Back to Search Start Over

Erzurum’daki Tarihî Yapılarda Astronominin İzleri

Authors :
POLATOĞLU, Ahmet
POLATOĞLU, Selahattin
AKBAŞ, Ömer Faruk
Source :
Issue: 40 102-114, Sanat ve Yorum, Art and Interpretation
Publication Year :
2021
Publisher :
Atatürk Üniversitesi, 2021.

Abstract

In the pre-modern period, fields such as astronomy, mathematics, and geometry were disciplinesthat were almost inseparably intertwined. People needed the data of astronomy in many areasof life. Astronomy has been applied in many subjects such as measuring time for better use, seasonalweather changes forecast, knowing the time of worship, and finding directions by usingpositions of celestial bodies. However, the effects of the movements of astronomical objects onhumans have always been a matter of curiosity. Astronomy has artistic features as well as providetechnical information. The traces of astronomy with its geometry, practical use, and aestheticdimensions of architectural structures are evident in historical works such as mosques, minarets,madrasahs, inn, baths, cupolas (gonbad), bridges, towers, and castles. In this study, the traces ofastronomical elements such as calendar and sundial were investigated by examining and photographingthe historical castles, cupolas, madrasahs, mosques, and minarets from the Saltukids,Seljuks, Ilkhanids, and Ottoman periods in the center of Erzurum. In addition, structures such asthe timekeepers house, which existed in the past but did not survive until today, were examined.Astronomy has shown its effect even in architectural structures in the past. Today, the positionthat should be between astronomy and humanity is discussed.<br />Modern öncesi dönemde astronomi (ilm-i nücûm, ilm-i hey’e), matematik (riyâziyyât) ve geometri(hendese) gibi alanlar birbiri ile neredeyse ayrılamayacak derecede iç içe olan disiplinlerdir. İnsanlarhayatın birçok alanında astronominin verilerine ihtiyaç duymuştur. Zamanın daha iyi kullanılabilmesiadına ölçülmesi, mevsimlere bağlı hava değişikliklerinin tahmin edilmesi, ibadetlerin vaktininbilinmesi ve gök cisimlerinin konumlarından yararlanarak yön bulma gibi birçok konuda astronomiyemüracaat edilmiştir. Bununla birlikte gök cisimlerinin hareketlerinin insan üzerindeki etkileride sürekli merak konusu olmuştur. Astronomi, teknik bilgiler sunmasının yanı sıra sanatsal özelliklerede sahiptir. Mimari yapıların geometrisi, pratik kullanımları, estetik boyutlarıyla astronomininizleri cami, minare, medrese, han, hamam, kümbet, köprü, kule ve kale gibi tarihî eserlerde kendinigöstermektedir. Bu çalışmada, Erzurum şehir merkezinde yer alan Saltuklu, Selçuklu, İlhanlı veOsmanlı dönemlerine ait tarihî kale, medrese, cami ve minareler incelenip fotoğraflanarak takvimve güneş saati gibi astronomi ile ilgili öğelerin ve çalışmaların izleri araştırılmıştır. Ayrıca eskidenvar olup da günümüze kadar ulaşamayan muvakkithâne gibi yapılara değinilmiştir. Astronomieskiden mimari yapılarda dahi etkisini göstermiştir. Günümüzde astronomi ile insanlık arasındabulunması gereken konumu tartışılmıştır.

Details

Language :
Turkish
ISSN :
28222865
Database :
OpenAIRE
Journal :
Issue: 40 102-114, Sanat ve Yorum, Art and Interpretation
Accession number :
edsair.tubitakulakb..fc5c7ce27cdeef667c31157a6277262f