SAHA ÇALIŞANLARININ GÖZLEMLERİ ARACILIĞIYLA MADDE BAĞIMLISI ÇOCUĞU OLAN AİLELERİN ÖZELLİKLERİ VE DENEYİMLERİ

ÖZ: Bu çalışma ile bağımlı bireylerle çalışan profesyonellerin gözlemlerinden yola çıkarak gençlerde madde kullanımının oluşumu ve tedavi süreçlerinde aile etkisinin etiyolojini ortaya çıkarabilmek ve bağımlılık öyküsü içerisinde aile deneyimlerini daha yakından inceleyebilmek amaçlanmıştır. Araştırma, nitel araştırma yöntemine ve fenomenolojik desene uygun olarak yürütülmüştür. Birbirinden farklı kurumlarda görev yapan, farklı mesleklere sahip ve madde bağımlısı bireylerle çalışan 15 kişiyle derinlemesine mülakat gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler sonucunda; bağımlılığa evrilen aşamadan bağımlılık sonrası aşamalara kadarki her bir süreç içerisinde aile faktörünün farklı etki ve deneyimlere sahip olduğu tespit edilmiştir. Bağımlılık öncesi süreçte krizler, problemler, iletişimsizlikler, travmatik yaşam deneyimleri sıklıkla karşılaşılan aile özellikleri olurken; bağımlılık sürecinde madde kullanımından geç haberdar olma, şok-panik-öfke-gizleme gibi davranışsal tepkiler verme ve eş bağımlılık geliştirme gibi aile deneyimleri öne çıkmaktadır. Bağımlılığın tedavisi aşamasında ise sürecin başarılı olabilmesi için aile katılımı ve desteği en önemli unsurlardan biridir. Tedavi aşamasında hızlı ve kolay çözüm yolları talep eden veya var olan tedavinin aksaması durumunda hızlı şekilde motivasyon kaybı yaşayabilen aile deneyimleri tespit edilmiştir. Yine annelerin babalardan daha uzun süre ve daha aktif şekilde tedavi sürecine katıldıkları aileler çoğunluktadır. Sonuç olarak aile faktörü bağımlılığın her aşamasında kendi özel şartları içerisinde değerlendirilmeli ve tedavi sürecine dahil edilmelidir. Tedavi süreçleri sadece bağımlı bireylerle sınırlandırılmamalı, sosyal çevrenin ve özellikle ailelerin de tedaviye uyumu desteklenmelidir. ABSTRACT: Based on the observations of professionals who work with addicted individuals, this study aims to reveal the etiological origins of the family effect in the formation and treatment processes of substance using in young people, and to understand family experiences in the addiction history better. The research was carried out in accordance with the qualitative research method and the phenomenological approach. In-depth interviews have been conducted with 15 people with different professions working in different institutions with drug addicts. As a result of the data that have been obtained, it has been determined that the family factor has different effects and experiences in each process from the stage that turns into addiction to the stages after addiction. While we see family problems, miscommunication, and traumatic life experiences occur in the pre-addiction process, during the addiction processes family members that become aware of the substance use later, that give behavioral responses like shock-panic-anger-hiding and develop co-dependence become prominent. During the treatment of addiction, the necessity and support of family participation is one of the most important elements for this process to be successful. Families that demand quick and easy solutions during the treatment or that can quickly lose motivation in case of disruption of the existing treatment have been identified. Likewise, it is far more frequent to see the mother participating in the treatment process longer and more actively than the father in a family. As a result, the family factor should be evaluated in its own special conditions at every stage of addiction and should be included in the treatment process. Treatment processes should not be limited only to addicted individuals, and the adaptation of the social environment and especially the families to treatment should be supported.