Social Movements and Critical Discourses in Former Yugoslavia: Structural Approach

Until a decade ago, a comprehensive contestation of the so-called “transitional” paradigm was largely missing in the post-socialist era. This reality changed in the last ten years, especially in the region of former Yugoslavia. Some social movements in this region have started questioning the very essence of the economic and social misconceptions of the post[1]socialist condition. This paper first provides an elaboration of the very conceptual edifice of the ruling paradigm (hence the object of the critique of the three social movements in question), as well as a theoretical and methodological framework. It goes on to map out the epistemic discursive content of the respective social movements in Belgrade, Zagreb and Sarajevo, thereby assessing the conceptual content of their critique of the post-socialist transitional paradigm. Finally, given the similarities between Serbia, Croatia and Bosnia and Herzegovina, the paper seeks to explain variations in the critique by how the structural and contextual features impact the perspective from which it is constructed.
Do pre desetak godina, sveobuhvatna kritika takozvane ‘tranzitološke paradigme’ je u dobroj meri izostajala u eri post-socijalizma. Ovakva realnost promenjena je u poslednjoj deceniji, a posebno u bivšoj Jugoslaviji. Pojedini društveni pokreti su u ovoj regiji počeli da propituju suštinu ekonomskih i društvenih protivrečnosti post-socijalističkog stanja. Ovaj članak po-činjem elaboracijom konceptualne konstrukcije vladajuće paradigme kao objekta kritike tri društvena pokreta kojima se bavim – a onda i elaboracijom teorijskog i metodološkog okvira. Potom nastavljam sa mapiranjem epistemološkog diskursa tri pokreta u Beogradu, Zagrebu i Sarajevu – i time ispitujem konceptualni sadržaj njihove kritike post-socijalističke paradi-gme. Konačno, uzevši u obzir sličnosti između Srbije, Hrvatske i Bosne i Hercegovine, ovaj članak teži da objasni varijacije u prirodi kritike – imajući u vidu način na koji su strukturne i kontekstualne karakteristike ove tri zemlje uticale na perspektivu iz koje su kritike bile konstruisane.