Tek para Euro'nun finansal piyasalar üzerinde olası etkileri

191 ÖZET Oluşum süreci 1951 yılında Fransa ve Almanya öncülüğünde Avrupa Kömür ve Çelik Anlaşmasına uzanan Avrupa Birliği, 1969'da La Haye 'de `Avrupa Ekonomik ve Parasal Birlik `kurulması yönünde karar alınması ile başlamış 1 Ocak 1999 tarihinde bağımsız Avrupa Merkez Bankası na dönüştürülen EMPnin faaliyetlerini ECB olarak yürütmeye başlaması ve 1 Temmuz 2002'de Euro ismi verilen para biriminin fiilen tedavüle çıkması ile oluşum süreci tamamlanmıştır. Süreç içinde EMS'in kuruluşu.ECU'nun kaydi para olarak yaratılması Ekonomik ve Prasal Birliğe geçişin temellerini atan Werner ve Jacques Delors Raporelarının hazırlanışı; Maastricht Anlaşması kriterleri oluşum sürecinin köşe taşları olarak tesbit edilmiştir. Avrupa Birliğinde Finansal sektör bankacılık sektörü ve sermaye piyasası olarak iki alt başlık altında incelenmiş ve Ekonomik ve Parasal Birliğe hazırlık olarak ortaya çıkan değişimler, bankaların yapılarında değişimler, hizmetlerinde ve finansal durumlarında değişimler olarak bu sektörde yaşanan devir ve birleşmeler, özelleştirme aktiviteleri, istihdam ve maliyetlerde değişimler, kârlılık durumları, aktif-pasif yapıları ile mülkiyet durumları ayrıntılı olarak incelenmiş ve bunlarda tek para sistemi ile meydana gelen ve olası değişiklikler ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Avrupa sermaye piyasasında da görülen değişimler Interbenk ve Repo, Tahvil ve hisse senedi piyasaları alt başlıkları altında incelenmiş ve tek para sisteminin gerektirdiği Avrupa Sermaye Piyasasına gidiş sürecinde görülen çabalar, değişimler ile gerçekleştirilemeyen hususlar ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Daha sonra Türkiye'de paralel bir yöntemle önce hangi yollardan ve hangi alanlarda Avrupa Birliği ve Türkiye ilişkileri dikkate alınarak incelenmiş, özellikle Türkiye Avrupa Birliği ilişkilerinin dış ticaret ve dış borçlar üzerinde olası etkilerine genel olarak bakıldıktan sonra esas savımız olan Türk bankacılık sektöründe meydana getirebileceği değişiklikler ve gelecekte yaratabileceği değişiklikler öngörülmeye çalışılmıştır.192 Bu yapılırken önce Türk bankacılık sektörünün genel ekonomik çarpıklıklardan nasıl etkilendiği açıklanarak bunun banka sektöründe yarattığı olumsuzluklar da belirtilerek, Avrupa bankaları ve mali sektörünün yaşadığı değişimlerin gecikmeli de olsa Türk mali sektörünü etkilediği alanlar ile etkilemesi muhtemel banka işlemleri, kârlılıkları, banka aktif pasifleri fon kaynakları kaynak maliyetleri olabildiğince ayrıntılı bir şekilde incelenerek üzerinde Euro etkisinin ne olabileceği konusunda düşüncelerimizi ileri sürdük. Bu incelemede optimum para teorisi çerçevesinde ve oran analizleri yöntemi kullanarak Avrupa ülkeleri bankacılık sistemindeki bankalarla karşılaştırmalı bir şekilde incelenerek ortaya konulmuştur. Türk sermaye piyasası da mali sistemin bir parçası olmak hasebiyle ele alınmış;ancak, Türkiye'de sermaye piyasasının sığ, küçük hacimli bir piyasa ve henüz gelişmekte olan bir piyasa olması sebepleri ile fazla derinliğine incelemeden özellikle hukuki yapısı itibariyle Avrupa Birliği normlarına ne ölçüde uygun olduğu ve uymayan değişmesi gereken hususların neler olduğu belirtilerek kısaca bahsedilmesi tercih edilmiştir. 193 SUMMARY The European Union has been established upon the European Coal and Steel Corporation established with the initiatives of Germany and France in 1951. In 1969, it was decided in La Hague that a `European Economic and Monetary Union` be established. The European Monetary Institution started to operate as the independent European Central Bank (ECB) on January 1, 1999 and the process has been completed with putting into circulation of Euro-the European currency unit- on July 1, 2002. Establishment of EMS, defining the ECU as a bank money, preparation of Werner and Jacques Delors reports that laid the foundation for transition to Economic and Monetary Union and the Maastricht Treaty Criteria have been the milestones of the establishment process. In the European Union, financial sector has been handled in two main headings: the banking sector and the capital market. The changes that were intended for preparation of the Economic and Monetary Union, changes that took place in the structures, services and financial positions of the banks, the transfers and mergers in the sector, privatization activities, changes in employment and costs, profitability conditions, assets/liabilities structures and ownership conditions have been analyzed in detail and the changes that have already occurred and the ones that will probably occur in the future with the single currency system have tried to be revealed. The changes that have taken place in European Capital Market have been analyzed under these subtitles: Interbank and Repo, bills and bonds, and derivatives markets and efforts, changes and points that have failed to be realized observed during the transition to European Single Capital Market required by the single currency unit have been taken up in detail. As a second step, with a parallel point of view, the prospective areas and ways of impact have been analyzed taking into account the Turkey-EU relations. After a general look into the prospective effects of Turkey-EU relations on foreign trade and foreign debt, we have moved on to our mainconcern, that is the effects of Turkey-EU relations on the Turkish Banking sector and the changes it can instigate in the future. In doing this, first, the ways of impact of the general economic distortions on the Turkish banking sector have been analyzed; then the lagged impact of changes in European Banks and financial sector on Turkish financial sector and the prospective effects of those on banking transactions, profitability, bank assets and liabilities, fund resources and cost of resources have been analyzed in detail and our thoughts on the Euro impact have been presented. This study uses ratio analyses method within the framework of the optimum currency area theory and a comparison has been made with the banks in the European banking system. The Turkish capital market has been handled as it is a part of the financial system, however, as the Turkish capital market is still a small-scale and a newly emerging market, the parts of the legal structure that are compatible with the European Union norms and the parts that are not have been analyzed and the points that require a change have been mentioned. #*&> t.4P 201