Antiparazitski potencijal pčelinjih proizvoda

Prirodna jedinjenja, koja imaju brojna farmakodinamska dejstva, mogu biti ključ za rešenje problema rezistencije parazita na antiparazitske lekove, koja je sve češće prisutna i opisivana u stručnoj i naučnoj literaturi. Poslednjih decenija postoji veliko interesovanje za ispitivanje farmakodinamskih i hemijskih karakteristika pčelinjih proizvoda koji su izvor prirodnih bioaktivnih supstanci. Dokazano je da ovi proizvodi mogu ispoljiti raznolike pozititivne efekte u organizmu ljudi i životinja. Pčelinji proizvodi ‐ propolis, apitoksin, polen i med ‐ mogu imati i izvesno antiparazitsko dejstvo protiv određenih vrsta protozoa i helminata. Lekovita svojstva navedenih proizvoda uslovljena su prisustvom i koncentracijom određenih hemijskih supstanci, koji se razlikuju u zavisnosti od geografskog porekla i florističkog sastava u određenom regionu, na šta ukazuju regionalne varijacije u njihovom antiparazitskom delovanju. Pretpostavlja se da postoji nekoliko mogućih mehanizama kojim pčelinji proizvodi deluju protiv infekcija prouzrokovanih parazitima. To su: aktiviranje makrofaga koji ubijaju parazite stvaranjem reaktivnih kiseoničnih i azotnih vrsta (propolis, polen); inhibicija angiogeneze u inficiranom tkivu (propolis); različiti imunomodulatorni efekti; indukovanje mehanizama apoptoze u ćelijama parazita (propolis, med); sprečavanje prodiranja parazita u ćeliju domaćina formiranjem fizičke barijere ili inhibiranjem proteina i enzima neophodnih za invaziju parazita (propolis); narušavanje integriteta membrana i organela ćelija parazita (propolis). Ključnu ulogu u ostvarivanju ovih efekata igraju flavonoidi i fenolna jedinjenja sadržana u propolisu, polenu, medu i apitoksinu. Istraživanja izvedena većinom in vitro i na eksperimentalnim životinjama dokazala su antiparazitsku efikasnost pojedinih pčelinjih proizvoda. Ukoliko se ovaj potencijal potvrdi daljim ispitivanjima, može se očekivati da će se bioaktivne komponente izolovane iz pčelinj