Türkiye’deki Havalimanlarının Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksleri İle Finansal Etkinliklerinin Analizi

Bu çalışmada Veri Zarflama Analizi VZA ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksleri kullanılarak Türkiye’deki Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü’ne DHMİ bağlı 42 havalimanının 2014-2018 yılları arasındaki etkinlikleri incelenmiştir. 2018 yılı itibariyle Türkiye’de sivil hava ulaşımına açık 56 havalimanı bulunmaktadır. Ancak Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksleri yöntemlerinin yapısı gereği, analizlerin sağlıklı sonuç verebilmesi için analiz süresince, yıllar itibariyle kesintisiz veriye sahip havalimanları seçilmiştir. Dolayısıyla çalışmaya Türkiye’de Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü’ne ait, kesintisiz veriye sahip 42 Havalimanı dahil edilmiştir. Çalışmada ilk aşama olarak Veri Zarflama Analizi vasıtası ile 2014 yılından başlayarak 2018 yılı da dahil 5 yıllık bir periyotta yıllar itibariyle havalimanlarının etkinlik değerleri tespit edilmiştir. Etkin olan ve etkinlik değeri yakalayamayan havalimanları belirlenmiştir. Son yıl etkinlik değerlerine göre etkin olmayan havalimanlarının etkin olabilmeleri için referans alabileceği havalimanları belirlenmiş ve referans yoğunluk değerleri tespit edilerek sonuçlar tablo haline getirilmiştir. Ardından ikinci aşama olarak, Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksleri yardımı ile Havalimanlarının analiz süresi boyunca yıllar itibari ile toplam faktör verimliliği değerlerinde gösterdikleri gelişmeler ortaya konulmuştur. Veri zarflama analizi, girdi odaklı ve ölçeğe göre sabit getiri varsayımı altında düzenlenmiştir. Analizde çalışan sayısı, işletme gideri, terminal alanı m2 , pist sayısı ve apron sayısı olmak üzere beş adet girdi değeri belirlenmiştir. Çıktı değerleri olarak ise, yolcu trafiği, işletme geliri, uçak trafiği ve yük trafiği olarak dört adet değer analize dahil edilmiştir. Analiz sonucunda elde edilen bulgular değerlendirilerek, Türkiye'de havalimanlarının performanslarının iyileştirilmesine yönelik çalışmalara katkı sağlanması amaçlanmıştır.