Ocena lokalnih genetičkih resurska na prinos, ranost i efikanost mobilizacije hranjivih materija pomoću senzora hlorofila i vegentaticnog indeksa

Biljni genetički resursi sadrže za oplemenjivače korisne, ali često dovoljno neispitane osobine koje imaju potencijal da poboljšaju otpornost useva u uslovima fluktuirajućih klimatskih promena. Lokalne populacije i stare domaće sorte pšenice poseduju sposobnost adaptacije na lokalne agroekološke uslove, ali ih obično karakteriše kasnostasnost i relativno niski prinosi. S obzirom na značaj ovih osobina i za oplemenjivače i proizvođače, cilj ovog istraživanja bio je da se ispitaju lokalni genetički resursi pšenice iz kolekcije Instituta za ratarstvo i portarstvo, Novi Sad, i utvrde genotipovi sa većim potencijalom za prinos, ranostasnost i efikasnost remobilizacije hranljivih materija. Eksperimentalni ogled sa potpuno slučajnim blok dizajnom u tri ponavljanja postavljen je na Rimskim šančevima tokom dve vegetacione sezone 2020/21 i 2021/2022. Pored toga, ispitivano je postojanje korelacije između ovih osobina i vegetacionog indeksa, površine lista zastavičara i sadržaja hlorofila. Prinos, efikasnost remobilizacije suve materije i doprinos remobilizaciji suve materije su bili u pozitivnoj korelaciji sa normalizovanom diferencijalnim vegetacionim indeksom, površinom zastavičara i sadržajem hlorofila, dok je vreme cvetanja bilo u negativnoj korelaciji sa svim ostalim osobinama. Od ukupno 30 ispitanih genotipova, jedna lokalna populacija i tri sorte su se izdvojile po ranostasnosti, relativno visokom prinosu i srednjoj do visokoj vredosti efikanosti i doprinosa remobilizaciji hranljivih materija. Rezultati sugerišu da ovi genotipovi predstavljaju interesantan potencijalni materijal koji bi se mogao uključiti u oplemenjivačke programe uz dodatna istraživanja.
Plant genetic resources harbor for breeders valuable yet often unexplored traits that have the potential to enhance crop resilience in the face of fluctuating climates. Old local varieties and landraces possess adaptations to local environments, but are typically characterized by late maturity and relatively low yields. Since earliness and high yields are highly valued both by breeders and farmers, this study aimed to screen traditional Serbian landraces and varieties for the high yield potential, early maturing, and better nutrient remobilization efficiency. An experimental trial with the randomized complete block design in three replications was conducted at the Rimski šančevi, Serbia during 2020/21 and 2021/2022. In addition, the correlation between these traits and vegetation index, flag leaf area, and chlorophyll content were tested. Yield, dry matter remobilization efficiency, and dry matter remobilization contribution exhibited positive correlations with normalized difference vegetation index, flag leaf area, and chlorophyll content, while flowering time showed negative correlations with all other traits. Nevertheless, one landrace and three traditional varieties out of 30 evaluated germplasm displayed early flowering, high yield, and medium to high nutrient remobilization traits. Our results suggest that these genotypes represent interesting potential breeding materials warranting further investigation.