of his life, Lechoń was convinced “it is all over”. His poems from this period says about longing for the lost homeland. Inner conflict of poet balancing between memories of his youth and terrifying death wish was his characteristics lifelong feature. Premature maturity and tragic death seemed to be his destiny — each lived year of Lechoń’s life can be considered as a temporary postponement of death heppened to him on New York pavement on tragic Friday afternoon in June 1956. Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

Publikacja recenzowana / Peer-reviewed publication The article attempts to synthetically analyze the premises and challenges involving Germany’s search for new international role and responsibility in the era of snowballing crises afflicting the European Union. The basic task of the analysis is to show the interdependence between various aspects of theoretical and applied studies as well as their impact on practical formulation of Germany’s international position in the 21st century by the subsequent federal governments on the examples of the eurozone crisis (2010–2015) and the EU’s migration crisis lasting since the midst of the 2015. The text consists of three parts, in which the following issues were presented in sequence: 1) the general premises of the evolution of the unifi ed Germany’s international role; 2) the hunt for new international role and responsibility of Germany in the context of attempts to solve the eurozone crisis after 2010; 3) the challenges for German leadership in the EU with particular reference to the chancellor Angela Merkel’s role in migration crisis of 2015/2016. The principal thesis of the paper is as follows: Due to the giant economic-financial potential as well as the important position within the EU, Germany played a crucial role in the endeavours to finish the crisis and to stabilize the eurozone after 2010. However, the serious diffi culties accompanying massive inflow of illegal refugees to Germany and the entire Europe since the half of 2015, which so far have not been unambiguously solved, are truly enormous challenges for the German and chancellor Angela Merkel’s leadership in the EU.