MUKAYESETÜ’L-LÜGATEYN’E GÖRE AZERBAYCAN TÜRKÇESİ İLE TÜRKİYE TÜRKÇESİ ARASINDAKİ YALANCI EŞDEĞERLER

Türk dünyası ortak ata kültür mirası farklı coğrafyalarda çeşitli etkiler altında yeniden yoğrularak şekillenmektedir. Meydana getirilen edebî eserler, Türk unsurlarınınbirbiriyle ilişkilerini artırması amacıyla karşılıklı olarak aktarılmaktadır. Fakat yüzyıllardır birbirinden çeşitli sebepler altında ayrı düşmüş ve iletişimi kesilmiş unsurlarındillerinde de farklılıklar ortaya çıkmıştır. Bu durum aktarma çalışmalarında birtakımzorlukları beraberinde getirmektedir. Çeşitli düzeylerde ortaya çıkan aktarma hatalarının biri de yalancı eş değer kelimelerle ilgilidir. Yalancı eş değerlik, kaynak ve hedefanlaşma birimlerinde eş değer gözüken fakat eş değer olmayan kelime, yapı ve dizimbirimleridir. Ana dili Azerbaycan Türkçesi ile yaşadığı ülkenin dili olan Farsçayı çok iyibilen Heyet, bu iki dili; kökenleri, ses uyumu, fiilleri ve kelimelerinin özellikleri bakımından karşılaştırarak Türkçenin fiil ve kelime türetme özelliği açısından daha zengin olduğunu örneklerle ispatlamaya çalışmıştır. Mürsel Öztürk tarafından Farsçadan Türkçeye çevrilen Mukayesetü’l-Lügateyn’in sözlük bölümünde Azerbaycan Türkçesine ait 1650kelimenin Farsça karşılığı verilmiştir. Bu çalışmada Mukayesetü’l-Lügateyn’e göre Azerbaycan Türkçesi ile Türkiye Türkçesi arasındaki yalancı eşdeğerlikler tespit edilmeyeçalışılacaktır. Bu kelimeler üzerinde yapılan araştırmada 71 yalancı eş değer kelime tespit edilmiştir. Yapılan incelemede bu kelimelerin bazılarının tam yalancı eş değer kelimebazılarının da özellikle derleme ve tarama sözlüklerinde karşılıkları bulunduğu için kısmiyalancı eş değer kelimeler olduğu sonucuna varılmıştır. Çalışmanın sonunda da aktarmaçalışmalarının önemi vurgulanarak aktarmalarda yalancı eş değer kelimelerle ilgili hataların azaltılması için bazı önerilerde bulunulmuştur.