ساختار فکری دانش در حوزه بازیابی اطلاعات: مطالعه هم‌واژگانی

هدف: هدف از این پژوهش بررسی ساختار فکری دانش حوزه بازیابی اطلاعات بر اساس تحلیل هم‌واژگانی است.روش‌شناسی: پژوهش از نوع کاربردی و تحلیلی کتاب‌سنجی بوده و با استفاده از فنون تحلیل هم‌‌واژگانی و خوشه‌بندی انجام شده است. جامعه پژوهش را مقالات مرتبط با حوزه بازیابی اطلاعات تشکیل می‌دهند که در طول بازه زمانی 1967-2018 در پایگاه چکیده‌نامه فناوری، علم اطلاعات و کتابخانه (لیستا) نمایه شده‌اند. از نرم‌افزارهای راورپریمپ، بیب‌اکسل، اس.پی.اس.اس، ووس ویور برای تحلیل استفاده شد.یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که کلیدواژه سیستم‌ ذخیره و بازیابی اطلاعات، و زوج واژگانی وب‌سایت - شبکه جهانی وب به‌ترتیب از نظر فراوانی بسامد و هم‌رخدادی در رتبه نخست قرار گرفتند. استفاده از خوشه‌بندی سلسله‌مراتبی به روش وارد منجر به شکل‌گیری 13 خوشه موضوعی همچون خوشه سازمان‌دهی اطلاعات و مدیریت دانش، هستان‌شناسی و یادگیری ماشینی، کتابخانه دانشگاهی و دسترسی به اطلاعات شد.نتیجه‌گیری: بررسی‌ها نشان داد، پیشرفت‌های اخیر در حوزه فناوری و خدمات اطلاعات منجر شده است که حوزه‌های کتابخانه‌های دیجیتال، شبکه‌های اجتماعی، پزشکی، پردازش زبان طبیعی، هوش مصنوعی، و بازیابی تصاویر، از موضوعات مورد توجه در مطالعات حوزه بازیابی اطلاعات در چند دهه اخیر باشند.