Search

Normy prawa prywatnego międzynarodowego dotyczące prawa właściwego dla szkód środowiskowych zostały skodyfikowane w rozporządzeniu Rzym II w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych. Jednolite normy tego rozporządzenia i zawarta w nim regulacja szczególna dotycząca deliktów środowiskowych należycie realizują cele i zadania prawa prywatnego międzynarodowego w tym obszarze. Regulacja ta zapewnia odpowiednią równowagę między interesami osoby, której przypisuje się odpowiedzialność, i poszkodowanego, z uwzględnieniem wymogu dążenia do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony środowiska.

Przedmiotem artykułu jest ocena systemu bezpośredniej likwidacji szkód (BLS), który funkcjonuje w Polsce w wyniku wielostronnej umowy o współpracy zakładów ubezpieczeń. Przeprowadzona analiza uwzględnia istotę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej oraz cel i założenia procedury bezpośredniej likwidacji szkody komunikacyjnej. W opracowaniu wskazano różnice zachodzące pomiędzy przebiegiem klasycznej procedury likwidacji szkód a bezpośrednią likwidacją szkody. Tekst ma również na celu dokonanie krytycznej oceny stosowania systemu bezpośredniej likwidacji szkody, w związku z którą omówiona została rola zawiadomienia przez poszkodowanego o wypadku, a także problem prawidłowego określenia podmiotu legitymowanego biernie w procesie sądowym. Autorka dochodzi do wniosku, że umowny system bezpośredniej likwidacji szkód wywołuje zasadnicze zmiany w relacjach zakładów ubezpieczeń z poszkodowanymi.

Przedmiotem rozważań zawartych w artykule jest cywilna odpowiedzialność za szkody wyrządzone korzystaniem z geologicznych zasobów środowiska (lub grożące wskutek takiej działalności), rozpatrywana w kontekście transgranicznym. W opracowaniu przedstawiono podstawowe zasady kolizyjne, które znajdują zastosowanie przy ustalaniu materialnoprawnego reżimu tego rodzaju odpowiedzialności. W szczególności omówione zostały najważniejsze reguły określone w rozporządzeniu (WE) nr 864/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczącym prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych („Rzym II”). Akt ten ma bowiem kluczowe znaczenie dla problematyki rozpatrywanej w artykule.

Upowszechnienie się samochodów autonomicznych będzie wiązało się z powstaniem nieznanych dotychczas stanów faktycznych, w których istotną rolę będą odgrywać relacje pomiędzy konsumentami a producentami lub sprzedawcami. Niniejszy artykuł analizuje te relacje, ze szczególnym naciskiem na odpowiedzialność producenta. Problemy, które mogłyby zaistnieć w przypadku najwyższego, piątego stopnia automatyzacji, rozważane są w odniesieniu do istniejących ram prawnych w zakresie wolności, obowiązków informacyjnych, rękojmi za wady, odpowiedzialności deliktowej i na zasadzie ryzyka. Celem jest identyfikacja możliwych obszarów, w których obecne uregulowania byłyby niewystarczające. Przywołane zagadnienia prowadzą do konkluzji, że chociaż prawodawstwo powinno opierać się na wiedzy o funkcjonowaniu systemu autonomicznego i pośpiech w niwelowaniu możliwych luk nie jest wskazany, wyprzedzająca fakty dyskusja na temat reżimów odpowiedzialności odgrywa ważną rolę ze względu na pewność prawa.

Przedmiotem artykułu są przyjęte w poszczególnych systemach europejskich pozasądowe modele kompensacji szkody medycznej. Autorka rozpoczyna swoje rozważania od wskazania przyczyn wprowadzenia uproszczonych modeli w zakresie odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną pacjentowi w związku z leczeniem. Wskazuje na ich cechy wspólne oraz podstawowe różnice. Następnie przedstawia, według przyjętego przez siebie podziału: skandynawski model ochrony ubezpieczeniowej pacjentów oparty na first-party insurance, francuski model ubezpieczeniowy wsparty subsydiarną odpowiedzialnością państwa na zasadzie solidarności narodowej oraz quasi-ubezpieczeniowe modele zakładające możliwość zaspokojenia roszczeń pacjentów z odrębnych funduszy. W tym ostatnim przypadku zostały omówione rozwiązania austriackie i angielskie. W ostatniej części opracowania autorka prezentuje polskie regulacje oraz podstawowe zasady prowadzenia postępowania przez Wojewódzkie Komisje ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych, wskazując na ich zasadnicze wady. Dowodzi, że sugerowana propozycja likwidacji obowiązującego modelu i wprowadzenie w to miejsce nowego, stanowiącego kompilację różnych rozwiązań stosowanych w Europie może nie doprowadzić do oczekiwanego efektu, czyli skutecznej indemnizacji szkody medycznej. Przeciwnie, może oznaczać zastąpienie wadliwego rozwiązania – nowym, równie wadliwym. W końcowych rozważaniach wskazano, jakie należałoby podjąć działania, aby uzyskać optymalny, a przede wszystkim skuteczny system kompensacji szkody medycznej.

Przedmiotem niniejszej glosy jest analiza i ocena wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) wydanego dnia 6 października 2021 r. w sprawie C-882/19 z powódzwa Sumal SL przeciwko Mercedes Benz Trucks España SL. Wyrok w sprawie Sumal dotyczy istotnego zagadnienia w obszarze prawa konkurencji zarówno publicznego, jak i prywatnego (private enforcement), tj. ustalenia kręgu podmiotów odpowiedzialnych za naruszenia prawa konkurencji działających w ramach jednego organizmu gospodarczego. Dotychczasowe orzecznictwo TSUE w tym zakresie koncentrowało się przede wszystkich na ustaleniu odpowiedzialności spółki dominującej (matki) w grupie spółek. W wyroku w sprawie Sumal, TSUE podjął kwestię odpowiedzialności spółek zależnych (córek), w sytuacji naruszenia prawa konkurencji przez spółkę matkę. TSUE nie przekreślił w żadnym wypadku dotychczasowego orzecznictwa TSUE dot. single economic unit, uszczegółowił jedynie warunki odpowiedzialności spółek zależnych. Owe doprecyzowanie było niewątpliwie pożądane. Niemniej stawia pod znakiem zapytania zasadę odpowiedzialności spółek zależnych w sytuacji, gdy nie brały one bezpośrednio udziału w naruszeniu, ale w sposób pośredni lub nieformalny.

Recenzowane opracowanie autorstwa dr Ewy Jędrzejewskiej „Odszkodowanie za szkody z OC posiadacza pojazdu w związku z wypadkiem drogowym. Postępowanie. Wzory” ukazała się w 2022 roku nakładem Wydawnictwa Wolters Kluwer w ramach serii „Prawo w praktyce”. Podjęta w opracowaniu problematyka związana z dochodzeniem roszczeń z OC posiadacza pojazdu mechanicznego ma niewątpliwie ważne znaczenie praktyczne z uwagi na stale zwiększającą się liczbę kolizji drogowych.

Przedmiotem niniejszej glosy jest ocena stanowiska zajętego przez Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 9 lipca 2021 r. (X GC 114/20). W orzeczeniu tym sąd oddalił roszczenie powódki o naprawienie (poprzez zasądzenie na jej rzecz stosownego odszkodowania) szkody wyrządzonej jej wskutek naruszenia prawa konkurencji (przez pozwaną). Glosa w dużej mierze krytycznie odnosi się do argumentacji sądu, skupiając się na zagadnieniach dotyczących przedawnienia wspomnianego roszczenia (zatem przede wszystkim interpretacji art. 442 1 § 1 k.c.). Warto podkreślić, że w ocenianej sprawie bezspornym był fakt samego dopuszczenia się (przez pozwaną) wspomnianego naruszenia (gdyż stwierdzone ono zostało w decyzji Prezesa UOKiK).

Tekst zawiera rozważania w przedmiocie odpowiedzialności za szkody wyrządzone robotami geologicznym nie wymagającymi koncesji. Autor ukazuje problemy związane z jej poniesieniem na podstawie Prawa geologicznego i górniczego, występujące wskutek tego, że w przypadku takich robót nie zawsze zespół urządzeń posiada status zakładu górniczego, a podejmowane działania nie są rozumiane jako jego ruch prowadzony przez przedsiębiorcę. Obiekcje budzi zwłaszcza użyty przez prawodawcę zabieg, w postaci wprowadzenia szeregu odesłań. Mają one w założeniu umożliwienie szerszego zastosowania reguł dotyczących szkód wyrządzonych ruchem zakładu górniczego, co jednak zostało przeprowadzone w sposób niezbyt klarowny. Pojawiające się przy tym wątpliwości natury językowej, skłaniają do sięgnięcia do wykładni systemowej oraz historycznej, w celu ich eliminacji.

Celem wprowadzenia ustawy z dnia 21 kwietnia 2017 r. o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji1 (ustawa o roszczeniach) było umożliwienie przedsiębiorcom skutecznego dochodzenia roszczeń odszkodowawczych od sprawców naruszenia prawa konkurencji. Przedawnienie tego typu roszczeń deliktowych uregulowano w sposób kompleksowy, zabezpieczający interesy poszkodowanych w art. 9 ustawy o roszczeniach. Wydłużony do 5 lat termin przedawnienia, wraz z korzystnymi dla poszkodowanych warunkami rozpoczęcia jego biegu i zawieszenia, dotyczy jednak tylko roszczeń o naprawienie szkody wywodzonych z naruszenia prawa konkurencji, które powstało po jej wejściu w życie (27 czerwca 2017 r.). W przypadku roszczeń wywodzonych z naruszenia prawa konkurencji, które nastąpiło przed wejściem w życie ustawy o roszczeniach, zastosowanie ma reguła przejściowa i krótszy – 3-letni termin przedawnienia. Wnikliwa lektura reguły przejściowej na tle stanów faktycznych spraw, w których szkoda wywodzona jest z naruszenia prawa konkurencji, ujawnia istotne problemy co do wykładni przesłanek początku biegu terminu przedawnienia. Naruszenie prawa konkurencji nie stanowi „typowego deliktu”. Zwykle mamy do czynienia z czynem ciągłym, którego skutki są rozciągnięte w czasie. Poziom skomplikowania relacji handlowych między uczestnikami zakazanych zachowań, potajemny charakter takich czynów i wynikające z tego trudności w identyfikacji bezpośrednich sprawców szkody oraz pozyskania materiału dowodowego, sprawiają, że wykładnia przesłanek warunkujących początek biegu przedawnienia oparta o wąskie ich rozumienie na gruncie prawa krajowego, uniemożliwia, a co najmniej poważnie utrudnia dochodzenie tego typu roszczeń. Niniejsze opracowanie ma na celu przedstawienie wątpliwości interpretacyjnych, ale i możliwości takiej wykładni przesłanek początku biegu terminu przedawnienia, która będzie zgodna z zasadą skuteczności i równoważności prawa unijnego. Nadto, w przypadku roszczeń opartych o naruszenie wyłącznie krajowego prawa konkurencji, proponowana wykładnia stanowić będzie zachętę do faktycznego korzystania z instytucji private enforcement, przy jednoczesnym zachowaniu podstawowej funkcji instytucji przedawnienia – pewności prawa (stabilizacji porządku prawnego).

Celem artykułu jest przedstawienie zagadnienia powiązania postępowania cywilnego o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji oraz postępowania antymonopolowego lub odwoławczego od decyzji Prezesa UOKiK w przedmiocie tego samego naruszenia, na tle art. 177 § 1 k.p.c. Autorzy przedstawiają dotychczasowe poglądy dotyczące tego zagadnienia, oparte na tezie o powiązaniu prejudycjalnym tych postępowań i formułują pogląd, że w związku z wejściem w życie ustawy o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji, jej systematyką i miejscem, które zajmuje w systemie ochrony prawa konkurencji, teza ta wymaga istotnej weryfikacji. Autorzy wskazują bowiem, że obecnie postępowania te są w pełni autonomiczne, a przyjęte dotychczas wyjątki od wymienionej wyżej autonomii nie są już aktualne. Autorzy przedstawiają w szczególności swój pogląd na temat wykładni art. 30 wymienionej wyżej ustawy oraz jego roli w systemie prawa ochrony konkurencji zbudowanym na założeniu pełnej autonomii postępowań prywatnoprawnych i publicznoprawnych. W oparciu o poczynione spostrzeżenia, autorzy uzasadniają pogląd, że brak jest obecnie podstaw do ustalenia powiązania pomiędzy tymi postępowaniami również w kontekście art. 177 § 1 k.p.c., tj. brak jest podstaw do zawieszenia postępowania cywilnego do czasu zakończenia równolegle toczącego się postępowania publicznoprawnego.

Artykuł zawiera rozważania dotyczące możliwości wykorzystywania prawomocnych decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w dochodzeniu roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej naruszeniem prawa konkurencji. Pomimo, iż wymienione wyżej decyzje mają w tego typu sprawach wiązać sądy odszkodowawcze co do stwierdzenia naruszenia prawa konkurencji, może okazać się to niewykonalne, z uwagi na nieprecyzyjność ich rozstrzygnięć. Szczególnej ocenie poddano ułomności decyzji w zakresie braku prawidłowego udowodnienia istnienia porozumienia między przedsiębiorcami. W opracowaniu przedstawiono wskazówki dotyczące tego, jakie wymogi powinny spełniać rozstrzygnięcia decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, aby były one legalne i możliwe do wykorzystania w postępowaniach odszkodowawczych.

W artykule przedstawiono zasady stosowania instytucji przerzucenia nadmiernego obciążenia przez poszkodowanego naruszeniem prawa konkurencji na własnych klientów (tzw. passing-on). Chodzi o zasady wypracowane w orzecznictwie wybranych państw członkowskich, jak też w stosownych (bazujących na dyrektywie 2014/104/UE) przepisach krajowych, przy czym opracowanie koncentrować będzie się przede wszystkim na judykaturze. Przytoczone i skomentowane zostaną wyroki sądów tych państw członkowskich, w których model prywatnego wdrażania prawa konkurencji (także jeszcze przed wejściem w życie ww. dyrektywy) był relatywnie dobrze rozwinięty (jak np. Niemcy, Wielka Brytania). Opracowanie zawiera także odniesienie do wyroków sądów polskich, których wszakże – w obszarze private enforcement (w tym problematyki passing-on) – jest bardzo mało.

Artykuł porusza problematykę jurysdykcji krajowej nad sporami dotyczącymi szkody wywołanej naruszeniem prawa konkurencji. W opracowaniu omówiono dotychczasowe orzecznictwo TSUE dotyczące jurysdykcji szczególnej określonej w art. 7 pkt 2 rozporządzenia 1215/12, zapadłe na gruncie spraw z zakresu private enforcement, ze szczególnym uwzględnieniem orzeczenia w sprawie C-451/18 – Tibor-Trans. Analiza wykazała, że wykładnia łącznika miejsca wystąpienia szkody antymonopolowej jest dokonywana ad casum i nie jest jeszcze w pełni ukształtowana. Komentowany wyrok Tibor-Trans w dalszy sposób precyzuje tę interpretację poprzez wskazanie, że również miejsce poniesienia szkody przez nabywcę pośredniego może – w określonych okolicznościach – stanowić podstawę przyznania jurysdykcji szczególnej określonej w art. 7 pkt 2 rozporządzenia 1215/12.

Niniejszy artykuł koncentruje się na problemie wykładni pojęcia „kartel”, którym posługuje się ustawa z dnia 21 kwietnia 2017 r. o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji, implementująca do polskiego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/104/UE z dnia 26 listopada 2014 r. w sprawie niektórych przepisów regulujących dochodzenie roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia prawa konkurencji państw członkowskich i Unii Europejskiej, objęte przepisami prawa krajowego. W pierwszej kolejności analizie poddana została sama zasadność wprowadzenia do polskiego języka prawnego pojęcia „kartelu”. Następnie, przedstawione zostały występujące na tle tego terminu wątpliwości interpretacyjne. Podsumowaniem artykułu jest propozycja wykładni uregulowań ustawy odnoszących się do karteli i ich uczestników.

Szkody wywoływane przez zwierzęta były w Egipcie odwiecznym problemem. Dotyczy go wiele dokumentów papirusowych z okresu ptolemejskiego, w tym petycje, diagramma królewskie i zarządzenie. Wyłaniający się z nich obraz nie jest w pełni jasny. Wydaje się jednak, że w przeciwieństwie do tego, do czego przyzwyczaiło nas prawo rzymskie, sposób wyrządzenia szkód nie odgrywał większego znaczenia i nie wpływał na zakres odpowiedzialności. Nieistotne zatem było, czy straty zostały spowodowane przez same zwierzęta, czy też z inicjatywy pasterza. Nie znajdujemy w papirusach poświadczenia funkcjonowania w tym przypadku odpowiedzialności noksalnej z możliwością wydania zwierzęcia lub zapłatą odszkodowania, której doszukiwał się w Egipcie Modrzejewski, odwołując się do źródeł greckich. Odpowiedzialność za szkody zdaje się natomiast ulec zmianie na przestrzeni czasu. O ile w III w. p.n.e. domagano się zapłaty odszkodowania za zniszczone uprawy, o tyle w II w. p.n.e. źródła potwierdzają istnienie konfiskaty zwierząt. Zmiana ta mogła być spowodowana różnymi czynnikami, najprawdopodobniej problemami gospodarczymi w tym wieku.

The question of an origins and a range of ours duties to the deceased is a crucial issue conditioning the possibility of practical decisions according to such different branches of science as archeology (the rules of exploring and exhibiting of human remains) and biomedicine (the rules of using human remains for research and educational purposes). The text is devoted to conception of posthumous harms by J. Feinberg along with its non-intuitive consequences, putting forward counter arguments, as well as alternative ideas.

W artykule dokonano krótkiego przeglądu rozwiązań przyjętych w projekcie ustawy implementującej do polskiego porządku prawnego przepisy dyrektywy 2014/104/UE. Publikacja skupia się na rozwiązaniach proceduralnych, których celem jest ułatwienie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych w zakresie pozyskiwania dowodów i wykazywania naruszenia oraz szkody, a także rozpoznawania tego rodzaju spraw. W artykule odniesiono się do instytucji domniemań: winy, szkody z tytułu naruszenia prawa konkrecji i przeniesienia nadmiernych obciążeń, a także do kwestii szacowania szkody i dostępu do materiału dowodowego w drodze instytucji wyjawienia oraz niektórych innych rozwiązań proceduralnych (jak możliwość złożenia powództwa na rzecz poszkodowanego przez organizacje pozarządowe lub wstąpienia do sporu). Autorka wskazuje, że skuteczność nowych przepisów w dużej mierze zależy od przyszłej praktyki sądowej, stąd oceny ich efektywności trzeba będzie dokonać po pewnym czasie.

The Effect of a Defendant’s Obligation to Redress Damage on the Effectiveness of Conditional Discontinuance of Criminal Proceedings Summary The aim of this article is to give a statistical presentation of the theoretical and practical aspects of a defendant’s obligation to redress damage in a verdict involving discontinuance of criminal proceedings. My observations are based on a statistical analysis of data I collected for 405 cases involving conditional discontinuance of criminal proceedings and the effectiveness of such verdicts. The cases were heard in the Kraków Regional Court (Sąd Okręgowy w Krakowie) and the district courts (sądy rejonowe) within its area of jurisdiction. For the statistical analysis I used the Spearman one-way ANOVA model, the Mann-Whitney U test, and the Kruskal-Wallis test to calculate the correlation coefficient. My analysis also includes a set of legislative proposals, both for the modification of the statutory construction of the institution of conditional discontinuance of proceedings in Polish criminal law, as well as for the practical application of the existing provisions.

Celem niniejszego artykułu jest analiza problematyki związanej z konstrukcją solidarnej odpowiedzialności uczestników kartelu przewidzianej w projekcie ustawy o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji z 7 lutego 2017 r., implementującej do polskiego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/104/UE z 26 listopada 2014 r. w sprawie naruszenia niektórych przepisów regulujących dochodzenie roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia prawa konkurencji państw członkowskich i Unii Europejskiej objętego przepisami prawa krajowego. W niniejszym artykule autorka przedstawia także rozważania dotyczące przewidzianych w tym projekcie ustawy wyjątków od solidarnej odpowiedzialności odszkodowawczej uczestników kartelu, szczegółowo analizuje zakres odpowiedzialności małych i średnich przedsiębiorców oraz przedsiębiorców, którzy w ramach procedury łagodzenia kar (leniency) zostali zwolnieni z kary przez krajowy organ antymonopolowy. W podsumowaniu niniejszego artykułu autorka prezentuje wnioski i postulaty dotyczące skutków wejścia w życie i stosowania polskich przepisów implementujących dyrektywę.

Polski ustawodawca stoi o krok od wprowadzenia ustawy o dochodzeniu roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji, która kompleksowo ureguluje zagadnienie private enforcement. Wdrożenie nowej regulacji konieczne jest z uwagi na upływ – z dniem 27 grudnia 2016 r. – terminu na implementację do porządków krajowych państw członkowskich Unii Europejskiej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/104/UE z 26 listopada 2014 r. w sprawie niektórych przepisów regulujących dochodzenie roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia prawa konkurencji państw członkowskich i Unii Europejskiej. Projektowana ustawa, regulując procedurę dochodzenia przed sądem powszechnym roszczeń wynikających z naruszenia prawa konkurencji, modyfikuje m.in. ogólne przepisy o przedawnieniu roszczeń odszkodowawczych. Niniejszy artykuł prezentuje analizę regulacji unijnych, obowiązujących przepisów prawa krajowego oraz projektowanych zmian w zakresie przedawnienia roszczeń odszkodowawczych wynikających z naruszenia reguł konkurencji.

Artykuł odnosi się do problematyki odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną przez wydanie wyroku niezgodnego z prawem w sprawach cywilnych. Kodeks postępowania cywilnego przewiduje odrębną skargę w celu stwierdzenia, że wyrok sądu narusza prawo, ale istnieje również regulacja, zgodnie z którą uwzględnienie skargi kasacyjnej przez Sąd Najwyższy zrównuje się z tą odrębną procedurą, co umożliwia wniesienie pozwu o naprawienie szkody. To równoprawne rozwiązanie, jakkolwiek jasne, gdy chodzi o brzmienie przepisów prawa, nie jest jednak prawidłowo stosowane w orzecznictwie, co wywołuje krytykę przedstawioną w artykule.

Rezarta Mataj, The Compensation of Non-contractual Damages Caused by Administrative Bodies in Albania, “Acta Universitatis Danubius. Juridica” 2016, vol. 12, no. 2 (by Lucyna Staniszewska)

Purpose: This study aims to examine the unique lived experiences of international graduate students in light of COVID-19 and the recent sociopolitical climate in the USA (e.g. Black Lives Matter movement, protests against anti-Asian hate crimes and gun violence). Design/methodology/approach: The authors used an exploratory qualitative design embedded within a constructivist/interpretivist paradigm. A total of 31 international health service psychology graduate students completed an online survey, 17 of whom participated in a 60-min one-on-one semi-structured interview. Findings: Participants reported facing a range of difficulties (e.g. travel ban/inability to spend time with family, visa-related concerns, racism, decreased support) during the global pandemic and the recent sociopolitical climate in the USA. A total of 48 themes were identified and organized into six domains: COVID-19-related stress and worry, experiences of racism/discrimination, coping mechanisms, support received, recommendations for programs and higher learning institutions and advice for other international graduate students. Originality/value: The recent sociopolitical climate in the US exacerbated some of the preexisting inequities for international graduate students due to their international student status and the global pandemic. Although few in number, students also spoke about some positive changes as a result of these major historical and political events. Implications for graduate education, clinical practice and policymaking are discussed.

After the Second World War, Germany was obliged to pay reparations to the countries participating in the winning coalition. Among other things, due to the fact that the states on both sides of the Iron Curtain ceased to collect them, the question offinancial compensation for the losses incurred by natural persons in connection with international crimes committed by Third Reich officers was not resolved. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Zgodnie z zasadą, że za szkodę odpowiada jej sprawca lub następca prawny, III RP nie powinna ponosić odpowiedzialności za krzywdy wyrządzone z powodów ustrojowo-politycznych przez władze publiczne funkcjonujące na obszarze Polski w latach 1944-1989. Władze te w zasadniczych sprawach były niesamodzielne, będąc jedynie wykonawcami decyzji kierownictwa ZSRR – dotyczy to również szkód, o których mowa w artykule. Skoro jednak jest mało prawdopodobne, aby Federacja Rosyjska (następca prawny ZSRR) uznała jakiekolwiek roszczenia odszkodowawcze, należy poszukiwać innych rozwiązań. Możliwa, a nawet wskazana, jest pomoc poszkodowanym, ale nie na gruncie prawa do odszkodowania, lecz w oparciu o przesłanki etyczne i z uwzględnieniem możliwości finansowych Państwa. Jedynie w sytuacjach utrzymujących stan bezpodstawnego wzbogacenia dzisiejszych władz publicznych lub osób, które wzbogaciły się w złej wierze kosztem pokrzywdzonych, należałoby uwzględniać roszczenia prawowitych właścicieli, korzystając z rozwiązań podobnych do tych, które określone są w Kodeksie cywilnym. Rozważania zawarte w artykule odnoszą się jedynie do stosunków wewnętrznych, w stosunkach międzynarodowych bowiem brak suwerenności Polski w tamtym okresie nie może już wywoływać żadnych skutków praktycznych. Ponadto artykuł nie dotyczy odszkodowań należnych Kościołom i związkom wyznaniowym. Jest to problematyka, którą należy połączyć z szerszą sprawą finansowania Kościołów.

The basic function of civil law, and more broadly private law is the regulation of legal relations between legal entities deciding on their effective creation, change or termination. However, unlike public law, it does not have instruments to protect against the turnover of legal highs with the same effectiveness. This does not mean that civil law regulations are helpless against this socially harmful phenomenon. It is possible to distinguish between a preventive and follow-up plane against turnover with these substitutes. The first of these will be mainly related to the administrative regulation of trade in these substances. There is no doubt that the object of sale should not be any good that appears in art. 535 and 555 c.c. In turn, the second one will be directed against producers, distributors and sellers who, under the guise of legality, cause damage to the person.

Juvenile Delinquency in the Light of the Examination of Court Files and the Problem of Parents’ Responsibility for Damages Caused by Their Children Summary The article presents the results of the empirical research made by the author in family and juvenile courts. The research encompassed 200 pages of court files, and its aim was to obtain information on the family situation, progress in education and the behaviour of the minors who caused a damage. The achieved results allowed to evaluate the causes of their behaviour as well as draw conclusions related to binding legal regulations concerning the problem of parents’ civil responsibility for the damage caused by their child.

The article is devoted to national court powers in cases for damages for the claim security in Regulation (EU) No 1215/2012. The paper presents basic information about general provisions and special jurisdiction. The study is focused on damages for the claim security in the Polish civil procedure and the essentially legal meaning of tort, delict or quasi-delict in European civil law. An interpretation of the aforementioned subjects in the jurisdiction of Polish courts and the Court of Justice is presented. The author tries to answer the question of whether a person domiciled in one Member State may be sued in another Member State as regards as a civil claim for damages for the claim security awarded and carried out in another Member State.

The paper presents a system created in the Main Institute of Mining. The system called SZKODY ver. 4.0. is a 32-bit version of system allowing very quick calculation of deformations in Windows. Numerous tool programs allow, among others, graphical outlook of the calculated deformations in the areas of the grids of calculation points, assistance in making the timetable of mining, assessment of the amount of deposit, making auxiliary files for maps and graphs, etc. The examples of the application of this system as the support in the forecasting and the analysis of the measured deformations during the building of A4 motorway, especially the distance Wirek junction –Batory junction are given.