Search

Increasing oily industrial waste water at room and high temperatures has become one of the most significant threats to the global ecosystem. Finding a suitable method for separating hot-oil/water pollution with an appropriate filter is highly necessary to effectively solve this problem. In this study, high-temperature oil/water separation was achieved using a silicon-modified textile (Si-cotton) as a filter, which was fabricated using polydimethylsiloxane (PDMS) solution as the precursor and through plasma polymerization. The plasma polymerization generated a uniform micro and nanoscale hierarchical structure on the Si-cotton surface. Furthermore, XPS and FT-IR analysis showed the lowering of the O/C ratio on the Si-cotton surface with respect to the pristine textile, and the presence of silicon on the Si-cotton surface after the plasma process. The results of these factors can be critical in making the final hydrophobic/oleophilic behaviour of the textile. More importantly, the Si-cotton membrane was tested for the separation process of hot oil/hot water mixture, which showed an acceptable efficiency even after fifteen separation cycles. The findings offered a two-step method, efficient and green, which was capable of working well even at a high temperature, to fabricate a flexible and scalable Si-cotton textile filter for reducing the necessity of additional and complicated cooling processes in the presence of high-temperature oil/water mixture.

Background: In this study, L-cysteine-capped silver nanoparticles (Cys-AgNPs) were successfully linked in a cotton textile, being attached in a covalent way to the cotton fibers via esterification with the hydroxyl groups from the cellulose. The AgNPs were strongly adhered to the fiber surface through coordination bonds with the thiol groups from the L-cys. In addition, they were compared with biogenic silver nanoparticles produced from fungi (bio-AgNPs). Materials and methods: The characterization of the Cys-AgNP and the bio-AgNP solutions were accomplished by UV−visible (UV−Vis), Z-potential, and X-ray diffraction (XRD). After the attachment of the Cys-AgNPs and the bio-AgNPs to the raw cotton, the textile surface was characterized by variable pressure scanning electron microscopy (VP-SEM), energy dispersive X-ray (EDX), and Fourier transform infrared spectroscopy (FT-IR). The antibacterial activity was performed by disk diffusion analysis. Results: The results of the UV−Vis analysis showed the presence of AgNPs in the Cys-AgNPs and the bio-AgNPs solutions, showing the Surface Plasmon resonance (SPR) for the AgNPs among 380–420 nm. In addition, they exhibited a Z-potential of −27 and −24 mV, respectively, with the presence of elemental silver shown by the XRD analysis. The VP-SEM images from the cotton fabrics covered in Cys-AgNPs and bio-AgNPs showed the presence of spherical AgNPs on their surface, and EDX analysis revealed the presence of peaks associated with the presence of Ag, C, and O. Furthermore, FT-IR analysis exhibited peaks associated with the presence of L-cysteine (SH-) and carboxylic acid arising from the esterification reaction among the cellulose from cotton and the carboxylic acid in the L-Cys molecules. Finally, the cotton textile exhibited antibacterial activity against Escherichia coli and Staphylococcus aureus. Conclusions: This study demonstrates the ability of Cys-AgNPs to bind to the cellulose from cotton fabric so as to produce antibacterial fabrics with enhanced durability, opening a wide range of options to be further used in healthcare and other industries.

The fouling of surfaces such as textiles is a major health challenge, and there is a continuous effort to develop materials and processes to overcome it. In consideration of this, this study regards the development of antifouling functional nanoencapsulated finishing for the cotton textile fabric by employing a layer-by-layer dip coating technique. Antifouling textile finishing was formulated by inducing the nanoencapsulation of the antifouling functional group inside the hydrophobic polymeric shell. Cotton fabric was taken as a substrate to incorporate antibacterial functionality by alternatively fabricating multilayers of antifouling polymeric formulation (APF) and polyelectrolyte solution. The surface morphology of nanoencapsulated finished textile fabric was characterized through scanning electron microscopy to confirm the uniform distribution of nanoparticles on the cotton textile fabric. Optical profilometry and atomic force microscopy studies indicated increased surface roughness in the coated textile substrate as compared to the uncoated textile. The surface thickness of the fabricated textile increased with the number of deposited bilayers on the textile substrate. Surface hydrophobicity increased with number of coating bilayers with θ values of x for single layer, up to y for 20 bilayers. The antibacterial activity of the uncoated and layer-by-layer coated finished textile was also evaluated. It was significant and exhibited a significant zone of inhibition against microbial strains Gram-positive S. aureus and Gram-negative E. coli. The bilayer coating exhibited water repellency, hydrophobicity, and antibacterial activity. Thus, the fabricated textile could be highly useful for many industrial and biomedical applications.

Hydrophobic and oleophilic Si-based cotton fabrics have recently gained a lot of attention in oil/water separation due to their high efficiency. In this study, we present the effect of O2 plasma pre-treatment on the final properties of two Si-based cotton membranes obtained from dip coating and plasma polymerization, using polydimethylsiloxane (PDMS) as starting polymeric precursor. The structural characterizations indicate the presence of Si bond on both the modified cotton surfaces, with an increase of the carbon bond, assuring the success in surface modification. On the other hand, employing O2 plasma strongly changes the cotton morphology, inducing specific roughness and affecting the hydrophobicity durability and separation efficiency. In particular, the wettability has been retained after 20 laundry tests at 40 °C and 80 °C, and, for separation efficiency, even after 30 cycles, an improvement in the range of 10–15%, both at room temperature and at 90 °C can be observed. These results clearly demonstrate that O2 plasma pre-treatment, an eco-friendly, non-toxic, solvent-free, and one-step method for inducing specific functionalities on surfaces, is very effective in enhancing the oil/water separation properties for Si-based cotton membranes, especially in combination with plasma polymerization procedure for Si-based deposition.

Increasing oily industrial waste water at room and high temperatures has become one of the most significant threats to the global ecosystem. Finding a suitable method for separating hot-oil/water pollution with an appropriate filter is highly necessary to effectively solve this problem. In this study, high-temperature oil/water separation was achieved using a silicon-modified textile (Si-cotton) as a filter, which was fabricated using polydimethylsiloxane (PDMS) solution as the precursor and through plasma polymerization. The plasma polymerization generated a uniform micro and nanoscale hierarchical structure on the Si-cotton surface. Furthermore, XPS and FT-IR analysis showed the lowering of the O/C ratio on the Si-cotton surface with respect to the pristine textile, and the presence of silicon on the Si-cotton surface after the plasma process. The results of these factors can be critical in making the final hydrophobic/oleophilic behaviour of the textile. More importantly, the Si-cotton membrane was tested for the separation process of hot oil/hot water mixture, which showed an acceptable efficiency even after fifteen separation cycles. The findings offered a two-step method, efficient and green, which was capable of working well even at a high temperature, to fabricate a flexible and scalable Si-cotton textile filter for reducing the necessity of additional and complicated cooling processes in the presence of high-temperature oil/water mixture

Bu tez çalışmasında pamuklu kumaşlara mikrokapsülasyon ve sol-jel teknolojileri kullanılarak antibakteriyel ve koku salım özelliklerinin kazandırılması amaçlanmıştır. Bu amaç için aloe vera içerikli mikrokapsüller kompleks koaservasyon yöntemi ile üretilmiş, kahve kokulu mikrokapsüller hazır olarak alınmış ve titanyum katkılı ve katkısız silika esaslı nanosoller oluşturarak sol-jel yöntemi ile pamuklu kumaşlara aktarılmıştır. Böylece pamuklu kumaşın antibakteriyel ve koku salım özelliklerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Hazırlanan nanosoller ve mikrokapsüller emdirme, kurutma ve fiksaj işlemleri kaplama yöntemiyle kumaşlara aplike edilmiştir. Mikrokapsüllerin karakterizasyonu optik mikroskop, üretim verimi ve yağ içeriği hesabı ile gerçekleştirilmiştir. Kaplanmış kumaşların morfolojik yapılarının belirlenmesi için FTIR-ATR ve SEM-EDS cihazları kullanılarak analizler yapılmıştır. Çalışma yapılan kumaşların antibakteriyel özelliklerini belirlemek için antibakteriyel aktivite analizleri yapılmıştır. Kullanılan mikrokapsüllerin koku salım özelliklerinin belirlenmesi için subjektif koku salım analizleri yapılmıştır. Ayrıca kaplanmış kumaşların fiziksel özelliklerini incelemek için kütlesel artış, beyazlık, sarılık, buruşmazlık açısı, aşınma dayanımı ve eğilme uzunlukları incelenmiştir. In this thesis, it is aimed to give antibacterial activity and odour release properties to cotton fabrics by using microcapsulation and sol-gel technologies. For this purpose, microcapsules containing aloe vera were prepared by complex coacervation process aloe vera and commercial microcapsules containing coffee oil were purchased and silica based nanosols with and without titanium based precusors were prepared and then transfer them to cotton fabrics by sol-gel method. Hence our goal was to improve the antibacterial and odour release properties of cotton fabric. The the cotton fabrics were coated via nanosols containing microcapsules with impregnation, drying and fixing processes. The characteriastion of microencapsules were carried out by optical microscope, production yield, oil content. FTIR-ATR and SEM-EDS analysis were used to determine the morphological structure of the coated fabrics. Antibacterial activity analyzes were performed to determine antibacterial properties of the fabrics. Odour release properties of coated fabrics were determine via the subjective odour release test. In addition, mass increase, whiteness, yellowness, crease resistance, abrasion resistance and bending lengths were examined to examine the physical properties of coated fabrics. 97

This study was aimed at the production and characterization of coated cotton textiles with luminescent ceramic nanophases doped with cationic Ir(III) tetrazole complexes. We confirmed that SiO2 nanoparticles (NPs) do not affect the phosphorescent properties of the complexes that maintain their emission (610 and 490 nm). For the first time we transferred the luminescence feature from nanosol to textile surface, highlighting the advantages of using nanosilica as an encapsulating and stabilizing matrix. The optimized Ir@SiO2 suspensions were homogenously applied onto the cotton surface by dip-pad-dry-cure technique, as proved by the 2p-fluorescence microscope analysis. Once we verified the self-marker properties of the Ir(III) complex, we observed an excellent washing fastness of the coating with a very limited release. SiO2 in the washing water was quantified at maximum around 1.5 wt% and Ir below the inductively coupled plasma optical emission spectrometry (ICP-OES) detection limit of 1 ppm. A Franz cell test was used to evaluate any possible ex-vivo uptake of Ir@SiO2 nanoparticles across human skin tissues, showing that epidermis and dermis stop over 99% of Ir, implying a reduced impact on human health. The light-induced antimicrobial potential of the Ir@SiO2 were assessed toward both Gram(&minus, ) and Gram(+) bacteria. The results encouraged further developments of such functional textiles coated by self-markers and antibacterial active nanophases.

Geçmişten bugüne antibakteriyel tekstiller hayatın her alanında çok önemli bir yere sahip olmuştur. Bu tez çalışması son dönemlerde yaşanan küresel salgınlar sebebiyle de en çok üzerinde durulması gereken antibakteriyel tekstiller üzerine yapılmıştır. Bu çalışmada, doğal β-siklodekstrin (β-CD) tozlarının sülfürik asit ile kimyasal işlemi neticesinde β-siklodekstrin türevi olan sülfatlanmış-β-siklodekstrin (S-β-CD) elde edilmiştir. Sonrasında β-siklodekstrin ile sülfatlanmış-β-siklodekstrin moleküllerinin pamuklu kumaşlara katılımı sağlanmıştır. Farklı deneylerde ise β-siklodekstrin ve sülfatlanmış-β-siklodekstrin moleküllerinin EDTA çapraz bağlayıcı kimyasal ile pamuklu kumaşlara bağlanması sağlanmıştır. Daha sonra hazırlanan bütün kumaşlara antibakteriyel ajan olan gümüş nanopartikül (AgNP) verilerek, β-siklodekstrin ve sülfatlanmış-β-siklodekstrin molekülleri ile gümüş nanopartiküllerin inklüzyon kompleksi oluşturması sağlanmıştır. Bu çalışmada, işlem görmüş numunelerin mikroorganizmalara karşı antibakteriyel aktivitesinin ve yıkama dayanımının arttırılması amaçlanmıştır. Hazırlanan kumaşların antibakteriyel etkinlik, yıkama dayanımı, kopma mukavemeti, tuşe, renk değişimi ve fiyat & performans dengesi gibi özellikleri test edilmiş ve karşılaştırılmıştır. Ayrıca numuneler üzerinde SEM, EDX ve FT-IR gibi karakterizasyon analizleri de yapılmıştır. Çalışma sonucunda, güçlü antibakteriyel etkiye ve iyi yıkama dayanımına sahip antibakteriyel tekstillerin elde edilmesinde gümüş nanopartiküllerin tek başına yeterli gelmediği anlaşılmış, β-siklodekstrin ve sülfatlanmış-β-siklodekstrin ile oluşturulan inklüzyon kompleksinin çok daha etkili antibakteriyel etkiye ve daha sağlam yıkama dayanımına sahip olduğu gözlemlenmiştir. En güçlü antibakteriyel etkiye ve en iyi yıkama dayanımına ise gümüş nanopartiküller ile sülfatlanmış-β-siklodekstrin moleküllerinin oluşturduğu komplekslerin EDTA çapraz bağlayıcı kimyasal ile bağlandığı kumaşın sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Antibacterial textiles have had a very important place in every field of life from the past to the present. This study has been made on antibacterial textiles which should be emphasized most due to occurrence pandemic. In this study, sulfated-β-cyclodextrin (S-β-CD) which is a β-cyclodextrin derivative was obtained by chemical treatment of natural β-cyclodextrin (β-CD) powders with sulfuric acid. Afterwards, β-cyclodextrin and sulfated-β-cyclodextrin molecules were applied to cotton fabrics. In different test trials, β-cyclodextrin and sulfated-β-cyclodextrin molecules were bonded to cotton fabrics with EDTA cross-linking chemical. Then, all fabrics were treated with antibacterial agent silver nanoparticle (AgNP) and inclusion complexes between silver nanoparticles and β-cyclodextrin and between silver nanoparticles and sulfated-β-cyclodextrin molecules were formed. The aim of this study is to increase the washing stability and to increase the antibacterial activity against microorganisms in treated samples. The properties of the prepared fabrics such as antibacterial activity, washing stability, tensile strength, handle, color change and price & performance balance were analysed and compared to each other. In addition, characterization analyzes such as SEM, EDX and FT-IR were performed on the samples. As a result of the study, it was observed that the silver nanoparticles alone were not sufficient in obtaining antibacterial textiles with strong antibacterial effect and good washing stability and the inclusion complex formed with β-cyclodextrin and sulfated-β-cyclodextrin had much more effective antibacterial effect and more robust washing stability. In addition, it was concluded that the fabric treated with complexes of sulfated-β-cyclodextrin molecules with silver nanoparticles and crosslinked with EDTA cross-linking chemical had the strongest antibacterial effect and the best washing stability. 156

Aspergillus niger is a common contaminant in food industry, laboratories, and also a potential threat to biological works of art in museums. Cotton textiles have frequently been used in museums for canvas paintings. In the present project, the effect of Aspergillus niger on fluid flow rate of nanowollastonite-impregnated cotton textile specimens was investigated. Cotton specimens were impregnated with nanowollastonite (NW) suspension at four concentrations of 10%, 20%, 30%, and 40% to be further compared with control specimens. Results showed that fluid flow in cotton textile was as high as 361.3 cm3&middot, s&minus, 1 due to its high porous structure and very low compactness of fibers (low density). Impregnation with NW did not have a significant effect on fluid flow in cotton textile. Exposure to Aspergillus niger increased fluid flow in control specimens as a result of deterioration of cotton fibers. Exposure of NW-impregnated specimens at concentrations more than 20% to Aspergillus niger did not have any significant effect on fluid flow. In control specimens, fungus mycelium penetrated deep into the texture of textile. However, in NW-impregnated specimens, the fungus could not penetrate into the texture and deteriorate the specimens. It was concluded that NW can be recommended for textile industry and also works of art as they protect cotton textiles against Aspergillus niger while, do not diminishi its dying and paintability properties.

Silver nanoparticle (AgNP) and AgNP/reduced graphene oxide (rGO) nanocomposite impregnated medical grade polyviscose textile pads were formed using a facile, surface-mediated wet chemical solution-dipping process, without further annealing. Surfaces were sequentially treated in situ with a sodium borohydride (NaBH4) reducing agent, prior to formation, deposition, and fixation of Ag nanostructures and/or rGO nanosheets throughout porous non-woven (i.e., randomly interwoven) fibrous scaffolds. There was no need for stabilising agent use. The surface morphology of the treated fabrics and the reaction mechanism were characterised by Fourier transform infrared (FTIR) spectra, ultraviolet-visible (UV&ndash, Vis) absorption spectra, X-ray diffraction (XRD), Raman spectroscopy, dynamic light scattering (DLS) energy-dispersive X-ray analysis (EDS), and scanning electron microscopic (SEM). XRD and EDS confirmed the presence of pure-phase metallic silver. Variation of reducing agent concentration allowed control over characteristic plasmon absorption of AgNP while SEM imaging, EDS, and DLS confirmed the presence of and dispersion of Ag particles, with smaller agglomerates existing with concurrent rGO use, which also coincided with enhanced AgNP loading. The composites demonstrated potent antimicrobial activity against the clinically relevant gram-negative Escherichia coli (a key causative bacterial agent of healthcare-associated infections, HAIs). The best antibacterial rate achieved for treated substrates was 100% with only a slight decrease (to 90.1%) after 12 equivalent laundering cycles of standard washing. Investigation of silver ion release behaviours through inductively coupled plasmon optical emission spectroscopy (ICP-OES) and laundering durability tests showed that AgNP adhesion was aided by the presence of the rGO host matrix allowing for robust immobilisation of silver nanostructures with relatively high stability, which offered a rapid, convenient, scalable route to conformal NP&ndash, decorated and nanocomposite soft matter coatings.

Endüstriyel atıksu arıtma tesislerinde özellikle de tekstil endüstrisinde yaşanan en ciddi problemlerden birisi renk giderimidir. Tekstil atıksularının kirlilik yükünün çok fazla olması ve pigmentlerin istenen verimle giderilememesi sebebiyle atıksu içerisindeki renk, AKM, KOI vb. parametrelerin istenilen seviyeye getirilmesi zorlaşmaktadır. Bu durumdaki atıksu farklı deşarj yollarıyla doğaya salınarak, ciddi çevresel tahribata yol açmaktadır.Renk; olması gereken seviyede giderilemeyen boya pigmentlerinden kaynaklanan bir kirlilik kaynağı olup, seyreltilerek minimize edilmesi çok zor olan bir kirleticidir. Boya pigmentlerinin giderilmesi, dolayısıyla renk giderimi olması için, kimyasal arıtma çok önemlidir. Arıtma tesislerinde kimyasal arıtma aşamasında genellikle, koagülasyon ve flokülasyon (hızlı karıştırma, yavaş karıştırma) işlemleriyle çökeltme yapılarak renk giderimi sağlanır. Arıtma tesislerinde koagülasyon ve flokülasyon işlemlerinin düşük verimle gerçekleşmesi sonucu, biyolojik arıtma aşamasına gelindiğinde atıksudaki kirlilik yükü mikroorganizmalar tarafından giderilememektedir, mikroorganizmaların yaşamasına, üremesine ve verimliliklerine doğrudan olumsuz etki yapmaktadır. Kimyasal arıtma aşamasında başlayan çökelme problemi, biyolojik arıtma ve deşarj parametrelerini doğrudan olumsuz etkileyerek deşarj kalitesini düşürmektedir. Sonuç olarak ciddi problemlere neden olacak renk ve diğer kirleticileri gidermek için ek maliyetler oluşturmakta, bu maliyetlerin karşılanamadığı tesisler, doğaya verilen tahribatı arttırmaktadır.Bu çalışmada, ülkemizde ve özellikle bölgemizde endüstriyel atıksu arıtma tesislerinde yaşanan çökelme ve renk gideriminin geliştirilerek çevreye ve doğaya verilen zararı minimize etmeyi hedeflemektedir. Bu bağlamda bölgenin en önemli lokomotiflerinden olan tekstil sanayisinde oluşan atıksuların arıtılmasında verimin arıtılması amaçlanmaktadır. Arıtma tesislerinde kullanılan koagülantlar ile endüstriyel atıksuların kirlilik parametrelerini düşürerek, bölgede çevreye verilen zararı azaltmanın yolları araştırılmıştır.1. İlk olarak seçilen farklı türdeki koagülantlar, farklı dozajlarda atıksu içerisine dozlanarak renk giderim verimi karşılaştırılmalı olarak hesaplanmıştır. Bu karşılaştırma sonucunda optimum renk giderim verimi 200 mg/L FeCl3 %67,5 ile sağlanmıştır. 2. deney grubunda yapılan deneylerde karıştırma hızı ve süreler değiştirilerek renk giderim verimleri karşılaştırıldı. Yapılan bir grup deney sonucunda en yüksek verim, karıştırma hızı 500 rpm, 30 dakika karıştırma süresiyle, renk giderim verimi %69,25 olarak tespit edilmiştir.3. deney grubunda ise yapılan deneylerde flokülant dozajı yapılmıştır. Flokülant olarak belirlenen anyonik polimerin 80 mg/L dozaj ile atıksuya dozlanarak, renk giderim verimi %76,3 olarak tespit edilmiştir.4. deney grubunda oksidan ve redüktan etkisi incelenmiştir. Ancak üzerinde çalışan endüstriyel atıksuda oksidan ve redüktanlar renk giderim verimini olumsuz yönde etkilediği gözlemlenmiştir.5. deney grubu ve son olarak yapılan deneylerde pH etkisi incelenmiştir. Yapılan deneylerde, atıksu pH'ı düşürüldüğünde, renk giderim veriminin arttığı görülmüştür.Son olarak en iyi verimin elde edildiği koşullarda optimum seviyede kimyasal madde sarf edilerek, renk giderim verimi, %87,04 olarak gözlemlenmiştir. Bu tez çalışmasında laboratuvarda uygulanan bu çalışmaların, pilot ölçekli sonuçlarını incelemek amacıyla, kurumsal bir denim fabrikasına ait atıksu arıtma tesisinde deneme yapılmıştır, renk giderim verimi %85 olarak belirlenmiştir. One of the most serious problems experienced in industrial wastewater treatment plants, especially textile industry, is color removal. Because the pollution load of textile wastewater is very high and the pigments cannot be removed with the desired efficiency, the color in the wastewater, AKM, KOI and so on. it is difficult to bring the parameters to the desired level. The wastewater in this case is released into the environment through different discharge paths, causing serious environmental damage.Color; It is a source of pollution caused by dye pigments which cannot be eliminated and it is very difficult to be minimized by diluting. Chemical treatment is very important in order to remove paint pigments and therefore to remove color. In the chemical treatment phase of the treatment plants, color removal is usually accomplished by precipitation with coagulation and flocculation (rapid mixing, slow mixing). As a result of the low efficiency of the coagulation and flocculation processes in the treatment plants, the pollution load in the wastewater cannot be removed by the microorganisms when it comes to the biological treatment stage, it has a direct negative impact on the survival, reproduction and productivity of microorganisms. The precipitation problem that starts in the chemical treatment phase directly affects the biological treatment and discharge parameters and thus decreases the discharge quality. As a result, it creates additional costs to remove color and other pollutants that will cause serious problems, and the facilities that these costs cannot be met increase the damage caused to nature.This study aims to minimize the damage caused to the environment and nature by improving the deposition and color removal in industrial wastewater treatment plants in our country and especially in our region. In this context, it is aimed to purify the yield in the treatment of wastewater in textile industry which is one of the most important locomotives of the region. By reducing the pollution parameters of the industrial wastewater and the coagulants used in the treatment facilities, the ways of reducing the environmental damage in the region were investigated.1. Different types of coagulants, first selected, were dosed into wastewater at different dosages and the color removal efficiency was calculated. As a result of this comparison, optimum color removal efficiency was achieved with 200 mg / L FeCl3 67.5%.2. In the experiments carried out in the 2nd experimental group, the mixing speed and durations were changed and the color removal efficiencies were compared. As a result of a group experiment, the highest yield, mixing speed 500 rpm, 30 minutes mixing time, color removal efficiency was determined as 69.25%.3. In the third experimental group, flocculant dosing was performed. The anionic polymer determined as flocculant was dosed to the wastewater with a dosage of 80 mg / L and the color removal efficiency was determined as 76.3%.4. The effect of oxidant and reduct in the experimental group was investigated. However, it is observed that oxidant and reductants in industrial wastewater working on it negatively affect the color removal efficiency.5. The pH effect was investigated in the 5th experimental group and the final experiments. In the experiments, it was observed that the color removal efficiency increased when the wastewater pH was lowered.Finally, the optimum yield was obtained and the optimum level of chemical material was consumed and the color removal efficiency was observed as 87,04%.In this thesis, in order to examine the pilot scale results of these studies applied in the laboratory, an experiment was carried out in a wastewater treatment plant belonging to an enterprise denim factory and the color removal efficiency was determined as 85%. 64

Çalışma kapsamında, pamuk/akrilik iplik numuneleri 75-25%, 50-50%,40-60% karışım oranlarında, 20/1, 24/1, 30/1 olmak üzere üç farklı numarada ve 3.5 α, 4 α, 4.5 α olmak üzere üç farklı büküm katsayısında üretilmiştir. Örme kumaş numuneleri aynı desen ve sıklıkta iplik numunelerinden örülmüştür. Kumaş numunelerinin yarısı ağartma işlemi için kullanılmış ve kalan diğer kısmı ise ham kumaş olarak değerlendirilmiştir. Böylece 27 adet iplik numunesi ve 54 adet kumaş numunesi elde edilmiştir. Lif migrasyonu ve paketleme yoğunluğu gibi iplik yapısal özelliklerini hesaplamak için görüntü işleme algoritması geliştirilmiştir. Öte yandan, ilgili standartlar kullanılarak kumaş konfor özellikleri belirlenmiştir. Kumaş numunelerinin gözenekliliği, görüntü işleme algoritması uygulanarak da ölçülmüştür. Sonuçlar istatistiksel olarak iplik numarası, karışım oranı ve büküm katsayısı gibi bağımsız parametrelerin; iplik lif migrasyonu, iplik paketleme yoğunluğu, iplik çapı; ayrıca kumaşların hava geçirgenliği, su buharı geçirgenliği, kılcallık ve gözeneklilik gibi bağımlı değişkenler üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. The scope of study, cotton-acrylic yarn samples with 75-25%, %50-50%, 40-60% blending ratios were produced with three different yarn numbers; 20/1 Ne, 24/1 Ne, 30/1 Ne and three twist coefficients; 3.5 α, 4 α, 4.5 α. Knitted fabric samples were manufactured from the yarn samples with same stitch density and pattern. Half of the fabric samples were applied bleaching process other remaining part was evaluated as raw fabric. Thus, totally 27 yarn samples and 54 knitted fabric samples were obtained. The yarn cross-sectional samples were sliced with microtome. The image frames of yarn cross-sections were acquired via digital microscope. Image processing algorithm was developed to calculate yarn structural properties; fiber migration and packing density. On the other hand, fabric comfort properties; were determined by using related standards. The porosity of the fabric samples was also measured by applying image processing algorithm. The results were evaluated statistically and the effect of independent parameters; yarn number, blending ratio, twist coefficient on dependent parameters; yarn fiber migration, yarn packing density, yarn diameter. Also effect on fabric performance; air permeability, water vapor permeability, wickability and porosity were revealed. 125

This work focuses on the design and development of flexible solid-state supercapacitors based on cotton textile electrodes with activated carbon (AC) and manganese oxide (MnO2) as negative and positive electrodes, respectively and a polymer/electrolyte membrane. The cotton textile was chosen as support because its low cost, flexibility and easily to be conformed. Because it is an insulator needs special treatments to become an electrically conductive material. To be accomplish this, a first carbon conductive layer was deposited on both sides of pristine cotton substrate starting from a slurry of acetylene black and carbon nanofibers and succesively a second active layer of both AC and MnO2 was further deposited on two different substrates to form the negative and positive composite electrodes, respectively. The negative electrode was composed by 80 wt. % AC; 10 wt % of carbon nanofibers (CNF); 10 wt % of poly(vinylidene fluoride) (PVDF) binder and, the positive one by 70 wt% of MnO2, 10 wt % of carbon black (CB), 10 wt % of CNF, 10 wt % of PVDF. A flexible supercapacitor is ther eafter realized using two cotton electrodes coupled with an Aquivion® PFSA (Solvay) electrolyte membrane. The supercapacitor was then electrochemically characterized to determinate the specific capacitance, voltage range stability and cycling stability. For better investigate the durability of the developed supercapacitor, a new procedure combining galvanostatic charge/discharge cycles and floating conditions at 1.6 V has been designed and applied experimentaly. The SC as a whole was subjected at different electrochemical characterizations (CV, G-C/D, EIS), which were carried out to check the cell performances at starting conditions and at different cycle intervals until the test was deliberately interrupted. As a result, the capacitance of the SC, calculated from the G-CD profile at 0.2 Ag-1, increased from the initial value of 134 Fg-1 to 164 Fg-1 after 7800 charge/discharge cycles and 108h under maximum voltage of 1.6V. After which, the capacitance decreased to reach a enough stable value of 144 Fg-1 after 20 K cycles and 280h at 1.6 V (see Figure 1). The study also showed that initial CVs were perfectly rectangular, while the subsequent ones showed distortions and peaks that appeared during the progression of stability test. A remarkable 7% increase in specific capacity of the SC was achieved after 20 K cycles and 280 hours of floating at 1.6V, despite the very harsh conditions of long-term durability assessment.

Tekstil sektörü, ülkemizin sanayi tarihindeki kalkınma planları içerisinde öncelikli sanayi olarak yer almıştır. Özellikle 1980'li yıllardan sonra ihracata dayalı üretim başlamış ve imalat sanayi içerisinde önemli bir konuma yükselmiştir.Sektör, dünyada ortaya çıkan ucuz işçilik avantajı ile mücadele edebilmek için ar-ge çalışmalarına önem verip, katma değeri yüksek kumaşlar ile rekabet avantajı yaratmaya çalışmaktadır. Tekstil sektörü iplik üretimi, örme hazır giyim üretimi, döşemelik kumaş üretimi, havlu üretimi, halı üretimi, perde üretimi, teknik tekstil olarak adlandırılan yanmaz kumaşlar, tıbbi eldivenler, kurşun geçirmez kumaşlar, otomobillerdeki hava yastıkları, itfaiye hortumları, sargı bezleri gibi pek çok alanı içerisine almaktadır. Bu tez çalışmasının pek çok farklı üretim koluna dağılan tekstil sektöründe yeni kurulacak işletmelerin muhasebe organizasyonu ve yapılanması hakkında bilgi vermesi amaçlanmıştır. The textile industry has been a priority industry in the development plans of our country in the industrial history. Especially after 1980's, export-based production started and increased to an important position in the manufacturing industry.In order to combat the cheap labor advantage of the world, the sector attaches importance to research and development studies and provides competitive advantage with high added value fabrics.Textile industry, yarn production, knitted garment production, upholstery fabric production, towel production, carpet production, curtain production, technical textiles, fireproof fabrics, medical gloves, bulletproof fabrics, automobile airbags, fire hoses, gauze is included in the field.In this study, it was aimed to give information about the organization of accounting organization of newly established enterprises in textile sector which is distributed in many different production branches. 152

With rising energy concerns, efficient energy conversion and storage devices are urgently required to provide a sustainable, green energy supply. Electrochemical energy storage devices, such as supercapacitors and batteries, have been proven to be the most effective energy conversion and storage technologies for practical application. Supercapacitors and lithium-based batteries are particularly promising because of their excellent power density and energy density. However, further development of these energy storage devices is hindered by their poor electrode performance. The carbon materials used in supercapacitors and batteries, such as graphite, activated carbons and various nanostructured carbon materials (ordered porous carbon, CNT, graphene etc.), are often derived from non-renewable resources under relatively harsh environments. Natural abundant biomass is a green, alternative carbon source with many desired properties to derive renewable carbon materials for supercapacitors and lithium-based batteries. Therefore, it has been of great social and economic significance to develop renewable carbon materials from natural abundant biomass materials in order to realize sustainable battery materials sourcing. It has also been predicted that next-generation electronics will be flexible and wearable. Many efforts have been devoted to developing safe, lightweight and flexible power sources with the goal of meeting the increasing need for future wearable/flexible electronics. This dissertation aims to study the mechanism and technologies for converting cotton textile into renewable, flexible and conductive carbon substrate at a low cost, high throughput way for flexible energy storage applications. In this dissertation, cotton textile, as the commonly overlooked everyday households, has been chosen as the starting precursor materials to prepare renewable flexible conductive substrates for different energy storage systems. Specifically, in Chapter 2 & 3, natural abundant cotton textiles were first converted to flexible, conductive activated cotton textile (ACTs). The obtained ACT was further chosen as a flexible substrate to design flexible supercapacitor. In order to push up the energy storage capability, high energy density metal oxides, such as core/shell NiCo2O4@NiCo2O4, 3D porous CoO@NiO, were controllably deposited on the ACT fiber with desired microstructure. Both symmetric and asymmetric supercapacitors were assembled and tested. Inspired by using flexible ACTs for supercapacitors application, in Chapter 4, NiS2 nanobowls wrapped with conductive graphene sheets (ACT/NiS2-graphene) were deposited on ACT fibers by a simple two-step heat treatment method to fabricate binder-free electrode for flexible lithium-ion battery. When used as a binder-free electrode, the ACT/NiS2-graphene electrode exhibited an exceptional electrochemical performance. Encouraged by the success of the design of flexible lithium-ion batteries with flexible ACTs, in Chapter 5, we extended the application of flexible ACTs for lithium-sulfur (Li-S) battery applications. The assembled lithium-sulfur cell also exhibited exceptional rate capability and durable cyclic performance (with a well-retained capacity of ~1016 mAh g−1 even after 200 cycles). A flexible Li-S cell with ACT/S-rGO as a cathode was also assembled to demonstrate its superior potential as flexible power sources. In Chapter 6, a new built-in magnetic field enhanced polysulfide trapping mechanism was discovered by introducing ferromagnetic iron/iron carbide (Fe/Fe3C) nanoparticles with a graphene shell (Fe/Fe3C/graphene) onto a flexible activated cotton textile (ACT) fiber to prepare the ACT@Fe/Fe3C/graphene sulfur host. The novel trapping mechanism is demonstrated by significant differences in the diffusion behaviour of polysulfides in a custom-designed liquid cell compared to a pure ACT/S cathode. In Chapter 7, we proposed a scalable roll-to-roll manufacturing approach to integrating a flexible solar cell with a flexible home-made flexible supercapacitor to fabricate self-sustainable power pack, which demonstrates huge potential for future off-grid and micro-grid application. These research activities not only brought new insights on the deriving renewable carbon materials from natural abundant biomass resources but also boosted the design and fabrication of next-generation flexible energy-storage devices, which hold great promise for future wearable/flexible electronics.

In recent years, new concepts in textile dyeing technology have been investigated which aim to decrease the use of chemicals and the emission of water. In this work, dyeing of cotton textiles with reactive dyes has been investigated in a silicone non-aqueous dyeing system. Compared with conventional aqueous dyeing, almost 100% of reactive dyes can be adsorbed on cotton textiles without using any salts in non-aqueous dyeing systems, and the fixation of dye is also higher (80%~90% for non-aqueous dyeing vs. 40%~50% for traditional dyeing). The pseudo-second-order kinetic model can best describe the adsorption and equilibrium of reactive dyes in the non-aqueous dyeing systems as well as in the traditional water dyeing system. In the non-aqueous dyeing systems, the adsorption equilibrium of reactive dyes can be reached quickly. Particularly in the siloxane non-aqueous dyeing system, the adsorption equilibrium time of reactive dye is only 5&ndash, 10 min at 25 &deg, C, whereas more time is needed at 60 &deg, C in the water dyeing system. The surface tension of non-aqueous media influences the adsorption rate of dye. The lower the surface tension, the faster the adsorption rate of reactive dye, and the higher the final uptake of dye. As a result, non-aqueous dyeing technology provides an innovative approach to increase dye uptake under a low dyeing temperature, in addition to making large water savings.

Bu tezde yüksek adsorpsiyon özelliğine sahip ve denim yıkama işlemlerinde kullanıldıktan sonra atık haline gelmiş ponza taşlarının, denim yıkama fabrikalarının atık suyunu arıtmada kullanılması ve arıtılan suyun belirli oranlarda temiz su ile karıştırılarak denim yıkamada tekrar kullanım olanakları araştırılmıştır. Çalışma kapsamında, atık haline gelmiş ponza taşları bir adsorpsiyon kolonuna yerleştirilmiş ve denim atık suyunun çevreye deşarj edilmeden önce bu kolondan geçmesi sağlanmıştır. Ardından, adsorpsiyon uygulanan atık suyun belirli oranda temiz suyla karışımı sağlanmış ve son elde edilen su, denim yıkamada giriş suyu olarak kullanılmıştır. Daha etkin arıtılan su ve bu suyla yıkanan denim ürünlerin gerekli analizleri yapılmış ve elde edilen veriler doğrultusunda arıtma etkinliği ve suyun tekrar kullanılabilme olanakları belirlenmiştir. Yapılan çalışmalar sonunda, atık ponza taşlarıyla adsorpsiyon yöntemine göre arıtılan suyun, denim yıkama giriş suyu olarak kullanılabileceği ve bu suyla yıkanan denim ürünlerin, istenen fiziksel özellikleri karşıladığı belirlenmiştir. Bu bağlamda, hem katı atık değerlendirilmesi hem de kaynakların etkin kullanımı mümkün olmuştur., In this thesis, the use of pumice stones obtained from denim washing mills in the treatment of waste water has been investigated. As in the case of raw pumice, the waste stones have high adsorpstion capacity for treatment of the effluent of denim washing mills. The treated waste water has the possibility to be re-used in laundry processes of denim washing mills. The trials were carried out through a continous adsorption system. For this aim, the waste pumice stones were placed into an adsorption column and the waste water was allowed to pass through the column in different flow rates. The treated water was mixed with fresh water in certain ratios in order to be re-used in laundry. Specimens obtained from column adsorption were analyzed, data was discussed and adsorption efficiency and re-use ability were determined. The result of the studies revealed that the treated water has the potential to be used as denim washing input water. Additionally, denim garments washed with the treated waste water can meet the physical requirements of denim garments. In this aspect, it can be stated that method developed in this study contributes to solid waste management and natural source management.

Yara örtüleri, teknik tekstiller içerisinde büyük bir paya sahip alanlarından birisi olan medikal tekstillerin bir alt dalıdır. Yara iyileştirme amacıyla yapılan çalışmalar çok eski yıllara dayanmaktadır ve bu konuda ilk olarak bitkilerden yararlanılmıştır. Çam kabuğu yıllardan beri birçok alanda kullanılmasına rağmen son zamanlarda sağlık ve medikal alanında geniş bir uygulama alanına sahiptir. Bu tez çalışmasında, Türk Çamı olarak bilinen, fenolik bileşikler içeren kızılçam (Pinus brutia) ekstreleri kullanılarak, yara örtüleri tasarlanmış ve yara iyileştirme performansları tespit edilmiştir. Çalışmada sokslet ekstraksiyonundan farklı olarak mikrodalga ve ultrasonik ekstraksiyon gibi modern ekstraksiyon teknikleri kullanılarak, Pinus brutia ekstreleri elde edilmiştir. Optimum ekstraksiyon koşulları, Box-Bhenken tasarımı kullanılarak, su-etil asetat ile mikrodalga ekstraksiyonu için 70° C, 10 dk., 900 W olarak belirlenmiş ve bu koşullarda fenol miktarı 987.32 mg gallik asit eşdeğeri (GAE), flavonoid miktarı 23.7 mg quercetin /g ekstre, serbest radikal süpürme kapasitesi % 86.2 olarak bulunmuştur. Ultrasonik destekli ekstraksiyonda ise optimum koşullar 70º C, 20 dk. ve % 50 güç olarak belirlenmiş ve 811.84 mg gallik asit eşdeğeri (GAE) fenol içeriği, 30.1 mg quercetin / g ekstre flavonoid ve % 90.8 serbest radikal süpürme kapasitesi elde edilmiştir. Mikrodalga etanol (1083.5 mg / g ekstre), ultrasonik etanol (1014.8 mg / g ekstre) ve sokslet etanol ekstreleri (813.9 mg / g ekstre) toplam fenol miktarı açısından su-etilasetat ekstrelerine göre daha iyi sonuç vermiştir. Ayrıca, toplam flavonoid konsantrasyonunda, en yüksek değer (99.4 mg kersetin/g ekstre) mikrodalga ekstraksiyonu ile etanol kullanıldığında elde edilmiştir. Belirlenen optimum koşullar ile elde edilen ekstreler ve aljinat jel kullanılarak kumaş üzerinde jelleştirme yöntemi ile yara örtüleri hazırlanmıştır. Ekstreler içeren yara örtülerinin yara iyileştirme performansları sıçanlar üzerinde denenmiştir. Birinci haftanın sonunda kızılçam ekstre içerikli yara örtüsü uygulanan hayvan grubunun yaralarında % 75.7 oranında iyileşme görülürken, kontrol grubu hayvanların yaralarında ise % 48.6 oranında iyileşme görülmüştür. Sonuç olarak hazırlanan yara örtülerinin uygulandığı sıçanlarda kendi kendine iyileşen sıçan grubuna göre daha hızlı iyileşme görülmüştür., Wound dress which has largest share of medical textiles, is one of the significant applications. Studies carried out for wound healing purposes date back to ancient years. Firstly, plants were used and synthetic antioxidants replaced those. Although it has been used for many years, Pine bark has recently a wide area of application in nutrition health and medicine. The aim of this thesis is to design wound dressings using the extracts of Pinus brutia known as Turkish Pine, and to determine the wound healing performances of the obtained products in vivo experiments. In the study, Pinus brutia extracts were obtained using modern extraction techniques such as microwave and ultrasonic extraction apart from the traditional soxhlet extraction method. Optimum extraction conditions obtained using with Box-Bhenken design were elicited as 70ºC, 10 min., 900 W which yielded 987.32 mg gallic acid equivalent (GAE), 23.7 mg quercetin/g extract and 86.2% free radical scavenging capacity for microwave-assisted water/ethylacetate extraction; while 70 ºC, 20 min. and %50 power which yielded 811.84 mg gallic acid equivalent (GAE), 30.1 mg quercetin/g extract and 90.8% free radical scavenging capacity for ultrasonically-assisted water-ethylacetate extraction. Total phenol result of microwave ethanol extract (1083.5 mg/g extract), ultrasound ethanol extract (1014.8 mg/g extract) and soxhlet ethanol extract (813.9 mg/g extract) performed better than water/ethylacetate extract. Moreover, total flavonoid concentration showed that the highest value was attained with microwave (99.4 mg quercetin/g extract) while ethanol was used as solvent. After the extraction, the sodium alginate solution was prepared using Pinus Brutia extract and the gel was formed on the fabric by treatment CaCl2 solution to obtain wound dress. Wound healing performances of the wound dressings obtained using with extracts were tested on rats. At the end of the first week, 75.7 percent wound area of rats which treated with wound dress containing Pinus brutia gel, was healed, while in control group rats 48.6 percent wound area was healed.

Bu tezde beyaz kumaşların yıkama sırasında beyazlatılması/parlatılması amacıyla deterjan formülasyonlarına eklenen çeşitli bileşenlerin, yıkanmış tekstil yüzeylerini beyazlatma/parlatma etkisi incelenmiştir. Bu amaçla piyasada en çok kullanılan, farklı tekstil liflerinden (pamuk, pamuk-poliester, poliester, poliamid) oluşan yıkama yükü ve özel olarak hazırlanan deterjan formülleri ile tekrarlı yıkama işlemleri yapılmıştır. Yıkama işlemi sırasında tekstil materyalini beyazlatma/parlatma amacıyla, deterjan bileşimi içerisine ağartma sistemi, floresan beyazlatıcı maddeler ve nüanslama boyaları eklenmektedir. Deterjan formülasyonunda, farklı oranlarda nüanslama boyaları ve floresan beyazlatıcı maddeler kullanılarak, beyazlıktan ödün vermeden formülasyonda bulunan ağartıcı sistemin azaltılması veya tamamen kaldırılması için optimum koşullar elde edilmeye çalışılmıştır. Yıkanmış kumaşların beyazlık derecesi (WI CIE), ASTM E313'e göre, en büyük kuvvet altında boyca uzama tayini TS EN ISO 13934-1'e göre, patlama mukavemeti TS 393 EN ISO 13938-1 standardına göre ölçülmüştür. BS EN ISO 105-B02 standardına göre ışık haslığı testi yapılmıştır. Tekrarlı yıkamalar sonrası etkiler, SEM, XPS ve FTIR ile değerlendirilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda, beyazlatma/parlatma performansından ödün vermeden, ekonomik deterjan formülünde ağartıcı sistem tamamen deterjan formülünden çıkarılmış, premium deterjan formülünde ise ağartıcı sistem %10' a düşürülmüştür., In this thesis, the effect of whitening / brightening over the washed textile surfaces of various components added to the detergent formulations for bleaching / brightening the white fabrics during washing has been investigated. For this purpose, the washing load which consist of the most widely used textile materials (cotton, cotton-polyester, polyester, polyamide fabrics) were washed repeated wash processes with specially prepared detergent formulas. Bleaching system, fluorescent whitening agents and shading dyes are added in the detergent composition for bleaching / brightening the textile material during the washing process, By using shading dyes and fluorescent whitening agents at different ratios in detergent formulations have been made to obtain optimum conditions for reducing or eliminating the bleach system present in the formulation without compromising whiteness. The whiteness degree of washed fabrics (WI CIE) is measured according to ASTM E313 standard, the maximum elongation under maximum force is measured according to TS EN ISO 13934-1 standard. Bursting strength is measured according to TS 393 EN ISO 13938-1: 2002 (Part 1). Light fastness test according to BS EN ISO 105 - B02: 2014 standard. Post-multiple wash effects were evaluated by scanning electron microscopy (SEM), X-ray photoelectron spectroscopy (XPS) and Fourier transform infrared spectroscopy (FTIR). As a result of the work, the bleach system was completely removed from the economic detergent formula and the bleach system was reduced to 10% in the premium detergent formulation, without compromising whitening / brightening performance.

This work is focused on the design and development of hybrid solid-state energy storage devices with high capacitive performance. In particular, the work includes, the preparation of carbon composite electrodes based on a carbon nanofibers (CNF) supported on a cotton fabric. The coating of CNF to the cotton cloth is obtained by the dip and dry method. On these so-obtained composite substrates, further layers of activated carbon (Norit A Supra Eur) and manganese oxide (MnO2) material have been subsequenlty deposited to enhance the electrochemical performances of negative and positive electrodes, respectively. The preparation of carbon-based active layers comprises the spreading on the negative CNF-substrate of a slurry containing the activated carbon (AC) material, graphite fibres and polyvinylidene difluoride (PVDF) in N,N dimethylacetamide (DMA). Whereas the positive electrode is prepared by spreading a slurry of MnO2, carbon black, graphite fibers, PVDF in DMA. A 1M Na2SO4 solution impregnated in the porous paper separator (Nippon Kodoshi Corportion, Japan) and a polymer electrolyte membrane (Nafion 115) have been employed as electrolytes. The different supercapacitors were electrochemically characterized by cyclic voltammetry (CV), galvanostatic charge/discharge (G-CD), electrochemical impedance spectroscopy (EIS) and long-term cycling stability tests. The hybrid carbon-based textile supercapacitors exhibited capacitance performance of 137 and 120 F/g with the porous separator and Nafion 115 membrane, respectively. Specially, the solid-state (Nafion membrane) hybrid device demonstrated very long stability in cycling (10000 cycles) and voltage holding conditions at 1.6 V (more than 100 h). Besides, these textile-based capacitors also showed slow self-discharge. Acknowledgments This work was partly financed by FEDER funds through the Competitivity Factors Operational Programme - COMPETE and by national funds through FCT - Foundation for Science and Technology (project POCI-01-0145-FEDER-007136). A. J. Paleo acknowledges the European COST Action CA15107- Multi-Functional Nano-Carbon Composite Materials Network (MultiComp) that conceded a Short Term Scientific Mission (STSM) at CNR-ITAE of Messina.

Tekstil sektörü Türkiye'nin hemen her yerine yayılmış olması ve istihdama katkısı bakımından ülkemizin en önemli iş kollarının başında gelmektedir. Bu faydalarının yanında sektörde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalığı verileri, bu sektörü çok riskli sektörlerin içine dahil etmektedir. Bu tez çalışmasında genel hatlarıyla iş güvenliği kavramlarından bahsedilmiş sonrasında ise tekstil sektörünün Türkiye deki gelişimi ve aşamaları anlatılmıştır.Tekstil sektörü; gerek üretimde kullanılan yöntemler ve buna bağlı ürün çeşitliliğinin çokluğu, gerekse üründe istenen farklı özellikler nedeniyle kullanılan girdiler açısından kimyasal çeşitliliğinin en fazla bulunduğu sektördür. Bu yüzden çalışmanın sonraki kısmında tekstil sektöründeki kimyasal riskler üzerinde durulmuştur.Tez çalışması kapsamında bir kot fabrikasındaki tüm üretim aşamaları incelenmiş ve bu fabrikadaki kimyasal tehlikeler her bölüm için ayrıntılı olarak yapılan risk analizi ile değerlendirilmiş ve alınabilecek önlemlerden bahsedilmiştir.Tekstil sektöründe teknolojinin gelişimine bağlı olarak üretimde ve buna bağlı olarak ta üründe istenen özelliklerin her geçen gün artması sonucunda kullanılacak kimyasal çeşitliliğinde de artışlar meydana gelmiştir. Bu nedenle sektörde ürün talebine bağlı olarak kullanılacak kimyasal maddeler gruplanarak incelenmiş, bu maddelerin meydana getirebileceği olası tehlikelere detaylı olarak yer verilmiştir.Çalışmanın sonuç kısmında ise son 5 yılda Türkiye de meydana gelen kaza ve meslek hastalıkları; iş yeri ve çalışan sayıları da dikkate alınarak incelenmiş, bu veriler Türkiye de yapılan denetimler ve bu denetimlerde ulaşılan işçi sayısı ile kıyaslanmıştır. Yapılan bu kıyaslama sonucu elde edilen bulgularda; denetimlerde ulaşılan işyeri ve çalışan sayısı oranının yükseltilmesinin faydalı olabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Textile sector is one of the most important industrial branches of our country; both due to the employment opportunities it provides and its prevalence. Besides the benefits it provides, the data about the occupational illnesses it causes and industrial accidents puts it on the top of the list of most risky sectors. In this thesis, job security concepts has been mentioned in a general manner and the progress of it as a sector of our economy and its phases have been analzyed.Textile sector is the sector with the highest variety of chemical compounds. The reason behind this is the high variety of methods that are being used, high variety of terminal products and high variety of additional properties of the products that is being desired. Because of that, chemical risk have been analyzed in following parts of the thesis.All phases of the production cycle of a textile factory and the chemical dangers for every division have been analyzed with detailed risk analysis, evaluated and possible precautions have been argued under the thesis study.Furthermore, an increase came to existence in number of different chemical compounds to be used in textile industry have been seen as a result of the rise in desired variety of properties in everyday products. Therefore groups of chemical compounds that must be used based on product demand of the sector have been analyzed and the hazards that they cause have been included.At the result section of the study, industrial accidents and occupational illnesses that occured in our country in past 5 years have been analyzed taking number of employees and number of workplaces into account and the data acquired has been compared to number of hazard controls and the number of employees reached via these controls. As a result of these comparisons; we came to a conclusion that both the number of employees and workplaces that have been reached with hazard control specialists must be increased. Another conclusion that we came to is that the medical records about occupational illnesses being insufficient and disinformative mainly due to lack of diagnosis and report that must be made by the authorities. 102

Toplumların sanayileşmesi ile birlikte mühendislik, meslek tercihleri yapılırken en çok tercih edilen alanlardan biri haline gelmiştir. Günümüzde teknolojinin çok hızlı bir biçimde ilerlemesi, teknolojinin uygulayıcıları olarak mühendislere ve mühendislik mesleğine duyulan ilgiyi daha da artırmaktadır. Ülkemiz, tekstil sanayi konusunda dünyada önde gelen ülkelerden biridir. Bu doğrultuda her yıl üniversitelerimizden yüzlerce tekstil mühendisi mezun olmaktadır. Tekstil mühendisi; tekstil ve konfeksiyon sanayinin kullandığı tekstil hammaddelerinin işlenmesi aşamalarında, teknik ve idari olarak gerekli düzenlemeleri yapan, yeni yöntem ve tekniklerin geliştirilmesi için çalışmalar yürüten, yeni ürünlerin tasarımını ve üretimini planlayan, üretimin ekonomik bir şekilde yürütülmesini sağlayan kişidir. Tekstil mühendisleri özel sektörde, devlette veya akademik camiada çalışmak üzere iş hayatına atılmaktadırlar. Ancak bir çok tekstil mühendisi kendi mesleğini yapmak istememektedir. Bunun birçok nedeni bulunmaktadır. Çalışmamızda bu nedenlerden yola çıkarak tekstil mühendislerinin çalışma koşulları ve iş imkanları üzerinde bir araştırma yapılmıştır. Engineering with the industrialization of society, while occupational choices has become one of the most preferred areas. Today, very quickly advancement of technology, technology practitioners is increasing as more of interest to engineers and engineering professions. Our country in world is one of the leading countries in the textile industry. In this direction, our universities are graduated hundreds of textile engineers every year. Textile engineers; textile and processing stages of garment textiles used in industrial raw materials, making technical and necessary adjustments in administration, conducting studies for the development of new methods and techniques, planning the design and production of new products is one which allows an economical manner in the production. Textile engineers are into business to work in government and private sector, or academia. However, many textile engineer wants to not make his own profession. There are many reasons for it. In our study, a survey was conducted on working conditions and employment opportunities in this direction, starting from a textile engineer. 84

In this study, titanium dioxide (TiO2) was used as coating compound to add self-cleaning and antibacterial functionality properties to the cotton fabric. TiO2-consisting coating compounds were prepared at four different processing temperatures (20, 40, 60, and 80A degrees C) in order to examine the influence of process temperature on average particle size. Among the prepared solutions, the one prepared at 80A degrees C process temperature was selected for the dip coating application of the 100% cotton fabric, which formed a transparent nanosized TiO2 film on the fibrous structure of fabric. Dip coating trials were done at five coating temperatures of 20, 40, 60, 80, and 100A degrees C. TiO2-coated and uncoated fabric samples were then tested to evaluate their self-cleaning and antibacterial activities. A self-cleaning activity test was conducted using uncoated and TiO2-coated fabric samples which were stained with hot tea solution via dipping method. Stained fabric samples were illuminated under a solar simulator for the color changes to measure photocatalytic degradation of stain colors. Antibacterial performance of TiO2-coated and uncoated fabric samples was determined against pure cultures of Escherichia coli ATCC 25922 and Staphylococcus aureus ATCC 29213.

Bu tez çalışmasında; Arduino nano ve TSL201R optik çizgi sensörü kullanılarak bir hata tespit cihazı geliştirilmesi ve bu cihazın oto korelasyon yöntemi ile havlı örme kumaş üzerinde bulunan ilmek düşmesi, uçuntu, yağ lekesi, enine yönde çizgi, boncuklanma ve patlak hatalarının tespit edilmesi amaçlanmıştır.Çalışma kapsamında, hata tespit cihazından elde edilen hatalı ve hatasız kumaş görüntüleri; tez kapsamında java programlama dili kullanılarak yazılan bir programla histogramlara dönüştürülmüştür.Çalışma sonucunda; uçuntu, boncuklanma ve enine yönde çizgi hataları birbirleri ile benzer histogram grafikleri vermişlerdir. Böylece; geliştirilen cihazın bu hata tiplerine yönelik olarak istenilen ayırt edilebilirlik ölçüsünde yeterli olmadığı ve bu hataların tespiti için mikro boyutlarda inceleme gerektiği sonucuna varılmıştır. İlmek düşmesi, yağ lekesi ve patlak hataları ile ilgili olarak ise; birbirlerinden farklı ve tipik histogram grafikleri elde edilmiş ve geliştirilen cihazın bu hata tipleri için istenilen ayırt edilebilirlik ölçüsünde yeterli olduğu sonucuna varılmıştır. In this study, it has been aimed to develop an eror detection device by using Arduino Nano and TSL201 optical line sensor, and to determine stitch drop, fly generation, oil stains, lines in the transverse direction, pilling and crack errors by the auto correlation method in this device In the study, defective and defect-free fabric images obtained from the error detection device has been converted into the histograms via a program written in the Java programming language.In conclusion; fly generation, pilling and lines in the transverse direction errors have given identical histogram images with each other. Thus; it has been concluded that these types of errors require micro-analysis and the device developed does not efficient enough to distinguish them. Regarding stitch drop, oil stains and crack errors, it has been obtained different and typical histogram graphics from each other and has been concluded that the device developed is efficient enough to distinguish these types of errors at desired level. 77

Aydin, Muhammed Iberia/0000-0003-1826-8200; Palamutcu, Sema/0000-0001-9069-5499 WOS: 000372234800004 In this study, titanium dioxide (TiO2) was used as coating compound to add self-cleaning and antibacterial functionality properties to the cotton fabric. TiO2-consisting coating compounds were prepared at four different processing temperatures (20, 40, 60, and 80A degrees C) in order to examine the influence of process temperature on average particle size. Among the prepared solutions, the one prepared at 80A degrees C process temperature was selected for the dip coating application of the 100% cotton fabric, which formed a transparent nanosized TiO2 film on the fibrous structure of fabric. Dip coating trials were done at five coating temperatures of 20, 40, 60, 80, and 100A degrees C. TiO2-coated and uncoated fabric samples were then tested to evaluate their self-cleaning and antibacterial activities. A self-cleaning activity test was conducted using uncoated and TiO2-coated fabric samples which were stained with hot tea solution via dipping method. Stained fabric samples were illuminated under a solar simulator for the color changes to measure photocatalytic degradation of stain colors. Antibacterial performance of TiO2-coated and uncoated fabric samples was determined against pure cultures of Escherichia coli ATCC 25922 and Staphylococcus aureus ATCC 29213. Scientific and Technological Research Council of Turkey (TUBITAK)Turkiye Bilimsel ve Teknolojik Arastirma Kurumu (TUBITAK) [108M211] The authors would like to thank to the Scientific and Technological Research Council of Turkey (TUBITAK) for the research grant 108M211.

Bu araştırmanın amacı, meşe mazısı boyarmaddesi ve peynir altı suyu, maya, kül suyu ve mantar suyu mordanlarından elde edilen çözeltinin pamuklu kumaşlar üzerinde nasıl bir boyama etkisi göstereceğini araştırmak, ışık, sürtünme ve yıkama haslık derecelerini saptamak ve günümüz tekstil endüstrisinde kullanılabilirliğini incelemektir. Araştırma evrenini bitkisel boyarmaddelerden elde edilen boyarmaddeler ve doğal mordanlar oluşturmaktadır. Bitkisel boyarmaddelerden meşe mazısı boyarmaddesi, doğal mordanlardan peynir altı suyu, mantar suyu, kül suyu ve maya maddeleri örneklem olarak seçilmiştir. Meşe mazısı boyarmaddesinin pamuklu kumaşları boyama özelliğinin tespit edilmesi için Bursa ilinde bulunan Berteks tekstil işletmesinde boyama ve haslık ölçümleri yapılmıştır. Boyarmaddenin pamuklu kumaşları boyama işleminde kullanılması için peynir altı suyu, mantar suyu, kül suyu ve maya ile boyama reçeteleri hazırlanmıştır. Hazırlanan boyama reçetelerine göre önceden, birlikte, sonradan mordanlama ve mordansız boyama yöntemlerine göre 15 pamuklu kumaş numunesi boyanmıştır. Boyama sonrasında kumaşların ışık, sürtünme ve yıkama haslıkları ölçülmüş ve değerlendirilmiştir. Meşe mazısı boyarmaddesinin pamuklu kumaşlarda ışık, yıkama ve sürtme haslıkları genel olarak istenilen düzeyde olduğundan, Meşe mazısı boyarmaddesi ve doğal mordanlarla bu kumaş türlerinin boyanması insan ve çevre sağlığı açısından önemli sonuçlar ortaya koymuştur. The purpose of this research, nutgall colorant and whey, yeast, lye and mushroom broth to investigate the will show you how a painting effect on cotton fabrics of the solution obtained from purple, light is to determine rubbing and washing fastness and examine the usability in today's textile industry. Study population consisted of all the colorant derived from herbal colorant and natural mordant. Nutgall colorant from herbal colorant, whey from natural mordant, mushroom broth, lye, and yeast materials is selected as a sample. Dyeing and fastness measurements at Berteks textile enterprises which is located in Bursa city was made to identify the cotton fabric for colorant staining of nutgall. Colorant for use in dyeing cotton fabrics, whey, mushroom broth, dyeing prescription was prepared with lye and yeast. According to the previously prepared dyeing prescription, together, later mordant and 15 cotton fabric samples were stained according to the mordant dyeing methods. After dyeing the fabric light, rubbing and washing fastness are measured and evaluated. In cotton fabric nutgall colorant light, washing and rubbing fastness because overall at the desired level, staining of nutgall of colorant and fabric types with natural mordant revealed significant results in terms of human and environmental health. 78

Sanayileşme ve teknolojik gelişme, büyük sosyo-ekonomik kayıplar doğuran iş kazalarına ve çevresel risklere yol açmaktadır. İş kazalarına yol açan risklerin % 98'i önceden tahmin edilip ortadan kaldırılabilir nitelikte olduğundan, bu kayıpları önlemek devlet, işveren ve işçilerin görevidir.İş güvenliği çalışmalarının amacı; çalışanları korumak, rahat ve güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlamak, işletme güvenliğini sağlayarak tehlikeli durumları ortadan kaldırmaktır.Günümüzde, daha iyi çalışma standartları ve teknolojik gelişmelere rağmen, iş kazaları ve meslek hastalıkları dünya genelinde artmaya başlamıştır. Bu duruma, sanayileşmiş ülkelerdeki emek yoğun sanayi üretiminin, emeği ucuz ve sosyal koruma düzeyi düşük gelişmekte olan ülkelere kaydırılmasının neden olduğu çeşitli kaynaklarda ifade edilmektedir.Bu çalışmada, Türkiye'de Tekstil sektörü ve sektördeki iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları ve iş kazaları ile ilgili bilgilerin ardından Adana/Ceyhan'da faaliyet gösteren bir iplik üretim işletmesinin İş sağlığı ve Güvenliği uygulamaları ve işletmede yaşanan iş kazaları incelenecektir.Anahtar Kelimeler: İş Kazaları, Tekstilde İş Kazaları, İş Sağlığı ve Güvenliği Industrialization and technological progress causes industrial accidents which are large socio-economic losses and environmental risks. Because 98% of these accidents' are able to be prevented in advance, it is the duty of state, employers and workers.The purpose of occupational safety studies is to protect employees and to make them work in a safe environment, to eliminate dangerous situations by ensuring business security.Today, in spite of better labor standards and technological development, work accidents and occupational diseases has increased worldwide. It is stated in different sources that this is because the production of intensive industries in industrialized countries shifted to developing countries.In this study, the textile industry and the works on occupational health and safety practices in this sector and a yarn manufacturing factory's, in Adana/Ceyhan, occupational health and safety practices and accidents occured in the business will be examined.Keywords: Occupational Accidents, Work Accidents in textiles, Occupational Health and Safety 66

Elyaf (lif) tekstil ürünlerinin hammaddesi ve en küçük yapı birimidir. Lifler yani elyaf doğal olarak bitkilerden ve hayvanlardan veya yapay olarak sentetik hammaddelerden elde edilirler. Tekstil elyafı doğal elyaf ve yapay elyaf olarak sınıflandırılır.En az iki iplik grubunun aynı düzlemde belli kurallara bağlı olarak ve birbirleriyle dik açı oluşturacak şekilde, birbirlerinin altından ve üstünden geçerek bağlantı yapmalarıyla bir tekstil yüzeyi oluşturmaları işlemine `dokuma` adı verilir.Dokusuz yüzeyler; ipliklerin dokunması veya örülmesi ile değil de, bağlanmış, birbirine geçmiş elyaf' dan oluşturulan tekstil yüzeyleridir. Teknik tekstiller `estetik ve dekoratif özelliklerinden daha çok sahip oldukları teknik ve performans özellikleri için üretilen tekstil materyalleri ve ürünleri olarak yapılabilir.Çeşitli ipliklerle şiş kullanılarak ilmeklerin eksiltilmesi, birleştirilmesi, birbirlerinin arasından, altından, üstünden geçirilmesi veya dolanmasıyla meydana getirilen ürüne el örme denirMakine örmeciliği, bir ipliğe özel iğneler yardımıyla ilmek şekli verilmesi ve bu ilmeğin kendinden önceki, sonraki ve yanlarındaki ilmeklerle bağlantı yapması sonucu yüzey oluşturması yöntemidir. Örme Makinaları Atkılı örme ve Çözgülü örme olarak ayrılırlar.Örme kumaş, geleneksel sanatlar içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. `Örme tekniği çok uzun zamandır kullanılsa da örmenin sanat olarak kullanımı 20. yüzyıldan sonra başlamıştır. Özellikle son 20-30 yıldır bu konuda çalışan pek çok sanatçı vardır. Bu sanatçılar örmenin hem geleneksel yapısı hem de çağımız teknolojileriyle endüstriyel olarak üretilen örme kumaşları kullanarak farklı anlatım biçimleri yakalamaktadırlar.Anahtar Kelimeler: Elyaf, Dokuma, Örme, Teknik Tekstiller, Sanatsal Örme Fiber is the raw material products of textile and the smallest structural unit. Fibers derived naturally from plants and animals or artifically from synthtetic raw materials. Textile fibers classified as natural fibers and synthetic fibers. The woven is creating textile surface process, that at least two of the plurality of yarns depending on the specific rules, perpendicular to each other in the same plane and making connections with each other through the bottom and top. Nonwovens are, not weaving or knitting process of the yarns, formed of interlocking fibers from textile surfaces.Technical textiles, rather than aesthetics and decorative features, they have produced for the technical and performance characteristics that can be made textile materials and products. Hand knitting is, using various yarns with a deletion of loops, combining, passing from between each other, under and over or tangle the yarn one to other using skeewer or knitting needle. Knitting machine is the method of creating surface with a yarn, that giving loop shape using special needle, and making connections this loop with previous, next and each side of loops. Knitting machine classified as weft knitting and warp knitting.Knitting cloths, holds an important place in traditional arts. The technique of knitting has been used for a long time, but started to use after 20th century as the art. Especially in the last 20-30 years, many artists are working on this issue. These artists are capturing different forms of expression, using produced industrially knitted cloths, with both traditional structures and modern technologies of knitting.Keywords: Fiber, Woven, knitting, Technical Textiles, Art of Knitting 177

Enerji, ekonomik ve sosyal kalkınmanın önemli bileşenlerinden biridir. Yaşam standartlarının iyileştirilmesinde çok önemli bir rol oynar. Türkiye global ilişkiler nedeniyle, gerek ekonomik gerekse sosyal yönden diğer ülkeler ile olan bağlarını geliştirmek zorundadır. Türkiye'nin içinde bulunduğu coğrafyadan dolayı enerji açısından stratejik bir konuma sahiptir. Sürdürülebilir bir kalkınmanın öncelikli, sürekli ve kaliteli bir enerji ile mümkün olacağı kaçınılmazdır.Bu bağlamda, tezin konusu olarak seçtiğim enerji verimliliği çerçevesinde, tekstildeki enerji tüketimi, hem ihracatta hem de ülke ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Tekstildeki enerji tüketimini en iyi şekilde yönetebilmek için spesifik enerji tüketimini iyi analiz edilmesi gerekmektedir. Kalkınmanın en önemli faktörlerinden biri olan üretim şartının yanına, enerji verimliliği de eklenmiştir. Bu çalışmada enerji tüketim noktalarındaki incelemeler göz önüne sunulmuştur.Bu çalışma neticesinde öncelikli olarak tekstil sektöründe enerji konusunda gerek tüketim bazında gerekse enerji geri kazanımı bazında analizler yapılarak öneriler sunulmuştur. Enerji tüketimi, spesifik enerji tüketimi ve sanayide enerji tüketimi ile üretim arasındaki ilişkiler detaylı olarak incelenmiş, yapılan ölçümler, analizler ile genel sonuçlara varılmıştır. Energy is one of the important components of economic and social development. Energy efficiency standards will play a very important role in the treatment. Turkey due to the global relations, both economic and social aspects must develop ties with other countries. Due to the geography of Turkey and has a strategic position in terms of energy. Priority of sustainable development, continuous and quality would be possible with an energy is inevitable.In this context, I have chosen as the subject of the thesis in the context of energy efficiency, energy consumption in textiles, and exports are an important place in the economy of both countries. The best way to manage the energy consumption of textiles in order to better analyze the specific energy consumption is required. Which is one of the most important factors of development of the next generation requirement; energy efficiency has also been added. In this study views into consideration in the consumption points are presented.As a result of this work as a priority need in terms of energy consumption in the textile industry both in terms of energy recovery by making some recommendations are presented in the analysis. Energy consumption, specific energy consumption and industrial energy consumption were examined in detail the relationship between the production, measurement, analysis and general conclusions are reached. 147

Bu tez çalışmasında, kitosanın medikal amaçlı kullanılabilmesi için tekstil materyallerine uygulanmasında yeni bir yöntem olan sol jel yöntemi kullanılarak, etkilerinin incelenmesi ve emdirme, çapraz bağlayıcılarla bağlama gibi diğer aplikasyon yöntemleri ile karşılaştırılması amaçlanmıştır.Kitosan, karides ve yengeç gibi kabuklu deniz hayvanlarının kabuklarında doğal olarak bulunan bir biyopolimerdir. Kitosan, canlılara karşı toksik özelliğinin olmaması,biyolojik olarak parçalanabilirliği, biyouyumluluğu, kimyasal ve fiziksel özellikleri bakımından diğer biyopolimerlere göre üstün özellikler göstermesi nedeniyle tekstil endüstrisi için uygun bir antibakteriyel madde olarak bilinmektedir.Medikal tekstil yüzeylerine yapılacak işlemlerden istenmeyen mikroorganizmaların üremesini önlemesinin yanı sıra insan ve çevre açısından toksik özellik göstermemesi, tekstil yüzeylerinin özelliklerini olumsuz etkilememesi ve yıkama işlemlerine dayanıklılık göstermesi gibi etkiler de beklenmektedir. Bu nedenle en uygun yöntemin belirlenmesi için antibakteriyel testler, yıkama işlemleri, çeşitli fiziksel testler (renk ölçümü, kopma ve yırtılma mukavemeti, sertlik ölçümü) ve karakterizasyon analizleri (SEM-EDX ve FT-IR)yapılmıştır. Daha sonra, deneme bulguları çizelgeler halinde gösterilmiş ve kıyaslanmıştır. Bu bulgulardan yola çıkarak uygun yöntemler ortaya konmuştur. In this thesis, it has been aimed to use sol-gel method which is a new method for chitosan to apply to the medical textile materials, to evaluate the effects of this method and to compare these effects with the effects of other application methods like padding and crosslinking methods.Chitosan is a natural biopolymer that is found in the shells of crustaceans such as shrimps and crabs. Chitosan has been known as suitable antibacterial agent for textile industry due to be non-toxic, biodegradable and biocompatible and to have superior chemical and physical properties than other biopolymers.It has been expected from the processes to be applied to medical textile surfaces not only to prevent the growth of undesired microorganisms but also to be non-toxic to human and the environment, not to have negative effects to textile properties and to be durable to laundering. Therefore, to determine the optimum method, antibacterial tests, multiple laundering processes, various physical tests (color measurement, tensile and tear strength tests, hardness evaluation)and characterization analyses (SEM-EDX and FT-IR) were made. Then, experimental results were shown in the tables and compared to each other. Considering these results, acceptable methods were introduced. 236

In the present research the commercial type of cotton textiles were modified by the sol-gel method to evaluate sol-gel technology suitability for cotton textiles. The nanosol was deposited on the cotton textile by dipping process; as well evaluation of the dipping process for thin zinc oxide coating deposition was made. The analysis of the coated textile surface was carried out by Scanning Electron Microscope (SEM), Atomic Force Microscope (AFM) and energy dispersive X-ray (EDX) spectroscopy. Data received by SEM and EDX analyses evince that the deposited coatings are evenly distributed, not only on surface of yarns but in the depth of textile material as well and are resistant to the exploitation impact (laundry test). AFM analyse evince that the deposited zinc oxide coating constituted by spherical or ellipsoidal particles with 30-nm average diameter, assembled in larger clusters. When you are citing the document, use the following link http://essuir.sumdu.edu.ua/handle/123456789/30942

İlk çağlardan günümüze insanoğlunun en eski yaratılarından biri olan tekstil, zaman içinde pek çok değişime uğramıştır. Geleneksel Tekstil Sanatımızda yıllarca kullanılan doğal lifler ve boyar maddelerin kullanımı gerek doğal kaynakların azalması ve sınırlanması, gerekse endüstrileşmenin hızla yükselmesi ile tarihsel süreç içinde yok olmaya başlamıştır. Sorunun çözümlenmesine yönelik çalışmaların temelinde İnsan ve çevreye zarar vermeyen materyallerin önemi artmıştır. Tekstil alanında ise Ekolojik Tekstiller konusundaki çalışmalar ön plana çıkmıştır. İnsanların ekolojik denge konusunda her geçen gün biraz daha duyarlı olduğu bir ortamda tüm dünya pazarlarında ekolojik tekstil? ürünlerine olan ilgi ve talep hızla artmıştır. Ekolojik tekstiller, ekolojik dengeyi bozmadan insan ve çevre sağlığına zarar vermeden üretilebilen, kullanılabilen ve geri dönüşüme sunulabilen ürünlerdir. Son yıllarda doğal olanın değerinin fark edilmesi hem üreticilerin, hem de tüketicilerin ekolojik ürünlere olan ilgisini artırmıştır. Bazı tüketicilerin de çevreye olan duyarlılığı tekstil üreticilerini ekolojik liflere ve eko etiketlemeye yöneltmiştir.Ekolojik üretim, ekolojik yaşam ve çevreye saygı; tasarımların oluşumundaki yaratıcı düşüncede ön plana çıkmıştır. Tasarım ifadesi, biçim vermek temsil etmek anlamına gelmektedir. Aynı zamanda tasarım, bir sorunun çözümü için geliştirilmiş plan veya fikirdir. ve bu fikir bir biçim (form) verme dinamiğini de içerir. Tasarım en temelde insanın varlıklarla kurduğu bir iletişim tarzıdır ve bilgi, etik, sanat ve teknik gibi varlık kategorilerine göre farklı modeller içinde kendini gösterir .Bir iletişim biçimi olan Moda; sembolik etkileşim aracılığıyla toplumsallaşma sürecinde, kurallara gore değil seçimlere gore işleyen ve kimlikleri ifadelendiren bir araçtır. Moda tasarımı ise; kültürel, sosyal, ve ekonomik çevreden etkilenmektedir. Yer ve zaman içerisinde de değişiklik göstermektedir. Dünya modasına yön veren markalar, çevre bilincini bir yaşam felsefesine dönüştürmüş olan moda tasarımcıları ekolojik eğilimin öncülüğünü yapmaktadır. Dolayısıyla ekolojik tekstil moda kavramını da etkilemiştir. ?Ekolojik Tekstillerin Moda Tasarımı Üzerindeki Etkileri? başlıklı çalışma, öncelikle tasarım kavramı, moda kavramı, moda dünyasında çevre dostu akım ?Ekolojik Tekstil?, tekstil ürünlerinde kullanılan Ekolojik lifler, Tekstil sektöründeki standartlar ve ekolojik gelişmeler, tekstilde ekolojiyi etkileyen faktörler, ekolojik stratejilerin hazır giyim sektörüne etkileri, ekolojik tekstille ilgili basında yer alan haber ve makaleler başlıkları altında incelenmiştir Çalışma içinde ayrıca iki ayrı anket çalışması düzenlenmiştir. Birinci anket çalışmasında Ekolojik Tekstillerin Farkındalık Açısından İncelenmesi? üzerine bir araştırma yapılmış ve tüketicilerin bilgi düzeyleri ve farkındalıklar değerlendirilmiştir. İkinci anket çalışmasında ise ?Ekolojik Tekstillerin Tasarımcılar Açısından İncelenmesi? üzerine bir araştırma yapılmıştır.Anketler, tasarımcılar ve üreticiler açısından değerlendirilmiştir. Her iki anket çalışmasında da araştırmanın modeli, evren ve örneklemleri, veriler ve toplanması, verilerin çözümlenmesinde izlenen yol ve teknikler açıklanmıştır. Bütün bunlara ek olarak uygulama çalışması yapılmıştır. Uygulama çalışmasında Örümceğin Gizemi temalı koleksiyon hazırlanmış olup, kreasyon çalışmasında ekolojik liflerden özellikle Türkiye de diğer liflere göre daha yaygın olan ve dünya üretiminde ön sıralarda yer alan Organik Pamuk kumaş ve ekolojik malzemeler kullanılmıştır. Son kısımda ise, araştırmanın sonuçları ve öneriler incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Ekolojk Tekstil, Tasarım, Moda, Farkındalık, Sürdürülebilirlik, Ekolojik Lifler, Ekolojik Etiketler, Moda Tasarımcısı. Textile, which has been the oldest creations of the human being from the ancient times to present day, has changed a lot in time. The use of natural fibers and dyestuffs that have been used in Traditional Textile Art for years, has begun to disappear in historical period due to both decrease and restrictions in natural resources and also the rise of the industrialization. At the foundations of the works to analyse the problem, the use of materials which does not harm the human and the environment has gained importance. In textile field, the works on ?ecological textiles? has loomed large and has taken a lot of interest. In an environment where the people have become more sensitive about ecological balance for every day, the interest and demand on the ?ecological textile? products have increased rapidly. Ecological textiles are the products which can be recycled and produced without breaking down ecological balance and harming environment and human health. In recent years, that the value of natural products is noticeable, have increased the interest of both manufacturers and consumers on ecological products. The sensitivity of most consumers on the environment has oriented textile producers to ecological fibers and eco-labels. Ecological production, ecological life and the respect for the environment have loomed large in the creative thinking of the formation of designs. Design means to form and represent something. At the same time, design is the plan or the idea which has been developed to solve a problem and the idea also contains the dynamics of the formation. Fundamentally, design is some kind of method of communication of human with surroundings. It shows itself in different models according to substance categories such as information, ethics, art and technics. The fashion, which is also a kind of communication, is a tool that runs and defines the identitites by the sembolical interaction in the period of socialization according to selections but not the rules. On the other hand, fashion design is affected by the cultural, social and economical environment. Also it changes in time and place. The brands that turns the world fashion, and the fashion designers who has turned the environment consciousness into a life style are leading the ecological trends. In consequence, ecological textile has affected the fashion concept. This work entitled as ?The Affects of Ecological Textiles on the Fashion Design, contain primarily the concept of design, the concept of fashion, ?Ecological Textile which is the environment-friendly movement, ecological fibers used in textile products, standarts in textile industry and ecological developments, the factors that affect the ecology in textile, the affects of ecological strategies on ready-to-wear clothing industry, and also the news and articles in the media, related with ecological textiles. In addition, in this work, there have been conducted two surveys. In the first survey, a research has been realized on ?Examination of Ecological Textiles in view of Awareness?. In this survey, information levels and awareness of the consumers have been evaluated. On the other hand, in the second survey, a work has been made on ?Examination of Ecological Textiles According To Designers?. Surveys have been evaluated according to designers and consumers. In both surveys, model of research, creation and samplings, data and data collections, ways and technical methods that have been followed in data analysis, have been explained. In addition to all of these works, a practice work has been done. In the practice work, the collection with motif named as ? Mystery of Spider? has been prepared. In the style work, fabric made of ?organic cotton? that is a frontier in the world production and that has widespread use compared to other fibers and also the ecological materials have been used. In the last part, the results of the research have been analysed and the proposals have been presented. Key Words: Ecological Textile, Design, Fashion, Awareness, Sustainability, Ecological Fibers, Ecological Labels, Fashion Designer. 307

Bu çalışmada, tekstil atıksularının arıtımında önemli bir problem olan boyar maddelerin arıtım alternatifleri değerlendirilmiştir.Çalışmada, anaerobik reaktörlerle ve anaerobik/aerobik ardışık reaktörlerle renk ve KOİ giderimi incelenmiştir. Çalışmada üç farklı karakterde atıksu kullanılmıştır. Fabrikadan gelen sular Ham Atıksu I, II ve III olarak sınıflandırılmıştır. Fabrikada mevcut aerobik sisteme ilave olarak işletilen anaerobik reaktör, termofilik (55 oC) ve mezofilik (35 oC) koşullarda, 0,07 kg/m3.gün'lük organik yükleme hızında işletilmiştir. İlk olarak Ham atıksu I ile işletime alma süresince besleme yapılmıştır. Ham Atıksu II ile beslenen anaerobik reaktörde KOİ giderim verimi mezofilik ve termofilik şartlarda sırasıyla, %45 ve %39 olmaktadır. Mezofilik koşullarda renk giderimi (sırası ile Pt-Co, 436nm, 525nm, 620nm) %51, %42, %55, %53 iken, termofilik koşullarda %39, %35, %43, %47 olmaktadır. Mezofilik (35 oC) koşullarda Renk ve KOİ giderim veriminin yüksek olması ve yüksek sıcaklığın ekstra maliyet getirmesinden dolayı işletime mezofilik (35 oC) koşullarda devam edilmiştir. Ancak yinede SKKY'deki deşarj standartlarını sağlamamıştır. Bu yüzden ileri arıtma olan ozonlama ile deşarj standardını sağlaması amaçlanmıştır. Ozonlama prosesinde 11,1 mg/dk, 12,1 mg/dk, 13,6 mg/dk ve 12,7 mg/dk uygulanan ozon dozlarında deneyler yapılmıştır. Ozonlama süreleri 5-15-30 dk olmaktadır. Anaerobik reaktör çıkış sularının 11,1 mg/dk uygulanan ozon dozunda 30 dk ozonlandıktan sonra KOİ, renk giderimleri sırası ile %36, %76(Pt-Co), %77(436nm), %85(525nm), %93(620nm) olmaktadır. Ancak ozon deneyi esnasında 15 dk ya kadar atıksuyun renginde gözle görülecek şekilde renksizleştiği gözlenmiştir. Bu yüzden Anaerobik çıkış sularının ozon uygulama süresi 5-15 dk olarak belirlenmiştir. 12,13 mg/dk uygulanan ozon dozunda, 15 dk ozonlama süresinde KOİ ve renk giderimi %64, %76(Pt-Co), %71(436nm), %83(525nm), %91(620nm) olmaktadır. 12,7 mg/dk uygulanan ozon dozunda, 5dk ozonlama süresinde, KOİ % 68, renk ise ortalama %83 olmaktadır. Tez çalışması kapsamında, tekstil atıksuyunun anaerobik, ozonlama ve aerobik proseslerinin arıtılabilirlik çalışması için respirometrik deneyi yapılmıştır. OTH'larına bakıldığında ham atıksuyun anaerobik arıtmadan sonra OTH'larının arttığı bu da modelleme ile birlikte yavaş ayrışan organik madde miktarında artış olduğunu göstermiştir. Ozonlama ile birlikte ise atıksu içerisinde organik madde miktarında ciddi bir azalma söz konusudur.Sonuç olarak, tekstil atıksuyu arıtımında renk gideriminin anaerobik ve ozonlama proseslerinde, KOİ gideriminin ise aerobik arıtım ünitesinde gerçekleştiği, anaerobik/aerobik sistemlerin kullanımının verimli olduğu görülmüştür. In this study, anaerobic treatment of dyes, which are important considerations during the treatment of textile effluents, were determined. In thıs study, COD and colour removal efficiency were investigated in anaerobic and anaerobic/aerobic sequential reactors.Three different types of wastewater used in this study. Raw wastewater from the factory, the water I, II and III are classified as. In addition to the aerobic system at the factory, anaerobic reactors operated thermophilic (55 °C) and mesophilic (35 °C) conditions, 0.07 kg/m3.gün thirds operatedat anorganic loading rate. First, the raw wastewater feed with raw wastewater I . COD removal efficiency of anaerobic reactor fed with raw wastewater II , mesophilic and thermophilic conditions, respectively,are 45% and 39%. Mesophilic conditions, color removal (Pt-Co, respectively, 436nm,525nm, 620n) 51%, 42%, 55% and 53%, while the thermophilic conditions are 39%,35%,43%,47% . Mesophilic (35 °C) conditions, color and COD removal efficiency is high, and hightemperature operation because of the extra cost in carryingmesophilic (35 °C) conditions were continued. But still not provide discharge standards at SKKY. Therefore, with the discharge standard for ozone is intended to provide advanced treatment. Ozonation process, 11.1 mg/ min, 12.1 mg/ min, 13.6 mg/ minand12.7 mg /min, the experiments were carried out at doses of ozone.Ozonation time is 5-15-30min. Anaerobic reactor effluents 11.1 mg/min at a dose of applied ozone after 30 minutes COD and color removal is respectively 36%,76% (Pt-Co), 77%(436nm), 85% (525nm), 93% (620nm ). 12.13 mg/min at a dose of applied ozone, ozone for 15 minutes during the decolorization of the COD and colour removal efficiency are 64%, 76% (Pt-Co), 71% (436nm),83% (525nm), 91% (620n) . 12.7 mg/min at a dose of applied ozone, 5 min ozonation period, COD removal is 68% , color removal is an average of 83%.As a result, anaerobic color removal and ozonation processes for treatment of textile wastewater, COD removal occurred in theaerobic treatment unit, anaerobic / aerobic systems were productive use. As a result, the activated sludge systems that are operated in Turkey for textile wastewater treatment ana aerobic reactor will be installed in front of the receiving environment will bring positive effects in terms of quality has been concluded. 124

In the present research the commercial cotton textile was modified by the sol-gel method to evaluate sol-gel technology suitability for cotton textile modification. The nanosol was deposited on the cotton textile by dipping process. The evaluation of the dipping process for thin zinc oxide coating deposition was made. The sol-gel method for nanosol preparation used in this research to implement zinc oxide coating on the fabric surface is a simple process that can be easily transferred to the textile industry, nanosol can be also applied by conventional coatings techniques used in the textile industry – the application can be implemented by simple dipping process. The zinc oxide coatings were deposited on the textile surface by sol-gel method without deterioration of textile intrinsic properties, such as flexibility, softness and etc. The analysis of the coated textile surface was carried out by scanning electron microscope (SEM) and energy dispersive X-ray (EDX) spectroscopy. Data received by SEM and EDX analyses evince that the deposited coatings are evenly distributed, not only on surface of yarns but in the depth of textile material as well and resistant to the exploitation impact (laundry test). When you are citing the document, use the following link http://essuir.sumdu.edu.ua/handle/123456789/34920

Bu çalışmanın amacı; pamuklu tekstil endüstri tesislerinde oluşan atıksuların entegre membran sistemleri ile arıtılarak tekrar kullanımının sağlanmasının araştırılmasıdır. Bu çalışmada öncelikli olarak pamuklu tekstil endüstrisinden elde edilen atıksu karakterizasyonu belirlenmiştir. Sonrasında ise klasik arıtma yöntemlerinin tekstil atıksularını arıtmada tekrar kullanım verimleri araştırılmıştır. Atıksuyun tekrar kullanımının sağlanması için entegre membran sistemlerden faydalanılması gerektiğine karar verilmiş ve entegre membran sistemleri ile ilgili araştırma ve çalışmalar yürütülmüştür.Anahtar Kelimeler: Pamuklu tekstil, atık suların geri kullanılması, renk giderimine etkiler Purpose of this study of cotton textile industry wastewater facilities, provision of integrated membrane systems to investigate the use of purified again. In this study, primarily cotton textile industry wastewater characterization were obtained. Water Treatment of textile wastewater treatment methods, re-use after the yields of the classic investigated. Should benefit from an integrated membrane systems for wastewater re-utilization of integrated membrane systems has been decided and carried out research and studies related to the.Key Words: Cotton Textile, reuse of wastewater, effects on the decoloraziatio 74

Main tasks of presented research are to impact the additional value on natural fabrics by adding them new properties with a metal nano-scale coating, evaluate coating technologies. The paper describes the process of magnetron sputtering of copper coatings on cotton textile materials, analysis of the metal coated textile surface by laser laboratory complex and SEM. The investigation results evince that laser laboratory complex measurements of reflected light can be applied to trace the changes of the covered fabric surface without samples destruction.

In study, morphologically well-defined TiO2 nano particles (NPs), prepared by sol-gel method was coated on the cotton textile surface to develop self-cleaning, UV blocking and antibacterial cotton textile surfaces. Commercially available Degussa P25 TiO2 powder photocatalyst was used as benchmark for comparison. To evaluate the self-cleaning action of modified textile fabric, tea stains were introduced on the cotton fabric. Under sun-test illumination, decrease in the color of tea stain was followed over time for the determination of self-cleaning performance of the modified textile surface. The effects of TiO2 treatments on the main functions of cotton fabric were investigated by the measurements of tensile strength, tear strength, wrinkle recovery angle and color fastness measurements. The modified cotton textiles with TiO2 NPs and Degussa P25 TiO2 powder showed strong self-cleaning performance under illumination and tea stain was completely removed in 30 min. TiO2 coating improved UV protection factor of cotton textile by three fold. According to the untreated cotton textile, the modified textiles with sol-gel based TiO2 NPs and TiO2 powder showed much stronger antibacterial performance against E. coli and S. aureus bacteria. © 2011 Taylor & Francis Group, LLC.

Adana ili 35° - 38° kuzey enlemleri ile 34° - 36° doğu boylamları arasında, AkdenizBölgesi'nde yer almaktadır. Adana ilinin Kuzeyinde Kayseri, doğusunda Kahramanmaraş ve Gaziantep, batısında Niğde ve Mersin güneydoğusunda ise Hatay illeri bulunmaktadır. 14.030 km2 yüz ölçümüne sahip olan ilin merkez dahil 15 ilçesi, 46 belediyesi, 550 köyü bulunmaktadır. Cumhuriyet'ten önce Adana ilinde tarımsal faaliyetler yok denecek kadar azdı. 1956 yılında Seyhan Barajı'nın açılması, tarımsal mücadelenin başlaması 1970'li yıllarda sulama kanallarının açılması, 1980'li yıllarda II. ürün uygulamasının başlamasıyla pamuk tarımı yapılan alanlar büyük ölçüde artmıştır. Polikültür tarımın yaygın olarak yapıldığı bu ovada pamuk tarımındaki gelişmelerin belirlenmesi ve pamuk tarımının Adana sanayisine olan etkisinin araştırılması yapılacaktır. Adana ilindeki pamuk tarımı ve tekstil fabrikaları Adana ilinin gelişmesinde öncü sektör olmuştur.Bu çalşmada araştırma alanın yeri, sınırları belirtildikten sonra Adana ilinin Türkiyepamuk tarımı ile tekstil sanayisi'ndeki yeri ile ilgili bilgiler verilmiştir.Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesi'ndeki Tekstil Fabrikaların üretim, ihracat, kuruluş bilgileri ile Adana Türkiye ekonomisine katkıları ile ilgili bilgiler verilmiştir Adana is situated in Mediterranean Region between 35° - 38° Northern Latitudeand 34° - 36° Eastern Longitude. Adana is neighboring with Kayseri on the North, on the east Kahramanmaraş and Gaziantep, on the west Niğde and içel, on the Southeast with Hatay. The city has 14. 030km square of acreage and 15 districts included the center., 46 local municipalities and 550 villages.Before the declaration of the republic, the agricultural activities were nearly at zero percent.With the opening of Seyhan Damn in 1956 the agricultural works have started. In the70?s with the opening of wateringfacilities, in the 80?s with the start of the second crop activities, agriculture on Adana?s economy and the effects on the industrial developments will be discussed where there is multicultural cultivation of cotton and textile factories in Çukurovai had leading roles in Adana?s development.In this study the dataabout the role in Turkey?scotton agriculture and textiles industry is given. The textile factories in Adana Organized İndustrial Area, Production of them and their role in Turkey?s and Adana?s economy are stated in this study. 77

Tekstil sektörü Türkiye'de ihracat ve istihdam bakımından önemli bir yere sahiptir. Ülkemizin genel ihracatını incelediğimizde, ihracatın %25 lik bölümünü tekstil ihracatının oluşturduğu görülmektedir. İstihdam miktarı açısından da ülkemize büyük katkı sağlamaktadır. Tekstil sektöründe imalat ve ihracatı etkileyen en önemli parametreler; hammadde fiyatları, işçilik ücretleri, döviz kurları, vergi oranları ve enerji maliyetleri olarak belirlenmektedir.Bu çalışmada pamuklu tekstil işletmelerinde üretime bağlı olarak elektrik tüketim değerleri incelenmiştir. Tekstil işletmelerinde kullanılan makinaların güç değeri, makinalardaki özgül elektrik tüketimi ve üretim sürecine göre özgül elektrik tüketim değerleri hesaplanmıştır. Üretim miktarına bağlı olarak işletmelerdeki hedef-reel özgül elektrik tüketim değerleri karşılaştırılmıştır. Textile industry has a very important position in Turkey. It is seen that 25% of Turkey?s export is consisting of textile products when total export of Turkey is analyzed. And also Textile industry contributes to economy of Turkey in terms of employment. The most important factors which affects to production and export are determined as raw material cost, labour cost, exchange rates, tax rates and energy cost.In this study; due to the production, electricity consumption values are investigated in cotton textile industries. Power values of the machines, specific electricity consumption of the machines and production processes are calculated. According to the production amount, planning-real specific electricity consumption values are compared. 76

ÖZET Bu çalışmada, Gümrük Birliği sonrası pamuklu Türk tekstil endüstrisinin durumu, iplik, kumaş ve konfeksiyon ticareti ve üretimi ile ilgili yıllık veriler ele alınarak incelenmiş ve geleceğinin projeksiyonu yapılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması ile birlikte, tekstil endüstrisi, ihracat odaklı Türk ekonomisinin oluşturulmasında ve endüstriyelleşme sürecinde çok önemli bir rol oynamıştır. 1980'lerde ihracat ve pazar odaklı ekonominin geliştirilmesi ile stratejiler ortaya konmuştur. Bu stratejiler çerçevesinde Türkiye daha fazla üretim ve ihracat yapmak zorunda kalacaktır. Bu tarihlerde tarıma dayalı bir ekonomiye sahip olan Türkiye'nin, üretim artışını sağlamak amacıyla yapması gereken ve ithalat yoluyla yapacağı yatırımları gerçekleştirmek için gerekli dövizi karşılaması sadece tarım ürünleri ihracatı ile karşılaması imkansızdır. Bu aşamada tekstil endüstrisi, endüstriyelleşme yolunda önemli bir yükü üstlenmiştir. 1980'ier boyunca tekstil ve konfeksiyon endüstrileri Türk ekonomisinin omurgasını teşkil etmişlerdir ve 1980'ler boyunca en ülkenin en önemli döviz kaynağını oluşturmuşlardır. Bu özelliğini içinde bulunduğumuz günlerde de gösteren tekstil ve konfeksiyon endüstrileri 1980'li yıllar ile birlikte hızlı ve belirgin bir gelişim göstererek, 1990'lı yıllarda Türk ekonomisine en fazla katkıyı sağlayan endüstri haline gelmiştir. 1980'lerde ağırlıklı olarak tekstil hammaddesi, iplik ve kumaş ihracatı yapan Türkiye, 1986 ile birlikte katma değeri daha yüksek olan konfeksiyon ürünlerinin ihracatına ağırlık vermeye başlamıştır. 19901ı yıllarda katma değeri yüksek olan konfeksiyon ürünleri ihracatının artması, endüstrinin daha güçlü bir pozisyona gelmesine destek olmuştur. 6 Mart 1995 yılında imzalanan ve 1996 yılı başında yürürlülüğe alınan Gümrük Birliği Anlaşması ile birlikte Türkiye ve Avrupa Birliği ülkeleri arasındaki gümrük duvarları kaldırılmıştır. Gümrük Birliği ile birlikte ihracatın artacağı beklentisi ile tekstil üreticileri aşın ve plansız biçimde kapasite arttırıcı yatırımlar yapmışlar ve böylece talebin üzerindeki miktarlarda arzın ortaya çıkmasına neden olmuşlardır. Bu durum özellikle sermaye yoğun bir üretim tekniği gerektiren olan open-end iplik üretiminde yoğunlaşmıştır. Bu nedenle Türkiye tekstil üretiminde kapasite kullanım oranları düşmüş ve birim üretim maliyetleri artış kaydetmiştir. VIGümrük Birliği'ni izleyen yıllarda yaşanan ekonomik krizler, Gümrük Birliği sonrası beklenen ihracat artışı yolunda engel teşkil etmişlerdir, özellikle 1997 yılında yaşanan Uzakdoğu krizi Türkiye tekstil endüstrisini olumsuz yönde etkilemiştir. Kriz boyunca Uzakdoğu ülkelerinin aşın biçimde fiyat kırması, Türk üreticilerinin uluslararası ve iç pazarlarda rekabet gücünü düşürmüştür. Uzakdoğu krizini izleyen 1998 Rusya krizi Türk tekstilcisi için ikinci bir darbe olmuştur. Tüm bunlara rağmen Gümrük Birliği'nin sağladığı bazı avantajlarda bulunmaktadır. Öncelikle Türkiye'nin Avrupa ile entegrasyonu yolunda önemli bir adım teşkil eden Gümrük Birliği'nin tekstil endüstrisinin ürün kalitesindeki artış üzerinde, artmakta olan müşteri beklentileri sayesinde etkisi olmuştur. Ayrıca liberalleşen dünya ticareti içinde 2005 yılı ile birlikte zorlu bir sınavdan geçecek Türk tekstil endüstrisinin bu duruma hazırlanması için ortam oluşturmuştur. Bugün için, Avrupa Birliği Türk tekstil ve konfeksiyon endüstrilerinin ana pazarı konumundadır. Türkiye, konfeksiyon ürünlerinde %11,6'lık pay ile AB'nin en büyük ikinci tedarikçisi konumunda iken, tekstil ürünlerinde %8'lik pay ile en büyük beşinci tedarikçi konumundadır. Bu seviyeye gelinmesinde rol oynayan faktörler arasında, kaliteli üretim, pazara yakınlık, gelişmiş ülkelere kıyasla daha düşük üretim maliyetleri, yetişmiş insan, ihracat odaklılık, yüksek üretim teknolojisi sayılabilir. Gelecekte, daha da zorlaşacak ve sertleşecek küresel rekabetten etkilenmemek için, Türk tekstil endüstrisi yapılanmasını, daha yüksek katma değerli malların üretimine yönelerek, moda ve markaya ağırlık vererek, uluslararası fuarlara iştirak ederek, entelektüel haklara, insan sağlığına, çevreye ve toplam kalite yönetimine gereken önemi vererek sağlamalıdır. Ayrıca tüm bunların yanı sıra, gelecekte yüksek kaliteli ürünler, katlanılabilir fiyatlar ve hızlı tedarik önemini koruyacaktır. Çalışma kapsamında uygulanan anket çalışması ile tekstil endüstrisinde faaliyet gösteren firmaların, endüstrinin Gümrük Birliği sonrası durumu ve geleceğine yönelik beklentiler ile ilgili görüşleri ortaya konmuştur. VII ABSTRACT In this study, the state of Turkish cotton textile industry after Costums Union and projection of its future have been observed with annual datas about yarn, fabric and garment production and trade. With the establishment of the Turkish Republic, textile industry has played an important role in the industrialization process and market orientation of the Turkish Economy. In 1980's, the government and the whole nation gave the decision of export and market oriented economic development strategy. Within the context of this strategy, Turkey would grow and develope by more production and export. It was clear that this meant import growth and it was impossible for an agricultural economy to generate enough currency to meet import demand. At this stage, the textile industry has played its important role. Textile and apperal industry has been the backbone of the Turkish economy since the beginning of 1980's. During 1980's, the textile and apparel industry was the most important hard currency earning sector of the Turkish economy. The industry has kept on this important position through decades. Textile industry in Turkey, has expanded rapidly in 1980's and showing a fast and significant growth by the years, it has become a major contributor to the country's economy in 1990's. While Turkey was exporting mostly textile products like fibres, yarns and fabrics during the early years of 1980's; it began to export more value added apparel products since 1986. Rising exports of value added apparel products in 1990's, reinforced the industry's strong position. Customs laws between European Community and Turkey were regulated by the agreement of Customs Union which was signed on 6* March 1995 and applied by the beginning of 1996. With a fake expectation of export increase according to the Customs Union, textile manufacturers made invetsments in huge amounts and therefore production quantity exceeded the market needs. This situation became intense in some sectors like open-end yam production. According to this, unit costs for these sectors became higher than the unit costs in other developing countries. vmFinancial and economical crises after tine Custom Union, also frustrated the higher amounts of export expectance. Especially Far East crisis in 1997 has effected the Turkish textile industry negatively. During this period, high percentage of sales prices drop, decreased Turkish manufacturers' rivalry capabilities both in international and internal markets. Russian economical crisis in 1998 which followed the Far East crisis caused a second crash. In spite of these situations, there are some advantages of Customs Union. First of all, Customs Union was the first step for being participator of European Union. Also there is a great effect of Custom Union on increasing quality level of products due to the customer demands. Also, being a part of Customs Union makes Turkish textile industry ready to intensive rivalry according to the liberalization of world trade in 2005. Today, European Union is the main market for Turkish textile and apperal industry. Turkey, is the second leading apperal supplier of European Union with a market share of %11,6 and fifth leading textile supplier of European Union with a market share of %8. Some of the factors which helped Turkish textile industry to reach this level are high product quality, being closed to the markets, lower labour costs according to developed countries, well trained human resources, export orientation and modem production technology For the future, being aware of hard competition and rough market conditions in international markets, Turkish textile industry, try to enhance their competibility as high as possible, by shifting their operations to the production of value added - high quality products, encouraging fashion designers, creating their own brand names, participating in international fairs to promote Turkish textile and apparel, giving importance to intellectual property rights, human health, environment and total quality management Also high quality, reasonable prices and quick response keep their importantance too. In this study, the opinions of the firms, those works for textile industry, about the situation of Turkish textile indusry after Customs Union and the future prospects about the industry has been examined by applying an inquiry. DC 255

142

ÖZET PAMUK VE PAMUKLU MAM Ü ELERDEKİ DEFOLIANT KALINTILARININ TESPİTİ TEKEOĞLU, Şule Yüksek Lisans Tezi, Tekstil Mühendisliği Bölümü Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Tülin Öktem Ağustos 2000, 63 sayfe ÖZET Bilindiği gibi pamuğun ülkemiz ekonomisine katkısı çok büyüktür. Bu katkının gelecekte daha da artması beklenmektedir. Türkiye, Çin ile birlikte, anılan talep artışından önemli pay alabilecek potansiyele sahip sınırlı sayıdaki ülkelerin başında gelmektedir. GAP ile birlikte pamuk üretim alanının bir milyon hektarı aşması, hatta mevcut değerin iki katına çıkması mümkündür. Ancak bunun gerçekleşmesi, giderek sertleşen rekabet nedeni ile, kaliteli fakat düşük maliyetli pamuk üretmeye bağlı olacaktır. Bunun için ise, hasat başta olmak üzere, yüksek maliyetli işlemlerin modernizasyonu gerekecektir. Pamuk üretiminde en kritik işlem hasat işlemidir. Gayri safî hasılanın yüksek olması nedeniyle hasat işleminin zamanında ve en az kayıpla yapılması rantabilite açısından çok önemlidir. Buna karşılık hasat döneminin sonbahar yağışlarım kapsaması büyük risk oluşturmaktadır, özellikle Ege Bölgesi için bu risk önemli düzeydedir. Dolayısıyla bu riskiVI en aza indirerek kaliteyi koruma ve kazancı arttırmada, toplama işini uygun zamanda ve yüksek kapasite ile en kısa sürede yapmak esastır. Türkiye'de hala pamuk haşatının büyük çoğunluğu elle yapılmaktadır. Bu nedenle pamuk üretimi için gerekli işçiliğin üçte ikisi toplamada tüketilmektedir. Bunun için yerel işçiden çok, Güneydoğu Anadolu Bölgesi başta olmak üzere diğer bölgelerden sağlanan göçebe işçilerden yararlanılmaktadır. Bu tür istihdamda hem çiftçi hemde İşçi açısından önemli sosyoekonomik sıkıntılar yaşanmaktadır. İşçi teminindeki zorluk, özellikle kötü hava şartlan ile birleştiğinde, pamuğun önemli kalite ve kantite kayıplanyla ve yüksek maliyetle toplanması sonucunu doğurmaktadır. Gelecekte, bu sıkıntının azalması, işçiliğin bollaşıp ucuzlaması için hiç bir neden bulunmamaktadır. Aksine, işçi bulmanın daha da zorlaşması, maliyetin reel anlamda, giderek artması yönünde gelişmeler beklenmelidir. Bu nedenle sorunun çözümü insan iş gücünün kademeli olarak makina ile ikame edilmesinde, yani makinalı hasadın kademeli olarak devreye girmesindedir. Türkiye pamuk üretiminin muhtemel talep artışım karşılamak üzere genişleyebilmesi, hatta mevcut düzeyini koruyabilmesi makinalı hasada geçişle mümkün olabilecektir. Çiftçimiz de çözümün makinalı hasatta olduğunun bilincine varmış durumdadır. Makinalı haşata geçebilmek için defoliant kullanımı zorunludur. Tekstil ürünlerinin, insanlara deriyle temas, solunum veya sindirim yoluyla hiçbir şekilde zarar vermemesi gerekir ve Eko Tekstil Kapsamında belli tarım ilaçlarının konsantrasyonlarının 1 ppm'den daha az olması istenmektedir. Pamuk bitkisi açıldıktan sonra atılan bu maddelerin bitkide kalıp kalmadığı, kaldığı takdirde ne miktarda kaldığının tespit edilmesi tu projenin amacım oluşturmaktadır. Bu amaçla Ege Bölgesi Tire yöresinde Finish ve Dropp Ultra defoliantları ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi Harran yöresinde de sadece Dropp Ultra defoliantı kullanılarak pamukta yaprak döktürme sağlanmıştır. Ege bölgesinde TARİŞ, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde de Harran Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından bu üretim gerçekleştirilmiştir.vn Uygulama sonrası her bir kimyasal madde analizi yapılabilmesi için 0.5 kg kütlü numunesi alınmıştır. Alman numuneler GC-MS cihazı kullanılarak kalıntı analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda Nazilli 84 pamuk çeşidinde Finish'in etkili maddesi olan Cyclanilide kalıntısına rastlanılmamıştır. Dropp Ultra defoliantı kalıntısının ise terbiye işlemleri sırasında kalmadığı görülmektedir. Lachata ve Suregrow pamuk çeşitlerinde Dropp Ultra defoliant kalıntısının terbiye işlemleri sırasında oldukça düştüğü görülmektedir. Kullanılan bu etkili maddelerin toksikolojik özellikleri incelendiğinde terbiye işlemleri sonunda kalan miktarının insan sağlığına zarar vermeyecek miktarlarda olduğu ve bu nedenle makinalı haşatın tekstil ürünleri açısından sorun yaratmayacağı görülmektedir. Anahtar kelimeler : Defoliant kalıntılarının tespiti, pamukta defoliant içeriği, eko-tekstil, Finish, Dropp Ultra. vm ABSTRACT DETERMINATION OF DEFOLIANT RESIDUES IN COTTON AND COTTON MATERIALS TEKEO?LU, Şule MSc in Textile Eng. Supervisor Assoc. Prof Dr. Tülin Öktem August 2000, 63 pages ABSTRACT Cotton is a very important material in the Turkish economy. It is estimated that the contribution of cotton to the Turkish economy will be increased in the fixture. Turkey, with China, are the main countries who have the ability of exploiting the increased demand for cotton. Along with the realization of the GAP project, it will be possible to enlarge the cotton plantations up to 1 million hectares, even doubling the current plantations. But as there is hard competition, the realization of this enlargement depends on high quality and cost to efficient cotton cultivaion. Because of this situation, it will be necessary modernize the cost intensive processes, especially harvesting. The most important stage at cotton cultivation is harvesting. By means of rantability, it is necessary to harvest at the right time with the possible least amount of loss. However, the harvesting period is in theDC season of autumn, which has the risk of rainy days, especially in Aegean region. So, it is very important to realize harvesting at convenient period with high capacity and in possible shortest time interval for ensuring the high quality, increasing the profit whilst keeping the risk at minimum. All of the cotton harvesting is still hand-picked in Turkey. Most of the harvester workers are hired from the other regions of Turkey, especially from South East region. This, imposes inconvenient socioeconomic conditions on both the farmers and the workers. The shortage of the workers coupling with rainy weathers cause high losses in cotton quality and quantity, also harvesting with high costs. The enlargement of the Turkish cotton plantations for being able to meet the likely increase in demand or even for being able to keep the current level will be possible with mechanized harvesting. Our farmers also are conscious of the fact that, the mechanized harvesting is being the convenient solution. Defoliant usage is obligatory in mechanized harvesting. The apparels and the other textile goods which are in close contact with human body must be free of any hazardous substances which might transfer to human body by contact with skin, by inhaling or by digestive system. And Eco textile Instructions require that the concentration of classified pesticides, insecticides and herbicides must not exceed 1 ppm. In this research, it was aimed to determine whether these substances, that have been applied after the blooming of cotton buds, are resistant on cotton fibers or not, if they are resistant; at which level they contaminate the cotton fibers. The experiments were carried on Finish and Dropp Ultra defoliants applied 20 decares cotton fields at Tire provinces of Izmir City of Aegean region and on Dropp Ultra defoliants at Harran provinces of Southeast Anatolia region. After the defoliant applications, 0.5 kg raw cotton samples with its seeds had been taken for analysis of their mentioned chemical substance contents. The samples were analyzed byusing a GC/MS for determining the amount of defoliant residues. As a result of analysis, there isn't any Cyclanilide residue at Nazilli 84 cotton. On the other hand, Dropp Ultra residues are eliminated during finishing processes. Dropp Ultra residues have declined fairly at Lachata and Suregrow 125 cotton during finishing processes. When toxicologic characteristics of using active substances are examined, after dyeing amount of their residues isn't hazardous to human health. Therefore, machine picking can't be a problem for textile products. Keywords : Determination of defoliant residues in cotton, finish, dropp ultra, eco-textile, gas chromotography. 63

IV ÖZET PAMUKLU ÖRGÜ MAMULLERİN ANTİPEROKSİT KULLANARAK AYNI BANYODA AĞARTILMASI VE BOYANMASI ABBASGHOLIZAD TOLOUİ, Ali Yüksek Lisans Tezi, Tekstil Mühendisliği Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Kerim DURAN Haziran 1998, 110 sayfa Bu araştırma pamuklu örme mamullerinin çeşitli antiperoksit madde ler kullanılarak aynı banyoda ağartma ve boyama işlemini tek adımda gerçekleştirmek ve bunların renk verimine ve maliyetlere etkisini incele mek amacı ile yapılmıştır. Bu işlemler sonucunda su, enerji, kimyasal madde ve işçilik gibi giderlerin araştırmada uygulanan yöntemlere göre nasıl etkilendiği incelenmiştir. Çalışmalarda peroksit ağartma işlemlerinden sonra beş değişik anti- peroksit peroksit maddesi kullanarak, 3 tip ( 40 C - 60 C - 80 C ) de boyanan reaktif boyarmadde ile aynı ve ayrı banyolarda boyama işlemleri yapılmıştır. Elde edilen çeşitli boyama sonuçlarının K / S değerleri ve renk farklıkları hesaplanarak birbirleriyle karşılaştırılmıştır. V ABSTRACT THE BLEACHING AND DYEING OF COTTON KNITTED FABRICS IN THE SAME BATH BY USING ANTiPEROXIDE AGENTS. ABBASGHOLIZAD TQLOUÎ,ALİ Master of Science Degree Thesis. Tutor OF Thesis:Prof.Dr.Kerim DURAN June 1998,110 pages In this research, knitted cotton fabrics are dyed and bleached at the same one step process by using several antiperoxide agents. It's amid to observe the consequences on the costs and the color productivity. The effects of costs of water, energy, chemical stuff and labor are observed regarding the methods which are implementod. In these experiments, after the bleaching process, by applied 5 0 0 different baths with three kind of different reactive dyestuff ( 40 C - 60 C - 80 C ). The K / S results and color differences which are obtained from different dyeing processes are calculated and compared. 112

ÖZET Bu çalışmada, rekabet üstünlüğü sağlayacak seçilmiş sektörler arasında yer alan tekstil ve konfeksiyon sektörünün önemli hammaddesi olan pamuk ve buna bağlı olarak pamuk ipliği ve pamuklu mensucat alt sektörlerinin dünyada ve Türkiye'deki konumu ve 1.1.1996 tarihinden itibaren gerçekleştirilen Gümrük Birliği'nin, sözkonusu sektörümüz üzerinde muhtemel etkileri incelenmeye çalışılmıştır. Tezin ilk bölümünde rekabet gücüne sahip sektörlere yer verilirken, tekstil ve konfeksiyon sektörünün istihdam yaratma, döviz girdisi temini ve ihracata dayalı büyümeyi hedefleyen ekonomi politikasındaki önemi vurgulanmıştır. İkinci, üçüncü ve dördüncü bölümlerde sırasıyla pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat alt sektörlerinin kurulu kapasiteleri, kapasite kullanım oranlan, üretimleri, tüketimleri, verimlilikleri ve dış ticaret değerleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Temel girdi niteliğini taşıyan pamuğun üretimi, alımı, fiyatlandırılması ve kalitesinin tekstil ve dolayısıyla konfeksiyon sektörü için özel bir önem arzettiği belirlenmiştir. Beşinci ve altıncı bölümlerde ise, Avrupa Birliği (AB) tarafından Türkiye menşeli pamuk ipliği ve pamuklu mensucatta uygulanan kısıtlamaların (kota) ve anti- damping uygulamaları üzerinde durularak Türkiye'nin AB'nin Ortak Ticaret Politikasına (OTP) uyum sağlaması sonucu, üçüncü ülkelere karşı uygulanan miktar kısıtlamaları ve 1984 yılından itibaren sözkonusu maddelerde İthalat Rejimi Karan ile getirilen gümrük vergisi ve Toplu Konut Fonu değişiklikleri incelenmiştir. Bilindiği üzere, Türkiye - AB arasında 1.1.1996 tarihi itibarıyla uygulamaya geçirilen Gümrük Birliği'nin, tüm sektörler üzerinde olduğu gibi Türk Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü'ne de ticaretin serbestleştirilmesi yolunda önemli etkileri olacaktır. Bu çerçevede Türkiye tarafından, 1974 yılında uygulamaya konulan ÇokElyaflılar Anlaşması (MFA) kapsamında 2005 yılma kadar aşamalı olarak kaldırılacak olan miktar kısıtlamalarına da uyum sağlanması gereği ortaya çıkmaktadır. Sonuç olarak, tekstil sektörünün giderek sermaye yoğun üretim tarzına kayma gösterdiği, başta Uzakdoğu ülkeleri olmak üzere, rekabet gücünü arttırdıkları, AB'nin ise konfeksiyon ürünleri ithalatına bağımlılığının artmakta olduğu belirlenmiştir. Türk Tekstil ve Konfeksiyon Sanayiinin ise GAP Projesi ile gelişme göstereceği, kapasite kullanım oranlarının artmasının yanısıra kendi markasını yaratarak ve rekabet şansını arttıracak diğer faktörleri de tespit ederek ekonomide kazanacağı önem incelenmiştir. Ill ZUSAMMENFASSUNG Die Wirtschaftspolitik ab 1980 hat dazu geführt, dass sich der Textil und Konfektionsektor entwickelt hat. Die Baumwolle, Baumwollgarn und BaumwollstofFhat einen besonderen Plate im Textil und Konfektionsektor. Denn eine genügende qualitative Produktion fur die Industrie wird die Abhangigkeit an den Rohstoff aus dem Ausland beseitigen. Die Preisvergabepolitik, die sich an den internationalen Markt anpasst, wird die Konkurrenzfahigkeit des Sektors erhöhen. Diese feststellung wird unsere Industrilisierung und Aussenhandelsstrategie auch in der Zukunft aus der interessieren. In diesem Rahmen liegt die Türkei in der Baumwollproduktion an der sechsten Stelle auf der Welt. In der Türkei werden jâhrlich ca. 600.000 1. Baumwolle hergestellt. Obwohl aus den türkischen Republiken Baumwolle mit niedrigem Preis importiert wurden, haben sich die Vorrâte in der Türkei in den vergangenen Jahren erhöht. Mit dem Förderungsprâmien-System, das im Saison 1993/94 eingeführt wurde, bemühte man sich, dass sie Baumwollgarn-und Baumwolltextilien -Erzeuger die Baumwolle im einheimischen Markt nach Weltpreisen beschaffen können. im jahr 1995 hat die Türkei ca. 2.918 t. Baumwolle exportiert und ca. 182.561 t. importiert. Die Türkei importierte Baumwoll aus Özbekistan, Türkmenistan und Griechenland. Zu den Baumwollexportierenden Lândem gehören hauptsâchlich Pakistan und Indien und zu den Baumwollimportierenden Lândern gehören Italien, Portugal und die Schweiz. Im Baumwoll untersektor sollte man der Maschienenpark technisch modernisiert werden. In diesem Sektör ist der Verbrauchsanteil gesunken, auf der anderen Seite ist auch der Export. Der Hauptgrund dafur war die Konkurrenz aus den fernen Osten, die die Baumwollwaren zu niedrigen Preisen anboten. Der andere Grand dafür war die Anti- Dampingsteuern und Mengen-Einschrankungen (quoten)IV beim türkishen Export in die EG, die seit 1992 von den EG - Staaten angewendet werden. Jâhrlich werden ca. 300.000 t. Baumwolltextilien erzeugt. Der Maschienenpark im Baumwollsektor ist technisch etwas modemer verglichen mit dem im Baumwoll Untersektor. Ab 1990 wurde eine Verengung in der Produktion von Baumwolltextilien beobachtet. Der Grand dafür sind die Probleme die in der Baumwollproduktion erlebt werden. Der Import von Baumwolltextilien steigt paraleli mit dem türkischen Konfektionsexport von Zeit zu Zeit. Die Türkei braucht qualitatives Personal um kein Fassonland zu werden, nachdem sie in die Zollunion mit der EG eingetreten ist. In diesem Thema gewinnt das Textil - Sektör vorrangig an Bedeutung. Denn die technische Kapazitât des Textilsektors, die Entwicklungen von neuen Textilstoff - Einwurfen, schnelle und qualitative Produktionsbedingungen, wird die Konkurrenzfâhigkeit des Konfektionssektors von der Nahe einwirken. 145

m ÖZET Bu çalışmada, ekolojik pamuklu tekstil üretimi ile geneneksel pamuklu tekstil üretiminin çevresel açıdan değerlendirilmesi amaçlandı. Ayrıca Türkiyenin sürdürülebilir gelişmesi için ekolojik üretimin önemi belirtildi. Ekolojik üretim stratejilerini geliştirmek için, ekolojik üretimin tanımı ve genel metodlarm ana hatlarını aydınlatmak büyük önem taşımaktadır. Bu amaçla ekolojik pamuklu tekstil üretim methodları ve gelişimi hakkında literatür taraması çalışması yapılmış ve tezde sunulmuştur. Bu çalışmada 3 fabrika pilot tesis olarak seçildi. Her fabrikanın üretim prosesleri incelendi ve hammadde kullanımları belirlendi. Her fabrikanın üretim proseslerinin atıksulannda laboratuvar analizleri yapıldı. Laboratuvar analizlerinden yararlanılarak hammadde ve atıksu dengeleri elde edildi ve geleneksel ve ekolojik pamuklu tekstil üretiminin atıksulanndaki kirlilik yükleri karşılaştırıldı. Pamuklu tekstil üretiminin çevresel etkileri genel olarak tartışıldı ve ekolojik pamuklu tekstil üretim stratejileri değerlendirildi. Arazi ve deneysel çalışmalar sonucunda ekolojik üretimin pamuklu tekstil üretiminde çevreyi en az kirletten metod olduğu görülmüştür. Fakat atıksu karakteristikleri açısından geneleksel ve ekolojik pamuklu tekstil üretimi arasında belirgin bir fark görülmemektedir. Ekolojik pamuklu tekstil üretimi yanlız başına çevreyi korumak için yeterli değildir. Pamuklu tekstil üretiminden gelen atıksuyun deşarj edilmeden önce arıtılması gerekmektedir. ABSTRACT The aim of this study is environmental evaluation of the conventional and ecological cotton textile production. It was also intended to show importance of ecological production for sustainable development of Turkey. For developing ecological strategies it is highly important to clarify the main lines of general methodologies and definition of ecological production. Therefore, litterateur surveys were performed about development and production methods of ecological cotton textile and were put forward with in the thesis. In this study, three factories were selected as pilot factories. The production processes of each factory were examined and raw material usages were determined. Laboratory analyses were performed on wastewater of unit processes of each factory. From the result of analyses, raw material and waste balances were obtained and pollution loadings of ecological and conventional cotton textile production were compared. Environmental effects of cotton textile production were discussed in general and ecological production strategies were evaluated. According to the results of field and experimental studies, ecological production methods are the least polluting method of cotton textile production. But there are no significant differences between ecological and conventional cotton textile production in terms of wastewater characteristics of unit processes. Ecological cotton textile production is not sufficient alone for protection of environment. The wastewater originating from production processes must be treated in a wastewater treatment plant prior to discharge to the environment. 78

ÖZETT Yapılan araştırmalar, pamuklu dokumanın etkinlik kaynağı olarak Orta Asya ve Çin'i göstermektedir. Anavatanları Orta Asya olan Türkler bu etkinliği oradaki yaşamları sırasında öğrendiler. Anadoluya geldiklerinde, kendi dokuma geleneklerini burada buldukları dokuma geleneğiyle birleştirdiler. Osmanlılar zamanında ise, iyice yerleşmiş ve gelişmiş bir dokuma sanatı ile karşılaşılmaktadır. 16. yüzyılda Osmanlı dokumaları Avrupada aranılan kumaşlardır. Pamuklu dokuma uzun zamanlar soylulara özgü bir lüks olarak kalmıştır. Sanayi devrimiyle birlikte buhar makinasının bulunması ve seri üretime geçilmesi bu ürünün geniş halk kitlelerine ulaştırılmasını sağlamıştır. Türkiye'de pamuk tarımına ve pamuklu sanayiye verilen önem Cumhuriyetin ilk yıllarıyla başlar. Birinci İzmir iktisat kongresinde sanayileşmenin temel hedefleri tespit edilirken, öncelikle ele alınması gereken sektörler arasında, tekstil sanayi önemle vurgulanmıştır. Türk tekstil sanayinde dönüm noktası olarak 1970'lerin ilk yılları kabul edilmektedir. Çünkü o yıllarda hükümet aldığı bir kararla doğrudan pamuk yerine, pamuk ipliği ihracatına başladı, izleyen yıllarda pamuk ipliği ihracatında ve üretim kapasitesinde önemli artışlar sağlanmıştır. 1980'li yıllarla birlikte Türkiye'nin sanayileşme stratejisi değişmiştir. Bu dönemde ihracata önemli teşvikler gündeme geliyor ve bu teşvikler sayesinde pamuk ipliği ile başlayan tekstil ihracatı giderek hazır giyim ihracatına dönüşmüştür. 10 yıl gibi kısa bir sürede büyük başarılar elde ediliyor ve 80'li yılların sonunda Türkiye'nin AB pazarlarında en büyük tekstil ve hazır giyim tedarikçisi ülke özelliğiyle bir numaraya oturduğu görülmektedir. 111Tekstil ve hazır giyim sanayimizin üretim, kapasitesi kullanım oranı gibi büyüklüklere bakarsak; 1993 yılı itibariyle ring iplik makina kapasitesinin 4.166.745 iğ, open-end iplik makinası kapasitesinin 195.176 rotor ve toplamda kapasite kullanım oranının %63'lerde seyrettiği görülmektedir. Dokuma sektöründe ise yapılan araştırmalara göre sektör kapasitesi 395.000 ton/yıl olarak tahmin edilmektedir. Mevcut tezgahların %82.9'u mekiksiz, %171'i mekiklidir. Hazır giyim sektöründe ise sektörün fazla parçalı yapısal özelliği nedeni ile üretim kapasitesine ilişkin büyüklükler verilmemiştir. Ancak kapasite kullanım oranının oldukça yüksek olduğu tahmin edilmektedir. Tekstil ve hazır giyim sanayi, gelişmekte olan ülkeler için olduğu kadar, gelişmiş ülkeler için de büyük bir öneme sahiptir. Bilindiği gibi tekstil ve hazır giyim sanayi emek-yoğun bir sanayi dalıdır ve bol hammadde kaynaklan ve ucuz işgücü nedeniyle gelişmekte olan ülkeler bu konuda mukayeseli üstünlüğe sahiptirler. Ancak gelişmiş ülkeler de, yansıttığı katma değer ve istihdam olanakları nedeniyle bu sektörü gözden çıkarmayı göze almadıklarını son otuz yıllık davranışlarıyla kanıtlamışlardır. Tekstil ve hazır giyimde dünya ticaret düzenine baktığımızda, gelişmiş ülkelerce hazırlanan MFA anlaşmaları kapsamında sınırlandırıldığı görülmektedir. ilki 1974 yılında imzalanılan MFA anlaşmaları, gelişmiş ülke tekstil ve hazır giyim sektörlerini, gelişen ülkelerin rekabetinden korumayı amaçlamaktadır. Türkiye de MFA anlaşmalarına taraftır. Fakat AB ile yaptığı ticarette MFA anlaşmaları ile değil kendine özgü bir anlaşma ile sınırlandırılmıştır. 1980'li yıllarla birlikte artan Türk tekstil ve hazır giyim dışsatımında rahatsız olan AB ülkeleri, Türk tekstil ve hazır giyim ürünlerine bu tarihlerden itibaren kota uygulamalarına başlamıştır. Türk tarafının şiddetli 112itirazlarına rağmen katma protokol'in 60. maddesine dayanılarak imzalatılan sınırlama anlaşmaları yıllar içinde genişletilerek devam etmiştir. AB ülkelerinin yoğun kota ve anti-damping uygulamalarına rağmen Türk tekstil ve hazır giyim sanayinin elde ettiği bu günkü parlak konum gerçekten övgüye değerdir. 12 Mart tarihinde Türkiye ile AB arasında imzalanan gümrük birliği anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle Türk sanayi sadece AB ülkelerinin değil, tüm dünya ülkelerinin rekabetine açılacaktır. Böylesine yoğun bir rekabet ortamında Türk tekstil ve hazır giyim sektörü, gümrük birliğine en hazır sektör olarak karşımıza çıkmaktadır. Gümrük birliği ile birlikte Türk tekstil ve hazır giyim sektörü AB tarafından uygulanan kotaların, kaldırılması beklentisi içindedir. Böyle bir durumda, Türk tekstil ve hazır giyim sanayinin AB'ye yönelik dışsatımını rahatlıkla ikiye katlayabilme potansiyeline sahip olduğunun altı çizilmelidir. Kotaların kalkması yönündeki inancın büyük olmasına rağmen, belli bir geçiş dönemi boyunca kalkmama şansının da bulunduğuna dikkat çekilmelidir. AB'nin bu konudaki İspanya ve Portekiz uygulamaları Türkiye için de geçerli olabilir. Kotaların kaldırılması konusu bir kenara bırakıldığında, tekstil sektörünün gümrük birliğinden önemli ölçüde (olumlu ya da olumsuz yönde) etkileneceği sanılmamaktadır. Hazır giyim sektöründe ise ürün dizininin hem alt hem üst aşamalarında bir ithalat patlaması beklenmektedir. Bu ithalat patlaması katma değeri yüksek ürünlerde AB ülkelerinden, düşük ürünlerde ise uzak Doğu Asya ülkelerinden kaynaklanacaktır. Ancak bu ithalat patlamasının sektörü tehdit eder boyutlarda olmayacağım söylemekte yarar vardır. 113 117