Search

Bu çalışmada, Türkiyeve AB ülkelerinde antibiyotik kullanımının antibiyotik direnci ve dış ticaretdengesi üzerindeki etkileri değerlendirilmektedir. Çalışmada elde edilenbulgular, 2005-2015 döneminde Türkiye'de antibiyotik kullanımının ABortalamasına göre yüksek olduğunu işaret etmiştir. Ayrıca bu çalışma ile yüksekantibiyotik kullanımının antibiyotik direncini tek etken olmadığını, antibiyotik kullanımı artışlarının ve eğitimin deantibiyotik direncinin önemli belirleyicileri olduğu ortaya konulmuştur.Ayrıcailaç ihracat gücüne sahip olmayan AB ülkelerindeki yüksek antibiyotikkullanımının dış ticaret dengesini bozucu etkileri belirlenmiştir., In this study, the effects of the level ofantibiotic use on antibiotic resistance and foreign trade balance in Turkey andEU countries are evaluated. The findings indicated that antibiotic use inTurkey was higher than the EU average within the 2005-2015 period. Antibioticresistance in Turkey, in parallel with the excess use of antibiotics, is alsoconsiderably high. In addition, using macro-level data, it was shown thatantibiotic resistance in the countries may be related to changes in antibioticuse and to education level of the countries as well as to the level ofantibiotic use. In the study, it was also exhibited that the high levels ofantibiotic use in Turkey and in EU countries of which end-use antibioticsexport performance is not satisfactory have an adverse effect on foreign tradebalance.

Розглянуто вплив «умов торгівлі» як один з основних чинників, що зумовили втрати доходів України від зовнішньої торгівлі. Розрахунок кількісних оцінок втрат української економіки дає досить наочне уявлення про погіршення «умов торгівлі» і падіння купівельної спроможності експорту, тобто окреслює масштаби втрат української економіки від зовнішньоекономічних відносин. Протягом тривалого періоду часу, починаючи з початку 2010-х років, на світовому ринку мала місце тенденція випереджаючого зростання цін на готову продукцію, імпортовану Україною, у порівнянні з цінами на більшість товарів, які вона експортує. Так, річний середньозважений приріст цін на експортні товари за 2015—2019 рр. становив 2,7 %, тоді як на аналогічні товари — 11,0 %. Нестійка кон’юнктура у країнах — торговельних партнерах зумовила значне зниження експортних цін, що здійснило несприятливий вплив на динаміку експорту. У результаті «умови торгівлі» за ті роки різко погіршилися. Установлено суми втрат економіки від цінового фактору за 2015—2019 рр. у цілому в економіці, що становили від 74,7 до 202,6 % від величини балансу товарів. Випереджаюче зростання імпортних цін, що відображає погіршення умов зовнішньої торгівлі, створює можливість більше експортувати для оплати такого самого обсягу імпорту. Несприятливі для України наслідки участі в міжнародному поділі праці і міжнародному обміні, що виявляються у відносному падінні цін на сировинні товари, в погіршенні «умов торгівлі», простежуються з деякими відхиленнями протягом останніх десятиліть. Особливо істотні фінансові втрати резидентів при торгівлі основних експортних товарів — зернових культур і продукції металургії.Форсований розвиток експорту і відповідне зростання експортної квоти перш за все пов’язані з потребою компенсувати збільшення платежів за імпорт паливно-енергетичних і споживчих товарів. Обґрунтовано необхідність скорочення державної фінансової підтримки традиційних галузей, які втратили порівняльну перевагу, на галузі перспективні, що забезпечують можливість підвищення конкурентоспроможності національної економіки., The «trade terms» effect as one of the main factors which causes the loss of Ukraine’s income from foreign trade is considered in the research paper. Quantitative assessment calculation of the Ukrainian economy losses gives rather obvious idea of the «trade terms» deterioration and export purchasing power decreasing; namely, it outlines the scale of the Ukrainian economy losses from foreign economic relations. For a long period of time, starting from the beginning of the 2010s, there was the tendency in the world market for outstripping growth in prices for imported by Ukraine finished products compared to the prices of the most of its exported raw materials. So, the annual weight average exported goods price increase for 2015—2019 is 2,7%, while for similar products it is 11,0%. The unstable situation in the trading partner countries led to significant export prices’ decreasing, which had adverse effect on the export’s dynamics. As a result, the «trade terms» have sharply worsened over the years. The amounts of economic losses from the price factor for 2015—2019 are established in the economy as a whole, they are from 74,7% to 202,6% of the goods balance. The outstripping import prices’ growth, which reflects the foreign trade conditions deterioration, creates the opportunity to export more for the same volume of import paying. The adverse effects for Ukraine from participation in the international labor division and exchange are evident in the relative slump in raw materials goods prices, «trade terms» deterioration and they are observed with some deviations during the past decades. Residents’ financial losses are especially significant under the main export goods—cereals and metallurgy products trading. The accelerated export development and the corresponding export quota increasing are primarily associated with the need to compensate the payments increasing for import of fuel, energy and consumer goods. The necessity of reducing state financial support to traditional sectors which have lost their comparative advantage is substantiated for promising sectors which provide the opportunity of the national economy competitiveness increasing.

Abstaract In today's modern world where globalization has begun to gain momentum rapidly, the boundaries and obstacles between the countries in a way have become more dependent on each other economically and politically. The way to increase the competitiveness and efficiency of the countries in international markets is through the production and export of high technology products which will be accepted in international markets. In this way, the export revenues to be obtained are of vital importance for the economic growth, development and economic future of the countries. Selected OECD member countries and Turkey's high technology, including the size of the product export development and to examine its impact on economic growth in this study which was prepared utilizing the World Bank started the 1992-2016 period data data analysis method was used. According to the analysis result, the share of export products with high technology in Turkey's total exports, the tapering period in 1999-2001, except to be as occurs at lower level than 2%, 1999-2001 sub-period, the rates in question but can rise up to 4%, Turkey's exports mainly "low", “low-medium” and “medium-high" technology has been found to be based on. Turkey ranks far behind other OECD countries in this regard

Using time series such as GDP per capita, solid minerals output, foreign trade balance, domestic interest rate, inflation, and gross domestic savings, for the period 1960-2015. the Linear Growth Regression model adopted for this study indicates that solid minerals positively impact on sustainable growth and is statistically significant. The study also found that solid mineral is highly significant but negatively related with foreign exchange due largely to illegal migration of mineral commodities across the borders of the country. In view of this, there is need for conscious inter-agency collaboration to track the volume of mineral resources illegally escaping the shores of the country without being accounted for. Besides, there should be more attention on developing the solid mineral sector to help insulate the economy from the vagaries of the present economic woes given the rising demand in solid mineral resources globally.

Bu tez, Türkiye ve Euro Bölgesi arasındaki ikili ticarette J-eğrisi hipotezinin geçerliliğini araştırmayı amaçlamaktadır. Değişkenler arasındaki kısa dönemli dinamikler ve uzun dönemli ilişkiler, 2003A1-2018A12 dönemi aylık verileri kullanılarak analiz edilmiştir. Gecikmesi dağıtılmış otoregresif (ARDL) modeline dayanan Sınır Testi yaklaşımı, değişkenler arasında uzun dönemde eşbütünleşme ilişkisini bulmak için kullanılmıştır. Ayrıca, değişkenler arasında kısa vadeli dinamikleri belirlemek için Hata Düzeltme Modeli kullanılmıştır. Ticaret dengesi modelinde, ticaret dengesi, ihracatın ithalata oranı olarak tanımlanarak bağımlı değişken olarak kullanılırken, reel döviz kuru ile Türkiye ve Euro Bölgesi'nin gelirlerini temsil eden sanayi üretim endeksleri ise açıklayıcı değişkenler olarak kullanılmıştır. Ampirik sonuçlar, uzun dönemde değişkenler arasında bir eşbütünleşme ilişkisi olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, reel döviz kurundaki artışların hem kısa dönemde hem de uzun dönemde ticaret dengesini olumlu etkilediği bulunmuştur. Diğer bir deyişle, reel döviz kurundaki artışlar (Türk Lirası'nın değer kaybetmesi) hem kısa dönemde hem de uzun dönemde ticaret dengesini iyileştirmektedir. Bu nedenle, Türkiye ve Euro Bölgesi arasındaki ikili ticarette J-eğrisi hipotezinin geçerli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre, Türkiye'nin gelirinin ticaret dengesi üzerinde etkisi olmazken; Euro Bölgesi'nin geliri uzun vadede ticari dengesini olumlu etkilemektedir. This thesis aims to investigate the validity of the J-curve hypothesis for the bilateral trade between Turkey and Euro Area. The short-run dynamics and long-run relations among variables are analyzing with the monthly data during the period of 2003M1-2018M12. Bounds Test approach depended on Autoregressive Distributed Lag model is used to find the cointegration relation among variables in the long-run. Also, The Error Correction Model is employed to determine short-run dynamics among variables. In the trade balance model, trade balance which is defined as the ratio of exports to imports is used as dependent variable while bilateral real exchange rate and industrial production indices as proxy for incomes of Turkey and Euro Area are employed as explanatory variables. The empirical results reveal that there is a cointegration relation among variables in the long-run. In addition, it is found that increases in real exchange rate affect positively trade balance both in the short-run and long-run. In other words, increases in real exchange rate (depreciation of Turkish Lira) improve trade balance both in the short-run and long-run. Therefore, it can be concluded that J-curve hypothesis is not valid for the bilateral trade between Turkey and Euro Area. According to findings of this study, income of Turkey does not have any impact on trade balance whereas income of Euro Area affects positively trade balance in the long-run. 97

Bu tez, 2005:1- 2017:12 dönemi için Afganistan'da ulusal para değer kaybının kısa ve uzun vadeli etkilerini incelemektedir. Çalışmada, pozitif döviz kuru şokunun (devalüasyon) ihracat, ithalat ve dolayısıyla ticaret dengesi üzerindeki etkisi incelenmektedir. Bu doğrultuda vektör otoregresyon (VAR) modeli ve Cholesky ayrıştırma analizi kullanılmıştır. Çalışma bulgularına göre pozitif kur şoku ithalat üzerinde güçlü bir etkiye sahipken kur şokunun ihracat üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle çalışmanın sonuçları, döviz kurundaki değer kaybının ithalatı azaltarak ticaret dengesini iyileştirdiğini ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, bu tez Afganistan ekonomisin de J-eğrisinin geçerli olduğuna ilişkin güçlü deliller sunmaktadır. This thesis investigates both the short- and long-term effects of exchange rate depreciation on the trade balance of Afghanistan for the period from 2005:1 to 2017:12. We adopt the vector auto regression (VAR) model and Cholesky decomposition analysis to examine the effect of a positive exchange rate shock (depreciation) on exports, imports, and consequently the trade balance. Our findings reveal that a positive exchange rate shock has a strong effect on imports while its effect on exports is not significant. Therefore, our results suggest that exchange rate depreciation improves the trade balance by decreasing imports, which indicates the existence of the J-curve pattern in Afghanistan. 74

Bu çalışmada petrol fiyatları ile Türkiye dış ticaret dengesi arasındaki ilişki, 2000-2015 dönemine ait aylık veriler kullanılarak, doğrusal olmayan eşbütünleşme analizi yöntemi ile incelenmiştir. Değişkenler, birinci farkları alınarak durağan hale getirildikten sonra Johansen Eşbütünleşme analizi uygulanmıştır. Analiz sonucunda dış ticaret açığı ile petrol fiyatları arasında uzun dönemli bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir. Petrol fiyatlarındaki değişimin dış ticaret açığını 3 dönem (3 ay) gecikme ile etkilediği de çalışmanın bulguları arasındadır. Hata Düzeltme Modeli (ECM) ile ilişkinin pozitif yönlü olduğu ve petrol fiyatları ile dış ticaret açığı arasındaki uzun dönemli ilişkiden sapmaların bir önceki döneme göre %38 düzelerek dengeye geldiği sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan ekonometrik analizin sonucunda petrol fiyatlarıyla dış ticaret açığı arasındaki uzun dönemli ilişkinin önceki çalışmalarla uyumlu olduğu görülmektedir. In this study, the relationship between Turkey's foreign trade deficit and oil prices, was analyzed with non-linear cointegration analysis for the period 2010-2015. The variables were analyzed using the Johansen Cointegration analysis after first differences were taken and stabilized. The results of the analysis revealed, a long-term positive relationship between foreign trade deficit and oil prices. The fact that the change in oil prices affected the foreign trade deficit with a delay of three periods is also among the findings of the study. It has been found with the Error Correction Model that the relationship is positive and the long-run correlations between oil prices and foreign trade deficit have stabilized by 38% compared to the previous turn. The findings of the econometric analysis, showed that the long-term relationship between oil prices and foreign trade deficits is positive consistent with the previous studies. 78

Bu çalışma Türkiye'deki para politikasının 2001 yılı sonrasında gözlemlenenkredi genişlemesi ve cari açık üzerindeki muhtemel etkileri üzerinedir.Araştırmada, VAR, ARDL, IRF ve Granger nedensellik testlerikullanılmıştır. Bu kapsamda, reel faiz oran ile temsil edilen parapolitikasının tüketici, kamu ve diğer ticari kredileri üzerine etkileri incelenmiştir. Sonuç olarak, Türkiye gibi yükselen / gelişen ekonomilere fonakışının temel faktorlerinden olan küresel risk iştahı ve benzeri değişkenlerde dikkate alındığında, para politikasının nihai olarak cari denge ve onunana bileşeni dış ticaret dengesini diğer ticari ve tüketici krediler kanalı yoluyla etkilediği gözlemlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Para Politikası, Kredi Kanalı, Dı¸s Ticaret A¸cı˘gı The paper is about the possible effect of monetary policy on the post2001 lending boom, and the related current account deficit in Turkey. Inthe analysis, VAR, ARDL, IRF and Granger causality tests have beenused. Moreover, the effect of the policy, in particular through real interestrates, has also been analyzed separately on consumer, public and other(business) loans. Even after taking the influence of global risk appetiteas the factor for funds inflow into emerging markets, including Turkey,into the consideration, it has been shown that monetary policy seems toaffect current account and its main component of foreign trade balancevia its influence on loan growth, especially through consumer and other(business) loan channels.Keywords: Monetary Policy, Credit (Loan) Channel, Foreign Trade Balance 127

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Kayıt no: 434749, Bu çalışma, 1980-2015'teki yıllık veriler kullanıla döviz müdahalesinin ve döviz kurlarının dış ticarete olan etkisini üç ayrı model, yani ihracat, ithalat ve ticaret dengesi olarak tahmin etmede bir ARDL model çerçevesi benimsemiştir. Sonuçlar, nominal döviz kurunun ihracat üzerindeki istatistiksel olarak önemli bir pozitif etkiye işaret ettiğini, ancak mutlak reel döviz kuru için geçerli olmadığını göstermektedir. Nominal döviz kurunun ithalatla ters ilişkili olduğu teyit edilirken, reel döviz kuru ithalatla pozitif ilişkiliydi. Ticaret dengesi modeli sonuçları, nominal döviz kurunun ticaret dengesi üzerinde istatistiksel olarak önemli derecede olumsuz bir etkiye sahip olduğunu göstermekle birlikte, reel döviz kuru ticaret dengesi ile pozitif yönde ilişkili görülmüştür. Merkez bankası tarafından kur rejimi değişikliği ve parasal müdahale nedeniyle çift para birimi ve yüksek dolarizasyon özellikle etkisiz görünmektedir. Aynı zamanda, Liberya doların değer kaybetmesi ticaret dengesini daha da kütüye eğilimindedir.

Bu tezin temel amacı Türkiye'de doğrudan yabancı yatırımlar ile gayri safiyurtiçi hasıla büyüme oranı, dış ticaret dengesi, döviz kuru ve devletin piyasalarıdüzenlemek için uyguladığı politikalar arasındaki ilişkiyi ampirik olarak görmektir.Zaman aralığı 1996'dan 2014'e kadar olan 19 yıllık bir zaman aralığınıkapsamaktadır. Veriler Dünya Bankası, Türkiye İstatistik Kurumu ve EkonomikKalkınma ve İşbirliği Örgütü'nün veri tabanından alınmıştır. Analiz yöntemi olarakzaman serisi analizi kullanılmıştır. Genişletilmiş Dickey-Fuller birçok değişkenindurağan olmadığını ancak birinci farkları alındığında durağan olduğunugöstermektedir. Vektör hata düzeltme modeline göre hata düzeltme terimi % 59,38bulunmuştur. Kısa dönemde gayri safi yurtiçi hâsıla büyüme oranı, dış ticaret dengesive düzenleyici politikaların doğrudan yabancı yatırımlar üzerinde istatistiksel olarakanlamlı ve pozitif etkisi olduğu döviz kurunun ise istatistiksel olarak anlamlıolmayan ve negatif etkisi olduğu görülmüştür. Uzun dönemde ise test sonuçları gayrisafi yurtiçi hâsıla büyüme oranı, dış ticaret dengesi ve düzenleyici politikalarındoğrudan yabancı yatırımlar üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif etkisiolduğu göstermiştir. Ancak döviz kurunun etkisinin negatif olduğu ve bu etkininistatistiksel olarak anlamsız olduğu görülmüştür. Granger nedensellik testisonuçlarına göre tüm değişkenlerin doğrudan yabancı yatırımlar ile nedensellikilişkisi olduğu görülmektedir. The main objective of this thesis is to empirically analyze long run and shortrun causality between foreign direct investment and other factors, which are grossdomestic product growth rate, trade balance, exchange rate and regulatory quality ofgovernance in Turkey. Time interval covers 1996 to 2014. Data's are derived fromWorld Bank, Turkish Statistical Institute, World Bank and Organization forEconomic Co-operation and Development. The analysis is based on time seriesanalysis. The Augmented Dickey Fuller test indicates that most of the variables arenot stationary at levels, but they are stationary in the first difference. Johansen testshowed that variables are co-integrated which means they move together. When theVector Error Correction Model is used, error term of the equation was adjusted by59.38 %. It was also found that gross domestic product growth rate, trade balanceand regulatory quality have statistically significant positive effect on foreign directinvestment, while the exchange rate has negative effect but it is not significant in theshort run. In the long run, test results showed that all the variables, except exchangerate, have statistically significant positive effect on foreign direct investment. Butexchange rate has a negative effect on foreign direct investment and the effect wasnot statistically significant. According to granger causality test results, all variablecause foreign direct investment. 60

“Exchange rate” can be defined as a change rate of foreign currency or price of a country’s currency in terms of price of another country. Not only for international economic relation and balance of payment, but also this rate and price is such a vital that it is one of the important indicator affecting national economic transactions. For his reason, the volatility of the exchange rate affects economic transactions, and stability of exchange rate leads to economic stability. There are several studies empirically and theoretically about the affect of volatility of exchange rate over international trade volume. However, long-term relation between exchange rates and balance of foreign trade is still controversial subject. In this study, the likelihood of long-term relation between exchange rate and balance of foreign trade in (1996: I- 2006: 12) will be studied via counter test . First of all, series are tested for their stationary and then analyzed with co-integration test. Series tested in Ewievs 5.1 packet program. The result of our studies refuses the long-term relation between real exchange rate and prices of import and export and shows that the adjustment of exchange rate has no affect over foreign trade., “Döviz kuru” ulusal paralar ile yabancı paralar arasındaki değişim oranı veya bir ülke parasının diğer ülke parası cinsinden fiyatı olarak tanımlanabilir. Bu değişim oranı veya fiyat sadece uluslararası ekonomik ilişkiler ve dış denge açısından değil, yurtiçi ekonomik faaliyetleri de etkileyen en önemli göstergelerden birisi olduğundan hayati bir önem taşımaktadır. Bu nedenle döviz kurlarındaki değişmeler ekonomik faaliyetlerin seyrini etkilemekte, döviz kuru değişikliklerindeki istikrar ise ekonomik istikrara olumlu yönde katkı yapmaktadır. Döviz kuru dalgalanmalarının (volatily) uluslararası ticaret hacmi üzerindeki etkileri, hem ampirik hem de teorik alanda bir çok çalışmaya konu olmuştur. Ancak döviz kurları ve dış ticaret dengesi arasındaki uzun dönem ilişkinin varlığı ve yönü hala tartışma konusudur. Bu çalışmada, 1996: I–2006: 12 dönemi Türkiye açısından döviz kurları ile dış ticaret dengesi arasında uzun dönemli ilişkinin varlığı sınır testi yaklaşımı ile incelenecektir. Önce değişkenlere aralarında uzun dönemli ve istikrarlı bir ilişkinin varlığını belirlemek için serilerin bireysel durağanlıkları test edilmiş ve daha sonra eş bütünleşme (cointegration) analizi yapılmıştır. Seriler Eviews 5,1 programında test edilmiştir. Çalışmanın sonucunda elde edilen bulgular reel döviz kuru ile ihracat ve ithalat fiyatları arasında uzun dönemli bir ilişkinin varlığını reddetmekte ve kur ayarlamalarının dış ticaret üzerinde etkili olmadığını göstermektedir.

Wood processing industry (WPI) is a sector based on renewable natural resources of wood raw material. It can, therefore, provide sustainable growth and be competitive on the international markets. The interest of the European Union is to build economy based on renewable natural resources, meaning that it is necessary to pay increased attention to the development and support of the WPI. The aim of the article is to evaluate and compare the level and development of competitiveness of WPI in the Czech and Slovak Republics for a ten year period through the establishment of indicators based on foreign trade data of industry using mathematical and statistical methods. To reach the goal, a system of indicators measuring sectoral competitiveness was set up under the hypothesis: in the WPI the potential of competitiveness is used defi ciently. The resulting indicators have confirmed the hypothesis and shown that, despite the fact that the WPI creates active foreign trade balance and contributes to surplus balance of the country, it achieves low values of indicators implying comparative advantage with a negative, decreasing trend, consequently meaning that industry gradually loses its competitive ability. The analysis also showed that the reason for low competitive ability of WPI is low specialization of the country in the commodity group, which was confi rmed by statistical method of correlation analysis., Drvoprerađivačka industrija (WPI) industrijski je sektor koji se temelji na drvnoj sirovini kao obnovljivome prirodnom resursu, zbog čega je moguće ostvariti održivi rast i razvoj te međunarodnu konkurentsku prednost. Interes je Europske unije graditi gospodarstvo utemeljeno na obnovljivim prirodnim resursima, što će rezultirati pojačanom pozornošću prema razvoju i potpori WPI-a. Cilj ovog rada jest vrednovati i usporediti razinu razvijenosti konkurentnosti WPI-a u Češkoj i Slovačkoj Republici u razdoblju od deset godina, i to uspostavom pokazatelja utemeljenih na podacima međunarodne trgovine sektora primjenom matematičkih i statističkih metoda. Kako bi se to postiglo, uspostavili smo sustav pokazatelja kojima se mjeri sektorska konkurentnost. Postavili smo hipotezu da je potencijal konkurentnosti WPI-a nedovoljno iskorišten. Rezultati dobiveni uz pomoć tih pokazatelja potvrdili su hipotezu i pokazali da, usprkos činjenici da WPI ima pozitivnu vanjskotrgovinsku bilancu i unatoč činjenici da znatno pridonosi pozitivnoj bilanci države, još uvijek ima niske vrijednosti pokazatelja, što upućuje na negativne trendove komparativnih prednosti, a posljedica toga je gubitak komparativnih mogućnosti. Analiza je također pokazala da je razlog niske konkurentnosti WPI-a niska specijaliziranost pojedine države u pojedinoj grupaciji proizvoda, što je potvrđeno statističkom metodom korelacijske analize.

Bu tez, Nijerya ve AB ile Nijerya ve AB(15)'i oluşturan ülkelerin herbiri arasındaki ticarette, kısa vadede j-eğrisi etkisini ve uzun vadede Marshall-Lerner ( ML ) koşulunu incelemektedir. Çalışma ellialtı çeyreklik(1999:Q1 -2012:Q4 ) dönemi kapsamakta ve eşbütünleşme ve hata düzeltme modellemeye yönelik otoregresif dağıtılmış gecikme ( ARDL - sınır - testi) yaklaşımını kullanmaktadır. Çalışmada, Nijerya ve AB arasındaki ticarette j-eğrisi etkisine rastlanmamış ve Marshall - Lerner ( ML ) koşulunun da sağlanmadığı tespit edilmiştir. Nijerya ile AB(15)'i oluşturan ülkeler arasındaki ikili ticarete bakıldığında ise, j-eğrisi etkisine Nijerya'nın Avustırya, Danimarka, Almanya ve İtalya ile olan ikili ticaretinde rastlanmış ve Marsall-Lerner (ML) koşulu da sadece Nijerya'nın Luxemburg ile olan ticaretinde sağlanmıştır. Doviz kuru bu ülkelerle olan ticarette bir politika aracı olarak kullanılmak isteniyorsa, dış ticaret dengesini iyileştirmek için Naira bu ülkelerin paralarına karşı değer kazanmalıdır. Anahtar Kelimeler: J-eğrisi, Marshall-Lerner (ML) koşulu, Dış ticaret dengesi, Döviz kuru This thesis investigates the bilateral J-curve effects in the short-run and the Marshall–Lerner (ML) condition in the long-run between Nigeria and European Union in particular and between Nigeria and each of the countries that made up E.U.15. The study covers the period of fifty-six quarters (1999:Q1–2012:Q4) and employs Autoregressive Distributed Lag (ARDL - bounds-testing) approach to cointegration and error correction model to analyse the relationships. The study found no evidence of J-curve and also the Marshall–Lerner (ML) condition is not satisfied in the bilateral case between Nigeria and European Union, but found the evidence of J-curve in the bilateral cases between Nigeria and each of Austria, Denmark, Germany and Italy in the short-run, while in the long-run, the Marshall-Lerner (ML) condition exists only in the case of Luxemburg. The study concludes with strong support for the assertion that real exchange rate changes alone can only be used as a policy tool to design and control Nigeria's trade balance if the naira is to be appreciated against the currencies of this group of countries.Keywords: J-curve, Marshall-Lerner (ML) condition , Trade balance, Exchange rate 132

Tezin amacı reel kur değişimlerinin dış ticaret dengesi üzerindeki etkilerini incelemektir. Bu amaçla öncelikle dış ticaret dengesi kur ilişkisine odaklanan başlıca yaklaşımlar kronolojik sıra ile ele alınmaktadır. Elastikiyet yaklaşımı bu yaklaşımların en yaygın olarak bilinenidir ve ihracat ve ithalatın döviz kuru kanalıyla nispi fiyatların bir fonksiyonu olduğu varsayımı altında dış ticaret dengesi ayarlamalarında nispi fiyatların rolünü vurgulamaktadır. Bugün halen teorik ve politika çıkarsamaları uluslar arası ticaret tartışmalarının merkezinde olmasına rağmen elastikiyet yaklaşımı 1950'li yıllardan bu yana çeşitli eleştirilere maruz kalmıştır. Kur değişmelerinin ortaya çıkardığı geri yansıma etkilerini, dış ticaret dengesinin dinamik yapısını ve nispi fiyatların değişmesine yol açan diğer faktörleri göz ardı etmesi, elastikiyet yaklaşımını farklı açılardan eleştiren birçok alternatif yaklaşımın ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Döviz kuru değişimlerinin dış ticaret dengesi üzerindeki etkilerinin lehine ve aleyhine gelişen tartışmalara yeni bir bakış açısı getiren bu yaklaşımlar bu çalışma kapsamında ayrıca incelenmektedir. Reel kur değişimleri ile dış ticaret dengesi arasındaki ilişki Türkiye için 1997:I-2007:IV dönemine ait veriler kullanılarak test edilmektedir. Bu amaçla çoklu lineer regresyon modeli tanımlanmakta ve modelin parametreleri en küçük kareler (EKK) yöntemi kullanılarak test edilmektedir. Modelden elde edilen tahmin sonuçları Türk Lirası'nda meydana gelen reel bir değerlenmenin Türkiye'nin dış ticaretini pozitif yönde etkilediğini göstermektedir. The aim of this thesis is to examine the effect of real exchange rate changes on the trade balance. For this purpose, some major approaches that focus on the trade balance-exchange rate relationship are precisely studied in a chronological order. The elasticity approach is the most commonly known of these approaches and emphasizes the role of the relative prices in trade balance adjustments by considering imports and exports as being dependent on relative prices through the exchange rate. Though, its theoretical and policy implications are still at the center of discussions in international trade today, the elasticity approach has been subjected to several criticism since 1950s. Its failure to take into account the repercussions of exchange rate changes, the dynamics of the trade balance and other factors that affect relative price changes has lead to the rise of many alternative approaches that criticize the elasticity approach from different views. These alternative approaches, which have brought a new insight with regard to the arguments for and against the effects of exchange rate changes on the trade balance, are also examined within this study. The relationship between the real exchange rate changes and the trade balance is tested for Turkey by using the data for the period 1997:I-2007:IV. A multiple linear regression model is specified and the ordinary least squares (OLS) method used is to estimate the parameters of the model. The estimation results suggest that a real depreciation of the Turkish lira positively affects the foreign trade in Turkey. 190