Radikal Demokrat Yeşiller: 80’ler Türkiyesi’nden Alternatif Bir Koalisyon

Bu çalışma 1985-1994 yılları arasında faaliyet gösteren Radikal Demokrat Yeşiller’inkısa ama öncü mücadelesini birincil ve ikincil kaynaklara dayanarak anlatmayıamaçlamaktadır. Yeşil, feminist, LGBTİ, antimilitarist ve ateist grupların bir eylemkoalisyonu olan Radikal Demokrat Yeşiller 1980 sonrası siyasal atmosferin bir ürünüdür.Hareketin teorik ve pratik altyapısının oluşturulmasında lider İbrahim Eren’in ağırlığıvardır. Eren’in farklı Avrupa ülkelerinde yaşadığı siyasal ve toplumsal hareketlerdeneyimleri Radikal hareketin fikren şekillenmesinde ve bir eylem koalisyonunadönüşmesinde rol oynamıştır. Toplumsal cinsiyet, kent, özgürlükler, anti-militarizm,hayvan hakları gibi alanlarda faaliyet göstermişlerdir. Teorik tartışmalardan ziyadetoplumsal hareketlilik, eylemler ve manifestolar öne çıkmaktadır. Yurt çapındaörgütlenmenin aracısı olabileceğini düşünerek çıkardıkları Yeşil Barış dergisi 1988-89yıllarında altı sayı yayınlanabilmiştir. Radikal Demokrat Yeşiller İtalyan Radikalleri ileirtibatta olmuş, isim, ideolojik çerçeve ve hareket biçimi açısından onları örnek almıştır.Radikaller eylemlerle büyüyen bir kitleselleşme peşinde olmamışlar, doğrudan eylemingücüne inanmışlar ve farklı ezilen grupların birbiriyle dayanışmasını örgütlemeyeçalışmışlardır. 1987’de Yeşil Barış Çevre Derneği’ni kurmuşlardır. Farklı grupların eylemkoalisyonu olan Radikallerin kurumsallaşma ve partileşme çabaları başarısız olmuştur.Mücadelelerine ve kimliklerine yönelik birçok suçlamayı, fiziksel ve psikolojik saldırılarıgöğüslemek ve çeşitli bedeller ödemek zorunda kalmışlardır. Siyasal atmosferindeğişmesi, yeni toplumsal hareket örgütlerinin ortaya çıkması, Radikaller içindeki farklıbileşenlerin kendi kulvarlarında örgütlenme çabaları hareketin sönümlenmesinde roloynayacaktır. Radikaller ağırlıklı olarak yeşil hareket ve yeşil siyaset çerçevesindendeğerlendirilmiştir. Hareketin oluşum süreci, fikri kaynakları, toplumsal mücadeleleri,partileşme süreci, ulus ötesi aktörlerle ilişkileri ve neden sönümlendiğini incelenmiştir.Söylemleri ve eylemleri pek çok alanda öncüdür, Türkiye’nin o dönemki siyasal vesosyal dinamiklerine göre oldukça yenidir. Bu öncü yönleri bir yandan daha çok kabulgörmelerini ve toplumun ilerici kesiminin dikkatini çekmeye başarırken diğer yandançıkarılmasıyla baskı ve şiddet görmelerine, toplum nezdinde yalnızlaştırılmalarına sebepolmuştur. Bu çalışma için hareketin lideri İbrahim Eren ve aktivistlerle derinlemesinegörüşmeler gerçekleştirilmiş, İbrahim Eren’in kişisel arşivi, Radikal Demokratik Bir YeşilParti için Program Taslağı, Yeşil Barış dergisi, dönemin Sokak, Nokta, Yeni Gündem,Ağaçkakan ve Üç Ekoloji gibi yayınları ve günlük gazeteleri taranmıştır.