Uticaj genetičkih faktora na efikasnosnost i toksičnost terapije metotreksatom kod pacijenata sa reumatoidnim artritisom

Reumatoidni artritis (RA) je hronično, inflamatorno, autoimunsko oboljenje koje se karakteriše bolom, otokom i destrukcijom sinovijalnih zglobova, što može da dovede do invaliditeta i prerane smrti obolelih. Terapija izbora na samom početku tretmana je monoterapija metotreksatom (MTX), koji je zbog svoje efikasnosti i dobrog bezbednosnog profila kao i zbog smanjivanja učestalosti komorbiditeta i mortaliteta obolelih osoba, i danas zlatni standard u terapiji RA. Međutim, studije su pokazale da odgovor na terapiju metotreksatom pokazuje 33-65% pacijenata, dok se tretman prekida kod 16% obolelih na monoterapiji zbog neželjenih efekata. Na ishod terapije, između ostalog, utiče i genetički profil pacijenata ali ova veza nije dovoljno objašnjena. Genske varijacije u vidu polimorfizama pojedinačnih nukleotida mogu da modifikuju odgovor osobe na različite faktore spoljašnje sredine, među njima i na odgovor na farmakološku terapiju. Ovaj rad će pokušati da obuhvati pregled uticaja pojedinačnih polimorfizama na efikasnost i toksičnost terapije metotreksatom kod obolelih od RA.
Rheumatoid arthritis (RA) is a chronic, inflammatory, autoimmune disease characterized by impairment of synovial joints. Due to its efficacy, safety, and relatively low costs, MTX remains the cornerstone drug and a key part of the initial treatment strategy for RA patients. However, studies have shown that only 33-65% of patients respond to methotrexate therapy, and 16% of patients discontinue monotherapy due to side effects. The therapy outcome is influenced by the genetic profile of the patients, but this association is not yet fully understood. Gene variations in the form of single nucleotide polymorphisms can modify a person's response to various environmental factors, including their response to pharmacological therapy. This paper aims to provide an overview of the impact of individual polymorphisms on the efficacy and toxicity of methotrexate therapy in RA patients.