Ioannou, Yiannis A., Kizilyurek, Niyazi, Stavrides, Theocharis, Theocharides, Ioannis, Georgis, George, Anagnostopoulou, Athanasia, Σταυρίδης, Θεοχάρης, Θεοχαρίδης, Ιωάννης, Γεωργής, Γεώργιος, Αναγνωστοπούλου, Αθανασία, University of Cyprus, Faculty of Humanities, Department of Turkish and Middle Eastern Studies, and Πανεπιστήμιο Κύπρου, Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών, Τμήμα Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών
Περιέχει βιβλιογραφικές αναφορές (σ. 507-533). Αριθμός δεδηλωμένων πηγών στη βιβλιογραφία: 439 Διατριβή (Διδακτορική) -- Πανεπιστήμιο Κύπρου, Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών, Τμήμα Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών, 2013. Η βιβλιοθήκη διαθέτει αντίτυπο της διατριβής σε έντυπη μορφή το οποίο θα αποδεσμευτεί στις 30/05/2017. Η παρούσα εργασία περιστρέφεται γύρω από το γενικότερο ζήτημα της αποικιακού τύπου νεωτερικότητας (εκσυγχρονισμός, ανάπτυξη και αποικιακός «φιλελευθερισμός»), όπως αυτή σηματοδοτείται με την εγκατάσταση της βρετανικής διοίκησης στην Κύπρο το 1878, και φθάνει μέχρι και το 1931, έτος που συμβατικά καθορίζει η εργασία ως το τέλος της πρώτης φάσης της νεωτερικής περιόδου στο νησί. Η εργασία φιλοδοξεί να συνεισφέρει στην ιστοριογραφική έρευνα σε θέματα που αφορούν σε σημαντικά ζητήματα της νεότερης ιστορίας του τόπου, εστιάζοντας, κυρίως, σε κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες. Τα κυριότερα επιμέρους ζητήματα που απασχολούν την εργασία είναι τα ακόλουθα. Αρχικά, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ανίχνευση, στην παρακολούθηση και στην κατανόηση των ιστορικών δυναμικών που σχετίζονται με τη μετάβαση της Κύπρου από το οθωμανικό παραδοσιακό πλαίσιο εξουσίας στη βρετανική αποικιοκρατική διοικητική λογική και στο «φιλελεύθερο», αλλά ελεγχόμενο, εκσυγχρονιστικό σύστημα κρατικής οργάνωσης, το οποίο εισήγαγε το νησί στη νεωτερική εποχή. Το όλο ζήτημα διερευνάται εστιάζοντας στην επίδραση των αλλαγών αυτών στους παραδοσιακούς θεσμούς εξουσίας στο νησί και στις αντιδράσεις των διαφόρων παραγόντων. Στη συνέχεια, επιχειρείται η ανάλυση και η κατανόηση των επιπτώσεων και των επιδράσεων του νέου συστήματος στα ζητήματα που αφορούν στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη του νησιού, περιλαμβάνοντας βασικούς τομείς της κοινωνίας, όπως είναι, για παράδειγμα, η πνευματική ανάπτυξη (Τύπος, εκπαίδευση, καφενεία και σύλλογοι), η βελτίωση της ποιότητας ζωής και της δημόσιας υγείας, η ανάπτυξη κρατικών υποδομών και έργων δημόσιας ωφέλειας, και, επιπλέον, η οικονομική ανάπτυξη και η εμφάνιση της αστικής τάξης. Σημαντικό μέρος της εργασίας καταλαμβάνει η ιστορική ανάλυση της ανάπτυξης της Κύπρου, όπως αυτή περιγράφηκε πιο πάνω, σε ό,τι αφορά γενικότερα στα θέματα των κοινωνικών μετασχηματισμών, της συγκρότησης πολιτικών ομάδων και την εθνική συνειδητοποίηση του πληθυσμού. Όλα τα πιο πάνω θέματα εξετάζονται μέσα από μια συγκριτική διακοινοτική προσέγγιση, καθώς θα επιχειρηθεί η σκιαγράφηση των συσχετισμών της ανάπτυξης αυτής με την πορεία των διακοινοτικών σχέσεων και του κυπριακού ζητήματος, όπως άρχισε να διαμορφώνεται πιο έντονα από την επίδραση, μεταξύ άλλων, του ελληνικού και του τουρκικού εθνικισμού, κυρίως μετά τη δεκαετία του 1920. Ανάμεσα στους σημαντικούς όρους των οποίων ο ιστορικός ρόλος αναλύεται κατά την ανάπτυξη των πιο πάνω θεμάτων είναι το Ανατολικό Ζήτημα και η Κύπρος, η Εκκλησία και οι άλλοι παραδοσιακοί θεσμοί εξουσίας στο νησί, ο αποικιακός «φιλελευθερισμός» και η κυπριακή νεωτερικότητα, η ανάπτυξη του Τύπου, η Παιδεία, οι πνευματικοί σύλλογοι και τα καφενεία, η νεωτερική διοικητική πολιτική και η ανάπτυξη υποδομών, η οικονομική σχέση Ανατολής-Δύσης, η οικονομική ανάπτυξη, η διαμόρφωση μιας καταναλωτικής κοινωνίας και η διαφήμιση, η αστική ανάπτυξη και η ανάπτυξη αστικής τάξης, ο ρόλος της οργανικής διανόησης, ο ελληνικός και ο τούρκικος εθνικισμός, η άνιση ανάπτυξη μεταξύ των κοινοτήτων και η σχέση των θεμάτων αυτών με το κυπριακό ζήτημα. Σε ό,τι αφορά στις πηγές που αξιοποιήθηκαν στην έρευνα, πέρα από μια ευρεία δευτερογενή βιβλιογραφία, χρησιμοποιήθηκε αριθμός ανέκδοτων αρχειακών πηγών, δημοσιευμένα επίσημα βρετανικά έγγραφα, ημερολόγια, καθώς και ένας μεγάλος, σχετικά, αριθμός ελληνοκυπριακών και τουρκοκυπριακών εφημερίδων. Τέλος, μεγάλος αριθμός διαφημίσεων που εντοπίστηκαν σε κυπριακές εφημερίδες, της υπό εξέταση περιόδου, των δύο κοινοτήτων, τυγχάνουν ιδιαίτερης αξιοποίησης ως πηγές. This thesis revolves around the general question of colonial modernity (modernization, development and colonial liberalism) in Cyprus, marked by the establishment of the British administration of Cyprus in 1878. The period investigated ends with the year 1931, which defines, at least as far as this thesis is concerned, the end of the first phase of Cypriot modernity. The thesis aims to contribute to the relevant literature, addressing important issues of the island’s modern history with a special focus on socio-economic factors. The main sub-questions to be addressed are described below. To begin with, emphasis is given to the establishment of an understanding regarding the transition of Cyprus from the Ottoman traditional framework to the British colonial modernizing administration, which ushered to the introduction of the island into modernity. This liberal but controlled administration is examined in relation to its impact on the traditional institutions of power of the island. In the same context, the different reactions of the various factors involved are also investigated. An attempt to analyze and understand the implications and effects of the dynamics of the new system on issues related to the social and economic development of the island follows. These issues include key aspects of the local society such as intellectual development (Press, educational system, coffee shops and clubs), the improvement of the quality of life and public health, the development of state infrastructure and public utility projects, as well as economic growth, and the development of a bourgeoisie. A major part of the thesis deals with the relations between the development of Cyprus, as is described above, and issues regarding social transformations, the formation of political groups and the national awareness of the island’s population. All the above-mentioned issues are being addressed throughout in a comparative, cross-community approach, in an attempt to outline the correlations of development, which appeared within the colonial modernity, with the creation of the national question in Cyprus. This question, as will be shown, began to demonstrate a firmer formation as a result, among other factors, of Greek and Turkish nationalism, especially after the 1930's. While examining the above-mentioned issues the specific and general role of certain terms is being investigated. Among these important terms are the following: the Eastern Question in relation to Cyprus, the Church and other traditional institutions of power on the island, colonial modernity and liberalism, the development of the press, the educational system, the clubs and coffee shops, the modernizing administration policy and the development of infrastructure, the East-West economic relationship, the economic development, the formation of a consumer society and advertising, urban growth and the development of a bourgeoisie, the role of the “organic” intellectuals, Greek and Turkish nationalism, the uneven development between the communities and its relation to the Cyprus dispute. Regarding the sources used, apart from a wide selection of secondary literature, a number of unpublished archival sources, published official British documents, calendars, and a relatively large number of Greek Cypriot and Turkish Cypriot newspapers were used. A large number of newspaper advertisements of both communities, within the historical period examined, were also utilized as an important research source.