Bazı domates varyetelerinde tuz stresinin (NaCl) ve biyotik stresin (Phelipanche aegyptiaca) biyokimyasal ve fizyolojik etkileri

800 milyon hektardan fazla karasal alanı etkileyen tuzluluk, tarım dışı kalmış alanlarda çok yaygın bir abiyotik stres faktörüdür. Canavar otu (Phelipanche veOrobanche spp.) ise kök parazit bitkisidir ve önemli tarım ürünlerinde ciddi zarara neden olan bir biyotik stres faktörüdür. Bu iki stres faktörü tarım bitkilerinin verimlerini sınırlamada ayrı ayrı etkili olabildiği gibi, her iki faktöründe bir arada bulunduğu tarımsal alanlarda daha şiddetli verim kayıpları gerçekleşmesi beklenebilir.Bu çalışmada; P. aegyptiaca ve tuz stresinin (100 mM NaCl) Çanakkale (Türkiye)? de tarımı yapılan 2 domates varyetesinin (Lycopersicon esculentum cv. Rio Grande ve L. esculentum cv. Troy F1) pigment (toplam klorofil, klorofil a, klorofil b ve karotenoid) içerikleri, lipit peroksidasyonu miktarı ve antioksidan enzimlerin (SOD, POX, CAT, APX ve GR) aktiviteleri üzerine ayrı ayrı ve birlikte olan etkileri araştırılmıştır.Kök dokuları verileri Rio Grande varyetesinde canavar otu stresine karşı bir savunma sisteminin uyarıldığına, Troy F1 varyetesinde ise tuz stresine karşı bir savunma sisteminin uyarıldığına işaret etmektedir. Tuz stresi ve canavar otu stresi iki varyetede de savunma sistemini uyarmamıştır.Yaprak dokusunda hem Troy F1 hem de Rio Grande varyetesinde canavar otu ve tuz stresinin ayrı ayrı ve birlikte etkilerine karşı bir savunma sisteminin uyarıldığı saptanmıştır. Antioksidan savunma sistemi Rio Grande varyetesinde genellikle 3. saatte, Troy F1 varyetesinde ise 6. saatte uyarılmıştır.viiSonuç olarak Troy F1 varyetesinin hem kök hem de yaprak dokusunda Rio Grande varyetesine kıyasla antioksidan enzimler temelinde daha etkili bir savunmaya sahip olduğu bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Lycopersicon esculentum, Phelipanche aegyptiaca, tuz stresi, antioksidan enzimler.viii The salinity which affects more than 800 million hectares of the terrestrial area is a very common abiotic stress factor in non-agricultural areas. Broomrape (Phelipanche veOrobanche spp.) is root parasitic plant and it is a biotic stress factor which cause serious damage to important agricultural products. These two stress factors may influence separately limiting yields of agricultural crops and agricultural areas where a combination of the two factor realization of a more severe yield losses can be expected. In this study; the effects of P. aegyptiaca and salt stress (100 mM NaCl) were investigated on pigment (total chlorophyll, chlorophyll a, chlorophyll b and carotenoid) content, lipit peroxidation content and antioxidant enzymes (SOD, POX, CAT, APX andGR) two tomato varieties which are cultivated in Çanakkale, Turkey (Lycopersicon esculentum cv. Rio Grande ve L. esculentum cv. Troy F1).Data in the root tissues shows that Rio Grande variety, an defence system are stimulated against broomrape stress, Troy F1 variety, an defence system are stimulated against salt stress. Salt stress and broomrape stress did not stimulate defence system in both varieties.Leaf tissue, both Troy F1 and Rio Grande types are determined a defense system are stimulated against effects of broomrape and salt stress separataly and together. Antioxidant defense system of Rio Grande are usually stimulated at 3 hours in Rio Grande varieties and in Troy F1, it is stimulated by 6 hours.Consequently, as compared to the Rio Grande, both root and leaf tissue of Troy F1 found to have a more effective defense on the basis of the variety of antioxidant enzymes.Key words: Lycopersicon esculentum, Phelipanche aegyptiaca, salt stress, antioxidant enzym 90