Bal Arısının (Apis mellifera L.) Kivi Bitkisinin Polenlerinden Yararlanma Düzeyleri

Bu çalışma, Karadeniz Bölgesi Ordu ili Perşembe ilçesi Efirli köyünde, benzer özellik taşıyan 3 ayrı Harward çeşidi kivi bahçesinde yürütülmüştür. Her bir bahçede belirlenen 6 dişi kivi bitkisinin 3 tanesine arı girişi serbest bırakılmış, 3 tanesine ise arıların girmesini engellemek için kafes içerisine alınarak çiçeklenmeden 3 gün önce 3.8 mm x 3.8 mm gözenekleri bulunan file ile kapatılmıştır. Belirlenen her bahçeye çiçeklenme öncesi 5’er adet arılı kovan getirilmiştir. Çiçeklenme döneminde her bir bitkide 5 çiçek üzerinde eş zamanlı olarak 10’ar dakika süreyle bal arısı ve diğer böceklerin ziyaret sayımları yapılmıştır. Bal arılarının, bitkinin 12 günlük çiçeklenme dönemi içerisinde 5 çiçek üzerine ortalama 5.63 adet ziyaret yaptığı saptanmış olup morfolojik olarak bal arısına eşit veya daha büyük böceklerin ziyaret gerçekleştirmediği gözlenmiştir. Bitkilerdeki tam çiçeklenme döneminde ağaçlar üzerindeki çiçek sayısı ortalama 775.51 adet çiçek/ağaç olarak belirlenmiştir. Bitkideki çiçeklenme süresince kovanlara her gün polen tuzakları takılarak, günlük polen sayımları yapılmıştır. Tuzaklarından toplanan ve rastgele seçilen 200 polen paleti içerisinde ortalama olarak 33.55 kivi polen paleti belirlenmiştir. Arı tarafından tozlaştırılan ağaçlarda ortalama olarak çiçeklerin %98.92’si arı girişine kapatılan ağaçlarda ise ortalam %32.08’si döllenerek meyveye dönüştüğü saptanmıştır. Bal arıları etkin tozlaşmaya bağlı kivide verim ve kaliteyi artırmakta olup Kivi Bitkisi de Bal arıları için çok iyi bir polen kaynağıdır.