Sosyal Yapı, Din Ve Değişim Ekseninde 'Saatleri Ayarlama Enstitüsü' Üzerine Bir İnceleme

All kinds of artistic, literary and scientific products and activities, which are obtained in terms of reflecting the change experiences of a society, can turn into very important resources for those interested in the subject, which they can interpret by concentrating on different angles. In this respect, literary works of novel type also provide very important literature and archive information in terms of monitoring and examining the change processes that Turkish society has experienced. In this article, from the perspective of Ahmet Hamdi Tanpınar, who has closely witnessed the modernization efforts of Turkish society, which is also defined as attempts to change civilization, the effects and results of the current dynamics of change on social structure elements will be tried to be discussed under various titles by centered on the the novel " Time Regulation Institute". The questions to be answered in line with various comparisons and evaluations were formed as follows: How are institutions such as family, education, religion, politics, that make up society in sociological terms, handled and evaluated in the rhetoric of this novel? How is the functioning cycle of these institutions in the social structure given? How are the contexts in which religiosity is addressed within this scale of change? What are the effects and consequences of the current change on these institutional structures? In the research, it will be tried to make maximum use of the qualitative method's document analysis, literature review and comparison techniques.
Bir toplumun yaşamış olduğu değişim tecrübelerini yansıtması açısından elde edilen her türden sanatsal, edebi ve bilimsel ürün ve etkinlikler, konunun ilgilileri açısından farklı açılara yoğunlaşarak yorumlayabilecekleri çok önemli kaynaklara dönüşebilmektedirler. Bu açıdan Türk toplumunun yaşamış olduğu değişim süreçlerinin izlenmesi ve incelenmesi açısından roman türü edebiyat eserleri de çok önemli bir literatür ve arşiv bilgisi sunmaktadır. Bu makalede medeniyet değiştirme girişimleri olarak da tanımlanan Türk toplumun modernleşme çabalarına yakından şahitlik etmiş olan Ahmet Hamdi Tanpınar’ın perspektifinden mevcut değişim dinamiklerinin, sosyal yapı unsurlarına olan etki ve sonuçları “Saatleri Ayarlama Enstitüsü” romanı merkeze alınarak çeşitli başlıklar altında ele alınmaya çalışılacaktır. Çeşitli karşılaştırma ve değerlendirmeler doğrultusunda cevabı aranan sorular şu şekilde oluşturulmuştur: Sosyolojik anlamda toplumu oluşturan aile, eğitim, din, siyaset, gibi kurumlar bu romanın retoriği içinde nasıl ele alınmakta ve değerlendirilmektedir? Sosyal yapı içinde bu kurumların işleyiş döngüsü nasıl verilmektedir? Bu değişim skalası içinde dinselliğin ele alındığı bağlamlar nasıl verilmiştir? Mevcut değişimin bu kurumsal yapılar üzerindeki etki ve sonuçları üzerine neler düşünülmektedir? Araştırmada nitel yönteme ait doküman incelemesi, literatür taraması ve karşılaştırma tekniklerinden azami derecede yararlanmaya çalışılacaktır.