Hulpverlening aan multiprobleemgezinnen:verrichtingen en resultaten van het flexibele gezinscoaching programma Tien voor Toekomst

Gezinnen met meervoudige, ernstige en langdurige problemen op verschillende leefgebieden staan in de Nederlandse jeugdzorg bekend als multiprobleemgezinnen. Hoewel er aanwijzingen zijn dat kortdurende crisisinterventie-programma’s positieve effecten kunnen hebben voor deze gezinnen, slaagt de hulpverlening er tot dusverre onvoldoende in om de problemen van multiprobleemgezinnen duurzaam op te lossen. Als alternatief zijn langdurige programma’s ontwikkeld die geïntegreerde zorg op verschillende leefgebieden kunnen bieden. Er is echter nauwelijks evaluatieonderzoek naar dit soort programma’s gedaan. Wij onderzochten daarom een langdurig hulpverleningssprogramma, genaamd ‘Tien voor Toekomst’, dat op grote schaal in Nederland wordt toegepast. Het design van het onderzoek was longitudinaal en prospectief. In het onderzoek werden 122 gezinnen geïncludeerd over een periode van ruim vierenhalf jaar. De resultaten laten zien dat toepassing van 'Tien voor Toekomst' gepaard gaat met een duidelijke afname van ouderlijke stress, met name in het eerste jaar. Bovendien blijken gezinnen met een aanvankelijk lager stressniveau een grotere kans te hebben om het programma eerder te beëindigen. Gedragsproblemen bij kinderen en het functioneren van het gezin als geheel tonen een minder coherent patroon van verandering. De focus van gezinscoaches op de begeleiding van ouders, meer dan op de begeleiding van kinderen, lijkt hiervoor een goede verklaring. Geconcludeerd wordt dat het hulpverleningsprogramma ‘Tien voor Toekomst’ ouderlijke stress kan verminderen en dat het programma een parallel aanbod dient te creëren van directe hulp voor kinderen, naast en in aanvulling op de hulpverlening voor ouders.
Families who face a multitude of severe and persistent problems in a number of different areas of life are commonly referred to as multi-problem families in Dutch child welfare. Although evidence suggests that short-term crisis interventions can have positive effects on these families, such programmes did not succeed sufficiently up to now in facilitating sustainable change. Alternatively, interventions that offer integrated care over longer periods of time have been developed but evaluation studies hardly are available yet. This research project therefore explored a widely employed long-term family support programme in The Netherlands, called ‘Ten for the Future’ [Tien voor Toekomst]. A longitudinal prospective research design was applied. The project included 122 families over a period of four and a half years. The results show that the intervention 'Ten for the Future' is associated with a significant decrease in family stress, especially within the first year of the intervention. Furthermore, families with lower initial family stress levels were found to have a higher chance to end the programme earlier. Child problem behaviour and family functioning show a lower magnitude and a less coherent pattern of change. This might be explained by a main focus of care workers on direct work with the parents, more than with the children. It can be concluded that the long-term care programme has evident potential to decrease family stress. We suggest to develop dual care worker approaches that target not only parents but also offer allocated care for children at the same time.