Održivo korišćenje prirodnih resursa kao osnova razvoja turizma Srbije

Prirodni resursi predstavljaju jednu od najvažnijih resursnih kategorija razvoja ekonomskih aktivnosti. U prethodnim periodima, prirodni resursi su se eksploatisali daleko iznad svoje granice održivosti. Usled toga, razvoj mnogih privrednih aktivnosti je danas pred velikim izazovima, u smislu na koji način prevazići sve izraženiji nedostatak prirodnih resursa. Kako turizam predstavlja jednu od najbrže rastućih privrednih grana poslednjih decenija, a imajući u vidu da on prevashodno zavisi od raspoloživosti i kvaliteta prirodnih resursa područja u kojima se razvija, održivo korišćenje prirodnih resursa nameće se kao jedan od ključnih izazova saveremenog razvoja turizma, kako na globalnom, tako i na nivou pojedinih destinacija. U prethodnim periodima razvoja turizma, naročito u drugoj polovini prošlog veka, nije se vodilo računa o prirodnim resursima, već su oni bili posmatrani samo kao sredstvo stvaranja turističkog proizvoda. Područje Srbije poseduje očuvan potencijal prirodnih resursa, koji može biti značajna osnova budućeg razvoja turizma. To se naročito odnosi na vodne resurse, koji su u radu označeni kao jedni od ključnih prirodnih resursa razvoja održivog turizma Srbije u narednim periodima. Takođe, planinska područja poseduju raznovrstan i uglavnom nenarušen potencijal prirodnih resursa, s jedne strane, a ekonomski su najnerazvijena područja Srbije, s druge strane, pa predstavljaju potencijalno najperspektivnija područja razvoja održivog turizma Srbije zasnovanog na prirodnim resursima. U cilju analize dosadašnjeg stepena korišćenja prirodnih resursa kao osnove razvoja turizma, u radu su testirani indikatori održivog turizma planinskih i banjskih destinacija Srbije. Rezultati analize su pokazali da je dosadašnji razvoj turizma u tim područjima neodrživ, što jasno dovodi do zaključka da se u Srbiji, u prethodnom periodu, nije vodilo računa o održivom korišćenju prirodnih resursa u funkciji razvoja održivog turizma. Korišćenjem FAS analize, TOWS matrice i matric
Natural resources make one of the most important resource categories in the development of economic activities. In the past periods, the natural resources have been exploited far beyond the sustainability threshold. Consequently, the development of many economic activities is facing huge challenges today in terms of how to overcome the growing shortage of natural resources. Since tourism represents one of the fastest growing branches of economy in the recent decades, and having in mind that it depends primarily on the availability and quality of natural resources of the area in which it develops, the sustainable use of natural resources imposes itself as one of the key challenges of the modern tourism development, both globally and at the level of individual destinations. In the previous phases of tourism development, and in the second half of the last century in particular, exploitation of natural resources was not an issue, but they were regarded only as a tool to create a tourism product. The territory of Serbia shows a preserved potential of natural resources, which can be a significant basis for the future development of tourism. This particularly applies to water resources, which are marked in the paper as one of the key natural resources for sustainable tourism development of Serbia in the periods to come. Also, the mountain areas have a diverse and mainly untapped potential of natural resources on the one hand, and are economically the most underdeveloped areas of Serbia on the other; as such, they are potentially the most promising areas for development of sustainable tourism of Serbia as far as natural resources are concerned. For the purpose of an analysis of the current level of utilization of natural resources as the basis of tourism development, the paper examines indicators of sustainable tourism of mountain and spa resorts in Serbia. The results show that the previous tourism development of these areas hasn’t been sustainable, which clearly leads to