Green Color of the Facades of Orthodox Churches of the Podlaskie Voivodeship in the Context of Sacred Architecture and Theology

The purpose of this article is to present interdisciplinarily the connection between architecture and theology. The research was conducted using manuscript sources (inventory cards of architectural and construction monuments from the collections of the Provincial Monument Protection Office in Białystok), printed materials, as well as subject literature and internet sources. Photographic inventories of the sacred objects were carried out, as well as conversations with clergymen. The aim of the research was to verify the hypothesis that theology has a significant impact on shaping the architecture of Orthodox churches. Symbolism in the architecture of churches encompasses many aspects, including the color scheme of the facades. The Podlaskie Voivodeship has the largest number of Orthodox churches in Poland. These areas are associated with wooden architecture due to the easy availability of raw materials. The attribute of wooden Orthodox churches in this area is the variety of colors on their facades. Colors have a rich theological symbolism that is often associated with the cult of saints. It is particularly visible in icons. The study covered seven green churches in the Podlaskie Voivodeship, in the towns of Anusin, Koźliki, Narew, Pasynki, Trześcianka, and Tyniewicze Duże. Among the studied objects, one is currently green, and the others had this feature in the past. The temples were described in terms of dating, plan shape, and facade color occurrence. The research showed a connection between the green color of the facade and its theological symbolism. An architect of an ideal temple analogous to those included in the study should combine the art of aesthetic design with the principles of theology. The synergy of architecture and theology is necessary in such objects, and thanks to it, they are beautiful.
Celem artykułu jest interdyscyplinarne ukazanie związku architektury z teologią. Do badań wykorzystano źródła rękopiśmienne (karty inwentarzowe zabytków architektury i budownictwa ze zbiorów Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Białymstoku), materiały drukowane, literaturę przedmiotu oraz źródła internetowe. Dokonano również inwentaryzacji fotograficznej obiektów sakralnych oraz przeprowadzono rozmowy z duchownymi. Celem badań była weryfikacja hipotezy mówiącej o istotnym wpływie teologii na kształtowanie architektury cerkwi. Symbolika w architekturze kościołów prawosławnych obejmuje wiele aspektów, w tym także kolorystykę fasad. W województwie podlaskim znajduje się największa liczba cerkwi w Polsce. Tereny te cechują się z architekturą drewnianą ze względu na łatwą dostępność surowców. Cechą charakterystyczną drewnianych cerkwi na tym terenie jest różnorodność kolorystyczna ich fasad. Kolory mają bogatą symbolikę teologiczną, która często kojarzona jest z kultem świętych. Jest to szczególnie widoczne w ikonach. Badaniami objęto siedem zielonych kościołów na terenie województwa podlaskiego, w miejscowościach Anusin, Koźliki, Narew, Pasynki, Trześcianka i Tyniewicze Duże. Spośród badanych obiektów jeden jest obecnie zielony, a pozostałe były w tym kolorze w przeszłości. Świątynie opisano pod kątem datowania, kształtu planu budowli i kolorystyki elewacji. Badania wykazały związek pomiędzy zielonym kolorem elewacji a jej symboliką teologiczną. Architekt idealnej świątyni na wzór budowli uwzględnionych w opracowaniu powinien łączyć sztukę projektowania estetycznego z zasadami teologii. W takich obiektach konieczna jest synergia architektury i teologii, która decyduje o ich pięknie.