Eğitim fakülteleri 1998 ve 2006 resim-iş eğitimi programlarının değerlendirilmesi

Sanat eğitimcisi yetiştirilmesine yönelik en köklü girişim 1932-1933 öğretim yılında Gazi Orta Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsünde Resim-İş Şubesinin kurulmasıdır. Daha sonra Gazi Eğitim Enstitüsü Resim-İş Bölümü adını alacak olan kurumun, 1932 tarihli ilk eğitim programı hazırlanmıştır. Bilimsel ve sanatsal gelişmelerin de etkisiyle bu kurumlar ve programlar farklı adlandırma, yapı ve içeriklerle yenilenmiştir. 1982 tarihinde öğretmen yetiştiren bütün kurumlar Yüksek Öğretim Kurumu'na bağlanmış, öğretmen yetiştiren programlar üniversitelerin çatısı altına alınmıştır. Bu tarihten günümüze Eğitim Fakültesi Resim-İş Öğretmenliği Programları da yapı ve içerik açısından yenilenerek Resim-İş Öğretmeni yetiştirmeye devam etmektedir. Yükseköğretim Kurulu'na bağlanan tüm eğitim fakültelerinin programlarında 1998-1999 yılında önemli değişiklikler yapılmış ve programın yapısı büyük ölçüde değiştirilmiştir. 1998 yılındaki uygulamanın ardından düzenlenen ve halen yürürlükte olan 2006 Resim-İş Öğretmenliği Lisans Programı güncellenen son programdır. Resim-İş Öğretmeni yetiştirmek için yapılan bu program; meslek bilgisi, alan bilgisi ve genel kültür derslerinden oluşmaktadır. 1998 Resim Öğretmenliği Lisans Programı ve 2006 Resim-İş Öğretmenliği Lisans Programında, özellikle kuramsal sanat derslerinde hem sayısal hem de içerik açısından önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler dikkate alındığında, eğitim fakültelerinde sanat eğitimcisi yetiştirmeyi hedefleyen Resim-İş Öğretmenliği 1998 ve 2006 Lisans Programlarının ve bu programlarda yer alan derslerden kuramsal ve zorunlu sanat derslerinin incelenmesine ihtiyaç duyulmuştur. Resim-İş Öğretmeni adaylarının sanatsal alanda uygulama yapabileceği atölye derslerini destekleyen kuramsal sanat derslerinin bireyin sanatı ve sanatçıyı tanıması, olaylara yaklaşımı, fikir üretebilmesi, yaşadığı çevreyi algılayabilmesi, estetik zevklere sahip olması ve toplumda duyarlı bireylerin oluşmasında etkili olduğu düşünülmektedir. Bu araştırmada, resim-iş öğretmenliği programlarını inceleyen önceki araştırma bulgularını temel alarak, bu programların tarihsel süreç içindeki değişimi, gelişimi, yeterlikleri ve programı oluşturan derslerin programdaki yeri ve gerekliği incelenmiştir. Bu araştırmada resim-iş öğretmeni adaylarını yetiştiren öğretim elemanlarının, kuramsal ve zorunlu sanat derslerinin program genelindeki yeri, içerik ve gereklikleri, uygulamalı dersler ile uyumu hakkındaki görüş, beklenti ve önerileri saptanmıştır. Karma yöntemin uygulandığı bu araştırmada hem nicel hem de nitel verilere ulaşılmıştır. Araştırmanın nicel aşamasında eğitim fakültelerinin resim-iş öğretmeni yetiştiren lisans programlarını yürüten 31 Resim-İş Eğitimi Anabilim Dalının öğretim elemanlarının (profesör, doçent, yardımcı doçent ve öğretim görevlisi) 1998 Resim Öğretmenliği ile 2006 Resim-İş Öğretmenliği Lisans Programlarına ve bu programlarda yer alan kuramsal ve zorunlu sanat derslerine ilişkin görüşlerinin saptanması için 30 maddelik bir anket uygulanmıştır. Araştırmanın nitel aşamasında ise 1998 Resim Öğretmenliği ve 2006 Resim-İş Öğretmenliği Lisans Programlarının hazırlanma sürecinde görev alan ya da alanda uzman olan öğretim elemanlarının bu sürece ilişkin görüş ve deneyimlerini aktarabilmeleri için görüşme formu geliştirilmiş ve beş uzmana uygulanmıştır. Bu araştırmada, öğretim elemanlarının 2006 düzenlemesindeki kuramsal ve zorunlu sanat derslerinin kredi/saatlerinin düşürülmesini uygun bulmadıkları, bu derslerin uygulamalı atölye derslerine katkıları olduğu, resim-iş öğretmeni yetiştiren programlarda bu derslerin olması gerektiği, derslerin alan tanımlamasını doğru bulmadıkları saptanmıştır. Çağdaş Dünya Sanatı, Çağdaş Türk Sanatı ve Estetik derslerinin kaldırılmasını uygun bulmadıkları görülmüştür. Programda çağın koşullarına daha uygun sanat eğitimcisi yetiştirmeyi amaçlayan derslere yer verilerek yeni bir düzenlemeye gidilmesi önerilmiştir. Görüşleri alınan uzmanlar sanat eğitimcisi yetiştirmeyi hedefleyen 1998 programının umut verici olduğunu 2006 programının hazırlanma sürecine ilişkin bilgi sahibi olmadıklarını söylemişlerdir. Okul uygulamalarının azaltılmasını, programda yer alan Sanat Öğretimi Uygulamaları, Sanat Öğretimi Deneyimi, Çağdaş Dünya Sanatı, Çağdaş Türk Sanatı ve Estetik derslerinin kaldırılmasını uygun bulmadıklarını, derslerin alan tanımlamalarını yetersiz bulduklarını, kuramsal ve zorunlu sanat derslerinin hem atölye derslerine katkı sağladığını hem de kültür seviyesi yüksek, entelektüel bireylerin yetişmesine önemli katkıları olduğunu belirterek derslerin gerekliği üzerinde durmuşlardır. Ders içeriklerini yapılandırırken dersi veren öğretim elemanının ilgi ve yeterliklerinin yanı sıra dünyadaki gelişmeleri takip ederek, araştırmalar yaparak kendini sürekli yenilemesi ve diğer fakültelerdeki öğretim elemanları ile işbirliği yaparak hazırlanması önerilmiştir. Ayrıca kültür ağırlıklı, çeşitlilik sağlayan, geçmişe yönelik sanatsal bilgilerin yanı sıra çağın dinamiğini yansıtan yeni derslerin de programlara eklenmesiyle yeni bir yapılanmaya ivedilikle ihtiyaç duyulduğu vurgulanmıştır. Resim-İş Öğretmenliği Lisans Programlarının öğretmen yetiştirme hedefine uygun; ihtiyaç analizi yapılarak; amaçları, hedefleri/gerekçeleri doğru saptanarak ve araştırma sonuçlarına dayalı bir biçimde yeniden yapılandırılması önerilmektedir. Araştırma bulgularının, hazırlanacak yeni programlar için bir ihtiyaç analizi oluşturduğu düşünülmektedir. The most dramatic change regarding the training of the arts teachers was the establishment of the Arts and Crafts Department at Gazi Middle School Teacher Training School and Education Institute in 1932-1933 academic years. This institution, later to be named Gazi Education Institute Department of Arts and Crafts, prepared the first Arts education curriculum in 1932. These institutions and curricula were renewed with different names, structures, and conceptualizations under the influences of scientific and artistic developments. The responsibilities and activities of all the teacher training institutions were transferred from Ministry of National Education to the Higher Education Council in 1982. Since then, the Arts Teaching Programs of the Education Faculties have been renewed in terms of structure and content, and continued to give teacher training in Arts teaching. Significant changes were made in the programs of all the education faculties attached to the Higher Education Council in the academic year of 1998-1999, and the structure of the program was changed significantly. The Arts Teaching Licensure Program of 2006 was the latest updated program following the implementations of 1998 that is still effective. This program, which was prepared for Arts teachers training, includes the subjects of professional knowledge, field knowledge, and general culture studies. In the 1998 Arts Teaching Licensure Program, and 2006 Arts and Crafts Teaching Licensure Program, some significant changes were made especially in the theoretical arts subjects in terms of both numbers and contents of the courses. Considering those changes, a need arose to examine the Arts and Crafts Teaching in 1998 and in 2006 licensure programs, and the theoretical and compulsory art subjects in those programs. It is thought that theoretical arts subjects supporting the workshop subjects for the Art and Craft student teachers to do practice in the field of arts help them become familiar with art and artist, approach events, produce ideas, comprehend the surroundings, develop aesthetic taste, and become sensible members of the society. Thus, in this study, transformation and development in the historical process, efficiency, and the place and necessity of art and craft programs, based on the previous studies examining the art and craft teacher programs, were examined. The views, expectations, and suggestions of the academicians, who train art and craft student teachers, on the place and necessity, contents and their necessities, and the harmony with the other subjects of the theoretical and compulsory art subjects in the program were determined. In this study, a mixed study design with both qualitative and quantitative data were collected. In the quantitative part, a questionnaire consisting of 30 items was used to determine the views of 31 academicians (professor, associate professor, assistant professor, and teaching assistant) who apply the Art and Craft teacher licensure programs of the education faculties of 1998 Art Teaching and 2006 Art and Craft Teaching Licensure programs and the theoretical and compulsory art subjects in those programs. In the qualitative part of the study, an interview form was developed for the academicians who took part in the preparation processes of the 1998 Art Teaching and 2006 Art and Craft Teaching Licensure programs or were specialists in the field, and was applied to five specialists to obtain their views and experiences on the processes. The findings of the study yielded that the academicians did not approve the decreasing of the credits/hours of the theoretical and compulsory subjects in the 2006 regulations. They thought that those subjects contributed to the workshop subjects, and that those subjects had to be included in the art and craft teacher training programs. They also did not agree with subject definitions. They did not support the cancellation of the subjects Contemporary World Art, Contemporary Turkish Art and Aesthetic. They suggested a new regulation giving place to subjects to train art teachers who comply with the requirements of the contemporary age. The specialists interviewed stated that the 1998 program aiming to train art teachers was more hopeful. They said that they were not familiar with the preparation process of the 2006 program. They said that they did not approve the decreasing of the school practices, and the cancellation of the subjects including Art Teaching Practices, Art Teaching Experience, Contemporary World Art, Contemporary Turkish Art and Aesthetic. According to them subject definitions were insufficient. Additionally, they emphasized the necessity of the theoretical and compulsory subjects claiming that they had significant contributions to train intellectual individuals with high level of culture. They suggested that, academicians, along with continuously developing and improving their interests and competencies, they should also act in coordination with the faculty members of other art education faculties in the preparation of the subject contents. Also, the need for restructuring by adding new subjects reflecting the dynamics of the new age along with the information which is culture based and variation providing was emphasized. Based on the results of the study, it is suggested that the Art and Craft Teacher Licensure Programs need to be restructured in line with their aim, in accordance with its teacher training purpose, and based on assessed needs, and by properly determining the aims and rationales. It is thought that the results of this study form a needs assessment for the new programs to be developed. 252