TYPOLOGICAL FEATURES OF NOMINAL PHRASES IN TURKISH

Bu makalede Türkiye Türkçesinde ad temelli öbeklerin tipolojik özelliklerine odaklanılmakta ve bu özelliklerin dilbilimsel bir analizi önerilmektedir. Makalenin ilk bölümünde tipolojik çalışmalar ile dilbilgisel analizler arasındaki etkileşim, adı niteleyen ögelerin sıralanmasını ilgilendiren bir örnek ile açıklanmaktadır. Makalenin ikinci bölümünde Türkiye Türkçesinin ad öbeği içi uyum ve ertelenmiş ekleme yapıları açısından tipolojik özellikleri ortaya konmaktadır. Ad öbeği içi uyum yapıları incelenirken hem sıfatlar ve adlar arasındaki cins, sayı ve durum yönünden uyumun yokluğu hem de sayı sözcükleriyle kullanılan adların çoğul eki almamaları ele alınmaktadır. Ayrıca ertelenmiş yapılar ile ilgili olarak geliştirilen önceki analizlerin eksiklikleri ortaya konmakta ve yeni bir analiz varsayılmaktadır. Yazının üçüncü ve son bölümünde Türkiye Türkçesinin tipolojik özelliklerinin dağılımının gelişigüzel olmadığı ileri sürülmekte ve bu özelliklerin tek bir dilbilgisel analiz altında toplanabileceği savunulmaktadır. Başka pek çok dil geçerli olan Ad Öbeği Uyum Kuralının Türkiye Türkçesi için tanımsız olduğu varsayıldığında hem sıfatlar ile adlar arasında herhangi bir özellik açısından uyumun bulunmaması hem de sayı sözcüğü ile kullanılan adların çoğul eki alamaması açıklanabilmektedir. Türkiye Türkçesinde ertelenmiş ekleme yapılarının mümkün oluşu da, bu kuralın Türkiye Türkçesindeki geçersizliğinin bir sonucudur. Bu makalede Türkiye Türkçesinin ad temelli öbeklerinin tipolojik özelliklerinin anlaşılmasında dilbiliminin analiz araçlarının gerçek bir kavrayış sağladığı vurgulanmaktadır.
This paper focuses on typological features of nominal phrases in Turkish and provides a linguistic analysis of these features. In the first section, the interaction between typological studies and linguistic analyses is explained with an example concerning the order of elements modifying a noun. In the second section, typological features of Turkish concerning agreement and suspended affxation inside noun phrases are laid out. As far as agreement inside noun phrases is concerned, we focus both on the absence of agreement between nouns and adjectives in number and case and on the absence of plural morphology on nouns modified by numerals. Moreoever, some inadequacies about previous analyses of suspended affixation are pointed out and a new analysis for such constructions is put forth. In the third and last section of the paper, it is claimed that the distribution of typological features of Turkish is not random and that these features can be unified with the help of a single linguistic assumption. When it is assumed that the Noun Phrase Agreement Rule, which is valid for many languages, is not defined for Turkish, both the absence of agreement between adjectives and nouns and the absence of plural morphology on nouns that are modified by numerals can be accounted for. The availability of suspended affixation in Turkish is also a consequence of the irrelevance of this rule to Turkish. In this paper we highlight the fact that the tools of linguistic analysis provide valuable insight into the nature of typological features of nominal phrases in Turkish.