Bir Osmanlı Bilgini İmam Birgivî Üzerine Biyografik Bir İnceleme

OsmanlıDevleti’nin XVI. yüzyılda yetiştirdiği Hanefî-Mâtürîdî bilginlerden biri olan İmamBirgivî (ö. 981/1573), Osmanlı resmî din anlayışına muhalif, dinî ve fikrî akımlarınortaya çıktığı, bunun neticesinde birtakım sosyal ayrışmaların ve çatışmalarınyaşandığı bir dönemde yaşamıştır. Böyle bir ortamda yetişen Birgivî, içindebulunduğu topluma karşı sorumluluk bilinciyle hareket etmiş, dinî ve ahlakî açıdan yozlaşmaya maruz kaldığını düşündüğü toplumuıslah etmeye çalışmıştır. Bu çerçevede Kur’an ve sünnete uymayan inanç vedavranışları bid‘at olarak değerlendirmiş, Müslümanları bunlardan kaçınmayasadece Kur’an ve sünnete uygun olan Ehl-i Sünnet yolunu takip etmeye davet etmiştir.Hayıtını irşad, tedris ve telif faaliyetlerineadayan Birgivî, dinî ilimlerde birçok eser yazmıştır. Ayrıca verdiği derslersayesinde ilmî birikimlerini sonraki asırlara ulaştıracak, İslâm düşüncesinehizmet edecek talebeler yetiştirmiştir. Bu makalede, önce Birgivî’nin hayatı veilmî kişiliği hakkında bilgi verilecek daha sonra İslam düşüncesindeki yeritespit edilmeye çalışılacaktır. Ayrıca başta akaid ve kelam ilmi olmak üzereçeşitli alanlarda telif ettiği eserleri tanıtılacaktır.