Leefbaarheid in bloemkoolwijken: Een onderzoek naar de relatie tussen stedenbouwkundige kenmerken en leefbaarheid in wijken uit 1970-1985

Bloemkoolwijken zijn gebouwd in een periode van grootschalige stedelijke groei in Nederland (1970-1985). Hoewel schattingen over het exacte aantal uiteenlopen, kan gesteld worden dat een aanzienlijk aantal Nederlanders in een bloemkoolwijk woont. Bewoners lijken redelijk tevreden over hun woonomgeving, maar beweringen van stedenbouwkundigen, beleidsmakers en onderzoekers dat de leefbaarheid achteruit gaat in deze wijken moeten serieus genomen worden. Omdat het begrip leefbaarheid erg abstract is, kan de relatie tussen stedenbouwkundig ontwerp en leefbaarheid worden onderzocht door niet alleen te kijken naar leefbaarheid als geheel, maar door te focussen op enkele indicatoren van leefbaarheid. Ontwerpers van bloemkoolwijken hebben geprobeerd om een aantal aspecten van leefbaarheid direct te beïnvloeden. In theorie zouden bloemkoolwijken dus beter scoren dan wijken waar niet geprobeerd werd deze aspecten bewust te beïnvloeden. Maar is dit ook zo? En welke ontwerpkenmerken zorgen hier dan voor? Dit is onderzocht aan de hand van de vraag: Wat is de invloed van stedenbouwkundige kenmerken van bloemkoolwijken op indicatoren van leefbaarheid en hoe kunnen verschillen in leefbaarheid, zowel met andere wijken als tussen bloemkoolwijken onderling, worden verklaard? Om data te verzamelen en onderzoeksgroepen te maken zijn ruim zevenhonderd wijken uit de periode 1970-1985 individueel getoetst op zes stedenbouwkundige kenmerken van bloemkoolwijken. Deze zijn: organisatie rondom woonerven; woonerven onderling verbonden middels voet- en fietspaden; slingerende wegenstructuur; doorgaand verkeer via ringweg of hoofdontsluiting; vertakkingen met doodlopende straten; integratie van groen. Deze toetsing resulteerde in drie groepen: bloemkoolwijken (met vijf of zes kenmerken), controlewijken (met drie of minder kenmerken) en een tussencategorie (met exact vier kenmerken). Bij een vergelijking van wijken uit dezelfde bouwperiode zijn een aantal eigenschappen overeenkomstig, zoals bouwkwa