Orta Asya’da Yesevî Geleneğin Toplumun İslâmlaşmasına ve Müslüman Kalmasına Etkisi

Türklerde İslâmi anlayışınoluşmasında; Allah sevgisini, Hz. Muhammed'in sünnetine bağlılığı, hoşgörüyü vegüzel ahlakı öğütleyen tasavvuf önderleri ile dervişler etkili olmuştur. Türk-İslâmkültür çevresi; Farabî, Maturidî, İbn Sînâ, İbn Rüşd gibi pek çok âliminyanında Hoca Ahmed Yesevî gibi bir tasavvuf önderini de yetiştirmiştir. Onunşöhret kazanmasına sebep olan Türklere kazandırdığı İslâmi değerlerikavrayabilmek için öncelikle Türklerin İslâmlaşma sürecini ele almak gerekir. Buçalışmamızda ana hatlarıyla şu tespitler yapılmıştır: Hoca Ahmed Yesevî nedönemin hükümdarlarından bir övgü bekleyen bir fikir ve düşünce adamı ne deşöhret peşinde koşan bir sanatkârdır. Hedefi yalnızca insandır. Bu hedefineulaşmak için söylediği hikmetler, kaleme aldığı eserler, kullandığı dil, tebliğmetodunun birer aracıdır. O, bu dünyanın bir imtihan sahası olduğunu görmüş,verilen nimetlerin geçici olduğunu idrak etmiş, yaratılış gayesinin ilahi aşkıelde etmek olduğunu kavramıştır.