AHİLİĞİ POTLAÇ KÜLTÜRÜ ÜZERİNDEN YENİDEN DÜŞÜNMEK

Akhism,dating back to the time of the Turkey Seljuks in its origin, is a professionalassociation organized as tariqa which was also continued by Ottomans. Futuwwas,being a kind of regulations of akhism, advice helping each other, contributingto union members and thus, becoming a role model of a human being. Such advicesbear the traces of potlach alleged as a universal culture around the worldbefore the period of monotheistic religions. Potlatch is a name given to theexchange festivals in Chinook language in the North American Indiancommunities. On the basis of the opuses of three Turkish futuwwa authors,Burgazi, Sheikh Sayyid Hussein and Radavi declaring the akhism norms, in thispaper it will be examined whether or not the potlatch known as a gift ordonation culture and the akhism resemble and differ from each other in someways.
Kökeni,Türkiye Selçukluları zamanına kadar giden ahilik, Osmanlı’da da devam etmiş vetarikat gibi örgütlenmiş bir meslek birliğidir. Ahiliğin bir çeşit yönetmeliğiolan fütüvvetnameler ise birlik üyelerine yardımlaşmayı, vermeyi kısaca örnekinsan olmayı öğütler. Potlaç iseKuzey Amerika Kızılderili toplumlarında değiş-tokuş şeklinde gerçekleşenbayramlarına Chinook dilinde verilenbir isim. Bu tarz öğütler, tek tanrılı dinler öncesi tüm dünyada evrenselkültür olduğu iddia edilen potlacın izlerini taşır. Burada, ahiliğin normlarınıihsas eden üç Türkçe fütüvvetnâme yazarının (Burgâzî, Şeyh Seyyid Hüseyin veRadavî) eserlerinden hareketle, armağan veya bağış kültürü olarak da ifadeedilen potlaç ile ahiliğin hangi açılardan benzeştiği ve ayrı düştüğü ele alınmaktadır.