Yaşlıların kullandıkları ilaçların uygunluğunun beers kriterleri açısından değerlendirilmesi

Her ne kadar tanımı hala tartışılıyor olsa da çoklu ilaç kullanımı (ÇİK), klinik olarak endike ilaçların yanı sıra bir veya daha fazla gereksiz ilaç kullanımı veya beş ve üzeri adetten fazla ilaç kullanımı olarak tanımlanmaktadır. 65 yaş ve üzeri popülasyonda ÇİK'in olumsuz sonuçlarının olduğu yapılan pek çok araştırma ile ortaya konulmuştur. Bu araştırma yaşlıların kullandıkları ilaçların uygunluğunun Beers Kriterleri açısından değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Ankara'da iki yaşlı bakımevinde yapılan bu çalışma, 65 yaş ve üzeri 301 yaşlı ile yürütülmüştür. Veri toplama araçları olarak anket formu ve Amerikan Geriatri Derneği (AGD)'nin 2012 yılında güncellediği Beers Kriterleri kullanılmıştır. Veriler Temmuz 2013-Temmuz 2014 tarihleri arasında toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 16.0 kullanılmış, tanımlayıcı istatistikler sayı ve yüzde olarak verilmiş ve ki-kare testi kullanılmıştır. Bireylerin yaş ortalaması 79,01±8,13 olup, %42,5'i 75-84 yaş arasında ve %55,5'i erkektir. Örneklem grubunun ortalama kronik hastalık sayısı 3,5±1,58'dir. Hastaların %99'u kronik hastalıkları nedeniyle ilaç kullanmakta; %70,8'inin üç ve üzeri sayıda kronik hastalığı bulunmaktadır. Yaşlıların kullandıkları ilaç sayısı ortalama 5,4±3,24'dür. En sık kullanılan ilaç grubunun antidemans/alzheimer ilaçları (%37,5) ve NSAİİ'ler (%33,2) olduğu bulunmuştur. Örneklem grubunun toplamda 1634 adet ilaç kullandığı, bu ilaçların %21,1'inin Beers Kriterleri açısından riskli, %4,9'unun ise Beers Kriterleri'ne göre dikkatle kullanılması gereken ilaç/ilaç gruplarında olduğu saptanmıştır. Erkeklerin kullandıkları ilaçların %20,7'si, kadınların kullandıkları ilaçların da %21,6'sı Beers Kriterleri'ne göre riskli olarak bulunmuştur. Erkeklerin kullandıkları ilaçların %4,2'sinin, kadınların kullandıkları ilaçların da %5,7'sinin Beers Kriterleri'ne göre dikkatle kullanılması gereken ilaçlar grubunda olduğu tespit edilmiştir. Beers Kriterleri'ne göre 65-74 yaş grubunda kullanılan ilaçların %23,8'i; 75-84 yaş grubunda kullanılan ilaçların %19'u; 85 yaş ve üzeri grubunda kullanılan ilaçların ise %21,2'si riskli bulunmuştur. Araştırma sonucunda, ÇİK'in yaşlılarda olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi amacıyla sağlık profesyonellerinin kolektif çalışarak yaşlı bireyi her yönden kapsamlı bir şekilde değerlendirmeleri, hemşirelerin ilaç-ilaç, ilaç-hastalık, ilaç-besin etkileşimleri konusunda yaşlılar ve yaşlı bakımında görevli diğer kişilere eğitim vermeleri, Beers Kriterleri'nin ülkemiz yaşlı popülasyonuna modifiye edilerek geniş ölçekli ve tüm Türkiye'ye genellenebilecek bir ilaç risk haritası oluşturulması önerilmektedir. Although, the definition of polypharmacy is still controversial, it is defined in general as, medications clinically indicated, usage of one or more drug unnecessarily or utilize of five or more drugs. As many research states, polypharmacy has negative effects on 65 and older year old age group. This survey aims to describe conformity assessment of drugs used by elderly in terms of the Beers Criteria. It is conducted at two different nursing homes in Ankara, Turkey with 65+ year old 301 people. A questionnaire and 2012 American Geriatric Society Beers Criteria are used to collect the data. The data are gathered between July 2013 and July 2014, and evaluated via SPSS version 16.0. Descriptive statistics are depicted as numbers and percentages, and chi-square test is also used. The mean age of the group is 79,01±8,13. The percentage of the 75-84 age interval is 42,5% and 55,5% of the sample constitutes of men. The average co morbidity rate is 3,5±1,58. Three and upper co morbidity rate of the sample elderly group is 70,8% and 99% of the group use medications. The average of drugs' number used by the research group is found, as 5,4±3,2. Frequently consumed medication group is anti-dementia/alzheimer drugs (37,5%), the second is NSAID's (33,2%). Survey group's total used drug number is 1634 and 21% of all medication are at the risk to use medication group. 4,9% of the drugs is stated use with caution group in terms of the Beers Criteria. 20,7% of the drugs, used by men, and 21,7% of the medications, used by women, is found at risk according to the criteria. 4,2% of drugs used by men and 5,7% of medications consumed by women is stated drugs used with caution group. It is also reported that, 23,8% of the medications used by the 65-74 age group, 19% of the drugs used by the 75-84 age interval, 21,2% of the drugs consumed by the 85 and older year old group are in the medication class which are inappropriate to use in elderly, in terms of the Beers Criteria. In conclusion, to decrease the adverse impact of polypharmacy on the older population, elderly people should be examined comprehensively by all the health care professionals; nurses should educate the older individuals and also their caregivers in the context of drug-drug, disease-drug and drug-food interactions; the Beers Criteria should be modified to Turkish elderly population, and the Beers Criteria based researches should be carried out to compose the drug risk map of the country. 105