A DOT ON THE MAP: ISLAND AS A PLACE OF ENCOUNTERS AND OPPOSITIONS IN THE CINEMA OF TURKEY

Ada, insanlık tarihinin en eski hikâyelerinden, modern temsil sistemlerine kadar coğrafya ve kültür ilişkisi üzerine düşünmeye imkân veren en temel ve evrensel mekânlardan biridir. İnsanlığın türlü arzu ve korkularına, hayal ve gerçekliğine, saklanma ve açığa çıkma isteğine zemin olmuş bir karşıtlıklar mekânıdır. Batı edebiyatı ve sinemasında adayı mekân olarak kullanan yapıtlar üzerine sınırlı sayıda da olsa akademik çalışma bulunurken, Türkiye’deki film çalışmalarında bu konunun ele alınmadığı görülmektedir. Bu çalışmada Türk sinemasında ada temsili ve adanın anlatıya ne gibi imkânlar sunduğu seçilen üç film –Yaban (Osman Seden, 1973), Ada (Süreyya Duru, 1988), Bi Küçük Eylül Meselesi (Kerem Deren, 2014)- üzerinden eleştirel söylem analizi uygulanarak tartışılacaktır. Filmlerin ada mekânını nasıl araçsallaştırdıkları, adanın hangi karşıtlıkları görselleştirmede kullanıldığı ve bu karşıtlıkların dönemin kültürel, ekonomik, politik yapısıyla ilgili ne gibi ipuçları taşıdığı, ve Batı edebiyatı ve sinemasında ada ile ilgili metafor ve anlatılar ile kıyaslandığında farklılık ve benzerliklerin neler olduğu çalışmanın ana eksenini oluşturacaktır.
Islands are one of the oldest and the most familiar elements in storytelling, for they present limitless narrative possibilities. As a narrative setting, they provide an unparalleled opportunity to explore the binary oppositions that mark the human condition and to analyze the relationship between geography and culture. But while islands have received much attention in the fields of geography, cultural studies, and literature, they have received comparatively little in the field of film studies, and none in the context of the cinema of Turkey. Therefore, this study aims to discuss the representation of islands in cinema in Turkey and the ways in which islands contribute to film narratives. This study selects three films for analysis and discussion: Yaban (The Savage), Ada (Island), and Bi Küçük Eylül Meselesi (A Small September Affair). It evaluates each according to the ways it uses the island as a film location and as a place of oppositions, centering on the reasons why particular oppositions are preferred in the narratives and on the films’ relationships with their contemporary cultural, economic, and political contexts. The study uses critical discourse analysis to examine the three films in terms of the themes of desire/fear, order/disorder, familiar/stranger, and solitude/entertainment, all of which are drawn from theoretical approaches to the subject.