Απεικονίσεις της προσφυγιάς σε έργα σύγχρονης παιδικής λογοτεχνίας (2013-2021): αφηγηματικές τεχνικές και εικονογράφηση

Τα τελευταία χρόνια η προσφυγική κρίση και η μετανάστευση πήραν μεγάλες διαστάσεις. Το γεγονός αυτό απασχολεί την Ελληνική κοινωνία και δεν αφήνει ανεπηρέαστο τον χώρο της παιδικής λογοτεχνίας. Όλο και περισσότερα βιβλία για παιδιά γράφονται προσπαθώντας να προσεγγίσουν το θέμα αυτό. Σε αυτή την εργασία επιχειρείται η διερεύνηση των διαφορετικών προσεγγίσεων της ετερότητας στο εικονογραφικό στιλ των διαφορετικών εικονογράφων σε συνδυασμό με το κείμενο σε δέκα παιδικά εικονογραφημένα βιβλία. Στην παρούσα εργασία μέσα από την ανάλυση των βιβλίων εξετάζεται η σχέση μεταξύ εικόνας και κειμένου στις εικονογραφημένες ιστορίες για παιδιά, η απεικόνιση της δράσης και η ροή του χρόνου και του χώρου στην εικόνα. Για τους παραπάνω σκοπούς επιλέχθηκαν δέκα βιβλία Ελλήνων και ξένων συγγραφέων της χρονικής περιόδου 2013-2021, τα οποία κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το εάν περιέχουν στοιχεία ρεαλισμού ή μυθοπλασίας. Η ανάλυση επικεντρώνεται κυρίως στα βασικά στοιχεία της εικόνας και στο μήνυμα που εκπέμπει. Παρουσιάζεται σε βάθος η εικονογράφηση, δηλαδή όλα τα στοιχεία, όπως τα χρώματα, τα σχήματα, τα σύμβολα, οι γραμμές και οι μορφές, το μήνυμα που λαμβάνει ο αναγνώστης και το μήνυμα που θέλει να περάσει ο συγγραφέας. Επιπλέον, εξετάζονται τα αφηγηματολογικά στοιχεία της ιστορίας, όπως οι χαρακτήρες/ήρωες, η δράση της ιστορίας και ο αφηγηματικός τόνος. Στόχος της έρευνας είναι η παιδαγωγική και σημειωτική ανάλυση της εικόνας στο σύγχρονο εικονογραφημένο αφήγημα. Η ανάλυση των βιβλίων δίνει μια εικόνα για τις νέες τάσεις στην προσέγγιση που υιοθετούν οι συγγραφείς και οι εικονογράφοι απέναντι σε ένα τόσο επίκαιρο θέμα όπως η προσφυγιά και η μετανάστευση, καθώς και πώς αυτό γίνεται αντιληπτό από τον εννοούμενο αναγνώστη. In recent years, the refugee crisis and migration has taken on major dimensions. This fact concerns Greek society and does not leave the field of children's literature unaffected. More and more books for children are written trying to approach this issue. This paper attempts to investigate the different approaches to heterogeneity in the illustrative style of different illustrators in combination with the text in a sample of children's picture books. In this paper, through the analysis of the books, the relationship between image and text in children's picture stories, the depiction of action and the flow of time and space in the picture are examined. For the above purposes, ten books by Greek and foreign authors from the period 2013-2021 were selected, which are categorized according to whether they contain elements of realism or fiction. The analysis focuses mainly on the basic elements of the image and the message it transmits. The illustration is presented in depth, i.e. all the elements, such as colours, shapes, symbols, lines and forms, the message the reader receives and the message the author wants to convey. In addition, the narrative elements of the story, such as the characters/heroes, the action of the story and the narrative tone are also considered. The aim of the research is to provide a pedagogical and semiotic analysis of the image in the contemporary illustrated narrative. The analysis of the books gives an insight into the new trends in the approach adopted by authors and illustrators towards such a topical issue as refugees and migration, and how this is perceived by the intended reader. 159 σ.